Wetsartikelen 1 tot en met 3
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in:
de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit;
de begrotingsstaat voor het Diergezondheidsfonds
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.
De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, P. Adema
De Minister voor Natuur en Stikstof, Ch. van der Wal-Zeggelink
Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen |
Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen) |
Technische mutaties (ondergrens in € miljoen) |
---|---|---|
< 50 |
1 |
2 |
=> 50 en < 200 |
2 |
4 |
=> 200 < 1.000 |
5 |
10 |
=> 1.000 |
10 |
20 |
Omschrijving |
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW |
Stand 1e suppletoire begroting 2023 |
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag |
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag |
---|---|---|---|---|
Verplichtingen |
773.396 |
1.320.340 |
– 68.310 |
1.252.030 |
Uitgaven |
649.814 |
395.222 |
– 32.786 |
362.436 |
Subsidies (regelingen) |
||||
Sociaal economische positie boeren |
33.847 |
30.347 |
0 |
30.347 |
Duurzame veehouderij |
168.555 |
92.845 |
– 23.017 |
69.828 |
Glastuinbouw en weerbare planten en teeltsystemen |
100.028 |
94.867 |
– 7.031 |
87.836 |
Mestbeleid |
84.137 |
86.272 |
– 10.608 |
75.664 |
Diergezondheid en dierenwelzijn |
4.392 |
4.335 |
125 |
4.460 |
Voedselzekerheid en internationale agrarische samenwerking |
1.541 |
1.541 |
1.541 |
|
Integraal voedselbeleid |
7.963 |
8.176 |
212 |
8.388 |
Leningen |
||||
Lening Pilot Investeringsfonds Duurzame Landbouw |
0 |
10.000 |
0 |
10.000 |
Garanties |
||||
Bijdrage borgstellingsreserve |
3.627 |
3.627 |
0 |
3.627 |
Verliesdeclaraties borgstellingsfaciliteit |
1.805 |
1.805 |
0 |
1.805 |
Opdrachten |
||||
Sociaal economische positie boeren |
5.562 |
2.864 |
0 |
2.864 |
Duurzame veehouderij |
500 |
500 |
||
Diergezondheid en dierenwelzijn |
15.085 |
14.518 |
– 2.215 |
12.303 |
Voedselzekerheid en internationale agrarische samenwerking |
3.483 |
3.351 |
– 30 |
3.321 |
Integraal voedselbeleid |
3.531 |
3.361 |
0 |
3.361 |
Bijdrage aan ZBO's/RWT's |
||||
College toelating gewasbeschermingsmiddelen en biociden |
1.336 |
1.336 |
636 |
1.972 |
Centrale Commissie Dierproeven |
2.341 |
67 |
0 |
67 |
Medebewind/voormalige productschappen |
687 |
687 |
0 |
687 |
Raad voor de Plantenrassen |
1.414 |
1.414 |
78 |
1.492 |
Keuringsdiensten |
1.959 |
7.719 |
105 |
7.824 |
Bijdrage aan medeoverheden |
||||
Specifieke uitkeringen |
185.281 |
350 |
7.500 |
7.850 |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties |
||||
FAO en overige contributies |
11.486 |
11.486 |
144 |
11.630 |
Storting/onttrekking begrotingsreserve |
||||
Storting begrotingsreserve apurement |
0 |
2.500 |
0 |
2.500 |
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken |
||||
Diergezondheidsfonds |
11.754 |
11.754 |
815 |
12.569 |
Ontvangsten |
55.280 |
55.880 |
6.500 |
62.380 |
Ontvangsten |
||||
Sociaal economische positie boeren |
245 |
245 |
0 |
245 |
ZBO's/RWT's |
2.300 |
2.300 |
0 |
2.300 |
Agroketens |
513 |
513 |
1500 |
2.013 |
Mestbeleid |
7.209 |
7.209 |
5.000 |
12.209 |
Garanties |
1.800 |
1.800 |
0 |
1.800 |
Diergezondheid en dierenwelzijn |
11.600 |
11.600 |
0 |
11.600 |
Voedselzekerheid en internationale agrarische samenwerking |
5.413 |
6.013 |
0 |
6.013 |
Onttrekkingen begrotingsreserves |
26.200 |
26.200 |
0 |
26.200 |
Toelichting
Subsidies
Duurzame veehouderij
Het subsidiebudget neemt in 2023 per saldo af met € 23,0 mln. Voor de voorgenomen openstelling van de investeringsmodule van de Subsidiemodules brongerichte verduurzaming stal- en managementmaatregelen (Sbv) eind 2023 wordt € 13 mln. doorgeschoven naar 2024. Het betreft een maatregel in het kader van de aanpak piekbelasting. Daarnaast wordt € 7,5 mln. van de middelen voor het subsidiebudget Duurzame veehouderij overgeheveld naar het instrument Bijdrage aan medeoverheden. Tot slot wordt circa € 2,5 mln. overgeheveld naar artikel 23 voor het uitzetten van onderzoeken bij de WUR.
Glastuinbouw en weerbare planten en teeltsystemen
Door diverse vertragingen worden middelen doorgeschoven naar latere jaren. Het betreft onder andere € 4,4 mln. voor warmteprojecten en € 3,0 mln. voor gewasbescherming. Door meerdere kleine mutaties neemt het budget per saldo in 2023 af met € 7,0 mln.
Mestbeleid
Deze mutatie betreft voornamelijk het overhevelen van middelen naar artikel 24. Het gaat om € 8,0 mln. voor diverse activiteiten die RVO verricht voor de uitvoering van het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. Daarnaast is € 2,0 mln. bestemd voor de uitvoering van de subsidieregeling Behoud grasland bij afbouw derogatie door RVO. Het restant van € 0,6 mln. betreft het saldo van meerdere kleine mutaties.
Bijdrage aan medeoverheden
Specifieke uitkeringen
De overheveling van € 7,5 mln. van het subsidiebudget Duurzame veehouderij is bedoeld voor een Specifieke Uitkering (SPUK) voor de zes samenwerkende Zandprovincies om pilotprojecten te realiseren waarmee de ontwikkeling van doorbraakinnovaties wordt gestimuleerd en waarin wordt gewerkt aan geborgd continu meten van emissies.
Ontvangsten
Mestbeleid
Derogatiedeelnemers dragen een deel bij aan de derogatiemonitoringskosten, wat als ontvangst op de LNV-begroting terecht komt. Omdat in 2022 pas laat in het jaar bekend werd of Nederland een derogatie zou krijgen en hoe die vormgegeven zou worden, konden de ontvangsten voor 2022 niet meer in 2022 worden geïnd. De geraamde ontvangsten van € 5,0 mln. vinden daarom in 2023 plaats.
Omschrijving |
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW |
Stand 1e suppletoire begroting 2023 |
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag |
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag |
---|---|---|---|---|
Verplichtingen |
766.464 |
884.380 |
– 107.465 |
776.915 |
Uitgaven |
1.456.449 |
1.533.028 |
– 120.541 |
1.412.487 |
Subsidies (regelingen) |
||||
Vermaatschappelijking Natuur en Biodiversiteit |
7.411 |
7.271 |
– 234 |
7.037 |
Natuur en Biodiversiteit op land |
61.922 |
42.419 |
5.372 |
47.791 |
Beheer Kroondomeinen |
803 |
803 |
0 |
803 |
Duurzame visserij |
162.759 |
207.663 |
7.000 |
214.663 |
Overige stelsel activiteiten |
6.410 |
6.575 |
– 32 |
6.543 |
Natuur en Biodiversiteit Grote Wateren |
3.900 |
3.900 |
||
Leningen |
||||
Leningen rente en aflossing |
22.745 |
22.745 |
– 482 |
22.263 |
Garanties |
||||
Garantie Klimaatfonds |
322 |
322 |
0 |
322 |
(Schade)vergoeding |
||||
Vermaatschappelijking natuur en biodiversiteit |
0 |
3.000 |
– 2.000 |
1.000 |
Opdrachten |
||||
Vermaatschappelijking Natuur en Biodiversiteit |
17.279 |
5.586 |
591 |
6.177 |
Natuur en Biodiversiteit op land |
39.526 |
83.773 |
– 48.576 |
35.197 |
Natuur en Biodiversiteit Grote Wateren |
20.644 |
30.691 |
– 557 |
30.134 |
Duurzame visserij |
32.630 |
19.789 |
– 772 |
19.017 |
Internationale Samenwerking |
3.948 |
2.198 |
– 10 |
2.188 |
Klimaatimpuls Natuur en Biodiversiteit |
6.426 |
5.993 |
0 |
5.993 |
Regio Deals |
0 |
25 |
0 |
25 |
Bijdrage aan agentschappen |
||||
Rijksrederij |
12.574 |
12.574 |
0 |
12.574 |
Rijksvastgoedbedrijf |
200.000 |
200.000 |
– 100.000 |
100.000 |
Bijdrage aan ZBO's/RWT's |
||||
Staatsbosbeheer |
29.517 |
29.259 |
1.818 |
31.077 |
Bijdrage aan medeoverheden |
||||
Caribisch Nederland |
14.292 |
13.242 |
– 1.517 |
11.725 |
Specifieke uitkering |
815.467 |
837.011 |
14.882 |
851.893 |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties |
||||
Internationale Samenwerking |
1.774 |
2.089 |
76 |
2.165 |
Ontvangsten |
33.365 |
40.342 |
17.574 |
57.916 |
Ontvangsten |
||||
Landinrichtingsrente |
24.353 |
24.153 |
0 |
24.153 |
Verkoop gronden |
1.000 |
1.000 |
||
Overige ontvangsten natuur |
4.019 |
4.519 |
868 |
5.387 |
Duurzame visserij |
4.993 |
8.541 |
15.706 |
24.247 |
Onttrekkingen begrotingsreserves |
0 |
3.129 |
0 |
3.129 |
Toelichting
Subsidies
Natuur en biodiversiteit op land
Het subsidiebedrag wordt per saldo opgehoogd met € 5,4 mln. Dit wordt voornamelijk verklaard door een voorschot van 6,3 mln. voor de uitvoeringskosten van de waterschappen ten behoeve van de gebiedsgerichte aanpak en het ontwikkelen van de gebiedsprogramma's.
Duurzame visserij
In 2023 is de regeling Overbrugging voor de visserij met een plafond van € 7,0 mln. opengesteld. Deze middelen stonden eerst onder Opdrachten maar omdat het om een subsidieregeling gaat zijn deze middelen verplaatst waarmee het subsidiebudget met € 7,0 mln. wordt opgehoogd.
Opdrachten
Natuur en biodiversiteit op land
Het opdrachtenbudget voor Natuur en biodiversiteit op land is afgenomen met € 48,6 mln. Dit is een saldo van verschillende mutaties en wordt voornamelijk veroorzaakt door:
– Een kasschuif van in totaal € 20,0 mln. naar 2024 en 2025 in het kader van een opdracht aan Rijkswaterstaat als onderdeel van Programma Natuur voor Kwaliteitsverhoging Riviernatuur, waarbij vertraging in de uitvoering is opgetreden.
– Een overheveling van € 17,5 mln. naar Bijdrage aan medeoverheden voor zaakbegeleiders van de piekbelastersaanpak bij de provincies.
– Een overheveling van € 4,8 mln. naar het Provinciefonds voor de beheersvergoeding voor het Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL) als onderdeel van het Programma Natuur.
– Een toevoeging van € 3,5 mln. voor de uitvoeringskosten voor de nationale grondbank.
– Het restant wordt veroorzaakt door meerdere kleine mutaties, zoals overhevelingen in het kader van de Omgevingswet, onderzoek naar diverse soorten en het overhevelen van middelen naar artikel 21 in het kader van Programma Veenweide voor GLB-pilots kringlooplandbouw.
Bijdrage aan Agentschappen
Rijksvastgoedbedrijf
Van het budget dat beschikbaar was voor de aankoop van gronden van de nationale grondbank wordt € 100 mln. doorgeschoven naar 2024. Dit is het gevolg van dat uitgaven voor grondaankopen die oorspronkelijk voor 2023 waren voorzien en nu in 2024 pas zullen worden gerealiseerd.
Bijdrage aan medeoverheden
Specifieke uitkering
Het budget voor de specifieke uitkering neemt per saldo met € 14,9 mln. toe. Dit is het gevolg van een overheveling van € 17,4 mln. van Opdrachten naar Bijdrage aan medeoverheden voor het bekostigen van zaakbegeleiders voor de piekbelastersaanpak bij de provincies. Daarnaast wordt het budget verminderd met € 2,2 mln. door een afdracht aan het BTW-compensatiefonds ten behoeve van de versnellingsopgave en uitvoeringskosten van de provincies en € 0,3 mln. in het kader van de desaldering ontvangsten natuur.
Ontvangsten
Duurzame visserij
De ontvangstenraming voor Duurzame Visserij wordt verhoogd met € 15,7 mln. Dit komt voornamelijk door hogere ontvangsten uit het Europees fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMZV) en het Europees Maritiem Visserij en Aquacultuur Fonds (EMFAF).
Omschrijving |
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW |
Stand 1e suppletoire begroting 2023 |
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag |
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag |
---|---|---|---|---|
Verplichtingen |
400.589 |
399.328 |
– 267 |
399.061 |
Uitgaven |
348.809 |
368.536 |
13.669 |
382.205 |
Subsidies (regelingen) |
||||
Beleidsondersteunend onderzoek |
31.590 |
41.874 |
8.058 |
49.932 |
Missiegedreven topsectoren- en innovatiebeleid |
67.417 |
67.599 |
– 75 |
67.524 |
Kennisverspreiding en groen onderwijs |
118.926 |
123.156 |
– 4.817 |
118.339 |
Opdrachten |
||||
Kennisontwikkeling en innovatie |
10.631 |
20.649 |
– 4.683 |
15.966 |
Bijdrage aan agentschappen |
||||
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu |
11.666 |
12.928 |
2.830 |
15.758 |
Bijdrage aan ZBO's/RWT's |
||||
Wageningen Research |
108.275 |
102.285 |
12.339 |
114.624 |
ZonMw |
304 |
45 |
17 |
62 |
Ontvangsten |
9.256 |
7.474 |
0 |
7.474 |
Ontvangsten |
||||
Kennisontwikkeling en innovatie |
9.256 |
7.474 |
0 |
7.474 |
Toelichting
Subsidies
Beleidsondersteunend onderzoek
De uitgaven stijgen per saldo met 8,1 mln. Dit betreft bijdragen aan diverse onderzoeken die uitgevoerd worden door Wageningen Research.
Kennisverspreiding en groen onderwijs
De belangrijkste mutatie betreft een vertraging in de uitvoering van het NGF project Cellulaire Agricultuur die leidt tot het doorschuiven van 3,6 mln. aan kasgelden naar latere jaren en het schuiven van € 25 mln. aan verplichtingenruimte naar 2024.
Opdrachten
Kennisontwikkeling en innovatie
De uitgaven dalen per saldo met 4,7 mln. Dit bedrag is opgebouwd uit verschillende kleinere wijzigingen, waaronder een technische mutatie (- 3,7 mln) en interdepartementale overboekingen voor diverse (onderzoeks)opdrachten (- 2,7 mln). In het saldo zijn ook uitgaven verhogende effecten meegenomen zoals de verwerking van de loon- en prijsbijstelling (1,3 mln.) en bijdragen aan diverse (onderzoeks)opdrachten vanaf andere artikelen van de LNV begroting.
Bijdrage aan ZBO's/RWT's
Wageningen Research (WUR)
Het budget voor Wageningen Research wordt met € 12,3 mln. verhoogd. Dit komt onder andere door de verwerking van € 6,1 mln. voor loon- en prijsbijstelling. Daarnaast gaat het om een compensatie van 6,0 mln. ten behoeve van de high containment unit (HCU) van de WUR in verband met de sterk gestegen energie- en materiaalkosten. Tezamen met enkele kleinere mutaties betreffende onderzoek resulteert dit in het bedrag van € 12,3 mln.
Omschrijving |
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW |
Stand 1e suppletoire begroting 2023 |
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag |
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag |
---|---|---|---|---|
Verplichtingen |
489.218 |
530.655 |
34.190 |
564.845 |
Uitgaven |
489.218 |
530.655 |
34.132 |
564.787 |
Bijdrage aan agentschappen |
||||
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit |
277.608 |
283.395 |
1.534 |
284.929 |
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland |
211.610 |
247.260 |
32.598 |
279.858 |
Ontvangsten |
0 |
0 |
14.900 |
14.900 |
Ontvangsten |
0 |
0 |
14.900 |
14.900 |
Toelichting
Bijdrage aan agentschappen
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
Het budget voor de RVO wordt met € 32,6 mln. verhoogd. Dit komt onder andere door de verwerking van 8,9 mln. loon- en prijsbijstelling en de toevoeging van budgetten voor de uitvoering van meerwerkopdrachten. De grootste toevoegingen betreffen € 8,0 mln. voor controle en handhaving van het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn, de implementatie van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid 2023–2027 voor € 5,0 mln., de bijdrage aan de Identificatie en Registratie (I&R) van dieren van € 3,0 mln., de Programmatische Aanpak van Grote Wateren voor € 2,1 mln. en de uitvoering van de subsidieregeling Behoud grasland bij afbouw derogatie voor € 2,0 mln. Tezamen met een aantal kleinere mutaties, resulteert dit in het bedrag van € 32,6 mln.
Ontvangsten
Er moet nog een verrekening met de NVWA plaatsvinden van het voorschot dat LNV in 2022 heeft gedaan. Er zal € 14,9 mln. incidenteel van de NVWA worden ontvangen.
3 Niet-beleidsartikelen
Omschrijving |
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW |
Stand 1e suppletoire begroting 2023 |
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag |
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag |
---|---|---|---|---|
Verplichtingen |
183.088 |
205.366 |
8.807 |
214.173 |
Uitgaven |
183.088 |
205.366 |
8.807 |
214.173 |
Personele uitgaven |
||||
Eigen personeel |
138.959 |
155.736 |
– 3.515 |
152.221 |
Externe inhuur |
3.092 |
7.402 |
4.597 |
11.999 |
Overige personele uitgaven |
1.724 |
2.428 |
502 |
2.930 |
Materiële uitgaven |
||||
ICT |
531 |
0 |
500 |
500 |
Bijdrage aan SSO's (exclusief DICTU) |
12.929 |
12.929 |
12.929 |
|
SSO DICTU |
20.881 |
20.885 |
5.769 |
26.654 |
Overige materiële uitgaven |
4.972 |
5.986 |
954 |
6.940 |
Ontvangsten |
3.495 |
4.426 |
0 |
4.426 |
Ontvangsten |
3.495 |
4.426 |
0 |
4.426 |
Toelichting
Personele uitgaven
Er vinden technische mutaties plaats op de personele uitgaven. Dit heeft voornamelijk te maken met de verschuiving van budget van het eigen personeel naar externe inhuur vanwege het doorbelasten van de kosten voor externe inhuur.
Materiële uitgaven
Vanuit het Programma Transparantie in Informatie (Tii) is € 5,5 mln. budget toegevoegd voor de uitvoering van de werkzaamheden volgend uit de Parlementaire Onderzoekscommissie Kinderopvang (POK) en de Wet Open Overheid (Woo). Een deel van de middelen is bestemd voor het kerndepartement van het Ministerie van LNV, de overige middelen zijn verdeeld onder de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) en Staatsbosbeheer (SBB).
Omschrijving |
Stand ontwerpbegroting 2023 incl NvW |
Stand 1e suppletoire begroting 2023 |
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag |
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag |
---|---|---|---|---|
Verplichtingen |
50.537 |
214.372 |
– 110.750 |
103.622 |
Uitgaven |
50.537 |
214.372 |
– 110.750 |
103.622 |
Prijsbijstelling |
0 |
81.993 |
– 81.993 |
0 |
Loonbijstelling |
0 |
0 |
0 |
|
Nog te verdelen |
50.537 |
132.379 |
– 28.757 |
103.622 |
Ontvangsten |
0 |
0 |
0 |
0 |
Ontvangsten |
0 |
0 |
0 |
0 |
Toelichting
Dit artikel is een administratief begrotingstechnisch artikel. Dit betekent dat er geen daadwerkelijke uitgaven ten laste van artikel 51 worden gedaan. Vanuit dit artikel vinden overboekingen van loon- en prijsbijstellingen naar de loon- en prijsgevoelige artikelen binnen de begroting plaats. Ook worden er taakstellingen of extra middelen die nog niet aan de beleidsartikelen zijn toegevoegd op dit artikel geplaatst. De overheveling van 110 mln. in 2023 betreft het uitkeren van de loon- en prijsbijstelling naar de loon- en prijsgevoelige artikelen binnen de begroting. Het resterend budget van € 103,6 mln. in 2023 betreft hoofdzakelijk een reservering van stikstofmiddelen (€ 93 mln.) die op een later moment verdeeld wordt naar overige artikelen.
Omschrijving |
Stand Ontwerpbegroting 2023 incl NvW |
Stand 1e suppletoire begroting 2023 |
Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag |
Stand suppletoire begroting Prinsjesdag |
---|---|---|---|---|
Verplichtingen |
24.891 |
29.720 |
0 |
29.720 |
Uitgaven |
32.955 |
44.236 |
0 |
44.236 |
Opdrachten |
||||
Waarvan: |
||||
Bewaking van dierziekten |
21.349 |
4.677 |
0 |
4.677 |
Bestrijding van dierziekten |
8.879 |
16.279 |
0 |
16.279 |
Overig |
2.727 |
2.300 |
0 |
2.300 |
Subsidies |
||||
Waarvan: |
||||
Bewaking van dierziekten |
0 |
16.672 |
0 |
16.672 |
Overig |
0 |
1.308 |
0 |
1.308 |
(Schade)vergoedingen |
||||
Waarvan: |
||||
Bestrijding van dierziekten |
0 |
3.000 |
0 |
3.000 |
Ontvangsten |
39.987 |
71.172 |
815 |
71.987 |
Ontvangsten LNV |
11.754 |
11.754 |
815 |
12.569 |
Ontvangsten sector |
16.318 |
16.318 |
0 |
16.318 |
Ontvangsten EU |
1.500 |
1.500 |
0 |
1.500 |
Bijdrage sector crisisreserve |
10.415 |
10.415 |
0 |
10.415 |
Saldo van de afgesloten rekeningen |
0 |
31.185 |
0 |
31.185 |
Toelichting
Ontvangsten LNV
De mutatie op de ontvangsten LNV betreft de toevoeging van de prijsbijstellingstranche 2023 aan de LNV-bijdrage voor het DGF.