Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,E.J.Kuipers

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De mutaties in deze suppletoire begroting bestaan uit herschikkingen binnen de begrotingsuitgaven, overboekingen van en naar andere begrotingshoofdstukken, financieringsverschuivingen en middelen die ten laste of ten gunste van het generale beeld aan de begroting van VWS worden toegevoegd of vrijvallen.

De gepresenteerde cijfers sluiten aan bij de Najaarsnota 2023, die de Minister van Financiën aan de Tweede Kamer aanbiedt.

Beroep op artikel 2.27, eerste lid, Comptabiliteitswet 2016

In deze tweede suppletoire begroting 2023 worden bij diverse artikelen majeure verplichtingenmutaties voorgelegd. Een meer specifieke toelichting is in de artikelen zelf opgenomen. Het betreft in vele gevallen verplichtingen die in 2023 worden aangegaan om uitvoering te geven aan lopend beleid in 2024. Deze verplichtingenmutaties werden door het ministerie in het recente verleden veelal opgenomen in de Veegbrief die uw Kamer vlak voor het kerstreces ontvangt. Gegeven dat uw Kamer dan zeer kort de tijd heeft om kennis te nemen van deze majeure wijzigingen heeft het ministerie ervoor gekozen om deze zoveel als mogelijk op te nemen in deze suppletoire begroting. 

Gegeven dat hier sprake is van lopend beleid willen wij uw Kamer informeren dat autorisatie van uw Parlement niet wordt afgewacht alvorens de verplichting wordt aangegaan. Wij veronderstellen dat dit handelen is toegestaan conform de intentie van artikel 2.27, eerste lid, Comptabiliteitswet 2016. In dit artikel is opgenomen dat «zolang een voorstel van wet tot wijziging van een begrotingsstaat niet tot wet is verheven en in werking is getreden, wordt lopend beleid dat ten grondslag ligt aan deze wijziging met terughoudendheid in uitvoering genomen».

Daarmee wordt met dit artikel ruimte geboden om voor lopend beleid autorisatie niet formeel af te wachten, immers uw Parlement heeft eerder ingestemd met het beleid dat hieraan ten grondslag ligt en wordt met deze suppletoire begroting geïnformeerd over de budgettaire consequenties. Mocht uw Kamer deze handelswijze niet wenselijk achten, kan hierover uiteraard in overleg worden getreden.

Voor wat betreft de uitgaven en ontvangsten behorend tot het Uitgavenplafond Zorg worden mutaties die groter zijn dan € 10 miljoen toegelicht.

2 Beleid

2.1 Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties

Toelichting

• 1. Door de afname van de Covid-19 pandemie vallen de kosten van de GGD'en € 45 miljoen lager uit dan begroot.

• 2. Het normbedrag per Oekraïense ontheemde voor zorg en ondersteuning vanuit de gemeente wordt naar beneden bijgesteld. Hierdoor ontstaat een meevaller van € 25,7 miljoen. Voor zorg en ondersteuning van de gemeenten voor Oekraïnse ontheemden wordt € 20,2 miljoen overgeboekt naar gemeenten.

• 3. Voor Sectorplanplus zijn niet alle aanvragen daadwerkelijk gerealiseerd. Hierdoor valt er € 22,8 miljoen vrij.

• 4. In het kader van de energiecompensatie voor de ondersteuning van de sportsector is € 44,9 miljoen minder nodig dan geraamd.

• 5. Dit betreft een opwaartste bijstelling van € 570 miljoen aan zowel de uitgaven als de ontvangstenkant ten aanzien van de zorgtoeslag.

• 6. In 2023 zijn er meer aanvragen binnen gekomen voor de Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten waardoor de uitgaven met € 25 miljoen zijn gestegen.

Toelichting

• 1. Dit betreft ontvangsten van € 250 miljoen als gevolg van de vaststellingen van de subsidies op grond van de zorgbonusregeling.

• 2. Voor de subsidieregeling Coronabanen in de zorg (COZO) zijn als gevolg van de vaststellingen ontvangsten van € 21 miljoen gerealiseerd.

3 Beleidsartikelen

3.1 Artikel 1 Volksgezondheid

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

VerplichtingenDe verplichtingen in 2023 zijn in totaal met € 682 miljoen verhoogd voor het aangaan van verplichtingen voor 2024 en verder. De ophoging van de verplichtingen heeft geen consequenties voor de geraamde uitgaven 2023, maar is noodzakelijk om ook uitvoering te kunnen geven aan lopend beleid in 2024 en hiervoor tijdig een verplichting aan te kunnen gaan.

Het betreft de verhoging van de verplichtingenraming met circa:

‒ € 121 miljoen voor de GGD'en voor het in stand houden van de basiscapaciteit voor Covid-19 vaccinaties;‒ € 29 miljoen voor het RIVM-vaccinatieprogramma Covid-19 in 2024;‒ € 218 miljoen voor de (meerjarige) opdrachtverlening aan ZonMw;‒ € 41 miljoen voor de opdrachtverlening aan de NVWA;‒ € 66 miljoen voor de RIVM-programma's op het terrein van Pandemische paraatheid;‒ € 52 miljoen voor de aankoop en donatie van Covid-19 vaccins;‒ € 46 miljoen voor de (meerjarige) verlening van subsidies op het terrein van (Lokaal) gezondheidsbeleid;‒ € 22 miljoen voor de specifieke uitkeringen Aanvullende seksuele Gezondheid en PrEP;‒ €16 miljoen voor de uitvoering van de specifieke uitkering Heroïnebehandeling;‒ € 20 miljoen voor verlening subsidies Preventie schadelijk middelengebruik Alcohol, Drugs en Tabak;‒ € 21 miljoen voor verlening subsidies Voeding en Gezond Gewicht;‒ € 27 miljoen voor de (meerjarige) opdrachtverstrekking aan Intravacc.

De overige circa 25 mutaties bedragen per saldo € 3 miljoen.

2. Ziektepreventie

Subsidies

ZiektepreventieDe coördinerende taken van de LCCB zijn vanaf 1 juli 2023 overgedragen aan de GGD-GHOR. Daarvoor is € 13,5 miljoen overgeheveld van het instrument Bijdrage aan ZBO's/RWT's naar het instrument Subsidies.

Opdrachten

Ziektepreventie (COVID-19)

Vanwege de afloop van Covid-19 is € 14,0 miljoen minder uitgegeven aan kosten voor het coronadashboard, data- en ontwerpkosten en aan (gedrags)onderzoek. Daarnaast zijn de middelen voor de Overdracht van Covid-19 vaccinaankopen naar het RIVM van ongeveer € 89,6 miljoen en de uitvoering van de rioolwatersurveillance door het RIVM van ongeveer € 7,3 overgeheveld naar het instrument RIVM: Opdrachtverlening aan kenniscentra. Verder is € 1,8 miljoen overgeboekt voor een door TNO uit te voeren project "Pandemische Paraatheid Diagnostiek & (Post)Covid-19". De overige mutaties bedragen per saldo minus € 0,7 miljoen.

Pandemische paraatheid

De versterking voor pandemische paraatheid gebeurt onder andere op het terrein van kennis, innovatie en internationale samenwerking. In dit kader hebben zowel departementale als interdepartementale overboekingen geleid tot een mutatie van € 10,6 miljoen. Via de overboekingen worden middelen beschikbaar gesteld aan TNO, ZonMw, Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI), WHO en Pandemic Fund.

Bijdrage aan agentschappen

RIVM: Opdrachtverlening aan kenniscentraDe middelen voor de Overdracht van Covid-19 vaccinaankopen naar het RIVM van ongeveer € 89,6 miljoen en de uitvoering van de rioolwatersurveillance door het RIVM van ongeveer € 7,3 zijn overgeheveld van het instrument Opdrachten Covid-19 naar RIVM: Opdrachtverlening aan kenniscentra. Voor de versterking van infectieziektebestrijding en uitvoering van het Nationaal actieplan versterken zoönosebeleid is € 24,6 miljoen overgeheveld van het instrument «bijdrage aan agentschappen» artikelonderdeel Pandemische Paraatheid. De overige mutaties bedragen per saldo minus € 4,2 miljoen.

Pandemische Paraatheid

Voor de versterking van infectieziektebestrijding en uitvoering van het Nationaal actieplan versterken zoönosebeleid zijn middelen beschikbaar gesteld aan het RIVM en het ministerie van LNV. Overboekingen in dit kader hebben geleid tot een mutatie van minus € 30,2 miljoen.

Bijdragen aan ZBO's/RWT's

Landelijke Coördinatie COVID-19 Bestrijding

Bij het instrument ZBO/RWT's (LCCB) is er een meevaller van € 17,5 miljoen. De uitgaven van de LCCB over het eerste half jaar van 2023 zijn lager dan geraamd. De taken van de LCCB zijn vanaf 1 juli 2023 overgedragen aan de GGD-GHOR.

Bijdragen aan medeoverheden

OverigeDoor de afloop van Covid-19 vallen de uitgaven aan de GGD'en ter bestrijding van de Covid-19 lager uit dan eerder begroot. Er is sprake van een meevaller van € 45 miljoen ten opzichte van de 1e suppletoire begroting.

Ontvangsten

OverigeDe ontvangstenraming is verhoogd met € 14,0 miljoen vanwege ontvangsten door de vaststellingen van subsidies voor IC-opschaling.

3.2 Artikel 2 Curatieve Zorg

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

Verplichtingen

De verplichtingen in 2023 zijn in totaal met € 3,3 miljard verhoogd voor onder andere het aangaan van verplichtingen voor 2024. De ophoging van de verplichtingen heeft geen consequenties voor de geraamde uitgaven 2023, maar is noodzakelijk om ook uitvoering te kunnen geven aan lopend beleid in 2024 en hiervoor tijdig een verplichting aan te kunnen gaan.

Het betreft de verhoging van de verplichtingenraming voor het Zorginstituut Nederland in het kader van Veelbelovende Zorg (VEZO). De toekenningsbrief inzake het budget 2024 wordt in 2023 verzonden en daarmee moet ook de verplichting in 2023 worden vastgelegd. Het gaat hier om een verhoging van € 23,5 miljoen.

Er is ruim € 3,3 miljard aan verplichtingenruimte toegevoegd voor de Rijksbijdrage 18-. Dit betreft de Bijdrage aan het Zorgverzekeringsfonds (Zvf) voor de zorgkosten van kinderen onder de 18 jaar waardoor de verplichting in 2023 wordt vastgeled voor 2024.

1. Kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg

Subsidies

Medische producten

Voor de programmalijnen ‘Human Capital Growth’ en ‘Shared Development Infrastructuur‘ van het Nationaal Groeifonds (NGF)-project PharmaNL gaat ZonMw subsidieprogramma’s uitvoeren. Hiervoor wordt € 11,0 miljoen in 2023 overgeboekt van het instrument ‘Subsidies’ naar het financieel ‘Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s’. Een bedrag van € 3,0 miljoen wordt dit jaar niet aangewend.

De in de 1e suppletoire begroting 2023 aangekondigde ondersteuningsregeling voor de eerstelijns leveranciers van medische producten apotheken en leveranciers van hulpmiddelen is vanwege staatssteunregels niet uitvoerbaar. Het hiervoor gereserveerde budget van € 10,0 miljoen valt daarom vrij.

Vanuit artikel 11 vindt een overheveling plaats naar artikel 2 voor de prijsbijstelling 2023 van Pallas (€ 7,2 miljoen).

Tezamen met een aantal kleinere mutaties vallen hierdoor de uitgaven per saldo € 18,7 miljoen lager uit.

Bijdragen aan ZBO's/RWT's

Overige

Om te komen tot de uitvoering van de programmalijnen ‘Human Capital Growth’ en ‘Shared Development Infrastructuur' van het Nationaal Groeifonds (NGF)-project PharmaNL gaat ZonMw subsidieprogramma’s uitvoeren. Hiervoor wordt € 11,0 miljoen in 2023 overgeboekt van het instrument ‘Subsidies’ naar het instrument ‘Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s’. PharmaNL geeft een duurzame impuls aan het benutten van het economisch potentieel van innovatieve farmaceutische producten en productietechnologieën.

3. Ondersteuning van het zorgstelsel

Subsidies

Regeling medisch noodzakelijke zorg onverzekerden (SOV)

Het CAK heeft de raming van de reguliere uitgaven in het kader van de regeling SOV geactualiseerd. Op basis hiervan wordt het beschikbare budget verhoogd met € 10,7 miljoen. Deze bijstelling is met name nodig omdat GGZ-aanbieders inmiddels grotendeels klaar zijn met de noodzakelijke aanpassingen in hun ICT-systemen als gevolg van de invoering van het Zorgprestatiemodel (ZPM). Daardoor zijn zij nu in staat bij het CAK declaraties in te dienen voor zorg aan onverzekerden. De GGZ-instellingen hebben daardoor niet alleen declaraties over zorg in 2023 ingediend, maar tevens uitgestelde declaraties over zorgjaar 2022.

In de actuele prognose verwacht het CAK € 20,4 miljoen aan SOV-kosten ten behoeve van Oekraïense ontheemden. Dit is € 8,4 miljoen hoger dan de eerder geraamde € 12 miljoen. De belangrijkste reden voor deze bijstelling komt eruit voort dat zorgaanbieders voor ontheemden die zich niet in de Basis Registratie Persoonsgegevens (BRP) hebben laten registreren, geen gebruik kunnen maken van de Regeling Medische zorg voor Ontheemden uit de Oekraïne (RMO) en als gevolg daarvan kosten via de SOV declareren.

Overige

Er zijn minder subsidieaanvragen ontvangen voor de subsidieregeling Coronabanen in de zorg (COZO), waardoor een meevaller van € 14 miljoen ontstaat.

Ontvangsten

De afrekening van de agentschapsbijdrage over 2022 aan het CIBG - Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH) leidt tot een extra ontvangst van € 12,3 miljoen. Daarnaast wordt € 1,0 miljoen van het Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen (LCG) ontvangen. Dit betreft de afrekening van het voorschot dat in de periode 2020-2022 is verstrekt voor de activiteiten rond de beschikbaarheid van geneesmiddelen.

3.3 Artikel 3 Langdurige zorg en ondersteuning

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

1. Participatie en zelfredzaamheid van mensen met beperkingen

Opdrachten

Inclusiviteit

De meerkosten voor Oekraïense ontheemden in het sociaal domein (€ 45,7 miljoen) waren tijdelijk geboekt op artikelonderdeel 3.1. De verantwoordelijkheid voor de zorg en ondersteuning aan Oekraïense ontheemden vanuit de Wmo, Jeugdwet en de Wet publieke gezondheid ligt bij gemeenten. Het beschikbare bedrag voor gemeenten voor deze meerkosten is voor 2023 vastgesteld op € 20,2 miljoen op basis van (een raming van) daadwerkelijke aantallen opgevangen Oekraïense ontheemden en een onderzoek naar de gemaakte kosten bij gemeenten. Dit bedrag wordt in 2023 beschikbaar gesteld aan gemeenten via een decentralisatie uitkering in het Gemeentefonds. De overige € 25,5 miljoen is als meevaller ingeleverd.

Van dit artikelonderdeel is daarnaast een aantal regeerakkoord middelen als meevaller ingeleverd. Het gaat hierbij om € 1,8 miljoen aan middelen van Wonen en Zorg voor ouderen (WOZO), € 1,4 miljoen van respijtzorg en € 2,9 miljoen vanuit het programma onbeperkt meedoen.

Overig

Uit de door het CAK opgestelde uitvoeringstoets passende eigen bijdrage huishoudelijke hulp bleek dat de geraamde kosten lager uitvielen dan de beschikbare regeerakkoordmiddelen (€ 10 miljoen). Het CAK komt begin 2024 met een nieuwe uitvoeringstoets voor het wetsvoorstel inkomensafhankelijke eigen bijdrage Wmo. In 2023 is € 483.000 van de € 10 miljoen naar het CAK overgeheveld voor de indexatie van het abonnementstarief en ongeveer € 1,5 miljoen voor de kosten van het CAK voor de implementatie van de eigen bijdrage huishoudelijke hulp. De resterende middelen zijn als meevaller ingeleverd.

Bijdragen aan medeoverheden

Overig

In 2023 is er € 150 miljoen beschikbaar voor de SPUK IZA en circa € 299 miljoen voor de brede SPUK GALA. Voor beide SPUK-regelingen wordt er conform afspraak voor 2023 in totaal € 7 miljoen afgedragen aan het BTW-compensatiefonds. Bij de totstandkoming van de regeling Brede SPUK GALA is geen afdracht gedaan aan het BTW-compensatiefonds. Dit is gecorrigeerd met deze boeking.

Storting/onttrekking begrotingsreserve

Voor de financiering van de planontwikkeling van nieuwe woonvormen verstrekt de Rijkdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) leningen in kader van de stimuleringsregeling wonen en zorg aan sociale ondernemers en bewonersinitiatieven. In de regeling is afgesproken dat de middelen kunnen revolveren zolang de regeling bestaat (leningen die worden afbetaald, kunnen opnieuw worden uitgeleend). De RVO verwacht een uitgave van € 1,2 miljoen in 2023 voor de planontwikkelfase, waardoor in 2023 € 18,6 miljoen van de beschikbare € 19,8 miljoen onbenut blijft.

2. Zorgdragen voor langdurige zorg tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten

Subsidies

Zorg merkbaar beter maken

Een afspraak uit het Groninger Zorgakkoord is dat het ministerie van VWS bij het afstoten van de panden het waardeverlies van de betreffende zorglocatie voor haar rekening neemt. De benodigde middelen (€ 7,9 miljoen) waren in het najaar 2023 niet voorzien. Dit leidt tot een tegenvaller in 2023. Daarnaast is het voornemen om verpleegzorgorganisaties te ondersteunen bij het maken van de omslag naar digitale/ hybride zorg niet gestart (€ 1,3 miljoen). De overige mutaties en interne herschikkingen leiden tot een negatieve mutatie van per saldo € 0,3 miljoen.

Bijdragen aan ZBO's/RWT's

Uitvoeringskosten Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ)

Doordat de personele opschaling binnen de reguliere uitvoering dit jaar langzaam op gang kwam en de realisatie van het nieuwe IT-zaaksysteem vertraging opliep, valt er bij het CIZ op de reguliere middelen € 2,7 miljoen vrij. Ook de Werk aan Uitvoering (WaU) activiteiten bleven aanzienlijk achter waardoor er € 3,4 miljoen minder wordt uitgegeven dan begroot voor dit project. De vrijval op WaU hangt samen met de achterstanden voor wat betreft de werkvoorraden, de hoge werkdruk en schaarste op de arbeidsmarkt, waardoor de focus op het afhandelen van indicatiebesluiten is gelegd.

3.4 Artikel 4 Zorgbreed beleid

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

VerplichtingenDe verplichtingen in 2023 zijn in totaal met circa € 293 miljoen verhoogd voor het aangaan van verplichtingen voor 2024 en verder. De ophoging van de verplichtingen heeft geen consequenties voor de geraamde uitgaven 2023, maar is noodzakelijk om ook uitvoering te kunnen geven aan lopend beleid in 2024 en hiervoor tijdig een verplichting aan te kunnen gaan.

2. Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt

Subsidies

Het animo voor het vierde en laatste tijdvak van SectorplanPlus 2017-2022 is bijzonder groot geweest; er is voor meer deelnemers een aanvraag gedaan dan in de eerste drie tijdvakken samen. Echter zijn niet alle aanvragen daadwerkelijk gerealiseerd, bijvoorbeeld omdat opleidingen niet doorgaan of een kortere doorlooptijd kennen dan bij aanvraag is opgegeven. Inmiddels heeft RegioPlus haar controlewerkzaamheden ten aanzien van de bij de aanvragen ingediende verantwoordingsstukken afgerond. Op basis van de controlewerkzaamheden van RegioPlus is duidelijk geworden dat de realisatie binnen de subsidie lager uit zal komen dan de inschatting ten tijde van de 1e suppletoire begroting. Daardoor is in 2023 niet al het gereserveerde budget nodig en is er circa € 23 miljoen vrijgevallen.

3. Informatiebeleid

Opdrachten

Informatiebeleid

Er is circa € 5 miljoen van het instrument informatiebeleid overgeheveld naar het instrument overige voor werkzaamheden voor de Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO) Open House.

In 2023 is verder gewerkt aan de standaardisering van Gegevensuitwisseling in de Zorg. Bij 1e suppletoire begroting zijn hiervoor middelen beschikbaar gesteld vanuit de aanvullende post bij Financiën. Voor het standaardiseren van de eenheid van taal is € 1,7 miljoen beschikbaar gesteld aan het RIVM en daarnaast is € 3,8 miljoen niet tot besteding gekomen vanwege het ontbreken van beschikbare capaciteit op de thema’s Eenheid van Taal, PGO en Generieke functies.

Ontvangsten

De subsidies van de Subsidieregeling bonus zorgprofessionals Covid-19 (bonusregeling) en van de Subsidieregeling coronabanen in de zorg (COZO 2021) zijn gecontroleerd en vastgesteld. Op grond van de vaststellingen ontstaan er vorderingen die tot ontvangsten leiden, hiervan is op dit moment circa € 250 miljoen van de bonusregeling en € 21 miljoen van de COZO-subsidies teruggevorderd. Bij de bonusregeling speelt de vrije ruimte werkkostenregeling mee: over een deel van de uitbetaalde bonussen was geen eindheffing verschuldigd en dat deel is teruggevorderd. Bij de COZO-banen is er vooral onderbesteding omdat er uiteindelijk minder coronabanen zijn gerealiseerd dan aangevraagd.

3.5 Artikel 5 Jeugd

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

VerplichtingenDe verplichtingenstand volgt grotendeels de bijbehorende verlaging van de uitgavenbudgettenbudgetten.

Voor het vastleggen van diverse (meerjarige) Jeugd subsidies is het verplichtingenbudget in 2023 met € 9,5 miljoen verhoogd. De ophoging van de verplichtingen heeft geen consequenties voor de geraamde uitgaven 2023, maar is noodzakelijk om ook uitvoering te kunnen geven aan meerjarig lopend beleid en hiervoor tijdig een verplichting aan te kunnen gaan. Dit betreft dus een technische mutatie van enkel de verplichtingenruimte en heeft verder geen invloed op het kasbudget. In totaal worden hierdoor de verplichtingen verlaagd met circa € 29,3 miljoen.

3. Effectief en efficiënt werkend jeugdstelsel

Subsidies

Jeugdbeleid

Eén van de maatregelen uit het rapport van cie. de Winter betreft de tegemoetkomingsregeling voor slachtoffers van geweld in de jeugdzorg. Deze regeling wordt per 1-1-2021 uitgevoerd door het Schadefonds Geweldsmisdrijven (SGM) en liep af op 31 december 2022. In 2023 wordt de resterende werkvoorraad afgehandeld en uitgekeerd. Volgens de laatste cijfers van het SGM is voor de afhandeling van de laatste overgelopen dossiers in 2023 vanuit VWS een bedrag nodig van in totaal € 48,5 miljoen. Gezien de eerder beschikbaar gestelde bedragen ten behoeve van 2023, wordt nu het resterende bedrag van € 17,2 miljoen overgeboekt aan het SGM. Omdat hier eerder € 24,3 miljoen voor was begroot is, valt er € 7,1 miljoen vrij.

De overige mutaties betreffen diverse overboekingen en mutaties ten behoeve van (inter)departementale samenwerkingen op het gebied van jeugdhulp, waaronder de departementale overboeking van circa € 2 miljoen ten behoeve van de subsidie voor inkoop sociaal domein.

Jeugstelsel

Binnen het beschikbare jeugdbudget is een deel van de middelen herschikt naar andere instrumenten binnen artikel 5. Hierbij is circa € 3,4 miljoen overgeheveld van opdrachten Zorg voor de Jeugd (van ongeveer € 2,3 miljoen) en van het instrument Bijdrage aan medeoverheden (van ongeveer € 1,4 miljoen) naar subsidies Jeugdstelsel.

Verder is er € 10 miljoen afgeboekt ten behoeve van de subsidieregeling continuïteit van cruciale jeugdzorg. Deze middelen zullen in 2024 weer volledig beschikbaar worden gesteld voor deze regeling en zullen worden ingezet om eventuele subsidies voor tijdelijke liquiditeitssteun te kunnen verlenen.

De overige mutaties op dit budget betreffen diverse overboekingen en mutaties ten behoeve van (inter)departementale samenwerkingen op het gebied van jeugdhulp.

Opdrachten

JeugdbeleidBinnen het beschikbare jeugdbudget, is een deel van de middelen herschikt naar andere budgetten binnen artikel 5. Hierbij is ca. € 2,3 miljoen overgeheveld vanuit opdrachten Zorg voor de Jeugd naar subsidies jeugdstelsel (zie toelichting aldaar). Daarnaast is vanwege verwachte incidentele onderuitputting circa € 2,2 miljoen afgeboekt op dit artikelonderdeel. De overige mutaties op dit instrument betreft diverse overboekingen en mutaties ten behoeve van (inter)departementale samenwerkingen op het gebied van jeugdhulp.

3.6 Artikel 6 Sport en bewegen

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

4. Sport verenigt Nederland

Subsidies

SportakkoordIn de uitvoering is onderbesteding opgetreden. De vrijval bedraagt € 13,2 miljoen. Daarnaast heeft een aantal mutaties (€ 2,6 miljoen) plaatsgevonden in verband met het uitvoeren en verantwoorden van beleidsthema's via andere artikelonderdelen van de VWS-begroting en andere departementen. Overige mutaties zijn technisch van aard. In totaal gaat het om een bedrag van € 16,0 miljoen.

Duurzame en toegankelijke sportaccommodatiesIn 2023 vindt financiering van de Provincie Fryslân voor het verbeteren van een duurzame exploitatie van Thialf (€ 1,0 miljoen), en de gemeente Eindhoven voor het (ver)bouwen van het zwembad de Tongelreep (€ 1,0 miljoen) plaats.

Bijdrage aan medeoverheden

Duurzame en toegankelijke sportaccommodatiesIn verband met uitvoeringskosten op een aantal regelingen is er een mutatie geweest naar een ander instrument (€ 2,6 miljoen). Daarnaast is ruimte ontstaan doordat er voor een lager dan geraamd bedrag een beroep is gedaan op de Energietegemoetkomingsregeling Sport (€ 44,9 miljoen). Ook is bij de regeling SPUK Stimulering Sport in de uitvoering onderbesteding opgetreden. Het betreft hier incidentele vrijval (€ 10 miljoen).In totaal gaat het om een bedrag van € 57,5 miljoen.

3.7 Artikel 7 Oorlogsgetroffenen en Herinnering WOII

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

2. Pensioenen en uitkeringen voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WO II

De oorlogspensioenen op grond van de V&O wetten en regelingen zijn gekoppeld aan het minimumloon. Als gevolg van de verhoging van het minimumloon worden de ramingen van de uitgaven onder deze regelingen met € 4,1 miljoen verhoogd.

3.8 Artikel 8 Tegemoetkoming specifieke kosten

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

VerplichtingenDe verplichtingen hangen samen met de geraamde uitgaven.

1. Inkomensoverdrachten

Zorgtoeslag

InkomensoverdrachtenOm aan te sluiten bij de ramingen van het Centraal Planbureau worden in de VWS-begroting de netto uitgaven aan zorgtoeslag weergegeven. Dat wil zeggen de geraamde uitgaven aan zorgtoeslag verminderd met de geraamde terugvorderingen en ontvangsten. Bij Slotwet/Jaarverslag worden de uitgaven en de ontvangsten daarentegen afzonderlijk gepresenteerd. Vooruitlopend op deze desaldering wordt reeds nu een technische bijstelling gedaan aan de uitgaven- en ontvangstenkant ten aanzien van de zorgtoeslag, zodat de bijstelling bij Slotwet beperkt kan blijven. De totale netto-uitgaven aan de zorgtoeslag wijzigen niet. Het betreft een opwaartse bijstelling van € 570 miljoen aan de uitgavenkant en een opwaartse bijstelling van € 570 miljoen aan de ontvangstenkant. Dit bedrag is een raming op basis van de gerealiseerde ontvangsten zorgtoeslag tot en met augustus 2023.

Tegemoetkoming specifieke zorgkosten

Door invoering van de herstelwetgeving box 3 is een deel van de productie (en daarmee de uitgaven) in het jaar 2022 naar het jaar 2023 verschoven. Daarnaast hebben gewijzigde heffingskortingen tot meer TSZ-aanvragen geleid en daarmee hogere uitgaven.

4 Niet-beleidsartikelen

4.1 Artikel 9 Algemeen

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

VerplichtingenDe verplichtingen worden in 2023 in totaal met circa € 28 miljoen verhoogd. Voor een bedrag van € 25,3 gaat het om het kunnen aangaan van een meerjarige verplichting in 2023 voor lopend beleid voor de WHO(€ 13,3 miljoen), de Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI € 9 miljoen) en de UNDP inzake de Antimicrobial resistance (AMR) (€ 3 miljoen).

Internationale samenwerking

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

De bijdragen aan (inter-)nationale organisaties worden middels de 2e suppletoire begroting met € 2,9 miljoen verhoogd. Hiervan heeft € 2 miljoen betrekking op de verhoging van de bijdrage 2023 aan de Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) van € 3 miljoen naar € 5 miljoen. Daarnaast vindt een overheveling van € 0,8 miljoen plaats naar dit artikel in verband met bijdragen aan programma's van de WHO, onder meer in het kader van duurzaamheid.

4.2 Artikel 10 Apparaat Kerndepartement

Apparaatsuitgaven departement Budgettaire gevolgen

Toelichting apparaatsuitgaven kerndepartement

Uitgaven

Personele uitgaven kerndepartement

De personele uitgaven van het kerndepartement worden met per saldo € 4,3 miljoen neerwaarts bijgesteld. Het betreft een saldopost van diverse mee- en tegenvallers.

Eigen personeel

Er is onderuitputting op het budget Eigen Personeel van totaal € 7,0 miljoen. De redenen hiervoor zijn onder meer gelegen in het uitstel van de Parlementaire Enquête Commissie Corona en het moeilijker kunnen vervullen van vacatures. Vanuit diverse opdrachtgevers vindt overheveling van budget plaats ten behoeve van de uitvoeringskosten van subsidieregelingen door DUS-I (€ 7,4 miljoen), waarvan € 1,6 miljoen vanuit het ministerie van OCW.

Vanwege de bijdrage aan Raden in het kader van de Faciliteitenregeling Medezeggenschap vindt een overheveling plaats naar het betreffende artikelonderdeel van € 1,3 miljoen.

Materiele uitgaven kerndepartement

De materiële uitgaven dalen per saldo met € 4,3 miljoen. Tegenover lagere uitgaven voor ICT (€ 3 miljoen) en bijdrage aan SSO's (€ 5,4 miljoen) staan hogere uitgaven voor overige materiële uitgaven (€ 4,1 miljoen).

Op het ICT budget is onderuitputting van € 1,8 miljoen, onder meer vanwege het staken van corona gerelateerde apps. Daarnaast zijn er lagere uitgaven aan iRealisatie, welke veroorzaakt worden door het niet invullen van vacatureruimte en uitstroom van medewerkers.

Met betrekking tot de bijdrage aan SSO's vindt vanuit het ministerie van OCW een overheveling van budget plaats ten behoeve van de uitvoeringskosten van subsidieregelingen door DUS-I (€ 3,9 miljoen). Daar tegenover staat een budgetoverheveling naar het ministerie van BZK van € 3,7 miljoen, als bijdrage voor de kosten vanuit het dienstverleningmutatie-overzicht FMH, de kosten van de centrale voorziening ter vervanging van DigiInkoop en het Programma Hybride Werken. Technische mutaties en interne doorbelastingen leiden per saldo tot een afname van het budget ten behoeve van SSO's met € 4,8 miljoen.

Er vindt een tegenvaller plaats op de overige materiële uitgaven van € 3,4 miljoen. In verband met de overgang van de activiteiten van PD-Alt / Intravacc naar Intravacc BV dient fiscale eindafrekening plaats te vinden met de belastingdienst.

4.3 Artikel 11 Nog onverdeeld

Budgettaire gevolgen Nog onverdeeld

Toelichting

Loonbijstelling

Deze mutatie betreft de toebeleding van de loonbijstelling tranche 2023 aan de diverse instrumenten in 2e suppletoire begroting (€ 4 miljoen).

Prijsbijstelling

Deze mutatie betreft de toebeleding van de prijsbijstelling tranche 2023 aan de diverse instrumenten in 2e suppletoire begroting (€ 9,7 miljoen).

Overige

Het grootste deel van dit bedrag was bestemd voor de uitvoering van de subsidieregeling post-covid. Hiervoor zou het budget van artikel 11 naar artikel 4 worden overgeheveld. De subsidieregeling is inmiddels opengesteld op artikel 4, hierdoor valt € 27 miljoen vrij.

5 Financieel Beeld Zorg

5.1 Inleiding

Deze paragraaf geeft een actueel beeld van de zorguitgaven. De gepresen­ teerde cijfers sluiten aan bij de Najaarsnota 2023, die de Minister van Financiën aan de Tweede Kamer aanbiedt.

In deze paragraaf worden alleen de nieuwe mutaties voor het jaar 2023 toegelicht, die na de ontwerpbegroting 2024 hebben plaatsgevonden.

5.2 Verticale ontwikkeling van de zorguitgaven en -ontvangsten 2023

Tabel 1 laat vanaf de ontwerpbegroting 2024 de verticale ontwikkeling van de zorguitgaven en -ontvangsten in het lopende jaar zien. De bijstellingen in de raming voor 2023 die reeds hebben plaatsgevonden in de ontwerpbegroting 2023, de 1^e suppletoire begroting 2023 en in de ontwerpbegroting 2024, zijn in die stukken toegelicht.

Toelichting nieuwe mutaties

Uitgaven

Autonoom

Actualisering van de Zvw-uitgaven

In tabel 1A is het onderdeel ‘Actualisering Zvw-uitgaven’ uit tabel 1 uitgesplitst. Ieder kwartaal rapporteren de verzekeraars hun nieuwste ramingen aan het Zorginstituut. Op basis van de derde kwartaalcijfers zijn de Zvw-ramingen over 2023 in de 2^e suppletoire begroting 2023 geactualiseerd. Binnen de uitgaven die betrekking hebben op de Zorgverzekeringswet tekent zich per saldo een incidentele verlaging van de ramingsbijstelling voor het jaar 2023 af van circa € 193 miljoen ten opzichte van de ontwerpbegroting 2024.

Begrotingsgefinacierde zorguitgaven

Deze post is het saldo van enkele bijstellingen, waaronder een hogere bijdrage aan Caribisch Nederland ten behoeve van medische uitzendingen en farmaceutische zorg (€ 8,8 miljoen) en kosten voor de uitvoering van de regeling Versnellingsprogramma Informatie-uitwisseling Patiënt & Professional 5 (VIPP5) die eerder tot uitgaven leiden dan was verwacht (€ 5,8 miljoen).

Overige

Deze mutatie betreft de vrijgevallen middelen op de Aanvullende Post (AP).

Beleidsmatig

Overige begrotingsgefinancierde zorguitgaven

Deze post is het saldo van kleine beleidsmatige bijstellingen.

5.3 Ontwikkeling van het Uitgavenplafond Zorg 2023

In tabel 2 is de opbouw van het Uitgavenplafond Zorg vanaf de stand ontwerpbegroting 2024 te zien.

Toelichting

Overboekingen tussen de Uitgavenplafonds

Het Uitgavenplafond Zorg is ten opzichte van de ontwerpbegroting 2024 verhoogd met circa € 0,3 miljoen als gevolg van overboekingen tussen het Uitgavenplafond Zorg en het Uitgavenplafond Rijksbegroting.

5.4 Toetsing van de netto zorguitgaven aan het Uitgavenplafond Zorg 2023

Tabel 3 laat de bijstellingen in de toetsing van de netto zorguitgaven aan het Uitgavenplafond Zorg zien vanaf de stand ontwerpbegroting 2024.

Toelichting

De stand van de onderschrijding van het Uitgavenplafond Zorg bij de 2^e suppletoire begroting 2023 bedraagt circa € 2 miljard (regel 9).

Ten opzichte van de ontwerpbegroting 2024 is er sprake van een toename van de onderschrijding van het Uitgavenplafond Zorg met € 180,6 miljoen (regel 8). De toename van de onderschrijding komt door de neerwaartse bijstelling van de netto zorguitgaven met € 180,2 miljoen (regel 2) enerzijds en de opwaartse bijstelling van het Uitgavenplafond Zorg met € 0,3 miljoen (regel 5) anderzijds.

De bijstelling van de netto zorguitgaven en het Uitgavenplafond Zorg is opgenomen en toegelicht in de paragrafen 5.2 (tabel 1 en tabel 1A) en 5.3 (tabel 2).