Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 en 2

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zogenaamde begrotingstoelichting).

De Minister van Financiën, S.A.M. Kaag

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1. Leeswijzer

De voorliggende suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de eerste suppletoire begroting 2023 (inclusief nota van wijziging1) van het Ministerie van Financiën (IXB) en Nationale Schuld (IXA).

Hoofdstuk 2 en hoofdstuk 3 bevatten per beleidsartikel een budgettaire tabel. Conform de Rijksbegrotingsvoorschriften (RBV) worden per artikel de mutaties die groter of gelijk zijn aan de ondergrenzen in de onderstaande (tabel 1) toegelicht. Vanwege de staffel kan de som van de toegelichte mutaties afwijken van de totale mutaties op het artikel.

Tabel 1 Ondergrenzen conform RBV

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen	Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)	Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)
< 50	1	2
=> 50 en < 200	2	4
=> 200 en < 1.000	5	10
=> 1000	10	20

De toelichting op de mutatie van de belastingontvangsten is in de Miljoenennota opgenomen.

2. Beleidsartikelen Ministerie van Financiën (IXB)

Artikel 1 Belastingen

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 1 Belastingen (bedragen x € 1.000)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	3.385.897	121.347	3.507.244
Uitgaven (1) + (2)	3.237.036	121.347	3.358.383
Apparaatsuitgaven (1)	3.092.952	109.303	3.202.255
Personele uitgaven	2.626.218	145.557	2.771.775
Eigen personeel	2.176.792	100.117	2.276.909
Inhuur externen	441.390	45.013	486.403
Overig personeel	8.036	427	8.463
Materiële uitgaven	466.734	– 36.254	430.480
ICT	37.943	1.376	39.319
Bijdrage aan SSO's	322.863	– 24.116	298.747
Overig materieel	105.928	– 13.514	92.414
Programma-uitgaven (2)	144.084	12.044	156.128
Bekostiging	0	0	0
Vergoeding proceskosten	0	0	0
Garanties	171	10	181
Garantie procesrisico's	171	10	181
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	13.251	880	14.131
Waarderingskamer	2.349	140	2.489
Kadaster	2.765	168	2.933
Kamer van Koophandel	321	20	341
Overige bijdrage ZBO's/RWT's	7.816	552	8.368
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	4.138	28	4.166
Internationale Douaneraad	185	11	196
Overige internationale organisaties	3.953	17	3.970
Opdrachten	348.237	– 5.059	343.178
ICT opdrachten	276.693	– 9.205	267.488
Overige opdrachten	71.544	4.146	75.690
Bijdrage aan agentschappen	9.277	278	9.555
Bijdrage Logius	4.458	196	4.654
Bijdrage overige agentschappen	4.819	82	4.901
(Schade)vergoeding	1.890	13.907	15.797
(Schade)vergoedingen	– 1.310	13.715	12.405
Vergoeding proceskosten	3.200	192	3.392
Rente	178.020	2.000	180.020
Belasting- en invorderingsrente	178.020	2.000	180.020
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken	– 410.900	0	– 410.900
Toerekening uitgaven aan Douane	– 203.543	0	– 203.543
Toerekening uitgaven aan Toeslagen	– 207.357	0	– 207.357
Ontvangsten (3) + (4)	207.669.528	5.720.078	213.389.606
Programma-ontvangsten (3)	207.581.310	5.714.078	213.295.388
waarvan: Belastingontvangsten	206.590.976	5.525.178	212.116.154
Bekostiging	162.943	15.000	177.943
Doorbelasten kosten vervolging	162.943	15.000	177.943
Rente	612.219	173.900	786.119
Belasting- en invorderingsrente	612.219	173.900	786.119
Boetes en schikkingen	215.172	0	215.172
Ontvangsten boetes en schikkingen	215.172	0	215.172
Apparaatsontvangsten (4)	88.218	6.000	94.218

Tabel 3 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)

	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	3.385.897	121.347	3.507.244
waarvan garantieverplichtingen	326	10	336
Garantie procesrisico's	326	10	336
waarvan overige verplichtingen	3.385.571	121.337	3.506.908

Toelichting

Verplichtingen en uitgaven

Personele uitgaven

De personele uitgaven in 2023 worden € 146 mln. hoger geraamd. Dit is het saldo van zowel opwaartse als neerwaartse bijstellingen, waarbij de grootste mutaties hier worden toegelicht. De toename betreft met name de loonbijstelling (€ 138 mln.). De tranche 2023 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting van Financiën (artikel 10) in verband met prijsstijgingen en een stijging in de cao-lonen en de sociale premies. De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen. Daarnaast worden er meer uitvoeringskosten voor Fraude Signalering Voorziening / Minnelijke Schuldsanering Natuurlijke Personen (FSV/MSNP) geraamd (€ 16 mln.) die in 2022 niet tot besteding kwamen vanwege vertraging in de wetgeving. Tenslotte is het budget met € 33 mln. naar beneden bijgesteld op basis van de prognose van de loonkosten over 2023.

Materiële uitgaven

De materiële uitgaven worden € 36 mln. lager geraamd. Dit is het saldo van zowel opwaartse als neerwaartse bijstellingen. Vanwege de prijsbijstelling wordt het budget voor materiële uitgaven met € 27 mln. opgehoogd. Daarnaast is het budget met € 61 mln. naar beneden bijgesteld op basis van de prognose van de materiële uitgaven over 2023.

(Schade)vergoeding

Het budget voor schadevergoedingen wordt € 14 mln. hoger geraamd. Dat komt met name omdat de compensatiekosten voor het tegemoetkomingsbeleid voor personen die nadelige gevolgen hebben ondervonden aan de Fraude Signalering Voorziening (FSV) of onterecht zijn afgewezen voor het traject Minnelijke schuldsanering natuurlijke personen (MSNP) hoger worden geraamd (€ 12 mln.). Deze middelen kwamen in 2022 niet tot besteding vanwege vertraging in de wetgeving.

Ontvangsten

Belastingontvangsten

In de Miljoenennota 2024 worden de mutaties van de Belastingontvangsten in het lopende begrotingsjaar 2023 toegelicht. De aansluiting met de Miljoenennota en de bedragen in de begrotingstoelichting (artikel 1 Belastingen, tabel budgettaire gevolgen van beleid) ziet er als volgt uit.

Tabel 4 Belastingontvangsten (bedragen x 1.000)

	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Totaal belastingontvangsten	254.985.782	6.223.604	261.209.386
– /- Afdracht Gemeentefonds	41.517.210	379.891	41.897.101
– /- Afdracht Provinciefonds	3.061.537	46.503	3.108.040
– /- Afdracht BES-fonds	53.977	19.080	73.057
– /- Belastingontvangsten artikel 6 Btw-compensatiefonds	3.762.082	252.952	4.015.034
Belastingontvangsten artikel 1 Belastingen	206.590.976	5.525.178	212.116.154

Bekostiging

De ontvangsten uit het doorbelasten van vervolgingskosten worden hoger geraamd aangezien de realisatiecijfers in 2023 boven de raming liggen.

Rente

De ontvangstenraming van de belasting- en invorderingsrente wordt met € 174 mln. verhoogd. Dit heeft verschillende oorzaken. Ten eerste liggen de realisaties boven de raming gezien de ontvangen vennootschapsbelasting en inkomensheffing en de belastingrente die hiermee samen hangen hoger uitvallen dan verwacht. De raming is daarom met € 145 mln. verhoogd. Daarnaast wordt er in 2023 meer invorderingsrente over de uitgestelde belastingschuld naar aanleiding van Corona verwacht (€ 13 mln.), aangezien er minder afstel van betaling wordt verwacht dan waar eerder in de raming rekening mee is gehouden. Tenslotte start het herstelproject invorderingsrente later dan eerder voorzien, waardoor terugbetalingen van de invorderingsrente doorschuiven van 2023 naar 2024 (€ 13 mln.).

Artikel 2 Financiële markten

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 2 Financiële markten (bedragen x € 1.000)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	1.031.230	– 15.709	1.015.521
Uitgaven	1.031.230	– 15.709	1.015.521
Bekostiging	7.332	159	7.491
Accountantskamer	1.460	0	1.460
Muntcirculatie	4.309	809	5.118
IMVO convenanten	30	0	30
Overig	1.533	– 650	883
Opdrachten	1.010.063	– 17.941	992.122
Wijzer in geldzaken	1.634	0	1.634
Vakbekwaamheid	5.261	0	5.261
Uitvoeringskosten SRH	1.000	59	1.059
Schadeloosstelling SRH	1.000.750	– 18.000	982.750
Overig	1.418	0	1.418
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	12.635	2.073	14.708
Bijdrage AFM BES-toezicht	705	0	705
Bijdrage DNB toezicht en DGS BES	2.020	1.100	3.120
Bijdrage toezicht en handhaving MIF	130	0	130
Bijdrage PSD II	0	0	0
Bijdrage FEC	3.795	663	4.458
Overig	5.985	310	6.295
Storting/onttrekking begrotingsreserve	625	0	625
Dotatie begrotingsreserve DGS BES	0	0	0
Dotatie begrotingsreserve NHT	625	0	625
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	575	0	575
IASB	441	0	441
(Caribean) Financial Action Task Force	134	0	134
Ontvangsten	8.528	0	8.528
Bekostiging	2.000	0	2.000
Ontvangsten muntwezen	2.000	0	2.000
Opdrachten	1.455	0	1.455
Wijzer in geldzaken	1.455	0	1.455
Ontvangsten	5.073	0	5.073
Overig	5.073	0	5.073

Tabel 6 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)

	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	1.031.230	– 15.709	1.015.521
waarvan garantieverplichtingen	0	0	0
Garantie SRF	0	0	0
waarvan overige verplichtingen	1.031.230	– 15.709	1.015.521
Muntcirculatie	4.309	809	5.118
Vakbekwaamheid	5.261	0	5.261
Bijdrage DNB toezicht en DGS BES	2.020	1.100	3.120
Bijdrage FEC	3.795	663	4.458
Schadeloosstelling SRH	1.000.750	– 18.000	982.750
Overige betalingsverplichtingen	15.095	– 281	14.814

Toelichting

Verplichtingen

Overige verplichtingen

Schadeloosstelling SNS REAAL Holding (SRH)

In het arrest van 21 april 2023 heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan over de vaststelling van de omvang van de schadeloosstelling, voortvloeiend uit de onteigening van SNS REAAL op 1 februari 2013. Met deze uitspraak is de uitspraak van de Ondernemingskamer van 11 februari 2021 definitief geworden en is het proces van uitbetaling van de vastgestelde schadeloosstelling gestart2. Het proces van aanvragen, beoordelen en uitbetalen zal enkele maanden in beslag nemen. In het geval van afwijzing kan mogelijk bezwaar en beroep volgen, waardoor nog uitbetaling in latere jaren mogelijk is. Daarom is via een kasschuif budget uit 2023 doorgeschoven naar latere jaren.

Uitgaven

Opdrachten

Zie toelichting over de Schadeloosstelling SRH onder «Verplichtingen».

Artikel 3 Financieringsactiviteiten publiek-private sector

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 7 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 3 Financieringsactiviteiten publiek-private sector (bedragen x € 1.000)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	17.447.003	– 1.603.027	15.843.976
Uitgaven	3.019.762	– 299.476	2.720.286
Garanties	20	0	20
Regeling Bijzondere Financieringen	20	0	20
Leningen	0	0	0
Lening KLM	0	0	0
Opdrachten	3.146	524	3.670
Uitvoeringskosten staatsdeelnemingen	3.146	524	3.670
Opstart Invest International	0	0	0
Vermogensverschaffing/-onttrekking	3.012.000	– 300.000	2.712.000
Kapitaalinjectie TenneT	1.822.000	– 220.000	1.602.000
Afdrachten Staatsloterij	100.000	0	100.000
Kapitaalinjectie Invest-NL	330.000	– 80.000	250.000
Kapitaalinjectie Invest International	260.000	0	260.000
Kapitaalinjectie regionale netbeheerders	500.000	0	500.000
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	4.596	0	4.596
NLFI	4.596	0	4.596
Storting/onttrekking begrotingsreserve	0	0	0
Dotatie begrotingsreserve Gasunie	0	0	0
Ontvangsten	1.353.308	666.201	2.019.509
Garanties	11.808	0	11.808
Premieontvangsten garantie KLM	11.808	0	11.808
Premieontvangsten Gasunie	0	0	0
Premieontvangsten garantie FMO	0	0	0
Leningen	0	0	0
Aflossing lening KLM	0	0	0
Vermogensverschaffing/-onttrekking	1.337.000	666.201	2.003.201
Aan-/verkoop vermogenstitels	0	666.201	666.201
Afdrachten Staatsloterij	100.000	0	100.000
Dividenden staatsdeelnemingen	1.237.000	0	1.237.000
Winstafdracht DNB	0	0	0
waarvan: Griekse inkomsten SMP	0	0	0
waarvan: rente-inkomsten ESM	0	0	0
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	4.500	0	4.500
NLFI	4.500	0	4.500

Tabel 8 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)

	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	17.447.003	– 1.603.027	15.843.976
waarvan garantieverplichtingen	14.438.500	– 1.196.151	13.242.349
Garanties en vrijwaringen staatsdeelnemingen	– 1.561.500	0	– 1.561.500
Garantie FMO	16.000.000	– 1.196.151	14.803.849
waarvan overige verplichtingen	3.008.503	– 406.876	2.601.627
Lening SRH	– 11.259	0	– 11.259
Kapitaalinjectie TenneT	1.822.000	– 220.000	1.602.000
Afdrachten Staatsloterij	100.000	0	100.000
Kapitaalinjectie Invest-NL	330.000	– 187.400	142.600
Kapitaalinjectie Invest International	260.000	0	260.000
Kapitaalinjectie regionale netbeheerders	500.000	0	500.000
Overige betalingsverplichtingen	7.762	524	8.286

Toelichting

Verplichtingen

Garantieverplichtingen

Garantie FMO

Dit betreft een wisselkoerscorrectie op het garantieplafond voor de garantie FMO. De vernieuwde garantieovereenkomst van de Nederlandse Staat met FMO is samen met de eerste suppletoire begroting aan de Kamer gepresenteerd. In de garantieovereenkomst staat dat de garantie 16 mld. USD bedraagt, maar abusievelijk was de garantie in de eerste suppletoire begroting opgenomen als 16 mld. EUR. Met deze bijstelling wordt dit gecorrigeerd.

Overige verplichtingen

Kapitaalinjectie TenneT

Na validatie door een extern adviseur is de kapitaalstorting voor TenneT in 2023 met € 220 mln. naar beneden bijgesteld. Deze bijstelling is het gevolg van de toekenning van financieringsvoordelen van TenneT Holding aan TenneT Nederland. Daarmee is de kapitaalbehoefte voor de Nederlandse activiteiten in 2023 lager dan eerder geraamd.

Kapitaalinjectie Invest-NL

In 2023 vindt een correctie van € 187,4 mln. plaats op het verplichtingenbudget. Vanwege het verlaagde investeringsdoel van Invest-NL voor 2023 en nog niet benutte verplichtingen uit eerdere jaren is het verplichtingenbudget aangepast. Middels deze mutatie wordt dit gecorrigeerd.

Uitgaven

Vermogensverschaffing/-onttrekking

Kapitaalinjectie TenneT

Zie toelichting onder «Verplichtingen».

Kapitaalinjectie Invest-NL

Om het kasritme aan te laten sluiten op de meerjarenraming van Invest-NL, wordt budget doorgeschoven naar latere jaren. Via deze kasschuif wordt € 80 mln. uit 2023 toegevoegd aan het budget in 2026 en 2027 (jaren waarin naar verwachting meer kapitaal nodig is). Het totaal van de beoogde kapitaalinjecties wijzigt niet, er vindt alleen een verschuiving plaats.

Ontvangsten

Vermogensverschaffing/-onttrekking

De ontvangsten nemen in 2023 met ten minste € 666,2 mln. toe. Dit komt door de verkoop van aandelen ABN AMRO door de Staat via de beurs en de inkoop van aandelen door ABN AMRO. De ontvangsten betreffen de verkoopopbrengst tot en met mei 2023.

Artikel 4 Internationale financiële betrekkingen

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 9 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 4 Internationale financiële betrekkingen (bedragen x € 1.000)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	2.993.083	415.371	3.408.454
Uitgaven	410.226	60.068	470.294
Garanties	75.145	0	75.145
EIB pan-Europees garantiefonds	75.145	0	75.145
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	333.200	59.846	393.046
Multilaterale ontwikkelingsbanken en fondsen	19	53.001	53.020
Rentecompensatie ESM	0	0	0
Wereldbank	308.181	6.845	315.026
EBRD	25.000	0	25.000
Kapitaalinleg ESM	0	0	0
Bijdrage EU voor rente Oekraïne	0	0	0
Leningen	0	0	0
Teruggave winsten	0	0	0
Opdrachten	1.881	222	2.103
Technische assistentie	1.881	122	2.003
Overige opdrachten	0	100	100
Ontvangsten	95.284	0	95.284
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	5.144	0	5.144
Ontvangsten IFI's	1.954	0	1.954
Ontvangsten ESM Kapitaal	3.190	0	3.190
Leningen	90.140	0	90.140
Aflossing lening Griekenland	0	0	0
Renteontvangsten lening Griekenland	90.140	0	90.140
Aflossing lening Oekraïne	0	0	0
Renteontvangsten lening Oekraïne	0	0	0

Tabel 10 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)

	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	2.993.083	415.371	3.408.454
waarvan garantieverplichtingen	2.725.829	359.625	3.085.454
Garantie aan DNB inzake IMF	1.472.384	0	1.472.384
ESM	– 24.710	0	– 24.710
EFSM	0	– 90.265	– 90.265
AIIB	96	0	96
Wereldbank	669	0	669
SURE	0	– 19.295	– 19.295
NGEU	0	469.185	469.185
MFB	215.390	0	215.390
MFB Headroomgarantie	1.062.000	0	1.062.000
waarvan overige verplichtingen	267.254	55.746	323.000
Multilaterale ontwikkelingsbanken en fondsen	– 37	56.001	55.964
Wereldbank	– 333	– 477	– 810
EBRD	100.000	0	100.000
Kapitaalinleg ESM	0	0	0
Bijdrage EU voor rente Oekraïne	165.743	0	165.743
Technische assistentie kiesgroeplanden	1.881	122	2.003
Overige betalingsverplichtingen	0	100	100

Toelichting

Verplichtingen

Garantieverplichtingen

European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM)

Nederland staat voor haar aandeel in het EU-bni inclusief het Verenigd Koninkrijk garant voor de uitstaande leningen van het EFSM inclusief de bijbehorende renteverplichting. De resterende rente van de lening daalt naar gelang de tijd vordert, wat bekent dat het Ministerie van Financiën voor een jaar minder aan uitstaande rente garant staan. Daarnaast daalt de garantie verder door een lichte daling in het Nederlandse aandeel in het EU-bni inclusief het Verenigd Koninkrijk.

Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency (SURE)

Nederland staat voor haar aandeel in het EU-bni garant voor de uitstaande leningen van SURE inclusief de bijbehorende renteverplichting. De uitgifte van leningen voor SURE is gestopt per 21 december 2022. Het uitstaande leningenbedrag blijft daarmee gelijk. De resterende rente van de lening daalt naar gelang de tijd vordert, wat bekent dat we voor een jaar minder aan uitstaande rente garant staan.

Next Generation EU (NGEU)

De NGEU-garantie wordt omhoog bijgesteld naar aanleiding van nieuwe renteverwachtingen en een aanpassing op basis van de renteverplichting bij de uitgifte van een nieuwe leningen.

Overige verplichtingen

Multilaterale ontwikkelingsbanken en fondsen

De EIB heeft alle aandeelhouders verzocht om deel te nemen aan het EU For Ukraine Trust Fund (EU4U). Met het EU4U initiatief van de EIB wordt beoogd om de wederopbouw en het herstel van de kritieke infrastructuur en huisvesting van Oekraïne vanuit de EIB de komende periode (2023/2024) voort te kunnen zetten. De beschikbare middelen vanuit de EU-begroting ten behoeve van de EIB zijn momenteel vrijwel uitgeput en zonder nieuwe garantiedekking kan de Bank geen nieuwe activiteiten ontplooien. EU4U is derhalve bedoeld als een tijdelijke overbrugging totdat financiering wordt gevonden binnen de EU-begroting. Nederland zal € 52 mln. aan dit EIB-initiatief bijdragen.

Uitgaven

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

Multilaterale ontwikkelingsbanken en fondsen

Zie toelichting onder «Verplichtingen».

Wereldbank

De openstaande betaling voor de International Bank for Reconstruction and Development (Wereldbankonderdeel) is berekend in USD, maar wordt betaald in EUR. Daarom wordt deze uitgave met € 6,8 mln. bijgesteld aan de hand van de recente wisselkoers.

Artikel 5 Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 11 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 5 Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen (bedragen x € 1.000)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	10.101.366	– 2.000	10.099.366
Uitgaven	188.366	– 2.000	186.366
Opdrachten	25.122	– 1.000	24.122
Kostenvergoeding Atradius DSB	18.900	0	18.900
Uitvoeringskosten herverzekering leverancierskredieten	6.000	– 1.000	5.000
Overige uitgaven	222	0	222
Garanties	93.000	– 1.000	92.000
Schade-uitkering EKV	87.000	0	87.000
Schade-uitkering herverzekering leverancierskredieten	6.000	– 1.000	5.000
Storting/onttrekking begrotingsreserve	70.244	0	70.244
Mutatie begrotingsreserve EKV	70.244	0	70.244
Ontvangsten	147.182	0	147.182
Garanties	123.150	0	123.150
Premies EKV	70.244	0	70.244
Premies herverzekering leverancierskredieten	3.000	0	3.000
Schaderestituties EKV	44.906	0	44.906
Schaderestituties herverzekering leverancierskredieten	5.000	0	5.000
Storting/onttrekking begrotingsreserve	24.032	0	24.032
Mutatie begrotingsreserve EKV	24.032	0	24.032

Tabel 12 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)

	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	10.101.366	– 2.000	10.099.366
waarvan garantieverplichtingen	10.000.000	0	10.000.000
Exportkredietverzekeringen	10.000.000	0	10.000.000
waarvan: aangegane garantieverplichtingen	10.000.000	0	10.000.000
waarvan: vervallen garantieverplichtingen	0	0	0
waarvan overige verplichtingen	101.366	– 2.000	99.366
Kostenvergoeding Atradius DSB	18.900	0	18.900
Uitvoeringskosten herverzekering leverancierskredieten	6.000	– 1.000	5.000
Schade-uitkering herverzekering leverancierskredieten	6.000	– 1.000	5.000
Storting begrotingsreserve EKV	70.244	0	70.244
Overige betalingsverplichtingen	222	0	222

Toelichting

De mutaties op het niveau financiële instrumenten komen niet boven de ondergrenzen uit binnen de staffel (conform RBV, zie ook de Leeswijzer op pagina 4). Toelichting van deze mutaties blijft derhalve achterwege.

Artikel 6 Btw-compensatiefonds

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 13 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 6 Btw-compensatiefonds (bedragen x € 1.000)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	3.762.082	252.952	4.015.034
Uitgaven	3.762.082	252.952	4.015.034
Bijdrage aan medeoverheden	3.762.082	252.952	4.015.034
Bijdragen aan gemeenten	3.356.808	240.725	3.597.533
Bijdragen aan provincies	405.274	12.227	417.501
Ontvangsten	3.762.082	252.952	4.015.034

Toelichting

Verplichtingen, uitgaven en ontvangsten

Bijdrage aan medeoverheden

Als gevolg van overhevelingen van budget van ministeries naar decentrale overheden, wordt een bedrag in het gemeente- of provinciefonds gestort. Het geraamde btw-deel wordt in het btw-compensatiefonds (BCF) gestort. Gemeentes en provincies kunnen de betaalde btw daarna weer declareren bij het BCF (circa € 253 mln.). Per saldo is de mutatie neutraal.

Artikel 9 Douane

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 14 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 9 Douane (bedragen x € 1.000)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	757.589	19.137	776.726
Uitgaven (1) + (2)	757.589	19.137	776.726
Apparaatsuitgaven (1)	505.451	22.261	527.712
Personele uitgaven	500.013	21.950	521.963
Eigen personeel	484.340	4.234	488.574
Inhuur externen	15.455	16.334	31.789
Overig personeel	218	1.382	1.600
Materiële uitgaven	5.438	311	5.749
ICT	1.476	78	1.554
Bijdrage aan SSO's	156	9	165
Overig materieel	3.806	224	4.030
Programma-uitgaven (2)	252.138	– 3.124	249.014
Bekostiging	0	0	0
Overige bekostiging	0	0	0
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	1.405	83	1.488
Overige bijdrage ZBO's/RWT's	1.405	83	1.488
Opdrachten	43.786	– 3.296	40.490
ICT opdrachten	21.057	370	21.427
Overige opdrachten	22.729	– 3.666	19.063
Bijdrage aan agentschappen	3.352	86	3.438
Bijdrage overige agentschappen	3.352	86	3.438
(Schade)vergoeding	52	3	55
Vergoeding proceskosten	52	3	55
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken	203.543	0	203.543
Toegerekende uitgaven van Belastingen	203.543	0	203.543
Ontvangsten	605	0	605
Apparaatsontvangsten	605	0	605

Toelichting

Verplichtingen en uitgaven

Personele uitgaven

Artikel 13 Toeslagen

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 15 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 13 Toeslagen (bedragen x € 1.000)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	1.520.035	– 91.482	1.428.553
Uitgaven (1) + (2)	2.002.009	– 125.618	1.876.391
Apparaatsuitgaven (1)	491.696	– 38.615	453.081
Personele uitgaven	473.339	– 36.652	436.687
Eigen personeel	175.791	– 6.653	169.138
Inhuur externen	296.548	– 32.426	264.122
Overig personeel	1.000	2.427	3.427
Materiële uitgaven	18.357	– 1.963	16.394
ICT	210	65	275
Bijdrage aan SSO's	231	– 231	0
Overige materiële uitgaven	17.916	– 1.797	16.119
Programma-uitgaven (2)	1.510.313	– 87.003	1.423.310
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	– 125	251	126
Bijdrage overige ZBO's/RWT's	– 125	251	126
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	4.165	– 365	3.800
Bijdrage aan (inter)nationale organisaties	4.165	– 365	3.800
Opdrachten	44.385	2.724	47.109
ICT opdrachten	81	1	82
Overige opdrachten	44.304	2.723	47.027
Bijdrage aan medeoverheden	100.227	4.599	104.826
Bijdrage aan medeoverheden	100.227	4.599	104.826
(Schade)vergoeding	1.154.304	– 94.212	1.060.092
Compensatie toeslagengedupeerden	342.686	4.534	347.220
Kwijtschelden private schulden	149.997	– 4.305	145.692
Herstelprogramma voor kinderen	514.032	21.400	535.432
Herstelregeling voor ex-partners	82.909	– 72.089	10.820
Herstelregeling voor gedupeerden andere toeslagen	47.000	– 45.300	1.700
Overige (schade)vergoedingen	17.680	1.548	19.228
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken	207.357	0	207.357
Toegerekende uitgaven van Belastingen	207.357	0	207.357
Ontvangsten	0	22.088	22.088
Programma-ontvangsten	0	22.088	22.088

Toelichting

Verplichtingen en uitgaven

Personele uitgaven

(Schade)vergoeding

Ontvangsten

In verband met het ontvangen van een creditnota van Sociale Banken Nederland (SBN) wordt het ontvangstenbudget incidenteel opgehoogd met circa € 22,1 mln. Het uitgavenbudget wordt met hetzelfde bedrag verhoogd.

3. Beleidsartikelen Nationale Schuld (IXA)

Artikel 11 Financiering staatsschuld

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 16 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 11 Financiering staatsschuld (bedragen x € 1 mln.)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	36.973	9.393	46.367
Uitgaven	36.973	9.393	46.367
Opdrachten	21	0	22
Overige kosten	21	0	22
Rente	5.348	– 184	5.164
Rente vaste schuld	4.353	– 8	4.345
Rente vlottende schuld	976	– 202	774
Rente derivaten lang	19	26	45
Leningen	31.604	9.577	41.181
Aflossing vaste schuld	31.604	50	31.654
Mutatie vlottende schuld	0	9.527	9.527
Ontvangsten	51.933	– 1.902	50.031
Rente	30	0	30
Rente vlottende schuld	30	0	30
Rente derivaten lang	0	0	0
Leningen	51.903	– 1.902	50.001
Uitgifte vaste schuld	50.001	0	50.001
Mutatie vlottende schuld	1.902	– 1.902	0

Toelichting

Verplichtingen en uitgaven

Rente

Rente vaste schuld

De rentetarieven, die door het CPB zijn geraamd in de MEV vallen hoger uit dan eerder geraamd, waardoor de verwachte rentelasten voor de nog uit te geven schuld hoger uitvallen. Echter bij de gerealiseerde uitgifte van nieuwe schuld worden de rentetarieven vastgelegd tegen het dan geldende rentetarief. Omdat deze rentetarieven lager waren dan geraamd, vallen de verwachte rentelasten per saldo met € 8,0 mln lager uit in 2023.

Rente vlottende schuld

De raming van de rentelasten vlottende schuld valt lager uit als gevolg van wijzigingen in de omvang van de kortlopende schuld. Daarnaast is de korte rente door het CPB hoger geraamd in de MEV dan de rente waarmee in de Voorjaarsnota 2023 rekening is gehouden. Hierdoor dalen de verwachte rentelasten per saldo met € 0,2 mld. in 2023.

Rente derivaten lang

De rentelasten op de langlopende derivaten zijn naar verwachting € 26 mln. hoger in 2023 ten opzichte van de Voorjaarsnota 2023 als gevolg van de gestegen rente.

Leningen

Aflossing vaste schuld

De raming van de aflossing vaste schuld wijzigt (€ 50 mln.) in 2023 als gevolg van de inkoop van schuld en een gewijzigde dollarkoers in de MEV-raming van het CPB.

Mutatie vlottende schuld

De omvang van de vlottende schuld daalt naar verwachting met € 9,5 mld. in het lopende jaar. Dit is het gevolg van een lagere financieringsbehoefte doordat de raming van het kastekort voor het lopende begrotingsjaar sterk is afgenomen. Schommelingen in de financieringsbehoefte in een lopend begrotingsjaar worden zoveel mogelijk opgevangen op de geldmarkt.

Ontvangsten

Leningen

Mutatie vlottende schuld

Als gevolg van het sterk afgenomen kastekort zal de omvang van de vlottende schuld in 2023 naar verwachting niet oplopen maar kleiner worden. Daarom is de mutatie op de vlottende schuld niet langer geraamd als een ontvangst (instroom van middelen als gevolg van extra lenen), maar als een uitgave.

Artikel 12 Kasbeheer

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 17 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 12 Kasbeheer (bedragen x € 1 mln.)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	5.079	547	5.626
Uitgaven	5.079	547	5.626
Rente	2.879	347	3.226
Rente kasbeheer	2.879	347	3.226
Voortijdige beëindiging binnen kasbeheer	0	0	0
Leningen	2.200	0	2.200
Verstrekte leningen	2.200	0	2.200
Mutaties in rekening-courant en deposito's	0	200	200
Mutaties in rekening courant en deposito	0	200	200
Ontvangsten	24.206	2.957	27.163
Rente	109	11	120
Rente kasbeheer	109	11	120
Voortijdige beëindiging binnen kasbeheer	0	0	0
Leningen	1.095	21	1.116
Ontvangen aflossingen	1.095	21	1.116
Mutaties in rekening-courant en deposito's	23.002	2.925	25.927
Mutaties in rekening courant en deposito	23.002	2.925	25.927

Toelichting

Verplichtingen en Uitgaven

Rente

Rente kasbeheer

De raming van de rentelasten kasbeheer is hoger dan geraamd bij de Voorjaarsnota 2023 (€ 0,3 mld.). Dit is het gevolg van het bijwerken van de realisatie en de nieuwe rentestanden in de MEV-raming van het CPB.

Mutaties rekening-courant en deposito

De wijziging in de geraamde mutatie van het saldo op de rekeningen-courant en deposito’s van de deelnemers van schatkistbankieren is het gevolg van het actualiseren van de geraamde uitgaven en inkomsten van decentrale overheden (€ 0,2 mld.). De mutaties in rekeningen-courant en deposito’s worden veroorzaakt door de uitgaven en ontvangsten van de deelnemers van het schatkistbankieren.

Ontvangsten

Rente

Rente kasbeheer

De raming van de rentebaten kasbeheer is hoger dan geraamd bij de Voorjaarsnota 2023 (€ 11 mln.). Dit is het gevolg van het bijwerken van de realisatie en de nieuwe rentestanden in de MEV-raming van het CPB.

Leningen

Op basis van de actuele inzichten is de verwachting dat de aflossingen op de leningen, die door de agentschappen, rechtspersonen met een wettelijke taak (RWT's) en derden in het kader van schatkistbankieren zijn afgesloten, hoger uitvallen dan eerder geraamd (€ 21 mln.).

Mutaties rekening-courant en deposito

De wijziging in de geraamde mutatie van het saldo op de rekeningen-courant en deposito’s van de deelnemers van schatkistbankieren is het gevolg van het actualiseren van de geraamde uitgaven en inkomsten van RWT’s (€ 0,9 mld.) en sociale fondsen (€ 2,0 mld.). De mutaties in rekeningen-courant en deposito’s worden veroorzaakt door de uitgaven en ontvangsten van de deelnemers van het schatkistbankieren.

4. Niet-beleidsartikelen

Artikel 8 Apparaat

Tabel 18 Apparaatsuitgaven (Bedragen x € 1.000)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	387.446	23.782	411.228
Uitgaven	387.446	23.694	411.140
Personele uitgaven	244.237	10.867	255.104
Eigen personeel	231.410	5.324	236.734
Inhuur externen	11.768	5.515	17.283
Overig personeel	1.059	28	1.087
Materiële uitgaven	143.209	12.827	156.036
ICT	20.073	4.666	24.739
Bijdrage aan SSO's	42.412	7.093	49.505
Overig materieel	80.724	1.068	81.792
Ontvangsten	58.147	0	58.147
Apparaatsontvangsten	58.147	0	58.147

Toelichting

Verplichtingen en uitgaven

Personele uitgaven

De mutatie op personele uitgaven en verplichtingen van € 10,9 mln. is het saldo van opwaartse en neerwaartse begrotingsmutaties binnen artikel 8 Apparaat. De opwaartse uitgavenmutaties zijn onder andere het resultaat van een overboeking van de loon- en prijsbijstelling (ca. € 17 mln.) en de eindejaarsmarge (€ 1 mln.) vanuit artikel 10 Nog onverdeeld. De neerwaartse uitgavenmutaties komen onder andere voort uit een herschikking van personeel naar materieel (€ 3 mln.) en een vrijval van verwachte onderuitputting ten gunste van het generale beeld (€ 4 mln.).

Materiële uitgaven

De mutatie op materiële uitgaven en verplichtingen van € 12,8 mln. is het saldo van meerdere begrotingsmutaties binnen artikel 8 Apparaat. De hogere uitgaven zijn onder andere het resultaat van overboekingen vanuit artikel 10 Nog onverdeeld vanwege de prijsbijstelling (ca. € 8 mln.), de eindejaarsmarge (€ 1 mln.) en kosten voor het project Digitaliseren Schatkistbankieren (€ 1,5 mln.) Daarnaast heeft er nog een herschikking van personeel naar materieel plaatsgevonden van € 3 mln.

Artikel 10 Nog onverdeeld

Tabel 19 Nog onderdeeld (Bedragen x € 1.000)

Omschrijving	Vastgestelde begroting (incl. suppletoire begrotingen, NvW) (1)	Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)	Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)
Verplichtingen	386.115	– 370.711	15.404
Uitgaven	386.115	– 370.711	15.404
Nog te verdelen	386.115	– 370.711	15.404
Loonbijstelling apparaat	206.255	– 205.542	713
Prijsbijstelling apparaat	109.368	– 104.393	4.975
Onvoorzien programma	601	– 351	250
Onvoorzien apparaat	69.891	– 60.425	9.466
Ontvangsten	0	0	0

Toelichting

Verplichtingen en uitgaven

Nog te verdelen