Gepubliceerd: 20 april 2022
Indiener(s): Dennis Wiersma (minister zonder portefeuille onderwijs, cultuur en wetenschap) (VVD)
Onderwerpen: begroting financiƫn
Bron: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-36082-2.html
ID: 36082-2

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A Artikelgewijze toelichting bij het wetsvoorstel

Wetsartikelen 1 tot en met 3

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2022 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Aangezien alle besluiten in deze zesde Incidentele Suppletoire Begroting niet kunnen wachten tot de reguliere Eerste Suppletoire Begroting worden de middelen die benodigd zijn nu toegevoegd aan de OCW-begroting. De middelen worden nu overgeboekt zodat deze zo spoedig mogelijk kunnen worden uitgegeven voor bijvoorbeeld de suppletieregeling cultuur. Maar ook zodat richting de scholen kan worden gecommuniceerd wat de bedragen zijn waar zij op kunnen rekenen voor het schooljaar 2022/2023 in het kader van het Nationaal Programma Onderwijs.

Normaliter wordt nieuw beleid pas in uitvoering genomen nadat de Staten-Generaal de begrotingswet heeft geautoriseerd. De uitvoering van de maatregelen die in deze zesde Incidentele Suppletoire Begroting zijn opgenomen kunnen echter niet wachten. Dit komt doordat er moet worden overgegaan tot het verplichten en uitgeven van bedragen en doordat scholen moeten weten waar zij aan toe zijn. Daarom zal het kabinet de uitvoering van de maatregelen starten. Met het voorgaande wordt gehandeld conform artikel 2.27, tweede lid, van de Comptabiliteitswet. Voor de indiening van deze Incidentele Suppletoire Begroting is uw Kamer vooraf geïnformeerd per brief van 25 februari 2022 over Bijsturing NP Onderwijs: verdeling middelen en verlenging van de bestedingstermijn (Kamerstukken II, 2021/22, 35 925, nr. 155). De suppletieregeling is ook in eerdere brieven aan bod gekomen. De laatste brief die over de verlenging van de suppletieregeling ging is op 31 januari 2022 verstuurd aan de Tweede Kamer over Vijfde specifieke steunpakket voor de culturele en creatieve sector (Kamerstukken II, 2021/22, 32 820 nr. 458). Tot slot is uw Kamer ook vooraf geïnformeerd per brief van 3 februari 2022 over Uitwerking aanpak verbetering ventilatie in scholen (Kamerstukken II, 2021/22, 31 293, nr. 609).

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Wetsartikel 2

De vaststelling van de begrotingsstaat geschiedt in duizenden euro's.

Wetsartikel 3

Dit artikel regelt de inwerkingtreding van deze wet.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, R.H. Dijkgraaf

De Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs, A.D. Wiersma

B Begrotingstoelichting

1. Inhoudelijke toelichting

Dit onderdeel van de memorie van toelichting bestaat uit een inhoudelijk deel en een artikelsgewijs deel. Per beleidsartikel wordt een overzicht van de wijzigingen gegeven, inclusief toelichting. Daarbij worden mutaties groter of gelijk aan onderstaande staffel toegelicht:

Omvang begrotingsartikel

Beleidsmatige mutaties

Technische mutaties

(stand ontwerpbegroting in € miljoen)

(ondergrens in € miljoen)

(ondergrens in € miljoen)

< 50

1

2

=> 50 en < 200

2

4

=> 200 < 1.000

5

10

=> 1.000

10

20

Suppletieregeling cultuur

Met het samenstellen van de steunpakketten voor de culturele en creatieve sector is een suppletieregeling opgezet. Deze regeling biedt een compensatie voor producenten en organisatoren van concerten en/of voorstellingen die te maken kregen met geleden verlies door covid-19-maatregelen bij concerten en voorstellingen. Binnen deze regeling is voor professionele podiumkunst activiteiten een compensatie voorzien tot 85% van verloren kaartverkoop inkomsten minus de wel ontvangen kaartverkoop. Op deze regeling is overtekend, waardoor er extra middelen benodigd zijn om iedereen te kunnen compenseren. Het betreft € 41,7 miljoen. Deze middelen worden via deze Incidentele Suppletoire Begroting toegevoegd aan de OCW-begroting.

Ventilatie in scholen

Voor optimale leerprestaties is het belangrijk dat scholen zo verantwoordelijk mogelijk fysiek onderwijs kunnen blijven organiseren. Goede luchtkwaliteit maakt hier onderdeel van uit, om het risico op covid-19 besmettingen te verkleinen. Daarnaast dient onderwijspersoneel les te geven onder goede arbeidsomstandigheden, goede luchtkwaliteit is hierbij van groot belang. Via de begroting van BZK liep reeds de specifieke uitkering ventilatie in scholen voor gemeenten (SUViS-regeling), waarmee het Rijk een bijdrage levert om de ventilatie op orde te krijgen. Deze specifieke uitkering is bedoeld om het binnenklimaat en daarmee de ventilatie van bestaande schoolgebouwen te verbeteren en loopt tot en met 30 april 2022. Momenteel wordt een nieuwe maatwerkoplossing uitgewerkt. Via deze Incidentele Suppletoire Begroting wordt in totaal € 140,0 miljoen overgeheveld van de Aanvullende Post naar de OCW-begroting ten behoeve van de maatwerkoplossing.

Nationaal Programma Onderwijs

Het Nationaal Programma Onderwijs (NP Onderwijs) beoogt via een tijdelijke investering in het onderwijs corona-gerelateerde leervertragingen, zowel cognitief als sociaal-emotioneel, aan te pakken. Via deze Incidentele Suppletoire Begroting wordt het tweede deel, wat nog op de Aanvullende Post stond voor het NP Onderwijs, overgeheveld naar de OCW-begroting. Het betreft in totaal ruim € 700,0 miljoen. Daarnaast wordt de in totaal € 1,2 miljard die op Artikel 91 (nog onverdeeld) stond op de juiste plekken in de OCW-begroting gezet. In totaal wordt er ongeveer € 1,9 miljard toegevoegd aan (hoofdzakelijk) de aanvullende bekostiging op Artikel 1 (primair onderwijs) en Artikel 3 (voortgezet onderwijs). Bij de start van het NP Onderwijs is aangegeven dat het de bedoeling is dat scholen de extra middelen besteden in de schooljaren 2021/2022 en 2022/2023. Per brief van 25 februari 2022 over Bijsturing NP Onderwijs: verdeling middelen en verlenging van de bestedingstermijn (Kamerstukken 2021/2022, 35 925, nr. 155) is aangegeven dat scholen de middelen die zij ontvangen voor schooljaar 2022/2023 ook in schooljaar 2023/2024 en in schooljaar 2024/2025 kunnen besteden aan de interventies van de menukaart. Daarom zijn er middelen naar 2023 tot en met 2025 geschoven, zodat de ondersteuning aan scholen en de monitoring gedurende de gehele looptijd van het NP Onderwijs in stand kan worden gehouden.

2. Budgettaire consequenties beleidsartikelen

Beleidsartikel 1

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 1 (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting 2022 (incl. NvW, amendementen en ISB)

Mutaties 6e Incidentele Suppletoire Begroting

Stand na 6e Incidentele Suppletoire Begroting

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Mutatie 2026

Verplichtingen

13.097.404

1.068.429

14.165.833

30.000

4.535

3.905

0

Totale uitgaven

14.010.291

447.430

14.457.721

650.999

4.535

3.905

0

waarvan juridisch verplicht (%)

99,89%

           
               

Bekostiging

13.153.913

349.617

13.503.530

617.493

0

0

0

Bekostiging po-instellingen

11.988.547

 

11.988.547

       

Bekostiging Caribisch Nederland

22.346

3.151

25.497

       

Prestatiebox

0

 

0

       

Aanvullende bekostiging

155.536

 

155.536

       

Aanpak lerarentekort G5

30.696

 

30.696

       

Aanvullende bekostiging NP Onderwijs

956.788

346.466

1.303.254

617.493

     

Subsidies (regelingen)

114.755

0

114.755

3.506

0

0

0

Onderwijsvoorziening jonggehandicapten

23.724

 

23.724

       

Nederlands onderwijs buitenland

13.489

 

13.489

       

Humanistisch vormend en godsdienstonderwijs

15.008

 

15.008

       

Inhaal- en ondersteuningsprogramma's

0

 

0

       

Extra hulp voor de klas

0

 

0

       

Overige subsidies

62.534

 

62.534

3.506

     

Opdrachten

63.461

– 12.187

51.274

0

4.535

3.905

0

Opdrachten

34.218

– 12.187

22.031

 

4.535

3.905

 

Zelftesten

29.243

 

29.243

       

Bijdrage aan agentschappen

32.246

0

32.246

0

0

0

0

Dienst Uitvoering Onderwijs

32.246

 

32.246

       

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

7.260

0

7.260

0

0

0

0

Stichting Vervangingsfonds en Particpatiefonds

4.702

 

4.702

       

UWV

2.558

 

2.558

       

Bijdrage aan medeoverheden

638.503

110.000

748.503

30.000

0

0

0

Gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid

521.212

 

521.212

       

Caribisch Nederland

20.394

 

20.394

       

Scholenprogramma Groningen

3.000

 

3.000

       

Nationaal Programma Onderwijs

93.897

 

93.897

       

Ventilatie in scholen

0

110.000

110.000

30.000

     

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

153

0

153

0

0

0

0

Brede scholen

0

 

0

       

BES(t)4kids

153

 

153

       

Ontvangsten

9.308

0

9.308

0

0

0

0

Toelichting

Het financieel instrument bekostiging wordt in 2022 verhoogd met € 349,6 miljoen en in 2023 met € 617,5 miljoen. Het betreft hier de middelen voor de aanvullende bekostiging op het NP Onderwijs. Het instrument bijdrage aan medeoverheden wordt in 2022 verhoogd met € 110,0 miljoen en in 2023 met € 30,0 miljoen. Dit betreft de middelen voor de specifieke uitkering ventilatie in scholen. Op het instrument opdrachten worden middelen doorgeschoven naar latere jaren, zodat de ondersteuning aan scholen en de monitoring gedurende de gehele looptijd van het NP Onderwijs in stand kan worden gehouden.

Beleidsartikel 3

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 3 (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting 2022 (incl. NvW, amendementen en ISB)

Mutaties 6e Incidentele Suppletoire Begroting

Stand na 6e Incidentele Suppletoire Begroting

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Mutatie 2026

Verplichtingen

9.244.248

928.129

10.172.377

0

2.438

2.769

0

Totale uitgaven

9.815.031

349.921

10.164.952

578.208

2.438

2.769

0

waarvan juridisch verplicht (%)

99,0%

           
               

Bekostiging

9.315.303

352.981

9.668.284

578.208

0

0

0

Bekostiging vo-instellingen

8.895.477

 

8.895.477

       

Resultaatafhankelijke bekostiging vsv aan vo-instellingen

18.057

 

18.057

       

Bekostiging Caribisch Nederland

17.336

3.975

21.311

       

Prestatiebox

0

 

0

       

Aanvullende regeling strategisch personeelsbeleid, begeleiding starters en thuiszitters

109.931

 

109.931

       

Aanvullende regelingen leerlingendaling

4.540

 

4.540

       

Aanvullende bekostiging Nationaal Programma Onderwijs

269.962

349.006

618.968

578.208

     

Subsidies (regelingen)

210.679

0

210.679

0

0

0

0

Stichting Kennisnet (basissubsidie) po, vo, mbo

19.755

 

19.755

       

Pilots lente- en zomerscholen vo

9.000

 

9.000

       

Nieuwe leerweg

9.825

 

9.825

       

Inhaal- en ondersteuningsprogramma's

0

 

0

       

Extra hulp voor de klas

0

 

0

       

Regeling brede brugklas

102.000

 

102.000

       

Overige subsidies

70.099

 

70.099

       

Opdrachten

115.945

– 3.060

112.885

0

2.438

2.769

0

Opdrachten

22.080

– 3.060

19.020

 

2.438

2.769

 

Zelftesten

93865

 

93.865

       

Bijdrage aan agentschappen

65.086

0

65.086

0

0

0

0

Dienst Uitvoering Onderwijs

65.086

 

65.086

       

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

47.700

0

47.700

0

0

0

0

College voor Toetsen en Examens

4.767

 

4.767

       

SLOA: onderwijs ondersteunende instellingen

42.933

 

42.933

       

Bijdrage aan medeoverheden

60.032

0

60.032

0

0

0

0

Nationaal Programma Onderwijs

60.032

 

60.032

       

Bijdrage aan (inter)nationale organisaties

286

0

286

0

0

0

0

GRAZ (ECML) en PISA

286

 

286

       

Ontvangsten

7.391

0

7.391

0

0

0

0

Toelichting

Het financieel instrument bekostiging wordt in 2022 verhoogd met € 353,0 miljoen en in 2023 met ruim € 578,2 miljoen. Het betreft hier de middelen voor de aanvullende bekostiging op het Nationaal Programma Onderwijs. Op het instrument opdrachten worden middelen doorgeschoven naar latere jaren, zodat de ondersteuning aan scholen en de monitoring gedurende de gehele looptijd van het NP Onderwijs in stand kan worden gehouden.

Beleidsartikel 14

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 14 (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting 2022 (incl. NvW, amendementen en ISB)

Mutaties 6e Incidentele Suppletoire Begroting

Stand na 6e Incidentele Suppletoire Begroting

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Mutatie 2026

Verplichtingen

743.166

41.742

784.908

0

0

0

0

Totale uitgaven

1.409.837

41.742

1.451.579

0

0

0

0

waarvan juridisch verplicht (%)

82,7%

           
               

Bekostiging

1.002.323

0

1.002.323

0

0

0

0

Culturele basisinfrastructuur vierjaarlijkse instellingen

242.967

 

242.967

       

Culturele basisinfrastructuur vierjaarlijkse fondsen

272.701

 

272.701

       

Museale instellingen met een wettelijke taak

247.611

 

247.611

       

Stelseltaken openbare bibliotheekvoorzieningen

24.092

 

24.092

       

Digitale openbare bibliotheek

18.368

 

18.368

       

Bibliotheekvoorziening leesgehandicapten

12.537

 

12.537

       

Monumentenzorg

148.583

 

148.583

       

Archieven incl. Regionale Historische Centra

29.650

 

29.650

       

Flankerend beleid huisvesting

5.813

 

5.813

       

Cultuureducatie met Kwaliteit

1

 

1

       

Subsidies (regelingen)

165.703

41.742

207.445

0

0

0

0

Verbreden inzet cultuur

9.331

 

9.331

       

Internationaal cultuurbeleid (incl. HGIS)

8.356

 

8.356

       

Programma leesbevordering

3.967

 

3.967

       

Creatieve Industrie

1.728

 

1.728

       

Specifiek cultuurbeleid

139.909

41.742

181.651

       

Subsidies Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

2.412

 

2.412

       

Opdrachten

194.416

0

194.416

0

0

0

0

Beleidsonderzoek, evaluaties en kennisbasis

2.068

 

2.068

       

Monumentenzorg

0

 

0

       

Archeologie

0

 

0

       

Erfgoed en fysieke leefomgeving

0

 

0

       

Opdrachten Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

10.024

 

10.024

       

Overige opdrachten

182.324

 

182.324

       

Bijdragen aan agentschappen

44.438

0

44.438

0

0

0

0

Nationaal Archief

44.438

 

44.438

       

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

2.957

0

2.957

0

0

0

0

Ontvangsten

47.043

0

47.043

0

0

0

0

Toelichting

Het financieel instrument Subsidies(regelingen) wordt in 2022 incidenteel met € 41,7 miljoen verhoogd. Dit betreft de middelen voor de suppletieregeling.

Artikel 91

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 91 (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting 2022 (incl. NvW, amendementen en ISB)

Mutaties 6e Incidentele Suppletoire Begroting

Stand na 6e Incidentele Suppletoire Begroting

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Mutatie 2026

Verplichtingen

585.126

– 585.126

0

– 614.383

0

0

0

Uitgaven

585.126

– 585.126

0

– 614.383

0

0

0

               

Loonbijstelling

0

0

0

0

0

0

0

waarvan programma

0

0

0

0

0

0

0

waarvan apparaat

0

0

0

0

0

0

0

Prijsbijstelling

0

0

0

0

0

0

0

waarvan programma

0

0

0

0

0

0

0

waarvan apparaat

0

0

0

0

0

0

0

Onvoorzien

585.126

– 585.126

0

– 614.383

0

0

0

Ontvangsten

0

0

0

0

0

0

0

Toelichting

De middelen die op de post onvoorzien stonden gereserveerd voor het NP Onderwijs worden voor zowel 2022 als 2023 geheel afgeboekt. Deze zijn overgeheveld naar Artikel 1 en 3.

Artikel 95

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 95 (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting 2022 (incl. NvW, amendementen en ISB)

Mutaties 6e Incidentele Suppletoire Begroting

Stand na 6e Incidentele Suppletoire Begroting

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Mutatie 2026

Verplichtingen

276.492

– 400

276.092

0

1.000

1.000

0

Uitgaven

278.242

– 400

277.842

0

1.000

1.000

0

               

Personele uitgaven

218.059

– 400

217.659

0

1.000

1.000

0

waarvan eigen personeel

207.778

– 400

207.378

 

1.000

1.000

 

waarvan externe inhuur

6.029

 

6.029

       

waarvan overige personele uitgaven

4.252

 

4.252

       

Materiële uitgaven

60.183

0

60.183

0

0

0

0

waarvan ICT

10.170

 

10.170

       

waarvan bijdrage aan SSO's

21.155

 

21.155

       

waarvan overige materiële uitgaven

28.858

 

28.858

       

Begrotingsreserve schatkistbankieren

0

0

0

0

0

0

0

Ontvangsten

567

0

567

0

0

0

0