Nr. 4 VERSLAG HOUDENDE EEN LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

1

Hoe heeft het kunnen gebeuren dat coronasteunmaatregelen tot een bezuiniging leiden op de OCW begroting en dus blijkbaar niet vanuit die 8,5 miljard euro gefinancierd kunnen worden?

2

Wanneer werd duidelijk dat de coronasteunmaatregelen voor het onderwijs leidden tot een bezuiniging op de begroting?

3

Hoe verhoudt de informatie die de Kamer ontving bij het Nationaal Programma Onderwijs, namelijk dat de coronasteunmaatregelen vanuit de 8,5 miljard euro gefinancierd zouden worden, zich ten opzichte van de bezuiniging die nu bij de Voorjaarsnota bekend is geworden? Hoe komt het dat de Kamer hier niet al eerder over geïnformeerd is, bijvoorbeeld bij het presenteren van het Nationaal Programma Onderwijs?

4

Wanneer zijn de MBO1 Raad, VH2, VSNU3, ISO4 en LSVb5 geïnformeerd over het tekort op de begroting?

5

In hoeverre is in de ramingen van het aantal studenten rekening gehouden met Covid-19? Voor hoe lang wordt ingeschat dat Covid-19 gevolgen gaat hebben voor de instroom van studenten?

6

Stel er zou komende jaren een meevaller komen in de studentenaantallen, wat gebeurt er dan met deze middelen? Gaan deze terug naar de staatskas, worden die vereffend met het openstaande tekort of iets anders?

7

Hoeveel studenten staan al langer dan tien jaar ingeschreven aan een pabo6 of lerarenopleiding? Op welke hoger onderwijsinstellingen is dit het geval? Wat is daarvan de reden?

Van het aantal studenten ingeschreven op 1 oktober 2020 in een pabo of andere hbo bachelor lerarenopleiding staat 1,93% (1121 studenten) langer dan 10 jaar ingeschreven. Onderstaand is de uitsplitsing per onderwijsinstelling opgenomen. Omdat het om kleine aantallen gaat, mogelijk herleidbaar tot individuen, is het percentage per instelling opgenomen in plaats van de absolute aantallen.

Naar de specifieke redenen waarom studenten langer dan tien jaar aan de lerarenopleidingen en pabo’s staan ingeschreven is geen onderzoek gedaan. Uit ho-breed onderzoek komt naar voren dat te weinig studiebegeleiding, een omvangrijke bijbaan, faalangst, gebrek aan studievaardigheden, ziekte of familieomstandigheden, motivatiegebrek, te weinig uitdagend curriculum en behoefte aan een meer schoolse aanpak factoren kunnen zijn voor langstuderen7. Op dit moment wordt in opdracht van OCW een onderzoek uitgevoerd naar studiesucces op de tweedegraadslerarenopleidingen. In september 2021 zal er in het kader van het onderzoek een kennisdelingssessie worden georganiseerd voor een vijftal onderwijsinstellingen, en zal het probleem van langstuderen ook daar worden besproken. Op basis van dit gesprek en de uitkomsten van het onderzoek naar studiesucces wil ik bekijken of verder onderzoek en maatregelen nodig zijn.

8

Hoe waarborgt u dat scholen elke leerling die bij gebrek aan de benodigde apparaten thuis, in aanmerking komt voor ondersteuning via SIVON8, daadwerkelijk voldoende ondersteuning krijgt? Kan het gebeuren dat (verlegen) leerlingen en hun ouders de problemen niet zelf benoemen en daarmee buiten beeld blijven?

9

In hoeverre houdt u zicht erop dat sneltesten daadwerkelijk worden gebruikt? Welk deel van de sneltesten verdwijnt in het onderwijs ongebruikt met het vuilnis?

Wij hebben tot nu toe gegevens over de hoeveelheden uitgereden testen. Er is geen zicht op in hoeverre de tests daadwerkelijk gebruikt worden. Wel zijn we een monitoringsonderzoek gestart om beter zicht te krijgen op testbereidheid onder personeel, leerlingen en studenten. De eerste resultaten hiervan worden in eind juli verwacht. Het eindrapport wordt in september verwacht. Een eerste indicatie van de vraag naar testen krijgen we door middel van de aanvraagmodule die is ingericht voor scholen in het po en vo. Via deze module kunnen scholen aangeven of zij meer of minder tests willen ontvangen. Hieruit blijkt (peildatum 6 juni 2021) dat 89% van de vo-scholen nog hetzelfde aantal testen geleverd wil krijgen als in de voorgaande weken. Er zijn 111 scholen die minder of geen testen willen ontvangen. De voornaamste reden hiervan is dat zij voldoende testen op voorraad hebben. Wel komt uit een recente peiling van de Algemene Vereniging van Schoolleiders naar voren dat het gebruik mogelijk lager ligt, hierin gaf 30% van de schoolleiders aan dat de testen zeker gebruikt zullen worden door hun personeel.

In het mbo en ho kunnen studenten en personeel testen bestellen. De mate waarin dit gebeurt geeft ook een indicatie van de testbereidheid. Op basis van de eerste ervaringen uit het hoger onderwijs is de aanvraagbereidheid van zelftesten onder studenten circa 25%. Er zijn geen gegevens in hoeverre deze zelftesten ook worden uitgevoerd.

Wij gaan er vanuit dat scholen of instellingen de tests alleen in ontvangst nemen als zij verwachten deze te gebruiken. Hetzelfde geldt voor de studenten. In de communicatie naar scholen en instellingen besteden we aandacht aan het gebruik van testen en vragen we scholen niet onnodig veel testen op voorraad te houden.

10

Welke lessen trekt u inmiddels uit de ervaringen met de zojuist afgeronde eerste termijn van de centrale examens 2021 in het voortgezet onderwijs?

11

Welke consequenties verbindt u bij de uitvoering van het «Nationaal Programma Onderwijs: steunprogramma voor herstel en perspectief» aan het oordeel van de recente AOb9- enquête onder zo'n 700 leraren, ondersteuners en directieleden, waarbij zestig procent van de respondenten oordeelde dat «het wegwerken van de achterstanden gehinderd wordt door een gebrek aan leraren» en tachtig procent niet bleek te verwachten dat het tekort door het Nationaal Programma Onderwijs zal worden weggewerkt? Zien al deze mensen uit de dagelijkse onderwijspraktijk dit verkeerd? Welke aanwijzingen bestaan daar dan voor?

12

Wat is de precieze bedoeling van de mutaties in de subsidieregering Humanistisch vormend en godsdienst onderwijs? Zijn deze mutaties toereikend om inflatie en loonstijging van betrokken leraren bij te houden?

13

Waarvoor zijn de bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken in verband met brede scholen in 2023, 2024 en 2025 precies bestemd?

14

Hoe verklaart u de dalingen bij de bekostiging Caribisch Nederland voor het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs en de volwasseneneducatie in de mutaties 2023, 2024 en 2025? Wat betekenen de mutaties in de bijdragen aan medeoverheden op Caribisch Nederland in deze Voorjaarsnota, in 2022 en 2024 voor het primair onderwijs op Caribisch Nederland?

De negatieve mutaties voor primair en voortgezet onderwijs in 2023, 2024 en 2025 en de negatieve mutaties voor het beroepsonderwijs en volwasseneneducatie in 2024 en 2025 worden veroorzaakt doordat de euro meer waard is geworden dan de US dollar. Dit leverde een meevaller op die, conform budgettaire discipline, ten gunste is gekomen van het generale beeld. In de overige jaren is die negatieve mutatie per saldo niet meer zichtbaar door de extra middelen die ter beschikking zijn gesteld in het kader van het NP Onderwijs.

De mutaties op het instrument bijdrage medeoverheden hebben betrekking op de onderwijsverbetermiddelen, de onderwijshuisvesting en een deel voor samenwerking met Curaçao, Sint Maarten en Aruba. De middelen vallen onder het begrotingsartikel primair onderwijs, maar worden ingezet op het hele OCW-domein. De middelen worden onder meer ingezet voor het verhogen van de leerprestaties van alle leerlingen in Caribisch Nederland tot een niveau dat naar Nederlandse maatstaven aanvaardbaar is. De beschikbare middelen voor de huisvesting worden aangepast op de actuele planning. Daarnaast is er een correctie op de wisselkoers geboekt omdat de euro meer waard is geworden dan de US dollar.

15

Krijgt een deel van de 101 scholen in het Groningse aardbevingsgebied die aardbevingsbestendig moeten worden gemaakt bij een mogelijk nog beperkte schade ook te maken met aanbiedingen voor een afkoopsom inééns, zoals dat ook wel geschiedt bij individuele burgers? Zo ja, wat betekent dit dan als de aardbevingsschade achteraf toch veel ernstiger mocht uitpakken voor de realisatie van aardbevingsbestendigheid?

16

Hoe hoog is de gemiddelde doorlooptijd van studenten aan de pabo's en lerarenopleiding uitgesplitst naar hoger onderwijsinstelling?

Van de studenten die voor het eerst een diploma in een hbo-bachelor lerarenopleiding behalen in studiejaar 2019–2020 is de gemiddelde doorlooptijd 4,64 jaar. Uitgesplitst naar pabo en andere hbo-bachelor lerarenopleidingen is dit respectievelijk 4,46 jaar en 4,80 jaar.

Onderstaand is de uitsplitsing per onderwijsinstelling opgenomen.

17

Hoe verklaart u dat er veel minder een beroep werd gedaan op de subsidieregeling Tegemoetkoming 2e lerarenopleiding? Heeft u achteraf wel voldoende ruchtbaarheid gegeven aan deze subsidieregeling, nu er ruim 2,1 miljoen euro op de plank blijkt te zijn blijven liggen? Welke lessen trekt u daaruit dan voor de toekomst, mede in het licht van de problematiek van het kwantitatieve en kwalitatieve lerarentekort?

De subsidieregeling tweede lerarenopleiding is een tegemoetkoming voor studenten die een tweede lerarenopleiding volgen en daarvoor instellingscollegegeld moeten betalen. Deze regeling is op 1 oktober 2020 in werking getreden. Voor studiejaar 2020–2021 is de tegemoetkoming toegekend aan 108 studenten.

De belangrijke les van dit eerste jaar van de regeling is dat de tegemoetkoming laag is ten opzichte van de te maken kosten door studenten. In het voorjaar van 2020 is op basis van beperkt beschikbare gegevens besloten om het subsidiebedrag te maximeren op € 3.500 per student voor de duur van één jaar, terwijl zij hoger collegegeld betalen en over het algemeen voor meer jaren. In dat licht bezie ik op dit moment of ik per 1 oktober 2021, binnen het bestaande budget, de hoogte van toekenning per student kan verhogen. Dit maakt het aantrekkelijker om een toekenning aan te vragen voor studenten. Ik heb niet de indruk dat de onderuitputting komt door het geven van onvoldoende ruchtbaarheid aan de subsidieregeling, maar ik zal wanneer de regeling is aangepast de communicatie intensiveren. Voordat de regeling in het najaar weer openstaat voor nieuwe aanmeldingen, zal ik via de OCW-kanalen zoals nieuwbrieven hierover communiceren en de VH, VSNU en de PO-, VO- en MBO-raad vragen om dit onder de aandacht te brengen bij haar leden. Het Onderwijsloket speelt ook al een rol in communicatie over de regeling. Het Onderwijsloket is in opdracht van OCW door de VH en VSNU opgericht om potentiële overstappers van persoonlijk advies te voorzien in de te volgen routes. Daarbij geeft het Onderwijsloket ook informatie over praktische zaken zoals subsidiemogelijkheden.