Nr. 13 VERSLAG HOUDENDE EEN LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

Vraag 1

Is het mogelijk een infographic beschikbaar te maken zoals deze van de miljoenennota in totaal beschikbaar is voor de deelbegroting SZW?

Antwoord 1

Het is helaas niet duidelijk welke infographic er wordt bedoeld.

Op www.rijksfinancien.nl is het mogelijk om de inkomsten en uitgaven op elke deelbegroting in grafiekvorm weer te geven. Een overzicht van de begroting van SZW is te vinden op https://rijksfinancien.nl/visuele-begroting/2021/owb/u/sociale-zaken-en-werkgelegenheid.

Vraag 2

Hoeveel bedrijven in Nederland hebben een winstdelingsregeling?

Antwoord 2

Wij hebben geen cijfers over hoeveel bedrijven een winstdelingsregeling hebben. Er is wel onderzoek gedaan naar het voorkomen van winstdelingsregelingen in cao’s. Van de onderzochte grote cao’s (bedrijfstak-cao’s van toepassing op 8.000 of meer werknemers, en ondernemings-cao’s van toepassing op 2.500 of meer werknemers) hebben er 3 een winstdelingsregeling. Deze 3 cao’s vertegenwoordigen 1% van de werknemers in de steekproef. Daarnaast zijn 40 kleinere ondernemings-cao’s onderzocht. Daarvan hebben er 7 een winstdelingsregeling.

Vraag 3

Wat is de stand van zaken rond het wetsvoorstel inzake moderniseren NV1-recht en vergroten genderdiversiteit in de top van grote bedrijven? Wordt het ingroeiquotum dat moet ingaan per 2021 gehaald? Wat is de voortgang omtrent het aangepaste voorstel?

Antwoord 3

Het wetsvoorstel «Wijziging Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek in verband met het evenwichtiger maken van de verhouding tussen het aantal mannen en vrouwen in het bestuur en de raad van commissarissen van grote naamloze en besloten vennootschappen» is door de Minister voor Rechtsbescherming en de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ter advisering aan de afdeling advisering van de Raad van State aangeboden. Het advies is op 23 september 2020 vastgesteld. Na bestudering en verwerking van het advies zal het wetsvoorstel aan de Kamer worden gezonden. Ingangsdatum van de wet en dus ook van het ingroeiquotum zal afhangen van het moment van aanvaarding van het wetsvoorstel.

Vraag 4

Kan er een overzicht worden gegeven van het aantal werklozen tussen de 60 en de AOW2-leeftijd in de afgelopen tien jaar, uitgesplitst per leeftijd (hoeveelheid 60-jarigen, 61-jarigen, enz.)?

Antwoord 4

Het CBS publiceert dergelijke gegevens op «Statline». Onderstaand overzicht toont een tabel, met daarin de aantallen werklozen naar leeftijd, over de tien jaren 2010–2019. Het gaat om het gemiddeld aantal werklozen per jaar, afgerond, met een leeftijd tussen 60–67. Het CBS registreert voor deze gegevens niet de individuele AOW-datum van de geënquêteerde.

Vraag 5

Kan er een overzicht worden gegeven van het aantal arbeidsongeschikten tussen de 60 en de AOW-leeftijd in de afgelopen tien jaar, uitgesplitst per leeftijd (hoeveelheid 60-jarigen, 61-jarigen, enz.)?

Vraag 6

Wat zijn de effecten van de Wet verbetering poortwachter en de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) op de regeldruk?

Antwoord 6

De WAB heeft met name gevolgen voor de regeldruk bij werkgevers/bedrijven en in beperkte mate voor werknemers. Voor werkgevers zijn de eenmalige kosten voor regeldruk geschat op € 17,3 miljoen. Deze bestaan met name uit het kennisnemen van de maatregelen uit de WAB en de aanpassingen die benodigd zijn voor de premiedifferentiatie WW. De structurele regeldruk voor werkgevers is geschat op jaarlijks € 7,6 miljoen (payrolling, oproep, transitievergoeding en premiedifferentiatie). Voor werknemers zijn de eenmalige regeldrukkosten geschat op € 1 miljoen. Deze bestaan uit het kennisnemen van de wijzigingen met betrekking tot flexibele arbeid en het ontslagrecht. Voor werknemers geldt een structurele regeldrukvermindering van € 0,3 miljoen, dit heeft betrekking op de gewijzigde oproepmaatregelen (Tweede Kamer, 35 074, nr. 3).

Vraag 7

Op welke manier(en) wordt digitalisering ingezet om regeldruk te verminderen, bijvoorbeeld door regels hanteerbaar te maken via digitale hulpmiddelen?

Antwoord 7

Het Ministerie van SZW zet op verschillende terreinen digitalisering in om regeldruk te verminderen. Enkele voorbeelden zijn de volgende.

Vraag 8

Kan op korte termijn inzichtelijk worden gemaakt wat de afwegingen achter, en de grondslagen voor de vaststelling van de publieke Ziektewetpremies voor 2021 zijn? Hoe kan het dat UWV3 zijn premies vaststelt op basis van een analyse en conclusies over de ontwikkelingen in de Ziektewet, die afwijken van die van het Ministerie van SZW? Waarom worden de juniramingen gebruikt in plaats van de augustusramingen?

Antwoord 8

De Ziektewet (ZW) wordt zowel uit de Werkhervattingskas als uit het arbeidsongeschiktheidsfonds gefinancierd. We gaan er bij de beantwoording vanuit dat de vraagsteller met de publieke Ziektewetpremies de premie Werkhervattingskas (Whk) bedoelt. De gevraagde afwegingen en grondslagen waarmee de parameters van de publieke ZW worden vastgesteld, worden jaarlijks door UWV gepubliceerd in de premienota Gedifferentieerde premies WGA en Ziektewet. Op basis van artikel 38 Wet financiering sociale verzekeringen (Wfsv) heeft UWV de taak om zelfstandig de premie voor de Whk te bepalen. Daarbij is UWV wettelijk verplicht om de regels in het Besluit Wfsv te volgen.

Vraag 9

Is het niet, mede met het oog op de langere termijn, aangewezen eenduidige afspraken te maken met het UWV over een transparant afwegingskader voor vaststelling van Whk4-premies en heldere, consistente en publiek toegankelijke rapportage hierover?

Antwoord 9

Er bestaan reeds afspraken over de vaststelling van de premies. Deze zijn vastgelegd in wet- en regelgeving, met name in de Wet financiering sociale verzekeringen (Wfsv) en het Besluit Wfsv. De parameters, waaronder het gemiddelde premiepercentage, worden vastgesteld in het Besluit gedifferentieerde premie Werkhervattingskas 2021 dat op 1 september 2020 is gepubliceerd.

UWV publiceert jaarlijks over de wijze van vaststelling van de premies in de rapportage Gedifferentieerde premies WGA en Ziektewet. Deze heldere en consistente rapportage is publiek toegankelijk.

Vraag 10

Wat is de status van het onderzoek van UWV naar de redenen voor de overstap van een grote uitzendwerkgever naar de publieke Ziektewetverzekering bij UWV en wanneer worden de resultaten hiervan verwacht? In hoeverre is het wenselijk en billijk dat grote uitzendorganisaties hun grote schadelast kunnen afwentelen op het publieke bestel doordat de premies mogelijk onvoldoende adequaat zijn?

Antwoord 10

Per 1 januari 2020 zijn alle uitzendwerkgevers ingedeeld in de uitzendsector in het kader van de Wet Arbeidsmarkt in Balans. Voor vrijwel alle uitzendwerkgevers die voorheen in een andere sector waren ingedeeld betekende dit een premieverhoging. UWV analyseert hoe uitzendwerkgevers reageren op deze premieverhoging en deelt de resultaten van deze analyse dit jaar nog met het ministerie.

Vraag 11

Kan een actuele prognose gegeven worden voor wat betreft (het herstel van) de economie en de werkloosheid?

Antwoord 11

De meest actuele prognose is de basisraming in de MEV 2021 van het CPB. In deze basisraming krimpt het BBP met 5% in 2020 en vervolgens treedt in 2021 herstel op met een groei van 3,5%. De werkloosheid loopt op tot een jaargemiddelde van 4,3% in 2020 en 5,9% in 2021. Het CPB heeft in de MEV 2021 ook een tweedegolfscenario geraamd, waarbij (opnieuw) substantiële contactbeperkende maatregelen worden ingevoerd. In dit scenario krimpt de economie in 2020 met 6,1% en in 2021 met 2,8% en loopt de werkloosheid sneller op, namelijk tot 8,5% in 2021.

Vraag 12

Is er al zicht op hoeveel procent van de partners het extra geboorteverlof van vijf weken heeft opgenomen sinds 1 juli 2020? Wat is het streefpercentage? Welke maatregelen worden genomen wanneer dit streefpercentage niet gehaald wordt?

Antwoord 12

Nee, daar bestaat nog geen volledig zicht op. De reden daarvan is dat het aanvullend geboorteverlof van vijf weken gedurende 6 maanden na de dag van de geboorte kan worden opgenomen. Die periode is nog niet voorbij. Daarnaast kan de uitkering vooraf, tijdens of na het verlof worden aangevraagd. Het aantal reeds aangevraagde uitkeringen geeft dus evenmin een volledig beeld.

UWV heeft in de eerste drie maanden na inwerkingtreding van het aanvullend geboorteverlof ruim 11.500 aanvragen voor een WIEG-uitkering ontvangen. Maar om bovengenoemde redenen is dit slechts een tussenstand en is het lastig hieruit conclusies te trekken. Er is geen streefcijfer over de opname van aanvullend geboorteverlof geformuleerd. Bij de raming van de uitkeringslasten is ervan uitgegaan dat bijna driekwart van de rechthebbenden gebruik maakt van aanvullend geboorteverlof (96.000 personen).

Vraag 13

Wat is het percentage van de partners dat het voormalige extra geboorteverlof van vijf dagen heeft opgenomen vanaf 1 januari 2019?

Antwoord 13

De monitor Arbeid, zorg en kinderopvang 2019 (bron: www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2020/18/monitor-arbeid-zorg-en-kinderopvang-2019) geeft het meest actuele inzicht in het gebruik van verlofregelingen. Van de mannelijke werknemers met een kind jonger dan 1 jaar geeft 84% aan gebruik te hebben gemaakt van verlof in verband met de geboorte. Volgens de monitor heeft 62% van de werkende vaders gebruikgemaakt van geboorteverlof of het voormalige kraamverlof (dat per 1 januari 2019 is vervangen door geboorteverlof). Mogelijk geeft dit een vertekend beeld omdat de respondenten van wie het kind vóór 1 januari 2019 was geboren alleen recht had op het minder omvangrijke kraamverlof. Er zijn geen cijfers beschikbaar over het aandeel vrouwelijke partners dat geboorteverlof heeft opgenomen.

Vraag 14

Hoeveel mensen werken er op dit moment via de Regeling Dienstverlening aan Huis?

Antwoord 14

Zoals eerder geschetst in het rapport van de commissie Kalsbeek uit 2014 (Tweede Kamer,

29 544, nr. 507) zijn er weinig kwantitatieve gegevens beschikbaar over het aantal werkenden via de Regeling Dienstverlening aan Huis. Een deel van deze groep is niet geregistreerd. Derhalve is het moeilijk in te schatten hoeveel mensen er werken via de Regeling Dienstverlening aan huis. De laatste schatting betreft 435.000 werkers, vermeld in het genoemde rapport.

Vraag 15

Hoe zorgt het u ervoor dat huishoudelijk werkers geholpen worden in de COVID-19 crisis, aangezien zij vallen onder de Regeling Dienstverlening aan Huis?

Antwoord 15

De groep huishoudelijk werkers onder de Regeling Dienstverlening aan Huis is niet homogeen. Zodoende kunnen aanspraken op sociale zekerheid verschillend zijn. Werkenden onder de Regeling Dienstverlening aan Huis zijn in zijn algemeenheid niet verplicht verzekerd ingevolge de werknemersverzekeringen, en zullen – tenzij vrijwillig verzekerd – geen aanspraak kunnen maken op de WW. In Nederland rechtmatig verblijvende personen kunnen, als zij aan de criteria van de regeling voldoen, wel aanspraak maken op algemene bijstand.

Vraag 16

Welke maatregelen worden gericht genomen, en welke bedrag wordt er uitgetrokken in het aanvullend sociaal pakket van € 1,4 miljard voor begeleiding en omscholing van ouderen?

Antwoord 16

Als onderdeel van het steun- en herstelpakket zet het kabinet in op investeringen om werkgelegenheid te behouden en creëren. Het kabinet trekt € 1,4 miljard uit voor een sociaal pakket. Onderdeel van dit pakket zijn maatregelen gericht op scholing en ontwikkeling voor behoud van werk en ondersteuning en begeleiding naar nieuw. Uitgangspunt is dat iedereen, afhankelijk van hun positie en behoefte, ondersteuning kan krijgen op het gebied van scholing en begeleiding. De afstand tot de arbeidsmarkt bepaalt of en welke begeleiding en/of scholing nodig is. Oudere werkenden en werkzoekenden hebben helaas vaker een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt en zullen om die reden vaker in aanmerking komen voor de intensievere dienstverlening, die met het aanvullend sociaal pakket mogelijk wordt gemaakt. Voor de precieze uitwerking van het aanvullend pakket kan verwezen worden naar de brief die hierover op 23 september jl. naar uw Kamer is gezonden.

Vraag 17

Tot wanneer loopt dit sociaal pakket en hoeveel geld van dit pakket is beschikbaar voor armoede en schuldhulpverlening?

Antwoord 17

Het aanvullend sociaal pakket heeft een looptijd tot en met 2022. De aanpak van armoede en problematische schulden maakt onderdeel uit van dit pakket. In de Kamerbrief over de uitwerking van het sociaal pakket van 23 september jl. (Tweede Kamer, 35 420, nr. 134) staat een tabel met een financieel overzicht opgenomen waarin nader is aangegeven welk bedrag per jaar voor welke maatregel gereserveerd is.

Vraag 18

Ziet u in de voorgenomen «terugkeergarantie» van vijf jaar voor KLM-personeel dat gedwongen moet vertrekken, aanleiding om een dergelijke terugkeergarantie, of terugkeerbeding in andere sectoren van de economie op enigerlei wijze te bevorderen, en/of (wettelijke) mogelijkheden hiervoor – zoals de «wederindiensttredingsvoorwaarde» – (tijdelijk) te verruimen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 18

Voor de werkgever geldt reeds de verplichting om, wanneer het dienstverband is opgezegd wegens bedrijfseconomische redenen, dezelfde of vergelijkbare werkzaamheden aan de ontslagen werknemer aan te bieden als deze opnieuw beschikbaar komen. Dit geldt voor een periode van 26 weken na de datum waarop de arbeidsovereenkomst is opgezegd door de werkgever. De vraag is of een verlenging van die termijn tot 5 jaar doelmatig is, ervan uitgaande dat de meeste werknemers binnen die periode reeds ander werk gevonden hebben. Een (tijdelijke) verruiming van de wederindiensttredingsvoorwaarde wordt niet wenselijk geacht. Dat laat onverlet dat het werkgevers en werknemers vrij staat al dan niet in het kader van een sociaal plan hierover andere afspraken te maken.

Vraag 19

Hoeveel is het aantal banen in loondienst in fte5 afgenomen sinds het begin van de coronacrisis en hoeveel daarvan waren vaste banen?

Antwoord 19

Sinds de uitbraak van de coronacrisis is het aantal banen van werknemers in fte, op basis van het eerste kwartaal op het tweede kwartaal van 2020, gedaald met 32.000 (Bron: CBS, Statline, geraadpleegd 16-10-2020). Hoeveel banen in fte hiervan vaste banen zijn is onbekend. Uit een andere CBS-bron blijkt wel dat het aantal personen met een vaste arbeidsrelatie in diezelfde periode is gestegen met 2.000 personen (Bron: CBS, Statline, geraadpleegd 16-10-2020). Het totale aantal werkzame personen is in dezelfde periode gedaald met 146.000.

Vraag 20

De werkloosheid is tussen februari en juli 2020 met bijna 150.000 personen gestegen, wat is de verhouding man/vrouw in deze groep?

Antwoord 20

Het aantal werklozen is van februari op juli met 145.000 personen gestegen. Daarmee bedroeg de werkloosheid in totaal 419.000 personen. De toename van de werkloosheid onder vrouwen (81.000) ligt hoger dan die van mannen (64.000). In diezelfde periode bedraagt de afname van het aantal werkende vrouwen 74.000, dat is net lager dan de afname van het aantal werkende mannen, namelijk 77.000.

Vraag 21

Welke sectoren zijn het zwaarst getroffen door de crisis, aangezien de pijn van de COVID-19 crisis niet gelijk is verdeeld over sectoren? Welke sectoren zijn het meest ondersteund vanuit de overheid? In welke sectoren zijn de meeste vrouwen werkzaam en in welke de meeste mannen?

Antwoord 21

De sectoren die het hardst geraakt zijn, op basis van de bbp-krimp van het vierde kwartaal van 2019 op het tweede kwartaal van 2020 zijn: 1. Cultuur, recreatie, overige diensten (–37,3%), 2. Handel, vervoer en horeca (–17,2%) en 3. Zakelijke dienstverlening (–12,5%)6.

Vraag 22

Welke maatregelen worden, indachtig het niet-verlengen van de TOFA10, genomen om het inkomensverlies van flexwerkers (vanwege corona) te compenseren?

Antwoord 22

In de brief van de Minister over de zoektocht naar een vangnet voor flexwerkers van mei jongstleden is aangegeven dat naar schatting ruim twee derde van de flexwerkers recht heeft op WW. Om de eerste schok van de coronacrisis op te vangen heeft de Minister op verzoek van de Tweede Kamer de TOFA ingevoerd. De TOFA was een regeling die veel haken en ogen kende en die een extra beslag legde op capaciteit van UWV. Het loket is inmiddels gesloten en sommige aanvragen moeten nog worden verwerkt omdat er nog bezwaar of beroep loopt, maar op 16 oktober hadden 11.364 mensen de TOFA toegekend gekregen. Het kabinet wil, gegeven het relatief beperkte gebruik van de TOFA en het beslag daarvan op de capaciteit van UWV, vol inzetten op van werk-naar werk en op de dienstverlening van UWV en gemeenten voor mensen die werkloos zijn geworden.

Vraag 23

Is het werkloosheidscijfer voor 2021 – verwachte oploop naar 5,9 procent – nog actueel?

Antwoord 23

Zie het antwoord op vraag 11.

Vraag 24

Kan in een overzicht worden weergegeven wat de effecten zijn op de economie en de arbeidsmarkt in Europese landen aangezien volgens het CPB11 de effecten op de economie en de arbeidsmarkt mede door het steunpakket wel duidelijk beperkter zijn dan in andere Europese landen?

Antwoord 24

In juni publiceerde het CPB de studie «Arbeidsmarkt: Historische daling werkzame personen, maar internationaal gezien beperkt»12, waarin het CPB laat zien dat de daling van het aantal werkzame personen ten opzichte van andere Westerse landen beperkt is. Volgens het CBP heeft dat onder andere te maken met het steunpakket; een hoog gebruik van de NOW hangt samen met een beperkte daling van het aantal werkzame personen. Het beperkt verhogen van de uitkeringen en stringente ontslagbescherming spelen volgens het CPB ook een rol.

Vraag 25

Hoeveel flexwerkers hebben gebruik gemaakt van de TOFA en hoeveel mensen hadden er volgens de voorwaarden gebruik van kunnen maken?

Antwoord 25

UWV heeft 23.563 TOFA-aanvragen ontvangen. Tot nu toe (peildatum 16 oktober 2020) zijn 11.364 aanvragen toegewezen en 12.076 aanvragen afgewezen en enkele bezwaren zijn nog in behandeling. Hoeveel mensen er volgens de voorwaarden gebruik van konden maken is lastig te zeggen. Een van de voorwaarden was namelijk dat mensen de TOFA nodig hadden voor kosten voor levensonderhoud. Dat zal niet bij alle mensen die op grond van de polisadministratie voldeden aan de overige voorwaarden het geval zijn geweest. Bijvoorbeeld omdat men nog thuis woonde of omdat men een partner heeft die voldoende inkomen had. Destijds werd ingeschat dat aan circa 100 duizend personen een TOFA-uitkering zou worden toegekend. Zoals vermeld in de brief van de Minister over de zoektocht naar een vangnet voor flexwerkers van mei jongstleden, betrof dit een grove inschatting omdat er geen goede empirische gegevens beschikbaar waren over de omvang van de groep die in aanmerking komt.

Vraag 26

Hoeveel flexwerkers zijn in de financiële problemen gekomen omdat ze niet in aanmerking kwamen voor de TOFA?

Antwoord 26

Uit de meest recente cijfers blijkt dat 12.076 TOFA-aanvragen zijn afgewezen. Mogelijk hebben zij wel recht op WW. Of de aanvragers hierdoor in de financiële problemen zijn gekomen is niet bekend. Mensen die minder inkomsten hebben dan het sociaal minimum kunnen in aanmerking komen voor de bijstand.

Vraag 27

Hoeveel daklozen zijn er momenteel en hoe heeft dit cijfer zich de afgelopen tien jaar ontwikkeld?

Antwoord 27

Het CBS brengt periodiek het aantal daklozen in beeld. Sinds de eerste schatting in 2009, is het aantal dakloze 18- tot 65-jarigen in Nederland toegenomen van 17,8 duizend naar 39,3 duizend in 2018. Dit zijn de meest recente cijfers die bij het CBS beschikbaar zijn. Begin 2021 worden deze cijfers door het CBS geactualiseerd.

Vraag 28

Hoeveel dakloze jongeren zijn er momenteel en hoe heeft dit cijfers zich de afgelopen tien jaar ontwikkeld?

Antwoord 28

Het CBS brengt periodiek het aantal daklozen in beeld. Van de daklozen in 2018 waren er 12,6 duizend (bijna een derde) tussen de 18 en 30 jaar, ruim drie keer zoveel als in 2009.

In het Vervolgonderzoek daklozenstatistiek 2009–2018 in opdracht van VWS, is voor de jongste categorie een aangepaste leeftijdsafbakening toegepast van 18 tot 27 jaar. Te zien is dat het aantal dakloze jongeren in 2018 met 9,4 duizend lager ligt dan in 2016 (10,7 duizend).

Het aandeel jongeren binnen de groep daklozen is eveneens afgenomen, van 35% in 2016 naar 24% in 2018.

Vraag 29

Hoeveel extra gebruikers heeft de voedselbank in 2020 gehad?

Is deze toename direct te herleiden tot corona of is er al langer sprake van toename van gebruikers en gebrek aan fondsen voor de voedselbank?

Is de toezegde € 4 miljoen voldoende voor de voedselbanken?

Antwoord 29

Volgens Voedselbanken Nederland werden op peildatum 31–12 van 2018, 83.500 klanten geholpen per week (+6% t.o.v. 2017), in 2019 88.000 personen (+5% t.o.v. 2018). Per 1 juli jl. werden 88.000 personen structureel per week geholpen. Er was op dat moment dus nog geen stijging zichtbaar in het aantal personen dat per week door de voedselbanken geholpen wordt.

Vraag 30

Hoe wordt ervoor gezorgd dat het geld wat de regering reserveert over de jaren 2020–2024 (cumulatief ongeveer € 1,4 miljard), gender-responsief wordt ingezet en bestaande genderongelijkheid niet verder vergroot? Wordt de kwaliteitseis «effecten op gendergelijkheid» hierbij meegenomen?

Antwoord 30:

De coronacrisis heeft grote gevolgen voor de arbeidsmarkt. Mensen zullen hun werk kwijtraken en op zoek moeten naar een andere baan. Anderen zullen de overstap willen maken van hun huidige werk naar ander werk met meer toekomstperspectief. Het kabinet wil mensen hierbij helpen, en heeft daarom circa € 1,4 miljard aan aanvullende maatregelen getroffen. De inzet is dat mensen zo veel mogelijk direct naar nieuw werk gaan en dat zij daarbij waar nodig gericht geholpen worden. Het kabinet vindt het namelijk belangrijk dat iedereen aanspraak kan maken op passende begeleiding.

Vraag 31

Bent u bereid de effectieve Zweedse aanpak van «transitiefondsen», waardoor mensen omgeschoold worden en succesvol begeleid worden van werk naar werk, op Nederlandse leest te schoeien? Welke stappen gaat u daarvoor nemen?

Antwoord 31

De Zweedse aanpak op het gebied van werk naar werk en de rol van sociale partners daarin is bekend. De Zweedse aanpak op de Nederlandse leest schoeien vraagt te veel, daarvoor verschillen de landen te veel van elkaar.

Vraag 32

Hoeveel extra cursussen of scholingsdagen heeft de SLIM14-regeling voor werknemers gerealiseerd? Kan van deze SLIM-regeling een kosten-batenanalyse worden gemaakt?

Antwoord 32

De initiatieven waarvoor in 2020 subsidie is aangevraagd op grond van de Stimuleringsregeling voor leren en ontwikkelen in mkb-ondernemingen en specifiek voor grootbedrijven in de landbouw, horeca- of recreatiesector (SLIM-regeling) zijn ofwel vrij recent gestart ofwel moeten nog starten. Op dit moment is het daarom nog te vroeg om resultaten te zien dan wel een kosten-batenanalyse te maken. Daarbij komt dat met het stimuleren van de leercultuur via de SLIM-regeling niet alleen het volgen van formele en non-formele scholing wordt bevorderd, maar ook wordt bijgedragen aan het stimuleren van informele scholing door te leren op het werk en bijvoorbeeld door bewustzijn te creëren over vervolgstappen in de eigen loopbaan. Overigens is scholing zelf niet subsidiabel op grond van de SLIM-regeling.

In 2021 vindt een procesevaluatie plaats van de SLIM-regeling om te bezien hoe het eerste jaar van de regeling is verlopen en of er eventuele wijzigingen of aanpassingen van de regeling nodig zijn om het gebruik en/of de effectiviteit te bevorderen. In 2023 vindt er een tussenevaluatie plaats en in 2025 een eindevaluatie. Beide zijn gericht op de doelmatigheid en doeltreffendheid van de regeling. De tussenevaluatie en eindevaluatie worden gedeeld met uw Kamer.

Vraag 33

Kan onderbouwd worden, dat het nieuwe pensioenstelsel inderdaad perspectief biedt op een koopkrachtig pensioen? Is het nieuwe stelsel op dit punt aanwijsbaar beter dan het bestaande stelsel, of is dit volledig afhankelijk van de vraag op welke wijze het pensioen gaat meebewegen met de economie?

Antwoord 33

Onder regie van de Pensioenfederatie zijn door 13 pensioenfondsen berekeningen gemaakt van de overgang naar het nieuwe contract. Uit deze berekeningen blijkt dat huidige deelnemers er door de overgang op het nieuwe contract in het verwachte scenario er naar verwachting op vooruitgaan. Op hoofdlijnen geldt dat de uitkeringen in het nieuwe contract sneller meebewegen met de economische ontwikkelingen, waardoor deze bij positieve rendementen sneller en meer worden verhoogd en bij negatieve rendementen sneller worden verlaagd. Uiteraard zullen de werkelijke uitkomsten afhankelijk zijn van de bestandssamenstelling en het beleggingsbeleid van het fonds. Uit de berekeningen blijkt dat huidige deelnemers in een gemiddeld en een goedweerscenario profiteren van de overgang naar een nieuw pensioencontract, terwijl in een slechtweerscenario de uitkeringen iets achterblijven.

Vraag 34

In welke mate heeft het overheidsbeleid (zoals de verhoging van de AOW-leeftijd) geleid tot een hogere werkloosheid als gevolg van een toename van het arbeidsaanbod?

Antwoord 34

Hoewel het aantal werklozen in absolute zin kan toenemen door de verhoging van de AOW-leeftijd, is het niet zeker dat ook het werkloosheidpercentage zal toenemen. Bij dit laatste geldt immers dat een hogere AOW-leeftijd zowel invloed heeft op het totaal aantal werklozen als de beroepsbevolking (werkzame en werkloze beroepsbevolking). Een hoger werkloosheidpercentage valt vooral te verwachten als het werkloosheidspercentage van de cohorten die door maatregelen zoals de verhoging van de pensioenleeftijd later AOW ontvangen substantieel hoger ligt. Dit lijkt echter niet het geval. Zo is volgens CBS-cijfers het werkloosheidpercentage van de groep 60–65 jaar in het tweede kwartaal van 2020 circa 2,9%, en 3,8% in dezelfde periode voor de groep 15–75 jaar.

Vraag 35

Wat is de prognose voor het gebruik van de kinderopvang in relatie met de stijgende werkloosheid? Welke maatregelen worden genomen om krimp in de kinderopvangsector te voorkomen?

Antwoord 35

Het gebruik van kinderopvang neemt in 2021 naar verwachting af als gevolg van de verslechtering van de conjunctuur wegens de coronacrisis. In 2021 zullen naar verwachting 828.000 kinderen gebruik maken van kinderopvang (met kinderopvangtoeslag), een afname van 12.000 ten opzichte van 2020. De daling hangt voor een groot deel samen met de verwachte verslechtering van de conjunctuur. Hierin is onder meer de werkloosheidsraming uit de Macro-Economische Verkenning 2021 van het CPB verwerkt. Het werkloosheidspercentage loopt in de raming van het CPB in 2021 verder op naar 5,9% van de beroepsbevolking. Door de verslechtering van de conjunctuur en als gevolg daarvan de stijgende werkloosheid neemt de vraag naar kinderopvang af. De raming voor het gebruik van kinderopvang blijft ook in de toekomst afhankelijk van nieuwe ontwikkelingen rondom het coronavirus.

Vraag 36

Hoeveel kost het om de RVU15-heffing definitief af te schaffen?

Antwoord 36

Het afschaffen van de RVU-heffing gaat gepaard met grote budgettaire effecten die momenteel niet kunnen worden gekwantificeerd. Hiervoor is meer inzicht nodig in de forse arbeidsmarkteffecten van deze maatregel. De directe budgettaire effecten bedragen circa € 250 miljoen per jaar. Dit betreft de budgettaire opbrengst van de RVU in de afgelopen jaren.

De totale budgettaire effecten kunnen echter vele malen hoger liggen. Het afschaffen van de RVU-heffing kan leiden tot een (sterke) groei aan nieuwe regelingen voor vervroegde uittreding en daarmee tot een lagere arbeidsparticipatie. Mede door het afschaffen van de VUT- en prepensioenregelingen is de arbeidsparticipatie van ouderen juist sterk gestegen. De gemiddelde pensioenleeftijd is sinds de afschaffing van de VUT- en prepensioenregelingen (vanaf 2006) toegenomen van gemiddeld 61 jaar tot 65 jaar in 2018. Daarnaast werkte in 2019 61 procent van de 60- tot 65-jarigen, terwijl dat tien jaar eerder 35 procent was (CBS, De arbeidsmarkt in cijfers 2019, 19 maart 2020). Het afschaffen van de RVU-heffing kan de positieve ontwikkeling met betrekking tot de arbeidsparticipatie van ouderen (gedeeltelijk) ongedaan maken. Dit acht het kabinet onwenselijk. Daarnaast brengt dit budgettaire effecten met zich mee, onder andere via een hoger beroep op de WW. Het grootste effect is naar verwachting echter de macro-economische doorwerking van de lagere arbeidsparticipatie. Dit leidt tot minder economische groei en daarmee minder belastinginkomsten, wat tevens een negatief effect heeft op de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op de lange termijn.

Vraag 37

Kan er een overzicht worden gegeven van de inkomsten van de afgelopen jaren uit de RVU-heffing? Vanuit welk bedrijf of instantie kwamen deze?

Antwoord 37

In onderstaande tabel is voor de afgelopen vijf jaar het aantal inhoudingsplichtige werkgevers weergegeven die in dat jaar aangifte voor de eindheffing RVU hebben gedaan. Ook laat de tabel de totale opbrengst per jaar zien. Informatie over individuele belastingplichtigen wordt niet verstrekt.

Vraag 38

Kan in cijfers/percentages worden aangegeven dat het werken in (kleine) deeltijdbanen door vrouwen ertoe leidt dat zij minder verdienen dan mannen en minder ontwikkelkansen op de arbeidsmarkt hebben?

Antwoord 38

Onderzoek van het CBS16 wijst uit dat een deeltijdbaan gemiddeld genomen per uur minder oplevert dan een voltijdbaan. Uitzondering hierop is de overheid, waar in 2016 vrouwen met een deeltijdbaan van meer dan 12 uur per week gemiddeld evenveel per uur verdienen als vrouwen met een voltijdbaan (26 euro per uur) en mannen gemiddeld een euro per uur meer verdienen dan hun fulltime collega’s. Vrouwen met een deeltijdbaan van minder dan 12 uur verdienen echter gemiddeld 3 euro per uur minder. In het bedrijfsleven is het verschil tussen een voltijdbaan en een deeltijdbaan van meer dan 12 uur voor vrouwen 3 euro per uur en voor deeltijdbanen van minder dan 12 uur gemiddeld 7 euro per uur. Mannen die voltijd werken verdienen gemiddeld drie procent meer ten opzichte van mannen die in deeltijd werken. Vrouwen die voltijd werken verdienen gemiddeld twee procent meer ten opzichte van vrouwen die in deeltijd werken, echter vrouwen ondervinden iets minder nadeel van een grotere deeltijdbaan dan mannen. Sectoren waar veel werknemers in deeltijd werken zijn relatief vaak sectoren met relatief lage uurlonen. In de handel en de horeca wordt veel in deeltijd gewerkt maar is er ook laag gemiddeld uurloon. Ook werken in deze sectoren veel vrouwen. Eind dit jaar verschijnt de volgende CBS-monitor.

Vraag 39

Hoe gaat de regering het risico op corona in de werksituatie (vooral in risicosectoren) reguleren, controleren en handhaven? Welke maatregelen neemt de regering concreet om «thuiswerken als het kan» te controleren en te handhaven?

Antwoord 39

Op 6 juli 2020 heeft de Staatssecretaris de Tweede Kamer geïnformeerd over de bijsturing van de jaarplanning van de Inspectie SZW in verband met het Covid-19 virus22.

Vraag 40

Wanneer kan de Kamer de Scenariostudie Vormgeving Kindvoorzieningen tegemoet zien?

Antwoord 40

Verwachting is dat het eindrapport van de Scenariostudie Vormgeving Kindvoorziening eind dit jaar naar de Kamer wordt verzonden.

Vraag 41

Hoeveel personen hadden in 2019 gezondheidsschade (vermoedelijk) als gevolg van arbeidsomstandigheden?

Antwoord 41

In 2019 waren er naar schatting 1 miljoen werkenden die (deels) als gevolg van het werk hebben verzuimd. Daaronder waren 129.000 personen met een arbeidsongeval. Voorts hadden 288.000 personen een door een arts vastgestelde beroepsziekte, waarbij de klachten in de laatste 12 maanden voor bevraging eind 2019 zijn begonnen23.

Jaarlijks overlijden er circa 4.100 personen als gevolg van opgelopen gezondheidsschade tijdens het werk. In 2018 waren dat naar schatting ruim 800 personen in de werkzame beroepsbevolking en 3.300 gepensioneerde werknemers.24

Vraag 42

Waarom heeft de regering gekozen voor een vergoeding van 50 procent, aangezien uit onderzoek blijkt dat ouderschapsverlof door vaders het meest opgenomen vanaf 80 procent vergoeding van het loon?

Antwoord 42

Richtlijn (EU) 2019/1158, waarin het betaald ouderschapsverlof is opgenomen, bepaalt dat het aan de lidstaten is om het niveau van betaling of uitkering voor de twee maanden ouderschapsverlof te bepalen. Voorwaarde daarbij is dat de opname van het ouderschapsverlof door beide ouders wordt vergemakkelijkt. Het kabinet is van mening dat met de invoering van een betaling van het ouderschapsverlof van 50% van het dagloon gedurende negen weken voldaan wordt aan deze voorwaarde. Dat geldt zeker omdat in de huidige situatie het ouderschapsverlof wettelijk onbetaald is. Een aantal cao’s bevat weliswaar afspraken over (gedeeltelijke) doorbetaling tijdens ouderschapverlof, maar deze hebben betrekking op een minderheid van de werknemers (circa 25%). Voor de meeste werknemers is dus sprake van een aanzienlijke verbetering waarvan, naar aangenomen mag worden, een stimulerende werking uitgaat.

Vraag 43

Wat is de voortgang van het ratificatieproces van Nederland van het ILO25 Verdrag nr. 190 «Geweld en intimidatie in de wereld van werk», waarin aandacht is voor veilige werkomstandigheden en specifieke aandacht voor gender-gerelateerd geweld en de impact van huiselijk geweld op werk? Wanneer verwacht u over de voortgang te kunnen rapporteren aan de Kamer?

Antwoord 43

IAO-Verdrag 190 (Verdrag inzake het uitbannen van geweld en intimidatie op de werkvloer) is vorig jaar door de Internationale Arbeidsconferentie aangenomen en treedt in juni 2021 in werking. Het verdrag is op dat moment alleen bindend voor de landen die het ratificatieproces hebben voltooid. In Nederland wordt nog gewerkt aan de analyse van de verdragsbepalingen en de verhouding van deze met de nationale regelingen op het terrein van geweld en intimidatie op de werkvloer. Dat gebeurt in samenwerking met de verschillende betrokken departementen en in overleg met de sociale partners. Het kabinet streeft ernaar om voor het eind van dit kalenderjaar nadere informatie hierover aan uw Kamer te sturen.

Vraag 44

Wat houdt de «maatschappelijke beweging aanpak burn-out» in?

Antwoord 44

Het aantal mensen met burn-outklachten is de laatste jaren flink gestegen. Burn-outklachten kennen vaak meerdere oorzaken (denk bijvoorbeeld aan veranderende taakeisen, weinig autonomie, het combineren van werk en privé taken en meer technologie), waar betrokkenen lastig grip op krijgen en waarbij effectieve en duurzame oplossingen niet altijd voor de hand liggen. Een brede aanpak van verschillende partijen is nodig om het aantal mensen met burn-out klachten terug te dringen. De Staatssecretaris investeert daarom in een brede maatschappelijke samenwerking met onder andere sociale partners, maatschappelijke organisaties, partijen uit de (arbo)zorg en de Ministeries van OCW en VWS. Doel van deze samenwerking is om samen vanuit een gedeelde urgentie voor deze maatschappelijke opgave het aantal burn-out klachten terug te dringen. Daarbij wordt voortgebouwd op bestaande initiatieven en activiteiten en worden gezamenlijk aanvullende maatregelen en acties tot uitvoering gebracht. De eerste (virtuele) bijeenkomst heeft onlangs plaatsgevonden. De Tweede Kamer zal dit jaar nog nader geïnformeerd worden over de eerste opbrengst van de samenwerking.

Vraag 45

Heeft corona effect op het aantal arbeidsmigranten dat naar Nederland komt in 2020 en in de aankomende jaren?

Antwoord 45

Het effect van de coronacrisis op het aantal EU-arbeidsmigranten dat dit jaar en de komende jaren naar Nederland komt is kwantitatief niet aan te geven. Zoals opgenomen in het antwoord op vraag 83 lopen de cijfers van de laatste migrantenmonitor tot eind 2018. Sectoren waar veel arbeidsmigranten werkzaam zijn hebben eerder dit jaar wel aangegeven dat er tekorten dreigden door de coronacrisis. Deze sectoren hebben toen verschillende initiatieven genomen om bijvoorbeeld werknemers uit sectoren die minder mensen nodig hadden te werven om tekorten op te vangen.

Vraag 46

Hoe verhoudt de capaciteitsuitbreiding van de Inspectie SZW zich tot de huidige capaciteitscijfers?

Antwoord 46

In het regeerakkoord 2017–2021 is € 50 miljoen per jaar vrijgemaakt voor versterking van de handhavingsketen van de Inspectie SZW conform het Inspectie Controle Framework (ICF). Eind 2018 is dat bedrag aangevuld met een extra € 0,5 miljoen voor de aanpak van arbeids(markt)discriminatie bij werving en selectie (Tweede Kamer, 29 544, nr. 846). In 2020 is het budget het Ministerie van VWS opgehoogd met € 2,6 miljoen ten behoeve van een uitbreiding van de voor dit departement uit te voeren opsporingstaken. Met deze middelen zal de Inspectie SZW haar capaciteit met 445 fte uitbreiden van 1.125 fte in 2018 tot 1.570 fte in 2022. De Inspectie verwacht dat haar bezetting in 2021 met 102 fte zal groeien tot 1.473 fte.

Vraag 47

Kan aangegeven worden hoeveel mensen met een beperking en/of afstand tot de arbeidsmarkt vanwege corona hun baan zijn verloren?

Antwoord 47

De eerste betrouwbare indicatie van het corona-effect op de resultaten voor de banenafspraak is gebaseerd op de trendrapportage banenafspraak van UWV van eind oktober 2020 (bron: Trendrapportage banenafspraak UWV, 2e kwartaal 2020). Daarin worden de voorlopige resultaten op landelijk niveau over de eerste twee kwartalen van 2020 duidelijk. Uit de trendrapportage blijkt dat ongeveer 1.600 mensen in de maanden april, mei en juni hun baan hebben verloren. In juli 2021 zullen de volledige resultaten over heel 2020 bekend zijn.

Vraag 48

Welke specifieke maatregelen neemt u, om ervoor te zorgen dat ook in tijden van corona de doelstelling van een inclusieve arbeidsmarkt overeind blijft?

Antwoord 48

Juist in deze onzekere tijden waarin voor werkgevers de uitdaging om de streefaantallen te halen groter is geworden, vindt het kabinet het belangrijk om het doel van een inclusieve arbeidsmarkt na te blijven streven. Het kabinet blijft daarom werkgevers faciliteren om mensen met een arbeidsbeperking aan te nemen. Vooruitlopend op de eerste indicatie van het corona-effect op de resultaten heeft het kabinet al een aantal maatregelen in gang gezet. Het kabinet stelt in het kader van de crisisdienstverlening € 36 miljoen beschikbaar voor mensen met een arbeidsbeperking die onder de banenafspraak vallen. Het gaat om de mensen die met werkloosheid worden bedreigd of hun baan zijn verloren, met als doel om hen bij de arbeidsmarkt betrokken te houden. Door deze tijdelijke impuls zullen deze mensen als de arbeidsmarkt weer aantrekt weer sneller regulier werk kunnen vinden. De invulling van de extra maatregelen werkt het kabinet op dit moment uit met de meest betrokken stakeholders.

Vraag 49

In hoeverre zijn de bezuinigingen op arbeidsbemiddeling en persoonlijke begeleiding van de afgelopen jaren teruggedraaid? Kan hiervan een overzicht gegeven worden over de afgelopen tien jaar? Hoeveel middelen waren er per cliënt beschikbaar en hoeveel is dat nu? Kan dit overzicht voor WW26, WGA27, Wajong28 en bijstand worden gegeven?

Het Rijk stelt in 2020 via het gemeentefonds een bedrag van € 722 miljoen aan gemeenten ter beschikking voor re-integratie en begeleiding naar werk. Een bedrag van € 542 miljoen wordt verstrekt voor de klassieke doelgroep en € 180 miljoen voor de nieuwe doelgroep van de Participatiewet. In 2010 was er in totaal € 1.429 miljoen beschikbaar.

Gemeenten hebben te maken gekregen met opeenvolgende kortingen op het Participatiebudget voor de klassieke doelgroep. Aanleiding hiervoor waren onder andere onderuitputting en eerdere twijfels over de doelmatigheid van het budget. Daarnaast is een efficiencykorting op de uitvoering van de Wsw doorgevoerd. De veronderstelling hierbij was dat Wsw-bedrijven hun bedrijfsvoering efficiënter zouden kunnen uitvoeren. In onderstaande tabel zijn de bedragen geschat op het prijspeil 2019.

Vraag 50

Hoe zorgt u ervoor dat ambities en beschikbare (financiële) middelen overeenstemmen bij de aanpak «Het Breed Offensief»? In hoeverre bestaat daar overeenstemming over met het veld?

Antwoord 50

Het Breed Offensief heeft tot doel dat meer mensen met een beperking aan het werk komen en blijven. Het gaat om een brede agenda met meerdere actielijnen, zowel wijzigingen van wet- en regelgeving als wijzigingen in de uitvoering. Een belangrijk onderdeel is het wetsvoorstel wijziging van de Participatiewet uitvoeren Breed Offensief dat thans bij de Kamer in behandeling is (Tweede Kamer, 35 394). De Staatssecretaris is van opvatting dat dit wetsvoorstel een pakket van maatregelen omvat dat evenwichtig is wat betreft ambities en financiële middelen. Dit is ook toegelicht in de nota naar aanleiding van het verslag (Tweede Kamer, 35 394, nr. 8). Zo maakt het wetsvoorstel het voor werkgevers eenvoudiger om mensen met een beperking in dienst te nemen en biedt het meer mogelijkheden voor ondersteuning op maat. Hiermee kunnen daadwerkelijk stappen worden gezet richting een inclusieve arbeidsmarkt. Deze aanpak is tevens zeer urgent met het oog op de gevolgen van de coronacrisis op de werkgelegenheid van mensen met een arbeidsbeperking.

Vraag 51

Op basis waarvan verwacht u dat er, ondanks minder beschikbaar budget per ingevulde beschutte werkplek, meer beschutte werkplekken worden gerealiseerd en de achterstand wordt ingelopen?

Antwoord 51

We zien dat gemeenten steeds meer beschut werkplekken realiseren, met name sinds de wetswijziging van 2017. Die regelde dat burgers voortaan ook zelf een indicatie kunnen aanvragen bij UWV en dat gemeenten verplicht zijn een beschut werkplek te realiseren na een positief advies, tot aan het aantal dat jaarlijks per gemeente is vastgesteld in de ministeriële regeling. Inmiddels is het aantal mensen met een beschut werkplek gestegen van 270 eind 2016 tot 4.000 eind 2019. Zie ook het antwoord op vraag 55.

Vraag 52

Kunt u de informatie aanreiken op basis waarvan de Kamer kan beoordelen of het beschikbare budget dat gemeenten per beschutte werkplek ontvangen voldoende is om de plek te financieren?

Antwoord 52

Uit de evaluatie beschut werk is geen eenduidig beeld gekomen van de kosten die gemoeid zijn met één beschut werkplek. Daardoor kon de Inspectie geen eenduidige conclusie trekken over de vraag of gemeenten uitkomen met het budget dat zij krijgen voor één plek. De meeste gemeenten geven aan dat zij rondkomen. Dat komt mede doordat er op dit moment minder beschut werkplekken worden gerealiseerd dan waarmee in de financiering rekening wordt gehouden. Sommige gemeenten geven aan dat het budget voor één beschut werkplek voor nu toereikend is maar als de tijdelijke bonus vervalt, zij verlies zullen maken. Er zijn ook gemeenten die aangeven nu al een negatief resultaat te hebben voor één beschut werkplek. Zoals in het antwoord op vraag 51 is aangegeven zijn de middelen niet geoormerkt en is er geen eenduidige administratie van de kosten van beschut werkplekken. Daarom heeft de evaluatie geen goed beeld opgeleverd van wat gemeenten nu uitgeven aan beschut werk. De Staatssecretaris van SZW heeft in de beleidsreactie aangegeven een verdiepend onderzoek te willen doen naar de uitgaven van gemeenten voor beschut werk. Zie ook het antwoord op vraag 53.

Vraag 53

Sluit de verdeling van het aantal beschutte werkplekken over gemeenten ook aan bij de behoeften die er binnen de individuele gemeenten bestaan?

Antwoord 53

Het huidige verdeelmodel is mogelijk niet optimaal. Deze is gebaseerd op de instroom in de jaren 2012–2014 in de Wajong werkregeling en de Wsw-wachtlijst. Sommige gemeenten geven aan dat zij meer potentiële beschutwerkers hebben dan het aantal uit de ministeriële regeling, terwijl andere gemeenten hier niet aan komen. Op dit moment loopt een onderzoek naar een nieuwe verdeling (zie vraag 187).

Vraag 54

Op welke manier zal perspectief geboden worden aan mensen met schulden? Hoeveel geld is er beschikbaar om ervoor te zorgen dat deze mensen weer aangemoedigd worden om mee te doen in de samenleving?

Antwoord 54

Het kabinet zet met de vele acties in Brede Schuldenaanpak in om mensen met (problematische) schulden een beter perspectief te bieden (Tweede Kamer, 24 515, nr. 533). Dit gebeurt onder andere door de vroegsignalering van schulden, het verbeteren van de aansluiting tussen de minnelijke schuldhulpverlening en de wettelijke schuldsanering, en een maatschappelijk verantwoorde incasso. Ook heeft het kabinet in zijn derde steun- en herstelpakket – als vervolg op de voorgaande twee noodpakketten – bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen (Tweede Kamer, 35 420, nr. 105).

Vraag 55

Verwacht u de doelstelling van 125.000 extra werkplekken voor mensen met een beperking te behalen, en de verdere ruimte van 30.000 plekken?

Antwoord 55

De doelstelling voor 2020 is om landelijk 67.500 extra banen voor de banenafspraak te realiseren: voor de overheidssector gaat het om 17.500 banen, voor de marktsector gaat het om 50.000 duizend extra banen. In 2019 hebben alle werkgevers tezamen op landelijk niveau 61.615 extra banen gerealiseerd. De doelstelling van 55.000 banen voor 201929 is daarmee ruim gehaald. Het kabinet gaat ervan uit dat de coronasituatie invloed zal hebben op het realiseren van de afspraken voor de banenafspraak. Wat de gevolgen van de coronacrisis zijn op de realisaties van de banenafspraak zal pas duidelijk zijn bij de meting over 2020. Deze komt half 2021 beschikbaar. De uitdaging voor werkgevers zal naar verwachting groter worden. Het kabinet blijft daarom werkgevers faciliteren om mensen met een arbeidsbeperking aan te nemen. Vooruitlopend op de eerste indicatie van het coronaeffect op de resultaten heeft het kabinet al een aantal maatregelen in gang gezet (zie het antwoord op vraag 48).

Vraag 56

Kan puntsgewijs worden aangeven hoe belangrijke knelpunten en aandachtspunten die aan het licht zijn gekomen in de evaluatie van de Participatiewet worden aangepakt?

Antwoord 56

Zoals aangegeven in de brief van de Staatssecretaris in reactie op de evaluatie van de Participatiewet (Tweede Kamer, 34 352 nr. 187) van 20 november 2019 komen er uit de eindevaluatie van de Participatiewet zes belangrijke aandachtspunten naar voren:

• a) inkomenspositie van jonggehandicapten;

• b) potentieel aan werkgevers;

• c) voormalig Wsw-ers en de rol van SW-bedrijven;

• d) de duurzaamheid van het werk;

• e) perspectief voor alle mensen in de bijstand;

• f) financiële kaders.

Vraag 57

Zijn er al concrete afspraken met gemeenten gemaakt op welke wijze bijstandsgerechtigden met een passend aanbod op maat kunnen worden ondersteund in hun ontwikkeling en naar vermogen kunnen bijdragen aan de maatschappij? Zo ja, welke afspraken? Zo nee, wanneer verwacht u deze afspraken gemaakt te hebben?

Antwoord 57

Naar aanleiding van de motie Raemakers c.s. van september 2019 is een wetsvoorstel Passend aanbod voorbereid. Met de coronacrisis is het perspectief op de arbeidsmarkt drastisch veranderd. Het is onverminderd van belang dat gemeenten met zoveel mogelijk mensen in de bijstand in contact blijven, en vooral met de meest kwetsbaren onder hen. Met het 3e steun- en herstelpakket wordt de extra instroom in de bijstand zoveel mogelijk opgevangen. Uitdaging is om mensen die al in de bijstand zitten en mensen die daarin komen en het niet redden om snel terug te keren op de arbeidsmarkt, betrokken te houden bij de arbeidsmarkt respectievelijk de samenleving.

Vraag 58

Maakt de regering, naast de inspanningen om de armoede onder kinderen te bestrijden, ook middelen vrij voor de bestrijding van armoede onder 90-plussers, waar de armoede naast die van kinderen (acht procent) ook prominent is, namelijk elf procent30?

Antwoord 58

Via uiteenlopende inkomensondersteunende maatregelen zet het kabinet zich in voor armoedebestrijding en ouderenbeleid. Zie hiervoor de brief van 7 april 2020 (Tweede Kamer, 24 515, nr. 528).

Vraag 59

Welke middelen zijn beschikbaar gesteld in het Waarborgfonds voor mensen met problematische schulden?

Antwoord 59

Er is een bedrag van € 30 miljoen gereserveerd voor een Waarborgfonds om problematische schulden sneller te kunnen afwikkelen. Met een dergelijk fonds wordt beoogd de inzet van saneringskredieten – een krediet waarmee de schuldeisers in een keer gedeeltelijk worden betaald tegen finale kwijting van de restschuld – makkelijker te maken (Tweede Kamer, 24 515, nr. 569).

Vraag 60

Hoe bent u van plan het aantal huishoudens met kinderen dat onder de armoedegrens leeft te verlagen en de brede kansenarmoede onder kinderen in beeld te brengen en te bestrijden?

Antwoord 60

Begin 2019 heeft het kabinet in overleg met de VNG vier ambities kinderarmoede geformuleerd (Tweede Kamer, 24 515, nr. 484). Ambitie 1 luidt: «Ieder kind dat in een gezin met een laag inkomen opgroeit kan meedoen. In 2021 wordt 100 procent van de kinderen met ouders in de bijstand bereikt en 70 procent van de kinderen van de werkende gezinnen met een laag inkomen.»

Het kabinet probeert via verschillende manieren armoede binnen gezinnen terug te dringen.

Gemeenten en de vier landelijke kinderarmoedepartijen (verenigd onder de naam SAM&) krijgen om kinderen en jongeren in armoede direct te bereiken en hen te ondersteunen zodat ze kunnen meedoen in de samenleving, structurele en incidentele extra middelen. Ook wordt bijvoorbeeld het Kindgebonden budget vanaf 2021 met € 150 miljoen geïntensiveerd, door verhoging van het kindbedrag vanaf het derde kind met € 617 tot € 919 per jaar. Deze maatregel wordt in «Kansrijk Armoedebeleid» benoemd als een effectieve manier om het risico op armoede onder kinderen te reduceren en draagt zo bij aan het verminderen van het aantal kinderen in armoede. In algemene zin geldt dat het kabinet zich inspant om de armoede- en schuldenproblematiek terug te dringen. Het kabinet heeft bijvoorbeeld maatregelen getroffen om (meer uren) werk meer te laten lonen en te stimuleren dat mensen vanuit de bijstand aan het werk gaan (Tweede Kamer, 24 515, nr. 569).

Vraag 61

Kan er een overzicht worden gegeven van alle uitgaven specifiek gericht op het bestrijden van armoede onder kinderen en dit uitsplitsen per kanaal en/of beleidsartikel? Kunt u aangeven hoe dit budget zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld (vanaf 2018)?

Antwoord 61

In voorgaande jaren zijn verschillende structurele en incidentele pakketten beschikbaar gesteld ter bevordering van de schuldhulpverlening en het bestrijden van armoede onder kinderen. In deze pakketten is er in de beschikbaar gestelde middelen niet altijd een strikt onderscheid aan te geven voor de middelen ten behoeve van bevorderen van de schuldhulpverlening en het bestrijden van armoede onder kinderen.

Vanaf 2014 (pakket van structureel € 100 miljoen):

Structureel € 90 miljoen gaat naar gemeenten (via de algemene uitkering en BZK) voor inzet op bevordering tegengaan van schulden en verbetering schuldhulpverlening als ook bestrijden van armoede onder kinderen.

Vanaf 2017 (pakket van aanvullende € 100 miljoen):

Structureel € 85 miljoen naar gemeenten (decentralisatie-uitkering via het gemeentefonds) ten behoeve van bestrijden armoede onder kinderen.

In 2019 is van de € 4,0 miljoen € 2,5 miljoen beschikbaar gesteld aan het programma Tel mee met Taal (via OCW) en € 1,5 miljoen is ingezet voor projecten/opdrachten op terrein van tegengaan armoede onder kinderen en verbeteren schuldhulpverlening (artikel 2 van de SZW-begroting).

Voor de periode 2020–2024 is de € 4 miljoen beschikbaar gesteld voor het programma Tel mee met Taal (via OCW).

In 2019 (motie Segers € 4,0 miljoen incidenteel):

Ingezet middels (aanvullende) subsidieverleningen aan eerder genoemde armoedefondsen en Stichting SAM& (artikel 2 SZW-begroting).

In 2020 (derde steun en herstel pakket van € 11,5 miljoen 2020–2021):

Betreft middelen voor versnellen brede schuldenaanpak en kinderarmoede, waarvan beschikbaar in 2020 € 3,5 miljoen en 2021 € 8 miljoen (artikel 2 van de SZW-begroting).

Vraag 62

Kunt u aangeven hoe de effectiviteit van de ingestelde en gefinancierde maatregelen om armoede onder kinderen aan te pakken wordt gemeten?

Antwoord 62

Van de structurele extra € 100 miljoen gaat jaarlijks € 85 miljoen naar gemeenten. Over de inzet van deze middelen zijn bestuurlijke afspraken met de VNG gemaakt. In 2018 is de eerste tussenevaluatie verschenen. Naar aanleiding van de motie Bruins c.s. is er een extra tussentijdse evaluatie van de bestuurlijke afspraken kinderarmoede uitgevoerd. De Kamer is 28 september jl. over de uitkomsten geïnformeerd. In 2021 zal er een volgende evaluatie van de bestuurlijke afspraken kinderarmoede plaatsvinden over het jaar 2020. De uitkomsten hiervan zullen gelijktijdig met de eerste rapportage over de stand van zaken ambities kinderarmoede aan de Kamer worden aangeboden.

Vraag 63

Hoeveel extra kinderen leven als gevolg van de coronacrisis in armoede?

Antwoord 63

Dit is niet bekend. De meest recente cijfers beschikbaar bij het CBS gaan over 2018. In dat jaar maakten 264.000 minderjarige kinderen deel uit van een huishouden met een laag inkomen (8,1%). De CBS-cijfers voor 2019 worden in december verwacht. Het SCP verwacht door de coronacrisis een toename van de armoedeproblematiek vanaf 2020, maar kan nog geen inschatting maken van de omvang (SCP, de Sociale Staat van Nederland 2020, 09-09-2020).

Vraag 64

Hoeveel wordt volgend jaar extra uitgetrokken voor het terugdringen van armoede onder kinderen, specifiek bedoeld om de gevolgen van de COVID-19 crisis op te vangen? Via welke kanalen loopt dit?

Antwoord 64

Binnen het derde steun- en herstelpakket is een bedrag van € 146 miljoen aan extra middelen vrijgemaakt voor het tegengaan van armoede en problematische schulden. Het geld gaat voor een belangrijk deel naar gemeenten ten behoeve van het gemeentelijk schuldenbeleid (efficiëntere en snellere dienstverlening) en de bijzondere bijstand. Er is voor 2020 en 2021 in totaal € 11,5 miljoen beschikbaar gesteld voor het uitvoeren van de maatregelen die voortkomen uit de in de zomer gehouden rondetafels.

Vraag 65

Kunt u aangeven welk bedrag beschikbaar is om te voldoen aan de vier ambities kinderarmoede, en kunt u dat uitsplitsen per ambitie?

Antwoord 65

Zie het antwoord op vraag 61 voor een overzicht van middelen die direct bijdragen aan het nastreven van de ambities. We kunnen geen uitsplitsing hiervoor maken naar de vier ambities.

Vraag 66

Wat gebeurt er na de periode 2018–2020, aangezien voor de periode 2018–2020 incidenteel € 80 miljoen beschikbaar is gesteld voor het voorkomen van schulden en de bestrijding van armoede, in het bijzonder onder kinderen?

Antwoord 66

Het grootste gedeelte van de genoemde incidentele € 80 miljoen is aan gemeenten verstrekt om een impuls te geven aan de verbetering van de toegang tot en effectiviteit van de gemeentelijke schuldhulpverlening en aan versterking van de lokale regiefunctie van het (kindgericht) armoedebeleid. Naast deze middelen hebben gemeenten structurele middelen voor de uitvoering van hun reguliere armoede- en schuldenbeleid. Voor een overzicht van beschikbare middelen voor kinderen in armoede zie het antwoord op vraag 61.

Vraag 67

Kan aangegeven worden welke invloed de uitvoering van de noodpakkettenmaatregelen door het UWV tot nu toe heeft op «lopende zaken» en het lopende bedrijf van het UWV?

Antwoord 67

De invloed die de uitvoering van de tijdelijke noodmaatregelen heeft op lopende zaken en de organisatie UWV kan niet los worden bezien binnen het geheel van maatregelen die als gevolg van de coronacrisis getroffen zijn.

Vraag 68

Kunt u nader specificeren waarop vertraging is ontstaan in zowel specifieke onderdelen van de ICT-portefeuille (welke onderdelen IV-project) als in overige lopende trajecten?

Antwoord 68

Bij het ingaan van de coronamaatregelen werkte UWV aan veel verschillende projecten, velen met een IV-component. Deze projecten zijn opgenomen in het UWV Informatieplan (Tweede Kamer, 26 448, nr. 630) dat in december met de Stand van de Uitvoering aan de Tweede Kamer is verzonden.

Vraag 69

Hoe groot is de achterstand bij de uitvoeringsdiensten (met name SZW) in de onderhoud van de ICT-systemen en welke gevolgen kan dit geven?

Antwoord 69

De afgelopen jaren heeft UWV de basis van de informatievoorziening op orde gebracht. Preventief onderhoud is bij UWV structureel onderdeel van een reguliere cyclus voor groot onderhoud. Deze blijvende aandacht is nodig omdat nieuwe regelingen en functionaliteiten onder hoge druk worden toegevoegd, waardoor systemen soms fors groter en vele malen complexer worden dan de oorspronkelijke opzet. Het totaalbeeld laat een aanzienlijke veranderopgave zien waarbij UWV niet alles tegelijkertijd kan oppakken. UWV ziet dat de onderwerpen cybersecurity, informatiebeveiliging en privacy in de komende jaren steeds meer zullen gaan vragen. Prioritering is onvermijdelijk om achterstanden niet te ver op te laten lopen. Daarbij pakt UWV de belangrijkste verbeteringen als eerst aan. Andere initiatieven, soms gericht op het oplossen van reeds bekende problemen, worden dan op een later moment opgepakt.

Vraag 70

De toename van uitkeringsaanvragen leidt tot vraagstukken over de inzet van capaciteit, is er op dit moment al een probleem? Zo ja, kan dit nader uitgelegd worden en aangegeven worden wat de mogelijke oplossingen hiervoor zijn?

Antwoord 70

UWV heeft maatregelen moeten treffen om capaciteit vrij te maken zodat ze kunnen blijven voorzien in het leveren van dienstverlening aan uitkeringsgerechtigden en het tijdig betalen van uitkeringen. Waar mogelijk wordt klanten de ruimte geboden door termijnen te verlengen of door coulant om te gaan met wat er van hen gevraagd wordt, zoals bij het nakomen van verplichtingen of het verschijnen op een spreekuur. Voor een meer uitvoerig overzicht van deze maatregelen verwijst de Minister u naar de Stand van de Uitvoering van juni 2020 (Tweede Kamer, 26 448, nr. 634).

Vraag 71

Is de investering van € 100 miljoen, die vooruitlopend op de WAU31 vanaf 2022 wordt geïnvesteerd in knelpunten op het gebied van ICT, handhaving en dienstverlening bij UWV, SVB32 en BKWI33? De investering wordt gepleegd vanaf 2022 dus dan is de kabinetsreactie op de WAU ook bekend; kan dit nog leiden tot accentverschuivingen in de precieze toewijzing of besteding van de middelen?

Antwoord 71

De kwaliteit van de dienstverlening is mede bepalend voor het vertrouwen in de overheid. Daarom investeert het kabinet vooruitlopend op de kabinetsreactie op het rapport «Werk aan Uitvoering» vanaf 2022 € 100 miljoen in de uitvoering bij UWV, SVB en BKWI. Dekking hiervoor komt uit het niet indexeren van de AKW in 2022 en 2023 en licht minder-indexeren in 2024 (–0,1% punt). De € 100 miljoen is toegewezen aan UWV, SVB en BKWI om investeringen te doen in specifieke onderwerpen die aansluiten op de hoofdpunten uit de analyse in «Werk aan Uitvoering». Zo zijn extra middelen gereserveerd voor investering in maatwerk en vakmanschap bij UWV en SVB, voor het bestendigen van dienstverlening aan WGA-gerechtigden en investering in ICT. Ook is een klein gedeelte gereserveerd voor het apparaat van SZW. Voor de precieze verdeling van middelen over de verschillende organisaties verwijzen wij u naar het antwoord op vraag 266. Het kabinet werkt aan een nadere uitwerking van de geboden handelingsperspectieven en acties. Het kabinet streeft ernaar om de uitwerking voor de kabinetsformatie af te ronden, zodat het volgende kabinet eventueel extra stappen en de eventueel daarvoor benodigde financiële middelen kan afspreken.

Vraag 72

Kunt u expliciet maken/nader verduidelijken welke vraagstukken voorliggen met betrekking tot de toename van uitkeringsaanvragen over de inzet van capaciteit?

Antwoord 72

De toename in met name het aantal WW-aanvragen als gevolg van de coronacrisis doet een groot beroep op de capaciteit van UWV. Om de tijdigheid van WW-aanvragen te kunnen garanderen zijn diverse maatregelen getroffen door UWV. Deze zijn expliciet toegelicht in de brief «Stand van de uitvoering sociale zekerheid» van 26 juni jl. (Tweede Kamer, bijlage 2020D26735). UWV heeft maatregelen getroffen om de capaciteit te vergroten, zoals het aantrekken en opleiden van (veel) nieuw personeel in korte tijd. Daarnaast zijn enkele maatregelen noodzakelijk gebleken, die niet conform regelgeving zijn, maar die tijdelijk gedoogd worden. De belangrijkste benoemde risico’s van deze maatregelen zijn mogelijk onrechtmatige uitkeringsverstrekking, potentiële misbruikmogelijkheden en financiële kosten. Deze maatregelen (op een stopgezette maatregel na) worden gedoogd tot 1 januari 2021. Het tempo waarin deze maatregelen kunnen worden afgebouwd hangt in grote mate af van de ontwikkeling van de uitkeringsvolumes. Hierover zal de Minister u informeren in de komende brief «Stand van de uitvoering» in december.

Vraag 73

Kunt u naar aanleiding van tabel 5 voor het UWV, SVB en gemeenten apart aangeven waar het verschil in 2019 in het aantal boetes, het boetebedrag en het aantal waarschuwingen ten opzichte van 2017 en 2018 zitten?

Antwoord 73

Tabel 5 geeft voor UWV, SVB en gemeenten het cumulatieve aantal boetes, boetebedragen en waarschuwingen over alle uitkeringen weer.

UWV

Bij UWV is te zien dat in 2019 ten opzichte van 2018 het aantal boetes en het boetebedrag slechts licht zijn gedaald. Wel is een forse daling te zien in 2018 en 2019 ten opzichte van 2017. Het aantal waarschuwingen is in 2019 iets gestegen. Hiervoor zijn twee redenen aan te wijzen. Ten eerste wordt sinds de invoering van de Wet werk en zekerheid al bij de uitkeringsverstrekking rekening gehouden met de inkomsten van een WW-gerechtigde, door de inkomstenopgave te vergelijken met de informatie uit de polisadministratie. Hierdoor is het aantal overtredingen sinds 2018 flink teruggedrongen. Ten tweede is het een gevolg van het dalende aantal WW-uitkeringen tijdens de krapte op de arbeidsmarkt.

SVB

De cijfers van 2019 ten opzichte van 2018 laten een stijging zijn in het aantal boetes, het boetebedrag en het aantal waarschuwingen. De cijfers van 2018 ten opzichte van 2017 laten juist een daling in alle categorieën zien. Naast natuurlijke fluctuaties worden deze verschillen veroorzaakt doordat de handhaving op het inkomen van kinderen van 16 en 17 jaar in de AKW in 2018 tijdelijk heeft stilgelegen. In 2019 heeft de SVB dit met terugwerkende kracht weer opgepakt.

Gemeenten

Het aantal boetes, het boetebedrag en het aantal waarschuwingen van gemeenten is redelijk stabiel met een lichte piek in 2018. Hiervoor is geen centrale verklaring, het is een optelsom van de resultaten van alle gemeenten.

Vraag 74

In hoeverre is er een wetsvoorstel in voorbereiding om paal en perk te stellen aan bankbeslag? Wat behelst dit voorstel en wat is de planning?

Antwoord 74

Op 2 juni jl. heeft de Eerste Kamer ingestemd met de Wet van 3 juni 2020 tot wijziging van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en de Faillissementswet in verband met de herziening van het beslag- en executierecht (Stb. 2020, 177). Onderdeel van de wet is de regeling van een beslagvrij bedrag bij bankbeslag. Dit onderdeel van de wet treedt 1 januari a.s. in werking (zie Stb. 2020, 277). Bij een beslag op de bankrekening moet voortaan een bedrag vrij worden gelaten voor de schuldenaar om in zijn primaire levensbehoeften te voorzien. De regeling is vergelijkbaar met de beslagvrije voet bij beslag op bepaalde periodieke vorderingen zoals loon of uitkering. Het beslagvrije bedrag is bedoeld om het bestaansminimum van schuldenaren te beschermen. Per 1 januari a.s. zal er voor een schuldenaar bij een bankbeslag dus altijd een bedrag buiten het beslag blijven waarover hij kan blijven beschikken.

Vraag 75

Kunt u een gedetailleerder overzicht van de opdrachten en subsidies, met daarin het aantal begunstigde organisaties, het gemiddelde subsidiebedrag en de daaraan verbonden doelstellingen, een subsidiestaat, geven?

Antwoord 75

De tabel op pagina 29 waarop deze vraag betrekking heeft, geeft een overzicht van de niet-juridisch verplichte uitgaven. Het merendeel hiervan betreft subsidies en opdrachten. Omdat ze nog niet-juridisch verplicht zijn, kunnen we niet het gevraagde gedetailleerder overzicht geven. Voor een algemene beschrijving van de inzet van deze subsidies en opdrachten verwijzen we naar de bijbehorende beleidsartikelen. In het jaarverslag 2021 kunnen wij aangeven waaraan wij de middelen hebben uitgegeven.

Vraag 76

Wat zijn de uitgaven aan de LIV34 voor de komende jaren en wat zijn de structurele kosten?

Vraag 77

Wat zijn de uitgaven voor de jeugd-LIV voor de komende jaren en wat zijn de structurele kosten?

Vraag 78

Kunt u de post LIV/jeugd-LIV/LKV35 uitsplitsen en hierbij aangeven wat de structurele kosten zijn?

Vraag 79

In welke brief zijn de nieuwe plannen voor het LIV toegelicht?

Antwoord 79

In de brief van 6 juli 2020 (Tweede Kamer, 34 304, nr. 15) is de Tweede Kamer geïnformeerd over de hoofdlijnen van een effectievere Wtl.

Vraag 80

Hoeveel personen hebben een dergelijke lening in juli 2020? Hoe hoog is het bedrag aan afgeloste lening in juli 2020?

Antwoord 80

Het aantal personen met een dergelijke lening op grond van de Wet inburgering 2013 bedroeg op 1 juli 2020 59.093. Op de toegekende leningen onder de Wet inburgering 2013 is tot 1 juli 2020 een bedrag afgelost van in totaal € 5.588.879,-

Vraag 81

Hoeveel huishoudens maken gebruik van het Kindgebonden budget? Hoe is de opbouw van huishoudinkomens van deze groep gebruikers?

Antwoord 81

Op dit moment ontvangen circa 1 miljoen huishoudens een (voorlopige) toeslag Kindgebonden budget. De opbouw van huishoudinkomens ziet er als volgt uit:

Vraag 82

Met welk bedrag stijgen de kosten (loon en premies) voor werkgevers in totaal, als het WML36 met vijf procent en met tien procent wordt verhoogd, ontkoppeld van uitkeringen?

Antwoord 82

In de publicatie Kansrijk arbeidsmarktbeleid update minimumloon van het CPB staat dat een verhoging van het minimumloon met 5% leidt tot een ex-ante stijging van de brutoloonsom met € 0,2 miljard. Bij een grotere stijging van het minimumloon, met bijvoorbeeld 10%, stijgt de ex-ante toename in de brutoloonsom meer dan proportioneel, een grotere minimumloonverhoging heeft immers gevolgen voor een grotere groep werknemers. Het effect op de kosten die werkgevers bovenop de brutoloonsom maken aan bijvoorbeeld premies is niet becijferd.

Vraag 83

Hoeveel arbeidsmigranten werken er in Nederland en wat is hun aandeel in de beroepsbevolking? Hoe hebben deze cijfers zich ontwikkeld sinds 2010? Kunt u hierbij een uitsplitsing maken tussen arbeidsmigranten vanuit de EU en van buiten de EU?

Antwoord 83

In de onderstaande tabel is de ontwikkeling van het aantal personen met een baan uit de EU-lidstaten (op 31 december van ieder jaar) uitgesplitst naar Midden- en Oost-Europa (EU 11) en de Europese Unie (EU 27) opgenomen. De data is beschikbaar tot eind 2018 (bron: CBS, Statline, geraadpleegd op 14-10-2020).

Vraag 84

Wat is het gemiddelde inkomen van arbeidsmigranten die in Nederland werken? Kunt u hierbij een uitsplitsing maken vanuit de EU en van buiten de EU?

Antwoord 84

Er zijn beperkt kwantitatieve gegevens beschikbaar. Het gemiddelde bruto maandloon (inclusief overwerk) van in Nederland werkzame burgers uit landen die al langer deel uitmaken van de EU (EU-15 exclusief Nederland) was in 2019 € 3.259. Voor in Nederland werkzame burgers uit de overige EU-lidstaten die vanaf 2004 zijn toegetreden tot de EU bedroeg dit € 1.868 (bron: CBS, Statline, geraadpleegd op 14-10-2020).

Vraag 85

Voor hoeveel geld worden uitkeringen (WW, WIA37, Wajong, bijstand, etc.) geëxporteerd naar het buitenland? Welke landen staan in de top tien qua export van uitkeringen en voor hoeveel geld worden jaarlijks uitkeringen naar die landen geëxporteerd?

Antwoord 85

Bij de uitvoering van de socialezekerheidsregelingen zijn diverse instanties betrokken. Daarom wordt bij de beantwoording van deze vraag een splitsing gemaakt in de uitkeringen die UWV en de SVB exporteren.

Vraag 86

Hoeveel jongeren tot 21 jaar werken op basis van een flexibel contract? Hoeveel procent van deze jongeren volgt onderwijs?

Antwoord 86

In totaal hadden in het 2^e kwartaal van 2020 ongeveer 515.000 jongeren (van 15 tot 21 jaar) een flexibel contract. Hiervan volgde ongeveer 91% (468.000) jongeren formeel onderwijs. Zie in de tabel hieronder het op duizendtallen afgeronde aantal jongeren per leeftijdsgroep dat een flexibel contract heeft en dat wel of niet formeel onderwijs volgde.

Vraag 87

Hoeveel banen zijn er in Nederland bijgekomen tussen 2010 en 1 januari 2020?

Antwoord 87

In 2010 waren er 7.860.000 banen in Nederland. In 2019 was dat 8.501.000. In die periode is het aantal banen dus gestegen met 641.00038. Het aantal banen is in de tabel hieronder voor de jaren 2010 tot en met 2019 weergegeven.

Vraag 88

Wat is de gemiddelde loonkloof in Nederland tussen de best en slechtst betaalde werknemer in een organisatie?

Antwoord 88

Het CBS heeft op 1 mei 2018 gepubliceerd over het verschil in loon tussen de top en doorsnee werknemers van de duizend grootste bedrijven Nederland.39 In 2017 was het bruto jaarsalaris van de vijf topverdieners per bedrijf 6,2 keer hoger dan het doorsnee voltijdloon bij deze grote bedrijven. Het verschil is groter dan in 2010 toen de verhouding 5,5 bedroeg. Dit betreft een incidentele analyse. Er is geen recentere data bij ons bekend.

Vraag 89

Hoeveel is het aantal banen in loondienst in fte toe- of afgenomen in de periode van kabinet Rutte I en hoeveel daarvan waren vaste banen?

Antwoord 89

Het aantal banen in loondienst in fte onder Rutte I (2010–2012), Rutte II (2012–2017), Rutte III (2017- heden) is respectievelijk gedaald met 52.000, gestegen met 183.000 en gestegen met 283.000 tot en met het tweede kwartaal 2020. Het aantal banen in loondienst in fte is daarmee onder Rutte I, II en III totaal met 414.000 gestegen.

Vraag 90

Hoeveel is het aantal banen in loondienst in fte toe- of afgenomen in de periode van kabinet Rutte II en hoeveel daarvan waren vaste banen?

Antwoord 90

Zie het antwoord op vraag 89.

Vraag 91

Hoeveel is het aantal banen in loondienst in fte toe- of afgenomen in de periode van kabinet Rutte III en hoeveel daarvan waren vaste banen?

Antwoord 91

Zie het antwoord op vraag 89.

Vraag 92

In welke vijf sectoren is de krapte op de arbeidsmarkt het grootst en wat wordt er gedaan om meer mensen daarvoor te interesseren?

Antwoord 92

In het tweede kwartaal van 2020 is vanwege de economische ontwikkelingen rondom de coronacrisis de spanning op de arbeidsmarkt afgenomen. Dit blijkt uit de zogeheten VU-ratio (de verhouding tussen de openstaande vacatures en werkloze beroepsbevolking).42 Het aantal openstaande vacatures per 100 werklozen is afgenomen van 81 in kwartaal 1 naar 57 vacatures in kwartaal 2. Daarnaast biedt de vacaturegraad informatie over het aantal openstaande vacatures per duizend banen per sector.43 De vacaturegraad is het hoogst in informatie en communicatie (43), energievoorziening (40), bouwnijverheid (39), financiële dienstverlening (34) en specialistische zakelijke diensten (30).

Vraag 93

Hoe gaat u inzetten op een gelijke positie van vrouwen op de arbeidsmarkt en tegelijkertijd de gelijke verdeling van zorgtaken bevorderen?

Antwoord 93

Dat met name vrouwen vaak in (kleine) deeltijdbanen werken, leidt ertoe dat zij minder verdienen dan mannen en minder doorgroeikansen hebben (Kabinetsreactie IBO Deeltijdwerk, Tweede Kamer, 29 544, nr. 1006, p. 2). Er zijn en worden verschillende maatregelen genomen die bijdragen aan het stimuleren van vrijwillige uitbreiding van uren. Reeds doorgevoerde maatregelen zijn onder meer de uitbreiding van het geboorteverlof (WIEG), investeringen in de kinderopvang, verlaging van lasten op arbeid, de Wet flexibel werken en bewustwordingscampagnes. Verder kan ook het betaald ouderschapsverlof hieraan bijdragen. Tot slot komt eind 2020 het eindrapport van de scenariostudie vormgeving kindvoorzieningen (SVK) uit, welke scenario’s met verbeteringen in de kindvoorzieningen zal bevatten.

Vraag 94

Hoe stimuleert het u de sociale partners om ook te werken aan de arbeidspositie van groepen die ongelijk behandeld worden op de arbeidsmarkt, zoals vrouwen, aangezien de sociale partners verantwoordelijk zijn voor het maken van onderling afspraken over arbeidsvoorwaarden, arbeidsverhoudingen en het bieden van veilige en gezonde werkomstandigheden en kunnen dus een rol spelen in de emancipatie-agenda?

Antwoord 94

In het IBO deeltijdwerk wordt beschreven dat Nederland internationaal gezien een unieke deeltijdcultuur kent waarbij met name vrouwen in deeltijd werken. In de kabinetsreactie op IBO Deeltijdwerk is aangegeven dat het kabinet een duurzame cultuurverandering ondersteunt en hierbij een rol ziet weggelegd om met overheid, bedrijven, andere maatschappelijke actoren en mensen zelf gezamenlijk tot nieuw gedrag te komen. Met name sociale partners hebben een belangrijke rol. Zij kunnen het uitbreiden van gewerkte uren bevorderen. Veel cao’s bevatten al maatregelen om de combinatie van arbeid en zorg te bevorderen. Het gaat dan bijvoorbeeld om flexibel werken (invloed op de werktijden, mogelijkheid tot thuiswerken), of om gedeeltelijke betaling van ouderschapsverlof. Wat dit betreft is het ook relevant dat einde van dit jaar de evaluatie van de Wet Flexibel Werken wordt afgerond.

De Stichting van de Arbeid heeft in de gesprekken aangegeven pilots op te willen starten om belemmeringen aan te pakken en mogelijkheden te benutten om mensen meer uren te laten werken. Het kabinet en de Stichting van de Arbeid zijn het erover eens dat sectoraal maatwerk een deel van de aanpak moet zijn. Samen willen zij, zodra de maatschappelijke en economische situatie daarvoor een geschikt moment biedt gezien de coronacrisis, concrete initiatieven ontplooien om in (sub)sectoren (en daarbinnen specifieke bedrijven) het aantal gewerkte uren per werkende te vergroten en te zien wat de achterliggende maatregelen of voorwaarden zijn die dat mogelijk maken. Dit soort initiatieven kunnen immers inzichten verschaffen die in meer sectoren of bedrijven mogelijk toepasbaar zijn.

Vraag 95

Hoeveel loonbelasting betaalt een alleenstaande met minimumloon gemiddeld per jaar?

Antwoord 95

Een alleenstaande zonder kinderen met een inkomen op minimumloon betaalt in 2021, na verrekening van het recht op algemene heffingskorting en arbeidskorting, circa € 1.400 belasting. Hierbij is rekening gehouden met de gemiddelde pensioenpremie die werknemers betalen, waardoor het te betalen bedrag aan belasting in werkelijkheid per sector kan verschillen.

Vraag 96

Wat zijn de kosten voor een overheidswerkgever om iemand voor 100 procent dan wel 120 procent minimumloon in dienst te nemen voor een jaar? Hoeveel hiervan krijgt de rijksoverheid weer terug via belastingen?

Antwoord 96

De gemiddelde totale loonkosten die een werkgever maakt voor een werknemer op het minimumloon bedragen in 2021 circa € 27.000. Hierover betaalt de werknemer na heffingskortingen circa € 1.400 inkomstenbelasting. In geval van een werknemer met een brutoloon op 120% van het minimumloon bedragen de gemiddelde totale loonkosten in 2021 circa € 32.700 en betaalt de werknemer na heffingskorting circa € 2.900. Hierbij is gerekend met de gemiddelde pensioenpremie voor werkgever en werknemer.

Vraag 97

Wat zijn redenen voor zzp'ers46 om wel of niet door te groeien naar werkgever?

Antwoord 97

Uit het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) Zelfstandigen zonder personeel uit 2015 blijkt dat de grote meerderheid van de zzp’ers aangeeft geen ambitie te hebben om zelfstandige met personeel (zmp’er) te worden. Waarom die ambitie bij veel zzp’ers ontbreekt is lastig in algemene zin te zeggen. Het is aannemelijk dat de reden voor zzp’ers om niet door te willen groeien naar werkgeverschap gelegen is in de relatieve aantrekkelijkheid van het samenwerken met andere zelfstandigen c.q. aan de relatieve onaantrekkelijkheid van het aannemen van personeel. De Commissie Regulering van Werk haalt in dit verband onderzoek van de Kamer van Koophandel uit 2018 aan waaruit blijkt dat de administratieve last inzake het werkgeverschap met name voor kleine ondernemingen een reden is om af te zien van het in dienst nemen van personeel. Daarnaast wijst de Commissie op de relatief omvangrijke kosten en verplichtingen die verbonden zijn aan de arbeidsovereenkomst, die een reden kunnen vormen om geen personeel in dienst te nemen (Eindrapport Commissie Regulering van Werk, p. 35). De Minister van EZK laat momenteel de «klantreis» in beeld brengen van ondernemers die overwegen een eerste werknemer aan te nemen. Dit onderzoek, dat meer zicht zal bieden op de overwegingen van ondernemers rond het aannemen van personeel, komt naar verwachting dit najaar gereed.

Vraag 98

Hoezeer is het mogelijk om in de praktijk onderscheid te maken tussen «zelfstandig werkenden» en «zelfstandig ondernemers»?

Antwoord 98

Met zelfstandig werkenden wordt doorgaans gedoeld op die werkenden die buiten dienstbetrekking werken, dus zij die niet als werknemer in dienst zijn bij een werkgever (er is dus geen sprake van een relatie tussen werkende en werkgevende die gekenmerkt wordt door gezag, persoonlijke arbeid en loon). Niet alle zelfstandig werkenden zijn echter ook (fiscaal) ondernemer: zelfstandig ondernemerschap heeft betrekking op die categorie werkenden die buiten dienstbetrekking werken en eveneens voldoen aan criteria voor ondernemerschap voor de heffing van de inkomstenbelasting (en daarmee bijvoorbeeld recht hebben op zelfstandigenaftrek). Belangrijke criteria die een indicatie kunnen vormen van zelfstandig ondernemerschap zijn: is sprake van werkzaamheden die voor eigen rekening worden verricht en loopt de werkende hierbij ondernemersrisico? Hierbij kan gekeken worden of de werkende winst maakt of het oogmerk heeft winst te behalen die redelijkerwijs ook te verwachten is, meer dan één opdrachtgever heeft, aantoonbaar aan acquisitie doet en zich naar buiten toe als zelfstandig ondernemer presenteert. Ook is van belang of de werkende debiteurenrisico loopt, investeringen heeft gedaan in bedrijfsmiddelen, voldoende zelfstandig is ten opzichte van de opdrachtgevers en streeft naar continuïteit van de verschillende opdrachten.

Vraag 99

Wat zijn de lange termijn budgettaire gevolgen van het omvormen van de LIV naar een loonkostenvoordeel voor potentieel kwetsbare jongeren (LKV jongeren)? Betekent dit dat de LIV per 2025 ophoudt te bestaan?

Antwoord 99

Het Lage-inkomensvoordeel (LIV) wordt, onder voorbehoud van parlementaire instemming, vanaf 2024 gerichter ingezet door het LIV om te vormen tot een loonkostenvoordeel (LKV) voor potentieel kwetsbare jongeren en het LKV banenafspraak structureel te maken. Dit heeft op de lange termijn geen budgettaire gevolgen. Het omvormen van het LIV tot een LKV voor potentieel kwetsbare jongeren en het structureel maken van het LKV banenafspraak wordt namelijk gerealiseerd binnen de huidige budgettaire kaders van de Wet tegemoetkomingen loondomein (Wtl), conform het pensioenakkoord waarbij het huidige instrumentarium van de Wtl als kader dient waarbinnen de gelden worden besteed. Het LIV in zijn huidige vorm houdt daardoor vanaf 2024 (uitbetaling in 2025) op te bestaan.

Vraag 100

Kan het investeringsprogramma van € 10 miljoen structureel voor een meerjarig investeringsprogramma duurzame inzetbaarheid en leven lang ontwikkelen uitvoerig toegelicht worden? Wat behelst dit programma precies?

Antwoord 100

Het meerjarig investeringsprogramma duurzame inzetbaarheid en leven lang ontwikkelen (MIP) biedt een bovensectorale, structurele en aanvullende ondersteuning aan werkend Nederland (werkenden, werkgevers, zzp’ers en professionals) op het gebied van duurzame inzetbaarheid en leven lang ontwikkelen (LLO). Het programma is overkoepelend van aard en verbindt praktijk en kennis. De totstandkoming van activiteiten geschiedt in goed overleg met sociale partners.

Kennisontwikkeling, kennisdeling en kennisontsluiting

Er is veel wetenschappelijke kennis en praktijkkennis over duurzame inzetbaarheid, maar de toepassing in de praktijk blijft achter. Daarom wordt er binnen het MIP een kennis- en ondersteuningsprogramma opgericht met als doel om duurzame inzetbaarheid en LLO te bevorderen door werkenden, werkgevers, zzp’ers en professionals te ondersteunen bij pilots en innovatieve projecten op dit gebied, zodat zij sneller, vaker en beter effectieve maatregelen en interventies op dit gebied toepassen. De activiteiten worden geëvalueerd en de kennis wordt gedeeld.

Bewustwording en inspiratie

Het is belangrijk dat iedereen zich bewust is van de noodzaak en het nut om tijdig te investeren in duurzame inzetbaarheid en scholing en ontwikkeling. Binnen de campagnes is steeds aandacht voor zowel het individu en de wijze waarop het werk is georganiseerd. Aangezien duurzame inzetbaarheid een breed begrip is, is ervoor gekozen om verschillende thema’s te behandelen.

Vanaf 2020 is er een start gemaakt met campagnematige activiteiten. Dit is, door de coronacrisis, met name ingevuld met aandacht voor het belang van scholing en ontwikkeling, en de maatregelen van Nederland Leert Door. Daarnaast zal er in de laatste maanden van het jaar ook aandacht zijn voor vitaliteit.

Vraag 101

Kan een toelichting gegeven worden op de voorgenomen arbeidsmarktmaatregelen coronapandemie, specifiek gericht op ouderen?

Antwoord 101

De regelingen ter bescherming van werkbehoud bevatten geen beleid specifiek gericht op ouderen.

De maatregelen op het gebied van scholing en ontwikkeling als onderdeel van het steun- en herstelpakket zijn, afhankelijk van de arbeidsmarktpositie en behoefte, gericht op alle werkenden en werkzoekenden. De afstand tot de arbeidsmarkt bepaalt of en welke begeleiding en/of scholing nodig, en aanvullend beschikbaar is. Voor werkzoekenden, waaronder ook ouderen, die hun weg op de arbeidsmarkt goed weten te vinden maar daar wel ondersteuning bij kunnen gebruiken, zijn er verschillende maatregelen gericht op ondersteuning en omscholing vanuit het pakket NL leert door. Voor werkenden en werkzoekenden met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt wordt geïnvesteerd in regionale crisisdienstverlening. Oudere werkenden en werkzoekenden hebben helaas vaker een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt en zullen om die reden vaker in aanmerking komen voor aanvullende crisisdienstverlening.

Vraag 102

Hoe wordt het STAP47-budget onder de aandacht gebracht van oudere werkenden werkzoekenden tussen de 55 en 67 jaar die niet in vaste dienst zijn, zelfstandigen, flexwerkers, uitzendkrachten, uitkerings- en bijstandsgerechtigden, niet-uitkeringsgerechtigden/nuggers?

Antwoord 102

In aanloop naar de uitvoering van STAP vanaf 1 januari 2022 zal er uitgebreid gecommuniceerd worden over de nieuwe regeling, zowel door het Ministerie van SZW als door UWV. Informatie over mogelijkheden voor om- en bijscholing in brede zin zal onder meer worden gedeeld via hoewerktnederland.nl en slimwerkgeven.nl. In samenwerking met UWV wordt nu gewerkt aan een communicatiestrategie voor de STAP-regeling. Daarbij zal ook worden meegenomen hoe de regeling specifiek onder de aandacht gebracht kan worden bij bepaalde doelgroepen en hoe dat gerealiseerd kan worden (Tweede Kamer, 30 012, nr. 113, 116, 117). Gedacht wordt aan het inzetten van verschillende netwerken in de voorlichting om doelgroepen te bereiken die vooralsnog minder aan scholing en ontwikkeling doen, zoals via sociale partners en in specifieke sectoren. Bovendien komt er flankerend aan het STAP-budget een adviestraject beschikbaar om bepaalde doelgroepen, die over het algemeen minder in ontwikkeling investeren en minder goed hun weg weten te vinden, te helpen bij het in beeld brengen van ontwikkelbehoeften en scholingsmogelijkheden.

Vraag 103

Hoe is de subsidieregeling duurzame inzetbaarheid en leven lang ontwikkelen opgezet? Hoeveel is daarvan in 2020 van start gegaan? Wat is de relatie met scholingssubsidies in de steunpakketten?

Antwoord 103

De subsidieregeling duurzame inzetbaarheid (DI) en leven lang ontwikkelen (LLO) is een van de onderdelen van het meerjarige investeringsprogramma DI en LLO (MIP). Met het MIP wordt ingezet op het creëren van bewustwording en verspreiden en toepasbaar maken van bestaande kennis en interventies. Voor 2021 tot en met 2025 wordt een deel van de middelen via een subsidieregeling beschikbaar gesteld om te experimenteren of pilots uit te voeren om effectieve toepassing in de praktijk te bevorderen. Het doel en de inzet van deze middelen is tweeledig: 1) het stimuleren en ondersteunen van nieuwe en bestaande initiatieven in bedrijven en organisaties en 2) het vergroten van de kennis over de interventies in de praktijk. Binnen de subsidieregeling worden geen scholingskosten vergoed en daarmee is er geen directe relatie tot de scholingssubsidies in de steunpakketten. Streven is dat de regeling in het derde kwartaal van 2021 in werking zal treden. Uw Kamer wordt hier nog nader over geïnformeerd.

Vraag 104

Wat is de omvang van alle O&O-fondsen48 en hun reserves?

Antwoord 104

De rapportage cao-afspraken 2018 van het Ministerie van SZW geeft het meest recente beeld van baten, lasten en reserves van 75 algemeen verbindend verklaarde cao-fondsen (2,2 miljoen werknemers), op basis van de financiële jaarverslagen over 2017. Het gaat om cao-fondsen met dienstverlenende doelstellingen, waaronder opleiding & ontwikkeling (O&O fondsen). In 2017 waren de baten van deze onderzochte fondsen € 355,4 miljoen, voornamelijk uit premieheffing. De lasten bedroegen € 339,8 miljoen, waarvan 34% uitgaven betrof aan opleiding en ontwikkeling. Andere uitgaven zijn gericht op het verbeteren van werkgelegenheid, arbeidsomstandigheden en cao gerelateerde uitgaven. De reserves van de onderzochte fondsen bedroegen eind 2017 in totaal € 473,6 miljoen. 42% van de reserves is gebonden, dat wil zeggen dat de bestedingsmogelijkheid beperkt is. Overigens bezitten 11 van de 75 fondsen driekwart van de reserves. De reserves zijn nodig voor periodes waarin geen premies worden ontvangen, maar wel vaste lasten en activiteiten moeten worden gefinancierd.

Vraag 105

Heeft de coronacrisis nog invloed op de start van de uitvoering van het STAP-budget per 1 januari 2022?

Antwoord 105

Vooralsnog ziet het er niet naar uit dat de uitvoering van het STAP-budget per 1 januari 2022 door de coronacrisis onder druk komt te staan. Op dit moment wordt er door UWV en DUO hard gewerkt aan de implementatie van STAP. Hoewel het tijdpad krap is, ligt de implementatie nog op schema voor uitvoering van STAP vanaf 1 januari 2022.

Vraag 106

Wat is de stand van zaken met betrekking tot de compensatie voor de transitievergoeding mkb49? Wat is het geraamde aantal mkb'ers dat er gebruik van gaat maken en voor welk gemiddelde bedrag?

Antwoord 106

De compensatieregeling transitievergoeding bedrijfsbeëindiging treedt per 1 januari 2021 in werking en maakt compensatie mogelijk van door de MKB-werkgever (met minder dan 25 werknemers) bij ontslag betaalde transitievergoedingen indien de onderneming is beëindigd vanwege pensionering of overlijden van de werkgever. Bij brief van 16 oktober 2020 heeft de Minister kenbaar gemaakt dat inwerkingtreding per 1 januari a.s. nog niet mogelijk is voor het onderdeel «ziekte of gebreken van de werkgever». Bij dit onderdeel moet worden getoetst of de werkgever als gevolg van ziekte of gebreken niet in staat is om zijn werkzaamheden redelijkerwijs voort te zetten binnen een periode van zes maanden. De afgelopen maanden is intensief overleg gevoerd met UWV en beroepsverenigingen op het terrein van bedrijfs- en verzekeringsgeneeskunde over de vraag op welke wijze deze beoordeling kan worden uitgevoerd. Dit overleg heeft nog niet tot een werkbare uitkomst geleid. De komende tijd worden deze gesprekken vervolgd. Het is echter nog niet duidelijk wanneer deze gesprekken afgerond kunnen worden en wat de nieuwe datum van inwerkingtreding van dit onderdeel van de compensatieregeling zal kunnen zijn.

Vraag 107

Hoeveel tewerkstellingsvergunningen (twv) zijn verstrekt, voor welke duur zijn deze versterkt, hoe vaak betreft dit werknemers waar kort daarvoor ook al een twv is verstrekt en uit welke landen kwamen deze werknemers?

Antwoord 107

Onderstaande tabel geeft het aantal twv en adviezen gecombineerde vergunning verblijf en arbeid (gvva) die zijn afgegeven weer en voor welke duur deze zijn verstrekt. Gegevens over of kort voor afgifte eerder een twv is verstrekt zijn niet beschikbaar (bron: UWV, rapportage UWV uitvoering Wav, geraadpleegd op 15-10-2020).

Vraag 108

Op welke wijze wordt het LKV Ouderen onder de aandacht gebracht van potentiële werkgevers? Is bekend in hoeverre werkgevers bekend zijn met het bestaan van deze regeling?

Antwoord 108

Het LKV ouderen wordt via verschillende communicatiekanalen onder de aandacht gebracht van werkgevers. In de eerste plaats via de websites van UWV (uwv.nl) en Belastingdienst (belastingdienst.nl). Daarnaast via de communicatiekanalen van de gemeente, omdat ook ouderen van 56 jaar of ouder met een gemeentelijke uitkering in aanmerking komen voor het LKV ouderen. Ook op rijksoverheid.nl wordt aandacht besteed aan de loonkostenvoordelen, waaronder het LKV ouderen. In 2021 wordt de doeltreffendheid en de effecten van de loonkostenvoordelen geëvalueerd. In die evaluatie zal ook de bekendheid van werkgevers met deze regeling worden meegenomen. In vergelijking met de drie overige loonkostenvoordelen voor arbeidsgehandicapten, herplaatste arbeidsgehandicapten en voor de doelgroep banenafspraak wordt er het meest gebruik gemaakt van het loonkostenvoordeel voor ouderen (zie ook antwoord op vraag 122).

Vraag 109

Is het juist, dat het LIV in de huidige vorm nog steeds van kracht is, en dat in de begroting over het jaar 2020, met uitbetaling in 2021 een bedrag van € 391 miljoen is geraamd? Kan gesteld worden dat het nog maar zeer de vraag is of dit bedrag doelmatig besteed wordt, omdat – zoals de Algemene Rekenkamer ook opmerkt – het niet tot lastig meetbaar is, of het LIV bijdraagt aan het in dienst houden van werknemers?

Antwoord 109

Het LIV wordt per 2024 omgevormd tot een loonkostenvoordeel voor jongeren (zie ook het antwoord op vraag 79). Het is correct dat het budgettaire beslag van het LIV in 2021 € 391 miljoen bedraagt. Het LIV is in 2017 geïntroduceerd als onderdeel van een breder pakket aan lastenverlichting voor het bedrijfsleven. Het LIV zorgt ervoor dat de loonkosten voor werkgevers lager worden, waardoor het voor hen aantrekkelijker wordt om personen met een laag inkomen in dienst te nemen of te houden. Uit onderzoek van SEO is gebleken dat er door het LIV een werkgelegenheidseffect optreedt van 3.000 tot 23.000 extra werkende personen (SEO 2019: Effecten van het lage-inkomensvoordeel op de arbeidsparticipatie).

In het pensioenakkoord is afgesproken om ter dekking van de temporisering van de AOW-leeftijd het hoge LIV en het JLIV per 2020 te halveren (Tweede Kamer, 35 223, nr. 3), het J-LIV per 2024 af te schaffen en een taakstelling in te boeken van € 200 miljoen cumulatief voor de Wtl. Dit is in de begroting verwerkt als een structurele taakstelling van € 14 miljoen per jaar. Daarnaast is in het pensioenakkoord afgesproken dat werkgevers met het kabinet onderzoeken of voor het geheel aan instrumenten in de Wtl, waaronder het LIV, tot een effectievere invulling gekomen kan worden.

Ter uitwerking van deze afspraak is met werkgevers overeengekomen het LIV om te vormen en te richten op twee specifieke doelgroepen. Voorgesteld wordt om het (J)LIV om te vormen tot een loonkostenvoordeel gericht op jongeren met een (potentieel) kwetsbare positie op de arbeidsmarkt en het loonkostenvoordeel voor de doelgroep banenafspraak structureel te maken. Uw Kamer is hierover bij brief van 6 juli 2020 (Tweede Kamer, 34 304, nr. 15) geïnformeerd. Door de LIV-gelden te richten op de twee specifiek genoemde groepen wordt de effectiviteit en doelmatigheid vergroot. Het huidige Wtl-instrumentarium en de huidige budgettaire kaders van de Wtl zijn hierbij het uitgangspunt. De vroegst mogelijke termijn van invoering is, vanwege uitvoeringstechnische redenen, 1 januari 2024.

Vraag 110

Welke rapporten zijn er bekend over re-integratie kosten van mensen met een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt in de Participatiewet?

Antwoord 110

In een brief van 9 juni jl. aan de Kamer heeft de Staatssecretaris verslag gedaan van enkele onderzoeken naar de financiële aspecten van de Participatiewet (Tweede Kamer, 34 352 nr. 195). Een van die onderzoeken betrof een onderzoek dat Berenschot in opdracht van SZW heeft uitgevoerd naar de feitelijke kosten die gemeenten maken voor de re-integratie van mensen uit de nieuwe doelgroep onder de Participatiewet.

Vraag 111

Hoeveel mensen in de Participatiewet hebben een afstand tot de arbeidsmarkt en hoeveel van hen hebben een grote afstand tot de arbeidsmarkt, uitgesplitst in subgroepen?

Antwoord 111

Afstand tot de arbeidsmarkt is een relatief en gradueel begrip en wordt beïnvloed door uiteenlopende factoren. Kenmerken van de uitkeringsgerechtigde of werkzoekende spelen daarin een rol evenals kenmerken van de arbeidsmarkt. Een vaste definitie of maatstaf voor deze afstand op basis waarvan de gemêleerde doelgroep van de Participatiewet verdeeld kan worden is niet bepaald. Wel kan gesteld worden dat voor een groot deel van de doelgroep van de Participatiewet geldt dat zij een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Veel mensen die kunnen werken maar het op de arbeidsmarkt zonder ondersteuning niet redden, vallen immers onder de Participatiewet, ongeacht of er sprake van een bijstandsuitkering is.

Uit de eindevaluatie van de Participatiewet (SCP, 2019) blijkt echter ook dat ruim 60% van de klassieke bijstandsgerechtigden naar eigen inschatting op dit moment niet in staat is om te werken. Een deel van hen verwacht dat in de toekomst wel te kunnen. Een ander deel denkt nooit meer te kunnen werken. Vooral gezondheidsklachten worden hiervoor als reden gegeven. Gemeenten bevestigen het idee dat een groot deel van de doelgroep niet in staat is om te werken.

Zij schatten in dat ruim een derde van hun bijstandspopulatie niet bemiddelbaar en beschikbaar voor werk is. Gemeenten geven aan dat in veel gevallen eerst andere problemen aangepakt moeten worden voordat mensen zich kunnen richten op arbeidsdeelname.

Vraag 112

Welk bedrag wordt gemiddeld per jaar uitgegeven aan een persoon in de Participatiewet betreffende re-integratie? Hoeveel is dat per persoon?

Antwoord 112

Het Rijk stelt in 2020 via het gemeentefonds een bedrag van € 722 miljoen aan gemeenten ter beschikking voor re-integratie en begeleiding naar werk. Een bedrag van € 542 miljoen wordt verstrekt voor de «klassieke doelgroep» (voormalig WWB-ers) en € 180 miljoen voor de nieuwe doelgroep van de Participatiewet. In het flankerend beleid in het kader van het steun- en herstelpakket in verband met de coronacrisis worden in 2020 en 2021 tijdelijk extra middelen voor de gemeentelijke doelgroep beschikbaar gesteld (2020: € 40 miljoen, 2021: € 140 miljoen).

Omdat het budget voor re-integratie onderdeel is van het gemeentefonds valt het onder de beleids- en bestedingsvrijheid van gemeenten. Gemeenten stellen hun eigen begroting op, rekening houdend met hun lokale situatie. Gemeenten hoeven deze uitgaven uit het gemeentefonds dan ook niet te verantwoorden aan het Rijk. Ook zijn de re-integratiebudgetten taakstellend. Er is daarom geen sprake van een budget per persoon.

Vraag 113

Welk bedrag wordt gemiddeld per jaar uitgegeven aan een persoon met een afstand tot de arbeidsmarkt in de Participatiewet betreffende re-integratie, uitgesplitst in subgroepen?

Antwoord 113

In het antwoord op vraag 111 is aangegeven dat er geen eenduidige definitie bestaat van een persoon met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ook zijn, zoals in het antwoord op vraag 112 aangegeven, de uitgaven aan re-integratie en begeleiding van mensen in de Participatiewet niet precies bekend. Gemiddelde uitgaven per persoon met afstand tot de arbeidsmarkt zijn daarom niet te berekenen.

Vraag 114

Welk bedrag wordt gemiddeld per jaar uitgegeven aan een persoon met een grote afstand tot de arbeidsmarkt in de Participatiewet betreffende re-integratie, uitgesplitst in subgroepen?

Antwoord 114

Zoals in het antwoord op vraag 111 is aangegeven is er geen eenduidige definitie van een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Ook is in het antwoord op vraag 111 aangegeven dat het bij mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt vaak mensen betreft met een arbeidsbeperking waarvan is vastgesteld dat die niet in staat zijn zelfstandig minimumloon te verdienen. Het gaat hier dan om de nieuwe doelgroep van de Participatiewet. Recent is door Berenschot in opdracht van SZW een onderzoek uitgevoerd naar de feitelijke kosten die gemeenten maken voor de re-integratie van mensen uit de nieuwe doelgroep onder de Participatiewet. Het betreft een onderzoek bij een selectie van 15 gemeenten. Omdat het aantal personen waarvoor de middelen zijn ingezet niet exact te bepalen is kon er niet één bedrag worden berekend dat de re-integratiekosten per persoon bij gemeenten goed weergeeft. De bedragen per persoon die in het rapport (Tweede Kamer, 34 352, nr. 195) worden genoemd liggen tussen de € 1.500 en € 6.600 per persoon. Voor meer informatie over dit onderzoek wordt u verwezen naar het antwoord op vraag 110.

Vraag 115

Wat zijn de kosten voor de rijksoverheid (direct dan wel indirect) om een persoon een jaar lang een Participatie-uitkering (bijstandsuitkering) te geven, de uitkeringskosten los van de re-integratiekosten en eventuele overige kosten?

Antwoord 115

De kosten voor de rijksoverheid om een persoon een jaar lang een bijstandsuitkering te verschaffen zijn afhankelijk van de leefsituatie (gehuwd/samenwonend, alleenstaand of kostendeler) en de leeftijd van de uitkeringsgerechtigde. Voor de verschillende leefsituaties en leeftijden gelden namelijk verschillende uitkeringsbedragen. De uitgaven op jaarbasis aan een gehuwde of samenwonende bijstandsgerechtigde van 21 jaar of ouder is in 2020 bijvoorbeeld € 10,8 duizend per persoon (€ 21,6 duizend per paar). Voor een alleenstaande zijn de kosten in 2020 op jaarbasis € 17,0 duizend. In deze bedragen is geen rekening gehouden met eventuele verrekening van inkomsten.

Vraag 116

Hoeveel mensen met een beperking stromen er minder in in de Wajong na de invoering van de Participatiewet dan voor de invoering van de wet?

Antwoord 116

Sinds de invoering van de Participatiewet is de jaarlijkse instroom in de Wajong verminderd met circa 12 tot 13 duizend jonggehandicapten (Bron: UWV tijdreeksen 2019).

Vraag 117

Zijn er belemmeringen voor mensen in de Participatiewet die een opleiding of cursus richting werk willen doen, vanwege de insteek dat de kortste weg naar werk gevonden moet worden? Zo ja, welk artikel of welke uitvoering van de wet betreft dit en is hier een beleidswijziging op geweest de afgelopen jaren?

Antwoord 117

In artikel 7 van de Participatiewet is de opdracht van het college van de gemeente vastgelegd.

Het college ondersteunt de doelgroep Participatiewet (artikel 7 lid 1) bij arbeidsinschakeling (het verkrijgen van algemeen geaccepteerde arbeid). De gemeenteraad stelt bij verordening regels op met betrekking tot het ondersteunen bij arbeidsinschakeling en het aanbieden van voorzieningen gericht op arbeidsinschakeling (artikel 8 Participatiewet). Deze gemeentelijke beleidsvrijheid is niet gewijzigd sinds de invoering van de Participatiewet.

Vraag 118

Is bekend hoe vaak gemeenten mensen in de Participatiewet een opleiding of cursus verbieden vanwege het beschikbaar moeten zijn voor werk of vanwege de tegenprestatie?

Antwoord 118

Nee. SZW verzamelt geen gegevens over opleidingswensen en aanvragen van mensen in de Participatiewet of over de beslissingen die gemeenten daarop nemen. Wel melden gemeenten via de Statistiek Re-integratie door Gemeenten (SRG) het aantal mensen dat wel een opleiding of cursus volgt om de baankans te vergroten.

Vraag 119

Hoeveel procent van de mensen in de Participatiewet is ontheven van arbeidsverplichtingen of sollicitatieplicht vanwege lichamelijke klachten of andere problemen? Is er meer bekend over de verdeling van deze groep in bijvoorbeeld gezondheidsklachten, sociale problemen, verslaving en dergelijke?

Vraag 120

Welk deel van de mensen in de Participatiewet is te ziek, te beperkt of te arbeidsongeschikt om (fulltime) te werken? Welke rapporten zijn hierover bekend?

Antwoord 119 en 120

Uit CBS-cijfers, aangeleverd door gemeenten, is bekend dat eind 2019 ruim 12% van de bijstandsgerechtigden een formele ontheffing had op basis van artikel 9 van de Participatiewet. Het merendeel van de ontheffingen is op grond van artikel 9.2, dat het college de mogelijkheid biedt om vanwege dringende redenen in individuele gevallen tijdelijk ontheffing te verlenen van de verplichtingen. Hier kunnen uiteenlopende problemen de basis vormen voor de beslissing tot tijdelijke ontheffing. Bij 1,5% van de bijstandsgerechtigden is de ontheffing verstrekt vanwege volledig en duurzaam arbeidsongeschiktheid (art. 9.5). De overige ontheffingen zijn op grond van artikel 9a waarin de ontheffing is geregeld voor alleenstaande ouders waarvan het jongste kind de leeftijd van vijf jaar nog niet heeft bereikt. Dit betreft 0,6% van de alle bijstandsgerechtigden.

Er bestaat geen gestandaardiseerde registratie waaruit blijkt welk deel van de mensen in de Participatiewet te ziek, te beperkt of te arbeidsongeschikt is om (fulltime) te werken.

Ervaringsonderzoek onder cliënten door de Inspectie SZW (Tweede Kamer, 34 352 nr. 187) laat zien dat circa 60% van de cliënten in de bijstand aangeeft nu niet te kunnen werken. De helft daarvan (dus 30% van het totaal) geeft aan nooit te kunnen werken. Ruim de helft van de respondenten ervaart lichamelijke beperkingen om aan het werk te komen te blijven, ruim één op de drie kampt met psychische gezondheidsbeperkingen. Andere regelmatig genoemde belemmeringen zijn het ontbreken van een rijbewijs, taalproblemen en een tekort aan passende werkervaring. 4% kent naar eigen zeggen geen belemmeringen.

Vraag 121

Welke regelingen vallen er onder LKV en hoe zijn de kosten hiervoor onderverdeeld?

Antwoord 121

Er zijn vier soorten LKV, zoals in de tabel weergegeven. De uitgaven in de tabel betreffen de bedragen die in 2020 zijn uitbetaald over 2019.

Vraag 122

Hoeveel werkgevers maken nu gebruik van een of meerdere LKV's?

Antwoord 122

Uit de betalingen in 2019 (over 2018) is gebleken dat in totaal 36.553 werkgevers gebruik maken van de LKV’s. Deze zijn als volgt onderverdeeld:

Vraag 123

Waarom is het LKV Banenafspraak lager?

Antwoord 123

Met de wet harmonisering instrumenten arbeidsbeperkten (Stb. 2015, 547) is, op verzoek van sociale partners en de VNG, geregeld dat er vanaf 2016 ook een LKV geldt als een werkgever iemand uit de doelgroep banenafspraak in dienst neemt. Tot 1 januari 2018 is deze vormgegeven als een premiekorting. Met de invoering van de Wet tegemoetkomingen loondomein zijn de premiekortingen arbeidsgehandicapte werknemer en oudere werknemer vervangen door een loonkostenvoordeel (LKV) voor deze groepen. Met de introductie van dit loonkostenvoordeel werd een verschil tussen Wajongers en mensen uit de Participatiewet die niet het wettelijk minimumloon kunnen verdienen met ingang van die datum weggenomen. Voorheen kregen werkgevers alleen voor Wajongers een loonkostenvoordeel. Voor mensen uit de Participatiewet die niet het wettelijk minimumloon kunnen verdienen gold dit voordeel niet. Binnen het financieel kader van budgetneutraliteit was het alleen mogelijk een loonkostenvoordeel te bieden voor de gehele doelgroep banenafspraak door de hoogte van het loonkostenvoordeel te verlagen. Daarom is met sociale partners en de VNG afgesproken (Brief Werkkamer d.d. 10 oktober 2014, Tweede Kamer, 34 194, nr. 3) het bedrag voor het LKV banenafspraak lager vast te stellen dan voor de overige loonkostenvoordelen die zijn opgenomen in de Wtl.

Vraag 124

Hoeveel werknemers worden na 2 jaar ziekte ontslagen?

Antwoord 124

UWV meldt dat er in 2019 2.624 aanvragen voor een ontslagvergunning wegens langdurige arbeidsongeschiktheid zijn ontvangen. In 2020 zijn er tot en met september 2.523 aanvragen ontvangen. In ongeveer 95% van de gevallen wordt de aanvraag gehonoreerd. Hierbij moet worden gemeld dat de cijfers niet een volledig beeld schetsen van het aantal werknemers dat na twee jaar ziekte wordt ontslagen. Dit komt omdat een groot deel van de dienstbetrekkingen met wederzijds goedvinden wordt beëindigd. Voor slechts een beperkt deel van de gevallen vraagt de werkgever een ontslagvergunning bij UWV aan. Er is geen zicht op het aantal ontslagen met wederzijds goedvinden dat is ingegeven door langdurige arbeidsongeschiktheid van de werknemer.

Vraag 125

Wat is de stand van zaken met betrekking tot de compensatie voor de transitievergoeding na twee jaar ziekte? Hoeveel aanvragen zijn er met terugwerkende kracht ingediend en om welke bedragen gaat het?

Antwoord 125

Sinds 1 juli 2015 moet er bij ontslag op initiatief van de werkgever een transitievergoeding worden betaald. In bepaalde gevallen, zoals ontslag vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid, leidde dit tot onwenselijke situaties. Als reactie hierop is de compensatieregeling transitievergoeding in verband met langdurige arbeidsongeschiktheid opgezet. Deze regeling trad in werking op 1 april 2020.

Vraag 126

Hoeveel aanvragen voor compensatie van de transitievergoeding na twee jaar ziekte zijn er voor 1 januari 2020 ingediend?

Antwoord 126

De compensatieregeling van de transitievergoeding bij een einde van de arbeidsovereenkomst na langdurige arbeidsongeschiktheid is per 1 april 2020 in werking getreden. Het was voor werkgevers mogelijk om vanaf die datum een aanvraag in te dienen. Zie het antwoord op vraag 125 voor het aantal aanvragen vanaf 1 april 2020.

Vraag 127

Hoeveel mensen zijn in 2019 en 2020 in dienst genomen met LKV Banenafspraak?

Antwoord 127

Hoeveel mensen in 2019 en 2020 in dienst zijn genomen met het LKV banenafspraak is niet bekend. In 2019 (over 2018) is voor 26.397 werknemers het LKV Banenafspraak overgemaakt (bron: Bijlage bij het jaarverslag UWV 2019 Kwantitatieve informatie 2019). Dit is inclusief het overgangsrecht van de premiekortingen. De cijfers over 2020 worden bekend in het voorjaar van 2021 bij de publicatie van het jaarverslag van UWV over 2020.

Vraag 128

Hoeveel aanvragen voor compensatie met betrekking tot de transitievergoeding na twee jaar ziekte zijn ingediend met terugwerkende kracht, aangezien deze aanvragen voor 1 oktober dienen te zijn ingediend? Is dit conform verwachting?

Antwoord 128

Zie het antwoord op vraag 125.

Vraag 129

In hoeverre is de SLIM-regeling sinds het uitbreken van de coronacrisis aangepast met betrekking tot het type sectoren? Is de aanvulling van € 41,5 miljoen bruikbaar door mkb-organisaties in alle sectoren? Is met de drie SLIM-sectoren afgestemd hoe personeel omgeschoold kan worden naar tekortsectoren met behulp van de SLIM-regeling?

Antwoord 129

Op grond van de Stimuleringsregeling voor leren en ontwikkelen in mkb-ondernemingen en specifiek voor grootbedrijven in de landbouw-, horeca- of recreatiesector (SLIM-regeling) stonden in 2020 3 aanvraagtijdvakken open. Individuele mkb-ondernemers konden van 2 tot en met 31 maart en van 1 september tot en met 30 september een aanvraag indienen. Samenwerkingsverbanden en grootbedrijven in de sectoren horeca, landbouw en recreatie konden van 1 april tot en met 30 juni een aanvraag indienen. Het maarttijdvak was reeds geopend toen overheidsmaatregelen om de coronacrisis aan te pakken van kracht werken. Het apriltijdvak opende kort erna. De subsidievoorwaarden voor deze tijdvakken zijn dan ook ongewijzigd gebleven. Voor het septembertijdvak is overwogen de subsidievoorwaarden aan te passen. Gezien de ruime overvraging van het eerste tijdvak voor individuele mkb-ondernemers en het feit dat de regeling NL leert door vrijwel gelijktijdig werd geïntroduceerd bleek daar geen directe noodzaak toe.

Aan werkenden die hun baan dreigen te verliezen kunnen samenwerkingsverbanden van sectoren, sociale partners, O&O fondsen en andere betrokkenen via een subsidieregeling met cofinanciering maatwerktrajecten aanbieden. Om te voorkomen dat samenwerkingsverbanden aparte aanvragen moeten indienen voor maatwerktrajecten in ondersteuning begeleiding enerzijds en scholing via NL leert door anderzijds is besloten om de middelen te bundelen. Hierdoor komt er totaal € 72 miljoen beschikbaar dat kan worden aangevraagd door samenwerkingsverbanden.

Vraag 130

Zal er binnen de subsidiekaders van subsidieregeling STAP ook rekening gehouden worden met doelgroepen die discriminatie op de arbeidsmarkt ondervinden zoals vrouwen, mensen met een handicap en mensen met een migratie-achtergrond? Zo ja, op welke manier(en)?

Antwoord 130

De STAP-regeling vervangt de huidige fiscale scholingsaftrek. De STAP-regeling moet de huidige drempels die de fiscale scholingsaftrek kent verlagen, zodat het voor iedereen eenvoudiger wordt om financiering van scholingsactiviteiten aan te vragen. STAP is daarmee een belangrijk instrument om iedereen in staat te stellen om met zijn ontwikkeling aan de slag te gaan. Daarom kan iedereen die ouder is dan 18 jaar en een band heeft met de Nederlandse arbeidsmarkt vanaf 1 januari 2022 gebruik maken van het STAP-budget om scholingsactiviteiten te financieren. STAP kent verder geen doelgroepgerichte aanpak. Wel zal er flankerend aan het STAP-budget een adviestraject beschikbaar komen om specifieke doelgroepen die over het algemeen minder investeren in scholing en ontwikkeling te ondersteunen en begeleiden bij het inzichtelijk maken van ontwikkelbehoeften en scholingsmogelijkheden. Bovendien zal in de communicatie worden bezien hoe de regeling specifiek onder de aandacht gebracht kan worden van doelgroepen. Zie verder ook het antwoord op vraag 102.

Vraag 131

Hoe wordt de € 41,5 miljoen als toevoeging aan de SLIM-regeling verdeeld onder de mkb-bedrijven? Is hiervoor een aparte regeling?

Antwoord 131

Zie ook het antwoord op vraag 129. Het kabinet stelt € 72 miljoen beschikbaar voor werkenden die hun baan dreigen te verliezen. Het is de bedoeling dat samenwerkingsverbanden van sectoren, sociale partners, O&O fondsen en andere betrokkenen via een subsidieregeling met cofinanciering maatwerktrajecten kunnen aanbieden aan deze doelgroep. De maatwerktrajecten kunnen voorzien in scholing, maar ook in bredere arrangementen gericht op ondersteuning en begeleiding van werkenden: ontwikkeladvies, EVC en begeleiding naar ander werk in beroepen en sectoren waar kansen liggen. Dit beschikbaar gestelde budget wordt niet (deels) toegevoegd aan de SLIM-regeling, maar zal als apart compartiment onderdeel worden van NL leert door. Op dit moment wordt gewerkt aan de uitwerking zodat de regeling in 2021 van start kan gaan. Uw Kamer wordt hierover geïnformeerd.

Vraag 132

Kan aangegeven worden hoe de succesvolle en voltekende regeling NL leert door voortgezet en uitgebreid wordt?

Antwoord 132

Ervan uitgaande dat hiermee het onderdeel ontwikkeladvies van de regeling NL leert door wordt bedoeld, kan er worden gemeld dat conform de door uw Kamer aangenomen motie van de leden Smeulders en Tielen (Tweede Kamer, 35 420, nr. 119) het aantal ontwikkeladviezen voor 2021 is uitgebreid van 40.000 naar 50.000 trajecten en dat het aanvraagportaal reeds per 1 december 2020 wordt opengesteld. Vanaf dat moment kunnen mensen die een ontwikkeladviestraject willen volgen zich weer via een loopbaanadviseur laten registreren. Naast de ontwikkeladviezen uit NL leert door is het ook mogelijk om via de SLIM-regeling een ontwikkeladvies te krijgen. Via de SLIM-regeling kunnen mkb-ondernemers subsidie aanvragen voor loopbaan- en ontwikkeladviestrajecten voor werkenden in hun organisatie. Die mogelijkheid blijft ook in 2021 bestaan. Daarnaast komt vanaf 2022 flankerend aan het STAP-budget een ontwikkeladviestraject beschikbaar voor specifieke doelgroepen, die uit zichzelf niet of weinig investeren in ontwikkeling.

Vraag 133

Welke voorlichtingscampagnes zullen in 2021 worden gestart?

Antwoord 133

Op dit moment is op artikel 1 van de begroting SZW een bedrag van € 1,4 miljoen geoormerkt voor voorlichting en communicatie over de Wet arbeidsmarkt in balans, arbeidsmarktdiscriminatie en Leven lang ontwikkelen. Dit is echter nog geen volledig beeld van de voorlichtingscampagnes die in 2021 zullen starten, omdat nog niet alle voorlichtingsactiviteiten bekend zijn.

Vraag 134

Is er in het kader van NL leert door zicht op het aanbod van modulaire opleidingen in de tekortsectoren en tekortberoepen? Is er voldoende aanbod beschikbaar? Wat doet u om de Minister van OCW aan te sporen het opleidingsaanbod te helpen vergroten?

Antwoord 134

In het kader van NL leert door is geen zicht op het totale aanbod van modulaire opleidingen in tekortsectoren en tekortberoepen. Vanuit deze regeling is alleen zicht op de scholingstrajecten waarvoor subsidie is aangevraagd door opleiders, opleiderscollectieven en samenwerkingsverbanden. Op 1 oktober jl. opende het aanvraagtijdvak van de subsidieregeling «NL leert door met inzet van scholing» voor subsidieaanvragen van opleiders en opleiderscollectieven voor aanbod dat bijdraagt aan het versterken van de arbeidsmarktpositie. Een groot aantal opleiders en opleiderscollectieven heeft een aanvraag ingediend en momenteel worden deze aanvragen beoordeeld. Op basis van een eerste analyse is de verwachting dat het scholingsaanbod dat beschikbaar komt zowel trajecten biedt richting tekortsectoren en tekortberoepen als modules om vaardigheden (verder) te ontwikkelen. In november opent het tweede aanvraagtijdvak voor samenwerkingsverbanden. Zo kan straks een O&O-fonds, branchevereniging, werkgevers-of werknemersvereniging samen met een opleider aanbod beschikbaar stellen dat past bij de behoefte van een bepaalde sector of branche. Voor het beleid rondom leven lang ontwikkelen trekken de Ministeries van SZW, OCW en EZK gezamenlijk op.

Vraag 135

Hoe zet u zich in om (onvrijwillige) flexibele dienstverbanden tegen te gaan in de zorgsector, en hoe houdt u hierbij rekening met de positie van vrouwen in deze sector, aangezien er relatief veel flexibele contracten onder de lager opgeleide beroepsbevolking zijn en een deel van de verzorgenden (mensen aan het bed) lager opgeleid is?

Antwoord 135

Flexibilisering van de arbeidsmarkt in de zorg is een belangrijk onderwerp dat de aandacht van het kabinet heeft. We verwijzen u voor de kabinetsvisie op dit punt graag naar de brief van de bewindspersonen van VWS over de flexibilisering van de arbeidsmarkt in de zorg (Tweede Kamer, 29 282, nr. 396). Hierin staat ook een aantal in te zetten acties beschreven. Dit najaar zullen de bewindspersonen van VWS u informeren over de stand van zaken op deze actiepunten.

Vraag 136

Kunt u de volgende cijfers (structureel) toevoegen bij de kerncijfers arbeidsmarkt; aantal langdurig openstaande vacatures, onbenut arbeidspotentieel, arbeidsparticipatie in procenten en arbeidsparticipatie per arbeidsmarktregio?

Antwoord 136

Bij het opstellen van de kerncijfers arbeidsmarkt in de begroting van SZW wordt gekeken welke indicatoren een goede weergave geven van de arbeidsmarkt en de effectiviteit van het beleid behorende bij het betreffende artikel op de begroting. Daarbij wordt een afweging gemaakt tussen enerzijds het schetsen van een compleet beeld, maar het anderzijds overzichtelijk en dus ook beknopt houden van de kerncijfers. Daarnaast wordt gestreefd naar enige mate van constantheid over de jaren. Volgend jaar zal vanuit bovenstaande afweging bezien worden welke indicatoren onderdeel moeten uitmaken van de kerncijfers, ook gegeven de stand van de arbeidsmarkt op dat moment. In die afweging zullen de bovengenoemde indicatoren worden meegenomen. De indicator arbeidsparticipatie is overigens al weergegeven in artikel 7.

Vraag 137

Wat was de werkloosheid onder jongeren (tot 25 jaar) en onder oudere werknemers (vanaf 55 jaar) tussen 2010 en 2020?

Antwoord 137

In de tabel hieronder is de werkloosheid weergegeven voor zowel jongeren (tot 25 jaar) als voor oudere werknemers (vanaf 55 jaar) in de periode 2010–2020.

Vraag 138

Zijn er cijfers bekend van stijging ziekteverzuim bij bedrijven als gevolg van corona of in coronatijd?

Antwoord 138

Volgens de kwartaalenquête Ziekteverzuim van het CBS was het ziekteverzuimpercentage in het 2e kwartaal van 2020 (coronatijd) 3,2%. Dit wil zeggen dat er 32 van elke 1000 te werken dagen verloren gingen aan ziekteverzuim door werknemers. Het ziekteverzuim valt daarmee 0,5 procentpunt hoger uit dan in het 2e kwartaal van 2019 (verzuimpercentage 2,7%).

Vraag 139

Kan er onderscheid worden gemaakt tussen de verschillende type arbeidsongevallen?

Antwoord 139

De kerncijfers over arbeidsongevallen in de begroting geven de ontwikkeling in arbeidsongevallen weer en zijn niet bedoeld om inhoudelijke informatie over arbeidsongevallen te verschaffen.

Gegevens over typen, oorzaken, risicogroepen en gevolgen van arbeidsongevallen, die nodig zijn om de preventie vorm te geven, worden in andere publicaties opgenomen. Gegevens over arbeidsongevallen met werknemers en zzp’ers op basis van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) respectievelijk Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) worden onder meer gepubliceerd in de Arbobalans51. Gegevens over arbeidsongevallen die bij de Inspectie SZW worden gemeld publiceert de Inspectie in haar jaarverslagen en in rapporten als de Staat van arbeidsveiligheid52. Het RIVM voert verdiepende studies uit op deze gegevens en rapporteert daarover, onder meer op de website www.lerenvoorveiligheid.nl.

Vraag 140

Hoeveel extra inspecties hebben de € 50 miljoen per jaar extra opgeleverd?

Antwoord 140

In het regeerakkoord 2017–2021 is € 50 miljoen vrijgemaakt voor versterking van de handhavingsketen van het Ministerie van SZW. Vanwege het hierbij overeengekomen ingroeipad komt de volledige € 50 miljoen in 2022 ter beschikking.

Vraag 141

In hoeveel gevallen van inspectie is arbeidsmarktdiscriminatie aangetoond?

Antwoord 141

De Inspectie SZW is op dit moment niet bevoegd om discriminatie op de arbeidsmarkt vast te stellen. De voorgenomen wetswijziging «Toezicht gelijke kansen bij Werving & Selectie» regelt dat de Inspectie SZW op termijn bevoegd zal worden om toezicht te houden op discriminatie in het werving en selectieproces bij werkgevers en bemiddelende partijen. Met het oog hierop is de Inspectie SZW vorig jaar van start gegaan met verkennende inspecties bij uitzendbureaus, recruitment-organisaties en assessment-organisaties.

Vraag 142

Is er sprake van een personeelstekort bij de Inspectie SZW? Zo ja, hoeveel mensen komt de Inspectie SZW te kort?

Antwoord 142

Eind 2020 heeft de Inspectie SZW budgettaire ruimte voor 1.449 voltijdwerkplekken, waarvan naar verwachting 1.381 fte wordt ingevuld. De onderbezetting bedraagt daarmee naar verwachting 68 fte.

Vraag 143

Hoeveel cao's53 hebben een NAD54 van 38 uur?

Antwoord 143

Van de 96 onderzochte grootste cao’s (bedrijfstak-cao’s van toepassing op 8.000 of meer werknemers en ondernemings-cao’s van toepassing op 2.500 of meer werknemers) hebben 32 cao’s een NAD van 38 uur (Bron: Ministerie SZW, Cao-afspraken 2019).

Vraag 144

Hoeveel cao's hebben een NAD van 40 uur?

Antwoord 144

Van de 96 onderzochte grootste cao’s (bedrijfstak-cao’s van toepassing op 8.000 of meer werknemers en ondernemings-cao’s van toepassing op 2.500 of meer werknemers) hebben 14 cao’s een NAD van 40 uur (Bron: Ministerie SZW, Cao-afspraken 2019).

Vraag 145

Hoeveel werknemers die het minimumloon verdienen werken op basis van een cao met een NAD van 36 uur, 38 uur en van 40 uur?

Antwoord 145

Op basis van CBS-gegevens zijn er in 2018 bijna 516.000 banen waarmee minder dan of gelijk aan het minimumloon wordt verdiend. In onderstaande tabel is een verdeling naar zeven economische sectoren opgenomen. In die tabel is ook de gemiddelde NAD opgenomen.

Vraag 146

Kan exact aangegeven worden welke extra handhavingsinspanningen geleverd worden in relatie tot de coronacrisis en welk budget daarvoor beschikbaar is, of nog beschikbaar wordt gesteld?

Antwoord 146

Sinds 12 maart heeft het kabinet diverse maatregelen afgekondigd om de corona uitbraak te beperken. Vanaf dat moment ontvangt de Inspectie SZW meldingen over risico’s met betrekking tot corona op het werk. De Inspectie heeft een Tactische Triagetafel Meldingen Corona ingericht om alle meldingen en verzoeken centraal en op een eenduidige, adequate manier te kunnen beoordelen en op te volgen. Deze tafel brengt de beleidslijn en de operationele lijn samen en geeft invulling aan hoe om te gaan met corona gerelateerde meldingen binnen de domeinen Gezond en Veilig en Eerlijk.

Vraag 147

Wat wordt bedoeld met het handhavingspercentage? Om het percentage waarvan gaat het?

Antwoord 147

De bijdrage van de Inspectie SZW aan de realisatie van het beoogde maatschappelijk effect wordt op hoofdlijnen afgemeten aan de informatie over het handhavingspercentage.

Vraag 148

Kan er een inschatting worden gemaakt op basis van de meest accurate literatuur bij hoeveel procent van de arbeidsongevallen er sprake is geweest van het gebruik alcohol of drugs van de betrokkene?

Antwoord 148

Of bij een arbeidsongeval sprake is van middelengebruik wordt niet geregistreerd zodat daarover geen inschatting kan worden geven. Op basis van gegevens van de Inspectie SZW kan er evenmin een inschatting worden gemaakt van het percentage arbeidsongevallen waarbij er sprake is geweest van het gebruik alcohol of drugs. Wel zijn er bredere gegevens bekend over het verzuim gerelateerd aan alcohol en drugsgebruik onder werkenden (zie hiervoor het antwoord op vraag 149).

Vraag 149

Hoe groot is het aandeel verzuim dat gerelateerd kan worden aan het gebruik van alcohol en drugs van werknemers?

Antwoord 149

Uit onderzoek57 door het RIVM in samenwerking met het Trimbosinstituut wordt aan alcohol gerelateerd verzuim en verminderde productiviteit becijferd op 1,3 miljard euro per jaar en 7,5 miljoen gemiste werkdagen. Uit onderzoek58 in 2018 blijkt dat de Nederlandse beroepsbevolking per jaar ruim 5,5 miljoen werkdagen verzuimt (verzuim en presenteïsme) door alcoholgebruik. Voor wat betreft drugsgebruik is in onderzoek59 uit 2016 het verzuim door drugsgebruik in de voorliggende 30 dagen bepaald. Bijna vijf procent (4,8%) van de beroepsbevolking had in de voorliggende 30 dagen drugs gebruikt. Hiervan had bijna zes procent (5,9%) in de voorliggende 12 maanden verzuimd vanwege drugsgebruik.

Vraag 150

Hoe is de ontwikkeling in 2020 (tot nu toe) van bijstandsgerechtigden boven de 45 en boven de 55 jaar?

Antwoord 150

In juli 2020 ontvingen in totaal 234.000 mensen van 45 jaar tot de AOW-leeftijd (66 jaar en 4 maanden) een bijstandsuitkering. Dit is 55% van alle bijstandsgerechtigden tot de AOW-leeftijd. Het aandeel ouderen in de bijstand neemt toe, omdat mensen jonger dan 45 meer uit de bijstand uitstromen dan ouderen.

Vraag 151

Hoeveel kost het om iedereen in de Participatiewet de mogelijkheid te geven bij te verdienen tot het minimumloon?

Antwoord 151

De exacte kosten hangen af van de vormgeving. Recht op (aanvullende) bijstand ontstaat wanneer het inkomen onder het sociaal minimum uitkomt. Als iemand zelfstandig het minimumloon verdient, komt hij boven het sociaal minimum uit en is er geen sprake van recht op bijstand. Uitgaande van deze systematiek en een vrijlating van 50% van het inkomen, zonder maximum aan het vrij te laten bedrag, worden de kosten in de eerste jaren van invoering indicatief geraamd op circa € 200 miljoen oplopend tot circa € 400 miljoen structureel. Hierbij is geen rekening gehouden met gedragseffecten.

Vraag 152

Zijn digitale hulpmiddelen, zoals een computer of laptop, duurzaam gebruiksgoed in de bijzondere bijstand? Met andere woorden, zijn kosten voor digitale hulpmiddelen als noodzakelijk aan te merken?

Antwoord 152

Colleges hebben op grond van de Participatiewet de bevoegdheid om afhankelijk van het individueel geval bijzondere bijstand te verlenen voor de uit bijzondere omstandigheden voortvloeiende noodzakelijke kosten van het bestaan. Een belangrijke voorwaarde hierbij is dat de kosten naar het oordeel van het college niet uit de bijstandsnorm, de individuele inkomenstoeslag, de individuele studietoeslag, het vermogen en het inkomen voor zover dit meer bedraagt dan de bijstandsnorm, kunnen worden voldaan. De verlening van bijzondere bijstand is beleidsmatig en financieel gedecentraliseerd aan de gemeenten en daarmee een expliciete gemeentelijke bevoegd- en verantwoordelijkheid.

Vraag 153

Kunt u een uitsplitsing geven van de beschikbaar gestelde € 53 miljoen voor de verschillende onderdelen van het Breed Offensief?

Antwoord 153

Het kabinet heeft binnen de SZW-begroting in totaal € 53 miljoen in de jaren 2020 en 2021 vrijgemaakt voor de facilitering van maatregelen in het kader van Breed Offensief. In bestuurlijk overleg met de VNG is inmiddels besloten tot de aanwending van € 21,7 miljoen. Dit geld wordt onder meer besteed aan de volgende maatregelen:

• – Bevordering van een preferent werkproces loonkostensubsidie (€ 2,9 miljoen);

• – Uniformering van de loonwaardebepaling (€ 5,2 miljoen);

• – Uitvoeringskosten no-riskpolis (€ 4,3 miljoen);

• – Ontwikkeling van instrumentengidsen (€ 4,4 miljoen).

Vraag 154

Hoe staat het met uitvoering van motie van het lid Raemakers c.s.60? Wanneer kan de Kamer het wetsvoorstel verwachten? Zijn er afspraken over de uitvoering van het passend aanbod met de VNG61? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 154

Zie het antwoord op vraag 57.

Vraag 155

Wat wordt verstaan onder een «toereikend macrobudget»? Wanneer acht het Rijk dit budget toereikend?

Antwoord 155

Het Rijk stelt een toereikend macrobudget aan de gemeenten beschikbaar om bijstandsuitkeringen en loonkostensubsidies te betalen. Dit houdt in dat het budget dat beschikbaar wordt gesteld aansluit bij de geraamde uitgaven aan bijstandsuitkeringen en loonkostensubsidies. De raming komt tot stand op basis van realisatiecijfers uit het voorgaande jaar, de loon-en prijsontwikkeling, de te verwachten effecten van Rijksbeleid op de bijstandsuitgaven en de gevolgen van de ontwikkeling van de conjunctuur op de bijstandsuitgaven. In de raming wordt dus rekening gehouden met de factoren die van invloed zijn op de bijstandsuitgaven. Inherent aan een raming is dat er jaarlijks sprake kan zijn van overschotten en tekorten. Deze worden verwerkt in het budget van het jaar erna, waardoor de budgetten en uitgaven meerjarig goed op elkaar aansluiten.

Vraag 156

Wordt het budget voor schuldhulpverlening aangepast aangezien de verwachting is dat het aantal mensen met problematische schulden zal toenemen?

Antwoord 156

Wanneer mensen als gevolg van de coronacrisis te maken krijgen met schulden- en armoedeproblematiek is snelle hulp noodzakelijk. Daarom stelt het kabinet voor een periode van drie jaar extra middelen beschikbaar voor het tegengaan van armoede en problematische schulden. Het gaat om een totaalbedrag van € 146 miljoen. Daarvan is € 75 miljoen bestemd voor het gemeentelijke schuldenbeleid. In de brief van 23 september jl. is uw Kamer geïnformeerd over de totale inzet van de beschikbare middelen (Tweede Kamer, 35 420, nr. 134).

Vraag 157

Kunt u toelichten hoe groot de toename van het aantal mensen met problematische schulden naar verwachting is?

Antwoord 157

Op 17 augustus jl. heeft de Staatssecretaris uw Kamer het onderzoek «Schuldenproblematiek in beeld: Huishoudens met geregistreerde problematische schulden 2015–2018» toegestuurd, dat het CBS heeft uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van SZW. Op basis van onderzoek met bestaande registerdata heeft het CBS de omvang, achtergrondkenmerken en ontwikkelingen in beeld gebracht van de schuldenproblematiek van Nederlandse huishoudens in de periode 2015 tot en met 1 januari 2018. De situatie is sindsdien vanwege de coronacrisis ingrijpend veranderd, en de verwachting is dat dit grote impact heeft op de schuldenproblematiek van Nederlandse huishoudens. De urgentie om de ontwikkelingen van de schuldenproblematiek nauwgezet te volgen is groot. De registerdata op basis waarvan het huidige onderzoek is uitgevoerd komen echter met enige vertraging beschikbaar. Momenteel verkent het CBS daarom of het mogelijk is om eerder al op basis van reeds beschikbare registraties een indicatie van het aantal huishoudens met problematische schulden ten tijde van de coronacrisis in beeld te brengen. Het huidige onderzoek biedt een goede en belangrijke basis voor inzicht in de situatie voorafgaand aan de crisis. Als de verkenning een positieve uitkomst heeft, is de verwachting dat inzicht in de ontwikkeling van de schuldenproblematiek in de periode 1 januari 2020 tot 1 augustus 2020 in het voorjaar van 2021 beschikbaar is.

Vraag 158

Hoeveel huishoudens worden jaarlijks afgesloten van drinkwater?

Antwoord 158

In 2016 waren er 7.526 afsluitingen van drinkwater. Dit cijfer is niet gespecificeerd naar particuliere of zakelijke afnemers. De reden van afsluiting kan wanbetaling of leegstand zijn (Aanhangsel Handelingen II 2017/18, nr. 327).

Vraag 159

Hoeveel huishoudens worden jaarlijks afgesloten van gas en elektra?

Antwoord 159

Netbeheer Nederland schat het aantal afsluitingen van elektriciteit en/of gasvoorziening per jaar op ongeveer 20.000. Naast wanbetaling kunnen er ook andere redenen voor afsluiting zijn (https://energiecijfers.info/hoofdstuk-7-afsluitingen/).

Vraag 160

Wat is de huidige stand van zaken omtrent het percentage kinderen dat opgroeit in armoede? Wat zijn de gevolgen van de COVID-19 crisis voor de doelstelling om kinderarmoede voor 2030 terug te brengen naar 4,6 procent? Worden er extra middelen vrijgemaakt om een eventuele terugval te compenseren?

Antwoord 160

De meest recente cijfers beschikbaar bij het CBS gaan over 2018. In dat jaar maakten 264.000 minderjarige kinderen deel uit van een huishouden met een laag inkomen (8,1%). In december verschijnen de CBS-cijfers over armoede voor 2019. In 2021 zal voor de eerste keer gerapporteerd worden over de voortgang van de ambities kinderarmoede.

Vraag 161

Hoeveel mensen vallen er volgens de officiële definitie van het CBS62 onder de groep «werkenden armen»? Kunt u deze cijfers uitsplitsen in aantal werkenden armen aan het einde van kabinetsperiode Rutte 1, 2 en 3?

Antwoord 161

Het CBS rapporteert in Armoede en Sociale uitsluiting 2019 voor het laatst over werkenden met risico op armoede. Werkenden zijn hierin afgebakend als het aantal personen in de leeftijd van 15 tot 75 jaar met hoofdzakelijk inkomen uit betaald werk. Volgens deze afbakening kwam het aantal werkenden in 2018 uit op ruim 7,6 miljoen. In 2018 maakte 2,4% (180.000 personen) van de werkende bevolking deel uit van een huishouden met een inkomen onder de lage-inkomensgrens. Dit percentage is vrijwel gelijk aan 2017. Toen kwam het aandeel uit op 2,3%. 2013 was een piekjaar, waarin 3,5% van de werkenden een armoederisico had, daarna daalde het percentage elk jaar, maar bleef het vanaf 2017 nagenoeg stabiel.

Vraag 162

Kunt u aangeven in hoeverre Nederland op weg is om te voldoen aan de geformuleerde streefwaarde voor een afname van het aantal kinderen in armoede van 9,2 procent in 2015 naar 4,6 procent in 2030, waarbij wordt ingezet op 7,2 procent in 2021?

Antwoord 162

Zie het antwoord op vraag 160.

Vraag 163

Hoe gaat u ervoor zorgen dat de streefwaarde voor de afname van het aantal kinderen in armoede, ook in tijden van corona, wordt behaald?

Antwoord 163

Zie het antwoord op vraag 160.

Vraag 164

Wat doet de regering om in 2020 het aantal in te vullen garantiebanen bij overheidswerkgevers te realiseren?

Antwoord 164

Allereerst is het van belang te wijzen op de specifieke rol die de twee meest betrokken bewindspersonen in het kabinet hebben bij de uitvoering van de banenafspraak. De Staatssecretaris van SZW is verantwoordelijk voor het wetgeving en de implementatie van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten (Wet banenafspraak). De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is de coördinerend Minister van arbeidszaken in de publieke sector. De coördinerend Minister informeert overheidswerkgevers over hun verantwoordelijkheid en ondersteunt werkgeverkoepels bij de uitvoering van de banenafspraak (Tweede Kamer, 29 544, nr. 705).

Vraag 165

Hoeveel mensen staan op dit moment in het doelgroepenregister? Hoeveel daarvan hebben werk en hoeveel niet?

Antwoord 165

Eind december 2019 waren 229.806 mensen in het doelgroepregister opgenomen (bron: Trendrapportage banenafspraak UWV, 4e kwartaal 2019). In totaal waren er eind 2019 136.794 banen voor mensen uit de doelgroep banenafspraak. Dit getal is samengesteld uit het aantal banen tijdens de nulmeting, namelijk 75.179, en het aantal extra banen, 61.615, dat tot en met 2019 is gerealiseerd.

Vraag 166

Wat is de reden dat overheidsbedrijven en organisaties de doelstelling naar aanleiding van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten in 2019 niet gehaald hebben?

Antwoord 166

In onder andere de brief van 4 juli 2019 (Tweede Kamer, 34 352, nr. 168) heeft het kabinet een aantal verklaringen gegeven waarom het voor de overheidswerkgevers lastig was om het aantal afgesproken banen te halen. Zo heeft de overheid zich voor de banenafspraak voor een relatief grotere opgave gesteld, door af te spreken dat er 25.000 banen voor mensen met een arbeidsbeperking worden gecreëerd, ten opzichte van de 100.000 banen bij de markt. De overheid moet daardoor een groter aantal banen leveren dan de markt in verhouding tot het totale personeelsbestand. Ook moet de overheid deze banen in een kortere periode realiseren dan de markt; het ingroeipad is voor de overheidssector sneller. Verder speelt mee dat de overheid de afgelopen decennia veel geschikte banen voor mensen met een arbeidsbeperking (met name faciliterend en uitvoerend werk op laag niveau) heeft geprivatiseerd of aan de markt uitbesteed. Dit zijn verklaringen, maar geen excuses. Het is evident dat de overheidswerkgevers zich extra moeten inspannen om de afgesproken aantallen te halen.

Vraag 167

Kan er per ministerie worden aangegeven wat het beoogde en behaalde aantal arbeidsplaatsen voor mensen met een arbeidsbeperking voor 2020 en 2021 is? Welke ministeries voldoen (nog steeds) niet aan de doelstelling van het aantal arbeidsplaatsen voor mensen met een arbeidsbeperking?

Antwoord 167

De meest recente realisaties betreffen die over het jaar 2019. Onderstaande gegevens zijn gebaseerd op gegevens van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).

Vraag 168

Welke aanname ligt onder de verwachting dat het budget voor de bbz63 vanaf 2022 halveert ten opzichte van 2019?

Antwoord 168

Met ingang van 2020 is de financieringssystematiek van het Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz 2004) gewijzigd. Als gevolg van deze wijzigingen dalen met ingang van 2020 de Bbz-uitgaven, zoals deze zijn opgenomen in tabel 24 onder de titel «Bijstand zelfstandigen». De wijziging van de financieringssystematiek is een budgettair neutrale omzetting. Dat wat lijkt op een halvering van het budget, is een verschuiving van middelen.

De financieringssystematiek is op de volgende punten gewijzigd:

• 1. De middelen voor het Bbz-levensonderhoud van gevestigde, oudere en beëindigende zelfstandigen zijn toegevoegd aan het Macrobudget (artikel 69 Participatiewet). Dit betekent een structurele verschuiving van dit geld binnen tabel 24 van «Bijstand zelfstandigen» naar «Macrobudget participatiewetuitkeringen en intertemporele tegemoetkoming».

• 2. Er is een nieuwe financieringssystematiek voor de Bbz-kapitaalverstrekking ingevoerd, waardoor het verstrekken van voorschotten aan gemeenten komt te vervallen. Deze middelen worden voortaan achteraf uitgekeerd. Hierdoor vallen de uitgaven tijdelijk lager uit.

• 3. De middelen voor de Bbz-levensvatbaarheidsonderzoeken zijn uit de SZW-begroting gehaald en toegevoegd aan de begroting van het gemeentefonds.

Vraag 169

Welke organisaties en projecten worden gesubsidieerd uit het armoede en schulden budget?

Antwoord 169

Met de verschillende structurele en incidentele pakketten die beschikbaar zijn gesteld ter bevordering van de schuldhulpverlening en het bestrijden van armoede onder kinderen worden diverse organisaties en projecten gesubsidieerd. Voorbeelden hiervan zijn de partijen verenigd onder SAM& (Leergeld Nederland, Jeugdfonds Sport & Cultuur, Nationaal Fonds Kinderhulp en Stichting Jarige Job), de Alliantie Vrijwillige Schuldhulp en het Nibud.

Vraag 170

Wat is de reden dat de overheid achter loopt op de realisatie van de banenafspraak? Welke beleidsmatige en budgettaire wijzigingen zijn er gemaakt om in de toekomst wel aan de doelstelling te voldoen? Welke lessen zijn er getrokken van de marktsector, waar het quotum wel wordt gehaald?

Antwoord 170

In het antwoord op vraag 166 is ingegaan op een aantal verklaringen voor het achterlopen van de overheidswerkgevers in de realisatie van de banenafspraak. In het antwoord op vraag 164 is op het tweede deel van deze vraag ingegaan.

Vraag 171

Kunt u een verklaring geven voor de daling onder «subsidies» van € 48,578 miljoen in 2020 naar € 24,489 miljoen in 2021?

Antwoord 171

De daling met afgerond € 24,2 miljoen houdt verband met het feit dat diverse tijdelijke subsidieregelingen in het verleden stopgezet zijn, te weten de regelingen voor de Sectorplannen, Armoede en schulden, Dienstverlening werkzoekenden en samenwerking en regie arbeidsmarkt (DWSRA) en Regionale kansen voor kinderen. Voor deze tijdelijke regelingen geldt dat er alleen eventueel nog sprake is van uitfinanciering van in het verleden toegekende subsidies. Voor de Sectorplannen, DWRSA en Regionale kansen voor kinderen is ten opzichte van 2020 in 2021 geen sprake meer van resterende uitfinanciering. Dit verklaart afgerond € 11,3 miljoen van de daling.

Vraag 172

De rijksbijdrage Wet sociale werkvoorzieningen (Wsw) is verhoogd met € 90 miljoen en in tabel 24 «Budgettaire gevolgen van beleid», staat dat pensioenfonds Wsw tot 2025 gelijk blijft op 10.000, hoe verhoudt dit zich tot de € 90 miljoen extra investering in de Wsw?

Antwoord 172

De extra € 90 miljoen voor gemeenten is bedoeld als compensatie voor een deel van de loonkosten voor reguliere medewerkers van de Wsw. Dit zijn medewerkers die onder andere begeleiding verzorgen voor Wsw-ers en waarvan de loonkosten mede gefinancierd worden vanuit de bedrijfsopbrengsten van de Wsw-bedrijven. Deze bedrijfsopbrengsten zijn als gevolg van de coronacrisis aanzienlijk verminderd. De jaarlijkse pensioenfondsbijdrage van € 10 miljoen is bedoeld voor de pensioenverplichtingen van Pensioenfonds Werk en (re)Integratie (PWRI), als compensatie voor het wegvallen van een deel van de premieopbrengsten sinds de invoering van de Participatiewet.

Vraag 173

Hoe zou de ontwikkeling zijn van de IOAW64 en IOAZ65 voor de jaren 2019–2025 als niet gekozen zou zijn voor de beperkende voorwaarde dat het IOAW- en IOAZ recht alleen geldt voor personen geboren voor 1965, maar voor alle personen van 55 jaar en ouder die voldoen aan de overige IOAW/IOAZ-eisen?

Antwoord 173

De toegang van de IOAW staat open voor personen die ouder zijn dan 50, de instroom neemt ieder jaar af doordat alleen personen die geboren zijn voor 1965 in kunnen stromen. Hierdoor wordt de IOAW langzaam afgebouwd. De IOAZ staat open voor personen die ouder zijn dan 55 en kent geen beperkende voorwaarde.

Het is niet bekend wat de uitgaven zouden zijn als we de IOAW zouden openstellen voor personen die ouder zijn dan 55. Als de beperkende voorwaarde dat het IOAW-recht alleen geldt voor personen geboren voor 1965 zou worden losgelaten, staat de IOAW open voor personen die ouder zijn dan 50 jaar, zoals vóór 2015 het geval was. In onderstaande tabel is de ontwikkeling van de IOAW-uitgaven gegeven als de beperkende voorwaarde niet zou gelden.

Naast de besparing op de IOAW-uitgaven is rekening gehouden met een weglek van 50% naar de algemene bijstand. De bijstandsuitgaven nemen toe als gevolg van de IOAW-afbouw.

Vraag 174

Hoeveel zijn mensen in de bijstand er sinds Rutte I op vooruitgegaan?

Antwoord 174

Onderstaande grafiek laat zien dat de mediane koopkracht van bijstandsontvangers in 2019 circa 2% hoger lag dan in 2010.

Vraag 175

Hoeveel mensen zijn vanuit de bijstand terug aan het werk gegaan sinds Rutte I?

Antwoord 175

In onderstaande tabel staat per verslagjaar weergegeven hoeveel mensen vanuit de bijstand uitstroomden inclusief het aantal mensen dat vanuit de bijstand met werk startte vanaf 2011.

Vraag 176

Hoe hoog is de bijstand in België, Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, Italië en Spanje?

Antwoord 176

De hoogte van de bijstandsuitkering in België, Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, Italië en Spanje is onder meer afhankelijk van de samenstelling van het huishouden. De bijstandsuitkeringen zijn gebonden aan criteria die per land verschillen. In het algemeen kan worden gesteld dat er altijd sprake is een inkomens- en vermogenstoets en dat vereist is dat de aanvrager verblijfsrechten heeft of op reguliere wijze in het betreffende land verblijft.

Toelichting bijzonderheden Belgisch stelsel:

Huishoudens met minstens één minderjarige ontvangen € 1.295,91.

Toelichting bijzonderheden Duits stelsel:

Het weergegeven bedrag wordt aangevuld met de daadwerkelijke woon- en energiekosten, mits deze als redelijk worden ingeschat. De toeslag voor kinderen of volwassenen die ook in dat huishouden wonen is afhankelijk van de leeftijd van die personen, te weten: tot 5 jaar € 250, tot 14 jaar € 308, tot 18 jaar € 328, tot 25 jaar € 345 en ouder dan 25 jaar € 389. Er zijn ook additionele toeslagen voor bijzondere gevallen.

Toelichting bijzonderheden Frans stelsel:

Huishoudens met kinderen krijgen een toeslag, variërend tussen de circa € 170 en de € 280 per kind; afhankelijk van het aantal kinderen en volwassenen in het huishouden.

Toelichting bijzonderheden Oostenrijks stelsel:

Het weergegeven bedrag kan worden aangevuld met een toeslag voor woonkosten.

Huishoudens met minderjarige kinderen ontvangen een toeslag per kind. Deze variëren per deelstaat. Eenpersoonshuishoudens met kinderen krijgen één aanvullende toeslag, die kan variëren tussen de € 28 en de € 110. Het maximale bedrag dat een huishouden kan ontvangen is € 1.605 per maand.

Toelichting bijzonderheden Italiaans stelsel:

De weergegeven bedragen betreffen een maximaal bedrag dat alleen van toepassing is voor huishoudens met jaarinkomsten lager dan € 6.000. Huishoudens die dit normbedrag overschrijden worden op de weergegeven uitkering gekort. Huishoudens met minderjarige kinderen ontvangen maximaal € 100 per kind.

Toelichting bijzonderheden Spaans stelsel:

Huishoudens met kinderen krijgen een toeslag van circa € 140 per kind. Eenpersoonshuishoudens met kinderen krijgen één aanvullende toeslag van € 100. Het maximale bedrag dat een huishouden kan ontvangen is € 1.015 per maand.

Vraag 177

Op hoeveel huishoudens is op dit moment de kostendelersnorm van toepassing?

Antwoord 177

De kostendelersnorm was volgens de laatst beschikbare CBS-cijfers (2019) bij 54.900 huishoudens van toepassing. Dat aantal is opgebouwd uit 46.500 huishoudens die algemene bijstand ontvingen, 1.000 huishoudens die IOAW of IOAZ ontvingen, 2.300 huishoudens die een ANW uitkering ontvingen en 5.100 huishoudens die via de Toeslagenwet een uitkering ontvingen.

Vraag 178

Wat zijn de resultaten van de banenafspraak bij de overheid? Wat was voor het samenvoegen van het segment markt en overheid, de doelstelling in de banenafspraak voor de overheid in 2020, dan wel 2021?

Antwoord 178

In de motie Nijkerken-De Haan heeft de Tweede Kamer het kabinet verzocht de overheids- en marktsector samen te voegen (Tweede Kamer, 34 352, nr. 126). Dit is echter nog niet in wetgeving opgenomen. Daarom heeft de toenmalige Staatssecretaris van SZW in de brief van 4 juli 2020 (Tweede Kamer, 34 352, nr. 196) de beide Kamers op de hoogte gesteld van de meest recente officiële resultaten van de banenafspraak per sector. De overheidswerkgevers hebben eind 2019 9.786 extra banen van de afgesproken 15.000 banen gerealiseerd. De streefgetallen voor overheid (en markt) zijn niet veranderd. De doelstelling voor de overheidswerkgevers voor 2020 en 2021 is om respectievelijk 17.500 en 20.000 extra banen te realiseren. De overheidswerkgevers hebben zich via het bestuursakkoord van 2019 (zie ook het antwoord op de vragen 164, 166 en 170) aan dit aandeel in de totale banenafspraak gecommitteerd, ook indien de banenafspraak vereenvoudigd zou worden en de overheids- en marktsector worden samengevoegd.

Vraag 179

Wat is de oorzaak voor de sterke daling voorzieningen Participatiewet in 2019?

Antwoord 179

Tot eind 2018 viel 90% van de voorzieningen in de categorie «overige voorzieningen». Per 1 januari 2019 is een nieuwe richtlijn Statistiek Re-integratie door Gemeenten (SRG) van kracht. De voorschriften voor de aanlevering van gegevens over de inzet van re-integratievoorzieningen door gemeenten zijn op onderdelen gewijzigd. De afbakening van aan te leveren «voorzieningen» is aangepast en een nieuw kenmerk «doel van inzet» is toegevoegd. Tevens vervalt de restcategorie «overige voorzieningen» en onderscheidt het CBS meer soorten voorzieningen.

Vraag 180

Wat is het berekende «corona-effect» op het aantal huishoudens in de Participatiewet in 2020 en 2021?

Antwoord 180

Bij het vaststellen van een budget voor uitkeringen op grond van de Participatiewet wordt rekening gehouden met de actuele conjuncturele situatie. Daarbij neemt SZW de conjunctuurrekenregel van het CPB over: een vertaling van de stijging van de werkloze beroepsbevolking naar extra beroep op bijstand. In 2020 en 2021 is daarbij een additioneel effect geraamd om beter rekening te houden met de instroom als gevolg van COVID-19. Na de start van de coronacrisis is in de raming voor 2020 een stijging van 21.700 uitkeringen Participatiewet verwerkt voor conjunctuureffecten. In de raming voor 2021 is een verdere stijging van 21.500 uitkeringen op grond van de conjunctuur verwerkt.

Vraag 181

Kan in een tabel worden weergegeven wat de aantallen zijn van alle werkenden met een beschut werk indicatie op een baan die respectievelijk: door een gemeente is gecreëerd, door een gemeente is uitbesteed aan een sociale werkplaats, door een gemeente is uitbesteed aan een sociale werkplaats en te werk is via een detachering?

Antwoord 181

Eind juni 2020 werkten volgens de UWV rapportage beschut werk 4.488 mensen met een beschut werk indicatie. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de vormgeving en uitvoering van beschut werk. Of een gemeente ervoor kiest zelf werkplekken te creëren dan wel dit uitbesteedt, monitoren we niet tot op het niveau van individuele plaatsingen. De evaluatie Beschut werk (Tweede Kamer, 34 352, nr. 189) geeft wel een globaal beeld welk deel van de gemeenten bij welk type werkgever beschutwerkplekken heeft gerealiseerd. Hieruit blijkt dat gemeenten die aangeven werkplekken bij het SW-bedrijf te bieden (87%) gemiddeld 85% van de mensen daar geplaatst hebben. Kleinere gemeenten plaatsen een groter aandeel van de mensen met beschut werk indicatie bij het SW-bedrijf (85%) dan grotere gemeenten (60%). Hoe groter de gemeente, hoe vaker zij mensen met een beschut werk indicatie plaatst bij reguliere werkgevers of sociale ondernemingen. Ongeveer 90% van de grote gemeenten plaatst mensen bij reguliere werkgevers en 44% bij sociale ondernemingen. Ongeveer 20% van de kleine gemeenten plaatst mensen bij reguliere werkgevers en geen enkele kleine gemeente creëert plaatsen bij sociale ondernemers. Ongeveer 11% van de beschut werkers werkt bij een klein (regulier) bedrijf.

Vraag 182

Is er sinds de coronacrisis sprake van een toename van het beroep op de IOAZ voor oudere zelfstandigen tussen de 55 jaar en de AOW-gerechtigde leeftijd, die hun bedrijf of zelfstandig beroep hebben beëindigd?

Antwoord 182

De maandelijkse cijfers van het CBS tonen een stabiel beeld van het beroep op de IOAZ. Van januari tot en met juli 2020 bedraagt het aantal IOAZ uitkeringen op maandbasis 1.800.

Vraag 183

Wat is het berekende «corona-effect» op het aantal huishoudens in de Bbz in 2020 en 2021?

Antwoord 183

Door de invoering van de Tozo valt het gebruik van het Bbz in 2020 lager uit dan eerder geraamd. De uitgaven zijn met € 6 miljoen naar beneden bijgesteld, een afname van circa 350 uitkeringen.

De verwachting is dat het gebruik van het Bbz in de tweede helft van 2021 toeneemt, door het aflopen van de Tozo per 1 juli 2021. Het budget voor 2021 is met circa € 21 miljoen verhoogd.

Vraag 184

Wat verklaart het lage incassoratio fraudevorderingen? Kunt u het percentage geven van 2010–2020?

Antwoord 184

Bij de beantwoording van vraag 184 wordt er vanuit gegaan dat hier gevraagd wordt naar de incassoratio van gemeenten in het kader van de Participatiewet, omdat deze lager ligt dan de incassoratio bij UWV en SVB. Het CBS volgt de incassoratio van vorderingen wegens overtreding van de inlichtingenplicht bij gemeenten sinds 2013 in de Bijstandsdebiteuren en -fraudestatistiek (BDFS). Het gaat daarbij om de ten onrechte verstrekte bijstand en de boetes. De jaren 2010–2012 zijn niet beschikbaar. De CBS-statistieken geven inzicht in de incassoratio van vorderingen die in het verleden zijn ontstaan en waar inmiddels al een aantal jaar op is teruggevorderd. Dit toont het volgende beeld vanaf 2013:

Vraag 185

Hoeveel mensen hebben twee of meer banen, waarbij het inkomen niet hoger is dan het minimumloon op jaarbasis?

Antwoord 185

Hierover zijn geen directe cijfers bekend. Wel zijn er cijfers beschikbaar over het aantal combibanen rond het sociaal minimum en over het combineren van banen om financieel rond te komen. Deze cijfers worden hieronder toegelicht.

Vraag 186

Hoever moet het minimumloon stijgen, voordat gemiddeld genomen toeslagen niet meer noodzakelijk zijn?

Antwoord 186

In de uitwerking van alternatieven voor het toeslagenstelsel wordt uitgewerkt in hoeverre verhoging van het minimumloon en het sociaal minimum bij kunnen dragen aan het afschaffen van het toeslagenstelsel.

Vraag 187

Welke plannen zijn er om gemeenten te financieren per gerealiseerde beschutte werkplek in plaats van per ingeschatte hoeveelheid beschutte werkplekken?

Antwoord 187

In 2019 heeft de Inspectie SZW een evaluatie uitgevoerd naar beschut werk. Naar aanleiding daarvan is in de beleidsreactie een onderzoek aangekondigd naar de aantallen beschut werk per gemeente. Dit onderzoek is onlangs gestart en zal twee verdelingen opleveren: een objectieve verdeling (op basis van persoons- en gemeentekenmerken) en een historische verdeling (op basis van realisaties). Op dit moment is nog niets besloten over de weging van deze twee verdelingen. De Staatssecretaris zal naar verwachting in het voorjaar van 2021 een besluit nemen over de verdeling, in overleg met betrokken partijen en uw Kamer dan informeren.

Vraag 188

Welke gemeenten hebben meer beschutte werkplekken gerealiseerd dan waarvoor zij gefinancierd zijn?

Vraag 189

Welke gemeenten hebben minder beschutte werkplekken gerealiseerd dan waarvoor zij gefinancierd zijn?

Antwoord 188 en 189

Er is geen precies antwoord te geven op deze vragen. De reden is dat er een definitieverschil is tussen de aantallen plekken beschut werk waarvoor gemeenten financiering ontvangen en de gerealiseerde aantallen plekken beschut werk zoals het CBS die registreert. De aantallen plekken waarvoor gemeenten worden gefinancierd zijn opgenomen in de ministeriële regeling «vaststelling aantallen beschut werk [jaartal]» en hierbij geldt dat voor elke plek wordt uitgegaan van een gemiddeld dienstverband van 31 uur. Bij de registratie van het aantal lopende beschut werk plekken gaat het CBS uit van wat gemeenten zelf opgeven. De omvang van die plekken is echter niet bekend en bedraagt niet noodzakelijk gemiddeld 31 uur. Het kan zodoende ook gaan om plekken van meer of minder uren. Een vergelijking van de aantallen gefinancierde en gerealiseerde plekken is daardoor niet goed mogelijk.

Vraag 190

Welke gevolgen zijn er voor gemeenten indien zij het aantal beschutte werkplekken niet halen?

Antwoord 190

De aantallen genoemd in de ministeriële regeling zijn geen taakstelling, maar een raming van de verwachte behoefte. Gemeenten zijn verplicht een beschut werkplek te realiseren na een positief advies van UWV, tot aan het aantal dat jaarlijks per gemeente is vastgesteld in de ministeriële regeling. Het niet behalen van deze aantallen heeft geen gevolgen.

Vraag 191

Kan uitvoerig worden uiteengezet hoe het niet-gebruik van de AIO70 door mensen die daar wel recht op hebben wordt teruggedrongen? In hoeverre lukt het nu AOW-gerechtigde rechthebbenden actief te wijzen op en te benaderen over de mogelijkheid van inkomensaanvulling tot bijstandsniveau?

Antwoord 191

Het niet-gebruik van de AIO wordt langs drie sporen teruggedrongen.

Het eerste spoor om het niet-gebruik aan te pakken is het over de hele linie blijven werken aan verbeteringen in de uitvoeringsprocessen. Dan gaat het om verdere aanpassingen in de aanvraagprocedure voor de AIO, om verbeteringen in de digitale informatievoorziening en om versterking van de samenwerking met gemeenten. In dat licht heeft de SVB een traject met de naam «AIOpeners» lopen. In dat traject heeft de SVB in februari van dit jaar een onderzoek naar mogelijke interventies afgerond en worden nu op verschillende vlakken verbeteringen doorgevoerd.

• • De verbeteringen met betrekking tot de communicatie waren vooral gericht op het verbeteren van de informatie naar de potentiële klant. Bij een digitale AOW-aanvraag wordt men uitgebreider op de AIO gewezen. Bij de toekenning van de AOW wordt een aparte bijlage over de AIO toegevoegd voor alle AOW klanten met onvolledige AOW en/of een jongere partner. Twee maanden voor ingang van de AOW ontvangen klanten een herinnering om mensen te triggeren in actie te komen. Bij al deze informatiemomenten wordt verwezen naar de AIO-check op internet. Deze is aangepast om een zo goed mogelijke indicatie te geven van een mogelijk recht op AIO.

• • Met behulp van uitvoerig klantonderzoek is verder gekeken naar het verbeteren van het aanvraagproces. Dit heeft geresulteerd in de ontwikkeling van een digitaal aanvraagformulier in plaats van het papieren aanvraagformulier.

• • Uit klantonderzoek bleek dat klanten ten onrechte in de veronderstelling verkeerden dat, als ze een keer afgewezen waren voor de AIO, ze nooit meer een nieuwe aanvraag konden doen. Hierop is de informatievoorziening aangepast.

• • Voor gemeenten is een nieuwe folder ontwikkeld die zij aan hun klanten kunnen geven met informatie over de AIO. En er worden – wanneer dat weer kan – voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd.

Vraag 192

Wat is op dit moment het geschatte niet-gebruik van de AIO? Hoe heeft zich dit de afgelopen jaren ontwikkeld?

Antwoord 192

De schatting van het niet-gebruik van de AIO ziet op voorgaande jaren omdat daarvoor eerst de benodigde gegevens beschikbaar moeten komen en geschikt moeten worden gemaakt voor statistische toepassingen. Tussen het jaar waarop de meting betrekking heeft en het jaar waarin de meting gedaan kan worden zit circa 2 jaar. De meest recente schatting van het niet-gebruik van de AIO is de schatting van de Algemene Rekenkamer uit november 2019 over het jaar 2017. De Algemene Rekenkamer kwam op een schatting van het niet-gebruik van de AIO van tussen de 48% en 56% (tussen de 34 en 51 duizend huishoudens) in 2017. Vermoedelijk is deze schatting aan de hoge kant. Op dit moment werkt het CBS samen met de SVB en het ministerie aan een onderzoek waarin ook schattingen over 2017 en 2018 zullen worden gegeven. De resultaten daarvan worden binnen enkele weken verwacht. In 2021 kan een schatting voor 2019 worden opgesteld. Het hierboven genoemde CBS-onderzoek en de daaropvolgende metingen moeten laten zien hoe zich dit de afgelopen jaren heeft ontwikkeld.

Vraag 193

Hoeveel Tozo-aanvragen zijn er afgewezen vanwege de partnertoets?

Antwoord 193

Het is onbekend hoeveel Tozo-aanvragen zijn afgewezen vanwege de partnerinkomenstoets. Als een zelfstandig ondernemer weet dat het gezamenlijke inkomen meer bedraagt dan de van toepassing zijnde bijstandsnorm en hij dus niet aan uitkeringsvoorwaarden voldoet, dan zal over het algemeen een Tozo-aanvraag achterwege blijven en is er dus ook geen sprake van een afgewezen Tozo-aanvraag vanwege de partnerinkomenstoets.

Vraag 194

Hoeveel mensen zijn er momenteel werkzaam voor een SW71-bedrijf met een WSW indicatie?

Antwoord 194

Eind 2019 waren 77.735 personen werkzaam voor een SW-bedrijf (Bron: Wsw-statistiek 2019, jaarrapport).

Vraag 195

Wat zijn de kosten voor de rijksoverheid (direct dan wel indirect) per SW-er met een WSW indicatie?

Antwoord 195

De rijksbijdrage aan de Wsw bedroeg in 2019 gemiddeld € 26,2 duizend per arbeidsjaar. Dit is bepaald op basis van een gerealiseerd aantal arbeidsjaren van 70.737 in 2019. Het is gebruikelijk om de gemiddelde rijksbijdrage uit te drukken in euro per arbeidsjaar. Het aantal arbeidsjaren wijkt af van het aantal personen werkzaam in de Wsw omdat het aantal arbeidsjaren is uitgedrukt in standaard equivalenten (SE) van een volledige dienstbetrekking van 36 uur.

Vraag 196

Welk advies wordt bij de RIV-toets72 leidend in geval er een second opinion is geweest?

Antwoord 196

Bij de RIV-toets wordt het advies over de belastbaarheid van de zieke werknemer van de bedrijfsarts die het re-integratieproces begeleidt leidend. Een werknemer kan bij twijfel een second opinion vragen bij een onafhankelijke bedrijfsarts. Het is aan de werknemer of hij deze second opinion wil delen met zijn begeleidende bedrijfsarts. De begeleidende bedrijfsarts betrekt de second opinion bij zijn advies.

Vraag 197

Wanneer komt het voorstel WIA-criterium voor werknemers met loonkostensubsidie? Hoe groot is deze groep? Betekent dit voorstel dat er functies in het CBBS-systeem73 komen die onder het WML betalen?

Antwoord 197

UWV en SZW zijn in gesprek over de criteria om in aanmerking te komen voor de WIA voor werknemers die met loonkostensubsidie werken in de Participatiewet en vervolgens ziek worden. Voor deze groep geldt namelijk dat zij volgens de criteria van de WIA altijd volledig arbeidsongeschikt zijn, omdat er getoetst wordt of zij functies kunnen vervullen tegen minimaal het minimumloon. Dat is per definitie niet het geval, waardoor de uitkomst van de WIA-beoordeling (volledig arbeidsongeschikt) geen recht doet aan hun feitelijke mogelijkheden om te participeren. Voor het eind van het jaar informeert de Minister de Kamer over het vervolg. Daarbij zal de Minister ook ingaan op de grootte van de doelgroep.

Vraag 198

Kunt u aan de bedragen in tabel 44 de aantallen gebruikers/uitkeringsgerechtigden per inkomensvorm toevoegen? Met andere woorden, hoeveel IVA-ontvangers zijn er elk jaar, hoeveel WGA-ontvangers, etc.?

Antwoord 198

In onderstaande tabel staat het geraamde bestand in uitkeringen weergegeven voor de begrotingshorizon. Het gaat om ultimo jaarstanden.

Vraag 199

Hoe lang zitten mensen gemiddeld in de WIA en waar stromen mensen voornamelijk naar uit (werk/AOW/andere regelingen)?

Antwoord 199

De gemiddelde duur van de lopende WIA-uitkeringen was 5,6 jaar in augustus 2020. De gemiddelde duur zal de komende jaren nog oplopen omdat de WIA nog een ingroeiende regeling is.

Vraag 200

Hoe lang is de wachttijd voor een (her)keuring in de WIA?

Antwoord 200

WIA-claimbeoordelingen kenden in Q3 2020 een gemiddelde doorlooptijd van 95 dagen. Voor WIA-herbeoordelingen aangevraagd door werkgevers gold in Q3 2020 een gemiddelde doorlooptijd van 162 dagen.

Vraag 201

Hoe hoog is de gemiddelde WIA-uitkering?

Antwoord 201

De gemiddelde WIA-uitkering bedroeg in 2019 circa € 18.800. Voor de WGA was dit circa € 15.900 en voor de IVA circa € 23.600.

Vraag 202

Wat is de verklaring voor de fors afnemende gepercipieerde detectiekans met betrekking tot fraude van IVA74, WGA en WAO?

Antwoord 202

De kerncijfers fraude en handhaving zijn ten aanzien van de gepercipieerde detectiekans voor de WGA en WAO gebaseerd op het door Ipsos uitgevoerde onderzoek «Kennis der verplichtingen en detectiekans». In dit onderzoek wordt weergegeven hoe WGA- en WAO-gerechtigden de kans inschatten dat UWV het zal merken als zij zich niet aan de geldende verplichtingen houden. De IVA is bij het onderzoek buiten beschouwing gebleven. De reden waarom uitkeringsgerechtigden deze kans hoog of laag inschatten wordt bij het onderzoek niet gevraagd. Daarom is de reden van deze daling niet bekend.

Vraag 203

Wat is de status van het scholingsexperiment WGA-gerechtigden? Zijn de aangekondigde leerwerkplekken reeds beschikbaar en worden deze gevuld? En wat is de rol van de beheersing van de Nederlandse taal in dit scholingsexperiment? Wat is het beoogd aantal gebruikers? Hoeveel van de € 30 miljoen is in 2020 besteed en waaraan?

Antwoord 203

Het scholingsexperiment voor WGA-gerechtigden is in verdere voorbereiding. Hieraan zal in 2020 circa € 0,5 miljoen zijn besteed. Het beleid is erop gericht sterker in te zetten op scholing van mensen met een WGA-uitkering. Om het beoogde scholingsexperiment vorm te geven, is UWV op verzoek van SZW gestart met nadere, verkennende onderzoeken.

Vraag 204

Klopt het dat de mensen die een WAZ75-uitkering ontvangen dit tot hun AOW-leeftijd ontvangen, ook met in achtneming van de in de afgelopen jaren gestegen AOW-leeftijd?

Antwoord 204

Tot 1 augustus 2004 was de WAZ (Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen) de verplichte publieke arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Toen de toegang tot de WAZ in 2004 werd afgeschaft – met de Wet einde toegang verzekering WAZ – werden de lopende WAZ-uitkeringen voortgezet. Er is nu nog slechts een beperkte groep die recht heeft op een WAZ-uitkering. Blijkens het achtmaandenverslag 2020 van UWV zijn er in de eerste acht maanden van 2020 iets minder dan 9.000 lopende WAZ-uitkeringen.

Vraag 205

Hoeveel personen vielen onder de Participatiewet met een duurzame arbeidsbeperking (bijvoorbeeld wegens een chronische ziekte of handicap) in de jaren 2015 tot en met 2020? Kunt u dit uitsplitsen per jaar, reden arbeidsbeperking en mate arbeidsbeperking?

Voor hoeveel van deze personen is een partner- en/of vermogenstoets van toepassing geweest? Hoeveel zou het kosten om deze groep uit te zonderen van de partner- en/of vermogenstoets? Hoeveel zou het kosten om deze groep vrij te laten om bij te verdienen tot aan het wettelijk minimumloon? Hoeveel zou het kosten om de Wajong, onder de geharmoniseerde voorwaarden, open te stellen voor alle personen met een duurzame arbeidsbeperking?

Antwoord 205

Er is geen eenduidige registratie van alle mensen met een (duurzame) arbeidsbeperking die vallen onder de Participatiewet. Een deel van deze mensen met een arbeidsbeperking is opgenomen in het landelijk doelgroepregister en komt in aanmerking voor een baan in het kader van de Wet banenafspraak. In de UWV monitor arbeidsparticipatie wordt de volumeontwikkeling van deze groep «Participatiewetters» in het doelgroepregister banenafspraak beschreven. Eind 2019 telde het doelgroepregister 83.555 Participatiewetters. In de periode vanaf 2015 varieerde de instroom: 23.100 in 2015, 13.000 in 2016, 20.100 in 2017 en 16.600 in 2018, mede door aanpassingen in toelatingscriteria. De mate en reden van arbeidsbeperking is voor deze groep niet bekend. De groep Participatiewetters is ook niet zondermeer te vergelijken met bijvoorbeeld Wajongers.

Vanwege de onbekende omvang van de gevraagde deelpopulatie uit de Participatiewet doelgroepen zijn uw vervolgvragen niet of slechts indicatief te beantwoorden.

De vraag voor hoeveel van deze personen een partner- en/of vermogenstoets van toepassing is geweest en wat het zou kosten om deze groep van deze toetsen uit te zonderen, is niet te beantwoorden. Voor iedereen die een beroep doet op een Participatiewet(bijstands)uitkering geldt een partner- en vermogenstoets, ongeacht of er sprake is van een arbeidsbeperking. Een deel van de mensen zal vanwege de partner- en vermogenstoets geen uitkering aanvragen. De omvang van deze groep is per definitie niet bekend. Het kan zijn dat mensen een uitkering aanvragen, die vanwege de partner- en/of vermogenstoets wordt afgewezen. Afwijzingen worden echter niet meegenomen in de bijstandsuitkeringenstatistiek.

Tevens wordt gevraagd naar de kosten voor het openstellen van de Wajong voor alle personen met een duurzame arbeidsbeperking, dus ook voor mensen die arbeidsvermogen bezitten.

De Wajong is een voorziening voor mensen die vóór hun 18e verjaardag of tijdens studie als gevolg van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling duurzaam geen mogelijkheden tot arbeidsparticipatie hebben. Uitbreiden van de Wajong met deze groep jonggehandicapten die, ondanks een arbeidshandicap, arbeidsvermogen hebben, brengt de Wajong terug naar de situatie van vóór 2015. De kosten om de doelgroep weer terug te brengen naar de situatie van vóór 2015 zijn vergelijkbaar aan de besparing die met de Participatiewet werd geraamd, namelijk € 1,3 miljard in de structurele situatie. Raming van de kosten voor een verdere openstelling van de Wajong voor alle personen met een duurzame arbeidsbeperking, vergt nadere specificatie van die groep.

Vraag 206

Wat is de verklaring voor de toenemende gepercipieerde detectiekans met betrekking tot fraude van Wajong?

Antwoord 206

Sinds 2013 laat het Ministerie van SZW jaarlijks een onderzoek uitvoeren naar de kennis van de verplichtingen en gepercipieerde detectiekans bij vrijwel alle uitkeringen van UWV, SVB en gemeenten. Dit onderzoek meet de mate waarin uitkeringsgerechtigden op de hoogte zijn van de verplichtingen die horen bij hun uitkering en hoe hoog zij de pak- en strafkans inschatten indien er sprake is van een overtreding. Het onderzoek vindt plaats door middel van een enquête. Deelnemers kunnen aangeven hoe hoog zij de detectiekans inschatten, van zeer laag tot zeer hoog. Het onderzoeksbureau berekent vervolgens het gemiddelde percentage.

Vraag 207

Is bekend in welke mate een transitievergoeding daadwerkelijk wordt gebruikt als ontwikkelbudget, ten behoeve van de transitie van werk naar werk, of op andere wijze wordt besteed, bijvoorbeeld als aanvulling op het inkomen?

Antwoord 207

Uit het rapport van SEO uit 2020 over de effecten van de maatregelen ontslag in de Wwz, als onderdeel van de evaluatie van de Wwz, volgt dat gemiddeld over de jaren 2016, 2017 en 2018 12% van de ondervraagden aangeeft de transitievergoeding te besteden aan een opleiding of cursus. 6% besteedt het aan outplacement of ontslagbegeleiding. Bijna de helft (44%) weet het nog niet en 38% heeft een andere besteding in gedachten (Tweede Kamer, 34 351, nr. 33). De cijfers zijn gebaseerd op de Enquête Beroepsbevolking (EBB) van het CBS.

Vraag 208

Het budget voor Scholing en plaatsing oudere werklozen en Ontwikkeladvies 45+ wordt afgebouwd naar nul, welke stimuli komen hiervoor in de plaats, op het terrein van scholing en ontwikkeling van oudere werkzoekenden?

Antwoord 208

Als onderdeel van het steun- en herstelpakket zet het kabinet in op investeringen om werkgelegenheid te behouden en creëren. Het kabinet trekt € 1,4 miljard uit voor een sociaal pakket. Onderdeel van dit pakket zijn maatregelen gericht op scholing en ontwikkeling voor behoud van werk en ondersteuning en begeleiding naar nieuw. Uitgangspunt is dat iedereen, afhankelijk van zijn positie en behoefte, ondersteuning kan krijgen op het gebied van scholing en begeleiding.

Vraag 209

Op welke feiten, aannamen en prognoses baseert u zich voor de verwachte verdubbeling van deze «ouderenuitkering», aangezien u na 2021 een forse toename van de uitkeringslasten IOW76 verwacht als gevolg van de coronacrisis en de stijging van de AOW-leeftijd en het CBS en UWV vooralsnog rapporteren over een sterke werkloosheidstoename juist onder jongeren?

Antwoord 209

Er is een drietal ontwikkelingen dat naar verwachting leidt tot een stijging van de IOW-uitkeringslasten binnen de begrotingshorizon. Allereerst zal de coronacrisis naar verwachting ook leiden tot een toename van de werkloosheid onder ouderen. Een deel van deze mensen zal na het einde van hun WW-uitkering de IOW instromen. Het is inderdaad zo dat aan het begin van de crisis relatief veel jongeren werkloos werden en dat de werkloosheid onder ouderen beperkt bleef (zie beantwoording vraag 137). Hier is rekening mee gehouden in de IOW-prognose. Dit patroon is echter alweer aan het verschuiven. De laatste maanden is de WW-instroom alweer een stuk evenrediger verdeeld over de leeftijden (Bron: UWV Nieuwsflits Arbeidsmarkt september 2020). De verdeling leek daarmee weer meer op de leeftijdsverdeling van 2019. Daarnaast zorgt de stijging van de AOW-leeftijd ervoor dat ouderen gemiddeld genomen langer gebruik maken van de IOW en dat er ook meer ouderen de IOW instromen. Een derde factor die bijdraagt aan de toename van de uitgaven, is de verkorting van de maximale WW-duur van 38 naar 24 maanden. Dit leidt ertoe dat mensen eerder doorstromen van de WW naar de IOW, met als gevolg meer IOW-instromers en een langer verblijf in de IOW.

Vraag 210

Hoeveel werknemers zullen naar verwachting gebruik maken van de tegemoetkoming Westhaven?

Antwoord 210

Voor de Tijdelijke Regeling Tegemoetkoming Werknemers Westhaven hebben zich 14 potentiële deelnemers aangemeld. Er zijn inmiddels drie aanvragen voor de tegemoetkoming bij SZW gedaan, waarvan er twee zijn gehonoreerd. Eén aanvraag is nog in behandeling. De verwachting is dat niet alle potentiële deelnemers in aanmerking zullen komen voor een tegemoetkoming, bijvoorbeeld omdat men een andere passende baan vindt, waarbij er geen verlies aan inkomen resteert.

Om in aanmerking te komen voor een tegemoetkoming moet aan de voorwaarden van de regeling zijn voldaan. Eén van de voorwaarden is dat de deelnemer gebruik moet maken van de dienstverlening van het Mobiliteitscentrum Kolenketen Westhaven. Dat mobiliteitscentrum spant zich in om deelnemers naar een andere passende baan te begeleiden. Scholing of omscholing kan deel uitmaken van dat traject.

Vraag 211

Wat is de status met betrekking tot de tijdelijke tegemoetkomingen voor werknemers van de Hemwegcentrale? Wat is de rol van omscholing in de afspraken hierover?

Antwoord 211

Zie het antwoord op vraag 210.

Vraag 212

Worden naar aanleiding van de coronacrisis nog (tijdelijke) aanpassingen overwogen qua hoogte, duur, voorwaarden en toegankelijkheid van reguliere uitkeringen, zoals de WW en bijstand? Kan hiervan een overzicht worden gegeven?

Antwoord 212

Dergelijke aanpassingen worden niet overwogen. Met regelingen zoals de NOW en de TVL wordt ingezet op het ondersteunen van werkgevers zodat zoveel mogelijk werkgelegenheid behouden blijft. Daar waar er toch banen verloren gaan, zet het kabinet met het aanvullend sociaal pakket in op het zo snel mogelijk begeleiden naar ander werk.

Vraag 213

Wat is de verklaring voor de zeer sterke afname van het aantal waarschuwingen en boetes met betrekking tot de WW?

Antwoord 213

De forse daling van het aantal overtredingen bij de WW heeft een tweetal oorzaken. In de eerste plaats is voor de weergegeven jaren in de begroting 2021 (2017–2019) het aantal WW-uitkeringen gedaald. Daarnaast is de daling van het aantal overtredingen het gevolg van de invoering van de inkomstenverrekening in de Wet Werk en Zekerheid (Wwz) per 1 juli 2015. Met de invoering van de Wwz vindt er automatische controle en verrekening met de uitkering plaats indien de inkomstenopgave van de uitkeringsgerechtigde verschilt van de gegevens die later beschikbaar zijn in de polisadministratie.

Vraag 214

Voor 2021 is subsidie voor de Ambachtsacademie opgenomen in begroting; welke afspraken en tijdspad (tot wanneer) ligt hier aan ten grondslag?

Antwoord 214

De stichting AmbachtNederland heeft een subsidieaanvraag ingediend, naar aanleiding van een amendement op de SZW begroting (Tweede Kamer, 35 000 XV, nr. 34). Met dat amendement is door de Kamer € 3 miljoen in totaal beschikbaar gesteld. De subsidieaanvraag is gehonoreerd. Het project gaat uit van instroom van 75 nieuwe kandidaten per jaar in de jaren 2019 t/m 2021, waarna een opleidingsperiode van ongeveer 1,5 jaar volgt. Dat betekent dat de laatste deelnemers ergens in de loop van 2023 hun opleiding afronden. Het beschikbaar stellen van de financiering is op deze langere looptijd aangepast. Na afronding van het project vindt een evaluatie plaats van de resultaten.

Vraag 215

Welke maatregelen neemt u deze kabinetsperiode om de ziekte- en re-integratieverplichtingen van werkgevers te verlichten?

Antwoord 215

Het kabinet heeft in het regeerakkoord voorstellen gedaan om knelpunten rondom loondoorbetaling bij ziekte te verzachten, waarbij het sociale partners heeft uitgenodigd om met alternatieve voorstellen te komen. Samen met werkgevers zijn afspraken gemaakt om de verplichtingen rond loondoorbetaling bij ziekte makkelijker, duidelijker en goedkoper te maken (Tweede Kamer, 29 544, nr. 873).

Vraag 216

In hoeverre is de capaciteit van het UWV toereikend om re-integratietaken van werkgevers over te nemen?

Antwoord 216

Als mensen met een dienstverband ziek worden hebben zij de eerste twee ziektejaren recht op loondoorbetaling bij ziekte door hun werkgever. De werkgever is dan ook verantwoordelijk voor de re-integratie van de werknemer. UWV is verantwoordelijk voor de re-integratie van de zogenoemde vangnetters (werknemers die geen werkgever (meer) hebben, zoals uitzendkrachten en eindedienstverbanders). De capaciteit bij UWV is hiervoor voldoende.

Vraag 217

Zijn er cijfers bekend van stijging ziektewet uitkering als gevolg van corona of in coronatijd?

Antwoord 217

Ja, er zijn cijfers bekend over het aantal toegekende ZW-uitkeringen in coronatijd. Binnen het ZW-uitkeringssysteem van UWV wordt echter niet geregistreerd wat de reden van toekenning van het ZW-recht is geweest.

Vraag 218

Waarom daalt het aantal TAS77-aanvragen niet?

Antwoord 218

Het is juist dat het aantal tegemoetkomingen op grond van de Regeling Tegemoetkoming Asbestslachtoffers (Regeling TAS) nog altijd niet afneemt. Uit het jaarverslag 2019 van het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) blijkt dat het aantal TAS-tegemoetkomingen sinds 2010 schommelt rond de 350 per jaar (zie grafiek «Aantal tegemoetkomingen» op pagina 7 van het jaarverslag 2019 van het IAS).78

Vraag 219

Wat is de reden dat verwacht wordt dat het aantal flexkrachten dat een beroep doet op de ZW80 de komende jaren afneemt?

Antwoord 219

De economische effecten van het coronavirus hebben geleid tot meer werkloosheid. Flexkrachten hebben minder werkzekerheid dan mensen met een vaste baan. Daarom is de verwachting dat er de komende jaren minder flexkrachten aan het werk zullen zijn. Het aantal flexkrachten dat een beroep doet op de ZW zal daarmee afnemen.

Vraag 220

Waarom wordt juist op de ZW-uitkering meer beroep gedaan?

Antwoord 220

De ZW is een conjunctuurgevoelige regeling. Op dit moment zien we dat de economische effecten van het coronavirus leiden tot meer werkloosheid. Als mensen met een WW-uitkering ziek worden kunnen zij na dertien weken ziekte instromen in de ZW, terwijl mensen met een dienstverband de eerste twee ziektejaren recht hebben op loondoorbetaling bij ziekte door hun werkgever. Zodra het aantal WW-uitkeringen toeneemt, neemt dus ook het aantal ZW-uitkeringen toe.

Vraag 221

Welke aannames en berekeningen liggen ten grondslag aan het grote verschil in het aantal van 96.000 gebruikers van het aanvullend geboorteverlof voor partners en 194.000 gebruikers van het betaald ouderschapsverlof?

Antwoord 221

Het verschil in het aantal gebruikers van het aanvullend geboorteverlof en het ouderschapsverlof wordt vooral veroorzaakt door het enkele feit dat per kind in principe niet meer dan 1 partner recht heeft op aanvullend geboorteverlof, terwijl per kind vaak 2 personen aanspraak kunnen maken op ouderschapsverlof. De aantallen hangen daarnaast uiteraard mede af van de samenstelling van het gezin, het verschil in verlofopname tussen mannen en vrouwen en de vraag of ouders als werknemer werkzaam zijn.

Vraag 222

Hoeveel van het geraamde aantal toekomstige gebruikers van het betaald ouderschapsverlof kan nu al gebruik maken van betaald ouderschapsverlof via de werkgever (via de cao)? Hoeveel ouders maakten in de jaren 2018, 2019 en 2020 gebruik van betaald ouderschapsverlof via de werkgever?

Antwoord 222

Uit onderzoek naar de 96 grootste cao’s (bron: Ministerie van SZW (2020) Arbeid en zorg 2019. Een onderzoek naar cao-bepalingen omtrent het combineren van werken en zorgen) blijkt dat in 2019 24% van de werknemers die onder toepassing vallen van een cao, aanspraak maakt op gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof.

Vraag 223

Naar verwachting nemen 194.000 ouders per jaar voor gemiddeld ruim 30 dagen betaald ouderschapsverlof op, hoeveel procent van de ouders is dit? Is er inzicht in welke groepen ouders het verlof wel/niet zullen opnemen? Wat is het streefpercentage? Wat voor maatregelen worden ingesteld wanneer het streefpercentage niet gehaald wordt?

Antwoord 223

De uitkering voor 9 weken ouderschapsverlof wordt alleen verstrekt voor zover dit verlof in het eerste jaar na de geboorte wordt opgenomen. De verwachting van het aantal ouders dat in het eerste jaar ouderschapsverlof opneemt is gebaseerd op het gemiddeld aantal verwachte jaarlijkse geboortes van 184.000 (2022–2026) en de inschatting dat circa 75% van de ouders tot de doelgroep behoort (i.c. werknemer is). Van deze doelgroep zal naar verwachting ruim 80% van de vrouwen en een kleine 60% van de mannen het verlof opnemen. Er is geen streefpercentage opgenomen. Het gaat uiteindelijk om de eigen keuze van ouders om te beslissen wat het beste bij hun situatie en wensen past. Bij de evaluatie zal nadrukkelijk aandacht worden besteed aan de vraag of er voor groepen ouders belemmeringen bestaan om het verlof op te nemen en zo ja, of deze weggenomen kunnen worden. Ook gegevens uit de uitvoeringspraktijk kunnen te zijner tijd aanleiding zijn om de regeling op onderdelen te heroverwegen.

Vraag 224

Welke omringende landen bieden publiek gefinancierde kinderopvang aan?

Antwoord 224

Onder publiek gefinancierde kinderopvang wordt verstaan: wanneer de kinderopvang geheel of gedeeltelijk met overheidsgeld wordt gefinancierd. De informatie in dit antwoord is afkomstig uit het onderzoek van Eurydice over kinderopvang in de Europese Unie81.

Vraag 225

Zijn er voorbeelden van landen die publiek gefinancierde kinderopvang aanbieden, maar waarvan een deel van de voorzieningen privaat is om diversiteit in het aanbod te stimuleren?

Antwoord 225

Uit het Eurydice rapport komt naar voren dat in Denemarken, Tsjechië en Slowakije de voorschoolse voorzieningen publiek gefinancierd zijn, maar ook een deel van de voorzieningen privaat wordt aangeboden. Het is de Staatssecretaris niet bekend of deze landen voor deze vorm hebben gekozen om de diversiteit in het aanbod te stimuleren.

Vraag 226

In hoeverre zijn de bevindingen van het Internationaal vergelijkend onderzoek kinderopvang (2007) nog actueel? Kunt u een overzicht geven van de belangrijkste beleidsmatige wijzigingen in de zeven onderzochte landen sinds het verschijnen van dit onderzoek?

Antwoord 226

In het internationaal vergelijkend onderzoek Kinderopvang (2007) werden zeven landen onderzocht: België (Vlaanderen), Frankrijk, Engeland, Duitsland, Denemarken, Zweden en de Verenigde Staten. Per land worden kort de belangrijkste wijzigingen sinds 2007 besproken, op basis van het rapport «Actualisatie rapporten kwaliteit kinderopvang in de EU/EER» dat in 2018 is uitgevoerd in opdracht van DUO.82

Vraag 227

Wat zijn de belangrijkste bevindingen van recent onderzoek, zoals de rapportage Women Inc.83, over mogelijke effecten van gratis kinderopvang op de ontwikkeling van jonge kinderen, het verwachte aantal gewerkte uren, financiële zorgen en de combinatie van werk en zorg?

Antwoord 227

Diverse studies, waaronder de rapportage van Women Inc., tonen aan dat het toegankelijker maken van kinderopvang kan bijdragen aan het gebruik van kinderopvang en het vergroten van de arbeidsparticipatie van ouders. Daarnaast geeft het CPB in de studie «Economische zelfstandigheid vrouwen» aan dat het verhogen van de kinderopvangtoeslag een positief effect heeft gehad op de arbeidsparticipatie op de korte termijn. De effecten op lange termijn zijn minder duidelijk. Het CPB zal ook de scenario’s van de Scenariostudie vormgeving kindvoorzieningen (SVK) doorrekenen en daarbij ook kijken naar het effect op de arbeidsparticipatie van (publiek gefinancierde) kinderopvang. Het eindrapport SVK zal voor het einde van dit jaar naar de Tweede Kamer worden gestuurd.

Vraag 228

Hoeveel procent van de kinderen maken er op dit moment gebruik van kinderopvang in de leeftijdscategorie 0–2, 2–4 en 4–12 jaar en van welke vormen van opvang maken zij gebruik?

Antwoord 228

Onderstaande tabel geeft voor iedere leeftijdscategorie het percentage van de kinderen weer dat in het 2e kwartaal van 2020 gebruikmaakt van kinderopvang en kinderopvangtoeslag.

Vraag 229

Wat is op dit moment de verhouding van het opleidingsniveau van pedagogisch medewerkers in de kinderopvang?

Antwoord 229

Onderstaande tabel geeft de verdeling naar opleidingsniveau weer van werknemers in de kinderopvang in 2019. Voor opleidingsniveau worden zes verschillende categorieën onderscheiden. In totaal is 60 procent van de werknemers in de kinderopvang MBO geschoold (MBO 2, 3 en 4). 26,1% van de werknemers heeft een HBO- of WO-opleiding afgerond. In het primair proces is het aandeel werknemers met een MBO opleiding hoger. In het secundaire proces (administratieve en bestuurlijke functies) is een relatief groot aandeel HBO of WO geschoold.

Vraag 230

Wat is de bezettingsgraad op kinderdagverblijven?

Antwoord 230

De bezettingsgraad wordt berekend op basis van het aantal kinderen met

kinderopvangtoeslag zoals bekend bij Belastingdienst/Toeslagen en het aantal kindplaatsen zoals vermeld in de DUO Rapportage Register Kinderopvang. Lang niet alle kinderen gaan vijf dagen per week naar de opvang, dus het aantal kinderen dat naar de opvang zou kunnen, is hoger dan het aantal kindplaatsen. Voor het berekenen van de bezettingsgraad is de veronderstelling uit eerdere wachtlijstmetingen gebruikt dat iedere geregistreerde kindplaats kinderopvang kan bieden aan 1,9 kind.

Vraag 231

Wat is het effect van financieel aantrekkelijkere kinderopvang op de arbeidsparticipatie?

Antwoord 231

Eén van de doelen van kinderopvang is het faciliteren van ouders om arbeid en zorg voor kinderen te combineren. Een financieel toegankelijke kinderopvang maakt het voor ouders mogelijk om arbeid en zorg voor kinderen te combineren. Als de kinderopvang financieel aantrekkelijker wordt, wordt het lonender voor ouders om meer te gaan werken. Dit heeft een positief effect op de arbeidsparticipatie van ouders.

Het CPB heeft in 2019 in opdracht van de werkgroep IBO-deeltijdwerk de structurele arbeidsaanbodeffecten van verschillende beleidsvarianten berekend, waaronder ook een aantal varianten rondom de kinderopvang. Hieruit kwam naar voren dat het verhogen van de kinderopvangtoeslag met € 500 miljoen, door middel van een vlakke toeslag voor huishoudinkomens tussen de € 53.000 en € 87.000, het arbeidsaanbod verhoogt met 0,1%. Ook werd er berekend dat het verhogen van de kinderopvangtoeslag naar 96% voor iedereen die onder de huidige voorwaarden recht heeft op kinderopvangtoeslag, ongeacht de hoogte van het inkomen, leidt tot een stijging in het arbeidsaanbod van 0,2%. Wanneer de kinderopvang gratis toegankelijk wordt voor alle kinderen van 0 tot 4 jaar, ongeacht of de ouders werken, blijft het arbeidsaanbod per saldo gelijk. Er wordt namelijk verondersteld dat gratis kinderopvang de arbeidsparticipatie voor een deel van de ouders stimuleert. Maar er is ook een tegeneffect doordat het de waarde van niet-werken ook verhoogt, omdat men niet hoeft te werken om voor gratis kinderopvang in aanmerking te komen. Naar inschatting van het CPB zijn deze twee effecten even groot, waardoor het netto-effect nihil is. Geen van de varianten berekend door het CPB leidt tot grote effecten op arbeidsparticipatie. In het IBO Deeltijd rapport wordt dan ook geconcludeerd dat alleen een combinatie van veranderingen nog tot een grote toename in arbeidsparticipatie kan leiden.

De scenariostudie vormgeving kindvoorzieningen (SVK) brengt de integrale mogelijkheden in kaart die er zijn om het stelsel van kindvoorzieningen te verbeteren met als doel om onder meer de arbeidsparticipatie te verhogen (naast vereenvoudiging van het stelsel en ontwikkeling van het kind).

Vraag 232

Wat is het gemiddelde bedrag dat aan kinderopvangtoeslag wordt uitgekeerd? Kunt u dit weergeven in een overzicht van de afgelopen tien jaar?

Antwoord 232

Betrouwbare cijfers over het gemiddelde bedrag aan kinderopvangtoeslag zijn vanaf 2012 beschikbaar. Onderstaande tabel geeft het gemiddelde bedrag weer dat per jaar op huishoudensniveau aan kinderopvangtoeslag is uitgekeerd. Voor huishoudens die over een gedeelte van een bepaald jaar van kinderopvangtoeslag gebruik hebben gemaakt, is het bedrag omgerekend naar een volledig jaar.

Vraag 233

Wat is de gemiddelde prijs per uur die ouders betalen aan kinderopvang? Kunt u dit uitsplitsen in gastouderopvang en kinderopvang?

Antwoord 233

In het tweede kwartaal van 2020 was de gemiddelde uurprijs € 8,24 voor de kinderdagopvang en € 7,48 voor de buitenschoolse opvang. Voor de gastouderopvang was de gemiddelde uurprijs respectievelijk € 6,22 voor kinderen van 0 t/m 3 jaar en € 6,24 voor kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar. Bij de kinderdagopvang en de buitenschoolse opvang lag deze gemiddelde uurprijs boven de maximum uurprijs.

Vraag 234

Hoeveel gezinnen (per inkomensgroep) gaan er financieel op achteruit met het niet-indexeren van de toetsingsinkomens kinderopvangtoeslag?

Antwoord 234

Omdat de indexering van de toetsingsinkomens niet volledig is, kan een deel van de ouders in een hogere inkomensklasse vallen, waardoor hun toeslag lager uitvalt dan bij een volledige indexering van de inkomensklassen. De kinderopvangtoeslag bouwt af vanaf een toetsingsinkomen van € 25.710. Ouders met een inkomen daaronder worden niet geraakt door de beperkte indexatie. Ook ouders met een inkomen boven de € 198.155 worden niet geraakt, omdat zij onder de vaste voet van de kinderopvangtoeslag vallen.

Vraag 235

Wat is de aanleiding dat de netto arbeidsparticipatie van ouders is in 2018 en 2019 in alle categorieën is gestegen? Worden hierin door corona veranderingen in verwacht?

Antwoord 235

De definitie van netto arbeidsparticipatie gehanteerd door het CBS is de volgende: «het aandeel van de werkzame beroepsbevolking in de beroepsgeschikte bevolking (beroeps- en niet-beroepsbevolking)». Netto arbeidsparticipatie geeft aan welk deel van de beroepsgeschikte bevolking deelneemt aan het arbeidsproces. Een stijging van het aantal werkenden (werkzame beroepsbevolking) leidt tot een hogere netto arbeidsparticipatie, mits de beroepsgeschikte bevolking niet relatief sneller groeit in dezelfde periode.

Vraag 236

Waarom neemt de ongelijkheid in arbeidsparticipatie toe en welke maatregelen neemt u om deze ongelijkheid tegen te gaan, aangezien de netto arbeidsparticipatie van alleenstaande moeders minder snel toeneemt met 3,1 procent tussen 2017 en 2019 dan de netto arbeidsparticipatie van alleenstaande vaders (6,4 procent tussen 2017 en 2019)?

Antwoord 236

De tabel in antwoord op vraag 235 toont de ontwikkeling van de netto arbeidsparticipatie van mannen en vrouwen in verschillende categorieën. In de periode 2017–2019 is de netto arbeidsparticipatie in alle categorieën gestegen. In deze periode is de netto arbeidsparticipatie van vrouwen over het algemeen meer gestegen dan de netto arbeidsparticipatie van mannen. De ongelijkheid in arbeidsparticipatie is dus over het algemeen afgenomen in de periode 2017–2019.

Vraag 237

Hoeveel mensen bouwen er geen pensioen op? Kunt u dit weergeven in een overzicht van de afgelopen tien jaar?

Antwoord 237

Niet alle werknemers bouwen via de werkgever pensioen op, er geldt namelijk geen pensioenplicht in Nederland. In de pensioensector worden werknemers die geen pensioen opbouwen aangeduid als de witte vlek. Er is door het CBS periodiek onderzoek gedaan naar de omvang van de witte vlek. Deze onderzoeken hadden betrekking op 2010, 2013 en 2016.

De onderzoeken van het CBS de afgelopen jaren tonen sterk verschillende cijfers. Dat heeft er mede mee te maken dat de onderzoeksmethode in de loop der tijd op basis van voortschrijdend inzicht is bijgesteld. Een onderlinge vergelijking of het bepalen van een trend is dus lastig. Uit het meest recente onderzoek van het CBS over 2016 kwam naar voren dat 13% van de 6,5 miljoen werknemers geen pensioen opbouwt in de tweede pijler. Dit komt neer op ongeveer 856.000 personen. De Stichting van de Arbeid heeft voor het opstellen van het aanvalsplan witte vlek deze cijfers nader geanalyseerd en concludeert dat het werkelijke aantal waarschijnlijk dichter bij de 9%-10% ligt. Het zou dan gaan om ongeveer 590.000 tot 656.000 personen.

Uit voorgaande onderzoeken van het CBS bleek dat in 2013 228.000 (4%) werknemers geen pensioen opbouwt via de werkgever en in 2010 339.000 (8%) werknemers. Het toevoegen van de informatie over cao’s waarvoor als gevolg van een verplichte regeling zeker pensioenopbouw geldt is één van de verklaringen waardoor het aandeel gemeten werknemers zonder pensioenopbouw in 2013 lager uitviel ten opzichte van 2010.

Vraag 238

Wat is de hoogte van het bedrag van de totale pensioenpremies die per jaar betaald worden? Kunt u dit uitsplitsen per jaar voor een periode van de afgelopen tien jaar?

Vraag 239

Wat is de hoogte van de gemiddelde pensioenpremie per persoon die per jaar betaald wordt? Kunt u dit uitsplitsen per jaar voor een periode van de afgelopen tien jaar?

Vraag 240

Wat is de hoogte van het gemiddelde pensioen uit de tweede pijler?

Vraag 241

Kan er een overzicht worden gegeven van de afgelopen 20 jaar en de aankomende 20 jaar van de uitgaven aan AOW-uitkeringen ten opzichte van de fiscale opbrengsten uit tweede pijler pensioenen?

Antwoord 241

In onderstaande tabel is voor de afgelopen twintig jaar een overzicht gegeven van de inkomensheffing over de pensioenuitkeringen en de uitgaven aan AOW-uitkeringen. De reeks over de inkomensheffing komt uit Bijlage 9 Miljoenennota 2021, pagina 115. Er is geen raming beschikbaar voor de ontwikkeling van de inkomensheffing in de komende twintig jaar, de cijfers in de Miljoenennota lopen niet verder dan 2021.

De AOW-cijfers van 2001 tot 2019 betreffen data van het CBS, afkomstig van Statline (overheid; sociale uitkeringen, geraadpleegd op 16 oktober 2020). De gegevens 2020 t/m 2025 betreffen de raming zoals opgenomen in de SZW-begroting van 2021. Er wordt vijf jaar vooruit geraamd.