Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 2

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Justitie en Veiligheid,D. Yeșilgöz-Zegerius

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De eerste suppletoire begroting 2023 geeft een beeld van de uitvoering van de begroting 2023 en bevat de voorgestelde -meerjarige- wijzigingen ten opzichte van de begroting 2023.

In hoofdstuk 2 is een meerjarig overzicht opgenomen van de belangrijkste uitgaven en ontvangsten mutaties. Het betreft de mutaties die groter zijn dan 10 miljoen euro.

In hoofdstuk 3 is per beleidsartikel de tabel ‘budgettaire gevolgen van beleid’ opgenomen. In hoofdstuk 4 gebeurt dit voor de niet-beleidsartikelen.

Na de tabel budgettaire gevolgen van beleid wordt een meerjarige toelichting op de «mutaties eerste suppletoire begroting» gegeven voor zover deze groter zijn dan 5 miljoen euro. De mutaties kunnen zowel beleidsmatig als financieel-technisch van aard zijn. Financieel-technische mutaties worden conform de Rijksbegrotingsvoorschriften niet nader toegelicht.

In de regel geldt dat uitgavenmutaties en verplichtingenmutaties aan elkaar gelijk zijn. De toelichtingen gelden daarom voor zowel de uitgaven- als de verplichtingenmutaties. Wanneer dit niet het geval is, wordt voor de verplichtingmutaties een aparte toelichting opgenomen als er sprake is van een opmerkelijk verschil met de uitgavenmutaties.

In hoofdstuk 5 zijn de exploitatie- en kasstroomoverzichten van de agentschappen weergegeven indien de cumulatieve mutaties (in totaal) groter zijn dan 5% van de oorspronkelijk vastgestelde begroting of de cumulatieve mutaties (in totaal) groter zijn dan 20 miljoen euro ten opzichte van de oorspronkelijk vastgestelde begroting.

2 Beleid

Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties

Toelichting

• 1. Forensische geneeskunde Forensisch medische expertise en de lijkschouw spelen een belangrijke rol bij het voorkomen en opsporen van misdrijven. Om te komen tot een toekomstbestendige dienstverlening van forensische geneeskunde en daarmee ook een versterking van de keten (waaronder zedenzaken, kindermishandeling en huiselijk geweld) is er een goed werkend systeem van forensische geneeskunde nodig. Hiervoor is in 2024 het budget met 9 mln. verhoogd met een oploop naar 12,6 mln. vanaf 2027.

• 2. Cybersecurity politieOp het gebied van cybersecurity blijft de digitale dreiging zich ontwikkelen en daarmee nemen ook de risico’s toe. De weerbaarheid tegen digitale aanvallen kan worden vergroot zodat deze aanvallen sneller kunnen worden gedetecteerd en kunnen herstellen. Dit om zowel de continuïteit van de ICT-voorzieningen te kunnen verbeteren maar ook om de integriteit en de exclusiviteit van onze gegevens te borgen. Vanuit de motie-Hermans zijn incidentele middelen beschikbaar gesteld voor het verbeteren van cybersecurity bij de politie. Daarnaast zijn er vanuit het Coalitieakkoord middelen ingezet ten behoeve van cybersecurity. Het budget wordt in 2024 aanvullend hierop opgehoogd met 18,4 mln. met een oploop naar 38,7 mln. vanaf 2027.

• 3. Recherche Samenwerkingsteam (RST) Op basis van het Convenant Financieringssystematiek recherchesamenwerkingsteam d.d. 4 juli 2019 worden de voor het Recherche samenwerkingsteam beschikbare ondermijningsmiddelen overgeheveld van begrotingshoofdstuk 4 Koninkrijksrelaties naar begrotingshoofdstuk 6 Justitie en Veiligheid. In aanvulling op de reeds beschikbare middelen ontvangt JenV in 2023 een bedrag van 12,2 mln. inclusief de extra middelen in het kader van de landspakketten en voor 2026 17,9 mln. Daarnaast ontvangt JenV loon- en prijsbijstelling hierover voor de jaren 2025 en 2026 voor totaal 1,2 mln.

• 4. Balanspositie meldkamers

  Dit betreft een bijstelling van de balanspositie meldkamers in 2023 en 2024 met 45 mln. en in 2025 met 10 mln.

• 5. Meerjaren Productie Prognose (MPP)

  De raming van de Meerjaren Productie Prognose leidt in 2023 tot een budgetverhoging van 1.132,8 mln. die oploopt tot 1.350,7 mln. in 2026. Vanwege de onzekerheid in de asielprognose worden de middelen nu budgettair verwerkt voor de periode 2023 tot en met 2026, waarbij in 2026 uitgegaan wordt van het uitgavenniveau in 2025. In de ramingen is uitgegaan van het medio scenario van de MPP. De verhoging wordt voornamelijk veroorzaakt door de kosten van de hogere asielinstroom en bezetting van de opvang bij COA voor 91,8 mln. in 2023 met een oploop naar 957,9 mln. in 2026. Een deel van de hogere kosten wordt gedekt door de hogere ODA-toerekening, zie punt 25. Ook zijn er meerkosten voorzien voor de (crisis) noodopvang voor 700 mln. in 2023 en 325 mln. in 2024. De effecten van de hogere asielinstroom zijn ook zichtbaar bij de organisaties IND, Nidos, VWN, de politie in het kader van de identificatie en registratietaak (IenR) en de Raad voor de rechtspraak. Het negatief eigen vermogen, ad 26 mln. van IND is volgens de geldende regels tevens aangevuld naar 0.

• 6. ICT- vernieuwing Raad voor Rechtsbijstand

  De processen en processtappen waarmee de Raad uitvoering geeft aan de Wet op de rechtsbijstand (Wrb) wordt ondersteund door diverse applicaties. Het huidige applicatielandschap dat het Wrb-proces ondersteunt, is sterk verouderd en een deel van de processen en processtappen is niet gedigitaliseerd. Omdat het continuïteitsrisico voor het operationeel houden van het WRB-applicatielandschap toeneemt wordt het huidige applicatielandschap op korte termijn vervangen door een nieuw applicatielandschap. Voor uitvoering hiervan wordt 21,4 mln. beschikbaar gesteld in 2023.

• 7. Vertraging programma stelselvernieuwing rechtsbijstand

  Het programma stelselvernieuwing loopt al drie jaar. Door onder andere vertraging als gevolg van de coronamaatregelen maakt dat een looptijd tot 1 januari 2025 niet meer haalbaar is. Daarom is de looptijd van het programma met één jaar verlengd, tot 1 januari 2026. Het wetsvoorstel wordt aan het einde van de looptijd van het programma in consultatie gebracht.

• 8. Kasschuif rechtsbijstand

  Het meerjarige budget voor de toevoegingen, stelselherziening en ICT-vernieuwing over de jaren heen wordt door middel van deze kasschuif in overeenstemming gebracht met de uitgaven.

• 9. Kosten intensivering verkeershandhaving

  Om de verkeersveiligheid te bevorderen wordt geïntensiveerd op verkeershandhavingsmiddelen. Met deze middelen worden extra verkeershandhavingsmiddelen aangeschaft en onderhouden.

• 10. Prognosemodel Justitiële Keten (PMJ)

  Het Prognosemodel Justitiële Keten (PMJ) raamt de capaciteitsbehoefte van de justitiële keten. De grootse mutaties worden gedaan op de rechtsbijstand waarbij het budget meerjarig wordt verhoogd met 27,3 mln. in 2023 met een afloop naar 24,3 mln. in 2028 doordat er meer toevoegingen worden geraamd dan vorig jaar. Het PMJ-budget voor de Raad voor de rechtspraak wordt in 2023 verlaagd met 8,4 mln. met een verdere verlaging naar 20,4 mln. in 2028; hierbij is rekening gehouden met de gevolgen van het wetsvoorstel verlaging griffierechten die vanuit het coalitieakkoord worden gecompenseerd. Het Prognosemodel raamt ook de capaciteitsbehoefte van DJI. Op basis hiervan wordt in 2023 het PMJ-budget DJI verlaagd met 31,1 mln.

• 11. Hoge segment bewaken en beveiligen KMAR (Koninklijke Marechaussee)

  Dit betreft een structurele overheveling van middelen naar het ministerie van Defensie voor ondermijning-gerelateerde doelstellingen van de KMAR betreffende bewaken en beveiligen (hoog segment). De toekenning volgt uit de Miljoenennota 2022, waarmee het vorige kabinet (Rutte III) structureel 434 mln. euro vrij heeft gemaakt vanaf 2022 voor de bestrijding van georganiseerde, ondermijnende criminaliteit.

• 12. Kasschuif verkeershandhavingsmiddelenBij de aanbesteding voor de vervanging van digitale flitspalen was rekening gehouden met de planning dat de masten in 2022 en 2023 werden uitgerold. Deze planning is niet haalbaar. De verwachting is nu dat de masten in drie jaar zullen worden geïmplementeerd. In verband met een aangepaste planning van aanbesteding en uitrol van verkeershandhavingsmiddelen wordt het kasritme aangepast via een kasschuif.

• 13. Programma EMMA Het Openbaar Ministerie heeft vanaf 2022 een structurele compensatie ontvangen voor de hogere kosten van het meerjarenplan van het Informatievoorziening (IV)-domein. In 2022 is er echter vertraging ontstaan bij het IV-programma Emma. Het budget wordt daarom doorgeschoven naar 2023 om alsnog hierover te kunnen beschikken.

• 14. Kasschuif ondermijning

  Op het onderdeel ondermijning wordt een kasschuif toegepast om de aanpassing van het verwachte uitgavenpatroon van verschillende programma's binnen de ondermijningsaanpak door te schuiven van 2023 naar de jaren 2024, 2025 en 2026. Het betreft diverse programma’s waaronder preventie, diverse wetgeving (waaronder NPS) en beleid/regelgeving rond strafrechtelijke aanpak en de (vertraagde) implementatie van het Beslag Informatie Systeem (BIS).

• 15. Kasschuif Wetboek van Strafvordering

  Voor de implementatie van het nieuwe wetboek van Strafvordering zijn bij het Coalitieakkoord middelen beschikbaar gesteld. Uitgaande van de invoering van het nieuwe wetboek medio 2026 worden de middelen middels een kasschuif beschikbaar gesteld over de jaren waarin naar verwachting ook de uitgaven zullen plaatsvinden.

• 16. Actieprogramma Grip op Onbegrip Dit betreft een overboeking van middelen naar het ministerie van VWS voor uitbreiding van het actieprogramma Grip op Onbegrip. Het programma richt zich op de regionale samenwerking tussen partijen uit het zorg-, veiligheids- en sociaaldomein. Politie, gemeenten en zorgaanbieders gaan intensiever samenwerken om te voorkomen dat personen met verward gedrag of onbegrepen gedrag onnodig in aanraking komen met de politie.

• 17. Bijdrage Commissie De Winter De regeling tegemoetkoming voor slachtoffers jeugdzorg (naar aanleiding van Commissie de Winter) wordt door het Schadefonds Geweldsmisdrijven (SGM) uitgevoerd. De kosten hiervan wordt door VWS en JenV gedekt. Voor de uitvoeringskosten 2023 wordt door VWS 23,3 mln. en door JenV 26,5 mln. beschikbaar gesteld.

• 18. Bijstelling DJI

  In verband met de Rijksbrede dekkingsopgave wordt vanaf 2024 het DJI budget neerwaarts bijgesteld met 15 mln. De precieze invulling wordt nog uitgewerkt.

• 19. Jeugdbescherming

  Het kabinet heeft in 2023 43 mln. en vanaf 2024 structureel 50 mln. beschikbaar gesteld voor jeugdbescherming. Het doel is om met de beschikbare middelen onder andere de werkdruk voor de professionals in de jeugdbescherming te verlagen (Gecertificeerde Instellingen en Raad voor de Kinderbescherming). De jeugdbeschermers moeten hierdoor meer tijd krijgen om kwetsbare kinderen en gezinnen beter te helpen. De precieze invulling van de gelden wordt nog verder uitgewerkt.

• 20. Werkdrukverlaging jeugdbescherming (van GF)

  Vanwege de urgente werkdrukproblematiek bij de gecertificeerde instellingen (GI's) voor jeugdbescherming heeft het Rijk 10 mln. extra per jaar beschikbaar gesteld aan de GI's in de jaren 2022 tot en met 2025 ten behoeve van werkdrukverlaging. Aanvullend hebben gemeenten besloten 10 mln aan het gemeentefonds in 2023 te onttrekken om de acute problematiek in de jeugdbescherming aan te pakken. Deze middelen worden overgeheveld naar de begroting van JenV om via een subsidie aan de GI's te doen toekomen.

• 21. Kasschuif Expertisecentrum interlandelijke adoptie

  Ten behoeve van het expertisecentrum adoptie, als opvolging van aanbevelingen van de Commissie Joustra, zijn extra middelen beschikbaar gesteld. Na aanvang van de implementatie blijkt dat een aangepast kasritme benodigd is. Hiervoor wordt een kasschuif toegepast om de middelen beschikbaar te stellen in latere jaren, wanneer naar verwachting ook de uitgaven zullen plaatsvinden.

• 22. Regeling Waterschade Limburg (WTS) Er is uitloop van 2022 naar latere jaren omdat de afhandeling van de schademeldingen op grond van de Regeling tegemoetkoming schade 2021 door RVO niet altijd met de gewenste snelheid kan plaatsvinden. Voor de regeling Tegemoetkoming waterschade Limburg wordt een kasschuif toegepast om de middelen beschikbaar te stellen voor begrotingsjaar 2023.

• 23. Bewaken en BeveiligenHet stelsel Bewakenen Beveiligen is een belangrijk instrument in het beschermen van de democratische rechtsstaat en in de strijd tegen georganiseerde criminaliteit. Na eerdere ingezette verbeteringen wordt het stelsel de komende jaren vernieuwd. Het stelsel moet eenduidiger, meer gericht op dreiging en transparanter worden. Vernieuwingen betreffen onder meer de wijze van ontsluiten en analyseren van informatie over dreiging en de wijze van organiseren met één gezag bij de NCTV. Voor het versterken van de capaciteit en de vernieuwing van het stelsel zijn er meer middelen nodig. In 2023 wordt 14 mln. toegevoegd aan het budget. Vanaf 2027 is er structureel 112 miljoen extra budget.

• 24. Entry Exit System (EES) op Amsterdam Airport Schiphol (AAS) Voor de implementatie van Entry Exit Systeem op Schiphol zijn aanvullende middelen nodig voor bekostiging van de uitgaven aan Schiphol. De middelen waren beschikbaar in 2022 maar niet tot betaling gekomen. Via de eindejaarsmarge wordt nu deze 14,5 mln. toegevoegd in 2023.

• 25. ODA (Official Development Assistance) toerekeningDe kosten van de eerstejaarsasielopvang worden (deels) toegerekend aan het budget voor ontwikkelingssamenwerking ODA. Als gevolg van de hogere bezetting bij COA wordt ook de toerekening aan ODA van eerstejaarsasielopvang verhoogd. Voor 2026 wordt uitgegaan van het uitgavepatroon van 2025.

• 26. Verschuiving uitgaven Gemeentelijke opvang OekraïnersDit betreft een afboeking van de verplichtingen voor de kosten van de gemeentelijk opvang. Een groter deel van de gemeenten heeft een voorschot aangevraagd in 2022 voor de opvang van ontheemde uit Oekraïne (GOO, Gemeentelijke Opvang Oekraïners en POO, Particuliere Opvang Oekraïners). Dit betekent dat het bedrag, voor de opvang in 2022, dat geraamd staat in 2023 verlaagd kan worden.

• 27. Bekostigingsbesluit Veiligheidsregio’s in het kader van Oekraïne

  De veiligheidsregio's spelen een belangrijke rol bij de coördinatie van de opvang van ontheemden uit Oekraïne en zorgen voor de eerste opvang bij aankomst in Nederland. Daartoe worden zij bekostigd via het Bekostigingsbesluit eerste opvang ontheemden Oekraïne door veiligheidsregio's.

• 28. IND Kosten Oekraïne De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) moet voor alle Oekraïners zorgen voor de juiste toelatingspapieren behorend bij hun status. Om deze extra kosten te dekken wordt het budget in 2023 en 2024 verhoogd met 17,5 mln.

• 29. Knooppunt Coördinatie Informatie Oekraïne (KCIO)

  Het KCIO verzorgt het verzamelen en inzichtelijk maken van de informatie van veiligheidsregio's en gemeenten over de beschikbare plekken en bezetting in de gemeentelijke opvang en de particuliere opvang. De kosten hiervan worden voor de jaren 2023 tot en met 2024 gedekt.

• 30. Opvang GOO en POO Oekraïense ontheemdenConform de Bekostigingsregeling opvang ontheemden Oekraïne krijgen de gemeenten een vergoeding voor het realiseren en exploiteren van plekken in de gemeentelijke en de particuliere opvang voor ontheemden uit Oekraïne. Dit is de schatting van de kosten bovenop het al geraamde bedrag in de begroting voor de komende jaren.

• 31. Regeling Medische Zorg Ontheemden (RMO) en tolken zorg Oekraïne opvang

  De zorg van ontheemden uit Oekraïne is geregeld via de RMO. Dit zijn de geschatte kosten bovenop het al geraamde bedrag in de begroting voor 2023 en 2024.

• 32. NGO's (non-gouvernementele organisatie) Oekraïne opvang

  Bij de opvang van ontheemden uit Oekraïne wordt gebruik gemaakt van de diensten van NGO's die daarvoor een subsidie ontvangen. Betreft onder andere VWN (Vluchtelingen Werk Nederland), Rode Kruis en RefugeeHomeNL.

• 33. Opvang ontheemden OekraïneDeze post betreft de overheveling vanaf de Aanvullende Post van de Rijksbegroting naar de begroting van het ministerie van JenV ten behoeve van de te dekken kosten van de gemeentelijke en particuliere opvang van ontheemden uit Oekraïne in 2023.

• 34. Apparaatsuitgaven Oekraïne

  Het budget apparaatsuitgaven wordt verhoogd met 7,4 mln. in 2023 en 14,2 mln. in 2024 die benodigd zijn voor eigen personeel, externe inhuur en overig materieel ten behoeve van Oekraïne.

• 35. Besparingsverlies Jeugdzorg, deel JenV

  Het kabinet heeft besloten de extra besparing van 100 miljoen euro in 2024 voor Jeugdzorg door gemeenten te laten vervallen,. JenV hevelt hiertoe 10 miljoen over naar de begroting van VWS.

• 36. Slavernijverleden

  Het kabinet heeft besloten om een pakket maatregelen te financieren in het kader van de Kabinetsreactie op het rapport van bevindingen van het Adviescollege dialooggroep slavernijverleden `Ketenen van het verleden’. Het gaat om een bedrag van incidenteel 200 mln. en een structurele bijdrage van 8 mln. voor de ondersteuning van de werkzaamheden van het op te richten Herdenkingscomité. In de Ministerraad is besloten dat de dekking plaatsvindt middels een verdeelsleutel over alle departementen. Voor de dekking van het incidentele bedrag van 200 mln. bedraagt de bijdrage vanuit het ministerie van JenV 10,9 mln. in 2023 en circa 0,4 mln. structureel vanaf 2024. Deze bijdrage wordt overgeheveld naar de begroting van BZK.

• 37. Commissie de WinterDe uitvoeringskosten 2023 voor Commissie de Winter wordt door JenV intern gecompenseerd.

• 38. Bijdrage Rijksbrede dekkingsopgave In verband met de Rijksbrede dekkingsopgave stelt JenV diverse programmabudgetten neerwaarts bij. Het aandeel van JenV is (uitgaven en ontvangsten) 117,7 mln. in 2023 oplopend naar 189,6 mln. vanaf 2028. De belangrijkste genomen maatregelen zijn het beleidsmatig verhogen van de boetes met 10% en het bijstellen van een aantal Coalitie Akkoord (CA) budgetten. Ook is op diverse onderdelen onderuitputting geboekt waarbij de uitgaven lager worden ingeschat dan begroot. Naast deze maatregelen is er ook een efficiencytaakstelling opgenomen in de eerste suppletoire begroting. Dit betreft het aandeel van JenV voor de Rijksbrede dekkingsopgave.

• 39. Aanvullende prijsbijstelling 2022 JenV ontvangt naast de prijsbijstelling 2023 een aanvullende prijsbijstellingstranche voor het verschil in 2022 tussen CEP 2022 (Centraal Economisch Plan) en CEP 2023. Deze aanvullende prijsbijstelling is doorverdeeld naar de desbetreffende artikelen

• 40. Eindejaarsmarge 2022De eindejaarsmarge 2022 is met deze mutatie aan de begroting van JenV toegevoegd.

• 41. Loonbijstelling 2023De tranche loonbijstelling 2023 is met deze mutatie aan de begroting van JenV toegevoegd en is vervolgens verdeeld naar de desbetreffende artikelen.

• 42. Prijsbijstelling 2023

  De jaarlijkse prijsbijstelling wordt met deze mutatie toegevoegd aan de JenV-begroting en is vervolgens verdeeld naar de desbetreffende artikelen.

• 43. Dekking uit Eindejaarsmarge De eindejaarsmarge 2022 is ingezet ter dekking van de kaseffecten van overlopende verplichtingen en overige tekorten.

Toelichting

• 1. Bijstelling verlaging griffierechtenIn verband met de Rijksbrede dekkingsopgave wordt de in het coalitieakkoord opgenomen verlaging van de griffierechten gedeeltelijk bijgesteld. Dit leidt tot lagere uitgaven bij de ZM, Hoge Raad en Rechtsbijstand en tot hogere ontvangsten.

• 2. Prognosemodel Justitiële Keten (PMJ Als gevolg van de ontwikkelingen in de geraamde instroom van zaken op basis van de PMJ, waarin sprake is van een te betalen griffierecht, zijn de verwachte ontvangsten voor de griffierechten in 2023 neerwaarts bijgesteld met 8,5 mln. in 2023 en in 2024 verhoogd met 24,8 mln. met een afloop naar 2,6 mln. in 2028. Bij het CJIB worden de administratiekosten de eerste drie jaren neerwaarts bijgesteld met 3,2 mln. in 2023 en 8,5 mln. in 2024 en 2025. Hierna wordt de raming lichtelijk verhoogd tot 3,4 mln. in 2028.

• 3. Boeten en Transacties (BenT)

  De raming op de boete en transactiegelden voorspelt een lagere ontvangst ten opzichte van het huidige ontvangstenkader. Bij de raming is rekening gehouden met de benodigde vervangingen van flitspalen en dat enkele trajectcontroles in de komende jaren worden stopgezet. De ontvangsten zijn meerjarig neerwaarts bijgesteld. In 2023 met 149,7 mln. met uiteindelijk een verlaging van 241,3 mln. in 2028.

• 4. Verhogen boetesIn verband met de Rijksbrede dekkingsopgave verhoogt JenV de boetes met ingang van 2024.

• 5. Afpakken

  Met deze mutatie wordt de afpakraming op de JenV-begroting vanaf 2026 bijgesteld tot het niveau van eerdere jaren.

• 6. Behoud trajectcontroles BenT

  Om de komende jaren een aantal trajectcontroles (TC’s) te vervangen zijn er extra middelen nodig vanwege stijgende prijzen van aanschaf en onderhoud van TC's. Daarnaast wordt het huidige budget meer ingezet voor andere handhavingsmiddelen zoals verplaatsbare digitale flitspalen (flexflitsers) en camera's met handhelddetectie systemen waarmee op handheld telefoongebruik gehandhaafd kan worden (focusflitsers). Dit compenseert op termijn de ramingsbijstelling van de B&T-ontvangsten.

• 7. Intensivering Verkeershandhaving

  Met de intensivering van de verkeershandhaving stijgen ook de ontvangsten van de Boeten en Transacties.

• 8. Outputfinanciering Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

  DJI dient over 2022 op basis van de outputfinancieringssystematiek een bedrag van 85 mln. terug te betalen aan het moederdepartement.

• 9. Afrekening IND

  De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) moet bij de afrekening van de opdracht 2022 14 mln. euro terugbetalen aan het moederdepartement.

3 Beleidsartikelen

Artikel 31 Politie

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgetflexibiliteit

Het juridisch verplichte deel van de bijdragen aan ZBO’s/RWT’s heeft betrekking op uitgaven voor de politie en de Politieacademie op grond van wetgeving, de beheersovereenkomst met de politie voor de jaarlijkse exploitatiekosten van C2000 en de uitgaven voor internationale samenwerking. De juridisch verplichte opdrachten omvatten onder andere de meerjarige contracten met de telecom-aanbieders in verband met tapkosten.

Toelichting

Mutaties uitgaven

31.2 Bekostiging Politie

31.3 Kwaliteit, arbeidsvoorwaarden en beheer meldkamers

Beheer meldkamers Deze post bestaat voornamelijk uit een mutatie voor missiekritische communicatie. C2000 is een gesloten communicatienetwerk en maakt deel uit van de vitale infrastructuur. Het is bedoeld voor gebruik door de Nederlandse hulp- en veiligheidsdiensten.Dit systeem is niet meer toekomstbestendig en ondersteunt daarnaast alleen status- en spraakcommunicatie, waardoor voortzetting van C2000 niet meer prudent is. Het budget wordt in 2023 met 20 mln. verhoogd en vanaf 2024 met 28 mln. voor realisatie van een nieuw toekomstbestendig communicatienetwerk. Daarnaast wordt de meerjarige loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 van 13,8 mln. toegevoegd.

Artikel 32 Rechtspleging en rechtsbijstand

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgetflexibiliteit

Juridisch verplicht zijn de bijdragen aan ZBO’s en RWT’s. Dat geldt ook voor de bijdrage voor de kosten voor de rechtsbijstand in de vorm van toevoegingen en piketten (opdrachten) en de bijdrage aan de Raad voor de rechtspraak. Ook de opdrachten in het kader van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) zijn volledig juridisch verplicht. De subsidies die op dit artikel worden verantwoord zijn geheel juridisch verplicht. Dit heeft in hoofdzaak betrekking op de subsidierelaties met de Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken (SGC), het Juridisch Loket (hJL), de Nederlandse Vereniging voor de rechtspraak (NVvR), de Academie voor Overheidsjuristen en de Academie voor Wetgeving.

Toelichting

Mutaties uitgaven

32.2 Adequate toegang tot het rechtsbestel

32.3 Optimale randvoorwaarden voor een doelmatig en doeltreffend rechtsbestel

Mutaties ontvangsten

Als gevolg van de ontwikkelingen in de geraamde instroom van zaken, op basis van de PMJ-raming zijn de verwachte ontvangsten voor de griffierechten in 2024 met 24,8 mln. opgehoogd met een afloop naar 2,6 mln. in 2028. Daarnaast wordt in verband met de Rijksbrede dekkingsopgave de voorgenomen verlaging van de griffierechten gedeeltelijk bijgesteld. Dit leidt tot lagere uitgaven bij de ZM, Hoge Raad en Rechtsbijstand en tot hogere ontvangsten. In 2024 11,5 mln. met een oploop naar 15,3 mln. in 2028.

Artikel 33 Veiligheid en criminaliteitsbestrijding

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgetflexibiliteit

De niet juridische verplichte budgetten voor (opdrachten) schadeloosstellingen en onrechtmatige detentie worden op basis van rechtelijke uitspraken uitgeput en zijn derhalve niet vrij besteedbaar. Gerechtskosten en Domeinen zijn zo goed als volledig bestuurlijk gebonden. Het niet juridische verplichte budget voor ondermijning is grotendeels bestuurlijk verplicht aan de (keten)partners.

Toelichting

Mutaties uitgaven

33.1 Apparaatsuitgaven Openbaar Ministerie

De verhoging van het apparaatsbudget wordt met name veroorzaakt door een interne budgetoverheveling van het budget aanpak ondermijning naar het OM in het kader van preventie. Het budget wordt in 2023 verhoogd met 7,5 mln. en vanaf 2024 structureel met 10 mln.Tevens wordt in 2023 ook 10 mln. toegevoegd vanuit de eindejaarsmarge aan het OM –budget voor het IV-programma EMMA. Het OM heeft vanaf 2022 een structurele compensatie ontvangen voor de hogere kosten van de meerjarenkoers van het Informatievoorziening (IV)-domein. In 2022 is er echter vertraging ontstaan bij het IV-programma Emma. De toekenning van de loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 bedraagt 40 mln. Het restant saldo omvat een aantal kleinere mutaties.

33.2 Bestuur, informatie en technologieRegionale Informatie en Expertise Centra (RIEC)De RIEC richt zich op de bestrijding van ondermijnende criminaliteit Vanuit het budget aanpak ondermijning wordt hiervoor structureel 8,8 mln. overgeheveld naar de Regionale Informatie en Expertise Centra. Het restant bestaat uit een aantal kleinere mutaties.

33.3 Opsporing en vervolging

Nederlands Forensisch InstituutDe verhoging van het NFI-budget omvat een mutatie van 5,2 mln. vanuit aanpak ondermijning voor forensische opsporing. De toekenning loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 bedraagt 5,3 mln.

Justitiële Informatiedienst (Justid)Voor de realisatie van een Toekomstvaste Informatievoorziening heeft Justid bij Voorjaarsnota 2022 middelen ontvangen. De verwachting is dat de middelen niet geheel tot besteding zullen komen. Hierom wordt 6 mln. door middel van een kasschuif doorgeschoven naar de jaren 2024, 2025 en 2026 waarin ook de uitgaven zullen plaatsvinden.

Caribisch Nederland (BES)Deze post bestaat uit een aantal mutaties kleiner dan 5 mln. zoals een overboeking van 4 mln. vanuit Koninkrijksrelaties voor ondermijningsaanpak Cariben 2023.

FIU NederlandDit betreft een interne budgetoverheveling van de Financial Intelligence Unit (FIU) naar aanpakondermijning. De werkzaamheden hiervoor worden voor 3 jaren door het Directoraat-Generaal Ondermijning (DGO) uitgevoerd. Het betreft jaarlijks 7,2 mln.

33.4 Vervolging en berechtiging MH17 -verdachten

Vervolging en berechtiging MH17-verdachtenOp dit artikelonderdeel is 8,9 mln. in 2022 niet tot besteding gekomen. Dit bedrag wordt vanuit de eindejaarsmarge toegevoegd aan 2023 voor de verwachte uitgaven in dit jaar.

Mutaties verplichtingenBij de Najaarsnota 2022 is een kasschuif gedaan op de verplichtingen omdat in oktober meerjarige verplichtingen voor preventie en regionale versterkingsprojecten benodigd waren. Er is totaal 146 mln. (2023 ad ‒ 66 mln., 2024 ad ‒ 54 mln., 2025 ad ‒ 26 mln.) doorgeschoven naar 2022.

Artikel 34 Straffen en Beschermen

Budgettaire gevolgen van beleid

BudgetflexibiliteitArtikel 34 kent nagenoeg geen budgetflexibiliteit in 2023. Dit wordt met name veroorzaakt doordat verreweg het grootste deel van het budget wordt besteed aan de financiering van de taakorganisaties: DJI, Justis en CJIB. Daarnaast bestaat het juridisch verplichte deel ook uit subsidiëring/bijdrage aan organisaties als Slachtofferhulp Nederland, Schadefonds Geweldsmisdrijven, de drie Reclasseringsorganisaties, Halt, LBIO, FIOM en het centrum van Internationale Kinderontvoering.

Toelichting

Mutaties uitgaven

34.1 Apparaatsuitgaven Raad voor de Kinderbescherming

De verhoging van het apparaatsbudget wordt voornamelijk verklaard door de loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 ad 12 mln. Het restant saldo betreft een gering aantal kleinere mutaties.

34.2 Preventieve maatregelen

Aanpak criminaliteitsfenomenenDe grootste mutatie betreft een interne budgetoverheveling waarbij Regeerakkoordmiddelen van het instrument opdrachten worden overgeheveld naar het instrument bijdrage medeoverheden van waar de uitgaven aan gemeenten zullen plaatsvinden. In 2023 betreft dit 18 mln. met een oploop naar 50 mln. vanaf 2026.

34.3 Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties

• • Met de invoering van het kwaliteitskader forensische zorg versterken we de kwaliteit en vergroten we de transparantie van de sector. Voor cliënten, zorgaanbieders én de maatschappij is nu duidelijk wat van de sector verwacht mag worden. DJI ontvangt extra middelen voor de inkoop van forensische zorg om zorgaanbieders de financiële middelen te geven voor de implementatie van het kwaliteitskader. Dit betreft 10 mln. in 2023, in 2024 15 mln. en vanaf 2025 lopen de middelen op tot structureel 19 mln.

• • Tevens zijn er middelen (5 mln. in 2023 en vanaf 2024 structureel 13 mln.) gereserveerd uit het Coalitieakkoord, die bestemd zijn voor de aanpak voor personen met verward en onbegrepen gedrag. Deze middelen zijn onderdeel van de reeks voor het versterken van de preventie-aanpak. Zie ook Kamerbrief voorgenomen maatregelen financierbaarheid DJI (TK, vergaderjaar 2022-2023, 24587. nr. 858).

• • Het restant saldo betreft een gering aantal kleinere mutaties.

Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB)De loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 10,2 mln. in 2023 aflopend naar 9,4 mln. vanaf 2027. Het restant saldo omvat een aantal kleinere mutaties.

Reclasseringorganisaties (3RO's) Nederland Aan de 3RO's (Reclassering Nederland, Leger des Heils en Stichting Verslavingsreclassering GGZ) wordt de loon- en prijsbijstelling over de tranche 2023-2028 toegekend waarvan 17 mln. in 2023 aflopend naar 16,7 mln. vanaf 2027.

34.4 Slachtofferzorg

Slachtofferhulp NederlandDeze post omvat een aantal kleinere mutaties zoals de toekenning loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 voor 3,4 mln.

34.5 Veiligheid Jeugd

DJI-JeugdBinnen de Justitiële Jeugdinrichtingen wordt een derde begeleider op mbo-niveau aan de groepen toegevoegd. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan meer maatwerk en het komt tegemoet aan de signalen over de druk op de personele capaciteit. Het doel is dat het huidige personeel meer tijd heeft voor intakes, rapportages en het volledig draaien van het dagprogramma. Hiervoor ontvangt DJI een financiële compensatie in 2023 van 2 mln. en vanaf 2024 structureel 7 mln. En de loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 wordt toegevoegd aan het budget waarvan 11,9 mln. in 2023 met een oploop naar 12,7 mln. vanaf 2027.

Mutaties verplichtingen

Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft middelen beschikbaar gesteld aan VWS voor het Actieprogramma Grip op Onbegrip. Het betreft een kasbudget van totaal 64,5 mln. verdeeld over de jaren 2023 tot en met 2027. Het verplichtingenbudget, totaal 64,5 mln., wordt in het jaar 2023 verplicht. Dit verklaart het verschil tussen het kas- en verplichtingenbudget.

Mutaties ontvangsten

• • Bij het CJIB worden de administratiekosten meerjarig op basis van de meest recente PMJ-raming bijgesteld. In 2023 wordt de raming verlaagd met 3,2 mln., in 2024 en 2025 met 8,5 mln. met een oploop naar 3,3 mln. vanaf 2027.

• • Het restant betreft een aantal kleinere mutaties.

Artikel 36 Contraterrorisme en nationaal veiligheidsbeleid

Budgettaire gevolgen van beleid

BudgetflexibiliteitHet juridisch verplichte deel heeft voornamelijk betrekking op de verplichtingen die voortvloeien uit de Wet Veiligheidsregio’s (BDuR) en het Besluit Rijksbijdrage NIPV alsmede op een doorlopende subsidieregeling. Het overige deel betreft juridisch en bestuurlijk verplichte uitgaven voor de Nationale Veiligheid, als bijdrage i.h.k.v aanpak jihadisme, het NCSC, opdrachten Nationaal Crisis Centrum, online aanpak Contra Terrorisme, opdrachten unit Vitaal en groeikosten PNR, uitgaven Bewaken en Beveiligen.

Toelichting

Mutaties uitgaven

36.2 Nationale Veiligheid en terrorismebestrijding

Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV)Deze post bestaat uit een aantal mutaties kleiner dan 5 mln., zoals een budgetoverheveling vanuit de Brede Doeluitkering Rampenbestrijding voor de ontwikkeling van het beheer van informatiesystemen, de verbinding tussen veiligheidsregio’s en het Rijk en de behoefte om hier eenheid in te organiseren. Hiervoor ontvangt het NIPV een structureel bedrag van 4,6 mln. Dit bedrag maakt onderdeel uit van de extra structurele middelen voor crisisbeheersing zoals afgesproken in het Veiligheidsberaad

Brede Doeluitkering RampenbestrijdingBetreft de overheveling van budget naar NIPV, zie toelichting NIPV. En de loon- en prijsbijstelling tranche 2023-2028 waarvan 14,4 mln. in 2023 oplopend naar 16,7 mln. vanaf 2026.

Regeling tegemoetkoming schade 2021Voor de regeling Tegemoetkoming waterschade Limburg wordt voor begrotingsjaar 2023 21 mln. beschikbaar gesteld. Er is uitloop van 2022 naar latere jaren omdat de afhandeling van de schademeldingen op grond van de Regeling tegemoetkoming schade 2021 door RVO niet altijd met de gewenste snelheid kan plaatsvinden. Daarnaast wordt voor de regeling Tegemoetkoming waterschade Limburg een kasschuif gedaan van 2023 naar 2024 voor 5 mln. voor de afhandeling van tegemoetkomingen die pas eind 2023 definitief kunnen worden vastgesteld.

Artikel 37 Migratie

Budgettaire gevolgen van beleid

BudgetflexibiliteitTen aanzien van de budgetflexibiliteit voor 2023 is 100% van de begrote bedragen juridisch verplicht. De bijdragen aan de IND, het COA, Nidos en Vluchtelingenwerk Nederland zijn juridisch verplicht evenals een groot gedeelte van de opdrachten die voortvloeien uit het programma van de keteninformatisering en de uitgaven voor de vervoersbewegingen van de vreemdelingen. Dit laatste als gevolg van een meerjarig convenant met het agentschap DJI.

Toelichting

Mutaties uitgaven

37.2 Toegang, toelating en opvang vreemdelingen

Vluchtelingenwerk Nederland (VWN)De raming van de Meerjaren Productie Prognose leidt tot een budgetverhoging van 5 mln. in 2023. Door de hogere instroom en bezetting bij COA wordt ook veel gevraagd van Vluchtelingenwerk Nederland.

Subsidies Nationaal Programma Oekraïense VluchtelingenBij de opvang van ontheemden uit Oekraïne wordt gebruik gemaakt van de diensten van NGO's (non-gouvernementele organisatie) die daarvoor een subsidie ontvangen. Betreft onder andere VWN (Vluchtelingenwerk Nederland), Rode Kruis en RefugeeHomeNL. Het budget wordt in 2023 opgehoogd met 25,2 mln. en in 2024 met 36,1 mln.

Mutaties ontvangsten

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) moet bij de afrekening van de opdracht 2022 14 mln. euro terugbetalen aan het moederdepartement.

4 Niet-beleidsartikelen

Artikel 91 Apparaat kerndepartement