Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 14 juni 2021
Hierbij bied ik u, mede namens de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat – Klimaat en Energie, het jaarverslag 2020 en het jaarplan 2021 aan van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM)1.
SodM houdt – als rijksinspectie – onder andere toezicht op de veiligheid van mens en de bescherming van milieu bij de delfstoffen- en energiewinning in Nederland. Daarnaast is SodM voor mij een belangrijke adviseur, bijvoorbeeld waar het gaat om de afbouw van de gaswinning en de versterkingsoperatie in Groningen. Haar taken en bevoegdheden zijn vastgelegd in de Mijnbouwwet, de Gaswet en de Wet windenergie op zee. Met het jaarverslag geeft de inspecteur-generaal der mijnen inzicht in de wijze waarop invulling is gegeven aan de toezichts- en adviestaken en welke resultaten dit heeft opgeleverd2.
In deze brief zal ik een aantal zaken uit het jaarverslag uitlichten, alsmede voorzien van een reactie. Dit doe ik per sector, waarbij ik de volgorde aanhoud van het jaarverslag van SodM.
De adviezen die SodM mij in 2020 heeft gezonden over de gaswinning en de versterkingsoperatie in Groningen heb ik veelal direct met uw Kamer gedeeld. Ik verwijs voor mijn reactie op deze adviezen naar de betreffende brieven.
Gasnetten
Ten aanzien van het toezicht op gasnetten signaleert SodM een aantal belangrijke ontwikkelingen, zoals de beoogde komst van de nieuwe Energiewet (die de huidige Gaswet en Elektriciteitswet 1998 zal vervangen) en de experimenten met waterstofnetten. Voor waterstof geldt dat ik werk aan een wettelijk kader voor toezicht, waarbij ook een besluit zal worden genomen waar het toezicht voor waterstofnetten zal worden belegd. In de tussentijd, totdat het wettelijk kader gereed is, wordt in een tijdelijk beleidskader voorzien voor het omgaan met de risico’s van waterstof en de veiligheidsaspecten voor pilotprojecten.
Geothermie
SodM geeft aan dat zij geothermiebedrijven heeft geïnspecteerd op de integriteit van de putten. Hieruit is gebleken dat er regelmatig integriteitsproblemen optreden bij «eerste generatie» geothermieputten. Ik heb daarom samen met SodM aangedrongen bij de geothermiebranche op het verbeteren van het putontwerp door het opstellen van een industriestandaard. De geothermiebranche heeft dit samen met Energie Beheer Nederland (EBN) opgepakt en heeft eind vorig jaar deze industriestandaard voor een veiliger putontwerp afgerond en aan mij en SodM aangeboden. SodM ziet erop toe dat de branche voor nieuwe putten deze industriestandaard toepast. De integriteit van de bestaande putten blijft echter een zorg. Daarom blijft SodM bedrijven met bestaande putten controleren ter vaststelling of de putten geïnspecteerd en onderhouden worden om zo de integriteit van de putten te waarborgen.
Voormalige steenkolenwinning
In haar jaarverslag gaat SodM in op de na-ijlende effecten als gevolg van de voormalige steenkolenwinning in Zuid-Limburg. De toezichthouder is met rechtsopvolger DSM in overleg over de permanente afsluiting van de Beatrix-schacht. SodM heeft in het afgelopen jaar het zogenoemde «pakket van maatregelen» in detail bekeken dat in 2017 door mij en de regio werd afgesproken op basis van een uitgebreid onderzoek naar de na-ijlende effecten van de voormalige steenkolenwinning. De maatregelen zijn gericht op het verminderen van de bestaande risico’s voor mens en milieu. Zo zijn in de afgelopen jaren meerdere meetpunten voor het niveau en samenstelling van het mijnwater geïnstalleerd, worden historische schachten gelokaliseerd en daarna gesaneerd, en wordt met behulp van satellieten de lokale bodembeweging gemonitord. De maatregelen en saneringen worden door mij gefinancierd en door de regio uitgevoerd. SodM ondersteunt deze aanpak en de behaalde resultaten maar dringt ook aan op meer proactieve aanpak en formele verankering van nazorg. Ik vind dit een waardevol advies en ben samen met SodM in gesprek hoe dit kan worden vormgegeven.
Tot slot wil ik u attenderen op het jaarplan van SodM waarin de aandachtsvelden en belangrijkste onderzoeken zijn aangekondigd voor 2021.
De Minister van Economische Zaken en Klimaat, S.A. Blok