Nr. 5 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

De vaste commissie voor Infrastructuur en Waterstaat heeft een aantal vragen voorgelegd aan de Algemene Rekenkamer over de brief van 19 mei 2021 over het rapport Resultaten verantwoordingsonderzoek 2020 bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (Kamerstuk 35 830 XII, nr. 2). De Algemene Rekenkamer heeft deze vragen beantwoord bij brief van 8 juni 2020. Vragen en antwoorden zijn hierna afgedrukt.

De fungerend voorzitter van de commissie, Agnes Mulder

De griffier van de commissie, Rijkers

Als het gaat om maatregelen tegen droogte in het Deltaprogramma Zoetwater, houdt de Minister de voortgang van afspraken bij. Dat gebeurt ook voor zoetwaterregio’s die afhankelijk zijn van regen- en grondwater. We verwachten echter van de Minister dat zij sterker en inhoudelijker betrokken is bij de maatregelen tegen droogte die worden ontwikkeld in het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Daarbij gaat het om maatregelen die juist voor regen- en grondwaterafhankelijke gebieden erg belangrijk zijn. Droogte wordt mede veroorzaakt door klimaatverandering en levert problemen op voor de nationale zoetwatervoorziening, beide onderwerpen waarvoor de Minister van IenW een verantwoordelijkheid draagt, zoals ook beschreven is in ons rapport. Op basis van inhoudelijk inzicht in de ruimtelijke maatregelen die op lokaal niveau worden ontwikkeld en uitgevoerd, en de knelpunten die hierbij ontstaan, kan de Minister bijsturen en kennis (laten) delen.

Wij hebben geen onderzoek gedaan naar de manier waarop de verantwoordelijke Ministers en decentrale overheden besluiten nemen over maatregelen waar belangen met elkaar botsen. Wel hebben wij vastgesteld dat de vereiste cofinanciering die door decentrale overheden gezocht moet worden voor ruimtelijke maatregelen tegen droogte veel tijd kost omdat er – in vergelijking met watersysteemmaatregelen – meer partijen bij betrokken zijn. Dat hierbij de belangen van betrokken partijen vaak uiteen lopen, laat ook ons voorbeeld op pagina 31 en 32 zien. Daarom bevelen wij de Minister van IenW ook aan om niet alleen procesvoortgang van het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie te bewaken maar ook inhoudelijk te monitoren. Zo verkrijgt de Minister inzicht in de ruimtelijke maatregelen die op lokaal niveau tegen droogte worden ontwikkeld en in de knelpunten die zich hierbij voordoen. De Minister kan vervolgens bijsturen en kennis delen.

Wij hebben dit niet onderzocht in 2020 maar de hoeveelheid geld die nodig is voor instandhouding van de netwerken van Rijkswaterstaat hangt af van de eisen die worden gesteld aan de veiligheid en beschikbaarheid van de netwerken. In ons onderzoek naar gebruiksbeperkingen in het hoofdvaarwegennet in het verantwoordingsonderzoek 2018 bij het Ministerie van IenW concludeerden we onder meer dat een oplopend volume aan uitgesteld onderhoud leidt tot een hogere kans op storingen en daarmee tot gebruiksbeperkingen voor de scheepvaart. De prestatie-indicator voor stremmingen als gevolg van ongepland onderhoud werd toen niet gehaald door de Minister van IenW. In 2020 was dat ook het geval. Mede naar aanleiding van ons verantwoordingsonderzoek 2018 en onze eerdere onderzoeken naar instandhouding van het hoofdwegennet (2014), het hoofdvaarwegennet (2015) en het hoofdwatersysteem (2016) heeft de Minister van IenW haar meerjarenramingen voor instandhouding extern laten toetsen. In haar brieven van 19 juni en 17 december 2020 informeert de Minister de Kamer over de resultaten van deze toets. Uit de toets blijkt dat de budgetbehoefte bij Rijkswaterstaat voor instandhouding voor het hoofdwegennet en het hoofdvaarwegennet in de periode 2022–2035 gemiddeld € 1 miljard per jaar hoger ligt dan wat hiervoor beschikbaar is in deze periode. Hierbij is uitgegaan van het huidige gewenste niveau van instandhouding.