| Ingediend | 6 april 2023 |
|---|---|
| Beantwoord | 8 mei 2023 (na 32 dagen) |
| Indiener | Gideon van Meijeren (FVD) |
| Beantwoord door | van der Ch. Wal-Zeggelink |
| Onderwerpen | internationaal internationale samenwerking |
| Bron vraag | https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kv-tk-2023Z06135.html |
| Bron antwoord | https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20222023-2503.html |
De brief van Eurocommissaris Sinkevičius van 28 maart 2023 was een reactie op de twee voortgangsbrieven over de integrale aanpak die ik op 10 februari aan de Tweede Kamer heb toegezonden. Deze heb ik op 14 februari ter kennisgeving met de Europese Commissie gedeeld.
Ik beschouw de brief van de Eurocommissaris als een bevestiging dat de Europese Commissie de naleving van de Vogel en Habitatrichtlijn (VHR) van groot belang vindt en dat Nederland met de integrale aanpak goed bezig is om hier invulling aan te geven. De Europese Commissie heeft een belangrijke verantwoordelijkheid bij het bewaken dat lidstaten in overeenstemming met de Europeesrechtelijke verplichtingen handelen. Lidstaten hebben vervolgens de ruimte om zelf invulling te geven aan een aanpak om aan die verplichtingen te voldoen.
Op grond van de VHR mag beschermde natuur niet verslechteren en moet deze in een gunstige staat van instandhouding worden gehouden of gebracht. Daarvoor zal in Nederland de overbelasting door stikstof sterk naar beneden moeten worden gebracht. Het is begrijpelijk dat de Eurocommissaris waarde hecht aan het terugdringen van de stikstofdepositie ter naleving van de gemaakte afspraken over natuurbescherming en natuurherstel. Hoewel het niet-overschrijden van de Kritische Depositiewaarde (KDW) de beste garantie geeft voor het beschermen van de natuur (mits gecombineerd met waar nodig natuurherstelmaatregelen), is dat voor het bereiken van een gunstige staat van instandhouding niet altijd overal nodig; de richtlijnen eisen dat ook niet. De Europese Commissie kan niet voorschrijven dat we gebieden onder de KDW moeten brengen. Een analyse op locatie- of gebiedsniveau kan tot het inzicht leiden dat ook met een hogere depositie dan de KDW-natuurdoelen gehaald kunnen worden, bijvoorbeeld door duurzaam inzetbare natuurherstelmaatregelen. Dat zal dan wel voortdurend gemonitord moeten worden.
Daarnaast heb ik gemerkt dat de passage waarin staat dat het van essentieel belang zal zijn dat de vermindering van ammoniakemissies niet teniet mag worden gedaan door het opnieuw uitgeven van de ruimte aan andere activiteiten met ammoniakemissies tot onduidelijkheid leidt. Het kabinet heeft altijd aangegeven dat de inzet van de piekbelastersaanpak als doel heeft om de natuur te verbeteren en zo interpreteer ik dan ook deze stelling van de Eurocommissaris. Tegelijkertijd is de verwachting dat de piekbelastersaanpak ook zal leiden tot legalisatie van PAS-melders. Dat vind ik van groot belang, gezien de verantwoordelijkheid die het kabinet heeft om deze problematiek zo snel mogelijk op te lossen. De toedeling van die ruimte vindt uiteraard wel plaats binnen alle kaders die daarvoor gelden, inclusief de eis dat er eerst voldoende voor de natuur moet worden gedaan (het additionaliteitsvereiste).
Door de Kamer zo spoedig mogelijk te informeren geef ik uitvoering aan de informatie-afspraken over EU-dossiers en aan de motie van Gent die hieraan ten grondslag ligt. Ik heb de brief van Eurocommissaris Sinkevičius op 28 maart jl. ontvangen. Het is gebruikelijk en belangrijk om bij dergelijke correspondentie kort na ontvangst de inhoud van de brief te duiden en vervolgens, voorzien van een eventuele toelichting en context, de brief met de Kamer te delen.
De Habitatrichtlijn schrijft voor dat de in de bijlagen I en II van die richtlijn opgenomen natuurlijke habitats en habitats van soorten landelijk in een gunstige staat van instandhouding worden gehouden of gebracht. Een soortgelijke verplichting geldt ook voor vogels en hun leefgebieden onder de reikwijdte van de Vogelrichtlijn. In de daartoe aangewezen Natura 2000-gebieden moet verslechtering worden voorkomen en moet – waar dat in het aanwijzingsbesluit is voorgeschreven – op termijn uitbreiding en/of verbetering worden bereikt. Knelpunten die de realisatie van deze doelen in de Natura 2000-gebieden belemmeren, waarvan stikstof in veel gebieden een hele belangrijke is, moeten worden weggenomen. Een belangrijke, wetenschappelijk onderbouwde indicatie wanneer er in zijn algemeenheid van overbelasting met stikstof sprake is, is als de KDW wordt overschreden. Het is dus begrijpelijk dat de Eurocommissaris waarde hecht aan het terugdringen van de stikstofdepositie ter naleving van de gemaakte afspraken over natuurbescherming en natuurherstel. Hoewel het niet-overschrijden van de KDW de beste garantie geeft voor het beschermen van de natuur (mits waar nodig gecombineerd met natuurherstelmaatregelen), is dat voor het bereiken van een gunstige staat van instandhouding niet altijd overal nodig; de richtlijnen eisen dat ook niet. Een analyse op locatie- of gebiedsniveau kan tot het inzicht leiden dat ook met een hogere depositie dan de KDW natuurdoelen gehaald kunnen worden, bijvoorbeeld door duurzaam inzetbare natuurherstelmaatregelen. Dat zal dan wel voortdurend gemonitord moeten worden.
Het is juist dat er, naast stikstof, andere drukfactoren zijn die ertoe leiden dat zowel het tegengaan van verslechtering als het realiseren van natuurherstel wordt bemoeilijkt. Voorbeelden hiervan zijn verdroging, versnippering en verstoring. Om natuurdoelen te realiseren zal het dus niet volstaan om alleen te werken aan stikstofreductie. Daarom kiest het kabinet ook voor een brede, integrale aanpak waarin niet alleen wordt ingezet op stikstofreductie, maar ook op onder andere natuurherstelmaatregelen om ook andere drukfactoren dan stikstof aan te pakken.
Ik ben bekend met het artikel. De conclusies in het artikel zijn echter onjuist, omdat de betekenis van het Standaardgegevensformulier (SDF) niet goed is geïnterpreteerd en toegepast. De auteurs veronderstellen dat het SDF in absolute zin een uitspraak doet over de kwaliteit van de natuur en daarmee over de gevolgen van bijvoorbeeld stikstofdepositie. Dat is echter niet het geval. Het SDF gaat vooral over de relatieve betekenis (het belang) van het gebied voor de erin voorkomende habitattypen en soorten. Dat er vervolgens geen verband is gevonden tussen de mate van KDW-overschrijding en de scores in het SDF is niet verwonderlijk: een door stikstof aangetast gebied kan nog steeds binnen Nederland tot de belangrijkste gebieden behoren. Een duidelijk voorbeeld is de Veluwe, waar de effecten van stikstof heel duidelijk zijn, maar waar nog steeds wel zeer grote oppervlakten van stikstofgevoelige habitats voorkomen, zoals zandverstuivingen, droge heiden en oude eikenbossen. Een nadere uitleg over het Standaardgegevensformulier wordt gegeven in de antwoorden van 29 maart 2023 op schriftelijke vragen van het Tweede Kamerlid Bisschop (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 2071).
Er bestaat brede wetenschappelijke consensus over het negatieve effect van overbelasting met stikstof op natuurkwaliteit. Een overzicht van de beschikbare kennis hierover is bijvoorbeeld opgenomen in deel I, hoofdstuk 2 van de herstelstrategieën (zie www.natura2000.nl). Als de KDW wordt overschreden, dan betekent dat niet dat dit ook per direct terug te zien is in een achteruitgang van natuurkwaliteit, maar wel dat het risico bestaat dat die verslechtering op termijn op gaat treden. Als er geen redenen zijn om aan te nemen dat dit risico in het betreffende gebied (bijvoorbeeld vanwege de specifieke lokale omstandigheden) niet aan de orde is, dan zullen maatregelen getroffen moeten worden om dit risico weg te nemen en de (dreigende) verslechtering tegen te gaan.
De Habitatrichtlijn schrijft voor dat de in de bijlagen I en II van die richtlijn opgenomen natuurlijke habitats en habitats van soorten landelijk in een gunstige staat van instandhouding worden gehouden of gebracht. Een soortgelijke verplichting geldt ook voor vogels en hun leefgebieden onder de reikwijdte van de vogelrichtlijn. In de daartoe aangewezen Natura 2000-gebieden moet verslechtering worden voorkomen en moet – waar dat in het aanwijzingsbesluit is voorgeschreven – op termijn uitbreiding en/of verbetering worden bereikt. Knelpunten die de realisatie van deze doelen in de Natura 2000-gebieden belemmeren, waarvan stikstof in veel gebieden een hele belangrijke is, moeten worden weggenomen. Een belangrijke, wetenschappelijk onderbouwde indicatie wanneer er in zijn algemeenheid van overbelasting met stikstof sprake is, is als de kritische depositiewaarde (KDW) wordt overschreden. Het is dus begrijpelijk dat de Eurocommissaris waarde hecht aan het terugdringen van de stikstofdepositie ter naleving van de gemaakte afspraken over natuurbescherming en natuurherstel. Hoewel het niet-overschrijden van de KDW de beste garantie geeft voor het beschermen van de natuur (mits waar nodig gecombineerd met natuurherstelmaatregelen), is dat voor het bereiken van een gunstige staat van instandhouding niet altijd overal nodig; de richtlijnen eisen dat ook niet. Een analyse op locatie- of gebiedsniveau kan tot het inzicht leiden dat ook met een hogere depositie dan de KDW-natuurdoelen gehaald kunnen worden, bijvoorbeeld door duurzaam inzetbare natuurherstelmaatregelen. Dat zal dan wel voortdurend gemonitord moeten worden.
Op grond van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) heeft de Europese Commissie een belangrijke verantwoordelijkheid bij het bewaken dat lidstaten in overeenstemming met de Europeesrechtelijke verplichtingen handelen. Wanneer de Europese Commissie constateert dat een lidstaat Europees recht overtreedt, spreekt zij de lidstaat hierop aan. De Commissie kan de lidstaat voor het Hof van Justitie van de Europese Unie dagen. Dit is de zogenaamde inbreukprocedure. Volgens artikel 258 VWEU kan de Commissie, wanneer deze van oordeel is dat een lidstaat een verdragsverplichting heeft geschonden, na een met redenen omkleed advies uitgebracht te hebben een zaak aanhangig maken bij het Hof van Justitie. Volgens artikel 260 VWEU kan het Hof daarna vaststellen dat de lidstaat in kwestie niet de op hem rustende verplichtingen is nagekomen, waarna de lidstaat gehouden is de nodige maatregelen te treffen om het arrest van het Hof uit te voeren. Als dit niet gebeurt, kan het Hof een dwangsom opleggen.
Ja.