Vastgesteld 27 juni 2023
De vaste commissie voor Defensie, belast met het voorbereidend onderzoek van dit voorstel van wet, heeft de eer verslag uit te brengen in de vorm van een lijst van vragen met de daarop gegeven antwoorden.
De vragen zijn op 1 juni 2023 voorgelegd aan de Minister van Defensie. Bij brief van 21 juni 2023 zijn ze door de Minister van Defensie beantwoord.
Met de vaststelling van het verslag acht de commissie de openbare behandeling van het wetsvoorstel voldoende voorbereid.
De voorzitter van de commissie, De Roon
De adjunct-griffier van de commissie, Goorden
1.
Wat betekent het dat de budgetten voor opdrachten in voorbereidingsfase en onderzoeksfase voor alle artikelen voor 2023 op 0 euro gezet worden? Zijn er geen projecten meer in de voorbereidings- en onderzoeksfase?
In het Defensie Lifecycle Plan (DLP) zijn alle (vervangings-)investeringen met een budget groter dan 5 miljoen euro als project opgenomen. Deze projecten bevinden zich in de voorbereidings- en onderzoeksfase totdat bestuurlijke besluitvorming over projectvoorstellen heeft plaatsgevonden. Na bestuurlijke besluitvorming worden projecten naar de realisatiefase overgeheveld en in opdracht gegeven aan het betreffende Defensieonderdeel. In de begroting wordt dit zichtbaar door overhevelingen van projecten in de voorbereidings- en onderzoeksfase naar de realisatiefase.
Als gevolg van bijvoorbeeld vertragingen wordt niet in alle gevallen de voorbereidings- en onderzoeksfase afgerond conform initiële planning. In dat geval wordt het bedrag, dat nog in jaar T in het plan is gereserveerd voor projecten in de voorbereidings- en onderzoeksfase, overgeboekt naar jaar T+1, of wordt de gehele reeks een jaar opgeschoven. In beide gevallen is sprake van een zogenaamde herfasering en blijft de totale financiële omvang van het project onveranderd. Er zijn dus wel projecten in de voorbereidings-en onderzoeksfase maar door de herfasering zijn deze niet meer zichtbaar in 2023 maar wel in de volgende jaren.
2.
Indien er nog wel projecten in de voorbereidings- en onderzoeksfase zijn, waar zijn de budgetten voor deze projecten dan opgenomen?
Zie het antwoord op vraag 1.
3.
Kunt u toelichten waarom ook in de komende jaren grotendeels budget afgeboekt is van de projecten in de voorbereidings- en onderzoeksfase?
Tweemaal per jaar vindt een actualisatieronde plaats van alle projecten in het DLP, in zowel de voorbereidings- en onderzoeksfase als in de realisatiefase. De actualisatie is meerjarig, zodat ook in latere jaren herfaseringen kunnen ontstaan, met op- en afboekingen tot gevolg. Zo wordt tijdens elk actualisatiemoment de budgetraming aangepast aan de meest actuele planning van alle projecten.
4.
Kunt u een nadere toelichting geven op de huidige systematiek (en rationale hierachter) waarin budgetten voor de voorbereidings- en onderzoeksfase opgenomen zijn in de begroting, terwijl deze kosten pas in de realisatiefase gemaakt worden, waardoor de budgetten voor de voorbereidings- en onderzoeksfase altijd afgeboekt moeten worden?
In de huidige systematiek deelt Defensie het totale projectportfolio in projecten in de voorbereidingsfase, de onderzoeksfase en de realisatiefase. Zolang een project nog in de voorbereidings- of onderzoeksfase zit, worden alle meerjarige geraamde uitgaven van dat project verantwoord onder die fase. Dit geldt ook voor de uitgaven die uiteindelijk pas in latere jaren in de realisatiefase uitgegeven zullen worden. Zodra het project in realisatie is, gaan alle geraamde uitgaven over naar de realisatiefase. Defensie heeft voor deze systematiek gekozen om de Tweede Kamer inzicht te geven in de verdeling van het projectenportfolio over de verschillende fases in elk afzonderlijk begrotingsjaar. Overigens worden in de onderzoeksfase voor veel projecten al wel (geringe) uitgaven gedaan voor voorbereidende onderzoeken voor het project.
5.
Welke projecten worden doorgeschoven naar latere jaren met de totale verschuivingen van investeringen, vastgoed en instandhouding ad 1,6 miljard euro op de begroting van het Defensiematerieelbegrotingsfonds?
In de eerste suppletoire begroting van het Defensie Materieelfonds (DMF) worden met kasschuiven financiële middelen voor vastgoed (€ 270 miljoen) en materiële investeringen (€ 1.300 miljoen) vanuit 2023 naar latere jaren geschoven. Bij de materiële investeringen betreft het voornamelijk projecten die zich nog in de voorbereidings- en onderzoeksfase bevonden. De projecten in deze fasen, waarvoor het inmiddels onwaarschijnlijk is dat ze in 2023 tot realisatie komen, worden naar latere begrotingsjaren doorgeschoven. In het Defensie Projectenoverzicht (DPO), dat uw Kamer op Prinsjesdag bij de begrotingsstukken ontvangt, wordt per project de detailinformatie hierover inzichtelijk gemaakt. Het effect van de kasschuiven op het herstel van de gereedheid is niet voor de afzonderlijke projecten inzichtelijk gemaakt. Indien sprake is van een significant effect, zal dat worden benoemd in de DMP-brief van het betreffende project.
6.
Wat is het effect op het herstel van de gereedheid van de verschuivingen van investeringen, vastgoed en instandhouding?
Zie het antwoord op vraag 5.