Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 26 oktober 2023
Tijdens het vragenuur van 3 oktober 2023 heb ik met uw Kamer gesproken over de veilige afstand die gehanteerd moet worden bij het explosief binnendringen van objecten (breachen) (Handelingen II 2023/24, nr. 7, item 3). Ik gaf aan dat Defensie een factor van 1,66 hanteert. Daaruit volgt de veilige afstand die personeel moet innemen voorafgaand aan de ontsteking. Specialisten (master breach-instructeurs) mogen een lagere factor, en daarmee een kortere afstand, hanteren. De NRC schreef dat het Korps Commandotroepen (KCT) een omrekenfactor van 1,38 gehanteerd zou hebben in opleidingen en trainingen (NRC, 29 september 2023, «Hersenschudding op hersenschudding – militairen lopen onnodig gevaar en niet op het slagveld: gewoon tijdens oefeningen in eigen land»). Zoals gezegd ben ik blijven doorvragen binnen de defensieorganisatie over waar deze factor van 1,38 vandaan komt. Daarover kan ik u het volgende melden.
Het KCT heeft tussen 2020 en 2022 de factor van 1,38 opgenomen in een interne tabel. Deze factor was niet conform de tabel van de kennisautoriteit, de genie. De genie schreef namelijk voor dat de omrekenfactor van 1,66 gehanteerd moest worden. Sinds januari 2023 staat de genie specialisten, de master breach-instructeurs, toe een andere factor dan 1,66 te hanteren wanneer de omrekenfactor van een type springstof naar TNT bekend is. Voor ieder ander geldt de norm 1,66.
Voor de veiligheid van de breachers is het niet toegestaan dat zij tijdens opleidingen, trainingen en oefeningen fysiek een kortere afstand innemen dan de rekenmethode van de genie vereist. Aanvullend geldt de instructie dat breachers van het KCT tijdens deze activiteiten het slagkoord (van ongeveer negen meter) waarmee de lading ontstoken wordt volledig moeten uitrollen. Hierdoor stonden zij ook tussen 2020 en 2022 op een afstand die ruim aan de norm voldeed. Breachers van het KCT verkleinen risico’s wanneer mogelijk verder door zich in twee ruimtes of twee hoeken te verwijderen van het explosiepunt en het aantal ontstekingen per exercitie te beperken.
Gezien de genoemde interne tabel begrijp ik het beeld dat is ontstaan. Als organisatie leren we hiervan. Om de kans op eventuele toekomstige onduidelijkheden te verkleinen, controleren eenheden nu of hun documentatie over breachen actueel is en juist is gearchiveerd. Tevens draagt de Commandant der Strijdkrachten eenheden op breachers uitdrukkelijk bekend te laten zijn met de door de genie vastgelegde omrekenfactoren.
De Staatssecretaris van Defensie, C.A. van der Maat