Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,H.M. de Jonge

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De mutaties in deze suppletoire begroting bestaan uit herschikkingen binnen de begrotingsuitgaven, overboekingen van en naar andere begrotingshoofdstukken, financieringsverschuivingenen middelen die ten laste of ten gunste van het generale beeld aan de begroting van VWS worden toegevoegd of vrijvallen.

De gepresenteerde cijfers sluiten aan bij de Najaarsnota 2020, die de Minister van Financiën aan de Tweede Kamer aanbiedt. Voor informatie over de uitgaven met betrekking tot COVID-19 wordt u tevens verwezen naar de reeds verzonden incidentele suppletoire begrotingen voor 2020 van VWS. Voor de volledigheid is er een overzicht met maatregelen tot en met de vierde incidentele suppletoire begroting opgenomen.

Voor wat betreft de uitgaven en ontvangsten behorend tot het Uitgavenplafond Zorg worden mutaties die groter zijn dan € 10 miljoen toegelicht.

2 Beleid

2.1 Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties

Bovenstaand overzicht geeft een totaaloverzicht van alle COVID-19 gerelateerde uitgaven en ontvangsten op de VWS-begroting, zoals verwerkt in de relevante begrotingsstukken. Het betreft de corona gerelateerde mutaties zoals opgenomen in de eerste suppletoire begroting 2020, de eerste incidentele suppletoire begroting 2020, de nota van wijziging op de eerste incidentele suppletoire begroting 2020, de tweede incidentele suppletoire begroting 2020, de ontwerpbegroting 2021, de derde incidentele suppletoire begroting 2020, de eerste nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2021, de nota van wijziging op de tweede incidentele suppletoire begroting, de tweede nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2021, de vierde incidentele suppletoire begroting 2020 en de derde nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2021. De totaal tabel is inclusief de mutaties van deze tweede suppletoire begroting 2020.

Onderstaand overzicht bevat de belangrijkste uitgaven en ontvangsten zoals opgenomen in deze tweede suppletoire begroting 2020, waarvoor de autorisatie van de Kamer wordt gevraagd.

Toelichting

• 1. Kasschuif naar latere jaren door vertraging programma’s ZonMw als gevolg van de coronacrisis.

• 2. Centrum- en regiogemeenten hebben voor 2020 en 2021 extra middelen ontvangen voor dak- en thuislozen.

• 3. Extra middelen vaccins voor inenting van pneumokokken en griep in verband met een verwacht hoger aantal deelnemers.

• 4. Tegemoetkoming voor tijdelijke extra beddencapaciteit voor coronapatiënten in zwaar getroffen regio’s.

• 5. Kasschuif van middelen voor het Versnellingsprogramma informatie-uitwisseling patiënt en professional (VIPP) wegens naar achteren schuiven (als gevolg van COVID-19) van toekomstige digitalisering.

• 6. Ophoging subsidieplafond voor e-health toepassingen bij o.m. thuiszorg en wijkverpleging.

• 7. Een gedeeltelijke vrijval van de middelen voor Stimuleringsregeling E-Health Thuis (SET) COVID-19 2.0 in verband met een daling van het aantal aanvragen.

• 8. Vrijstelling eigen betalingen voor april en mei 2020 i.v.m. niet volledig geleverde zorg door COVID-19.

• 9. Kasschuif voor Stimuleringsregeling Wonen en Zorg.

• 10. De rijksbijdrage aan de Wlz wordt aangepast naar aanleiding van de actuele raming van het Centraal Planbureau. De middelen worden gestort zodat er geen negatief saldo ontstaat in het Fonds langdurige zorg.

• 11. In de Macro Economische Verkenning van het CPB opgenomen mutatie van bijdragen in de kosten van kortingen (BIKK) Wlz.

• 12. Verschuiving naar volgende jaren van het aan Regioplus toegekende bedrag.

• 13. Ophoging budget Zorgbonus.

• 14. Kasschuif naar 2021 ten behoeve van subsidieregeling continuïteit cruciale jeugdzorg.

• 15. De subsidieregeling bouw en onderhoud sportaccommodaties is minder benut dan vooraf geraamd, dit als gevolg van achterblijvende investeringen door COVID-19.

• 16. Compensatie sportclubs.

• 17. De uitgavenraming zorgtoeslag is op basis van de actuele raming van het Centraal Planbureau naar boven bijgesteld.

Toelichting

• 1. VWS brede dekking i.v.m. besparingsverlies Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ).

• 2. Op basis van de jaarrekening 2019 van ZonMw is de overschrijding van de overlooppost teruggevorderd.

3 Beleidsartikelen

3.1 Artikel 1 Volksgezondheid

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

1. Gezondheidsbeleid

Bijdrage aan agentschappen

RIVM: wettelijke taken en beleidsondersteuning zorgbreed

Het budget is verhoogd met € 3,9 miljoen voor onder meer corona-gerelateerd gedragsonderzoek en een corona-inclusieve Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VVT). Verder is het budget verhoogd met per saldo € 4,1 miljoen voor additionele opdrachten op het terrein van Volksgezondheid & Zorg. Het betreft onder andere de evaluatie van lokale en regionale preventieakkoorden, onderzoek naar een onderbouwing van impactvolle determinanten en onderzoek voor de bevordering van de gezondheid in de fysieke leefomgeving.

Bijdrage aan ZBO's en RWT's

ZonMW: Programmering

Door de coronacrisis treedt vertraging op in programma's die door ZonMw worden uitgevoerd. De hiermee gemoeide middelen (€ 76,0 miljoen) schuiven daarom door naar latere jaren. Verder zijn de extra middelen aanpak dak- en thuislozen (€ 73,0 miljoen) overgeboekt naar artikel 3 Langdurige zorg en ondersteuning en zijn middelen voor de uitvoering van de Maatschappelijke Diensttijd (€ 10,8 miljoen) overgeboekt naar artikel 4 Zorgbreed beleid. Tot slot is het budget verhoogd met per saldo € 15,6 miljoen voor onder andere de uitvoering van de programma's Zorg voor innoveren, Onbeperkt Meedoen, BCG vaccinatie kwetsbare ouderen en Een tegen eenzaamheid.

2. Ziektepreventie

Subsidies

Ziektepreventie

Het budget is verlaagd met € 2,1 miljoen door herschikking van middelen binnen het artikelonderdeel Ziektepreventie. Een budget van € 0,6 miljoen is overgeheveld naar Subsidies Bevolkingsonderzoeken en een budget van € 1,5 is overgeheveld naar RIVM: Opdrachtverlening aan kenniscentra. De overige mutatie bedragen minus € 0,5 miljoen.

Vaccinaties

In verwachting dat de deelname aan de griep- en pneumokkenvaccinatie in het najaar hoger zal zijn dan eerder geraamd is besloten om voor beide vaccinaties extra vaccins aan te schaffen. Naast de aanschafkosten zijn er aanvullende kosten voor de inenting van de extra deelnemers (vaccinatiekosten € 12,4 miljoen).

Opdrachten

Ziektepreventie

Voor de uitvoering van vaccinonderzoek (€ 3,0 miljoen) en het onderzoek naar alternatieven voor dierproeven (€ 0,8 miljoen) is budget overgeboekt naar artikel 10 Apparaatsuitgaven. De overige mutaties bedragen minus € 0,8 miljoen.

Bijdragen aan agentschappen

RIVM: Vaccinaties

De verwachting is dat de deelname aan de griep- en pneumokkenvaccinatie in het najaar hoger zal zijn dan eerder was geraamd. Om hierop voorbereid te zijn is besloten om voor beide vaccinaties extra vaccins aan te schaffen (griepvaccins € 4,5 miljoen).

RIVM: Opdrachtverlening aan kenniscentra

De verwachting is dat de deelname aan de griep- en pneumokkenvaccinatie in het najaar hoger zal zijn dan eerder was geraamd. Om hierop voorbereid te zijn is besloten om voor beide vaccinaties extra vaccins aan te schaffen (pneumokokkenvaccin € 7,7 miljoen). Ter dekking van problematiek op de VWS-begroting is, vooruitlopend op de jaarlijkse onderuitputting, in de eerste suppletoire begroting reeds een korting verwerkt op diverse beleidsartikelen. Daarmee is beoogd om het budget op de VWS-begroting zo goed mogelijk te verdelen en het zo mogelijk te maken om extra middelen voor nieuw beleid in te zetten en gedurende het jaar minder onderuitputting op te laten treden. Bij de tweede suppletoire is gekeken waar de onderuitputting is opgetreden. Op sommige plekken zijn ook correctieboekingen verwerkt. Op dit budget is een correctieboeking gedaan om de voorgenomen activiteiten te kunnen uitvoeren. Concreet is het budget verhoogd met € 7,3 miljoen. Verder zijn de middelen voor het programma BCG vaccinatie kwetsbare ouderen € 4,4 miljoen) overgeboekt naar het budget ZonMw: programmering. De overige mutaties bedragen € 2,2 miljoen.

3. Gezondheidsbevordering

Subsidies

Gezonde leefstijl en gezond gewicht

Het budget is in totaal met € 6,1 miljoen verhoogd. Voor de uitvoering van het Stimuleringsprogramma Seksuele en relationele vorming is € 7,1 miljoen overgeheveld van subsidies Bevordering van seksuele gezondheid. De overige mutaties bedragen minus € 1,0 miljoen.

Bevordering van seksuele gezondheid

Voor de uitvoering van de subsidieregeling Kunstmatige inseminatie met donorsemen is € 2,3 miljoen overgeheveld naar het artikelonderdeel Ethiek. In het kader van de uitvoering van Zevenpuntenplan is voor het onderdeel Stimuleringsprogramma Seksuele en relationele vorming € 7,1 miljoen overgeheveld naar Subsidies Gezonde leefstijl en gezond gewicht. Verder is voor de goede en tijdige uitvoering van het Zevenpuntenplan € 2,3 miljoen minder nodig dan eerder geraamd. Bij voorjaarsbesluitvorming was de onderuitputting 2019 € 7,9 miljoen op dit Zevenpuntenplan. doorgeschoven naar 2020 en 2021 (jaarlijks € 3,95 mln.). Een deel van deze extra middelen komt in 2020 dus niet tot besteding

4. Ethiek

Subsidies

Medische Ethiek

Voor de uitvoering van de subsidieregeling Kunstmatige inseminatie met donorsemen zijn meer middelen nodig dan geraamd (€ 2,3 miljoen), doordat het aantal aanvragen groter was dan waarmee in de raming rekening was gehouden. Samen met de overige mutaties komt het op € 3,2 miljoen.

Ontvangsten

Overige

De ontvangsten zijn verhoogd met € 6,8 miljoen in verband met de afroming van bestemmingsreserves op basis van de subsidieregeling Publieke Gezondheid. De totale terugvordering op basis van de subsidieregeling Publieke Gezondheid bedraagt € 16,8 miljoen. Bij Voorjaarsbesluitvorming is € 10 miljoen ingeboekt. De overige meerontvangsten in de tweede suppletoire begroting bedragen € 0,6 miljoen.

3.2 Artikel 2 Curatieve Zorg

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

1. Kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg

Subsidies

Medisch specialistische zorg

Binnen de subsidies Medisch specialistische zorg doet zich een incidentele meevaller voor van € 1,8 miljoen.

Ter dekking van problematiek op de VWS-begroting is, vooruitlopend op de jaarlijkse onderuitputting, in de eerste suppletoire begroting reeds een korting verwerkt op diverse beleidsartikelen. Daarmee is beoogd om het budget op de VWS-begroting zo goed mogelijk te verdelen en het zo mogelijk te maken om extra middelen voor nieuw beleid in te zetten en gedurende het jaar minder onderuitputting op te laten treden. Bij de tweede suppletoire is gekeken waar de onderuitputting is opgetreden. Op sommige plekken zijn correctieboekingen verwerkt. Op dit budget heeft een correctieboeking van € 9,3 miljoen plaatsgevonden.

Eerstelijnszorg

De verlaging van het budget wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doordat een fors aantal voornemens als gevolg van de coronacrisis geen doorgang kunnen vinden (ca. € 3,1 miljoen) en een herschikking van het budget binnen artikel 2 (ca. € 4,1 miljoen). Hierdoor vallen de uitgaven voor de subsidies Eerstelijnszorg naar verwachting ca. € 7,2 miljoen lager uit.

Lichaamsmateriaal

Vragen over de nieuwe Donorwet komen meer dan verwacht bij de Nederlandse Transplantatiestichting (NTS) terecht in plaats van bij het Donorregister. De subsidie van de NTS wordt in verband hiermee met € 3,7 miljoen verhoogd.

Medische producten

Samen met het ministerie van EZK wordt een lening verstrekt aan InnoGenerics BV die strekt tot behoud van een generieke geneesmiddelenfabrikant in Nederland, met het oog op het voorkomen van de mogelijkheid tot tekorten van geneesmiddelen. Uw Kamer is hierover door de minister van EZK op 6 augustus 2020 geïnformeerd (Kamerstukken II, 2019-2020, 29477 nr 661).

Aan de stichting Nationaal Farmaceutisch Kennis, ontwikkel- en opleidingscentrum wordt een meerjarige subsidie verstrekt met onder meer als doel dat door niet-commerciële partijen ontwikkelde en/of geproduceerde geneesmiddelen ook geregistreerd worden teneinde de kwaliteit, veiligheid en werkzaamheid ook voor geneesmiddelen voor zeer kleine patiëntpopulaties te waarborgen, de rol van 3D printing in de geneesmiddelenvoorziening te onderzoeken en een beter inzicht te krijgen hoe de kwaliteitscontroles van zowel geregistreerde als bereide geneesmiddelen verder te verbeteren zijn. Voor 2020 is hiervoor een bedrag van € 0,8 miljoen gereserveerd.

Om een plasmageneesmiddelenfaciliteit in Nederland te kunnen behouden is een bijdrage van de Nederlandse overheid nodig zodat de overdracht aan een derde partij kan plaatsvinden. Deze bijdrage van € 12 miljoen bestaat voor € 6 miljoen uit een beroep op de afgegeven garantie aan de Stichting Sanquin. De andere helft wordt als lening aan Sanquin Holding BV verstrekt tegen marktconforme voorwaarden om de periode te overbruggen tot de beoogde overdracht daadwerkelijk plaatsvindt (31 december 2020).

Bijdrage aan agentschappen

CIBG

De bijdrage aan het CIBG is lager, omdat meer voorlichting over de nieuwe Donorwet door de Nederlandse Transplantatiestichting wordt gegeven en minder door het Donorregister dan oorspronkelijk geraamd. Daarnaast vallen de herbouwkosten van het Donorregister lager uit dan geraamd.

3. Ondersteuning van het zorgstelsel

Subsidies

Regeling medisch noodzakelijke zorg onverzekerden

In het voorjaar is € 44 miljoen bevoorschot voor de geraamde uitgaven van het CAK. Dit bedrag valt lager uit en wordt teruggevorderd.

Regeling veelbelovende zorg

De onderzoeken in het kader van de subsidieregeling Veelbelovende zorg komen trager op gang dan verwacht. Dit leidt tot onderuitputting van de uitgaven.

Medisch specialistische zorg

Voor het ontsluiten van patiëntgegevens in de medisch-specialistische zorg en de uitwisseling tussen instellingen onderling is er de periode 2020-2023 in totaal € 75 miljoen beschikbaar voor ziekenhuizen, universitair medische centra en overige instellingen voor medisch specialistische zorg (VIPP-programma voor de MSZ). Als gevolg van de corona-crisis konden de ziekenhuizen in 2020 geen prioriteit geven aan de subsidieaanvragen. De verlaging van het budget met ca. € 18,3 miljoen betreft dan ook een kasschuif om het kasritme in overeenstemming te brengen met de uitgaven. Daarnaast is sprake van een groot aantal andere kleine mutaties die per saldo leiden dat het budget totaal met € 14,6 miljoen wordt verlaagd.

Ter dekking van problematiek op de VWS-begroting is, vooruitlopend op de jaarlijkse onderuitputting, in de eerste suppletoire begroting reeds een korting verwerkt op diverse beleidsartikelen. Daarmee is beoogd om het budget op de VWS-begroting zo goed mogelijk te verdelen en het zo mogelijk te maken om extra middelen voor nieuw beleid in te zetten en gedurende het jaar minder onderuitputting op te laten treden. Bij de tweede suppletoire is gekeken waar de onderuitputting is opgetreden. Op sommige plekken zijn ook correctieboekingen verwerkt. Op dit budget heeft een correctieboeking van € 9,1 miljoen plaatsgevonden.

Tegemoetkoming extra beddencapaciteit zwaar getroffen regio’s

Ten behoeve van het organiseren van extra beddencapaciteit in een aantal zwaar getroffen regio’s heeft aanvullend op de later georganiseerde compensatie aan verzekeraars een tegemoetkoming plaatsgevonden vanuit de VWS begroting. Het betreft € 14,1 miljoen.

Bekostiging

Zorg illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen

De uitgaven in het kader van de regeling voor vergoeding van medisch noodzakelijke zorg aan illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen zijn hoger dan eerder geraamd. Dit heeft onder meer te maken met het wegwerken van de werkvoorraad ultimo 2019. Tot en met 31 augustus 2020 heeft het CAK circa € 34 miljoen aan zorgkosten vergoed in het kader van de Regeling Financiering Zorg Onverzekerbare Vreemdelingen.

Volgens de augustusrapportage van het CAK komt de verwachte realisatie uit op ongeveer € 48 miljoen, waarbij er vanuit is gegaan dat alleen de werkvoorraad van december 2020 wordt meegenomen naar 2021. Afgezet tegen het beschikbare budget van € 38,3 miljoen betekent dit een tekort van € 9,7 miljoen.

Inkomensoverdrachten

Overgangsregeling FLO/VUT ouderenregeling ambulance personeel

De uitgaven voor de FLO/VUT-ouderenregeling ambulancepersoneel vallen (€ 6,4 miljoen) hoger uit, onder andere als gevolg van wijzigingen in regelgeving waarvan is afgesproken dat deze risico’s voor VWS zijn.

Opdrachten

Uitvoering zorgverzekeringsstelsel

In het voorjaar werd verwacht dat het budget voor 2020 voldoende zou zijn, maar door met name extra uitgaven in verband met werkgeverslasten van de pgb-regeling en daarnaast onvermijdelijke uitgaven in het kader van de implementatie van de GLI is het budget ontoereikend en zijn aanvullende middelen beschikbaar gesteld.

Ontvangsten

Hogere ontvangsten wanbetalers MTR 2020

Op basis van informatie van het CAK wordt verwacht dat de ontvangsten in het kader van de aanpak van wanbetalers (ontvangsten opgelegde bestuursrechtelijke boete) hoger zijn dan eerder geraamd.

Terugontvangst subsidieregeling onverzekerde personen

Op grond van informatie van het CAK is gebleken dat een beperkt deel van de in 2019 aan het CAK verstrekte middelen ten behoeve van betalingen in het kader van de subsidieregeling onverzekerde personen ongebruikt is gebleven. Deze middelen worden door het CAK aan VWS terugbetaald.

Ruimte ontvangsten artikel 2

Over 2020 vallen de ontvangsten over artikel 2 € 2,7 miljoen hoger uit dan geraamd. Dit komt onder andere door het aflopen van de eerste VIPP-regelingen, waar een aantal ziekenhuizen ontvangen subsidie moeten terugbetalen als gevolg van het niet uitvoeren van activiteiten.

Ruimte subsidieregeling onverzekerde personen

Het CAK verwacht minder uitgaven in het kader van de subsidieregeling onverzekerde personen (SOV)-regeling te doen dan het bedrag dat is bevoorschot in 2020. Het CAK heeft ingestemd met een terugbetaling van het teveel ontvangen bedrag.

3.3 Artikel 3 Langdurige zorg en ondersteuning

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

1. Participatie en zelfredzaamheid van mensen met beperkingen

Subsidies

Stimuleringsregeling e-Health

Op basis van het huidige aantal aanvragen is de verwachting dat een aanzienlijk deel van de beschikbare middelen voor de reguliere subsidieregeling SET en SET-COVID-19 2.0 niet meer in 2020 tot besteding zal komen. Een deel van deze middelen valt voor een bedrag van € 38 miljoen vrij.

Gemeentelijke ondersteuning mensen in quarantaine

Met de motie Asscher c.s. heeft de Tweede Kamer gevraagd hoe mensen ondersteund kunnen worden als ze in quarantaine horen te gaan. Het kabinet heeft met gemeenten afgesproken dat zij een rol nemen bij het ondersteunen van mensen die in quarantaine moeten. Het gaat daarbij vooral om praktische ondersteuning en het continueren van zorg en ondersteuning vanuit de sociaaldomeinwetten voor die burgers die in quarantaine moeten en niet in staat zijn de problemen die daardoor kunnen ontstaan zelf of met hun netwerk op te lossen. Gemeenten en Rijk hebben de gezamenlijke intentie om de extra kosten beperkt te houden. Ten behoeve van de ondersteuning van gemeenten zal eenmalig € 4 miljoen worden toegevoegd aan de Algemene Uitkering van het Gemeentefonds.

Schadelijke praktijken

De uitvoering van de actieagenda schadelijke praktijken is tijdelijk stilgelegd vanwege de coronacrisis, omdat de uitvoerende partijen (zoals GGD, artsen en Veilig Thuis) geen ruimte hadden voor nieuwe activiteiten. Het doel is om zo veel mogelijk van de actieagenda nog in 2020 tot uitvoering te brengen. Maar vanwege de relatief late opstart hiervan, is dat in 2020 beperkt mogelijk waardoor circa € 1,5 miljoen in 2020 vrijvalt.

Opdrachten

Inclusiviteit

Het betreft uitgaven aan ZonMw programma in het kader van Een tegen Eenzaamheid en social trials dementie (totaal circa € 2 miljoen) en voorlichtingcampagnes mantelzorg, beeldvorming ouderen en Een tegen Eenzaamheid (totaal circa € 2 miljoen).

Overige

Diverse voornemens zullen niet meer tot uitvoering komen, met name met betrekking tot het programma Langer Thuis (€ 2,2 miljoen) en Herwaarderen Ouderdom (campagne € 1,2 miljoen).

Storting/onttrekking begrotingsreserve

Stimuleringsregeling wonen en zorg

De stimuleringsregeling wonen en zorg stimuleert de totstandkoming van geclusterde woonvormen voor ouderen. De regeling is per april 2020 aangepast. Met de wijziging is geregeld dat de Rijksdienst voor ondernemend Nederland (RVO) leningen kan verstrekken voor de planontwikkelfase van de projecten, met een maximum van € 200.000 per lening. Doordat de leningen gemiddeld na drie jaar worden terugbetaald, komt er op dat moment weer geld beschikbaar voor nieuwe leningen. De beschikbare middelen voor dit doel zijn via een kasschuif doorgeschoven naar 2021 zodat de RVO hier een beroep op kan doen in de periode dat de regeling van kracht is.

2. Zorgdragen voor langdurige zorg tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten

Subsidies

Zorg merkbaar beter maken

Door corona zijn middelen niet tot besteding gekomen, een deel hiervan wordt via een kasschuif (€ 9,5 miljoen) ter beschikking gesteld in latere jaren. Daarnaast heeft een technische correctie plaatsgevonden aangezien een deel van de taakstellende onderuitputting eerder verwerkt was (€ 1,8 miljoen).

Kennis, informatie en innovatiebeleid

Het betreft hier niet tot besteding gekomen middelen van de subsidieregeling InZicht (€ 6,3 miljoen). Daarnaast is als gevolg van het opstarten en uitvoeren van meerjarige projecten en -activiteiten in 2020 een gewijzigd kasritme ontstaan waardoor onderbesteding is opgetreden en heeft een beperkte herschikking van budgetten plaatsgevonden (per saldo € 2,1 miljoen).

Bekostiging

Bijdrage in de kosten van de kortingen (BIKK)

De raming is op basis van de actuele raming van het Centraal Planbureau naar beneden bijgesteld (€ 32,0 miljoen).

Bijdrage Wlz

De rijksbijdrage Wlz dient er toe om te voorkomen dat er in het Fonds langdurige zorg een tekort ontstaat. Op basis van de uitgavenramingen uit de VWS-begroting en de raming van de Wlz-premies van het ministerie van Financiën blijkt een hogere rijksbijdrage Wlz nodig te zijn om een fondstekort te vermijden. Ten opzichte van de raming in de begroting 2020 is de raming van de uitgaven opwaarts bijgesteld (€ 0,9 miljard), terwijl de raming van de inkomsten neerwaarts is bijgesteld (over 2018 tot en met 2020 samen circa 1,8 miljard, waarvan het grootste deel in 2020 in verband met de lagere economische groei vanwege corona). Vanwege de tegenvaller bij uitgaven en inkomsten is een hogere rijksbijdrage nodig, in totaal van € 2,85 miljard.

3.4 Artikel 4 Zorgbreed beleid

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

1. Positie cliënt en transparantie van zorg

Subsidies

Transparantie van zorg

Voor de uitvoering van het plan Betere toegang tot actuele en relevante uitkomstinformatie is € 1,6 miljoen overgeheveld naar onderdeel 3 Informatiebeleid van dit artikel. Verder is door COVID-19 voor € 1,2 miljoen vertraging ontstaan in activiteiten van het programma Uitkomstgerichte zorg en is de subsidieregeling Transparantie van kwaliteit een jaar opgeschort. Daarnaast is er een technische correctie van € 5,1 miljoen.

Opdrachten

Ondersteuning cliëntorganisaties

Een aantal mutaties zijn abusievelijk onjuist verwerkt. Zo is een beschikbaar gesteld budget voor de beheer- en bewaarplicht van medische dossiers van het failliete Slotervaart onder deze post verwerkt (in plaats van onder Overige). Ook is het contract voor een periode van 5 (kas)jaren afgesloten waardoor € 2,0 miljoen hiervan vrij valt. Daarnaast zijn uitgaven van PGO-support, een onafhankelijke netwerkorganisatie die versterking en ondersteuning biedt aan patiënten- en gehandicaptenorganisaties, voor een bedrag van € 2,2 miljoen abusievelijk niet hier opgenomen maar onder Overige.

Overige

Voor de uitvoering van de campagnes Coronamelder (de app) en beeldvorming ouderen zijn extra kosten gemaakt van € 2,2 miljoen. Verder zijn er middelen voor ondersteuning van cliëntorganisaties op dit budget verwerkt.

2. Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt

Subidies

Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt

Via een amendement zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor extra opleidingsplekken GZ-psychologen. De uitgaven zijn echter gedaan vanuit de premiegefinancierde beschikbaarheidbijdrage, waardoor de middelen op de begroting vrijvallen.

Bij de zorgbonus is sprake van een overschrijding van 800 miljoen euro in 2020, ten opzichte van de oorspronkelijke raming van 1,4 miljard euro. De overschrijding wordt veroorzaakt doordat de bonus voor zorgprofessionals veel breder is aangevraagd dan verwacht.

Overige

Als gevolg van andere prioritering vanwege de coronapandemie zijn diverse voornemens vertraagd. Hierdoor valt in 2020 een bedrag van € 4 miljoen vrij.

3. Informatiebeleid

Subsidies

Informatiebeleid

Er heeft een technische correctie plaatsgevonden van subsidies naar opdrachten (-€ 3,75 miljoen) aangezien beleidsvoornemens als opdracht zijn uitgezet in plaats van subsidie.

Maatschappelijke Diensttijd

Bij MDT is in 2020 een onderuitputting van € 7 mln opgetreden bij het experiment met fondsen. Vanwege de coronacrisis is hier vertraging opgetreden. Dit experiment zal in 2021 van start gaan. De onderuitputting bij MDT wordt ingezet voor het landelijke programma voor suïcidepreventie.

Overige

Op het subsidiebudget van programma Innovatie & Zorgvernieuwing is sprake van een onderuitputting van € 3,1 miljoen, als gevolg van vertraging in de uitvoering door de coronacrisis, bijvoorbeeld bij de PGO-gebruikersregeling. 

Ten behoeve van het RIVM is ruim € 0,1 mln overgemaakt.

Opdrachten

Informatiebeleid

Er heeft een technische correctie plaatsgevonden van subsidies naar opdrachten (€ 3,25 miljoen) aangezien beleidsvoornemens als opdracht zijn uitgezet in plaats van subsidie.

Als gevolg van de coronacrisis zijn sommige middelen niet tot besteding gekomen of zijn trajecten vertraagd. Hierdoor is € 2,6 miljoen vrijgekomen.

Het programma Realisatie Digitale Ondersteuning (RDO) is in 2020 opgericht om digitale middelen te realiseren die een bijdrage kunnen leveren aan het beheersen en de bestrijding van COVID-19. Het opdrachtenbudget RDO is ingezet voor de ontwikkeling, doorontwikkeling en het beheer van de coronamelder. Voorts is een deel van het opdrachtbudget ingezet om een tweede digitale oplossing te ontwikkelen die de GGD zal ondersteunen bij het uitvoeren van het bron- en contactonderzoek. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan de op 2 september jl. gedane toezegging aan de Tweede Kamer.

Overige

Ten behoeve van het programma de juiste zorg op de juiste plek is ruim € 2,8 miljoen overgeboekt, gericht op transformatie van zorgprocessen met behulp van digitale toepassingen.

Er is ruim € 2,4 miljoen overgeboekt naar ZonMW voor het opleiden van digicoaches bij zorginstellingen voor het vergroten van digitale vaardigheden, voor advies op maat aan innovatoren en een voucherregeling voor implementatie- en opschalingscoaching.

Bijdrage agentschappen

Informatiebeleid

De gebruikerskosten voor de beheervoorziening BV BSN worden doorbelast aan de gebruiker. Deze kosten zijn via een technische mutatie overgeboekt naar BZK (-€ 5 miljoen).

Overige mutaties betreffen ontvangsten voor extra corona-activiteiten, een onvoorzien tekort bij het CIBG en een bijdrage aan BZK tekort voor de Basisregistratie Persoonsgegevens (BRP).

Er heeft een technische correctie plaatsgevonden van subsidies naar opdrachten (+0,5 miljoen) aangezien beleidsvoornemens als opdracht zijn uitgezet in plaats van subsidie.

De bijdrage aan het CIBG van RDO betreft het beheer en de hosting van coronamelder.

4. Inrichting Zorgstelsel

Bijdrage aan ZBO's en RWT's

CAK

Er zijn extra middelen nodig om het ICT-landschap van het CAK grondig te moderniseren om de inning van het abonnementstarief van de nieuwe Wmo en de uitvoering van diverse regelingen mogelijk te maken. Ter dekking van problematiek op de VWS-begroting is, vooruitlopend op de jaarlijkse onderuitputting, in de eerste suppletoire begroting reeds een korting verwerkt op diverse beleidsartikelen. Daarmee is beoogd om het budget op de VWS-begroting zo goed mogelijk te verdelen en het zo mogelijk te maken om extra middelen voor nieuw beleid in te zetten en gedurende het jaar minder onderuitputting op te laten treden. Bij de tweede suppletoire is gekeken waar de onderuitputting is opgetreden. Op sommige plekken zijn ook correctieboekingen verwerkt. Op dit budget heeft een correctieboeking van € 9,3 miljoen plaatsgevonden.

Zorginstituut Nederland

Met het Zorginstituut zijn afspraken gemaakt over verplichtingen in het kader van meerjarig onderzoek. Op basis van een actuele rapportage kan worden geconcludeerd dat de uitgaven in 2020 lager zijn dan het beschikbare budget (€ 4,2 miljoen).

5. Zorg, welzijn en jeugdzorg op Caribisch Nederland

Bijdrage aan medeoverheden

Binnen dit beleidsterrein is gekozen om de middelen in te zetten via het instrument bijdrage aan medeoverheden. Het beleid zelf wordt niet gewijzigd.

Ontvangsten

Op basis van de jaarrekening 2019 van ZonMw is er € 10,9 miljoen teruggevorderd.

Het Waarborgfonds voor de Zorgsector heeft voor een in het verleden bij de oprichting ontvangen initiële storting een bedrag teruggestort (€ 1,9 miljoen) en door het Zorginstituut zijn bedragen teruggevorderd als gevolg van vastgestelde subsidies Transparantie kwaliteit van zorg (€ 1,1 miljoen).

3.5 Artikel 5 Jeugd

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

3. Effectief en efficiënt werkend jeugdstelsel

Subsidies

Jeugdbeleid

Ten behoeve van de subsidieregeling continuïteit van cruciale jeugdzorg is een kasschuif van € 20 miljoen gerealiseerd. Met VNG is in mei 2019 de bestuurlijke afspraak gemaakt om voor de jaren 2019 ‒ 2021 € 20 miljoen vanuit het Gemeentefonds beschikbaar te stellen voor tijdelijke liquiditeitssteun om de continuïteit van cruciale jeugdhulp te kunnen borgen. De € 20 miljoen is in zijn geheel, via een kasschuif, naar 2021 overgeheveld, zodat de middelen dan weer volledig beschikbaar zijn.

Voor de specifieke uitkeringen (SPUKS) aan gemeenten is circa € 46 miljoen overgeboekt naar het budget voor bijdragen aan medeoverheden. Deze SPUKS betreffen financiering van een projectenpool van het programma Geweld hoort nergens thuis, een vastgoedtransitie voor gesloten jeugdhulp en de opzet van een expertisecentra jeugdhulp.

De overige mutaties voor dit hoofdbudget betreffen; diverse posten in het kader van (inter)departementale samenwerkingen op het terrein van jeugdhulp met een totaal bedrag van € 77 miljoen.

Opdrachten

Jeugdbeleid

De mutaties op dit hoofdbudget betreffen voornamelijk een overboeking van verplichtingenruimte 2021 naar verplichtingenruimte 2020 voor € 5 miljoen. Dit betreft een technische mutatie en gaat dus niet om verschuiving kasbudget.

De overige mutaties betreffen diverse posten in het kader van (inter)departementale samenwerkingen op het gebied van jeugdbeleid voor € 4,7 miljoen.

Bijdragen aan medeoverheden

Ten behoeve van de bovengenoemde specifieke uitkeringen aan gemeenten, is € 46 miljoen overgeboekt van subsidie jeugdbeleid naar bijdragen aan medeoverheden.

Ontvangsten

De ontvangsten zijn met € 22 miljoen bijgesteld. Deze bijstelling betreft een correctie op de eerder begrote terugontvangsten van de tijdelijke liquiditeitssteun voor de subsidieregeling bijzondere transitiekosten Jeugdwet (TAJ), die reeds per 31 december 2018 is beëindigd. De begrote middelen zijn uiteindelijk niet uitgekeerd als subsidie, omdat er geen vraag meer was naar tijdelijke liquiditeitssteun. De resterende middelen zijn herbestemd voor de vastgoedtransitie gesloten jeugdhulp, om de transformatie een impuls te geven en de continuïteit van essentiële jeugdhulp te borgen. U bent hierover eerder dit jaar geïnformeerd.

3.6 Artikel 6 Sport en bewegen

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

4. Sport verenigt Nederland

Subsidies

Sportakkoord

Om de financiële gevolgen van de maatregelen tegen COVID-19 tegen te gaan, is voor de sportsector een financieel steunpakket beschikbaar gekomen. Hierbij wordt ingezet op een stimuleringsregeling van kleine sportverenigingen (TASO) en een compensatieregeling voor verhuurders van sportaccommodaties (TVS), in totaal € 78,4 miljoen.

Ook is vanwege de coronacrisis de organisatie van een aantal sportevenementen uitgesteld waardoor onderbesteding (minus € 2,5 miljoen) optreedt.

Daarnaast heeft een aantal mutaties plaatsgevonden in verband met het uitvoeren van het Actieplan discriminatie en racisme (minus € 1,6 miljoen) en heeft binnen het artikelonderdeel een aantal budgettair neutrale mutaties (minus € 0,6 miljoen) plaatsgevonden.

In totaal gaat het om een saldo van € 73,7 miljoen aan mutaties.

Duurzame en toegankelijke sportaccommodaties

In 2020 wordt een onderbesteding van € 20 miljoen geraamd op de subsidieregeling voor sportverenigingen, stichtingen en andere niet winst beogende investeerders in sportaccommodaties (BOSA) in verband met achterblijvende investeringen als gevolg van onder andere COVID-19 en daarnaast een langere uitvoeringstermijn bij uitvoerder DUS-i vanwege het uitvoeren diverse spoedregelingen in verband met COVID-19.

In 2020 is door het ministerie van BZK € 10 miljoen beschikbaar gesteld voor een impuls 'doorbouwen verduurzaming sportverenigingen'. Deze middelen zijn aan de BOSA-regeling toegevoegd.

Daarnaast heeft binnen het artikelonderdeel een aantal budgettair neutrale mutaties (minus € 17,5 miljoen) naar andere financiële instrumenten plaatsgevonden.

Bijdrage aan medeoverheden

Duurzame en toegankelijke sportaccommodaties

Binnen het artikelonderdeel heeft een aantal budgettair neutrale mutaties van/naar andere financiële instrumenten plaatsgevonden. De middelen zijn ingezet voor de ontwikkeling en instandhouding van sportaccommodaties en de aanschaf van materialen door gemeenten. In totaal gaat het om € 5,7 miljoen.

Sportakkoord

Binnen het artikelonderdeel heeft een aantal budgettair neutrale mutaties van/naar andere financiële instrumenten plaatsgevonden. De middelen zijn ingezet voor het uitvoeren van de tijdelijke COVID-19 regelingen (TASO en TVS) en voor de specifieke uitkering Sportakkoord. In totaal gaat het om minus € 41,2 miljoen.

Overige ontwikkelingen: Compensatie Kansspelen

In 2019 zijn als gevolg van een wijziging in de Kansspelbelasting op de Sportbegroting middelen beschikbaar gekomen voor compensatiebetaling aan de Nederlandse Loterij Organisaties. Compensatiebetaling vindt plaats vanaf het moment dat het nieuwe afdrachtspercentage zoals bepaald in de Wet Kansspelen op Afstand (Wet Koa) van toepassing is. In 2020 is dat nog niet het geval. Per brief van 30 maart 2020 (kenmerk:2020-0000060976) is de staatssecretaris van Financiën ingegaan op de gevolgen van invoering van de Wet kansspelen op afstand (Wet Koa) voor weddenschappen op paardenraces. In de brief wordt benoemd dat er aanleiding bestaat om de transitie van de Stichting Nederlandse Draf- en Rensport (SNDR) en de kortebaanbond (KBB) naar een nieuw regime te ondersteunen met een éénmalige lumpsum compensatie ter grootte van € 3,2 miljoen waarvan € 2,95 miljoen ten behoeve van de SNDR en € 0,25 miljoen ten behoeve van de KBB. Conform de afspraken die zijn gemaakt tussen de betrokken ministeries wordt deze compensatie éénmalig door het ministerie van VWS ter beschikking gesteld.

3.7 Artikel 7 Oorlogsgetroffenen en Herinnering WO II

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

2. Pensioenen en uitkeringen voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WO II

Bijdrage aan ZBO's en RWT's

SVB

Er is onderuitputting op de uitvoeringskosten en uitkeringen van oorlogsgetroffenen.

Inkomensoverdrachten

Wetten en regelingen verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen

Er is onderuitputting op de uitvoeringskosten en uitkeringen van oorlogsgetroffenen.

3.8 Artikel 8 Tegemoetkoming specifieke kosten

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

1. Inkomensoverdrachten

Zorgtoeslag

De uitgavenraming zorgtoeslag is op basis van de actuele raming van het Centraal Planbureau naar boven bijgesteld (€ 130,9 miljoen).

4 Niet-beleidsartikelen

4.1 Artikel 9 Algemeen

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

1. Internationale samenwerking

Internationale samenwerking

EMA

Er vindt een technische correctie (€ 5,1 miljoen) plaats om het budget voor EMA op de juiste plek in de begroting te zetten.

Overige

Als gevolg van corona zijn een aantal beleidsactiviteiten niet tot uitputting gekomen (€ 0,3 miljoen). Daarnaast schuift de tabaksconferentie door naar 2021 (€ 1 miljoen).

3. Eigenaarsbijdrage RIVM

Bijdrage aan agentschappen

Eigenaarsbijdrage RIVM

De eigenaarsbijdrage aan de RIVM wordt per saldo met € 4,6 miljoen verlaagd. Er is sprake van een bijstelling voor loon- en prijsontwikkeling vanwege de invoering van het Individuele Keuze Budget (€ 0,4 miljoen). Ook vindt vanuit de eigenaarsbijdrage van het RIVM een overheveling plaats naar de projectdirectie Antonie van Leeuwenhoekterrein (€ 2,1 miljoen). Ter dekking van problematiek op de VWS-begroting is, vooruitlopend op de jaarlijkse onderuitputting, in de eerste suppletoire begroting reeds een korting verwerkt op diverse beleidsartikelen. Daarmee is beoogd om het budget op de VWS-begroting zo goed mogelijk te verdelen en het zo mogelijk te maken om extra middelen voor nieuw beleid in te zetten en gedurende het jaar minder onderuitputting op te laten treden. Bij de tweede suppletoire is gekeken waar de onderuitputting is opgetreden. Op sommige plekken zijn ook correctieboekingen verwerkt. Op dit budget heeft een correctieboeking van € 2,9 miljoen plaatsgevonden en deze dient als dekking voor de plekken waar de onderuitputting zich niet heeft voorgedaan.

4.2 Artikel 10 Apparaat Kerndepartement

Apparaatsuitgaven departement Budgettaire gevolgen

Toelichting apparaatsuitgaven kerndepartement

Personele- en materiële uitgaven kerndepartement

Personele uitgaven kerndepartement

Het budget voor eigen personeel binnen het kerndepartement wordt per saldo verhoogd met € 10,6 miljoen. De verdeling van de loonbijstelling (o.m. vanwege de invoering van het Individueel Keuzebudget) en de doorwerking van de CAO-Rijk zorgt voor een budgetbijstelling van € 9,3 miljoen. De bijdrage aan PD-Alt is in totaal met € 10,5 miljoen bijgesteld. In verband met de niet volledige realisatie van de banenafspraak vanwege corona is sprake van onderbesteding. In totaal wordt het budget verminderd met € 5,1 miljoen.

De budgetten van DUS-I worden herschikt over de correcte artikelonderdelen. Dit zorgt voor een budgetverlaging op dit artikelonderdeel van € 4,3 miljoen. Voor de uitvoering van de bonusregeling wordt € 4 miljoen overgeheveld vanuit artikel 4.

Het budget voor reiskosten wordt vanwege het thuiswerken met € 1,5 miljoen verlaagd. Ook een aantal beleidsactiviteiten vindt geen doorgang. Zodoende is het budget hiervoor verlaagd met € 1,0 miljoen. De pseudopremie voor het Eigen Risicodragerschap (ERD) wordt door middel van een desaldering van € 1,9 miljoen verwerkt (zie ook bij ontvangsten artikel 10).

Ten slotte is sprake van een groot aantal mee- en tegenvallers.

Het budget voor externe inhuur binnen het kerndepartement wordt per saldo verhoogd met € 16,2 miljoen. Vanwege hogere uitgaven voor een tweetal ICT-projecten vindt een bijstelling plaats met € 2,3 miljoen. Voor de externe inhuur op juridisch gebied wordt € 1,2 miljoen aan het budget toegevoegd. Daarnaast wordt het budget met € 0,2 miljoen verhoogd in verband met de toedeling van de loonbijstelling aan dit artikelonderdeel. Om budgetten op het correcte artikelonderdeel te plaatsen vindt een herschikking plaats van € 8,3 miljoen. Tenslotte is sprake van een aantal kleinere mee en tegenvallers, ad. € 3,9 miljoen.

Materiële uitgaven kerndepartement

De overige materiële uitgaven worden per saldo met € 13,9 miljoen verhoogd. Voor de afbouw en versnelling van een BSL-III-lab wordt het budget voor PD-Alt op dit artikel onderdeel verhoogd met € 13,3 miljoen. Voor incidentele uitgaven in verband met de transitie van PD-Alt wordt € 2,9 miljoen aan het budget toegevoegd. Als gevolg van de corona zijn een aantal beleidsactiviteiten niet doorgegaan en/of doorgeschoven. Dit zorgt voor een lagere realisatie van € 2,4 miljoen (inclusief HGIS-middelen). Vanuit artikel 3 wordt € 0,7 miljoen overgeheveld voor het Programma Aanbesteden in het Sociaal Domein. Tenslotte zorgt een aantal kleinere mee- en tegenvallers en overige mutaties voor een afname van het budget met € 0,8 miljoen.

Toelichting apparaatsuitgaven inspecties, SCP en raden

Personele- en materiële uitgaven inspecties, SCP en raden

Bij de inspectiediensten wordt het budget voor eigen personeel enerzijds verhoogd met € 5,8 miljoen. Deze toevoeging houdt verband met de doorwerking CAO-Rijk en uitdeling loon- en prijsontwikkeling als gevolg van het Individueel Keuzebudget en de realisatie van de banenafspraak. Daarnaast is sprake van een aantal kleine overhevelingen van directies ad € 0,4 miljoen. Anderzijds is er door de coronacrisis een lagere realisatie van € 5,5 miljoen. Zo is door de IGJ besloten om tijdelijk de werving van nieuw personeel op te schorten. Dit leidt tot vrijval in 2020.

Ontvangsten

Er is sprake van hogere ontvangsten welke via een desaldering aan het ontvangsten budget worden toegevoegd, ad. € 2,7 miljoen. Dit betreft onder meer de ontvangen pseudopremies Eigen Risicodragerschap (ERD) (€ 1,9 miljoen) en hogere ontvangsten van (externe) opdrachtgevers (€ 0,6 miljoen).

4.3 Artikel 11 Nominaal en onvoorzien

Budgettaire gevolgen van niet-beleid nog onverdeeld

Toelichting

Loonbijstelling

De loonbijstelling is toebedeeld aan de diverse instrumenten in de begroting.

Prijsbijstelling

De prijsbijstelling is toebedeeld.

5 Agentschappen

5.1 Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)