Gepubliceerd: 17 december 2020
Indiener(s): Ingrid van Engelshoven (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (D66), Arie Slob (minister onderwijs, cultuur en wetenschap) (CU)
Onderwerpen: begroting financiƫn
Bron: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-35682-2.html
ID: 35682-2

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2021 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

De behandeling van de OCW-begroting in de Tweede Kamer der Staten-Generaal heeft plaatsgevonden en is bij stemming op 8 december 2020 aangenomen. Vanwege de snelle opeenvolging van begrotingswetsvoorstellen, om het budgetrecht van de Staten Generaal te waarborgen, bevat de kolom «Vastgestelde begroting» zowel de vastgestelde stand bij ontwerpbegroting als de aangenomen amendementen en de ingediende Nota's van Wijziging op de OCW-begroting 2021.

Normaliter wordt nieuw beleid in uitvoering genomen nadat de Staten-Generaal de begrotingswet heeft geautoriseerd. Aangezien uitvoering van de spoedeisende maatregelen die in deze Incidentele Suppletoire Begroting zijn opgenomen, te weten extra hulp en ondersteuning voor het Hoger Onderwijs vanaf 1 januari t/m 30 juni 2021 in verband met COVID-19, niet kan wachten tot formele autorisatie van beide Kamers der Staten-Generaal, zal het kabinet de uitvoering van de maatregelen starten. Hiermee wordt gehandeld conform lid 2 van artikel 2.27 van de Comptabiliteitswet 2016. Voor de indiening van deze incidentele suppletoire begroting is uw Kamer vooraf geïnformeerd per brief van 14 december 2020 over «Uitwerking ondersteuning cruciale sectoren met tijdelijke coronabanen» (Kamerstukken II 2020/21, 35..., nr...).

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Wetsartikel 2

De vaststelling van de begrotingsstaat geschiedt in duizenden euro's.

Wetsartikel 3

Dit artikel regelt de inwerkingtreding van deze wet.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, I.K. van Engelshoven

De Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media, A. Slob

B BEGROTINGSTOELICHTING

1. Inhoudelijke toelichting

Dit onderdeel van de memorie van toelichting bestaat uit een inhoudelijk deel en een artikelsgewijs deel. Per beleidsartikel wordt een overzicht van de wijzigingen gegeven, inclusief toelichting. Daarbij worden mutaties groter of gelijk aan onderstaande staffel toegelicht:

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting in € miljoen)

Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)

Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)

< 50

1

2

=> 50 en < 200

2

4

=> 200 < 1.000

5

10

=> 1.000

10

20

De uitbraak van COVID-19 stelt het onderwijs voor grote uitdagingen. Voor hogescholen en universiteiten is de werkdruk aanzienlijk. Instellingen moeten onderwijs verzorgen dat deels op de instelling en deels op afstand plaats vindt. Dit vergt veel van de organisatie. In het hoger onderwijs kunnen minder studenten tegelijk fysiek les krijgen, omdat door alle aanwezigen anderhalve meter afstand moet worden gehouden. Dit leidt in de praktijk tot het vaker aanbieden van dezelfde les en veel lessen op afstand. Deze aanpassingen in het onderwijs kunnen niet altijd door het zittende personeel worden ondervangen. Om die reden is er soms behoefte aan extra ondersteuning. Het kabinet trekt daarom € 20,0 miljoen uit om het hoger onderwijs met 1.200 fte tijdelijke coronabanen te ondersteunen. Hierover is de Tweede Kamer geïnformeerd per brief van 14 december 2020 over «Uitwerking ondersteuning cruciale sectoren met tijdelijke coronabanen» (Kamerstukken II 2020/21, 35..., nr...).

Via een subsidieregeling van 1 januari t/m 30 juni 2021 wordt aan bekostigde instellingen in het hoger onderwijs de benodigde extra hulp en ondersteuning gegeven. Het is derhalve noodzakelijk dat het bedrag van € 20,0 miljoen zo spoedig mogelijk op de OCW-begroting wordt geboekt.

Daarnaast worden middels deze Incidentele Suppletoire Begroting drie overlopende verplichtingen verwerkt die voortkomen uit eerdere coronamiddelen van 2020. Het betreft twee keer € 0,25 miljoen voor de aanpak van de jeugdwerkloosheid op Artikel 1 (Primair onderwijs) en Artikel 3 (Voortgezet onderwijs) voor leerlingen in het praktijkonderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs. Dit bedrag wordt samen met het bedrag bedoeld voor 2021 aan de scholen verstrekt. Ook betreft het € 3,97 miljoen op Artikel 11 (Studiefinanciering) voor de kosten die gemaakt worden om studenten te compenseren van wie het recht op basisbeurs en/of aanvullende beurs afliep in de maanden juli, augustus en september. Deze in totaal € 4,47 miljoen wordt in de Slotwet 2020 van OCW afgeboekt.

2. Budgettaire consequenties beleidsartikelen

Beleidsartikel 1. Primair Onderwijs

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 1 (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting incl. NvW, amendementen

Mutaties 1e ISB 2021

Stand 1e ISB 2021

Mutatie 2022

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Verplichtingen

12.274.752

250

12.275.002

       

waarvan garantieverplichtingen

             

waarvan overig

12.274.752

250

12.275.002

       

Totale uitgaven

12.244.752

250

12.245.002

       

waarvan juridisch verplicht (%)

99,89%

           
               

Bekostiging

11.466.146

250

11.466.396

       

Bekostiging po-instellingen

11.157.420

250

11.157.670

       

Bekostiging Caribisch Nederland

19.991

 

19.991

       

Prestatiebox

178.716

 

178.716

       

Aanvullende bekostiging

80.019

 

80.019

       

Aanpak lerarentekort G5

30.000

 

30.000

       

Subsidies (regelingen)

200.369

0

200.369

       

Onderwijsvoorziening jonggehandicapten

23.200

 

23.200

       

Nederlands onderwijs buitenland

12.600

 

12.600

       

Basis voor Presteren (School aan Zet en Bèta Techniek)

   

0

       

Humanistisch vormend en godsdienstonderwijs

13.130

 

13.130

       

Inhaal- en ondersteuningsprogramma's

0

 

0

       

Extra hulp voor de klas

102.000

 

102.000

       

Overige subsidies

49.439

 

49.439

       

Opdrachten

11.010

0

11.010

       

Bijdragen aan agentschappen

30.895

0

30.895

       

Dienst Uitvoering Onderwijs

30.895

 

30.895

       

Bijdragen aan ZBO's/RWT's

7.731

0

7.731

       

Stichting Vervangingsfonds en Participatiefonds

5.228

 

5.228

       

UWV

2.503

 

2.503

       

Bijdragen aan medeoverheden

528.601

0

528.601

       

Gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid

508.909

 

508.909

       

Caribisch Nederland

19.692

 

19.692

       

Bijdragen aan (andere) begrotingshoofdstukken

0

0

0

       

Brede scholen

0

 

0

       

BES(t)4kids

0

 

0

       

Ontvangsten

10.461

0

10.461

       

Toelichting

Het financieel instrument «Bekostiging» wordt in 2021 incidenteel verhoogd met € 0,25 miljoen.

Beleidsartikel 3. Voortgezet Onderwijs

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 3 (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting incl. NvW, amendementen

Mutaties 1e ISB 2021

Stand 1e ISB 2021

Mutatie 2022

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Verplichtingen

8.962.351

250

8.962.601

       

waarvan garantieverplichtingen

             

waarvan overig

8.962.351

250

8.962.601

       

Totale uitgaven

9.026.169

250

9.026.419

       

waarvan juridisch verplicht (%)

99,2%

           
               

Bekostiging

8.763.676

250

8.763.926

       

Bekostiging vo-instellingen

8.616.767

250

8.617.017

       

Resultaatafhankelijke bekostiging vsv aan vo-instellingen

17.648

 

17.648

       

Bekostiging Caribisch Nederland

17.487

 

17.487

       

Prestatiebox

0

 

0

       

Aanvullende regeling strategisch personeelsbeleid, begeleiding starters en thuiszitters

107.234

 

107.234

       

Aanvullende regelingen leerlingendaling

4.540

 

4.540

       

Subsidies (regelingen)

156.664

0

156.664

       

Stichting Kennisnet (basissubsidie) po, vo, mbo

19.240

 

19.240

       

Regeling zomerscholen vo

9.000

 

9.000

       

Nieuwe leerweg

12.000

 

12.000

       

Inhaal- en ondersteuningsprogramma's

0

 

0

       

Extra hulp voor de klas

56.000

 

56.000

       

Overige subsidies

60.424

 

60.424

       

Opdrachten

7.095

0

7.095

       

Bijdragen aan agentschappen

54.096

0

54.096

       

Dienst Uitvoering Onderwijs

54.096

 

54.096

       

Bijdragen aan ZBO's/RWT's

44.358

0

44.358

       

College voor Toetsen en Examens

4.380

 

4.380

       

SLOA: onderwijs ondersteunende instellingen

39.978

 

39.978

       

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

280

0

280

       

GRAZ (ECML) en PISA

280

 

280

       

Ontvangsten

7.391

0

7.391

       

Toelichting

Het financieel instrument «Bekostiging» wordt in 2021 incidenteel verhoogd met € 0,25 miljoen.

Beleidsartikelen 6 en 7. Hoger Onderwijs

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 6 (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting incl. NvW, amendementen

Mutaties 1e ISB 2021

Stand 1e ISB 2021

Mutatie 2022

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Verplichtingen

3.636.053

11.317

3.647.370

       

waarvan garantieverplichtingen

             

waarvan overig

3.636.053

11.317

3.647.370

       

Totale uitgaven

3.688.678

11.317

3.699.995

       

waarvan juridisch verplicht (%)

100,00%

           
               

Bekostiging

3.603.369

0

3.603.369

       

Bekostiging onderwijsdeel1

3.261.390

 

3.261.390

       

Bekostiging ontwerp en ontwikkeling

87.882

 

87.882

       

Studievoorschot kwaliteitsafspraken2

246.091

 

246.091

       

Studievoorschotvouchers

245

 

245

       

Bekostiging flexibel hoger onderwijs voor volwassenen

7.761

 

7.761

       

Subsidies (regelingen)

3.302

11.317

14.619

       

Tegemoetkoming 2e lerarenopleiding

2.500

 

2.500

       

Overige subsidies

802

11.317

12.119

       

Bijdrage aan agentschappen

13.174

0

13.174

       

Dienst Uitvoering Onderwijs

13.174

 

13.174

       

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

68.833

0

68.833

       

NWO: Praktijkgericht onderzoek

54.213

 

54.213

       

NWO: Promotiebeurs voor leraren

10.144

 

10.144

       

Nederland-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO)

4.476

 

4.476

       

Ontvangsten

1.213

0

1.213

       
X Noot
1

Inclusief de studievoorschotmiddelen voor specifieke stimulering van landelijke prioriteiten (10% van de studievoorschotmiddelen).

X Noot
2

90% van de studievoorschotmiddelen die gekoppeld zijn aan de kwaliteitsafspraken.

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 7 (bedragen x € 1.000)
 

Vastgestelde begroting incl. NvW, amendementen

Mutaties 1e ISB 2021

Stand 1e ISB 2021

Mutatie 2022

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Verplichtingen

5.602.699

8.683

5.611.382

       

waarvan garantieverplichtingen

             

waarvan overig

5.602.699

8.683

5.611.382

       

Totale uitgaven

5.552.247

8.683

5.560.930

       

waarvan juridisch verplicht (%)

99,96%

           
               

Bekostiging

5.521.306

0

5.521.306

       

Bekostiging onderwijsdeel1

2.469.513

 

2.469.513

       

Bekostiging onderzoeksdeel

2.193.737

 

2.193.737

       

Bekostiging ondersteuning geneeskunde onderwijs en onderzoek

707.959

 

707.959

       

Studievoorschot kwaliteitsafspraken2

150.097

 

150.097

       

Studievoorschotvouchers

0

 

0

       

Profilering en zwaartepuntvorming3

0

 

0

       

Subsidies (regelingen)

25.183

8.683

33.866

       

Nuffic

14.419

 

14.419

       

Studiekeuze123

2.504

 

2.504

       

Vluchteling Studenten UAF

2.457

 

2.457

       

Handicap & Studie

698

 

698

       

Interstedelijk Studentenoverleg (ISO)

249

 

249

       

Landelijke Studenten Vakbond (LSVb)

249

 

249

       

Open en online onderwijs

1.965

 

1.965

       

Overige subsidies

2.642

8.683

11.325

       

Opdrachten

2.949

0

2.949

       

Bijdrage aan (inter)nationale organisaties

2.809

0

2.809

       

Europees Universitair Instituut Florence (EUI)

1.799

 

1.799

       

United Nations University (UNU)

1.010

 

1.010

       

Nuffic, SK123, UAF, H&S, ISO en LSVb

0

 

0

       

Ontvangsten

16

0

16

       
X Noot
1

1 Inclusief de studievoorschotmiddelen voor specifieke stimulering van landelijke prioriteiten (10% van de studievoorschotmiddelen).

X Noot
2

1 90% van de studievoorschotmiddelen die gekoppeld zijn aan de kwaliteitsafspraken.

X Noot
3

De 2%-middelen profilering en zwaartepuntvorming die conform de kwaliteitsafspraken tot en met 2022 zijn overgeheveld naar het onderwijsdeel van de hoofdbekostiging.

Toelichting

In Artikel 6 en 7 wordt het financieel instrument «Subsidies» incidenteel verhoogd met respectievelijk € 11,3 miljoen en € 8,7 miljoen. Dit betreft de incidentele middelen voor de subsidieregeling voor de coronabanen in het hoger onderwijs.

Beleidsartikel 11. Studiefinanciering

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 11 (bedragen 1 € 1.000)
   

Vastgestelde begroting incl. NvW, amendementen

Mutaties 1e ISB 2021

Stand 1e ISB 2021

Mutatie 2022

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Verplichtingen

4.773.438

3.970

4.777.408

       

Totale uitgaven

4.773.438

3.970

4.777.408

       

waarvan juridisch verplicht (%)

100%

           
                 

Inkomensoverdracht

1.583.740

3.970

1.587.710

       

Basisbeurs gift (R)

594.397

 

594.397

       

Aanvullende beurs gift (R)

713.061

 

713.061

       

Reisvoorziening gift (R)

27.293

 

27.293

       

Caribisch Nederland gift (R)

3.363

 

3.363

       

Overige uitgaven (R)

245.626

3.970

249.596

       

Leningen

 

3.051.863

0

3.051.863

       

Basisbeurs prestatiebeurs (NR)

– 368.918

 

– 368.918

       

Aanvullende beurs prestatiebeurs (NR)

89.366

 

89.366

       

Reisvoorziening (NR)

107.360

 

107.360

       

Rentedragende lening (NR)

2.807.246

 

2.807.246

       

Collegegeldkrediet (NR)

333.365

 

333.365

       

Leven lang leren krediet (NR)

42.771

 

42.771

       

Overige uitgaven (NR)

40.673

 

40.673

       

Bijdrage aan agentschappen

137.835

0

137.835

       

Dienst Uitvoering Onderwijs

137.835

 

137.835

       

Ontvangsten

1.005.737

0

1.005.737

       

Ontvangsten (R)

98.882

0

98.882

       
 

Ontvangen rente (R)

68.453

 

68.453

       
 

Overige ontvangsten (R)

30.429

 

30.429

       

Ontvangsten (NR)

906.855

0

906.855

       
 

Terugontvangen lening (NR)

906.855

 

906.855

       

Toelichting

Het financieel instrument «Inkomensoverdrachten» wordt in 2021 incidenteel verhoogd met € 3,97 miljoen.