Nr. 6 NOTA NAAR AANLEIDING VAN HET VERSLAG

Met belangstelling heb ik kennisgenomen van de vragen en opmerkingen van de commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ik dank de leden van de VVD-fractie, de CDA-fractie en de D66-fractie voor hun inbreng. De beantwoording wordt gegeven mede namens de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie.

De leden van de VVD-fractie vragen wat de interactie is tussen deze wetswijziging en de wijziging van de Handhavingsrichtlijn en de IMI-verordening die afgelopen voorjaar door de Tweede Kamer is behandeld en waarin de ketenbepaling is veranderd. Verandert de praktijk hoe om te gaan met seizoensarbeid binnen Nederland door dit wetsvoorstel?

Dit wetsvoorstel brengt geen verandering in de praktijk ten aanzien van de Handhavingsrichtlijn en de IMI-verordening over de administratieve samenwerking via het Informatiesysteem interne markt. Zo heeft de Handhavingsrichtlijn tot doel de normen van de Detacheringsrichtijn beter te kunnen handhaven. Dit wetsvoorstel heeft echter geen betrekking op de arbeidsvoorwaarden voor gedetacheerde werknemers, maar op werknemers van buiten de EU die een arbeidsovereenkomst aangaan met een Nederlandse werkgever. De IMI-verordening heeft tot doel de informatievoorziening binnen de EU te faciliteren. Zoals gezegd heeft dit wetsvoorstel uitsluitend betrekking op werknemers van buiten de EU, waarop de IMI-verordening niet van toepassing is.

De leden van de CDA-fractie hebben een vraag over de implementatie van het onderdeel van de richtlijn dat voor Nederland een belangrijke aanleiding vormde om tegen de richtlijn te stemmen.

Nederland heeft tegen de richtlijn gestemd vanwege haar restrictieve toelatingsbeleid op de arbeidsmarkt voor laag- en middengeschoolde werkzaamheden. Dit restrictieve beleid geldt in het bijzonder voor seizoenarbeiders. Het gaat hier om werk dat ook door Nederlandse uitkeringsgerechtigden kan worden gedaan. Hoewel het werkloosheidspercentage daalt, staan nog te veel mensen langs de kant. In dit klimaat zou het een verkeerd signaal zijn om de voorwaarden voor toelating en verblijf van seizoenarbeiders van buiten de EU te harmoniseren. De richtlijn verplicht lidstaten overigens niet om het toelatingsbeleid voor seizoenarbeiders te versoepelen. De afgelopen jaren zijn geen tewerkstellingsvergunningen voor seizoenarbeiders afgegeven. Dit wetsvoorstel zal in deze praktijk geen verandering brengen.

Daarnaast had Nederland bezwaren op grond van het subsidiariteitsbeginsel. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de richtlijn inzake toelating en verblijf van binnen een internationale onderneming overplaatsbare werknemers (richtlijn EU 2014/66/EU), kent de toelating van seizoenwerkers geen grensoverschrijdende aspecten en had Nederland daarom grote twijfels of dit onderwerp op EU-niveau geregeld diende te worden.

De richtlijn schrijft in artikel 14, eerste lid, voor seizoenarbeiders een maximale verblijfsduur voor van vijf tot negen maanden binnen een periode van twaalf maanden. De huidige maximum verblijfsduur voor seizoenarbeiders, zoals die is neergelegd in artikel 11, tweede lid, Wet arbeid vreemdelingen (Wav) en artikel 3.58, eerste lid, onder f, Vreemdelingenbesluit 2000 (Vb), is vastgesteld op 24 weken. Deze termijn is in overeenstemming met de termijnen die zijn voorgeschreven in de richtlijn. Omdat het uitgangspunt van implementatie beleidsneutraliteit is, is de thans geldende termijn gehandhaafd. Met de termijn van 24 weken komt tot uiting dat het gaat om een vergunning voor werkzaamheden met naar hun aard een tijdelijk karakter, waardoor vaststaat dat de betreffende vreemdeling het grootste gedeelte van het jaar buiten Nederland verblijft.

De leden van de CDA-fractie geven aan dat het gaat om de bepaling in de richtlijn om een seizoenarbeider die al binnen een periode van vijf jaar eerder is toegelaten, recht te geven op een gefaciliteerde toelating. Zij vragen hoe deze bepaling precies wordt geïmplementeerd. Zij verwijzen naar de memorie van toelichting waar wordt opgemerkt dat dit gebeurt door niet te verlangen dat gegevens en bescheiden verkregen worden, die al verkregen kunnen worden uit de administraties of indien de aanvraag is ingediend door een erkende referent. Kan de regering hier een nadere toelichting op geven. Over welke gegevens gaat het dan en in hoeverre is dit een aanscherping of juist een versoepeling van de huidige Vreemdelingenwet

Hiermee is aangesloten bij een reeds bestaande bepaling uit de Vreemdelingenwet 2000. In artikel 24a Vreemdelingenwet 2000 is neergelegd dat gegevens en bescheiden niet worden verkregen van de vreemdeling of diens referent, wanneer deze gegevens verkregen kunnen worden uit aangewezen administraties, of wanneer de aanvraag is ingediend door een erkende referent. Het gaat hier om gegevens die reeds ten aanzien van de vreemdeling in de Basisregistratie personen of de polisadministratie (met gegevens over werknemers) zijn opgenomen, waaronder het bewijs van inschrijving, adresgegevens, of het afschrift van een arbeidsovereenkomst. Voor een erkende referent geldt dat deze de aanvraag om een verblijfsvergunning ten behoeve van de vreemdeling indient, zonder dat hij daarbij de door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) te beoordelen gegevens moet verschaffen en bescheiden moet overleggen die niet reeds uit bestaande administraties kunnen worden verkregen. In plaats daarvan beoordeelt de erkende referent zelf of de vreemdeling wiens toelating hij verzoekt, aan de voorwaarden voldoet. In plaats van de gegevens en bescheiden, legt de erkende referent een eigen verklaring over die ertoe strekt dat aan de voorwaarden wordt voldaan. Hij verklaart volgens de huidige wetgeving onder andere dat:

• • hij zich referent stelt voor de vreemdeling;

• • hij beschikt over de originele tewerkstellingsvergunning die voor seizoenarbeid is afgegeven of dat deze is aangevraagd bij het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV);

• • de vreemdeling de antecedentenverklaring heeft ondertekend (wordt toegevoegd aan de aanvraag);

• • de vreemdeling zijn hoofdverblijf in Nederland heeft of dat hij zich in Nederland gaat vestigen;

• • de vreemdeling direct voorafgaand aan de aanvraag gedurende een aaneengesloten periode van ten minste 14 weken buiten Nederland heeft verbleven.

De leden van de VVD-fractie geven aan dat het niet betalen van belastingen en sociale premies de nieuwe weigeringsgrond is. Alhoewel de leden van de VVD-fractie het principe toejuichen, hebben ze nog enkele vragen over de toetsing hiervan in de praktijk. Want wat als werkgevers nu belastingen en premies betalen in een ander land dan Nederland? Gaat de IND hier dan op toetsen? En wat zijn de criteria om vast te stellen dat een onderneming een postbusonderneming is? Is de IND voldoende toegerust om een dergelijk oordeel te vellen?

Het wetsvoorstel heeft betrekking op niet EU-onderdanen die in Nederland willen werken als seizoenarbeider op basis van een arbeidsovereenkomst met een Nederlandse werkgever. In deze situatie dient de Nederlandse werkgever per definitie belastingen en premies af te dragen in Nederland.

Deze leden vragen voorts of deze aanscherping betekent dat bedrijven die in één van de Europese lidstaten belastingen en premies betalen geen seizoenarbeiders uit derde landen naar Nederland mogen halen. Hoe staat dit in verhouding tot de vrijheid van diensten binnen de Europese Unie? En wat betekent dit voor bedrijven die in derde landen belastingen en premies afdragen. Kunnen die geen vergunning meer aanvragen voor hun seizoenarbeiders.

Op grond van het vrije dienstenverkeer mogen werkgevers uit andere lidstaten in beginsel hun werknemers meenemen naar Nederland als zij hier een dienst komen verrichten, ook als deze werknemers geen gemeenschapsonderdanen zijn. Dit wetsvoorstel doet hieraan niet af. Het heeft, zoals gezegd, het oog op niet EU-onderdanen die in Nederland willen werken op basis van een arbeidsovereenkomst met een Nederlandse werkgever. Dit raakt niet aan de beginselen van de interne markt binnen de EU.

Voor de goede orde zij nogmaals opgemerkt dat in de praktijk aanvragen voor een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid in verband met seizoenarbeid, als zij al worden ingediend, zullen worden afgewezen, omdat er voldoende prioriteitgenietend aanbod is.

De leden van de CDA-fractie verwijzen voorts naar de waarschuwing van het UWV dat de toevoeging van de weigeringsgronden, die aan de regelgeving worden toegevoegd ten aanzien van opgelegde boetes wegens zwart werk kan leiden tot verhoogde regeldruk. Zij vragen om nader op deze waarschuwing in te gaan Is het juist dat dit tot verhoogde regeldruk kan leiden?

De opmerking van het UWV over de verhoogde regeldruk is in eerste instantie theoretisch van aard, omdat aanvragen voor een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid voor seizoenarbeiders zullen worden afgewezen vanwege het feit dat er voldoende prioriteitgenietend aanbod is. Deze met het wetsvoorstel in artikel 9 van de Wav opgenomen weigeringsgrond is bovendien facultatief en wordt door middel van wijziging van de Regeling uitvoering Wet arbeid vreemdelingen slechts imperatief ten aanzien van aanvragen voor vergunningen voor seizoenarbeid.

De regering streeft naar een inwerkingtreding uiterlijk 1 juli 2017 van de wet en bijbehorende regeling ter implementatie van de seizoenarbeidersrichtlijn.

De leden van de D66-fractie lezen dat de wet uiterlijk op 30 september 2016 geïmplementeerd had moeten zijn. Zij vragen waarom deze datum niet gehaald is en wat hiervan de gevolgen zijn.