Nr. 37 VERSLAG HOUDENDE EEN LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

1

Wat is de reden dat instellingen een aanvraag voor macrodoelmatigheid aan moeten kondigen? Kunnen de instellingen deze aankondiging alleen in een bepaalde periode doen? Welke uitzonderingen gelden hierbij?

Er gelden drie uitzonderingen:

• 1. Instellingen die er in gezamenlijkheid voor kiezen om een clusteraanvraag in te dienen bij de CDHO hoeven hun voornemen niet vooraf kenbaar te maken (artikel 3, eerste lid, van de Regeling macrodoelmatig opleidingsaanbod hoger onderwijs 2023). De reden hiervoor is dat er voor de totstandkoming van een clusteraanvraag reeds uitgebreide afstemming tussen alle betrokken instellingen plaatsvindt. De stimulans van het vooraf kenbaar maken van een voornemen is in het geval van een clusteraanvraag dan ook niet nodig.

• 2. Indien een instelling opnieuw een macrodoelmatigheidsaanvraag moet indienen omdat de geldigheidstermijn van het macrodoelmatigheidsbesluit is verstreken, hoeft eveneens geen voornemen kenbaar te worden gemaakt. De reden hiervoor is dat de instelling bij de initiële aanvraag het voornemen reeds kenbaar heeft gemaakt en dat er toen afstemming met andere instellingen heeft kunnen plaatsvinden.

• 3. Na een negatief macrodoelmatigheidsbesluit kan een instelling, bij nieuw gebleken feiten en omstandigheden, een herhaalde aanvraag indienen. Bij een herhaalde aanvraag hoeft de instelling die reeds haar voornemen bij de eerdere aanvraag kenbaar heeft gemaakt dit niet opnieuw te doen. Er kan in dat geval worden volstaan met een verwijzing naar de eerdere aanvraag.

2

Wat is de reden dat instellingen geen hertoetsing van hun macrodoelmatigheidsaanvraag meer aan kunnen vragen? Is hierbij ook overwogen om een langere termijn dan tien maanden te laten gelden?

Vanaf 1 juli 2023 (datum inwerkingtreding herziene Regeling macrodoelmatig opleidingsaanbod hoger onderwijs 2023) is de hertoetsingsprocedure in het geheel komen te vervallen. De reden hiervoor is tweeledig.

De hertoetsingsprocedure zoals die eerder bestond is juridisch niet houdbaar gebleken. Dit in verband met de wettelijke geldigheidstermijn van tien maanden voor macrodoelmatigheidsbesluiten die staat opgenomen in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Een hertoetsingsprocedure of een eventuele uitbreiding van de termijn van tien maanden zou een wetswijziging vereisen. Daarvoor ziet de Minister van OCW geen noodzaak. De toets nieuwe opleiding bij de NVAO (waarvoor zes maanden staat) kan voorafgaand aan of tegelijkertijd met de macrodoelmatigheidsaanvraag worden gestart of nadat de Minister een besluit heeft genomen over de macrodoelmatigheid van de opleiding.

Bovendien is de beleidsmatige wens dat een opleiding snel start nadat een opleiding positief de macrodoelmatigheidstoets heeft doorlopen, zodat met de opleiding zo snel mogelijk kan worden ingespeeld op de behoefte en ruimte die er is voor de betreffende opleiding.

Met het oog op de overgang tussen de vorige en de huidige Regeling macrodoelmatig opleidingsaanbod hoger onderwijs was er sprake van een overgangsperiode (die liep tot en met 1 juli 2023) met betrekking tot de hertoetsingsprocedure, waarmee instellingen de mogelijkheid kregen langer gebruik te maken van de hertoetsingsprocedure. Instellingen zijn hier op voorhand over per brief geïnformeerd. Een aantal instellingen heeft ook gebruik gemaakt van die mogelijkheid.

3

Hoe vaak kwamen hertoetsingen macrodoelmatigheid de afgelopen vijf jaar voor?

4

Kunt u uiteenzetten welke onderwijsinstellingen in het hoger onderwijs al dan niet een stilte- en/of gebedsruimte hebben gefaciliteerd?

5

Wat is de stand van zaken van de Uitvoeringsagenda Klimaat en Energie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en in hoeverre worden (scholieren- en) studentenkoepels hierbij betrokken?

6

Kunt u uiteenzetten welke hoger onderwijsinstellingen een centraal punt binnen de instelling hebben waar kennis over duurzaamheid wordt gebundeld en duurzame ontwikkelingen worden gestimuleerd, zoals een Green Office?

Voor de hoger onderwijsinstellingen zijn er in totaal 25 Green Offices (laatste meting hiervan najaar ’23)

• • Voor de universiteiten zijn dit 12 Green Offices: UU, TU Eindhoven, RUG, Radboud, Erasmus Sustainability Hub, VU, Open Universiteit, UvA, Maastricht university, WUR, TU Delft en Universiteit Leiden.

• • Voor de hogescholen zijn dit 13 Green Offices: HZ, Hogeschool Rotterdam, NHL Stenden, Saxion, THUAS, Avans Hogeschool, van Hall Larenstein (1 locatie Velp, 1 locatie Leeuwarden), Hanze Hogeschool, CHE, HvU, HAN en Hogeschool van Amsterdam.

• • Het mbo heeft 3 Green Offices: ROC van Amsterdam – Flevoland, Green office Scalda, Green Office Koning Willem I College

7

Hoeveel hoger onderwijsinstellingen hebben loting (opnieuw) ingevoerd voor numerus fixus-opleidingen sinds het weer wettelijk mogelijk is om loting toe te passen?

8

Kunt u aangeven welke wetgeving of wetswijzigingen er nodig is/zijn om toelatingsbeleid mogelijk te maken waarbij de context waarin resultaten van kandidaten zijn behaald, meegenomen kan worden in de beoordeling van deze kandidaat, ook wel contextualised admissions genoemd? Kunt u daarbij overwegingen geven voor het al dan niet invoeren van contextualised admissions in het hoger onderwijs?

9

Wat is het aandeel van de culturele en creatieve sector voor het bruto binnenlandsproduct? Wat zijn de meest actuele cijfers die u hierover heeft?

De culturele en creatieve sector is daarmee goed voor 4,3 procent van de totale werkgelegenheid in Nederland. Het gaat dan om 330.000 arbeidsjaren, bij 410.000 werkzame personen en 225.075 bedrijven.

Een nieuwe editie van de Satellietrekening staat gepland voor 2024, met cijfers over 2022.

10

Wat is de indirecte bijdrage van de culturele en creatieve sector aan het bruto binnenlandsproduct? Denk aan de bijdrage van de culturele en creatieve sector op de horecasector, het midden- en kleinbedrijf, het vestigingsklimaat voor grote bedrijven, et cetera?

In het Onderzoek naar multipliereffecten en pay-off effecten in de culturele en creatieve sector (onderzoek van 11 mei 2023) komen onder andere de volgende indirecte economische effecten naar voren (waarbij de onderzoekers concluderen dat het niet altijd mogelijk is om de effecten in economische waarden uit te drukken):

• • Effecten op de bredere waardeketen: banen in de creatieve industrie kunnen leiden tot extra banen in andere sectoren, van een factor 1,37 tot 2,37.

• • Effecten van de creatieve industrie op innovatie en productiviteit: wanneer een bedrijf twee keer zoveel uitgeeft aan creatieve producten, is de kans dat het bedrijf productinnovatie doorvoert hoger. Er wordt ook een positieve link gelegd tussen de aanwezigheid van creatieve industrie en het bruto binnenlands product (bbp).

• • Effecten op de leefomgeving: volgens onderzoek wordt een relatie gelegd tussen (de nabijheid van) culturele voorzieningen en de grondprijzen. Dit als indicator dat mensen graag in de buurt van culturele voorzieningen wonen. Daarnaast lijkt de aanwezigheid van culturele voorzieningen ook een positieve invloed te hebben op het vestigingsklimaat van zowel bedrijven als werknemers. Bijvoorbeeld vanwege een rijk aanbod aan culturele voorzieningen werken buitenlandse werknemers graag in Nederland. Daarmee worden we ook aantrekkelijker voor de vestiging van bedrijven. Ook blijkt uit onderzoek dat de aanwezigheid van musea een positieve invloed lijkt te hebben op de instroom van buitenlandse toeristen.

Een onderzoek van PwC1 schetst dat gerichte inzet van culturele interventies in zorg en welzijn een kostenbesparend effect kan hebben. Naast deze economische effecten blijkt bovendien dat culturele interventies in de zorg positieve effecten kunnen hebben op fysiek & mentaal welzijnsniveau, op sociaal en sociaalmaatschappelijk niveau en het cognitief functioneren van mensen.

11

Hoe komt het dat de ontwikkeling van de bruto rijksuitgaven aan cultuur in de periode 2012 – 2021 (exclusief coronasteunmaatregelen) bij het domein «kunsten» een daling laat zien van 19 indexpunten?2

12

Heeft u een overzicht van alle (internationale) onderzoeken en toetsen voor basisvaardigheden, hoe deze zich qua vorm en vraagstelling tot elkaar verhouden, welke verplicht zijn, hoeveel scholen en leerlingen meedoen en wat de tijdsinvestering voor scholen is?

13

Hoeveel tijd besteden scholen in de praktijk nu aan de basisvaardigheden?

SLO heeft op basis van verschillende bronnen een inschatting gemaakt van het aantal klokuren dat scholen besteden aan de vakken taal en rekenen-wiskunde in het primair en voortgezet onderwijs. Daaruit blijkt dat in het primair onderwijs gemiddeld net iets meer dan de helft van de onderwijstijd naar deze twee vakken gaat. In leerjaar 1 en 2 van het voortgezet onderwijs gaat het gemiddeld om een kwart van de onderwijstijd. De uitkomsten vindt u in het rapport Verdeling van ontwerpruimte voor ontwikkeling van kerndoelen. Dit rapport geeft geen cijfers over de basisvaardigheden burgerschap en digitale geletterdheid.

Het daadwerkelijk aantal uren dat aan de vaardigheden (en niet zozeer de vakken) wordt besteed, ligt hoger. In de praktijk zien we dat de basisvaardigheden in bijna alle vakken terugkomen. Dat is zeer wenselijk. Eén van de adviezen die de Onderwijsraad vorig jaar uitbracht was dan ook om taal en rekenen meer en beter in andere schoolvakken te verankeren. Die andere vakken bieden enerzijds context en mogelijkheden om de basisvaardigheden – en dan gaat het ook over burgerschap en digitale geletterdheid – te oefenen. Andersom zijn beheersing van taal en rekenen een noodzakelijke voorwaarde om verder te komen in andere vakken en leergebieden. Om een voorbeeld te geven: het vak economie draagt bij aan het vergroten van kennis over het vak zelf, maar is tegelijk een uitstekende oefenplaats om te werken aan de taal, rekenvaardigheid, burgerschap en digitale geletterdheid.

14

Wat zijn de meest recente cijfers voor veiligheidsincidenten op scholen?

15

Heeft u een overzicht van maatregelen om de (sociale) veiligheid op scholen te vergroten?

Langs verschillende lijnen wordt gewerkt om de zorgplicht, die in 2015 in de Wet veiligheid op school is geregeld, te versterken en de sociale veiligheid op school te vergroten, zoals met uw Kamer is gedeeld in de brief Vrij en veilig onderwijs (Kamerstuk 31 293 nr. 653). Scholen worden nu al bij de uitvoering en vormgeving van hun veiligheidsbeleid ondersteund door Stichting School en Veiligheid. Ook is met ingang van het schooljaar 2022/2023 is het toezicht geïntensiveerd. Zo wordt de standaard «veiligheid» zwaarder gewogen in het oordeel van de Inspectie van het Onderwijs over een school. Vervolgens zijn er al belangrijke stappen gezet om ervoor te zorgen dat leerlingen, ouders en personeel niet vastlopen met een klacht. Zo is er een wegwijzerwebsite gebouwd die leerling, ouders en personeel naar het juist expertise- of meldpunt verwijst. Daarnaast wordt in het expertisenetwerk sociale veiligheid met verschillende expertisepunten gewerkt aan het versterken van de onderlinge samenwerking en wordt er expertise gedeeld.

Tegelijkertijd werken we aan het wetsvoorstel vrij en veilig onderwijs, zoals ook in de aangehaalde brief is te lezen. In dat wetsvoorstel wordt de bestaande zorgplicht versterkt en uitgebreid. Het wetsvoorstel zal naar verwachting in het voorjaar van 2024 richting de Raad van State worden gebracht. Het voorstel regelt: de uitbreiding van de monitor sociale veiligheid voor leerlingen; een monitor sociale veiligheid voor onderwijspersoneel; een incidentenregistratie voor veiligheidsincidenten; een meldplicht voor ernstige veiligheidsincidenten; de uitbreiding van de meld- overleg- aangifteplicht zedenmisdrijven naar seksuele intimidatie en meerderjarigen; de verplichting en extra eisen t.a.v. de vertrouwenspersoon; de versterking van het klachtenstelsel; de verplichting voor scholen om het veiligheidsbeleid jaarlijks te evalueren.

Op het gebied van seksueel grensoverschrijdend gedrag (SGG) wordt aan verschillende trajecten gewerkt, waaronder een update van de wegwijzer Seksualiteit Online. De Alliantie SGG werkt aan de aanpak van SGG vanuit het veld en is onder andere de leidraad «zo klein als mogelijk, zo groot als nodig» gepubliceerd, waarin bestuurders handreikingen krijgen hoe zij om moeten gaan met SGG.

Ook zal in 2024 ook verder gewerkt worden aan de verkenning over het verbieden van zwijgbedingen in het onderwijs en het intensiveren en harmoniseren van de VOG in het funderend onderwijs. Over deze VOG-kwesties ontvangt uw Kamer begin 2024 een brief.

16

Hoeveel onverwachte bezoeken gaat de Inspectie van het onderwijs (hierna: de inspectie) komend jaar afleggen?

17

Heeft u een overzicht van veelgebruikte extracurriculaire lespakketten die scholen gebruiken?

18

Welk deel van de leraren wordt nu opgeleid via het programma Samen Opleiden en Professionaliseren? Hoe ontwikkelt dit getal zich over de afgelopen en komende jaren?

19

Hoe groot zijn de bovenmatige reserves op scholen?

In 2022 zijn de (mogelijke) bovenmatige eigen vermogens toegenomen in het funderend onderwijs. Het grootste deel van de toename kan worden verklaard uit het feit dat het geld uit NP Onderwijs niet geheel kon worden ingezet in 2022. De NPO-middelen zijn in 2021, 2022 en 2023 uitgekeerd. Begin 2022 is bewust besloten op verzoek van uw Kamer om de looptijd van het programma met twee schooljaren te verlengen. Het programma loopt nog tot en met het einde van het schooljaar 2024–2025. Immers, de effecten van corona waren niet na twee jaar verdwenen en spreiding van de middelen komt de doelmatigheid en kwaliteit van bestedingen ten goede.

Na correctie voor deze bestemmingsreserves is het (mogelijk) bovenmatig eigen vermogen in 2022 € 697,0 miljoen in het po (459 besturen) en € 329,0 miljoen in het vo (120 besturen).

20

Heeft u een hernieuwd overzicht van de lopende wetstrajecten op het terrein van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap?

21

Wat is de stand van zaken met betrekking tot het wijzigen van de leerplicht vanaf 5 jaar naar een leerplicht vanaf 4 jaar?

In het Kamerdebat «Kansengelijkheid in het funderend onderwijs» van 7 juni jl. is aan uw Kamer toegezegd te verkennen of invoering van de leerplicht vanaf vier jaar zinvol is. De verkenning is in een afrondende fase. Er is onder andere uitgezocht hoeveel kinderen niet op vierjarige leeftijd naar school gaan en of deze kinderen gezamenlijke kenmerken hebben. U wordt begin 2024 over de uitkomsten van de verkenning geïnformeerd.

22

Hoe zit het met de mogelijkheden tot schorsing na geweldsincidenten op school?

23

Hoe zit het met de mogelijkheid tot permanente verwijdering na geweldsconflicten op school?

24

Hoeveel onderwijszorgarrangementen zijn er in het onderwijs? Hoeveel aanvragen zijn er gedaan en hoeveel geld is er voor onderwijszorgarrangementen beschikbaar?

Er nemen 76 onderwijszorgarrangementen deel aan het experiment Onderwijszorgarrangementen. Buiten het experiment zijn er meer onderwijszorgarrangementen, waardoor het totaal aantal onderwijszorgarrangementen hoger is.

Er zijn geen extra middelen verbonden aan deelname aan het experiment. De problemen die scholen ervaren op het snijvlak van onderwijs en zorg hebben veel vaker te maken met de regels waarbinnen middelen besteed kunnen worden dan met het beschikbare budget zelf. Daarom is er binnen het experiment ruimte om af te wijken van verschillende voorschriften binnen de onderwijswetgeving, namelijk: onderwijstijd, onderwijslocatie, onderwijsinhoud en bekostiging (zie besluit experiment onderwijszorgarrangementen, Stb. 2022, nr. 449). Wat betreft de bekostiging gaat het om een bedrag van hooguit 2,5 procent van de bekostiging dat een samenwerkingsverband reeds ontvangt voor lichte en zware ondersteuning.

25

Wat is de stand van zaken van het wetsvoorstel flexstuderen? Is invoering per studiejaar 2025–2026 reëel?

26

Kan uiteengezet worden hoe de afhandeling eruitziet voor studenten die hebben meegedaan aan de pilot flexstuderen?

27

Welke verantwoording leggen instellingen momenteel af over gekozen selectiemethoden?

28

Wat zijn de meest recente cijfers over het aantal beroepsbegeleidende leerweg (bbl)-studenten? Wat is de prognose voor de volgende jaren?

29

Wat is de huidige status van de mogelijke invoering van instellingsaccreditatie?

30

Welke stappen heeft u op Europees niveau genomen om studiemigratie terug te dringen?

Naast de inzet op gebalanceerde studentmobiliteit zal het kabinet in Europa het gesprek aangaan over studiefinanciering dit naar aanleiding van de motie El Yassini en Peters (Kamerstuk 36 229-30) en de motie Hermans en Omtzigt (Kamerstuk 36 410-15), waarin o.a. wordt gevraagd om binnen de EU afspraken te maken om hogere eisen te stellen aan het recht op studiefinanciering voor EER-studenten. Op dit moment agenderen we deze onderwerpen op Europees niveau en in bilaterale contacten. De inschatting is dat het succesvol agenderen van studiefinanciering op Europees niveau een kwestie van lange adem zal worden. Op dit moment wordt studiefinanciering niet structureel in Europese gremia besproken. Daarnaast is er geen eenduidige definitie wat landen onder studiefinanciering verstaan. Veel EER-landen geven hier verschillend invulling aan zoals via de kinderbijslag of lage collegegelden. Daarnaast verschillen landen ook in de mate van overheidsondersteuning aan studenten.

Er wordt gewerkt aan een plan van aanpak voor nadere stappen om de cumulatie van studiefinanciering te voorkomen en om hogere eisen te stellen aan het recht op studiefinanciering voor EER-studenten succesvol op Europees niveau te agenderen. Daarnaast zijn met andere EER-landen, die mogelijk dezelfde problematiek ervaren, bilaterale gesprekken opgestart.

31

Wat is uit de toegezegde Europese gesprekken over het tegengaan van cumulatie van studiefinanciering gekomen?

In de reactie op de motie van de leden El Yassini en Peters over het onderzoeken van cumulatie van studiefinanciering en het voorkomen van het ontvangen van studiefinanciering van meerdere landen is toegezegd dit najaar binnen Europa het gesprek hierover op de agenda zetten (Kamerstukken II, vergaderjaar 2023–2024, 24724, nr. 210). Enerzijds om het uitwisselen van gegevens tussen landen beter mogelijk te maken, anderzijds om te leren van de aanpak van andere (EER) landen.

Op dit moment worden deze onderwerpen op Europees niveau en in bilaterale contacten geagendeerd. Op dit moment wordt studiefinanciering niet structureel in Europese gremia besproken. Daarnaast is er geen eenduidige definitie wat landen onder studiefinanciering verstaan. Veel EER-landen geven hier verschillend invulling aan zoals via de kinderbijslag of lage collegegelden. Daarnaast verschillen landen ook in de mate van overheidsondersteuning aan studenten. Nederland loopt binnen Europa voorop in het agenderen van deze problematiek. Andere landen hebben vooralsnog niet aangegeven dat zij op het punt van cumulatieve studiefinanciering tegen dezelfde problematiek aanlopen.

Er wordt gewerkt aan een plan van aanpak voor nadere stappen om de cumulatie van studiefinanciering te voorkomen en om hogere eisen te stellen aan het recht op studiefinanciering voor EER-studenten (motie Hermans en Omtzigt Kamerstukken II, vergaderjaar 2023–2024, 36 410, nr. 15)) succesvol op Europees niveau te agenderen. Daarnaast zijn met andere EER-landen, die mogelijk dezelfde problematiek ervaren, bilaterale gesprekken opgestart

32

Welke opleidingen maken gebruik van decentrale loting? Welke opleidingen gebruiken het Klaas-Vissermodel?

33

Wat is de stand van zaken rond NLZiet? Hoe beoordeelt u deze privaat-publieke samenwerking?

34

Wat is de stand van zaken van het garantiefonds voor het in stand houden van bevrijdingsfestivals?

35

Wat is de stand van zaken rond de toegezegde visiebrief over volkscultuur?

36

Wat is uw reactie op de positieve evaluatie van het Universiteit van Amsterdam (UvA)-experiment om een quotum in te stellen voor buitenlandse studenten bij de opleidingen psychologie en politicologie?

Het kabinet heeft kennisgenomen van de berichtgeving van de UvA met betrekking tot hun experiment om te selecteren op trajectniveau bij de opleiding psychologie. In september 2022 heeft de UvA dit al aangekondigd. Zoals eerder aangegeven geldt dat wanneer de wettelijke basis ergens niet is, dan mag en kan het niet. De Inspectie van het Onderwijs is gevraagd hierop toe te zien en doet op dit moment onderzoek naar de casus.

Het kabinet is voornemens om selecteren op trajectniveau in de toekomst wel mogelijk te maken. Daartoe wordt gewerkt aan het wetsvoorstel Wet internationalisering in balans. Op dit moment ligt dit wetsvoorstel bij de Onderwijsraad ter advisering. De Minister van OCW heeft hen gevraagd uiterlijk 15 januari 2024 hun advies uit te brengen. Vervolgens moet het verdere wetgevingsproces worden doorlopen en zal ten vroegste de inschrijfperiode vanaf 1 oktober 2025 voor studiejaar 2026–2027 de eerste zijn waar inschrijving en selectie op trajectniveau mogelijk wordt gemaakt. In de tussentijd is er geen wettelijke grondslag voor deze wijze van selecteren. Het is ook niet mogelijk vooruitlopend op de wetgeving instellingen hier via een gedoogconstructie meer ruimte in te geven, omdat zo’n besluit nadelig is voor een deel van de studenten. Daarvoor is altijd een wettelijke basis vereist.

37

Wat voor afspraken bent u voornemens te maken betreffende studentenwelzijn?

38

Hoe staat het met de transformatie van residentieel onderwijs bij gesloten jeugdzorginstellingen naar onderwijs bij kleinschalige jeugdzorgvoorzieningen? Hoeveel gesloten jeugdzorginstellingen bieden nog onderwijs? Zijn er voldoende middelen om dit te bieden?

39

Wat zijn de kosten voor het structureel verhogen van de basisbeurs naar het huidige bedrag inclusief de koopkrachtmaatregel?

40

Wat zijn de budgettaire gevolgen wanneer alle studenten die onder het leenstelsel hebben gestudeerd de huidige uitwonende basisbeurs (274,90 euro) met terugwerkende kracht ontvangen?

De totale incidentele kosten voor deze maatregel zouden circa € 9,2 miljard (prijspeil 2023) bedragen. Dit bedrag komt bovenop de reeds bestaande tegemoetkoming van € 29,92 per maand. Wanneer de € 29,92 in mindering wordt gebracht op de beurs van € 274,90 bedragen de totale kosten incidenteel circa € 8,2 miljard (prijspeil 2023). In deze berekening zijn dezelfde voorwaarden gehanteerd als voor de bestaande tegemoetkomingsregeling:

• • De doelgroep betreft studenten die tussen 2015/16 en 2022/23 ingeschreven stonden aan hoger onderwijsinstelling en aanspraak hadden (kunnen maken) op volledige studiefinanciering.

• • Om in aanmerking te komen voor de tegemoetkoming geldt er, net als bij de basisbeurs, een diplomaeis.

• • Er geldt een minimale termijn van twaalf maanden die men onder het leenstelsel moet hebben gestudeerd.

• • De tegemoetkoming wordt in mindering gebracht op de studieschuld, wanneer er geen schuld (meer) is wordt deze uitgekeerd.

• • Er wordt rekening gehouden met hoe lang een student onder het leenstelsel heeft gestudeerd. Een student die vier jaar onder het leenstel heeft gestudeerd ontvangt circa € 13.200,– aan tegemoetkoming. De eerste vier cohorten onder het leenstelsel ontvangen daarnaast een tegemoetkoming van € 1.836,– voortkomend uit de eerdere studievoorschotvouchers.

• • Er wordt geen rekening gehouden met of de student uit- of thuiswonend was. DUO heeft hier geen gegevens van. Dit betekent dat ook studenten die deels of volledig thuis woonden, met terugwerkende kracht een uitwonende beurs ontvangen.

• • De wet zou gewijzigd moeten worden om het maandbedrag van de tegemoetkoming aan te passen. Een wetswijziging kent een doorlooptijd van ca. twee jaar, waarmee de regeling op zijn vroegst in het voorjaar van 2026 in werking kan treden.

41

Wat is de totale besparing door de invoering van het leenstelsel in de jaren 2015–2023?

42

Kunt u uiteenzetten waar het geld van de besparing van het leenstelsel naar toe is gegaan en in de toekomst nog naartoe gaat?

In de Kamerbrief van 5 november 2019 over de besteding van de opbrengsten van het leenstelsel is in tabel 1 aangegeven waar de studievoorschotmiddelen aan worden besteed. Uit deze tabel blijkt dat de cumulatieve opbrengsten van 2019 tot en met 2024 € 1.659 en € 996 miljoen bedragen voor respectievelijk het hbo en wo (stand begroting 2020). De middelen voor kwaliteitsafspraken bedragen in 2024 € 249 miljoen in het wo en € 410 miljoen in het hbo (prijspeil 2023). Deze middelen zullen vanaf 2025 structureel worden toegevoegd aan de lumpsum, indien het wetsvoorstel waarmee de grondslag voor kwaliteitsbekostiging in het hoger onderwijs uit de wet wordt geschrapt voor 1 juli 2024 door beide Kamers wordt behandeld en aangenomen.

De overige 10 procent («10-procent-middelen») wordt sinds 2018 ingezet om op landelijk niveau nieuwe initiatieven in gang te zetten. In de geest van de studievoorschotmiddelen, namelijk geld van studenten uit het hoger onderwijs, moeten deze ook ten goede komen aan initiatieven voor studenten in het hoger onderwijs. Bestaande onderwijsinitiatieven die, veelal in overleg met LSVb en ISO tot stand zijn gekomen, zijn bijvoorbeeld: impuls op de medezeggenschap, City Deal Kennis Maken, studentenwelzijn, pilots Slimmer Collegejaar, wisselstroomtrajecten hbo – wo, het Comeniusprogramma en de Nederlandse Onderwijspremie.

De middelen die zijn vrijgemaakt voor de studievoorschotvouchers zijn met de wet herinvoering basisbeurs omgezet naar een tegemoetkoming voor dezelfde doelgroep. Studenten die in de eerste vier cohorten van het leenstelsel zijn begonnen met studeren en een diploma hebben gehaald komen in aanmerking voor de tegemoetkoming. Deze wordt afgetrokken van de studieschuld of, als deze er niet (meer) is, uitgekeerd aan de oud-student. Deze tegemoetkoming staat los van de tegemoetkoming voor álle leenstelselstudenten.

43

Hoeveel instellingen gebruiken een centraal informatiepunt (online of fysiek) voor studenten?

44

Kunt u aangeven hoe het is gesteld met de verbetering van stagebegeleiding, zoals afgesproken in het Stagepact middelbaar beroepsonderwijs (mbo)? Kunt u daarnaast aangeven hoeveel extra stageplaatsen er zijn gerealiseerd?

Goede stagebegeleiding is van essentieel belang. Verschillende partners van het Stagepact werken in een implementatieteam nauw samen aan de uitvoering van de afspraken. Scholen zijn bezig intern vast te leggen hoe ze de stagevoorbereiding gaan verbeteren, hoe ze invulling gaan geven aan het uitgangspunt van minimaal drie contactmomenten per stage tussen school, student en leerbedrijf, en hoe ze de kwaliteit van de stagebegeleiding kunnen verbeteren. De MBO Raad ondersteunt de scholen hierbij via een kennispunt bpv (beroepspraktijkvorming) en een bpv-netwerk. SBB versterkt de basisondersteuning aan (beginnende) praktijkopleiders van leerbedrijven. Dit doet SBB door het voeren van extra kwaliteitsgesprekken met leerbedrijven, maar ook door het ontwikkelen van ondersteuningsmiddelen zoals e-learnings en webinars. VNO-NCW/MKB-Nederland biedt leerbedrijven via aangesloten brancheverenigingen nadere informatie en ondersteuning.

Deze inzet heeft als doel om ervoor te zorgen dat meer studenten tevreden zijn over de begeleiding tijdens de stage vanuit de school en vanuit het leerbedrijf. Zoals toegelicht in de Kamerbrief over de voortgang en de monitoring Werkagenda mbo en Stagepact volgen we deze indicator over stagebegeleiding. In de jaarlijkse rapportage wordt uw Kamer geïnformeerd over de voortgang op dit doel.

Daarnaast brengt SBB vraag en aanbod naar stages en leerbanen in beeld. De aanpak is erop gericht om specifieke tekorten te verkleinen en niet om extra stageplaatsen in het algemeen te realiseren. Op dit moment zijn de gemelde tekorten aan stages en leerbanen nog altijd laag. Eind november 2023 was er een tekort van 1587 stages en leerbanen; in totaal worden er jaarlijks meer dan 400.000 praktijkovereenkomsten gesloten voor stages en leerbanen. Op basis van deze cijfers dringt SBB met een gerichte sectorale of regionale aanpak deze tekorten verder terug, samen met landelijke, sectorale en regionale partners.

45

Hoe verklaart u dat, sinds de Kamer in 2009 de motie van het lid Hamer heeft aangenomen3, de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs zodanig is achteruit gegaan dat ons land op het gebied van lezen in de Europese Unie (EU) alleen nog boven Griekenland staat? Hebben de middelen tekortgeschoten? Is de ambitie die de Kamer in deze motie uitsprak verdwenen? Of werd er een verkeerde aanpak gekozen teneinde deze ambitie waar te maken? Welke lessen trekt u hieruit?

De motie uit 2009 vraagt de regering om de ambitie na te streven om in 2020 in de top vijf van onderwijs en wetenschap te komen. Deze ambitie is niet behaald. Voor de basisvaardigheden is in het masterplan basisvaardigheden hiervan een probleemanalyse gemaakt. Verschillende factoren spelen een rol, zoals een overladen schoolprogramma, een verouderd en onduidelijk curriculum en een gat tussen beschikbare kennis uit de wetenschap en de onderwijspraktijk over wat werkt en het beperkte gebruik ervan (evidence-informed werken). Ook een goed zicht op de prestaties van leerlingen ontbreekt in veel fasen van het onderwijs, zowel op schoolniveau als op stelselniveau. Het toezicht was mede daardoor ook beperkt gericht op basisvaardigheden op scholen. Daarnaast heeft het Ministerie van OCW wellicht te lang op afstand gestaan. Ook spelen maatschappelijke trends een rol, zoals minder lezen en schrijven in de vrije tijd en het gebruik van mobiele telefoons en social media door leerlingen. Tot slot speelt het lerarentekort hier een rol.

De dalende prestaties waren voor het kabinet aanleiding om fors te investeren in onderwijs en een masterplan basisvaardigheden op te stellen. Voor onderwijskwaliteit en basisvaardigheden is structureel vanaf 2024 € 1 miljard beschikbaar gesteld en daarnaast nog eens structureel € 1 miljard voor het bevorderen van kansengelijkheid en structureel € 800,0 miljoen om te investeren in goede en voldoende leraren en schoolleiders. Daarnaast heeft het vorige kabinet incidenteel € 5,8 miljard geïnvesteerd in het Nationaal Programma Onderwijs ten behoeve van het funderend onderwijs om leervertragingen in te lopen. Dit kabinet investeert dus stevig in onderwijs en doet dat ook door vanuit het Masterplan basisvaardigheden integraal en gericht te werken aan de verbetering van de prestaties op de basisvaardigheden. De ambities van het masterplan zijn zeer fors; alle leerlingen moeten binnen vijf jaar voldoende gecijferd en geletterd zijn om mee te doen in de maatschappij, de arbeidsmarkt en de vervolgopleiding. De aanpak in het masterplan komt voort uit de hiervoor geschetste probleemanalyse. Zo wordt de bijstelling van het curriculum voortvarend opgepakt en krijgen de basisvaardigheden daarin prioriteit. Via de vernieuwde kerndoelen wordt de opdracht aan scholen duidelijker en actueler. Scholen weten daarmee beter waar zij wel en ook waar zij niet van zijn. De Inspectie van het Onderwijs heeft de onderzoekskaders aangepast en daarin een nieuwe standaard basisvaardigheden opgenomen waar scholen aan moeten voldoen. De inspectie bezoekt en beoordeelt meer scholen dan voorheen en is daarvoor uitgebreid in capaciteit. Scholen waar de kwaliteit onder de maat is, komen sneller in beeld, zodat ook het hersteltraject en de kwaliteitsverbetering sneller van start gaan. Het toezicht op schoolniveau wordt de komende jaren verder geïntensiveerd. Een belangrijk aspect van het Masterplan is daarnaast de inhoudelijke ondersteuning waar scholen gebruik van kunnen maken om meer evidence-informed te werken aan basisvaardigheden.

De middelen die beschikbaar zijn gesteld voor goede en voldoende leraren en schoolleiders worden onder andere ingezet via de werkagenda lerarenstrategie. In deze werkagenda zijn, samen met werkgevers, beroepsvertegenwoordigers en opleidingen, maatregelen uitgewerkt gericht op het bijdragen aan voldoende en goed opgeleid onderwijspersoneel. De middelen voor kansengelijkheid zijn gericht op leerlingen die door hun thuissituatie meer risico lopen op een achterstand. Door te investeren in extra middelen voor scholen met een zware populatie en in extra activiteiten buiten schooltijd willen we deze leerlingen meer kansen bieden.

46

Hoeveel scholen voor basis- en voor voortgezet onderwijs in Nederland bieden niet voor elke leerling, ongeacht seksuele gerichtheid, genderidentiteit, geloof, huidskleur of beperking, een veilige leeromgeving?

47

Hoe staat het met de awareness van Fair Pay onder zowel werkverschaffers als werkenden (met name zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers))? In hoeverre is er aan beide kanten sprake van een cultuurverandering zodat Fair Pay ook daadwerkelijk gerealiseerd kan worden?

48

Hoe wordt het naleven en hanteren van Fair Pay bij Basisinfrastructuur (BIS)-instellingen en -fondsen per 2025 ook daadwerkelijk gecontroleerd en gemonitord?

49

Kan een overzicht gegeven worden van de maatregelen en beschikbare middelen om de veiligheid van journalisten te bevorderen?

50

Hoe verklaart u dat veel schoolboeken nog altijd mannen en vrouwen tonen in stereotiepe rollen, zoals promovendus Van de Rozenberg onlangs signaleerde4, terwijl de toenmalige Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media in 2017 het toenmalige lid Van den Hul nog had geantwoord dat het denkbaar is «om de maatschappelijke discussie over dit onderwerp te bevorderen en hierin een faciliterende rol te nemen. Dat ligt op het terrein van mijn collega, de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Dit kan ertoe leiden dat leermiddelenmakers vaker andere, minder stereotype voorbeelden gaan gebruiken.»5

Het is belangrijk dat kinderen de ruimte hebben om zichzelf te ontwikkelen vrij van beperkingen door stereotype beelden. Juist op scholen worden de ogen van leerlingen geopend voor diverse ontwikkelmogelijkheden en carrièrepaden. Hierbij spelen leermiddelenmakers, scholen en docenten een cruciale rol. Uit gesprekken met uitgevers blijkt dat er in de afgelopen jaren een groeiend bewustzijn is op dit gebied. Dit is helaas nog niet altijd zichtbaar in methodes die in de klas gebruikt worden. Dit heeft onder andere te maken met de afschrijvingstermijn van leermiddelen, waardoor boeken voor meerdere jaren worden gebruikt. Er is dus werk aan de winkel. Het Ministerie van OCW zal het onderzoek waar de vraagstellers naar verwijzen actief onder de aandacht brengen van de Educatieve Uitgeverijen (MEVW) met speciale nadruk op de digitale gids «Hulpmiddel voor meer inclusieve schoolboeken» die de onderzoekers hebben ontwikkeld. Dit draagt bij aan de ontwikkeling die al is ingezet door veel uitgeverijen. Naast inclusief lesmateriaal is actieve begeleiding van leerlingen in hun loopbaan van belang. Het Expertisepunt LOB en de decanenvereniging BiOND bieden daarom ondersteuning aan decanen en schoolbegeleiders als het gaat om het bijbrengen van diverse perspectieven bij leerlingen.

51

In hoeverre worden middelbare scholen vanuit het inspectiekader beoordeeld op leerlingen die opstromen en afstromen?

52

Welke gevolgen voor middelbare scholen heeft het afstromen van leerlingen voor het oordeel van de inspectie?

53

Welke gevolgen voor middelbare scholen heeft het opstromen van leerlingen voor het oordeel van de inspectie?

54

In hoeverre leidt het afstromen van leerlingen tot een vermindering of verandering in bekostiging van middelbare scholen?

55

In hoeverre leidt het opstromen van leerlingen tot een verandering in bekostiging van middelbare scholen?

56

Hoeveel scholen, uitgesplitst naar primair onderwijs (po) en voortgezet onderwijs (vo), doen mee aan het Masterplan Basisvaardigheden? Hoeveel middelen krijgen zij gemiddeld?

Verschillende elementen, zoals extra financiële middelen en daadwerkelijke expertise voor scholen op het terrein van basisvaardigheden, worden echter zo gericht mogelijk ingezet op scholen die het meeste behoefte en noodzaak hebben tot hulp en ondersteuning. Zo hebben momenteel in totaal ruim 3.000 scholen de subsidie verbetering basisvaardigheden toegekend gekregen. In 2023 kregen scholen met een complexe populatie en zeer zwakke en onvoldoende scholen daarbij voorrang. De middelen komen zo terecht bij de scholen en de leerlingen die dat het hardste nodig hebben. Een deel van deze scholen krijgt daarbij ook inhoudelijke ondersteuning van de onderwijscoördinatoren. Zie daarvoor het antwoord op vraag 57.

In 2022 hebben 645 scholen subsidie ontvangen voor het Masterplan basisvaardigheden via de subsidieregeling verbetering basisvaardigheden. De 516 po-scholen (inclusief (v)so-scholen) hebben gemiddeld ca. € 220.000 subsidie ontvangen en de 129 vo-scholen hebben gemiddeld ca. € 880.000 subsidie ontvangen. In 2023 ontvangen 2.362 scholen subsidie voor het Masterplan basisvaardigheden via de subsidieregelingen verbetering basisvaardigheden 2023. De 1.857 po-scholen (inclusief (v)so-scholen) ontvangen gemiddeld € 195.000 aan subsidie en de 505 vo-scholen ontvangen gemiddeld € 505.000 aan subsidie.

57

Hoeveel scholen, uitgesplitst naar po en vo, worden of zijn geholpen door de basisteams (vanuit het Masterplan Basisvaardigheden) van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap?

De onderwijscoördinatoren ondersteunen 475 scholen. Daarvan krijgen 260 scholen individuele ondersteuning op maat. Dit zijn 172 po-scholen, 76 vo-scholen en 12 so-scholen.

Daarnaast zijn er 215 scholen uit de subsidieregeling 2023 die in groepsverband, met begeleide, evidence-informed leernetwerken ondersteund worden.

58

Hoeveel scholen, uitgesplitst naar po en vo, ontvangen geen middelen meer indien het Masterplan Basisvaardigheden beperkt wordt tot alleen zwak of zeer zwakke scholen? Hoeveel leerlingen zitten er op die scholen?

Op basis van de Subsidieregeling verbetering basisvaardigheden voor overige scholen 2023 kregen 1.552 po-scholen voor circa 338.000 leerlingen, 473 vo-scholen voor circa 235.000 leerlingen en 185 (v)so-scholen voor ruim 7.000 leerlingen subsidie toegekend. Mocht de subsidie verbetering basisvaardigheden in 2024 beperkt worden tot scholen met het inspectieoordeel onvoldoende of zeer zwak dan gaat het dus om bij benadering ruim 2.200 scholen die in dat geval niet in aanmerking komen voor subsidie ten opzichte van de huidige regeling.

In de derde voortgangsbrief over het Masterplan basisvaardigheden, die op 28 november jl. naar uw Kamer is gestuurd, is het streven genoemd dat alle scholen vanaf 2026 structurele middelen ontvangen vanuit het Masterplan basisvaardigheden om de basisvaardigheden te verbeteren. Scholen waarbij de prestaties daartoe aanleiding geven, krijgen een aanvullend bedrag. Wanneer dit streven om alle scholen in het po, vo en (v)so te financieren wordt losgelaten, en alleen scholen met een oordeel onvoldoende of zeer zwak middelen ontvangen, dan zijn er ca. 7.070 scholen die geen middelen zullen ontvangen.

59

In hoeverre vormt stagediscriminatie nog altijd een verklaring voor het verschijnsel dat studenten in het mbo en ho bij gebrek aan een stageplaats hun opleiding afbreken?

60

In welke mate komt het voor dat mbo'ers gevangen zitten in een kwalificatiedossier en een eendimensionale opleiding richting een bepaald beroep, waardoor zij onvoldoende kunnen inspelen op de snel veranderende arbeidsmarktbehoeften, zoals bijvoorbeeld groene en digitale banen? Welke mogelijkheden bestaan er binnen de geldende regelgeving om het mbo meer regelvrijheid te bieden om opleidingen flexibel vorm te geven?

Studenten in het mbo worden beroepsgericht opgeleid. Welke opleiding de student ook volgt, het is altijd mogelijk om via keuzedelen actuele ontwikkelingen, waaronder bijvoorbeeld die gericht op de klimaattransitie, mee te nemen in de opleiding. Voor scholen is dit een mogelijkheid om de opleiding flexibel vorm te geven en studenten altijd een actuele opleiding te bieden. Scholen hebben daarnaast ook de mogelijkheid om, binnen de kaders van de kwalificatie, keuzes te maken in de context waarbinnen de opleiding wordt gegeven. Zo kan een monteur bijvoorbeeld opgeleid worden binnen een bedrijf dat warmtepompen installeert. De student komt hiermee direct in aanraking met de nieuwste ontwikkelingen.

Met het wetsvoorstel versterking aansluiting beroepsonderwijs arbeidsmarkt, dat in het voorjaar van 2024 voor advies naar de Raad van State zal worden verzonden, worden verschillende maatregelen voorgesteld die de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt kunnen verbeteren. Zo wordt hierin bijvoorbeeld het loskoppelen van keuzedelen van kwalificaties geregeld, waardoor instellingen meer mogelijkheden krijgen om zelf te bepalen welke keuzedelen zij hun studenten aanbieden.

61

Wat hebben de basisteams van het Masterplan Basisvaardigheden tot nu toe opgeleverd? Hoeveel basisteams zijn er tot nu toe ingezet? Wat zijn de taken die de basisteams uitvoeren?

Zie ook het antwoord op vraag 57. De ondersteuning voor de 260 scholen die individuele begeleiding krijgen, gebeurt zoveel mogelijk via publieke partijen zoals de bibliotheek op school of het expertisepunt Burgerschap. De ondersteuning is op maat en vaak sterk verschillend. De onderwijscoördinatoren stimuleren scholen om evidence-informed aan onderwijsverbetering te werken. Zo zetten scholen bijvoorbeeld in op nieuwe leermiddelen, meetinstrumenten, leerlingvolgsystemen, scholing en training van leraren, opleiden van taal- en rekencoördinatoren, bibliotheken of een vakoverstijgende benadering van rekenen-wiskunde en taal in het vo.

Om de toegevoegde waarde van de onderwijscoördinatoren in kaart te brengen, is voor de eerste subsidieregeling basisvaardigheden een implementatieonderzoek gedaan. Daaruit blijkt dat de hulp en ondersteuning door scholen wordt gewaardeerd. Daarover is uw Kamer 28 november 2023 geïnformeerd, via de bijlage bij de derde voortgangsrapportage Masterplan basisvaardigheden.

62

Hoeveel onderwijscoördinatoren van de basisteams van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zijn momenteel actief bezig met de uitvoering van het Masterplan Basisvaardigheden?

63

Welke specifieke taken en verantwoordelijkheden zijn aan de onderwijscoördinatoren van de basisteams toegewezen in het kader van het Masterplan Basisvaardigheden?

64

Welke middelen zijn beschikbaar gesteld voor de onderwijscoördinatoren van de basisteams om hun taken binnen het Masterplan Basisvaardigheden uit te voeren?

65

Op welke manier wordt de effectiviteit van de inzet van de basisteams gemeten en geëvalueerd?

66

Wat is de stand van zaken van het wetsvoorstel internationalisering in balans? Welke vorderingen zijn er voor de uitwerking van het regieorgaan?

67

Is er al een concrete voorspelling te maken met betrekking tot de aanzuigende werking van internationale studenten na de herinvoering van de basisbeurs? Kunt u het antwoord toelichten?

Dat is niet mogelijk, omdat de keuze om in een ander land te studeren van veel factoren afhangt.

De herinvoering van de basisbeurs kan voor EER-studenten een financiële prikkel zijn om hier te studeren. Echter, de meeste EER-studenten die dit studiejaar in Nederland zijn gaan studeren, hadden deze keuze al gemaakt voor de herinvoering van de basisbeurs. De financiële situatie in een land is een factor die door de student kan worden meegewogen bij het kiezen van een studie. De inhoud en kwaliteit van de studie zullen echter ook een belangrijke rol spelen in die keuze. Een voorbeeld hierbij is dat de groei van het aantal internationale studenten dat in Nederland studeert voornamelijk heeft plaatsgevonden ten tijde van het sociaal leenstelsel.

De invoering van de basisbeurs, in combinatie met aanpassing van het beleid rond migrerend werknemerschap (Kamerstukken II, vergaderjaar 2022/2023, 4 724, nr. 214) maakt het voor EER-studenten financieel aantrekkelijker om in Nederland te studeren. Volgens de laatste DUO-cijfers is het aantal EER-studenten met studiefinanciering toegenomen. Op verzoek van de motie El Yassini en Peters (Kamerstukken II, vergaderjaar 2022–2023, 36 229, nr. 29) is toegezegd te monitoren wat het effect is van de herinvoering van de basisbeurs op het aantal EER-studenten dat in Nederland komt studeren. De eerste resultaten van deze monitoring zullen met uw Kamer worden gedeeld voor de begrotingsbehandeling van 2025. Een belangrijke kanttekening hierbij is dat dit effect waarschijnlijk niet te isoleren is, doordat er meerdere factoren zijn die de keuze van de student voor een studie beïnvloeden.

68

Welke effecten zijn er al te merken op scholen waar personeel de arbeidsmarkttoelage ontvangt? Levert die arbeidsmarkttoelage extra personeel op? Zo ja, hoeveel extra personeel?

69

Hoeveel medewerkers in het onderwijs ontvangen de arbeidsmarkttoelage, uitgesplitst naar type medewerkers (leraren, onderwijsassistenten, schoolleiders) en sector (po en vo)?

70

Hoeveel euro per maand bedraagt gemiddeld de arbeidsmarkttoelage voor leraren, uitgesplitst naar sector (po en vo)?

71

Hoeveel euro per maand bedraagt gemiddeld de arbeidsmarkttoelage voor onderwijsassistenten, uitgesplitst naar sector (po en vo)?

72

Hoeveel euro per maand bedraagt gemiddeld de arbeidsmarkttoelage voor schoolleiders, uitgesplitst naar sector (po en vo)?

73

Hoeveel leerlingen, uitgesplitst naar po en vo, uit categorie A-scholen ontvangen een verrijkte schooldag vanuit het programma School en Omgeving?

74

Hoeveel leerlingen, uitgesplitst naar po en vo, uit categorie B-scholen ontvangen een verrijkte schooldag vanuit het programma School en Omgeving?

75

Hoeveel scholen, uitgesplitst naar po en vo, zonder positieve achterstandsscore doen mee aan het programma School en Omgeving? Hoeveel leerlingen zijn dit?

76

Hoeveel scholen, uitgesplitst naar po en vo, met positieve achterstandsscore doen mee aan het programma School en Omgeving? Hoeveel leerlingen zijn dit?

77

Hoe kan het dat voor het tweede jaar op rij veel geld uit het budget van de Maatschappelijke Diensttijd (MDT) onuitgeput blijft? Hoeveel van het budget voor de MDT is uitgegeven en hoeveel onderuitputting is er?

78

Kunt u aangeven op basis van welke onderzoeken blijkt dat loting kansengelijkheid bevordert?

79

Wat zijn de meest actuele cijfers over het kwantitatieve en het kwalitatieve lerarentekort in het basis-, voortgezet en speciaal onderwijs?

80

Hoeveel geld is er structureel beschikbaar als de zogenoemde «werkdrukmiddelen», uitgesplitst naar po en vo? Hoeveel is dit per school en hoeveel is dit in totaal op de begroting?

81

Hoeveel bedraagt het gemiddelde maandsalaris (excl. vakantiegeld, toelagen en uitkeringen) en de gemiddelde beloning (incl. vakantiegeld, toelagen en uitkeringen) van leraren in het po, vo, mbo, hoger beroepsonderwijs (hbo) en het wetenschappelijk onderwijs (wo)?

82

Hoe verhoudt het gemiddelde Nederlandse lerarensalaris, uitgesplitst naar po en vo, zich tot het EU-gemiddelde en het gemiddelde van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO)-landen? Kan hierbij het onderscheid gemaakt worden tussen salaris (excl. vakantiegeld, toelagen en uitkeringen) en beloning (incl. vakantiegeld, toelagen en uitkeringen)?

83

Welke bedragen betalen scholen voor po aan stagevergoeding voor hun leraren in opleiding? Welke deel van de scholen betaalt een stagevergoeding van minimaal 750 euro per maand?

Onderzoek in opdracht van het Ministerie van OCW over stagevergoedingen in het hbo toont aan dat 19 procent van de onderwijsstudenten een stagevergoeding ontvangt en dus 81 procent geen stagevergoeding ontvangt (Bron: Stagetekorten in het hbo Tussenrapportage 2; 2023). Het is niet bekend welke bedragen po scholen aan stagevergoedingen betalen aan studenten aan de lerarenopleiding, aangezien dit individuele afspraken betreft tussen werkgevers (schoolbesturen) en de studenten. De onderwijsbesturen (de werkgevers) zijn verantwoordelijk voor een passende stagevergoeding, welke onderdeel dient te zijn van goed werkgeverschap. Het is niet bekend welk deel van de studenten een stagevergoeding ontvangt van minimaal € 750. De stagevergoedingen hangen namelijk af van het aantal uur stage, de invulling van de stage en het studiejaar van de student. De vraag is daarom in hoeverre het meten van dit percentage veel inzicht geeft in of studenten een passende vergoeding ontvangen.

Daarnaast heeft een duale laatstejaars student die aan de eisen als leraar in opleiding (lio) voldoet twee keuzes: de eindstage invullen als lio-werknemer met een arbeidsovereenkomst of als lio-stagiair. Hoe de eindstage van een duale student ingericht wordt, dient een overweging van de student zelf te zijn. In beide gevallen is het van belang dat er goede afspraken gemaakt worden over de begeleiding en vergoeding. Het salaris voor een lio-werknemer met een arbeidsovereenkomst ligt vast in de cao en bedraagt 50 procent van schaal LB-1 of LC-1, vast te stellen door de werkgever (resp. € 1.650,50 en € 1.660,50).

84

Heeft het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zicht op het aantal casussen sociale veiligheid en de (status van de) afhandeling hiervan in het gehele vervolgonderwijs?

85

Kunt u een overzicht van geven van instellingen in het vervolgonderwijs die geen onafhankelijke klachtencommissie, ombudsfunctionaris en meld-klachtprocedures en/of voorlichtingsprogramma’s hebben op het gebied van sociale veiligheid?

Mbo-instellingen, hogescholen en universiteiten doen al veel om de sociale veiligheid te vergroten. Instellingen zijn verplicht om bepaalde voorzieningen te hebben, maar kunnen ook aanvullende voorzieningen treffen. Het verschilt daardoor welke voorzieningen instellingen hebben in het kader van sociale veiligheid. Er bestaat op dit moment geen overzicht van welke voorziening elke instelling precies heeft.

Op basis van de Arbowet zijn instellingen reeds verplicht meld- en klachtvoorzieningen te hebben voor personeel, welke in verschillende maten beschikbaar zijn voor studenten. Voor het mbo geldt dat er binnen deze voorzieningen in ieder geval een klachtencommissie moet zijn (Wet Educatie Beroepsonderwijs). Die adviseert over alle klachten, dus ook over klachten op het gebied van sociale veiligheid. Ook moet de procedure voor de advisering van klachten in het studentenstatuut zijn opgenomen.

In de eerste voortgangsbrief over het Bestuursakkoord 2022 van 12 juli 2023 voor het hoger onderwijs is uw Kamer geïnformeerd over het feit dat alle hoger-onderwijsinstellingen beschikken over vertrouwenspersonen en klachtencommissies voor zowel studenten als medewerkers. Daarnaast hebben alle universiteiten een ombudsfunctionaris voor medewerkers. Zij breiden zulke ombudsfuncties in 2024 ook uit naar studenten voor zover dat nog niet is gebeurd. Ook heeft een aantal hogescholen een ombudsfunctionaris voor personeel en studenten. Het belang van het instellen van ombudsfunctionarissen op hogescholen wordt benadrukt in de gesprekken die met de VH worden gevoerd. In 2024 zal tevens het onderzoek naar klacht- en meldvoorzieningen in het hoger onderwijs en de wetenschap, zoals aangekondigd in de Integrale Aanpak Sociale Veiligheid, worden uitgevoerd. Hierbij is aandacht voor de inrichting en werking van de voorzieningen.

86

Welke zorgplicht hebben instellingen op het gebied van sociale veiligheid en studentenwelzijn?

Het is van belang dat iedereen die naar school gaat of studeert dat op een veilige en gezonde manier kan doen. In het funderend onderwijs hebben scholen een zorgplicht, bijvoorbeeld in het kader van sociale veiligheid. Op dit moment is dat in het mbo, hbo en wo niet het geval.

Wel zijn mbo-instellingen gebonden aan verschillende wettelijke bepalingen en eisen op het gebied van sociale veiligheid en studentenwelzijn. Zo verplicht de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) mbo-instellingen om personeel en studenten te beschermen tegen psychosociale arbeidsbelasting, geweld en pesten. Ook dienen instellingen o.a. te voldoen aan de wettelijke eisen voor goed bestuur die verband houden met (sociale) veiligheid. Met het klachtenrecht is wettelijk verankerd dat scholen een goedwerkende klachtenregeling voor alle betrokkenen bij het onderwijs dienen te hebben. Verder zijn mbo-instellingen verplicht bij hun studenten de veiligheidsgevoelens te meten en maatregelen te treffen om risico’s aan te pakken. Ook moeten mbo-instellingen een veiligheidsplan hebben waarin staat hoe om te gaan met incidenten en wanneer de hulp van de politie of Jeugdzorg wordt ingeschakeld. Naast de wettelijke bepalingen en eisen wordt het veiligheidsbeleid verder vanuit de sector vormgegeven. Op basis van de Monitor Integrale Veiligheid MBO die wij onlangs naar uw Kamer hebben gestuurd, verkennen wij of in het mbo aanvullende maatregelen nodig zijn.

Voor het hbo en wo geldt dat studenten na hun inschrijving een aantal rechten ontlenen aan de WHW die van invloed zijn op het welzijn van de student. Zo is de instelling verplicht studiebegeleiding te bieden aan de student en voorzieningen te treffen die student kunnen ondersteunen in het voltooien van de opleiding en in bepaalde gevallen zelfs financiële ondersteuning middels het profileringsfonds. De Inspectie van het Onderwijs adviseerde om wel een expliciete zorgplicht voor sociale veiligheid te regelen. In de Kamerbrief Integrale Aanpak Sociale Veiligheid van 8 juni jl. is daarom aangekondigd dat een dergelijke zorgplicht voor sociale veiligheid zal worden opgenomen in de WHW. Momenteel wordt verkend hoe een dergelijke zorgplicht eruit zou kunnen zien. Gezien de sterke samenhang tussen sociale veiligheid en studentenwelzijn is het mogelijk dat deze zorgplicht ook positief effect heeft op het welzijn van studenten. Uw Kamer zal voor de zomer van 2024 geïnformeerd worden over de voortgang van het wetstraject.

87

Krijgt de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) de loon- en prijsbijstelling (lpo) ook uitgekeerd?

88

Voor welke maatregelen zijn de Coalitieakkoord (CA)-middelen in tabel 1 bedoeld?

89

Kunt u toelichten hoe de berekening van het saldo in 2024 precies tot stand is gekomen?

De veronderstelling is gedaan dat met het saldo in 2024, het saldo van mee- en tegenvallers wordt bedoeld uit regel 3 van tabel 1 uit de ontwerpbegroting, over de belangrijkste beleidsmatige uitgaven mutaties ten opzichte van vorig jaar. De per saldo meevaller van € 108,5 miljoen op de OCW-begroting in 2024 is als volgt opgebouwd:

• • Als gevolg van de Referentieraming van het aantal leerlingen en studenten vindt een meevaller plaats van per saldo € 48,4 miljoen. Aan de ene kant vinden tegenvallers plaats in het po en vo als gevolg van een hogere bevolkingsprognose van het CBS. Dit is deels te verklaren door een tegenvaller op de reguliere leerlingen en deels door de hoge instroom van Oekraïense leerlingen. Hierbij is nog geen rekening gehouden met de kasschuif die is verwerkt op de doorrekening van de Referentieraming in het PO, waardoor de tegenvaller in 2024 circa € 22,1 miljoen lager wordt en daarop volgende jaren hoger (onderdeel van regel 11 in tabel 1). Aan de andere kant vinden grotere meevallers plaats in het mbo en ho als gevolg van een afvlakking van de instroom in het vervolgonderwijs die daarmee lager blijkt dan in de vorige raming veronderstelt.

• • Op de uitgaven voor Studiefinanciering vindt een meevaller van € 160,4 miljoen plaats. Dit heeft diverse oorzaken, waarvan de neerwaartse bijstellingen van de studentenaantallen in het mbo en het ho de belangrijkste zijn.

• • Er vindt een tegenvaller plaats van € 58,9 miljoen op het budget voor de nieuwkomersregeling in het po en vo. Dit heeft te maken met een hogere instroom van nieuwkomers dan verwacht uit overige landen, naast de instroom van Oekraïense nieuwkomers.

• • De wisselkoers van de dollar zorgt voor in totaal € 6,9 miljoen aan tegenvallers op de uitgaven voor onderwijs op Caribisch Nederland die in dollars plaatsvinden.

• • Er vindt een tegenvaller plaats op de subsidieregeling onderwijsvoorziening jonggehandicapten van € 2 miljoen. Dit is een open-einde-regeling waar in 2022 meer aanvragen voor gedaan zijn dan verwacht, op basis hiervan is de meerjarige raming bijgesteld.

• • Tot slot levert het Ministerie van OCW een bijdrage aan het Ministerie van BZK in het kader van de kabinetsreactie op het rapport van bevindingen van het Adviescollege dialooggroep slavernijverleden Ketenen van het verleden. Het kabinet heeft besloten om incidenteel € 200,0 miljoen en structureel € 8,0 miljoen beschikbaar te stellen. Dit budget wordt specifiek gedekt door alle departementen naar rato van begrotingsomvang, resulterend voor het Ministerie van OCW in een bijdrage van ruim € 32,5 miljoen incidenteel in 2024 en circa € 1,2 miljoen structureel vanaf 2025.

90

Waarom is er voor 2024 en 2025 5,3 miljoen euro uitgetrokken voor het reisproduct voor leerlingen in het praktijkonderwijs (pro) en het voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo) en vanaf 2026 structureel 6,3 miljoen euro? Waar komt het verschil tussen deze twee bedragen vandaan? Hoe wordt het geld verdeeld in 2024, 2025 en 2026 tussen pro en vavo?

Voor de jaren 2024 en 2025 is het budget bestemd voor een reisproduct voor leerlingen in het vavo. Vanaf 2026 komt daar structureel € 1,0 miljoen bij specifiek voor het praktijkonderwijs. De verdeling tussen het pro en het vavo is op basis van leerlingaantallen. Voor een leerling in het pro en in het vavo is van hetzelfde bedrag uitgegaan.

Voor leerlingen in het praktijkonderwijs die de entree-opleiding binnen het praktijkonderwijs volgen is pas vanaf 2026 structureel geld geregeld omdat de verwachting is dat het voorgenomen wetsvoorstel, waarin deze route wettelijk wordt vastgelegd en geregeld kan worden, vanaf schooljaar 2026/2027 in werking zal treden. Voor het vavo is geen wetswijziging nodig, en daarom kan er vanaf 2024 reiskostenvergoeding worden verstrekt. Uw Kamer wordt over de mogelijkheid van een eventuele overgangsregeling voor het praktijkonderwijs voor de begrotingsbehandeling geïnformeerd.

91

Wat is de meest recente informatie over de benodigde investeringen in onderwijshuisvesting?

92

Welke herschikkingen van budgetten vinden plaats op artikel 9 (arbeidsmarkt- en persooneelsbeleid) om een efficiëntere inzet van middelen mogelijk te maken via de onderwijsregio's? Wat zijn de concrete effecten hiervan op scholen en besturen?

93

De genoemde bedragen in de toelichting op de beleidsmatige uitgaven en ontvangsten (paragraaf 5, 6 en 7) tellen niet op tot het bedrag van 418,5 miljoen euro. Hoe kan dit worden verklaard?

De eindejaarsmarge vanuit 2022 bedroeg € 418,5 miljoen. Deze is als volgt ingezet:

• – € 79,6 miljoen voor tegenvallers op de OCW-begroting

• – € 171,7 miljoen voor incidentele intensiveringen, waaronder schoolmaaltijden

• – € 50,6 miljoen voor overlopende verplichtingen uit 2022

• – € 116,6 miljoen voor de rijksbrede dekkingsopgave

Hiermee is de volledige € 418,5 miljoen van de eindejaarsmarge ingezet.

94

Kunt u aangeven welke instellingen en/of opleidingen een alternatief gebruiken voor het bindend studieadvies en welke evaluaties er zijn van dit beleid?

Er is geen volledig overzicht van het gebruik van het bindend studieadvies (bsa) per opleiding. Wel zijn er voorbeelden bekend van instellingen die hebben besloten hun bsa af te schaffen, zoals Hogeschool Zuyd en Fontys Hogeschool. Daarnaast is bekend dat er in het wo meer studenten uitvallen wegens een negatief bsa dan in het hbo. Zo blijkt uit de monitor beleidsmaatregelen 2022–2023 dat de uitval wegens het bsa in het hbo zo’n 3% bedroeg en in het wo 14%. In het hbo heeft zich een daling van uitval wegens een negatief bsa ingezet in de coronapandemie, van 13% in instroomcohort 2018–2019, naar 3% de twee jaren daarna. In het wo was een lichtere daling te zien en is deze daling inmiddels weer tenietgedaan.

Gedurende de coronapandemie zijn instellingen soepeler omgegaan met het bsa, bijvoorbeeld door het bsa te verlagen of tijdelijk op te schorten. Verschillende instellingen hebben de effecten hiervan gemeten. Zo heeft koepelorganisatie Universiteiten van Nederland de bevindingen van vier universiteiten samengevat. Ook andere instellingen hebben effecten gemeten, zoals Fontys Hogeschool, Hogeschool Zuyd en de zes hogescholen in de Randstad (R6 Hogescholen: InHolland, Hogeschool van Amsterdam, de Haagse Hogeschool, Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Utrecht en Hogeschool Leiden).

95

Kunt u aangeven of er instellingen zijn die voornemens zijn om hun bindend studieadvies te verlagen naar aanleiding van uw voornemen om het bindend studieadvies te versoepelen? Zo ja, kunt u dit toelichten?

Het is niet bekend of er instellingen zijn die voornemens zijn om hun bindend studieadvies aan te passen naar aanleiding van de Kamerbrief van de Minister van OCW over de toekomst van het bindend studieadvies van 9 mei jl. Instellingen in het hoger onderwijs monitoren en evalueren wel regelmatig (de toepassing van) hun bsa, bijvoorbeeld op basis van ervaringen gedurende de coronapandemie. Het is aan de instellingen zelf om na te gaan of dit eventueel tot beleidswijzigingen leidt.

Het is ook aan instellingen en opleidingen zelf om, in samenspraak met de medezeggenschapsraad, een eventueel bindend studieadvies vorm te geven. De regels omtrent het bsa zijn beschreven in de Onderwijs- en Examenregeling (OER) van de opleiding.

96

Is bekend hoeveel studenten zich vroegtijdig uitschrijven van hun studie? Is bekend welk deel van deze groep dit doet met het oog op het voorkomen van een negatief bindend studieadvies?

97

Waar is het bedrag voor het programma schoolmaaltijden op gebaseerd? Is bij u duidelijk hoeveel vraag er naar schoolmaaltijden is?

98

Kunt u aangeven welke categorieën onder de post «CA Kansengelijkheid» vallen en welke deeluitgaven deel uitmaken van deze post?

99

Kunt u de Kamer voorzien van een cijfermatig overzicht uitgesplitst per categorie waar de bedragen voor kansengelijkheid heen gaan?

100

Kunt u aangeven hoeveel geld er wordt besteed aan de aanpak basisvaardigheden in het mbo? Kunt u dit uitsplitsen in de uitgaven aan de Nederlandse taal, rekenen en burgerschap?

De doelstellingen van de basisvaardigheden maken onderdeel uit van de regeling Kwaliteitsafspraken. Mbo-instellingen kunnen met deze regeling aanvullende bekostiging ontvangen voor het realiseren van de doelstellingen uit de werkagenda mbo, waaronder het versterken van de onderwijskwaliteit. Instellingen dienen, op basis van hun eigen kwaliteitsagenda en regionale analyse, een aanvraag in waarin zij aangeven hoe deze middelen worden besteed.

De aanpak voor het mbo wordt ook gefinancierd vanuit de middelen vanuit het coalitieakkoord die bedoeld zijn voor het versterken van de onderwijskwaliteit: per jaar € 2 miljoen voor de realisatie van de aanpak basisvaardigheden (taal, rekenen, burgerschap) in het mbo. Deze middelen worden besteed aan het ondersteunen van instellingen bij inrichten van het onderwijs en het monitoren van de basisvaardigheden taal en rekenen. Voor de versterking van het burgerschapsonderwijs in het mbo is aanvullend € 1,2 miljoen per jaar beschikbaar. Aan het monitoren van burgerschapsonderwijs van po, vo en mbo wordt jaarlijks € 1,2 miljoen uitgegeven. Verder is € 30 miljoen per jaar beschikbaar ten behoeve van een professionaliseringsaanbod voor docenten basisvaardigheden. Hiermee wordt de kwaliteit van docenten versterkt in het kader van de aanpak in het mbo.

101

Kunt u aangeven hoe het staat met de ambitie om bevoegde docenten basisvaardigheden en burgerschap in te zetten? Kunt u percentueel aangeven hoeveel docenten rekenen, Nederlands en burgerschap op dit moment in het mbo bevoegd zijn?

102

In hoeverre bestaat er de mogelijkheid tot het instellen van een landelijke norm voor basisvoorzieningen die studenten met een ondersteuningsbehoefte kunnen ontvangen? Hoe zou een landelijke norm voor basisvoorzieningen voor studenten met een ondersteuningsvraag eruit kunnen zien?

103

Wat is er inmiddels over in termen van reële loonsverhoging voor leraren in het po, vo en speciaal onderwijs na de inflatie van de afgelopen tijd?

104

Welke juridische en/of financiële belemmeringen bestaan er zoal om jongeren ook na hun twintigste levensjaar speciaal onderwijs te laten blijven volgen als dat nodig is?

In de wet is bepaald dat leerlingen het vso uiterlijk dienen te verlaten aan het einde van het schooljaar waarin ze de leeftijd van 20 jaar bereiken. De meeste leerlingen vinden voor die tijd al een andere plek, in dagbesteding, op de arbeidsmarkt, of in het vervolgonderwijs. Langer verblijf kan wel, als dit hun kansen vergroot op een goed vervolg na het vso. Hiervoor moet de school een ontheffing aanvragen bij de Inspectie van het Onderwijs met een onderbouwing. De twee redenen voor voortgezet verblijf kunnen zijn: (a) voortgezet verblijf vergroot de kansen op de arbeidsmarkt, of (b) het vergroot de kansen op het behalen van een diploma. De Inspectie van het Onderwijs verleent de ontheffing steeds voor maximaal een jaar en beoordeelt de aanvragen per geval. Een voorwaarde voor verlengd verblijf is dat het samenwerkingsverband de toelaatbaarheidsverklaring óók verlengd omdat de financiering die hieruit volgt nodig is voor de school om het onderwijs goed te kunnen blijven verzorgen. Op dit moment is een wetsvoorstel in voorbereiding waarbij de mogelijkheden voor ontheffing nog iets verder worden verruimd op het gebied van dagbesteding, via de introductie van een hardheidsclausule. Daarover zullen we u voor de zomer in 2024 nader over informeren.

Het voortzetten van het verblijf moet opwegen tegen de kosten per leerling in het vso per jaar (de basisbekostiging van vso-scholen per leerling bedraagt € 10.805,74). Daarbij komt een budget vanuit de ondersteuningsmiddelen van het samenwerkingsverband, gekoppeld aan de toelaatbaarheidsverklaring. Deze ondersteuningsbekostiging bedraagt afhankelijk van de categorie € 13.789,07 (cat. 1), € 24.067,34 (cat. 2) of € 29.732,15 (cat. 3) per leerling.

Deze kosten drukken namelijk op het budget dat binnen een samenwerkingsverband passend onderwijs beschikbaar is voor extra en zware ondersteuning. Als er in een samenwerkingsverband meer verlengingen voor verblijf in het vso worden toegekend, dan is er de facto minder budget beschikbaar voor de leerlingen onder de 20 jaar in het vso, en voor de leerlingen in het regulier voortgezet onderwijs die extra ondersteuning krijgen.

105

Wat is de stand van zaken van de subsidieregeling voor hoogbegaafde leerlingen?

106

Hoeveel voltijdsvoorzieningen voor hoogbegaafde leerlingen zijn er? Hoe ontwikkelt dit aantal zich over de jaren heen?

107

Hoe komt het dat in tabel 23 staat dat 98,2 procent juridisch verplicht is, maar in de regel eronder staat dat 98,0 procent van het totale budget juridisch verplicht is?

108

Wat zijn de meest actuele cijfers van de aantallen kinderen in de leerplichtige leeftijd die, verstoken van passend onderwijs, thuiszitten? Hoeveel kinderen met een beperking in de leerplichtige leeftijd zitten op een school die hen onvoldoende passend onderwijs kan bieden?

De meest actuele beschikbare cijfers komen uit de «Leerplichttelling» over het schooljaar 2021–2022. Deze cijfers zijn in maart 2023 met uw Kamer gedeeld samen met de voortgangsrapportage passend onderwijs (Kamerstuk II, 2022–2023 31497 nr.448). Het aantal leer- en kwalificatieplichtige kinderen die niet staan ingeschreven op een school en ook geen vrijstelling hebben (absoluut verzuim) in schooljaar 2021–2022 was toen 10.241. Samen met het aantal kinderen dat langer dan vier aaneengesloten weken ongeoorloofd verzuimt en het aantal kinderen met een vrijstelling wegens psychische of lichamelijke gronden (artikel 5, onderdeel a, van de Leerplichtwet 1969), betekent dit dat bij elkaar opgeteld gedurende het schooljaar 2021–2022 ongeveer 20.000 kinderen om verschillende redenen langdurig niet naar school gingen. In het eerste kwartaal van 2024 wordt uw Kamer geïnformeerd over de leerplichttelling van het schooljaar 2022–2023. De cijfers hiervan worden momenteel door DUO verzameld.

Het is niet bekend hoeveel kinderen met een beperking in de leerplichtige leeftijd op een school zitten die hen onvoldoende passend onderwijs kan bieden. Of een leerling mogelijk (tijdelijk) niet volledig passende ondersteuning krijgt is niet goed af te bakenen of te meten en wordt dus ook niet geregistreerd.

109

Welke ervaringen kunt u inmiddels rapporteren met betrekking tot de zogenoemde brugfuctionarissen, die de verbinding tussen school, kind en gezin en de ondersteuningsstructuur op school moeten versterken? Welke afrekenbare doelen zijn er in beeld bij de 51,8 miljoen euro die in totaal in 2024 voor de brugfunctionarissen beschikbaar komt?

De subsidieregeling Brugfunctionaris aangekondigd met Prinsjesdag gaat in januari 2024 van start. Daarmee moet dus nog ervaring worden opgedaan. Er zal worden gewerkt met jaarlijkse tussenrapportages, waarmee de scholen van elkaar kunnen leren en waar nodig hun aanpak kunnen bijstellen. Op veel plekken in Nederland wordt al gewerkt met brugfunctionarissen, met name in het primair onderwijs. Zo zijn er de afgelopen jaren goede ervaringen opgedaan in onder andere Groningen, Zaanstad, Zutphen en Rotterdam. Daarnaast startte de Gelijke Kansen Alliantie in 2022 een pilot brugfunctionaris voor 20 basisscholen verdeeld over Nederland. De ervaringen van al deze initiatieven zijn positief en ook de aanleiding voor de nieuwe subsidieregeling. Een brugfunctionaris (of een versterkt schoolzorgteam) heeft tijd voor vragen of signalen over de situatie thuis, die het schoolteam normaal gesproken vaak oppakt, maar eigenlijk weinig tijd voor heeft. School is hiermee een vindplaats voor problematiek die in de thuissituatie speelt. Dit kan gaan om bijvoorbeeld schuldenproblematiek, de woonsituatie, benodigde GGZ-zorg in het gezin. Door vroegtijdig via een brugfunctionaris te signaleren wat er speelt in een thuissituatie kan er preventief gehandeld worden. Deze functie zorgt voor een stabielere thuissituatie en betrokkenheid van ouders. Dit zijn belangrijke succesfactoren voor de ontwikkeling van leerlingen op school.

Het doel is dat scholen een brugfunctie aanbieden die laagdrempelig bereikbaar is voor ouders en leerlingen om vragen en zorgen op te pakken die niet direct onderwijs gerelateerd zijn, zodat:

• 1. deze in de thuissituatie zoveel mogelijk preventief worden aangepakt,

• 2. het personeel in het schoolteam zich op hun kerntaak kan richten,

• 3. en leerlingen beter tot ontwikkeling en leren kunnen komen.

Ten behoeve van de € 51,8 miljoen aan subsidie die in totaal in 2024 voor brugfunctionarissen beschikbaar komt, moeten scholen kunnen aantonen dat zij personele uren hiervoor hebben ingezet. Ook zijn ze verplicht deel te nemen aan het monitoringsonderzoek, waarmee de resultaten op het doel in kaart worden gebracht.

110

Kunt u aangeven of alle mbo-studenten die stage lopen een onkostenvergoeding krijgen, zoals afgesproken in het Stagepact mbo? Zijn er sinds de ondertekening van het Stagepact mbo daarbovenop afspraken gemaakt in cao's over een passende stagevergoeding? Kunt u inzicht geven in hoe die afspraken er uit zien?

In het Stagepact hebben de partijen afgesproken dat iedere student een onkostenvergoeding ontvangt die ten minste alle kosten in euro’s omvat die een student moet maken om een stage te kunnen lopen bij een bedrijf en die niet op een andere manier worden vergoed. Via de JOB-monitor zal worden gemonitord in hoeverre studenten een onkostenvergoeding ontvangen. Rond de zomer van 2024 komen de resultaten hiervan beschikbaar.

Daarbovenop beginnen er afspraken in cao’s te landen over een passende stagevergoedingen. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• • In de cao mbo, voor het mbo als werkgever, is afgesproken minimaal € 250 per maand stagevergoeding te bieden. Dit bedrag is voor alle niveaus gelijk.

• • In de Horeca-cao is afgesproken een minimale stagevergoeding van € 350 per maand te bieden. Dit bedrag is gelijk voor mbo en hbo.

• • In de cao Sociaal Werk is afgesproken om naar aanleiding van het Stagepact op organisatieniveau samen met de medezeggenschap te komen tot een stagebeleid inclusief passende vergoeding.

Ook stonden in een aantal cao’s al afspraken over stagevergoedingen, zoals in de cao Ziekenhuizen, Metalektro, Bouw & Infra en Kinderopvang. In de onderhandelingen over de cao 2023–2024 voor het primair en voortgezet onderwijs hebben sociale partners de wens uitgesproken om te komen tot een sectorale stagevergoedingsregeling. Cao-partijen zullen gezamenlijk onderzoeken hoe zo’n regeling ingericht en gefinancierd kan worden. Wij hechten eraan dat cao-partijen hier spoedig afspraken over maken.

Zoals toegelicht in de Kamerbrief over de voortgang en de monitoring Werkagenda mbo en Stagepact volgen we de afspraken in cao’s, conform de motie Van Baarle en Westerveld (Tweede Kamer 2022–2023, 36 200 VIII, nr. 118). Uw Kamer wordt in het eerste kwartaal van 2024 geïnformeerd over de monitoring van de afspraken in cao’s en de stagevergoedingen.

111

Kunt u inzicht geven in hoe het staat met de uitbanning van stagediscriminatie, zoals geprioriteerd in het Stagepact mbo?

In Kamerbrief over de voortgang en de monitoring Werkagenda mbo en Stagepact is uw Kamer geïnformeerd over wat er in gang is gezet sinds de ondertekening op 14 februari 2023. Voor het zomerreces in 2024 wordt uw Kamer geïnformeerd in de eerste voortgangsrapportage over de voortgang op de prioriteiten, inclusief het tegengaan van stagediscriminatie.

In het Stagepact is afgesproken dat we stagediscriminatie uitbannen en tegengaan, daar zetten de partners van het Stagepact zich nu in samenwerking volop voor in.

Het tegengaan van stagediscriminatie vergt een verandering in kennis, houding en gedrag. We werken nu stap voor stap samen om die verandering voor de student te bereiken. Onderwijsinstellingen en werkgevers werken hier in de praktijk nu hard aan. Een kopgroep van onderwijsteams op scholen en een kopgroep van leerbedrijven start dit jaar met stagematching om studenten bij hun eerste stage een veilige kennismaking met de arbeidsmarkt te bieden. Ook zijn scholen de meldpunten stagediscriminatie voor studenten aan het inrichten. Daarbij voeren scholen vaak het gesprek met studenten over hoe ze het meldpunt voor de student goed kunnen inrichten. Recent verschenen onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut geeft hier belangrijke handvatten voor. Veel scholen zoeken bovendien de samenwerking met SBB en met de lokale antidiscriminatievoorziening. Zo borgen ze dat meldingen van stagediscriminatie passende opvolging krijgen.

112

Waarom worden de subsidies aan Nuffic, Studiekeuze123, VluchtelingStudenten Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF, Handicap en Studie, Interstedelijk Studentenoverleg (ISO) en Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) wel toegelicht, maar soortgelijke jongerenorganisaties en belangenbehartigers bij andere onderwijssoorten niet? Kunt u een overzicht geven van hoeveel subsidie andere jongerenorganisaties en belangenbehartigers krijgen vanuit de begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap? Kan dit voortaan standaard worden opgenomen in de begroting?

113

Kunt u per sector inzichtelijk maken welk deel van de lumpsum in het vervolgonderwijs ten goede komt aan onderwijs (personeelskosten, faciliteiten, et cetera) en onderzoek?

In de begroting van het Ministerie van OCW (artikel 6 en 7) is voor het hbo en wo inzichtelijk gemaakt welk deel van de rijksbijdrage betrekking heeft op onderwijs en onderzoek. In het mbo is er geen specifiek deel van de rijksbijdrage bestemd voor onderzoek. Wel is voor het mbo binnen de kwaliteitsafspraken jaarlijks € 25 miljoen beschikbaar voor practoraten.

Het is voor het Ministerie van OCW niet mogelijk om de daadwerkelijke besteding van de rijksbijdrage door instellingen uit te splitsen naar onderwijs en onderzoek. Instellingen ontvangen de rijksbijdrage als lumpsum en mogen eigen keuzes maken over de inzet van de rijksbijdrage en de besteding aan onderwijs en onderzoek. Instellingen ontvangen naast een Rijksbijdrage collegegeld, cursusgeld en andere middelen zoals onderwijs en onderzoek in opdracht van derden. Het totaal hiervan dekt de kosten die instellingen maken. De instellingen verantwoorden deze kosten in hun jaarverslagen.

Hoe is de vaste voet van de verschillende instellingen totstandgekomen? Kunt u inzichtelijk maken in hoeverre de vaste voet voor instellingen zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld?

De vaste voet van universiteiten en hogescholen is historisch ontwikkeld. In de Kamerbrief over de bekostiging van het hoger onderwijs wordt dieper ingegaan op de historische ontwikkeling van het bekostigingsmodel. De verhouding van de vaste voet in de totale Rijksbijdrage per instelling en de ontwikkeling daarvan in de laatste jaren is hieronder weergegeven.

115

Kunt u een overzicht geven van de studentgebonden tarieven en wegingsfactoren per opleidingsgroep in het vervolgonderwijs?

De bekostiging voor een inschrijving of graad in het hbo en wo kent drie verschillende niveaus afhankelijk van de sector waarbinnen de opleiding is ingedeeld: laag, hoog en top. Bijvoorbeeld: economie is laag, techniek is hoog is en geneeskunde is top. De verhouding tussen laag, hoog en top en bijbehorende bedragen voor het onderwijs (hbo en wo) worden weergegeven in tabel 1 en die voor het onderzoek (wo) worden weergegeven in tabel 2 en 3.

In het mbo wordt de bekostiging verdeeld op basis van de leerwegfactor (BOL/BBL), het niveau van de opleiding, behaalde diploma’s en de prijsfactor van een opleiding. De prijsfactor varieert tussen de 1 en 1,8. Deze factor zorgt voor een onderscheid tussen goedkopere en duurdere opleidingen.

116

Kunt u een inventarisatie geven welke onderwijsinstellingen in het hoger onderwijs collegegeldvrij besturen aanbieden? Is het mogelijk om collegegeldvrij besturen wettelijk te verplichten?

117

Wat is de procentuele groei in lerarensalarissen sinds 2017 (reëel en nominaal), uitgesplitst naar sector (po, vo, mbo, hbo, wo)?

118

Hoeveel aanvragen zijn afgewezen voor de lerarenbeurs in 2023? Waarom is ervoor gekozen om het bedrag van de lerarenbeurs voor 2024 ongeveer gelijk te houden aan 2023, terwijl bekend is dat niet alle aanvragen zijn gehonoreerd in 2023? Waarom is er niet voor gekozen om het budget te verhogen naar het aantal aanvragen van de lerarenbeurs in 2023 of is er überhaupt niet hoger begroot?

In 2023 hebben 224 initiële aanvragers voor de lerarenbeurs een afwijzing ontvangen (5.302 kregen een toekenning). Al deze aanvragers krijgen komend jaar voorrang. Om al deze aanvragen te kunnen toekennen, zou € 2,7 miljoen extra nodig zijn geweest.

Het budget voor de regeling lerarenbeurs wordt vastgesteld op basis van prognoses. Bij nader inzien is deze prognose voor 2023 te laag gebleken. Na sluiting van de aanvraagperiode was er geen mogelijkheid meer om het subsidieplafond aan te passen.

We verwachten dat het aantal initiële aanvragers zal afnemen in 2024. Dat is in lijn met de voorgaande jaren en zagen we ook van 2022 naar 2023. Daarnaast is het budget voor 2024 € 2,0 miljoen hoger dan voor 2023. Dit voorjaar wordt nader bezien of de prognose voor 2024 aansluit op het beschikbare budget.

119

Wat betekent de samenvoeging van de middelen van de aanpak lerarentekort en de tegemoetkoming kosten opleidingsscholen concreet voor scholen en besturen?

Voor 2024 zijn de middelen voor de Regionale Aanpak Personeelstekorten (RAP) en de Tegemoetkoming Kosten Opleidingsscholen (SO&P) samengevoegd in het nieuwe budget Tekorten Regio’s. Vanuit dit budget financieren we de Onderwijsregio’s die gezamenlijk de regionale personeelsopgave (zowel kwalitatief als kwantitatief) aanpakken. Binnen een onderwijsregio werken schoolbesturen, lerarenopleidingen en beroepsgroep samen om te zorgen voor voldoende en goed opgeleid onderwijspersoneel. Van scholen en schoolbesturen wordt samenwerken en solidariteit verwacht in de aanpak van de tekorten.

Concreet betekent het voor scholen en schoolbesturen dat zij in 2024 moeten kiezen om deel te nemen aan een onderwijsregio. Scholen en schoolbesturen die in 2024 nog niet direct de overstap maken naar onderwijsregio’s kunnen in 2024 gebruik blijven maken van een tegemoetkoming in de kosten voor het uitvoeren van activiteiten RAP en SO&P. Onderwijsregio’s, RAP-regio’s en opleidingsscholen kunnen op basis van één regeling, in één keer subsidie aanvragen (en verantwoorden). Deze integrale aanvraag vraagt om regionale afstemming binnen en met onderwijsregio’s.

120

Kunt u aangeven hoeveel de uitgaven voor bibliotheken zouden stijgen als iedereen, ongeacht leeftijd, aanspraak zou kunnen maken op een gratis basisabonnement?

121

Kunt u aangeven hoeveel de uitgaven voor museale instellingen met een wettelijke taak zouden stijgen als deze één dag per maand voor iedereen gratis toegankelijk zouden worden?

122

Welke gemeenten voldoen op dit moment niet aan de wettelijke verplichting van een bibliotheekvoorziening?

123

Kunt u aangeven hoeveel fondsen er worden vrijgemaakt voor de implementatie van de anti-SLAPP10-richtlijn en de aanbeveling van de Europese Unie? Waar wordt het toezicht belegd?

124

Is de subsidie van 11,3 miljoen euro voor het apenproefdiercentrum, het Biomedical Primate Research Centre (BPRC), een wettelijk verplichte bijdrage? Zo ja, welk deel hiervan is verplicht?

125

Wat is het totale budget van de Rijksbegroting dat beschikbaar is voor proefdiervrije innovaties?

Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft in 2024 voor dierproevenbeleid en voor alternatieven voor dierproeven de volgende budgetten gereserveerd:

• • Voor het programma Transitie Proefdiervrije Innovatie (TPI) procesbudget: € 500 duizend

• • Nationaal Comité advies dierproevenbeleid (NCad): € 1 miljoen

• • Centrale Commissie Dierproeven (CCD): € 2,5 miljoen

• • Voor het ZonMw-onderzoeksprogramma «Meer Kennis met Minder Dieren» (MKMD) is het totaalbudget voor 2024 € 2,1 miljoen

• • Intravacc B.V.: € 1,7 miljoen

• • RIVM, alternatieven voor dierproeven regulatoir: € 862 duizend (regulier) + € 119 duizend (additionele opdracht) = totaal € 981 duizend

• • Wageningen Food Safety Research (WFSR), inclusief wettelijke onderzoekstaken voedselveiligheid (WOT-vv, proefdiervrije innovatie): hierover zijn de bedragen van 2024 pas in de laatste week van 2023 bekend. In 2023 was het bedrag € 668 duizend.

• • Programma budget van LNV voor uitvoering van het plan van aanpak dierproeven en alternatieven/ vermindering-, vervanging- en verfijningsprojecten (3V-projecten) € 150 duizend.

De andere departementen hebben in 2024 de volgende bedragen gereserveerd voor alternatieven voor dierproeven:

• • het Ministerie van OCW geeft in 2024 een instellingssubsidie aan het Biomedical Primate Research Centre (BPRC). Het BPRC besteedt jaarlijks € 1,9 miljoen aan proefdiervrij onderzoek en € 0,7 miljoen aan dierenwelzijn.

• • het Ministerie van I&W € 675.000

• • het Ministerie van VWS € 375.000

• • het Ministerie van Defensie ca. € 150.000

126

Neemt het totale budget van de Rijksbegroting dat beschikbaar is voor proefdiervrije innovaties toe? Zo ja, met welk bedrag? Zo nee, waarom niet?

127

Hoeveel procent van de subsidie aan het BPRC is geoormerkt voor proefdiervrij onderzoek?

128

Hoe groot was de fokkolonie van het BPRC, gemiddeld genomen per jaar, in de afgelopen vijf jaar?

129

Hoeveel overtollige dieren zijn er, uitgesplitst per jaar, gedood in het BPRC in de afgelopen vijf jaar?

130

Ligt het BPRC op schema om de door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap opgestelde reductieopdracht van 40 procent in 2025 te halen?

131

Zijn er apen vanuit het BPRC overgebracht naar andere proefdierfaciliteiten? Zo ja, hoeveel en naar welke faciliteiten zijn zij gebracht?

132

Heeft het BPRC apen verkocht aan andere instanties? Zo ja, hoeveel en aan welke instanties?

133

Hoeveel apen moesten in het BPRC worden ingeslapen of zijn dood aangetroffen gedurende een dierproef, uitgesplitst per jaar, in de afgelopen vijf jaar?

134

Zijn er door het BPRC in de afgelopen vijf jaar apen aangekocht bij apenhandelaar Hartelust?

135

Hoeveel apen zijn in het BPRC gedood na afronding van een onderzoek en hoeveel apen zijn opnieuw ingezet voor nieuwe experimenten, gemiddeld genomen per jaar, over de afgelopen vijf jaar?

136

Hoeveel inspecties zijn door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) uitgevoerd bij het BPRC, uitgesplitst per jaar, in de afgelopen vijf jaar? Zijn er bij deze inspecties overtredingen geconstateerd?

137

Kunt u bevestigen dat de voltallige Kamer de wens heeft uitgesproken om het aantal proeven op niet-humane primaten zo snel mogelijk en veilig naar nul af te bouwen?11

138

Kunt u een update geven over de uitvoering van de aangenomen motie van het lid Wassenberg over een onderzoek naar de mogelijkheid om het aantal proeven op niet-humane primaten verder te verlagen?12 Zijn de onafhankelijke commissie en het onderzoeksbureau, zoals aangekondigd in uw Kamerbrief van 6 juli 2023, aangesteld?13

139

Welke andere initiatieven lopen er om dierproeven op apen af te bouwen naar nul?

140

Wat heeft u gedaan met de aanbevelingen uit de Kennisagenda Transitie naar Proefdiervrije Innovaties van ZorgOnderzoek Nederland en Medische Wetenschappen (ZonMW)?14

141

Op welke manier(en) stimuleert u de toepassing van systematic reviews bij wetenschappelijk onderzoek, om de kwaliteit van het onderzoek te verbeteren, te voldoen aan artikel 1d van de Wet op de dierproeven en het aantal gebruikte dierproeven te laten dalen?

142

Stimuleert u validatie- en acceptatietrajecten van proefdiervrije methoden om zo te komen tot betere onderzoeksmethoden? Zo ja, op welke manier? Zo nee, waarom niet?

143

Wat is het afgelopen jaar ondernomen om de validatie van proefdiervrije methoden te versnellen?

144

Wat is de stand van zaken omtrent het onderzoek over het gebruik van kunstmatige intelligentie voor het zoeken naar proefdiervrije methoden?

145

Zijn de resultaten van de pilot stimulering transparant proefdieronderzoek al verschenen? Zo ja, welke lessen trekt u hieruit?

146

Hoeveel subsidies zijn er op dit moment aangevraagd onder de subsidieregeling gender- en lhbtiq+ gelijkheid 2022–2027? Hoeveel hiervan zijn er toegekend? Krijgen organisaties feedback op hun aanvraag als deze niet is toegekend, zodat zij een nieuwe aanvraag kunnen doen? Op basis van welk kader worden de beslissingen genomen?

147

Wordt er controle uitgevoerd op de bijdrage die gemeenten krijgen voor de uitvoering van de samenwerkingsafspraken over versterking en uitvoering van het lokale beleid op het gebied van gendergelijkheid en lhbtiq+ gelijkheid? Zo ja, hoe? Zijn er kaders voor gemeenten over op welke manier zij dit geld kunnen uitgeven? Zo nee, waarom niet?

De financiële middelen voor de samenwerking met gemeenten worden via een decentralisatie uitkering uit het Gemeentefonds beschikbaar gesteld. Om kenbaar te maken dat een gemeente mee wil doen aan de samenwerking op deze thema’s, levert een gemeente een door de gemeenteraad goedgekeurd beleidsplan aan. Door OCW wordt getoetst of de beleidsplannen passen bij de landelijke beleidsdoelen.

De gemeente heeft beleidsvrijheid en bestedingsvrijheid over de middelen. Het bepalen van de rechtmatigheid van de bestedingen is wel belangrijk. Over de uitgaven van de decentralisatie uitkering en over de bijbehorende uitvoering van de beleidsactiviteiten vindt daarom verantwoording plaats aan de gemeenteraad.

Om te zorgen dat deelnemende steden goed aangehaakt blijven bij relevante ontwikkelingen stelt Movisie handreikingen, e-learning modules en onderzoeken beschikbaar. Ook organiseert Movisie workshops voor wethouders, beleidsadviseurs en belangenorganisaties.

Tot slot wordt door het Ministerie van OCW een onafhankelijk effectonderzoek uitgevoerd. De meting brengt in kaart wat de opbrengsten zijn van vier jaar lokaal lhbtiq+ beleid. Deze vindt plaats in het laatste jaar van de samenwerking, in 2026.

148

Wordt het Nationaal Actieprogramma ook tussentijds geëvalueerd? Zo ja, zijn hier al resultaten van beschikbaar of wanneer komen deze beschikbaar? Zo nee, waarom niet?

149

Is er in de pilots uitgevoerd op het terrein van economische zelfstandigheid speciale aandacht voor vrouwen uit migrantgroepen? Zo ja, hoe is dat verwerkt in de pilots? Zo nee, waarom niet?

Er zijn pilots die specifiek gericht zijn op vrouwen uit migrantengroepen en er zijn pilots die breder worden aangepakt, maar waarbinnen vrouwen met een migratieachtergrond een substantieel onderdeel uitmaken van de doelgroep. Twee projecten uit die laatste categorie betreffen 1) een project gericht op vrouwen in de bijstand en 2) een project gericht op vrouwen zonder werk en zonder uitkering binnen het programma Economische Veerkracht. Beide groepen bestaan voor een aanzienlijk deel uit vrouwen met een migratie achtergrond. Een voorbeeld van een meer specifiek project, is dat binnen de subsidieronde «Economische Zelfstandigheid» van het programma Vakkundig aan het werk, het project Zelfie! zich richt op de doorontwikkeling van een cultuur- en gendersensitieve begeleiding van vrouwelijke statushouders. Een ander voorbeeld is een project binnen de Werkagenda Verdere Integratie op de Arbeidsmarkt (VIA) waarin vrouwelijke nareizigers met een migratieachtergrond door middel van een integrale aanpak worden begeleid naar duurzame participatie in de stad.

Tot slot laat het kabinet als onderdeel van het Meerjarenplan Zelfbeschikking projecten uitvoeren gericht op vrouwen met een migratieachtergrond in een afhankelijkheidssituatie, o.a. met als doel het vergroten van kennis over geldzaken en het bieden van handvatten voor het verwerven van een inkomen door trainingen en kennisoverdracht. Hiervoor loopt ook een tweejarige pilot om in kaart te brengen hoe vrouwen uit gesloten gemeenschappen duurzaam kunnen participeren op de arbeidsmarkt, welke inperkingen van het zelfbeschikkingsrecht hen belemmeren en hoe deze belemmeringen kunnen worden doorbroken. In de pilot worden interventies toegepast en getest om emancipatie en (duurzame) participatie op de arbeidsmarkt te bevorderen.

150

Welke concrete maatregelen worden er op dit moment genomen om een gelijk speelveld tussen mannen en vrouwen te creëren?

151

Op welke manier wordt gendergelijkheid in de top van de private en (semi)publieke sector gestimuleerd?

152

Waar komt de stijging van uitgaven vandaan in 2023 in vergelijking tot het jaar 2022?

153

Waar komt de daling in opeenvolgende jaren 2022, 2023 en 2024 vandaan onder het kopje «verplichtingen»?

154

Welke onderzoeken en verkenningen lopen op dit moment die worden besproken onder het kopje «opdrachten»?

De middelen voor opdrachten voor zowel gender- als lhbtiq+-gelijkheid worden besteed aan onder andere onderzoek, verkenningen, evaluaties en symposia.

Dit betreft bijvoorbeeld de Emancipatiemonitor, de LHBTIQ+ monitor, de organisatie van de Jos Brink prijs, een bijeenkomst in het kader van Diversiteit in de Top, de procescoördinatie voor het maatschappelijk middenveld, onderzoek naar gendermainstreaming en de publiekscampagne voor het Nationaal actieplan SGGSG.

155

Wordt er ook met internationale organisaties samengewerkt op het gebied van emancipatie?

156

Welke overwegingen liggen ten grondslag aan de veel hogere marge van 42 procent die bol.com kan vragen bij kleine schrijvers die boeken in eigen beheer uitgeven, terwijl het Centraal Boekhuis als primaire leverancier en distributeur van alle ca. 4.000 fysieke boekhandels die bij het Centraal Boekhuis zijn aangesloten, weigert om O-boeken wél via de boekhandel te verkopen, zonder dat ook meteen via bol.com te doen? Wat betekent dit voor de diversiteit van het aanbod van Nederlandstalige boeken?

Het bepalen van handelsmarges is aan de boeksector. Het boekenvak legt zelf minimale handelsmarges vast voor A- (algemene) en W- (wetenschappelijke) boeken; deze gelden voor alle soorten boekverkopers. Voor O- (overige) boeken is de handelsmarge vrij. Iedere boekverkoper, online of fysiek, heeft dezelfde toegang om deze in te kopen. Het Centraal Boekhuis bedient alle soorten boekverkopers gelijkelijk.

Diversiteit van het aanbod wordt gemonitord door KVB Boekwerk, het kennis- en innovatieplatform voor de boekensector. Binnen deze monitor wordt geen onderscheid gemaakt tussen boeken met verschillende handelsmarges.

157

Wat is de stand van zaken omtrent de aangenomen motie van de leden Graus en Wassenberg over het geven van voorrang aan initiatieven die bijdragen aan een onmiddellijke daling van het aantal dierproeven?15

Uw Kamer is hierover geïnformeerd in de brief van 30 januari 2023. Aan deze motie is uitvoering gegeven door prioriteit te geven aan de volgende initiatieven:

• • Vital Tissue: door de financiële bijdragen van ZonMw, stichting Proefdiervrij en de Ministeries van LNV, OCW en VWS is Vital Tissue in 2023 van start gegaan. Het gaat om een tijdelijke bijdrage voor circa drie jaar, waarna het initiatief op eigen benen moet kunnen staan.

• • Het NWA-programma «Proefdiervrije modellen: acceptatie en implementatie», zoals genoemd in antwoord op vraag 142.

• • Oncode-PACT: met de investering van € 325 miljoen in preklinische ontwikkeling van kankergeneesmiddelen vanuit het Nationaal Groeifonds is Oncode-PACT in 2023 van start gegaan. Oncode-PACT maakt gebruik van nieuwe methoden en modellen zoals organoïde culturen, AI en data van patiënten-cohorten om een betere voorspelling te kunnen doen over werkzaamheid en veiligheid dan de huidige proefdiermodellen die nu nog de gouden standaard vormen.

• • De pilot kunstmatige intelligentie van ZonMw: het Ministerie van LNV heeft een driejarig project gefinancierd die proefdiervrije methoden makkelijker vindbaar moet maken in de literatuur. Dit is nader toegelicht in de brief van 20 december jl. over de openstaande toezeggingen uit het commissiedebat van 9 mei jl. en het tweeminutendebat van 16 mei jl. over dierproeven en de transitie naar proefdiervrije innovatie.

158

Hoeveel middelen zouden er nodig zijn om de kansen van kinderen te vergroten door in verschillende regio's rijke schooldagen in te voeren waarbij elk kind een rijk programma krijgt met sport, dans, cultuur, techniek, begeleiding en nabije zorg met een goede balans tussen inspanning en ontspanning?

Hoeveel middelen er (precies) nodig zijn om een rijk programma te bieden met sport, dans, cultuur, techniek, begeleiding en nabije zorg, is erg afhankelijk van de precieze vormgeving van dat programma en in hoeveel regio’s (met hoeveel leerlingen) het aangeboden wordt. Vanuit het programma School en Omgeving wordt op dit moment subsidie verstrekt aan scholen waar leerlingen daar het meeste baat bij hebben. Hiervoor is oplopend tot € 433 miljoen structureel vanaf 2027 beschikbaar. Deze scholen werken samen in coalities met gemeenten en andere lokale partijen en bieden buitenschoolse activiteiten aan op het gebied van onder andere sport, techniek, sociaal-emotionele ontwikkeling, cognitieve ontwikkeling en cultuur. Dit betreft een breed aanbod, waarbij de lokale coalities zelf bepalen hoe zij het aanbod inrichten op basis van de behoefte van de leerlingen en de lokale voorzieningen.

Uitgaande van een aanbod van tien uur School en omgeving per leerling per week, is geraamd dat er circa € 2,9 miljard nodig is om álle leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs een verrijkt aanbod te bieden.

159

Wat is de officiële status van de uitkomsten van de ketentafels in verband met de implementatie van Fair Pay? Met andere woorden: zijn de uitkomsten van de ketentafels ook daadwerkelijk het minimumvereiste voor instellingen en fondsen om te kunnen voldoen aan de Fair Pay-verplichting vanaf 2025?

160

Hoe staat het met de pabo-pilots rondom het jonge en oudere kind?

In 2020–2021 zijn zeven gespecialiseerde pabo-pilots jonge en oude kind gestart. In 2021–2022 zijn de pilots verlengd en zijn er twee pilots aangesloten. De pilots zijn inmiddels afgerond en geëvalueerd door ResearchNed (2021) en door CINOP-ECBO (2022). Deze evaluaties zijn naar uw Kamer gestuurd via Kamerstuk 27 923 nr. 424 (2021) en Kamerstuk 27 923 nr. 443 (2022). De resultaten vanuit de pilots en de evaluatie hiervan worden door de pabo’s benut voor een landelijk specialisatiemodel.

Dit specialisatiemodel heeft drie uitgangspunten: 1) studenten kunnen zich (minimaal) gedurende de helft van hun opleidingstijd profileren op een leeftijdsgroep, 2) in de profileringsruimte in de kennisbasis kan onderscheid komen in niveau van startbekwame, basisbekwame en vakbekwame leraar en ontstaat een doorlopende lijn en 3) het leeftijdsprofileringsaanbod van de pabo sluit aan op het leeftijdsgebonden post-hbo aanbod, dit sluit aan op de behoefte van het veld aan specialisten. Door dit specialisatiemodel kunnen meer specialisten jonge kind en specialisten oudere kind worden opgeleid, zonder dat dat leidt tot een overladen studieprogramma. Voor de zomer van 2024 ontvangt u een update over dit proces.

161

Kunt u uiteenzetten hoeveel procent van de studenten een functiebeperking heeft uitgesplitst naar de verschillende medezeggenschapsgremia (centraal, decentraal en opleidingscommissies)?

162

Waarom worden toelagen voor deelname aan de medezeggenschap als arbeidsinkomsten beschouwd waarmee voor studenten, die recht hebben op een gemeentelijke studietoeslag vanwege een ondersteuningsbehoefte, het risico bestaat dat hiermee hun studietoeslag wordt verlaagd of stopgezet?

163

In hoeverre is het verlagen of stopzetten van gemeentelijke studietoeslag door vergoedingen uit deelname aan de medezeggenschap een reden voor studenten om niet in de medezeggenschap te gaan?

164

Is het juridisch gezien mogelijk dat er bij het ontvangen van een gemeentelijke studietoeslag een uitzondering wordt gemaakt voor vergoedingen uit deelname aan de medezeggenschap?

165

Hoe groot is de rol van het schaduwonderwijs van commerciële organisaties bij het basis-, voortgezet en speciaal onderwijs? In welke mate werken publiek gefinancierde scholen samen met commerciële bijlesorganisaties?

166

Hoeveel kinderen in de leerplichtige leeftijd hebben op dit moment een ontheffing van de leerplicht op grond van geloofsovertuiging verleend gekregen? Hoe ontwikkelde dit aantal zich in de jaren vóór en na de corona-epidemie?

167

Wat doen schoolbesturen op dit moment om segregatie in het onderwijs tegen te gaan? Welke mogelijkheden hebben gemeenten om hieraan sturing te geven via de onderwijshuisvesting, een transparant aannamebeleid, extra investeringen in scholen waar de meeste achterstanden voorkomen en inzet op brede schoolgemeenschappen? Welke wettelijke belemmeringen staan gemeenten hierbij in de weg?

168

Op hoeveel scholen voor basisonderwijs en op hoeveel scholen voor vo bestaat er niet een (actieve) leerlingenraad die functioneert om leerlingen actief betrokken te houden bij de besluitvorming?

Het actief betrekken van leerlingen en leerlingraden is van groot belang voor goed beleid van een school. Exacte cijfers over de hoeveelheid leerlingraden en van daaruit actieve betrokkenheid, worden niet door het Ministerie van OCW bijgehouden. Wel noemt het LAKS over het voortgezet onderwijs in hun monitor van 2022 dat ruim 70 procent van de ondervraagde leerlingen aangeeft dat er op hun school een leerlingenraad is. Vier procent geeft aan dat er geen leerlingenraad is op school.

Voor het primair onderwijs zijn deze gegevens niet bekend.

169

Wanneer komt er duidelijkheid over de uitvoering van de motie van de leden Westerveld en De Hoop?16

170

Wat zijn de meest recente Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)-cijfers over de omzet en inkomenspositie van zzp’ers in de culturele en creatieve sector?17 En wat zijn de meest recente cijfers van de «Monitor Kunstenaars en andere werkenden met een creatief beroep»?18

171

Hoeveel onderwijsinstellingen in het hoger onderwijs hebben zelfmoordpreventiebeleid en nazorgbeleid geïmplementeerd en daarmee uitvoering gegeven aan de motie van het lid De Hoop over onderwijsinstellingen in het mbo en het hoger onderwijs verplichten tot zelfmoordpreventiebeleid en nazorgbeleid?19

In de Kamerbrief over de aanpak studentenwelzijn in het mbo, hbo en wo heeft de Minister van OCW aangegeven dat zelfmoordpreventie- en nazorgbeleid onderdeel zijn van het kader integrale aanpak studentenwelzijn en ook een plek heeft in het ondersteuningsprogramma studentenwelzijn. Ook hebben de onderwijskoepels Vereniging Hogescholen en Universiteiten van Nederland een uitvraag gedaan bij de hbo en wo instellingen.

Daaruit komt naar voren dat alle universiteiten beleid hebben voor suïcidepreventie en nazorg. Ze vullen de omgang met suïcide (preventie) op verschillende manieren in. Ze doen dit via signaleringskaarten, specifieke beleidstukken rondom suïcidepreventie, protocollen rondom nazorgbeleid, of bedden het in hun beleid rondom complexe casuïstiek/crisissituaties/studentenwelzijn in. Ook verwijzen ze via hun website naar 113 zelfmoordpreventie of andere hulplijnen.

26 hogescholen hebben gereageerd op de uitvraag en geven allemaal aan dat zij de weg naar 113 Zelfmoordpreventie goed weten te vinden en zijn blij met de praktische handvatten die dedocumenten van 113 Zelfmoordpreventie hen bieden. Van de 26 geven 17 hogescholen aan dat zij een suïcidepreventie en nazorgbeleid hebben vastgesteld. 7 hogescholen geven aan dat ze bezig zijn met het opstellen van het beleid en dat zij dit begin 2024 verwachten formeel vast te stellen. 2 hele kleine hogescholen geven aan dat zij de documenten van 113 gebruiken als leidraad. De 8 hogescholen waar nog geen reactie van is ontvangen zijn heel erg klein en die zullen opnieuw worden aangeschreven voor de uitvraag. Met alle hogescholen en universiteiten zijn de hulpmiddelen van 113 gedeeld.

172

Kunt u een overzicht geven van het aantal onderzoeken dat is gedaan naar de relatie tussen studentenwelzijn en het judicium «cum laude», in het bijzonder bij coschappen?