Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 en 2

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Financiën,S.P.R.A. van Weyenberg

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De voorliggende suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de ontwerpbegroting 2024 (inclusief twee Incidentele Suppletoire Begrotingen)1 van het ministerie van Financiën (IXB) en Nationale Schuld (IXA).

In hoofdstuk 2 zijn de overzichten opgenomen met de belangrijkste mutaties; in paragraaf 2.1 voor artikel 1 t/m 13 van IXB en in paragraaf 2.2. voor artikel 11 en 12 van IXA. In paragraaf 2.3 is het overzicht coronamaatregelen opgenomen.

Hoofdstuk 3 en hoofdstuk 4 bevatten per beleidsartikel een budgettaire tabel. Conform de Rijksbegrotingsvooschriften (RBV) worden per artikel de (meerjarige) mutaties die groter of gelijk zijn aan de ondergrenzen in de onderstaande (tabel 1) toegelicht. De toelichting op de mutatie van de belastingontvangsten is in de Voorjaarsnota opgenomen. Vanwege de staffel kan de som van de toegelichte mutaties afwijken van de totale mutaties op het artikel.

In aansluiting op de ontwerpbegrotingen en de Voorjaarsnota worden vanaf 2024 ook de mutaties voor het jaar t+5 opgenomen in de tabel budgettaire gevolgen van beleid van de 1ste suppletoire begrotingen. Dit betreft de extrapolatie van de begroting – het toevoegen van het jaar t+5 – en vervolgens de mutaties tot en met t+5 die tijdens de voorjaarsbesluitvorming zijn verwerkt.

2 Beleid

2.1 Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties IXB

In onderstaande tabellen worden de belangrijkste suppletoire uitgaven-(tabel 2) en ontvangstenmutaties (tabel 3) weergegeven.

Toelichting

1. Herijking herstel box 3

In 2024 wordt € 25 mln. voor de uitvoering van herstel box 3 beschikbaar gesteld vanuit de reservering op de Aanvullende Post. Als gevolg van de lopende procedures rondom box 3 vinden extra werkzaamheden plaats voor het herstel. Daarnaast zullen in 2024 werkzaamheden worden verricht voor de overbruggingswet Box 3 (belastingjaar 2023 en 2024).

2. Niet-belastingontvangstenDe raming van de uitgaven inzake de niet-belastingontvangsten (belasting- en invorderingsrente, vervolgingskosten en -opbrengsten en boetes) is bijgesteld naar aanleiding van realisaties in 2023, een hogere meerjarige belastinggrondslag en de recente renteramingen uit het CEP. Dit leidt structureel tot hogere verwachte uitgaven (circa € 29 mln. in 2024, aflopend naar € 22 mln. in 2028). Hier staat een structurele meevaller aan de ontvangstenkant tegenover (zie ook post 1 onder Ontvangstenmutaties).

Daarnaast worden er extra uitgaven van € 38 mln. verwacht vanwege de herstelactie invorderingsrente. De uitgaven waren eerder in 2023 geraamd, maar het project is vertraagd en start derhalve in 2024.

3. Uitvoeringskosten fiscale wet-en regelgevingVoor de uitvoering van nieuwe fiscale wet- en regelgeving worden extra uitgaven bij de Belastingdienst begroot. Het gaat hierbij om circa 30 uitvoeringstoetsen, waaronder Pijler 2, aandelentransacties in de overdrachtsbelasting, herijking implementatie richtlijn kleineondernemersregeling en geven uit vennootschap.

4. Invordering coronaschuldenEr worden middelen vrijgemaakt ten behoeve van de invordering van coronaschulden (cumulatief € 68 mln. in de jaren 2025 tot en met 2028). Voor de inning van de coronaschulden die tijdens de coronacrisis door ondernemers zijn opgebouwd is er capaciteit nodig, onder andere vanwege de vele sanerings-, faillissements-, en uitstelverzoeken.

5. Verbeteren dienstverlening BelastingtelefoonIn 2024 wordt € 33 mln. en structureel € 21 mln. ingezet om de bereikbaarheid van de Belastingtelefoon te verbeteren en stabiliteit te borgen. De Belastingdienst zet daarmee in op het verbeteren van de productiviteit en efficiency en het werven en behouden van ervaren medewerkers.

6. Kapitaalinjectie European Bank for Reconstruction and Development (ERBD)Betreft een kapitaalinjectie aan de European Bank for Reconstruction and Development (EBRD). Met behulp van deze injectie kan EBRD blijven bijdragen aan het steunen van Oekraïne. In 2023 was een reservering opgenomen van € 75 mln. Deze reservering wordt opgehoogd met € 25 mln. omdat de kapitaaluitbreiding bij de EBRD hoger is geworden dan initieel geraamd.2

7. Hybride kapitaal wereldbank

Tijdens de Voorjaarsvergadering van de Wereldbank kondigt Nederland, onder voorbehoud van parlementaire goedkeuring, deelname aan in aankoop van hybride kapitaal (€ 68 mln.). Dit is een schuldinstrument met eigenschappen van kapitaal; er wordt rente ontvangen maar het geeft geen stemrecht. De looptijd is oneindig, maar tijdens een toekomstige middelenaanvulling kan het hybride kapitaal worden omgezet in een reguliere kapitaalbijdrage. De Wereldbank kan op basis van hybride kapitaal nieuwe obligaties uitgeven. De komende 10 jaar kan de hiermee opgehaalde financiering worden ingezet voor projecten ten behoeve van de ‘Global Public Goods’, zoals klimaatverandering, pandemieparaatheid en fragiliteit. Hierbij geldt een hefboomeffect; elke ingelegde euro creëert over de komende 10 jaar € 8 aan additionele leencapaciteit.

8. Btw-compensatiefonds (BCF) stortingenAls gevolg van overhevelingen van budget van ministeries naar decentrale overheden wordt een bedrag in het gemeente of provinciefonds gestort. Het geraamde btw-deel van dit bedrag wordt in het BCF gestort (circa € 89 mln.). Gemeentes en provincies kunnen de betaalde btw in verband met de overhevelingen terugvragen bij het BCF. Deze uitgaven worden gedekt vanuit de belastingontvangsten.

9. Vertragingsrente Traditionele Eigen Middelen (TEM)Het ministerie van Financiën zal € 199,4 mln. vertragingsrente betalen aan de Europese Commissie (CIE) als gevolg van een nabetaling door onderwaardering invoer Textiel en Schoenen (LWTS) en Voortvarendheid (€ 100 mln.). Tevens zal vertragingsrente worden betaald voor het dossier Zonnepanelen (€ 99,4 mln.). De hiervoor benodigde middelen worden vanuit de Aanvullende Post (AP) van de Rijksbegroting overgeheveld naar artikel 9 Douane. Deze te betalen vertragingsrente is lager dan eerder was ingeschat en dan op de AP was gereserveerd en leidt derhalve tot een per saldo meevaller.

Daarnaast wordt op bovengenoemde dossiers waarover overeenstemming met de CIE is bereikt, per saldo circa € 600 mln. aan terugbetalingen ontvangen op eerder reeds betaalde hoofdsommen (douanerechten). Deze meevallers op de TEM-hoofdsommen en de toelichtingen hierop, zijn terug te vinden in de Voorjaarsnota en de daarin opgenomen verticale toelichtingen van Buitenlandse Zaken en de Aanvullende Post. De TEM-betalingen van hoofdsommen aan en eventuele terugontvangsten van de CIE lopen via de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken. De Tweede Kamer is over genoemde dossiers en de financiële aspecten ervan geinformeerd middels de kamerbrief van 4 april 2024.3

10. EindejaarsmargeDe eindejaarsmarge van € 68 mln. wordt toegevoegd aan de Financiënbegroting.

11. Loon- en PrijsbijstellingDe loon- en prijsbijstelling 2024 wordt toegevoegd aan de Financiënbegroting (€ 291 mln. in 2024 en € 245 mln. structureel).

12. Voorziening middelen uitvoeringskosten fiscale wet- en regelgevingVoor de uitvoering van nieuwe (belasting-)wetgeving worden middelen overgeboekt vanuit de voorziening voor uitvoeringskosten fiscale wet- en regelgeving naar de begroting van de Belastingdienst.

13. Hersteloperatie Toeslagen

Naar aanleiding van de bijstelling van de cijfers van Toeslagen Herstel op basis van de groei van aanmeldingen en gedupeerden vallen de compensatie- en hersteluitgaven en de apparaatsuitgaven om de hersteloperatie uit te voeren naar verwachting hoger uit dan eerder begroot. Daaraan verbonden omvat de bijstelling Toeslagen Herstel een stijging van de kosten van bezwaren en beroepen. De groei van het aantal aanmeldingen leidt ook tot een ophoging van budget voor dwangsommen en een vernieuwde hogere raming van de rechtsbijstandregeling. Eventuele bijstellingen van de prognose zijn inzichtelijk in de voortgangsrapportage Hersteloperatie Toeslagen4. De bijstelling leidt tot ophoging van uitgavenbudget op het geheel van apparaat en (schade)vergoedingen van € 364,1 mln. in 2024, € 759,2 mln. in 2025 en € 99,0 mln. in 2026. Deze beschikbare middelen zijn naast uitgaven op apparaat van Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) verdeeld over hogere uitgaven binnen de 30k-regeling, de integrale beoordeling, de kindregeling, de ex-partnerregeling, de HZK-regeling, dwangsommen en private schuldenregeling. Van het totaal is circa € 103 mln. in 2024 en circa € 299 mln. in 2025 overgeheveld vanuit de Aanvullende Post. Een integraal overzicht van de financiële stand van zaken van de Hersteloperatie Toeslagen is te vinden in de bijlage van de Voorjaarsnota 2024.

14. Bijdrage Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) aan artikel 1Er wordt om verschillende oorzaken budget overgeheveld van artikel 13 Toeslagen naar artikel 1 Belastingen. Ten eerste wordt er in verband met werkzaamheden door ketenpartners van Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) in 2024 circa € 37,1 mln. aan budget overgeheveld als gevolg van o.a. werkzaamheden door CAP (Centrale Administratieve Processen), KI&S (Klantinteractie & -services) en O&P (Organisatie & Personeel). Daarnaast wordt circa € 16 mln. overgeheveld ten behoeve van uitgaven bij de Belastingdienst in verband met toegenomen werkzaamheden voor UHT.

15. Implementatie Wet Open Overheid (WOO)Sinds 1 mei 2022 is de Wet open overheid van kracht. Hierdoor is er een wettelijke verplichting om documenten openbaar te maken. Om aan deze opgave te kunnen voldoen is extra personele inzet benodigd bij de Belastingdienst, Toeslagen en Douane om processen te begeleiden, te ondersteunen en nieuwe processen te implementeren voor de actieve openbaarmaking. Tevens zijn er extra behandelaren nodig om het groeiend aantal Woo-verzoeken binnen de verkorte termijnen te kunnen afhandelen.

16. Informatiehuishouding: de basis op ordeOm de informatiehuishouding van het ministerie van Financiën zowel intern als extern verder op orde te krijgen, wordt budget overgeheveld vanuit de reservering op artikel 10 naar artikel 1 Belastingen, artikel 8 Apparaat, artikel 9 Douane en artikel 13 Toeslagen. De Openbaarheidsparagraaf in de ontwerpbegroting 2024 van Financiën gaat nader op de ambities en activiteiten in.

18. Overige overhevelingen Aanvullende Post (AP)In de periode 2024 tot en met 2028 wordt er circa € 174 mln. overgeheveld van de Aanvullende Post naar de Financiënbegroting. De individuele overhevelingen worden nader toegelicht in de toelichtingen van de artikelen. Het betreft onder andere middelen voor de uitvoeringskosten fiscale wet- en regelgeving, middelen ten behoeve van Werken aan Uitvoering (WaU) en uitvoeringskosten CO2-heffing (CBAM).

Toelichting

1. Belasting- en invorderingsrente

De raming van de ontvangstenkant van de niet-belastingontvangsten (belasting- en invorderingsrente, vervolgingskosten en -opbrengsten en boetes) wordt naar boven bijgesteld naar aanleiding van realisaties in 2023, een hogere meerjarige belastinggrondslag en de recente renteramingen uit het CEP. Dit leidt tot een meevaller van € 267 mln. in 2024 aflopend tot € 92 mln. in 2028. Het nettoresultaat van hogere uitgaven en hogere ontvangsten draagt het ministerie van Financiën bij aan het generale beeld.

2. Dividenden staatsdeelnemingen

De dividendraming wordt bijgesteld aan de meest recente informatie over het verwachte dividend van de staatsdeelnemingen, als gevolg van de huidige marktomstandigheden.

3. Renteontvangsten lening TenneT

De raming van de renteontvangsten op de lening aan TenneT wordt bijgesteld. Dit komt deels door een aanpassing van de hoogte van de rente en deels door meer inzicht in het tempo van opname van de lening door TenneT.

4. Verkoop aandelen ABN AMRO

De verwachte ontvangsten worden met € 460 mln. naar boven bijgesteld, als gevolg van de verkoopopbrengst van aandelen ABN AMRO door het lopende verkoopprogramma van de staat en de pro rata deelname van NLFI aan het inkoopprogramma van ABN AMRO.

5. Ramingbijstelling Lening Griekenland

Op basis van de meest recente renteramingen worden de verwachte ontvangsten van de lening aan Griekenland bijgesteld. Daarnaast wordt de raming voor de aflossing van de lening aan Griekenland bijgesteld. In 2023 heeft Griekenland een vervroegde aflossing gedaan, waardoor in 2024 en 2025 niet zal worden afgelost.

2.2 Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties IXA

In onderstaande tabellen worden de belangrijkste suppletoire uitgaven-(tabel 4) en ontvangstenmutaties (tabel 5) weergegeven.

Toelichting

1. Rente vaste schuld

De rentelasten vaste schuld vallen naar verwachting lager uit dan geraamd bij de ontwerpbegroting 2024 met name als gevolg van het financieringsplan 2024. Hierin is bepaald dat er voor de financiering van de staatsschuld een lager beroep op de kapitaalmarkt (vaste schuld) zal worden gedaan. Daarnaast is er gerekend met lagere rentepercentages zoals die door het Centraal Planbureau (CPB) zijn geraamd in het Centraal Economisch Plan (CEP).

2. Rente vlottende schuld

De raming van de rentelasten vlottende schuld valt per saldo hoger uit als gevolg van wijzigingen in de omvang van de kortlopende schuld en de hoogte van de korte rente. De korte rente is door het CPB lager geraamd in de CEP dan de rente waarmee in de ontwerpbegroting 2024 rekening is gehouden. Echter doordat de omvang van de kortlopende schuld is toegenomen, ontstaat een structurele tegenvaller van € 274 mln. in 2024 oplopend tot € 447 mln. in 2028.

3. Rente derivaten

De raming van de rentelasten op de langlopende derivaten is met € 22 mln. naar boven bijgesteld voor 2024 als gevolg van de gewijzigde rentepercentages zoals die door het CPB worden geraamd in de CEP.

4. Aflossing vaste schuld

Door een vervroegde aflossing van een obligatie in 2023 zal in het lopende jaar minder afgelost worden. In 2026 neemt de aflossing van de vaste schuld met circa € 2,5 mld. toe als gevolg van de uitgifte van leningen met een aflosdatum in 2026.

5. Rentelasten kasbeheer

De raming van de rentelasten kasbeheer is lager dan geraamd bij de ontwerpbegroting 2024. Dit is het gevolg van het bijwerken van de realisatie en de nieuwe rentestanden in de CEP-raming van het CPB. Daarnaast dalen de rentelasten als gevolg van de nieuwe raming sociale fondsen.

6. Verstrekte leningen

Naar verwachting worden er meer leningen verstrekt aan de deelnemers van het schatkistbankieren dan eerder geraamd. De raming is daardoor structureel met € 500 mln. naar boven bijgesteld.

Toelichting

1. Voortijdige beëindiging derivaten

Het voortijdig beëindigen van rentederivaten heeft geleid tot eenmalige negatieve ontvangsten van € 8,0 mln. Het betreft de contant gemaakte waarde van de (negatieve) rentebaten die anders later dit jaar en voor het grootste deel in de komende jaren zouden zijn ontvangen. Deze (negatieve) rentebaten zijn nu in één keer ontvangen. Het voortijdig beëindigen van rentederivaten draagt bij aan het realiseren van de doelstellingen uit het beleidskader voor schuldfinanciering, namelijk het verlengen van de gemiddelde looptijd van de schuldportefeuille naar minimaal 8 jaar en het beperken van het korte termijn renterisico (renterisicobedrag < 25%).

2. Uitgifte vaste schuld

De raming van de uitgifte vaste schuld is voor het lopende jaar met circa € 11,3 mld. naar beneden bijgesteld als gevolg van het financieringsplan 2024. Het financieringsplan geeft een beschrijving van de geschatte omvang en de totstandkoming van de financieringsbehoefte van de Nederlandse staat voor 2024 en een overzicht van de manier waarop het Agentschap van plan is deze in te vullen. De raming voor 2025 en verder is hoger dan geraamd bij de ontwerpbegroting 2024 als gevolg van het verwachte kastekort.

3. Mutatie vlottende schuld

De vlottende schuld stijgt in 2024 met circa € 24,1 mld. Dit is het gevolg van een hogere financieringsbehoefte doordat de raming van het kastekort voor het lopende begrotingsjaar is toegenomen. Schommelingen in de financieringsbehoefte in een lopend begrotingsjaar worden zo veel mogelijk opgevangen op de geldmarkt.

4. Rentebaten kasbeheer

De raming van de rentebaten kasbeheer is lager dan geraamd bij de ontwerpbegroting 2024. Dit is het gevolg van het bijwerken van de realisatie van verstrekte leningen en de nieuwe rentestanden in de CEP-raming van het CPB.

5. Aflossingen op leningen

Op basis van actuele inzichten wordt verwacht dat de aflossingen op de leningen, die door de agentschappen, rechtspersonen met een wettelijke taak (RWT's) en derden in het kader van schatkistbankieren zijn afgesloten, in 2024 per saldo lager en vanaf 2025 hoger uitvallen dan eerder geraamd.

6. Mutatie in rekening courant en deposito

Uit de actualisatie van de raming van uitgaven en inkomsten van sociale fondsen blijkt dat deze fondsen meer middelen storten in de schatkist. Dit betekent dat de geraamde mutatie in het saldo op de rekeningen-courant en deposito’s stijgt ten opzichte van de ontwerpbegroting 2024.

2.3 Overzicht Coronamaatregelen

In onderstaande tabel worden de coronagerelateerde uitgaven- en ontvangsten weergegeven per begrotingsartikel. In onderstaande tabel zijn bijbehorende Kamerstukken opgenomen voor verdere toelichting. Ook is een uitgebreid overzicht terug te vinden op de pagina «Overheidsfinanciën in coronatijd» op www.rijksfinancien.nl.

3 Beleidsartikelen Ministerie van Financiën (IXB)

Artikel 1 Belastingen

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

Budgetflexibiliteit

De uitgaven die in 2024 reeds zijn gedaan, zijn aangemerkt als juridisch verplicht. Inzake nog niet gerealiseerde uitgaven het volgende:

Uitgaven die vallen onder de rubriek «Rente» zijn voor 100% juridisch verplicht. Ze vloeien bijvoorbeeld voort uit de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Awr) en de Invorderingswet 1990 (rente-uitgaven). De programma-uitgaven die vallen onder de rubrieken «Bijdragen aan ZBO's/RWT's», «Bijdragen aan (inter)nationale organisaties» en «Bijdragen aan agentschappen» zijn voor 100% bestuurlijk gebonden verplichtingen voor zover zij niet door getekende contracten al juridisch verplicht zijn. De bijdrage aan de Waarderingskamer is voor 100% bestuurlijk gebonden op basis van de Wet Waardering Onroerende Zaken (Wet WOZ). Voor het Kadaster en de Kamer van Koophandel heeft de Belastingdienst samenwerkingsovereenkomsten voor gegevensuitwisseling die worden gebruikt bij de uitvoering van taken van de Belastingdienst. Ook bij de bijdragen aan Agentschappen en bijdragen aan Internationale organisaties geldt dat afspraken zijn gemaakt over de bijdragen en de dienstverlening, waardoor ook deze uitgaven als 100% bestuurlijk gebonden worden aangemerkt.

De overige programma-uitgaven betreffen met name de categorie «Opdrachten», waarvoor geldt dat deze gedeeltelijk als juridisch verplicht zijn aan te merken op het moment van het vaststellen van de begroting 2024. Hiervoor zijn dan bijvoorbeeld contracten gesloten ten behoeve van ICT en/of andere benodigde diensten voor de uitvoering van de primaire processen van de Belastingdienst. Voorbeelden hiervan zijn (verlenging van) licenties en onderhoudscontracten voor software en hardware. Een ander voorbeeld zijn de uitgaven voor papieren dienstverlening (brieven aan burgers en bedrijven). Over het algemeen geldt wel dat de niet-juridische verplichte uitgaven noodzakelijk zijn voor een goede uitvoering van de primaire processen.

Verplichtingen

Overige verplichtingen

Het verplichtingenbudget wordt in 2024 met € 868 mln. verhoogd en in 2028 per saldo met circa € 3 mln. verlaagd. De mutaties in de verplichtingen zijn veelal gelijk aan de uitgavenmutaties. Waar de mutaties gelijk zijn aan de mutaties in de uitgaven wordt dit toegelicht onder 'Uitgaven'. Het verplichtingenbudget wordt in 2024 verhoogd vanwege een herijking als gevolg van onderhandelingen en besluitvorming betreffende meerjarige contracten. Een ophoging van het verplichtingenbudget is nodig voor het aangaan of verlengen van nieuwe contracten waarvoor al meerjarig kasbudget beschikbaar is. Dit is voornamelijk het geval bij Inhuur externen en Opdrachten ICT. Nieuwe aanbestedingen en verlenging van langdurige ICT-contracten zorgen naar verwachting voor een piek in 2024.

Uitgaven

Personele uitgaven

Schadevergoedingen

In 2024 is budget beschikbaar voor uitvoerings- en compensatiekosten voor herstel Fraude Signalering Voorziening (FSV) en minnelijk schuldsaneringstraject (MSNP). Op basis van een bijgestelde raming wordt € 70 mln. doorgeschoven vanuit 2024 naar 2025 (€ 50 mln.) en 2026 (€ 20 mln.) en wordt € 15 mln. in 2024, € 28 mln. in 2025 en € 10 mln. in 2026 overgeheveld naar het personeelsbudget voor de uitvoeringskosten.

Rente

De raming van de uitgaven aan belasting- en invorderingsrente is bijgesteld naar aanleiding van realisaties in 2023, een hogere meerjarige belastinggrondslag en de recente renteramingen uit het CEP. Dit leidt structureel tot hogere verwachte uitgaven (ca. € 29 mln. in 2024 en € 22 mln. in 2028). Daarnaast worden er extra uitgaven van € 38 mln. verwacht vanwege de herstelactie invorderingsrente. De uitgaven waren eerder in 2023 geraamd, maar het project is vertraagd en start in 2024.

Ontvangsten

Bekostiging

De ontvangstenraming van doorbelasten kosten vervolging (aanmaningen, dwangbevelen etc.) is bijgesteld naar aanleiding van realisaties in 2023. Dit leidt structureel tot hogere verwachte ontvangsten.

Rente

De raming van de belasting- en invorderingsrente wordt bijgesteld naar aanleiding van realisaties in 2023, een hogere meerjarige belastinggrondslag en de recente renteramingen uit het CEP. Dit leidt per saldo tot een meevaller.

Boetes en schikkingen

De raming van de boeteontvangsten is bijgesteld naar aanleiding van realisaties in 2023. Dit leidt structureel tot hogere verwachte ontvangsten.

Apparaatsontvangsten

De apparaatsonvangsten worden opwaarts bijgesteld (€ 22 mln. in 2024 en € 12 mln. structureel). In 2024 worden hogere ontvangsten verwacht voor dienstverlening aan derden in het kader van de voorziening voor videobellen en voor geleverde diensten ten behoeve van het overheidsdatacenter. Door hogere uitkeringen vanuit het UWV vanwege hogere ziekte-, zwangerschaps- en transitieuitkeringen worden er structureel hogere ontvangsten gerealiseerd.

Belastingontvangsten

In de Voorjaarsnota 2024 worden de mutaties van de belastingontvangsten toegelicht. De aansluiting met de Voorjaarsnota en de bedragen in de begrotingstoelichting (artikel 1 Belastingen, tabel budgettaire gevolgen van beleid) ziet er als volgt uit:

Artikel 2 Financiële markten

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

Budgetflexibiliteit

Van de uitgaven op artikel 2 is in 2024 75% juridisch verplicht. Deze verplichte uitgaven (€ 23,9 mln.) bestaan voor het grootste deel uit uitgaven voor vakbekwaamheid (€ 5,5 mln.), muntcirculatie (€ 4,6 mln.), de bijdrage aan het Financieel Expertise Centrum (FEC) (€ 4,5 mln.), de bijdragen aan AFM en DNB voor het toezicht op de BES-eilanden (€ 2,7 mln.) en de uitgaven voor de schadeloosstelling SNS REAAL Holding (SRH) (€ 2,2 mln.).

De juridisch verplichte uitgaven aan vakbekwaamheid betreffen de kosten van de centrale Wft-examinering. Het inhoudelijk beheer van de Wft-examinering is opgedragen aan het College Deskundigheid Financiële Dienstverlening (CDFD), terwijl het functionele en technische beheer is ondergebracht bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Uitgangspunt is dat de uitgaven worden gefinancierd uit de examengelden (leges) die worden afgedragen aan het ministerie (zie ontvangsten overig). De daaromtrent gemaakte afspraken zijn vastgelegd in een overeenkomst met het CDFD en een overeenkomst met de DUO.

De bestuurlijk gebonden uitgaven (11%) hebben in hoofdzaak betrekking op de uitvoeringstoets van het verbod op cashbetalingen van € 3.000 of meer. De beleidsmatig gereserveerde uitgaven (14%) hebben betrekking op de implementatie en beheerskosten van de UBO-registers (Ultimate Beneficial Owners, uiteindelijke belanghebbenden).

Uitgaven

Opdrachten

Schadeloosstelling SNS REAAL Holding (SRH)

De gereserveerde budgetten voor de schadeloosstelling worden meerjarig aangepast. Aan de hand van een nieuwe inschatting van het totale belang van alle bezwaarzaken, kan een deel van de gereserveerde middelen vrijvallen.

Bijdrage aan ZBO's/ RWT's

Overig

Door de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU) zijn eind 2022 de UBO-registers gesloten. Het geleidelijk ontsluiten van de registers kost meer tijd dan gedacht (juridisch en technisch complex). Hiermee zijn incidenteel extra kosten van € 2,1 mln. gemoeid.

Artikel 3 Financieringsactiviteiten publiek-private sector

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

Budgetflexibiliteit

De uitgaven op artikel 3 zijn in 2024 voor 99% juridisch verplicht en voor 1% bestuurlijk gebonden. De juridisch verplichte uitgaven bestaan voornamelijk uit de lening aan TenneT, (een deel van) de kapitaalinjecties aan Invest-NL en Invest International en de afdrachten Staatsloterij. De bestuurlijk gebonden uitgaven bestaan vooral uit een deel van de kapitaalinjecties aan Invest International.

Kapitaalinjectie Invest International en Invest-NL

De kapitaalinjecties voor Invest International zijn bestuurlijk gebonden. Na goedkeuring van de concrete aanvragen voor de kapitaalinjecties door Invest International wordt de verplichting juridisch vastgelegd. De kapitaalinjecties voor Invest-NL zijn volledig juridisch verplicht. Voor beide instellingen geldt dat de kapitaalinjecties naar verwachting nodig zijn om hun activiteiten uit te voeren.

Afdrachten Staatsloterij

De afdrachten Staatsloterij (uitgaven en ontvangsten) zijn 100% juridisch verplicht op basis van de Wet op de Kansspelen (WOK).

Verplichtingen

Garantieverplichtingen

Garantie FMO

De uitstaande garantie wordt bijgesteld met € 269,1 mln. aan de hand van de meest recente wisselkoersramingen. De garantie is in USD ten opzichte van de Rijksbegroting in EUR. Aangezien de koers van de euro ten opzichte van de dollar is gedaald, stijgt de waarde van deze garantie.

Ontvangsten

Leningen

Renteontvangsten Lening TenneT

De raming van de renteontvangsten op de lening aan TenneT wordt bijgesteld. Dit komt deels door een aanpassing van de hoogte van de rente en deels door meer inzicht in het tempo van opname van de lening door TenneT.

Vermogensverschaffing/-onttrekking

Aan-/verkoop vermogenstitels

De verwachte ontvangsten worden met € 460 mln. naar boven bijgesteld, als gevolg van de verkoopopbrengst van aandelen ABN AMRO door het lopende verkoopprogramma van de Staat en de pro rata deelname van NLFI aan het inkoopprogramma van ABN AMRO.

Dividenden staatsdeelnemingen

De dividendraming wordt bijgesteld aan de meest recente informatie over het verwachte dividend van de staatsdeelnemingen, als gevolg van de huidige marktomstandigheden.

Artikel 4 Internationale financiële betrekkingen

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

Budgetflexibiliteit

In 2024 bedraagt het totaal aan juridisch verplichte uitgaven 77% van het totaal aan uitgaven. Het bestaat voornamelijk uit uitgaven op garanties en bijdragen aan internationale organisaties. Daarnaast is 22% bestuurlijk gebonden, het betreft hier de kapitaalinjectie aan de EBRD ten behoeve van steun aan Oekraïne. De 1% bij beleidsmatig gereserveerd bestaat voornamelijk uit technische assistentie aan kiesgroeplanden waarvoor nog geen verplichting is aangegaan.

Verplichtingen

Garantieverplichtingen

Garantie aan DNB inzake IMF

In december 2023 is er in het IMF een akkoord bereikt over de 16e quotaherziening van het IMF, waarbij permanente quota middelen omhoog gaan en tijdelijke leningen verlaagd worden zodat de totale leningencapaciteit van het IMF gelijk blijft. De Nederlandse uitstaande garantie aan de DNB voor het IMF wordt hierdoor verlaagd met € 2,1 mld.5 Indien niet genoeg landen voor 15 november 2024 akkoord gaan met de inwerkingtreding, zal deze wijziging ingaan op het moment dat voldoende landen hebben ingestemd. In dat geval zal deze mutatie worden verschoven. Daarnaast is de garantie aangepast o.b.v de wisselkoers van de SDR ten opzichte van de euro.

AIIB

De uitstaande garantie wordt bijgesteld met € 13,9 mln. o.b.v. de wisselkoers van de USD ten opzichte van de euro. Aangezien de koers van de euro ten opzichte van de dollar is gedaald, stijgt de waarde van deze garantie.

Wereldbank