Wetsartikelen 1 tot en met 3
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).
De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking,
Liesje Schreinemacher
De voorliggende Tweede suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de Suppletoire begroting Prinsjesdag 2023 van hoofdstuk XVII van de begroting van het Rijk. Het is nodig een voorbehoud te maken met betrekking tot de beginstanden. Deze zijn afhankelijk van goedkeuring van de Eerste Suppletoire Begroting en de Suppletoire Begroting Prinsjesdag door de Eerste Kamer, die beide nog in beraad heeft.
In hoofdstuk 2 is een overzicht opgenomen met de belangrijkste mutaties op de begroting voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking met een toelichting op de substantiële verschillen.
Hoofdstuk 3 bevat per beleidsartikel een tabel budgettaire gevolgen van beleid. Na de tabel ‘budgettaire gevolgen van beleid’ wordt een toelichting op de mutaties gegeven. Hierbij worden per artikel de mutaties die groter of gelijk zijn aan de ondergrenzen in onderstaande staffel (tabel 1) conform de Rijksbegrotingsvoorschriften toegelicht. De wijzigingen van de verplichtingen worden alleen toegelicht wanneer ze groter zijn dan 10% ten opzichte van de vorige stand op artikelniveau.
Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen | Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen) | Technische mutaties (ondergrens in € miljoen) |
|---|---|---|
< 50 | 1 | 2 |
=> 50 en < 200 | 2 | 4 |
=> 200 en < 1000 | 5 | 10 |
=> 1000 | 10 | 20 |
In deze wijziging van de begrotingsstaat wordt ook de verdeling van de middelen uit het amendement Grinwis c.s. (Kamerstuk 36435-XVII-15) opgenomen zoals ook toegelicht in de Kamerbrief van 31 oktober jl.1
In 2023 worden geen extra maatregelen genomen als gevolg van de impact van het coronavirus (COVID 19). Voor het uitgebreide overzicht wordt verwezen naar de pagina Overheidsfinanciën in coronatijd op Rijksfinancien.nl.
In dit wetsvoorstel is een aantal begrotingswijzigingen opgenomen die per saldo leiden tot een verhoging van de geraamde uitgaven op de begroting voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (XVII) met EUR 45,4 miljoen en een verhoging van de geraamde ontvangsten met EUR 26,5 miljoen.
De belangrijkste uitgavenmutaties bij de Tweede suppletoire begroting worden in onderstaande tabel weergegeven en toegelicht. De uitgebreide toelichtingen zijn per beleidsartikel opgenomen in hoofdstuk 3
Art. | Uitgaven 2023 | |
|---|---|---|
Vastgestelde begroting 2023 | 3.861.912 | |
Stand 1e suppletoire begroting 2023 | 3.480.344 | |
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag 2023 | 3.759.635 | |
Belangrijkste suppletoire mutaties | ||
1) Versterkte Nederlandse Handels- en Investeringspositie | 1.2 | 21.105 |
2) Klimaat | 2.3 | 25.188 |
3) Mondiale gezondheid en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten | 3.1 | 7.246 |
4) Humanitaire hulp | 4.1 | 42.000 |
5) Opvang in de regio | 4.2 | 20.000 |
6) Multilaterale samenwerking | 5.1 | 24.674 |
7) Overig armoedebeleid | 5.2 | ‒ 15.963 |
8) Nog te verdelen i.v.m. BNI en/of toerekeningen | 5.4 | ‒ 72.696 |
9) Overige mutaties | ‒ 6.112 | |
Stand 2e suppletoire begroting 2023 | 3.805.077 |
Toelichting
1. Het budget binnen artikel 1.2 stijgt o.a. door hogere uitgaven aan het Programma Internationaal Ondernemen, aan het Dutch Trade and Investment Fund (DTIF) garanties en aan de DTIF-subsidies.
2. Aan het subartikelonderdeel 2.3 voor Klimaat wordt EUR 5 miljoen toegevoegd ten behoeve van een structurele oplossing voor de Al Safer-tanker voor de kust van Jemen (via het United Nations Development Programme). Daarnaast wordt als gevolg van het amendement Grinwis c.s. (Kamerstuk 36435-XVII-15) EUR 20 miljoen naar dit artikelonderdeel overgeheveld waarvan EUR 10 miljoen als bijdrage aan het Access to Energy Fund en EUR 10 miljoen als bijdrage aan het Africa Adaptation Acceleration Program.
3. Het artikelonderdeel Mondiale gezondheid en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten is verhoogd met EUR 7,2 miljoen. Dit betreft een overheveling van EUR 5 miljoen van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ten behoeve van een bijdrage van aan het Financial Intermediary Fund voor Pandamic Prevention, Preparedness and Response. De overige EUR 2,2 miljoen is een technische overheveling van artikel 2.2.
4. Het artikelonderdeel Humanitaire Hulp (artikel 4.1) is verhoogd met EUR 42 miljoen, waarvan EUR 30 miljoen vanwege amendement Grinwis c.s. (Kamerstuk 36435-XVII-15). De besteding betreft EUR 25 miljoen ten behoeve van humanitaire hulpverlening voor de crisis in Gaza, EUR 2 miljoen voor noodhulp na de aardbeving in Marokko en EUR 15 miljoen ten behoeve van humanitaire noden elders in de wereld.
5. Het budget voor Opvang in de Regio (artikel 4.2) is verhoogd met EUR 20 miljoen. Dit betreft de verwerking van het amendement Grinwis c.s. (Kamerstuk 36435-XVII-15) ten behoeve van UNICEF en UNHCR.
6. De uitgaven aan Multilaterale Samenwerking (artikel 5.1) stijgen voornamelijk door de steun aan Oekraïne in het kader van het derde steunpakket. Dit bestaat uit EUR 7 miljoen voor technische assistentie van het IMF en EUR 20 miljoen voor een funded guarantee aan de European Bank for Reconstruction and Development (EBRD).
7. De uitgaven op artikel 5.2 nemen per saldo af. Dit komt voornamelijk doordat de reservering voor de verdragsmiddelen Suriname voor 2023 naar beneden is bijgesteld en is overgeheveld naar een aparte budgetregel.
8. Het budget op verdeelartikel 5.4 neemt af in verband met de overheveling van de middelen voortkomend uit het amendement Grinwis c.s. (Kamerstuk 36435-XVII-15) naar de artikelen voor Klimaat, Humanitaire Hulp en Opvang in de Regio.
Art. | Ontvangsten 2023 | |
|---|---|---|
Vastgestelde begroting 2023 | 50.130 | |
Stand 1e suppletoire begroting 2023 | 59.088 | |
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag 2023 | 69.088 | |
Belangrijkste suppletoire mutaties | ||
1) Ontvangsten duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen | 1.10 | 16.215 |
2) Koersverschillen OS | 5.22 | 10.000 |
Stand 2e suppletoire begroting 2023 | 95.653 |
Toelichting
1. Ter dekking van het DTIF-instrument wordt een onttrekking gedaan uit de FOM begrotingsreserve. Deze onttrekking wordt gedaan om aan de toegenomen vraag naar werkkapitaal en financieringen via DTIF te kunnen voldoen.
2. De ontvangsten op het subartikel 5.22 nemen toe. Dit komt voornamelijk vanwege verwachte koersverschillen. Buitenlandse Zaken werkt met een vooraf vastgestelde wisselkoers ten opzichte van buitenlandse valuta (de corporate rate). Omdat bij betalingen in buitenlandse valuta gedurende het jaar een verschil ontstaat als gevolg van de werkelijk geldende koers, ontstaat er een saldo.
Budgettaire gevolgen van beleid
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1) | Mutaties 2e suppletoire begroting (2) | Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2) | ||
|---|---|---|---|---|
2023 | 2023 | 2023 | ||
Verplichtingen | 532 105 | 270 137 | 802 242 | |
Uitgaven: | ||||
Programma-uitgaven totaal | 602 852 | 16 721 | 619 573 | |
waarvan juridisch verplicht | 100% | |||
1.1 | Duurzaam handels- en investeringssysteem, incl. MVO | 32 934 | ‒ 4 096 | 28 838 |
Subsidies (regelingen) | ||||
MVO en beleidsondersteuning (ODA) | 12 875 | ‒ 50 | 12 825 | |
MVO en beleidsondersteuning (non-ODA) | 4 338 | ‒ 3 361 | 977 | |
Opdrachten | ||||
MVO en beleidsondersteuning (non-ODA) | 2 226 | ‒ 735 | 1 491 | |
Bijdrage aan agentschappen | ||||
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | 2 300 | 300 | 2 600 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
MVO en beleidsondersteuning (ODA) | 5 000 | ‒ 250 | 4 750 | |
Contributies internationaal ondernemen (non-ODA) | 6 195 | 0 | 6 195 | |
1.2 | Versterkte Nederlandse Handels- en Investeringspositie | 96 181 | 21 105 | 117 286 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Programma's internationaal ondernemen | 10 000 | ‒ 2 750 | 7 250 | |
Versterking concurrentiepositie Nederland | 6 502 | 0 | 6 502 | |
Invest Internationaal | 9 780 | ‒ 780 | 9 000 | |
Dutch Trade and Investment Fund | 4 499 | 12 501 | 17 000 | |
Garanties | ||||
Dutch Trade and Investment Fund | 1 500 | 8 500 | 10 000 | |
Opdrachten | ||||
Programma's internationaal ondernemen | 10 566 | 5104 | 15 670 | |
Dutch Trade and Investment Fund | 4 186 | ‒ 3 656 | 530 | |
Wereldtentoonstelling | 4 000 | 0 | 4 000 | |
Bijdrage aan agentschappen | ||||
Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 45 148 | 2 152 | 47 300 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
Programma's internationaal ondernemen | 0 | 34 | 34 | |
1.3 | Versterkte private sector en arbeidsmarkt in ontwikkelingslanden | 473 737 | ‒ 288 | 473 449 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Marktontwikkeling en markttoegang | 9 450 | 12 110 | 21 560 | |
Economic governance and institutions | 5 200 | 11 200 | 16 400 | |
Financiële sector ontwikkeling | 42 270 | 5 730 | 48 000 | |
Infrastructuurontwikkeling | 29 787 | 0 | 29 787 | |
Duurzame productie en handel | 28 700 | 16 300 | 45 000 | |
(Jeugd)werkgelegenheid | 9 000 | ‒ 4 000 | 5 000 | |
Nexus onderwijs en werk | 9 825 | ‒ 3 672 | 6 153 | |
Lokale private sector ontwikkeling | 4 590 | 1 650 | 6 240 | |
Leningen | ||||
Infrastructuurontwikkeling | 0 | 0 | 0 | |
Financiële sector ontwikkeling | 20 000 | 30 000 | 50 000 | |
Garanties | ||||
Financiële sector ontwikkeling | 10 000 | 15 000 | 25 000 | |
Opdrachten | ||||
Marktontwikkeling en markttoegang | 11 000 | 0 | 11 000 | |
Economic governance and institutions | 4 000 | 19 700 | 23 700 | |
Financiële sector ontwikkeling | 4 000 | 4 000 | 8 000 | |
Infrastructuurontwikkeling | 7 750 | 962 | 8 712 | |
(Jeugd)werkgelegenheid | 25 850 | 7 950 | 33 800 | |
Bijdrage aan agentschappen | ||||
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | 24 000 | 0 | 24 000 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
International Labour Organisation | 5 700 | ‒ 721 | 4 979 | |
Lokale private sector ontwikkeling | 45 925 | ‒ 11 889 | 34 036 | |
Marktontwikkeling en markttoegang | 7 400 | 3 025 | 10 425 | |
Partnershipprogramma ILO | 6 500 | 1 900 | 8 400 | |
Economic governance and institutions | 6 000 | ‒ 1 150 | 4 850 | |
Financiële sector ontwikkeling | 17 000 | ‒ 13 440 | 3 560 | |
Infrastructuurontwikkeling | 85 290 | ‒ 53 162 | 32 128 | |
(Jeugd)werkgelegenheid | 0 | 0 | 0 | |
Nexus onderwijs en werk | 14 000 | ‒ 1 281 | 12 719 | |
Nog te verdelen | ||||
Nog te verdelen | 40 500 | ‒ 40 500 | 0 | |
Ontvangsten | 24 000 | 16 215 | 40 215 | |
1.10 | Ontvangsten duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen | 7.000 | 16 215 | 23 215 |
1.30 | Ontvangsten DGGF | 17.000 | 0 | 17 000 |
Toelichting
Verplichtingen
Het verplichtingenbudget op artikel 1 wordt in 2023 verhoogd. Dit wordt onder andere veroorzaakt door het vastleggen van meerjarige programma’s voor VN-instellingen, zoals International Labour Organization (ILO).
Daarnaast worden er verhoogde verplichtingen aangegaan voor het Dutch Good Growth Fund (DGGF), FMO MASSIF, en voor het Market Creation Platform.
Tevens worden in 2023 door de posten meerjarige verplichtingen aangegaan voor de uitvoering van decentrale programma's.
Uitgaven
Artikelonderdeel 1.1
Het budget voor artikel 1.1 wordt met EUR 4,1 miljoen verlaagd. Tegenvallende uitgaven op het gebied van de MVO-programma’s maken een overheveling mogelijk naar artikel 1.2.
Artikelonderdeel 1.2
Het budget binnen artikel 1.2 stijgt met EUR 21,1 miljoen. Deze stijging is o.a. toe te schrijven aan hogere uitgaven voor het Programma Internationaal Ondernemen, voor het Dutch Trade and Investment Fund (DTIF) garanties en voor de DTIF subsidies. De dekking wordt onder andere gevonden overhevelingen vanuit artikel 1.1 en vanuit hogere ontvangsten.
Artikelonderdeel 1.3
In de Tweede suppletoire begroting 2023 zijn de budgetten door positieve cMEV-bijstelling herverdeeld binnen dit artikelonderdeel. Voor de bijdrage aan ILO, het non-ODA gedeelte hiervan, wordt EUR 288.000 overgeboekt naar Directie Multilaterale Instellingen en Mensenrechten voor het ITLOS tribunaal.
Ontvangsten
Ter dekking van het DTIF-instrument zal een onttrekking worden gedaan uit de FOM begrotingsreserve van EUR 16,2 miljoen. Deze onttrekking wordt gedaan om aan de toegenomen vraag naar werkkapitaal en financieringen via DTIF te kunnen voldoen en is daarvoor ook bedoeld. De ontvangsten op artikel 1.10 Ontvangsten Handel en Investeringen (DIO) worden daarom EUR 16,2 miljoen hoger geraamd.
Budgettaire gevolgen van beleid
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1) | Mutaties 2e suppletoire begroting (2) | Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2) | ||
|---|---|---|---|---|
2023 | 2023 | 2023 | ||
Verplichtingen | 1 244 608 | 5 635 | 1 250 243 | |
Uitgaven: | ||||
Programma-uitgaven totaal | 868 008 | 23 960 | 891 968 | |
waarvan juridisch verplicht | 100% | |||
2.1 | Voedselzekerheid | 389 554 | 0 | 389 554 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen | 13 000 | 150 | 13 150 | |
Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sect. | 14 000 | 9 500 | 23 500 | |
Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid | 3 000 | 0 | 3 000 | |
Uitbannen huidige honger en voeding | 16 327 | 14 000 | 30 327 | |
Voedselzekerheid | 55 509 | 20 701 | 76 210 | |
Opdrachten | ||||
Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid | 20 550 | 2 952 | 23 502 | |
Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen | 10 000 | ‒ 10 000 | 0 | |
Voedselzekerheid | 1 000 | ‒ 250 | 750 | |
Bijdrage aan agentschappen | ||||
Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 3 370 | 0 | 3 370 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
Voedselzekerheid | 120 298 | ‒ 16 510 | 103 788 | |
Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen | 17 000 | 0 | 17 000 | |
Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sect. | 40 500 | 0 | 40 500 | |
Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid | 27 000 | 0 | 27 000 | |
Uitbannen huidige honger en voeding | 48 000 | ‒ 20 543 | 27 457 | |
Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
Nog te verdelen | ||||
2.2 | Water | 199 235 | ‒ 1 228 | 198 007 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Waterbeheer | 26 167 | 493 | 26 660 | |
Drinkwater en sanitatie | 30 563 | 10 425 | 40 988 | |
Opdrachten | ||||
Waterbeheer | 3 170 | ‒ 1 120 | 2 050 | |
Bijdrage aan agentschappen | ||||
Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 2 000 | 0 | 2 000 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
Waterbeheer | 91 585 | ‒ 17 749 | 73 836 | |
Drinkwater en sanitatie | 45 750 | 6 723 | 52 473 | |
2.3 | Klimaat | 279 219 | 25 188 | 304 407 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Klimaat algemeen | 33 863 | 9 140 | 43 003 | |
Hernieuwbare energie | 26 000 | 10 000 | 36 000 | |
Dutch Fund for Climate and Development | 40 000 | 0 | 40 000 | |
Bijdrage aan agentschappen | ||||
Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 3 400 | 0 | 3 400 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
Contributie IZA/IZT | 357 | 283 | 640 | |
Klimaatprogramma's (non-ODA) | 1 725 | ‒ 100 | 1 625 | |
Klimaat algemeen | 129 232 | 5 865 | 135 097 | |
Hernieuwbare energie | 36 000 | 0 | 36 000 | |
UNEP | 8 642 | 0 | 8 642 |
Toelichting
Verplichtingen
Er is minder verplichtingenbudget nodig op artikel 2 dan eerder verwacht, met name op de decentrale budgetten voor het thema Water. Dit komt bijvoorbeeld doordat in Mali de committering voor het Programme de Dévéloppement Integré et Durable du Sourou (PDIDS) pas in 2024 wordt aangegaan.
Uitgaven
Artikelonderdeel 2.2
Er wordt EUR 2,2 miljoen overgeheveld naar 3.1 Mondiale gezondheid en SRGR voor een bijdrage aan het Global Analysis and Assessment of Sanitation and Drinking-Water programma van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO/GLAAS). Daarnaast wordt vanuit artikel 4.1 Humanitaire Hulp EUR 1,0 miljoen bijgedragen in verband met de noodhulpcomponent van het Dutch Disaster Risk Reduction/Dutch Surge Support programma.
Artikelonderdeel 2.3
Er wordt EUR 5,0 miljoen toegevoegd aan het subartikelonderdeel voor Klimaat voor een structurele oplossing voor de Al Safer-tanker voor de kust van Jemen (via het United Nations Development Programme). De tanker is leeggepompt en nu moet de vervangende opslag operationeel gemaakt worden.
Daarnaast wordt als gevolg van het amendement Grinwis c.s. (Kamerstuk 36435-XVII-15) EUR 20 miljoen naar dit artikelonderdeel overgeheveld. Hiervan wordt EUR 10 miljoen ingezet als bijdrage aan het Access to Energy Fund van het FMO en EUR 10 miljoen als vervroegde bijdrage aan het Africa Adaptation Acceleration Program. Hiermee laat Nederland haar commitment zien op zowel het terrein van het tegengaan van klimaatverandering als het aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering.
Budgettaire gevolgen van beleid
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1) | Mutaties 2e suppletoire begroting (2) | Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2) | ||
|---|---|---|---|---|
2023 | 2023 | 2023 | ||
Verplichtingen | 563 268 | 36 333 | 599 601 | |
Uitgaven: | ||||
Programma-uitgaven totaal | 813 224 | 7 746 | 820 970 | |
waarvan juridisch verplicht | 100% | |||
3.1 | Mondiale gezondheid en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten | 507 965 | 7 246 | 515 211 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Mondiale gezondheid en SRGR | 162 178 | 56 591 | 218 769 | |
Global Fund to Fight Aids, Malaria and Tuberculosis | 0 | 0 | 0 | |
Opdrachten | ||||
Mondiale gezondheid en SRGR | 16 397 | ‒ 8 078 | 8 319 | |
Bijdrage aan agentschappen | ||||
Rijksdienst voor ondernemend Nederland | 137 | 0 | 137 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
WHO/PAHO | 6 713 | 77 | 6 790 | |
Mondiale gezondheid en SRGR | 196 338 | 4 757 | 201 095 | |
UNFPA | 48 300 | ‒ 1 958 | 46 342 | |
UNAIDS | 23 000 | 0 | 23 000 | |
Partnershipprogramma WHO | 14 402 | ‒ 3 643 | 10 759 | |
Global Fund to Fight Aids, Malaria and Tuberculosis | 0 | 0 | 0 | |
UNICEF | 0 | 0 | 0 | |
Vrouwenrechten en keuzevrijheid | 0 | 0 | 0 | |
Nog te verdelen | ||||
Nog te verdelen | 40 500 | ‒ 40 500 | 0 | |
3.2 | Vrouwenrechten en gendergelijkheid | 49 667 | 500 | 50 167 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Vrouwenrechten | 33 067 | 3 097 | 36 164 | |
Opdrachten | ||||
Vrouwenrechten | 0 | 267 | 267 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
Vrouwenrechten | 6 600 | 887 | 7 487 | |
UNWOMEN | 6 000 | 249 | 6 249 | |
Nog te verdelen | ||||
Nog te verdelen | 4 000 | ‒ 4 000 | 0 | |
3.3 | Maatschappelijk middenveld | 198 442 | 0 | 198 442 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Twinningsfaciliteit Suriname | 850 | ‒ 193 | 657 | |
Versterking maatschappelijk middenveld | 175 857 | ‒ 4 087 | 171 770 | |
Opdrachten | ||||
Versterking maatschappelijk middenveld | 6 000 | 7 500 | 13 500 | |
Versterking maatschappelijk middenveld Monitoringsfonds | 1 417 | ‒ 960 | 457 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
Versterking maatschappelijk middenveld | 10 318 | 1 740 | 12 058 | |
Nog te verdelen | ||||
Nog te verdelen | 4 000 | ‒ 4 000 | 0 | |
3.4 | Onderwijs | 57 150 | 0 | 57 150 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Onderzoeksprogramma's | 1 500 | 0 | 1 500 | |
Opdrachten | ||||
Onderwijs | 200 | ‒ 24 | 176 | |
Onderzoekprogramma's | 2 000 | 0 | 2 000 | |
Hoger Onderwijs | 40 932 | ‒ 1 757 | 39 175 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
Onderwijs | 2 518 | 61 | 2 579 | |
Global partnership for education | 10 000 | 1 720 | 11 720 |
Toelichting
Verplichtingen
Er is meer verplichtingenbudget nodig op artikel 3 dan eerder verwacht. Dit komt met name door het vastleggen van de algemene vrijwillige bijdrage van EUR 105 miljoen voor het UNFPA. Daarnaast zijn er neerwaartse bijstellingen vanwege de ombuigingen waardoor committeringen voor één jaar worden aangegaan in plaats van voor meerdere jaren. Per saldo neem het verplichtingenbudget op artikel 3 toe.
Uitgaven
Artikelonderdeel 3.1
Er vindt een overheveling plaats van EUR 5 miljoen van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ten behoeve van een totale bijdrage van EUR 10 miljoen aan het Financial Intermediary Fund voor Pandamic Prevention, Preparedness and Response. De resterende EUR 5 miljoen komt uit kasruimte binnen artikel 3.1.
Er wordt EUR 2,2 miljoen overgeheveld van Artikel 2.2 Water voor een bijdrage aan het Global Analysis and Assessment of Sanitation and Drinking-Water programma van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO/GLAAS).
In de Tweede suppletoire begroting 2023 zijn de budgetten door positieve cMEV-bijstelling herverdeeld binnen dit artikelonderdeel.
Budgettaire gevolgen van beleid
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1) | Mutaties 2e suppletoire begroting (2) | Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2) | ||
|---|---|---|---|---|
2023 | 2023 | 2023 | ||
Verplichtingen | 1 753 849 | 237 601 | 1 991 450 | |
Uitgaven: | ||||
Programma-uitgaven totaal | 1 041 712 | 61 000 | 1 102 712 | |
waarvan juridisch verplicht | 100% | |||
4.1 | Humanitaire hulp | 584 017 | 42 000 | 626 017 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Noodhulpprogramma's | 117 000 | 30 000 | 147 000 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
Noodhulpprogramma's | 352 000 | ‒ 7 000 | 345 000 | |
Noodhulpprogramma's non-ODA | 1 017 | 0 | 1 017 | |
UNHCR | 35 000 | 0 | 35 000 | |
UNRWA | 19 000 | 8 000 | 27 000 | |
Wereldvoedselprogramma | 60 000 | 11 000 | 71 000 | |
4.2 | Opvang en bescherming in de regio en migratiesamenwerking | 247 000 | 20 000 | 267 000 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Opvang in de regio | 5 000 | 2 500 | 7 500 | |
Migratie en ontwikkeling | 0 | 1 000 | 1 000 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
Opvang in de regio | 192 000 | 8 500 | 200 500 | |
Migratie en ontwikkeling | 50 000 | 8 000 | 58 000 | |
4.3 | Veiligheid en Rechtstaatontwikkeling | 210 695 | ‒ 1 000 | 209 695 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Legitieme stabiliteit | 5 500 | 0 | 5 500 | |
Inclusieve vredes- en politieke processen | 3 500 | 6 500 | 10 000 | |
Vredesdividend: werkgelegenheid en basisvoorzieningen | 0 | 818 | 818 | |
Functionerende rechtsorde | 38 165 | 6 900 | 45 065 | |
Opdrachten | ||||
Inclusieve vredes- en politieke processen | 0 | 1 500 | 1 500 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
Legitieme stabiliteit | 0 | 4 000 | 4 000 | |
Functionerende rechtsorde | 102 680 | ‒ 5 680 | 97 000 | |
Inclusieve vredes- en politieke processen | 40 850 | 4 962 | 45 812 | |
Nog te verdelen | ||||
Nog te verdelen | 20 000 | ‒ 20 000 | 0 |
Toelichting
Verplichtingen
Er is meer verplichtingenbudget nodig op artikel 4 dan eerder verwacht. Dit komt met name door het aangaan van verplichtingen voor Country Based Pooled Funds voor Democratische Republiek Congo, Zuid Soedan, Soedan, Somalië en Jemen. Daarnaast zijn er meerjarige verhogingen van bijdragen aan de Dutch Relief Alliance (DRA) en het Nederlandse Rode Kruis. Verder is EUR 62,0 miljoen van de ophoging gerelateerd aan het totaal van mutaties zoals onder de uitgaven toegelicht.
Uitgaven
Artikelonderdeel 4.1
Het artikelonderdeel is verhoogd met EUR 42,0 miljoen. De besteding betreft EUR 25,0 miljoen ten behoeve van humanitaire hulpverlening voor de crisis in Gaza, EUR 2,0 miljoen voor noodhulp na de aardbeving en Marokko en EUR 15,0 miljoen ten behoeve van humanitaire noden elders in de wereld.
De ophoging bestaat uit overhevelingen vanuit artikel 5.4 waarbij er EUR 10,0 miljoen is toegevoegd ten behoeve van de inzet van UNRWA en ICRC in Gaza zoals aangegeven in de Kamerbrief Update humanitaire hulp Palestijnse Gebieden van 17 oktober jl. Verder wordt EUR 30,0 miljoen, afkomstig uit het amendement Grinwis c.s. (Kamerstuk 36435-XVII-15), ingezet via een verhoging van de bijdrage aan het Wereldvoedselprogramma en verhoging van de subsidies voor Noodhulpprogramma’s ten behoeve van het Nederlandse Rode Kruis en de Dutch Relief Alliance (DRA). Van deze bijdragen wordt EUR 15,0 miljoen besteed ten behoeve van de crisis in Gaza en de overige EUR 15,0 miljoen kunnen deze organisaties wereldwijd inzetten, daar waar de noden het hoogst zijn. Tot slot is EUR 2,0 miljoen afkomstig uit artikel 5.4 ten behoeve van noodhulp na de aardbeving in Marokko. Voor noodhulp na deze aardbeving is de subsidie aan het Nederlandse Rode Kruis verhoogd met EUR 5,0 miljoen, door naast de overheveling vanuit art 5.4 vanuit het instrument Noodhulp EUR 3,0 miljoen over te hevelen.
Verder wordt EUR 1,0 miljoen overgeheveld naar artikel 2.2 Water in verband met de noodhulpcomponent van het Dutch Disaster Risk Reduction/Dutch Surge Support programma. Ter compensatie wordt EUR 1,0 miljoen overgeheveld vanuit het budget van nog te verdelen middelen op artikel 4.3 Veiligheid en Rechtstaatontwikkeling, zodat het totaalbudget voor humanitaire hulp hierdoor niet wijzigt.
Artikelonderdeel 4.2
Het artikelonderdeel is verhoogd met EUR 20,0 miljoen. Dit betreft de verwerking van het amendement Grinwis c.s. (Kamerstuk 36435-XVII-15), waarbij EUR 20,0 miljoen wordt overgeheveld vanuit artikel 5.4 naar bijdragen opvang in de regio ten behoeve van UNICEF (EUR 8 miljoen) en UNHCR (EUR 12 miljoen) voor ondersteuning van vluchtelingen en gastgemeenschappen in o.a. Pakistan, de Hoorn van Afrika en de MENA regio, met name door middel van onderwijs voor kinderen.
Artikelonderdeel 4.3In de Tweede suppletoire begroting 2023 zijn de budgetten door positieve cMEV-bijstelling herverdeeld binnen dit artikelonderdeel.
Budgettaire gevolgen van beleid
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1) | Mutaties 2e suppletoire begroting (2) | Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2) | ||
|---|---|---|---|---|
2023 | 2023 | 2023 | ||
Verplichtingen | 842 132 | ‒ 128 191 | 713 941 | |
Uitgaven: | ||||
Programma-uitgaven totaal | 433 839 | ‒ 63 985 | 369 854 | |
waarvan juridisch verplicht | 100% | |||
5.1 | Multilaterale samenwerking | 319 553 | 24 674 | 344 227 |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
UNIDO | 1 531 | 0 | 1 531 | |
UNDP | 28 250 | 1 750 | 30 000 | |
UNICEF | 31 250 | 1 750 | 33 000 | |
Speciale multilaterale activiteiten | 13 577 | ‒ 4 322 | 9 255 | |
Assistent deskundigenprogramma | 9 000 | ‒ 1 592 | 7 408 | |
Internationale Financiële Instellingen | 8 000 | 1 592 | 9 592 | |
Middelenaanvullingen multilaterale banken en fondsen | 79 789 | 0 | 79 789 | |
Kapitaalaanvullingen bij regionale ontwikkelingsbanken | 8 156 | ‒ 1 504 | 6 652 | |
Bijdrage aan IFI's voor steun Oekraine | 140 000 | 27 000 | 167 000 | |
Nog te verdelen | ||||
Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | |
5.2 | Overig armoedebeleid | 103 216 | ‒ 15 963 | 87 253 |
Subsidies (regelingen) | ||||
Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling | 8 385 | ‒ 105 | 8 280 | |
Nationale SDG Implementatie | 650 | ‒ 70 | 580 | |
Opdrachten | ||||
Nationale SDG Implementatie | 155 | ‒ 71 | 84 | |
Programmamiddelen Oekraine - ln-kind steun | 5 300 | ‒ 541 | 4 759 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||
UNESCO | 4 337 | 0 | 4 337 | |
Diverse ondersteunende activiteiten | 23 874 | ‒ 23 342 | 532 | |
Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling | 2 529 | ‒ 8 | 2 521 | |
Schuldverlichting | 57 736 | 4 604 | 62 340 | |
Voorlichting op het terrein van Ontwikkelingssamenwerking | 250 | ‒ 140 | 110 | |
Verdragsmiddelen Suriname | 0 | 3 710 | 3 710 | |
5.4 | Nog te verdelen i.v.m. wijzigingen BNI en/of toerekeningen | 11 070 | ‒ 72 696 | ‒ 61 626 |
Ontvangsten | 45 088 | 10 350 | 55 438 | |
5.20 | Ontvangsten en restituties met betrekking tot leningen | 22 182 | 0 | 22 182 |
5.21 | Ontvangsten OS | 21 176 | 0 | 21 176 |
5.22 | Koersverschillen OS | 0 | 10 000 | 10 000 |
5.23 | Diverse ontvangsten non-ODA | 1 730 | 350 | 2 080 |
Toelichting
Verplichtingen
De verplichtingen op artikel 5 nemen af. Dit komt doordat een aantal verplichtingen pas in 2024 wordt aangegaan, waardoor deze in 2023 vrijvallen. Het gaat dan om bijvoorbeeld de kapitaalaanvulling van de IBD. Daarnaast is op het gebied van schuldverlichting rekening gehouden met een hogere verplichtingenstand dan nodig bleek, daarom wordt dit ook naar beneden bijgesteld.
Uitgaven
Artikelonderdeel 5.1
De uitgaven voor dit subartikel nemen toe. Dit komt voornamelijk door de steun aan Oekraïne ter hoogte van EUR 27 miljoen in het kader van het derde steunpakket. Dit bestaat uit EUR 7 miljoen voor technische assistentie van het IMF en EUR 20 miljoen voor een funded guarantee aan de European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) voor gasaankopen.
Daarnaast vindt een aantal overboekingen plaats tussen budgetten binnen het subartikel.
Artikelonderdeel 5.2
De uitgaven op dit subartikel nemen per saldo af. Dit komt voornamelijk doordat de reservering voor de verdragsmiddelen Suriname voor 2023 naar beneden is bijgesteld en is overgeheveld naar een aparte budgetregel. De rest van de middelen wordt in de Eerste suppletoire begroting van 2024 in het juiste kasritme geplaatst, omdat niet alle middelen in 2023 uitgegeven konden worden. Het budget dat in 2023 vrijvalt, vloeit naar het verdeelartikel 5.4.
Artikelonderdeel 5.4
Om de inzichtelijkheid van de BHOS-begroting verder te verbeteren is er met ingang van begrotingsjaar 2017 artikelonderdeel 5.4 gecreëerd. Op dit artikelonderdeel wordt ook overprogrammering geregistreerd. Overprogrammering houdt in dat er meer programma’s of bijdragen worden gepland dan waarvoor budget beschikbaar is, in de verwachting dat over het algemeen de uitvoering van programma’s en/of betalingen vertraging oploopt. De uitvoering van het beleid leert dat bijvoorbeeld (geo)politieke ontwikkelingen en uitvoeringsmogelijkheden in landen waarin programma’s worden uitgevoerd gedurende het jaar kunnen leiden tot vertragingen in de uitputting van de ODA-middelen. Indien er sprake is van overprogrammering is dat zichtbaar als een negatieve stand op het verdeelartikel. Over de verdere werking van dit artikel verwijs ik u naar de Kamerbrief als reactie op Motie van der Graaf c.s. (Kamerstuk II, 36200 XVII nr. 32) over fluctuaties van het ODA-budget.
De beginstand van het verdeelartikel is inclusief het aangenomen amendement Grinwis c.s. (Kamerstuk 36435-XVII-15), welke is aangenomen op de suppletoire begroting Prinsjesdag.
Om de informatievoorziening aangaande de mutaties op het verdeelartikel te verbeteren wordt onderstaande tabel opgenomen in de suppletoire begrotingen van BHOS.
Beginstand (A) | 11.070 |
Verdeling amendement Grinwis c.s. | ‒ 70.000 |
Humanitaire hulp Palestijnse gebieden | ‒ 10.000 |
Eerstejaarsopvang asielzoekers | ‒ 10.700 |
Desaldering ontvangsten | 10.000 |
ODA-meevallers | 8.758 |
Overig | ‒ 754 |
Totaal mutaties (B) | ‒ 72.696 |
Eindstand (A+B) | ‒ 61.626 |
Ontvangsten
De ontvangsten op het subartikel nemen toe. Dit komt voornamelijk vanwege geraamde koersverschillen. Buitenlandse Zaken werkt met een vooraf vastgestelde wisselkoers ten opzichte van buitenlandse valuta (de corporate rate). Deze koers wordt samen met de presentatie van de begroting vastgesteld. Omdat bij betalingen in buitenlandse valuta gedurende het jaar echter een verschil ontstaat als gevolg van de werkelijk geldende koers, ontstaat er een saldo. Dit saldo wordt verantwoord op het artikel 5 maar geldt voor de gehele BHOS-begroting.