Nr. 3 MEMORIE VAN TOELICHTING

Inhoudsopgave

I.	ALGEMEEN	2
1.	Inleiding	2
2.	Aanpassen S&O-afdrachtvermindering	2
3.	Openbaar maken vergrijpboeten opgelegd aan medeplegers die beroeps- of bedrijfsmatig bijstand verleenden	3
4.	Aanpassen inkeerregeling	8
5.	Aanpassen tonnageregeling	8
6.	Aanpassen definitie vaste inrichting in het kader van het MLI	14
7.	Herzien van de earningsstrippingbeschikking	16
8.	Aanpassen afvalstoffenbelasting	17
9.	Gebruik WOZ-waarden door bestuursorganen	18
10.	Gebruik WOZ-waarden door derden	19
11.	Keuzeregeling elektronisch berichtenverkeer	19
12.	Spontane aangifte	24
13.	Aanpassen belastingrente voor de vennootschapsbelasting en de erfbelasting	26
14.	Implementatie WLTP-testmethode in de autogerelateerde belastingen	27
15.	Benzineauto met compressieontsteking uitzonderen van dieseltoeslag in de bpm	35
16.	Aanpassen van de fijnstoftoeslag	35
17.	Verstrekken identificerende gegevens door financiële ondernemingen	36
18.	Wijzigingen Belastingwet BES en Douane- en accijnswet BES	41
19.	Budgettaire aspecten	42
20.	EU-aspecten	42
21.	Gevolgen voor bedrijfsleven en burger	42
22.	Uitvoeringskosten Belastingdienst	42
23.	Advies en consultatie	43
24.	Evaluaties	46
II.	ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING	46

I. ALGEMEEN

1. Inleiding

De fiscaliteit vergt voortdurend (inhoudelijke) wijzigingen en technisch onderhoud. Het pakket Belastingplan 2020 bevat om deze reden dit jaar weer een wetsvoorstel Overige fiscale maatregelen. De maatregelen in dit wetsvoorstel hebben geen of nauwelijks gevolgen voor het budgettaire beeld en koopkrachtbeeld voor 2020. Het is wenselijk dat deze maatregelen per 1 januari 2020 in werking treden, zoals blijkt uit de toelichting per maatregel hierna. Dit wetsvoorstel bevat onder andere:

• • het openbaar maken van vergrijpboeten opgelegd aan medeplegers die beroeps- of bedrijfsmatig bijstand verleenden;

• • het aanpassen van de tonnageregeling;

• • het aanpassen van de definitie vaste inrichting in het kader van het multilateraal instrument (MLI);

• • de implementatie van de Worldwide harmonized Light vehicles Test Procedure (WLTP) om de hoogte van de CO₂-uitstoot van een motorrijtuig te bepalen;

• • de keuzeregeling elektronisch berichtenverkeer;

• • het aanpassen van de belastingrente voor de vennootschapsbelasting en de erfbelasting;

• • enkele wijzigingen in Belastingwet BES en de Douane- en accijnswet BES;

• • een aantal meer technische wijzigingen dat alleen wordt toegelicht in het artikelsgewijze deel van deze memorie.

Het algemeen deel van deze memorie is ingedeeld naar belastingwet die wordt gewijzigd. Na de paragrafen waarin de voorgestelde maatregelen worden uiteengezet, wordt achtereenvolgens ingegaan op de budgettaire effecten, de EU-aspecten, de gevolgen voor bedrijfsleven en burger, de gevolgen voor de uitvoeringskosten van de Belastingdienst en het resultaat van advies en consultatie bij de totstandkoming van dit wetsvoorstel. Ten slotte is ter invulling van de eisen van artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet 2016 een evaluatieparagraaf opgenomen.

2. Aanpassen S&O-afdrachtvermindering

Op 11 april 2019 heeft het kabinet de evaluatie Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO)1 over de periode 2011–2017 en de kabinetsreactie daarop naar de Tweede Kamer verstuurd. Uit de evaluatie, die met name betrekking heeft op de afdrachtvermindering voor speur- en ontwikkelingswerk (S&O) in de Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie voor de volksverzekeringen (WVA), is naar voren gekomen dat een deel van de gebruikers van die regeling van mening is dat de huidige systematiek onvoldoende aansluit bij de manier van werken van die gebruikers. Uit de evaluatie blijkt dat dit wordt veroorzaakt doordat de beoordeling van de S&O-aanvraag door RVO.nl enige doorlooptijd kent en doordat slechts driemaal per jaar een aanvraag kan worden gedaan.2 In de evaluatie is daarom aanbevolen de systematiek van indienen en toekennen van een S&O-aanvraag zo mogelijk te vereenvoudigen en te verkorten.3 In de kabinetsreactie op genoemde evaluatie is aangegeven dat wordt bezien of de aanvraagsystematiek van de S&O-afdrachtvermindering kan worden vereenvoudigd en verkort, waarbij de systematiek in de basis niet veranderen zal.4

Uitbreiding van het aantal aanvraagmomenten en aanpassing van het uiterlijke aanvraagmoment

In lijn met deze reactie wordt voorgesteld het aantal momenten per jaar waarop een S&O-verklaring kan worden aangevraagd uit te breiden van drie naar vier. RVO.nl zal monitoren in hoeverre er gebruik wordt gemaakt van deze mogelijkheid. Na drie jaar zal deze verruiming worden geëvalueerd, waarbij er met name aandacht zal zijn voor de mate van gebruik en de daarmee samenhangende extra uitvoeringskosten.

Tevens wordt in lijn met de reactie op de genoemde aanbeveling in de evaluatie voorgesteld om het uiterste moment van het indienen van een aanvraag te stellen op de dag voorafgaand aan de periode waarop de aanvraag betrekking heeft, in plaats van ten minste een maand voorafgaand aan die periode. Omwille van de uitvoerbaarheid wordt hier een uitzondering op gemaakt met betrekking tot de periode rond Kerstmis en oud en nieuw, zodat gegarandeerd kan worden dat er ook dan vanuit RVO.nl voldoende ondersteuning kan worden geboden ingeval aanvragers daar behoefte aan hebben. Voor aanvragen die betrekking hebben op de periode die ingaat op 1 januari van een kalenderjaar, wordt daarom voorgesteld de uiterste indieningsdatum te stellen op 20 december van het daaraan voorafgaande kalenderjaar.

Met deze twee wijzigingen wordt de gewenste flexibiliteit van de regeling vergroot, in het bijzonder voor de groep die werkt met korte innovatiecycli, bijvoorbeeld in de ICT-sector.

Toevoegen delegatiebepaling

De derde voorgestelde wijziging betreft het toevoegen van een delegatiebepaling aan de WVA om bij ministeriële regeling regels te kunnen stellen over de verschoonbaarheid van een termijnoverschrijding in geval van een verstoring van het digitale loket. Het moet daarbij gaan om een termijnoverschrijding ter zake van de S&O-aanvraag, de opgave van de burgerservicenummers van de werknemers die S&O hebben verricht en de mededeling van de aan S&O bestede uren en van de eventuele gerealiseerde kosten en uitgaven. De door RVO.nl reeds toegepaste praktijk bij dergelijke verstoringen wordt hiermee gecodificeerd. Voor S&O-inhoudingsplichtigen en S&O-belastingplichtigen geeft dit (meer) rechtszekerheid in een situatie dat een dergelijke verstoring zich voordoet.

3. Openbaar maken vergrijpboeten opgelegd aan medeplegers die beroeps- of bedrijfsmatig bijstand verleenden

Uit de Panama Papers blijkt hoe sommige intermediairs hun cliënten actief geholpen hebben om via agressieve fiscale planning de belastingdruk te verlagen of buitenlands vermogen buiten het zicht van de Belastingdienst te houden. Hoewel complexe transacties en ondernemingsstructuren legitieme doelen kunnen dienen, wordt het merendeel van de structuren uit de Panama Papers opgezet om belasting te ontwijken of te ontduiken. De verhoren voor de parlementaire ondervragingscommissie Fiscale constructies bevestigen dit beeld. Uit de verhoren blijkt ook dat verschillende beroepsbeoefenaren een belangrijke rol spelen bij het bedenken en implementeren van structuren die belastingontwijking en -ontduiking mogelijk maken. De genoemde ondervragingscommissie concludeert dat hierdoor het zicht op de fiscale werkelijkheid voor de Belastingdienst lastiger wordt, handhaving ingewikkelder wordt en de risico’s op belastingontwijking en -ontduiking toenemen.5

Voorbeeld 1

Belastingadviseur A, werkzaam te Amsterdam, heeft de in Nederland wonende belastingplichtige heer B geadviseerd om zijn vermogen onder te brengen in rechtspersoon X Ltd. X Ltd is opgericht naar het recht van land Y. In 2020 ontvangt B dividenden afkomstig uit X Ltd. Op grond van het recht van land Y hoeft de identiteit van B niet bekend te worden gemaakt bij de belastingautoriteiten. Dat neemt niet weg dat B in zijn Nederlandse aangifte inkomstenbelasting moet opgeven dat hij inkomen heeft genoten uit het aanmerkelijk belang dat B aanhoudt in X Ltd. A heeft B op deze verplichting gewezen, maar tezamen met B besloten om het inkomen uit aanmerkelijk belang afkomstig van X Ltd niet in de aangifte inkomstenbelasting van B op te geven. A heeft B erop gewezen dat de Belastingdienst gelet op het recht van land Y er waarschijnlijk niet achter komt dat B inkomen uit aanmerkelijk belang afkomstig van X Ltd heeft genoten. A heeft echter benadrukt dat als de Belastingdienst er wel achter zou komen, B zeer waarschijnlijk strafrechtelijk zou worden vervolgd of een vergrijpboete zou krijgen. De aangifte voor het jaar 2020 wordt door A ingediend zonder het inkomen uit aanmerkelijk belang te vermelden. De inspecteur krijgt echter informatie waardoor hij de structuur en het advies ontdekt. De inspecteur corrigeert de aangifte van B en beboet hem wegens het indienen van een opzettelijk onjuiste aangifte inkomstenbelasting. B wordt aldus beboet als pleger. De aan hem opgelegde vergrijpboete valt niet onder de reikwijdte van de voorgestelde maatregel. Daarnaast legt de inspecteur ook aan A een vergrijpboete op wegens het opzettelijk medeplegen van het indienen van een opzettelijk onjuiste aangifte inkomstenbelasting. De aan A opgelegde vergrijpboete valt wel onder de reikwijdte van de maatregel.

Het beboetbare feit moet zijn begaan tijdens de beroeps- of bedrijfsmatig verleende bijstand. Het gaat om bijstand die de medeplegende beroepsbeoefenaar heeft verleend aan een belastingplichtige of toeslaggerechtigde bij het voldoen aan fiscale verplichtingen of bij het maken van aanspraak op een toeslag. Voor de duidelijkheid wordt opgemerkt dat de medeplegende beroepsbeoefenaar zowel een natuurlijk persoon als een rechtspersoon kan zijn.6

De voorgestelde maatregel past in een breder palet aan zowel inhoudelijke als op transparantie gerichte maatregelen die bestrijding van belastingontwijking en -ontduiking als doel hebben, zoals implementatie van de vijfde aanpassing van de richtlijn betreffende de administratieve samenwerking op het gebied van belastingen.7 Laatstgenoemde aanpassing moet ertoe leiden dat bepaalde intermediairs een meldplicht krijgen, op straffe van een sanctie bij niet-naleving. Het doel van deze meldplicht is om lidstaten van de Europese Unie (EU) inzicht te bieden in (potentieel) agressieve grensoverschrijdende belastingstructuren, om belastingplichtigen af te laten zien van deelname aan dergelijke belastingstructuren en om intermediairs af te laten zien van advisering hiertoe.

Het voorstel op hoofdlijnen

Op grond van het voorstel stelt de inspecteur8 het besluit tot openbaarmaking vast bij een voor bezwaar vatbare beschikking. De medeplegende beroepsbeoefenaar geniet daarmee de reguliere rechtsbescherming van bezwaar en beroep. Van belang is dat de maatregel van openbaarmaking, zoals ook in de brief aan de Tweede Kamer van 17 januari 2017 is vermeld, als oogmerk heeft het publiek in staat te stellen zich beter te informeren omtrent de keuze voor een adviseur (transparantie).9 De voorgestelde wettekst bepaalt welke gegevens openbaar worden gemaakt. Het gaat dan allereerst om het besluit tot oplegging van een vergrijpboete aan de medeplegende beroepsbeoefenaar zelf, maar dat zal voor het publiek mogelijk onvoldoende informatieve waarde hebben. Met het oog op een doeltreffende voorlichting van het publiek is het daarom nodig om enkele andere gegevens openbaar te maken. Daarom moet niet alleen inzicht worden gegeven in het soort vergrijp van de medeplegende beroepsbeoefenaar bij het begaan van het vergrijp, maar moet ook openbaar worden gemaakt hoe hoog de boete is, wanneer de overtreding is begaan en wanneer de boete is opgelegd. Ook wordt ten behoeve van de herleidbaarheid naar de medeplegende beroepsbeoefenaar openbaar gemaakt waar het vergrijp volgens gegevens van de Belastingdienst is begaan. Vanzelfsprekend heeft openbaarmaking een preventief effect, opdat een beroepsbeoefenaar binnen de krijtlijnen van het fiscaal betamelijke zal handelen, maar dit is niet het doel van de maatregel. Leedtoevoeging is evenmin het doel, hoewel openbaarmaking door de medeplegende beroepsbeoefenaar wel als zodanig kan worden ervaren. Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat het ook niet de bedoeling is om langs een andere weg de facto een beroepsverbod te bewerkstelligen.

Hoewel het besluit tot openbaarmaking niet bestraffend van karakter is, neemt dat niet weg dat openbaarmaking van een aan een medeplegende beroepsbeoefenaar opgelegde vergrijpboete voor die overtreder ingrijpende gevolgen voor – in het bijzonder – zijn persoonlijke levenssfeer kan hebben. De voorgestelde maatregel voorziet daarom in extra waarborgen. Zo krijgt de medeplegende beroepsbeoefenaar, net als bij de boete zelf, het recht een zienswijze naar voren te brengen voordat het besluit tot openbaarmaking wordt genomen. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot de mogelijkheid tot het naar voren brengen van de zienswijze regels worden gesteld. Indien in een individueel geval openbaarmaking naar het oordeel van de inspecteur, mede gelet op een eventueel naar voren gebrachte zienswijze, disproportioneel uitpakt, dan wordt niet tot openbaarmaking overgegaan. Het gaat hier om de afweging van het belang van de transparantie voor het publiek en de impact van openbaarmaking op de persoonlijke levenssfeer van de medeplegende beroepsbeoefenaar. Ook kan openbaarmaking in een voorkomend geval niet langer zinvol zijn, bijvoorbeeld wanneer diegene door persoonlijke omstandigheden geen fiscale advieswerkzaamheden meer zal kunnen verrichten. Als openbaarmaking naar de inschatting van de inspecteur niet disproportioneel is, dan geldt als extra waarborg dat hij voor openbaarmaking – net als bij het opleggen van de openbaar te maken vergrijpboete zelf – toestemming nodig heeft van een van de directeuren van de onderdelen van de Belastingdienst die over de heffing van rijksbelastingen, onderscheidenlijk toeslagen, gaan en van een bevoegde persoon van het directoraat-generaal Belastingdienst. Uit de wettelijke eis dat openbaarmaking proportioneel moet zijn vloeit derhalve voort dat niet elke vergrijpboete die onder de reikwijdte van de maatregel valt, ook daadwerkelijk openbaar wordt gemaakt. Van automatische openbaarmaking van dergelijke vergrijpboeten is dus uitdrukkelijk geen sprake. Hoewel het antwoord op de vraag wat proportioneel is niet in algemene termen is te vangen omdat het nu eenmaal gaat om de vraag of in het concrete geval openbaarmaking proportioneel is, kunnen bij ministeriële regeling in dit kader nadere regels worden gesteld. Dit laat uiteraard onverlet dat aan de hand van opgedane ervaringen ook een beleidsregel met meer concrete handvatten kan worden geformuleerd indien daar in de praktijk behoefte aan blijkt te bestaan. Daarbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan de omstandigheid dat de medeplegende beroepsbeoefenaar in het verleden al vaker voor hetzelfde soort vergrijp onherroepelijk is beboet zonder dat toen tot openbaarmaking is overgegaan, of een inschatting van het risico dat hij in herhaling zal vallen. Ook kan bijvoorbeeld meewegen of de medeplegende beroepsbeoefenaar een natuurlijk persoon of een rechtspersoon is. Gelet op het doel van bestrijding van belastingontduiking en toeslagfraude wordt overigens geen onderscheid gemaakt naar het soort vergrijp. Evenmin wordt een minimumboetebedrag gehanteerd omdat de hoogte van de boete niet de enige factor is die een rol speelt bij de vraag of de boete openbaar wordt gemaakt. Daar komt bij dat het vooral in het toeslagendomein kan gaan om een weliswaar klein boetebedrag per overtreding maar een medeplegende beroepsbeoefenaar vele tientallen toeslaggerechtigden opzettelijk heeft geholpen bij het plegen van toeslagfraude. In een dergelijk geval moet openbaarmaking van een vergrijpboete mogelijk zijn. Het vergrijp en de hoogte van de boete kunnen aspecten zijn die de inspecteur in aanmerking neemt bij de integrale belangenafweging die hij op grond van de voorgestelde maatregel maakt.

Openbaarmaking kan pas plaatsvinden nadat zowel de aan de medeplegende beroepsbeoefenaar opgelegde vergrijpboete als het besluit tot openbaarmaking daarvan onherroepelijk vaststaat. Tot het moment van onherroepelijk worden is anonimiteit voldoende gewaarborgd. De inspecteur kan tijdens het proces betreffende het besluit tot openbaarmaking en bezwaar immers niet zonder wettelijke basis gegevens betreffende de medeplegende beroepsbeoefenaar aan derden bekendmaken. De medeplegende beroepsbeoefenaar kan de belastingrechter verzoeken de zaak volledig achter gesloten deuren te behandelen.10 Een dergelijk verzoek kan ook worden gedaan in een procedure betreffende toeslagen. Op grond van de anonimiseringsrichtlijnen van de belastingrechtspraak wordt de naam van een natuurlijk persoon volledig geanonimiseerd en de naam van een rechtspersoon ook, met uitzondering van de rechtsvorm. Daar komt bij dat de rechtspraak lang niet alle uitspraken uit eigen beweging daadwerkelijk publiceert. Het staat een partij vrij de belastingrechter te verzoeken de uitspraak niet te publiceren. Ten slotte wordt overgangsrecht voorgesteld, dat inhoudt dat alleen vergrijpboeten die betrekking hebben op overtredingen die zijn begaan op of na de datum van inwerkingtreding van de voorgestelde maatregel voor openbaarmaking in aanmerking komen. Komt het daadwerkelijk tot openbaarmaking, dan worden de te openbaren gegevens gepubliceerd op de website van de Belastingdienst. Deze gegevens zijn vijf jaar raadpleegbaar. Publicatie op de website van de Belastingdienst is een kostenefficiënte manier van openbaarmaking. Daarmee is, naast een doeltreffende manier van het bereiken van de doelstelling (voorlichting van het publiek door bepaalde gegevens openbaar te maken), dus ook sprake van een doelmatige manier waarop die doelstelling wordt gerealiseerd.11

De Invorderingswet 1990 (IW 1990) kent geen feiten ter zake waarvan een vergrijpboete kan worden opgelegd. Daarom speelt openbaarmaking van vergrijpboeten niet in de invorderingssfeer en blijven de voorgestelde maatregelen beperkt tot de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) en de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (Awir).

Gegevensbescherming

4. Aanpassen inkeerregeling

Tijdens de behandeling van het pakket Belastingplan 2019 is de toezegging gedaan te bezien of en zo ja, hoe boetevrije inkeer kan worden uitgesloten voor situaties zoals die zijn gebleken uit de Panama Papers.15 Dit heeft geleid tot een voorgestelde maatregel die inhoudt dat boetevrije inkeer is uitgesloten voor inkomen uit aanmerkelijk belang. Verder wordt met de maatregel het onderscheid tussen inkomen dat in het buitenland is opgekomen en inkomen dat in het binnenland is opgekomen, weggenomen.

5. Aanpassen tonnageregeling

De drie voorgestelde wijzigingen in de Nederlandse tonnageregeling naar aanleiding van de eisen die de EC stelt, worden hieronder nader toegelicht.

Tijd- of reischarter

Voorbeeld 1

Voorbeeld 2

Vlagvereiste

Voorbeeld 3

Een scheepsmanager (de belastingplichtige) gaat in juni 2020 het beheer verrichten van een extra schip dat de vlag voert van een niet-EU/EER-land. Indien voor die scheepsmanager direct voorafgaand aan het gaan verrichten van het beheer van dat schip met betrekking tot ten minste 60% van de nettotonnage van de reeds door hem geëxploiteerde kwalificerende schepen sprake is van schepen die de vlag voeren van een EU/EER-land, dan kan die scheepsmanager ervoor kiezen om voor dat schip gebruik te maken van de tonnageregeling. Ingevolge de hierboven genoemde tweede wettelijke uitzondering op het vlagvereiste komt de betreffende scheepsmanager dan voor dat schip in aanmerking voor de tonnageregeling.

Een winstplafond voor niet-vervoerswerkzaamheden

Voorbeeld 4

Indien een belastingplichtige een schip exploiteert waarbij als hoofdactiviteit zogenoemde «chase-and-guardwerkzaamheden»29 bij een olieboorplatform worden verricht, maar dit schip daarnaast ook gebruikt voor vervoer van zaken in het internationale verkeer over zee, dan komt de winst van dit schip niet in aanmerking voor de tonnageregeling. De hoofdactiviteit bestaat immers niet uit het vervoer van zaken of personen in het internationale verkeer over zee.

6. Aanpassen definitie vaste inrichting in het kader van het MLI

De aanwezigheid van een vaste inrichting is een van de aangrijpingspunten voor een staat om tot belastingheffing van een niet in die staat gevestigd lichaam of een niet in die staat woonachtig natuurlijk persoon over te gaan. In de loonbelasting is de aanwezigheid van een vaste inrichting een aangrijpingspunt voor het aanmerken van degene die deze vaste inrichting heeft als inhoudingsplichtige. Er bestaan mogelijkheden om de kwalificatie als vaste inrichting kunstmatig te omzeilen om belasting te ontwijken. De in dit wetsvoorstel opgenomen invulling van het begrip vaste inrichting richt zich tegen deze vorm van belastingontwijking. Tegen die achtergrond wordt voorgesteld om voor de invulling van de definitie van het begrip vaste inrichting in de inkomstenbelasting, de loonbelasting en de vennootschapsbelasting aan te sluiten bij de definitie in het van toepassing zijnde belastingverdrag. Voor niet-verdragssituaties wordt met dit wetsvoorstel de definitie van het begrip vaste inrichting in de inkomstenbelasting, de loonbelasting en de vennootschapsbelasting in lijn gebracht met de meest recente versie van het modelverdrag van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO)30. Onder de voorgestelde wijzigingen vallen ook wijzigingen met betrekking tot de vaste vertegenwoordiger.

Om internationale belastingontwijking tegen te gaan zijn er in het Base Erosion and Profit Shifting (BEPS)-project van de OESO verschillende maatregelen ontwikkeld om te voorkomen dat belastingsystemen of -verdragen op oneigenlijke wijze worden gebruikt om de belastinggrondslag van staten uit te hollen of winsten te verschuiven. In het eindrapport bij actiepunt 7 van het BEPS-project, dat ziet op het kunstmatig ontgaan van de kwalificatie als vaste inrichting, wordt geconstateerd dat die kwalificatie op verschillende manieren kan worden ontgaan. Dit is onwenselijk en om die reden zijn er in dat rapport verschillende maatregelen voorgesteld om dit tegen te gaan. Deze maatregelen zijn tevens opgenomen in de meest recente versie van het OESO-modelverdrag en het commentaar daarop. Het kabinet heeft ervoor gekozen om deze maatregelen te omarmen. Zo maakt de aangepaste definitie bijvoorbeeld deel uit van het Nederlands verdragsbeleid, de kabinetsinzet bij onderhandelingen over een nieuw of (volledig) te herzien belastingverdrag met een ander land.31

Het Multilateraal Verdrag ter implementatie van aan belastingverdragen gerelateerde maatregelen ter voorkoming van grondslaguitholling en winstverschuiving (MLI)32 biedt de mogelijkheid om de BEPS-maatregelen die zien op belastingverdragen op een snelle en efficiënte wijze door te laten werken in de bilaterale belastingverdragen van staten die partij zijn bij het MLI. Op 1 juli 2019 is het MLI voor Nederland in werking getreden. Als gevolg daarvan kunnen verdragsgerelateerde BEPS-maatregelen per 1 januari 2020 van toepassing worden met betrekking tot door Nederland onder het MLI aangemelde bilaterale belastingverdragen, afhankelijk van de door de betreffende andere staten bij het MLI gemaakte keuzes en de inwerkingtreding van het MLI voor die staten.

De onder de belastingverdragen geldende definitie van het begrip vaste inrichting is voor Nederland vooral van belang voor de toepassing van de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001), de Wet op de loonbelasting 1964 (Wet LB 1964) en de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 (Wet Vpb 1969). Als voor de invulling van de nationale definitie van dat begrip niet wordt aangesloten bij de betekenis in het van toepassing zijnde belastingverdrag, kan sprake zijn van situaties waarbij er op basis van de nationale wet geen vaste inrichting is, maar onder het van toepassing zijnde belastingverdrag wel. Hierdoor kan bijvoorbeeld het risico ontstaan dat het inkomen dat aan een dergelijke vaste inrichting kan worden toegerekend in zijn geheel niet in de belastingheffing wordt betrokken. Immers, Nederland kan geen gebruik maken van een op grond van een belastingverdrag aan Nederland toekomende heffingsbevoegdheid, omdat er naar Nederlands nationaal recht geen sprake is van een vaste inrichting. Daarnaast zal de verdragspartner in die situatie veelal ook niet heffen, aangezien de heffingsbevoegdheid op basis van het belastingverdrag niet is toegewezen aan die verdragspartner.

Daarom wordt met dit wetsvoorstel voor de invulling van de definitie van het begrip vaste inrichting in de Wet IB 2001, de Wet LB 1964 en de Wet Vpb 1969 aangesloten bij de definitie van dat begrip zoals die geldt voor het van toepassing zijnde belastingverdrag. Dit werkt onder andere door in de bepalingen in de Wet IB 2001 en Wet Vpb 1969 die betrekking hebben op de buitenlandse belastingplicht. Op deze manier bestaat er in verdragssituaties geen verschil tussen het nationale heffingsrecht en de heffingsbevoegdheid die Nederland toekomt op basis van het betreffende belastingverdrag. Eenzelfde systematiek wordt in verdragssituaties overigens reeds gehanteerd bij de toepassing van de objectvrijstelling voor buitenlandse ondernemingswinsten in de vennootschapsbelasting.

Voor niet-verdragssituaties wordt met de opname van de definitie, in combinatie met enkele andere wijzigingen, bewerkstelligd dat de definitie van het begrip vaste inrichting voor de toepassing van de Wet IB 2001, de Wet LB 1964 en de Wet Vpb 1969 in die situaties aansluit bij de meest recente versie van het OESO-modelverdrag en dus ook bij de wijzigingen van de definitie van het begrip vaste inrichting die zijn aanbevolen in het eindrapport bij actiepunt 7 van het BEPS-project.

Door bovengenoemde wijzigingen voor verdrags- en niet-verdragssituaties zal er naar verwachting in meer gevallen sprake zijn van een vaste inrichting in de Wet IB 2001, de Wet LB 1964 en de Wet Vpb 1969. Dit neemt niet weg dat het budgettaire effect hiervan verwaarloosbaar zal zijn. Voor de Wet IB 2001 en de Wet Vpb 1969 is de reden daarvan dat de winst die toerekenbaar is aan deze vaste inrichting zeer beperkt zal zijn. Voor de Wet LB 1964 is de reden dat de loonbelasting een voorheffing is op de verschuldigde inkomstenbelasting en het belastbare inkomen van de werknemer door dit wetsvoorstel niet wijzigt.

Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat voor Nederland een voorbehoud is gemaakt naar aanleiding van het amendement van de leden Lodders en Slootweg33, bij de onderdelen van het MLI die zien op de wijzigingen van de bepalingen over de vaste en de onafhankelijke vertegenwoordiger. Op basis van dit voorbehoud werken deze wijzigingen dus (vooralsnog) niet door naar de door Nederland onder het MLI aangemelde belastingverdragen. Het voorbehoud heeft geen gevolgen voor het onderhavige wetsvoorstel aangezien de voorgenomen wijzigingen enkel zien op de aanpassing van de nationale definitie van het begrip vaste inrichting.

Tot slot wordt tevens van de gelegenheid gebruikgemaakt de definitie van het Noordzeewinningsgebied die relevant is bij de vaststelling van een vaste inrichting voor onder meer de Wet IB 2001 en de Wet LB 1964 aan te passen in lijn met een eerdere wijziging van de vergelijkbare bepaling in de Wet Vpb 1969.

7. Herzien van de earningsstrippingbeschikking

8. Aanpassen afvalstoffenbelasting

9. Gebruik WOZ-waarden door bestuursorganen

Op grond van een delegatiebepaling in de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) kunnen bestuursorganen worden aangewezen die voor een specifiek omschreven doel bevoegd zijn tot gebruik van het waardegegeven van een onroerende zaak. Dergelijke bestuursorganen zijn aangewezen in het Uitvoeringsbesluit kostenverrekening en gegevensuitwisseling Wet waardering onroerende zaken (UB kostenverrekening en gegevensuitwisseling Wet WOZ). Het gaat hierbij bijvoorbeeld om gebruik van de op grond van de Wet WOZ vastgestelde waarde van een onroerende zaak (de WOZ-waarde), het adres waarop de betreffende onroerende zaak is ingeschreven (meta-kenmerk) en de waardepeildatum van de WOZ-waarde (temporeel kenmerk). In sommige gevallen is het echter wenselijk dat een bestuursorgaan alleen de temporele en meta-kenmerken die bij een waardegegeven behoren kan gebruiken. Daarom wordt voorgesteld de betreffende delegatiebepaling uit te breiden met een dergelijke beperktere aanwijzingsmogelijkheid.

10. Gebruik WOZ-waarden door derden

Tot en met 30 september 2016 bevatte de Wet WOZ een bepaling met een delegatiegrondslag voor het aanwijzen van derden – niet zijnde bestuursorganen – die het waardegegeven van een onroerende zaak die in hoofdzaak tot woning dient kunnen opvragen en die bevoegd zijn tot gebruik daarvan voor een specifiek omschreven doel.36 Dergelijke derden zijn aangewezen in het UB kostenverrekening en gegevensuitwisseling Wet WOZ.

Met ingang van 1 oktober 2016 is de genoemde bepaling vervangen door een bepaling die ten eerste voorschrijft dat eenieder op verzoek een dergelijk waardegegeven kan inzien of verstrekt kan krijgen via het loket voor openbare WOZ-waarden (het WOZ-waardeloket)37 en die ten tweede een delegatiegrondslag bevat voor het bepalen in welke gevallen, onder welke voorwaarden en tegen welk tarief een verzameling van waardegegevens betreffende onroerende zaken die in hoofdzaak tot woning dienen kan worden verstrekt via het WOZ-waardeloket in een zodanige vorm dat daarop rechtstreeks een geautomatiseerde verwerking mogelijk is ten aanzien van een op voorhand onbepaalde groep van woningen of personen («bulkverstrekking»).38

Bij de totstandkoming van de betreffende wetswijziging was de verwachting dat de «oude» bepaling kon vervallen omdat de strekking daarvan zou worden ondervangen door de nieuwe bepaling. Het was de bedoeling dat de bestaande gegevensverstrekkingen aan aangewezen derden op basis van de nieuwe bepaling zouden worden gecontinueerd. Bij nader inzien had de «oude» bepaling echter niet moeten worden vervangen maar had de nieuwe bepaling naast de «oude» bepaling moeten worden geïntroduceerd.

Gelet op het voorgaande wordt voorgesteld de betreffende «oude» bepaling te doen herleven. Gezien het feit dat de verstrekking van de genoemde waardegegevens aan de in het UB kostenverrekening en gegevensuitwisseling Wet WOZ aangewezen derden en het gebruik daarvan door die derden na 30 september 2016 zijn blijven plaatsvinden en dit ook wenselijk werd en wordt geacht, wordt voorgesteld aan de herinvoering van de voorgestelde bepaling terugwerkende kracht te verlenen tot en met 1 oktober 2016.

11. Keuzeregeling elektronisch berichtenverkeer

Met dit wetsvoorstel wordt een keuzeregeling ingevoerd op grond waarvan de burger kan kiezen of hij berichten van de Belastingdienst elektronisch of per post toegezonden wil krijgen. Op 1 november 2015 is de Wet elektronisch berichtenverkeer Belastingdienst (Wet EBV) in werking getreden. Bij die wet is in de relevante wetten39 als hoofdregel opgenomen dat berichten in het verkeer tussen de burger en de Belastingdienst uitsluitend langs elektronische weg worden verzonden. Die wetten bieden echter tevens de mogelijkheid om bij ministeriële regeling uitzonderingen op deze hoofdregel toe te staan. Op dit moment wordt voor berichten van de Belastingdienst nog niet de mogelijkheid geboden om te kiezen voor alleen papieren berichten of alleen elektronische berichten terwijl veel burgers die wens wel hebben. Zo zijn er burgers die het liefst berichten alleen digitaal toegezonden krijgen, terwijl er ook burgers zijn die hun zaken met de Belastingdienst liever per papieren post regelen. Ook de Nationale ombudsman heeft in een rapport gewezen op het belang van de mogelijkheid om af te wijken van de hoofdregel.40

Het kabinet ziet het belang van het bieden van deze mogelijkheid. De overheid moet namelijk elke burger in staat stellen zijn fiscale verplichtingen zelfstandig na te komen en zijn toeslagrecht geldend te maken op een manier die bij de betreffende burger past. In het regeerakkoord is vastgelegd dat burgers de mogelijkheid moeten houden om te kiezen tussen elektronische communicatie met de overheid en communicatie per post.41 Daarom wil het kabinet een wettelijke keuzeregeling invoeren. Deze keuzeregeling houdt in dat in de wet tot uitdrukking wordt gebracht dat burgers kunnen kiezen tussen communicatie met de Belastingdienst langs elektronische weg of met gebruikmaking van papieren post. In de Kamerbrief van 5 juli 2018 is aangekondigd wat een dergelijke keuzeregeling betekent voor de berichten die de Belastingdienst naar de burger verstuurt.42

Een wettelijk verankerd keuzerecht

In het voorstel staat voorop dat de burger de vrijheid krijgt zelf te kiezen voor een wijze van communicatie. Hij wordt dus niet verplicht om uitsluitend digitaal met de Belastingdienst te communiceren, maar hij kan dat doen op de wijze die het beste bij hem past. Een burger zit bovendien niet vast aan een gemaakte keuze. Hij kan zijn keuze in beginsel zo vaak herzien als hij wenst en hij is daarbij aan de Belastingdienst geen uitleg verschuldigd. Om uitdrukking te geven aan het principiële karakter van het keuzerecht wordt zoals gezegd voorgesteld het keuzerecht met betrekking tot de berichten van de Belastingdienst aan de burger in de wet vast te leggen en de thans nog als hoofdregel geldende verplicht digitale verzending te beperken tot bepaalde berichten. Dit geschiedt door een aanpassing van de hiervoor genoemde wetten. Hoewel de Douane deel uitmaakt van de Belastingdienst strekt de keuzeregeling zich niet uit tot de douanewetgeving. De reden hiervoor is dat de Europese douanewetgeving een zelfstandige bepaling kent die voor alle lidstaten aangeeft hoe met het berichtenverkeer van en naar de douaneautoriteiten moet worden omgegaan.43 De beperkte afwijkingsmogelijkheden voor uitzonderlijke gevallen in voormelde bepaling geven geen ruimte om de voorgestelde keuzeregeling toe te passen op douanewetgeving

Reikwijdte en gevolgen van een gemaakte keuze

Het in het wetsvoorstel opgenomen keuzerecht betreft de uitgaande berichten, dat wil zeggen: berichten die de Belastingdienst naar de burger verzendt, zoals een aanslag inkomstenbelasting. Voor toepassing van de keuzeregeling wordt met een bericht bedoeld een bericht dat rechtsgevolgen voor de burger in het leven roept of een ander in de wet genoemd bericht, zoals een verzoek in het kader van een beschikking en beschikkingen en verzoeken van de Belastingdienst om informatie te overleggen (officiële berichten). Folders en dergelijke zijn daarom geen officiële berichten, omdat zij niet op rechtsgevolgen zijn gericht maar slechts informatief zijn bedoeld. Om diezelfde reden is bijvoorbeeld een per e-mail verzonden notificatie dat een bericht in de Berichtenbox van MijnOverheid klaarstaat geen officieel bericht. De Berichtenbox van MijnOverheid wordt beheerd door Logius, dat onder verantwoordelijkheid valt van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

De gemaakte keuze geldt in beginsel voor alle uitgaande berichten van de Belastingdienst, dus voor de belastingheffing, de belastinginning en het toeslagendomein. Dit wordt geregeld in de ministeriële regeling op basis van de in de hiervoor genoemde wetten opgenomen delegatiebepalingen. De omstandigheid dat het keuzerecht in verschillende wetten wordt verankerd, heeft voor uitgaande berichten dus niet tot gevolg dat verschillende keuzes kunnen worden gemaakt voor de belastingheffing, de belastinginning en het toeslagendomein. Het is bij uitgaande berichten dus niet mogelijk om voor een of meer specifieke belastingmiddelen of toeslagen te kiezen voor verzending langs elektronische weg en voor andere specifieke belastingmiddelen of toeslagen voor verzending op papier. Een burger krijgt dus alle uitgaande berichten die onder het keuzerecht vallen óf digitaal in de Berichtenbox van MijnOverheid, óf per post.

Noodzaak voor uitzonderingsmogelijkheid voor bepaalde berichten, groepen personen en omstandigheden

Uitgezonderde berichten voor de burger die tevens ondernemer is

Noodzaak van een standaardwaarde voor uitgaande berichten

Burgers die geen actieve Berichtenbox hebben en burgers die zich hebben gemeld voor de maatwerklijst papieren post krijgen vanaf het moment dat de keuzeregeling in werking treedt hun berichten uitsluitend op papier. Op het moment dat de keuzeregeling in werking treedt, worden aan burgers die een Berichtenbox op MijnOverheid hebben geactiveerd, officiële berichten van de Belastingdienst zowel per post als digitaal verzonden, totdat zij hun keuze kenbaar hebben gemaakt of de redelijke termijn voor het kenbaar maken van een keuze is verstreken. Vanaf het moment dat een burger een keuze maakt zal hij uitsluitend langs de door hem gekozen weg officiële berichten van de Belastingdienst toegezonden krijgen.

Het is evenwel niet uitgesloten dat sommige burgers die een Berichtenbox hebben geactiveerd na inwerkingtreding van de keuzeregeling om wat voor reden ook nooit zelf een keuze zullen maken. Om te voorkomen dat verzending langs zowel papieren als elektronische weg tot in lengte van jaren door zou gaan – met alle mogelijk nadelige gevolgen voor die burgers (en Belastingdienst) van dien – is het noodzakelijk dat op enig moment een knoop wordt doorgehakt en voor die burgers wordt bepaald langs welk kanaal zij uitsluitend officiële berichten van de Belastingdienst toegezonden zullen krijgen. Dat kanaal is de zogeheten standaardwaarde. De Belastingdienst stelt de standaardwaarde in. Omdat de Belastingdienst hiermee in wezen een keuze voor de burger maakt, is het gepast de burger een redelijke termijn te geven waarbinnen hij zelf een keuze kan maken voordat hij mogelijk wordt geconfronteerd met een standaardwaarde die niet overeenkomt met de keuze die hij had willen maken. Voor die burgers met een actieve Berichtenbox die hierna nog geen keuze hebben gemaakt, zal de Belastingdienst een waarde «papier» of «digitaal» instellen. In de bij het wetsvoorstel behorende ministeriële regeling wordt de basis voor bepaling van deze waarde uitgewerkt. De voorwaarden worden zó gekozen dat zij zo goed mogelijk aansluiten bij de vermoedelijke keuze van de burger, zodat een zo klein mogelijke groep burgers zich gedwongen voelt alsnog te kiezen (en wel voor de andere waarde dan de standaardwaarde). Zo wordt beoogd de last voor de burgers te minimaliseren. Als de betreffende burger het eens is met de standaardwaarde, dan hoeft hij niets te doen. Is de betreffende burger het niet eens met de standaardwaarde, dan kan hij de standaardwaarde eenvoudig aanpassen op digitale of papieren wijze.

Gegevensbescherming

Bij ministeriële regeling wordt bepaald welke standaardwaarde wordt toegekend aan burgers die hun keuze niet kenbaar maken. Indien in de ministeriële regeling ervoor wordt gekozen dat burgers, die na afloop van de reactietermijn hun keuze niet kenbaar hebben gemaakt, de standaardwaarde «digitaal» krijgen, zal de Belastingdienst nagaan of aan voldoende voorwaarden is voldaan om ervan uit te gaan dat de burger digitaal bereikbaar is. Voor het verwerken van de standaardwaarde en het versturen van het bericht waarin staat dat de betreffende burger de standaardwaarde «digitaal» krijgt, moet de Belastingdienst de burgerservicenummers hebben van de burgers die voldoen aan door de Belastingdienst te bepalen voorwaarden. De overige burgers, die dus niet aan die voorwaarden voldoen, krijgen dan automatisch de standaardwaarde «papier» en krijgen hun berichten uitsluitend nog op papier. Ook zullen zij daarover worden bericht. Wat de voorwaarden betreft, valt te denken aan het recente gebruik van de Berichtenbox en digitale bereikbaarheid op MijnOverheid (bijvoorbeeld de registratie van een werkend e-mailadres waarnaar notificatiemails kunnen worden verstuurd). De voorwaarden worden in een ministeriële regeling opgenomen.

De Belastingdienst zal op dat moment ook aan Logius aangeven wat die voorwaarden zijn. Logius zal vervolgens bekijken welke burgerservicenummers aan die voorwaarden voldoen en die burgerservicenummers aan de Belastingdienst verstrekken. Om de gegevensuitwisseling mogelijk te maken is, mede met het oog op de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG)44, in dit wetsvoorstel een wettelijke grondslag opgenomen voor het opvragen door de Belastingdienst bij Logius en de verstrekking door Logius aan de Belastingdienst van de betreffende burgerservicenummers. Tevens is voorzien in een wettelijke grondslag voor Logius om de standaardwaarde in de Berichtenbox te verwerken. Een nadien gemaakte keuze door de burger behoeft overigens geen wettelijke basis voor de verwerking van die keuze, omdat die keuze met toestemming van de burger wordt verwerkt in de systemen. Tot slot wordt opgemerkt dat advies is gevraagd aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). De AP heeft geen opmerkingen bij de voorgestelde maatregel.

Inwerkingtreding

Om de keuzeregeling mogelijk te maken, is het nodig dat de Belastingdienst een keuzeregistratie- en verwerkingsvoorziening operationeel heeft. De burger kan immers zijn keuze herzien en de Belastingdienst moet in staat zijn om de keuze te (laten) registreren en verwerken. Zonder deze voorziening kan de keuzeregeling niet in werking treden. Het tot stand brengen van een dergelijke voorziening vergt enige tijd. Daar komt bij dat ook Logius tijd nodig zal hebben om zijn processen en voorzieningen in te richten op de keuzeregeling. Daarom wordt de datum van inwerkingtreding bij koninklijk besluit vastgesteld.

12. Spontane aangifte

De wettelijke verplichting tot het doen van aangifte ontstaat voor (vermoedelijke) belastingplichtigen en inhoudingsplichtigen nadat zij door de inspecteur zijn uitgenodigd tot het doen van aangifte. Zonder een verzonden of uitgereikte uitnodiging tot het doen van aangifte (uda) bestaat er geen wettelijke aangifteplicht. De uda ligt hierdoor aan de basis van het heffingssysteem. Voor belastingplichtigen en inhoudingsplichtigen die geen uda hebben ontvangen bestaat onder omstandigheden, bijvoorbeeld bij een verschuldigd belastingbedrag,45 wel een verplichting de inspecteur om een uda te verzoeken. Na ontvangst van de uda ontstaat dan alsnog een aangifteplicht. In de praktijk komt het steeds vaker voor dat een ingevuld aangiftebiljet wordt ingediend bij de Belastingdienst, zonder een vooraf verzonden of uitgereikte uda van de inspecteur. Een ingediend aangiftebiljet zonder uda wordt ook wel de «spontane aangifte» genoemd. De spontane aangifte kan zich voordoen bij alle belastingmiddelen.

Zolang een juiste spontane aangifte wordt gedaan en de verschuldigde belasting wordt betaald, ontstaan er geen juridische problemen. De inspecteur kan met de gegevens uit de spontane aangifte als hulpmiddel de belastingschuld vaststellen. De inspecteur kan echter er ook voor kiezen om de betreffende belastingplichtige alsnog uit te nodigen tot het doen van aangifte.46 Deze laatste mogelijkheid zal daarentegen nagenoeg nooit aanvullende gegevens opleveren die voor de heffing van belasting van belang kunnen zijn ten opzichte van de eerder verkregen gegevens via de spontane aangifte. Ter voorkoming van aanvullende (en onnodige) administratieve lasten voor zowel de belastingplichtige als de Belastingdienst, kiest de inspecteur nagenoeg altijd voor een meer klantvriendelijke en minder bureaucratische aanpak door middel van het verwerken van de gegevens van de spontane aangifte bij de vaststelling van de aanslag. Echter, omdat bij een spontane aangifte de wettelijke aangifteplicht ontbreekt, er is immers geen uda verzonden of uitgereikt, kunnen verschillende wettelijke correctie- en sanctiebevoegdheden van de inspecteur niet worden ingezet. Uit jurisprudentie van de Hoge Raad volgt namelijk dat een uda die is verzonden of uitgereikt voordat het betreffende aangiftebiljet is ingediend, een voorwaarde is voor een aantal wettelijke correctie- en sanctiebevoegdheden van de inspecteur. Zonder een dergelijke uda kan de omkering van de bewijslast niet worden toegepast ter zake van het niet doen van de vereiste aangifte,47 kan geen vergrijpboete bij de primitieve aanslag worden opgelegd48 en kan geen navordering wegens kwade trouw plaatsvinden.49 Kwaadwillenden die een onjuiste spontane aangifte indienen kunnen op grond van de huidige wet daardoor niet voldoende worden aangepakt. Dit is een ongewenste situatie.

Met de voorgestelde aanpassingen van de AWR worden aan spontane aangiften bij aanslagbelastingen (bijvoorbeeld de inkomstenbelasting, de vennootschapsbelasting, de erfbelasting en de schenkbelasting) dezelfde wettelijke correctie- en sanctiebevoegdheden verbonden als de wettelijke correctie- en sanctiebevoegdheden die reeds gelden bij aangiften die na een vooraf verzonden of uitgereikte uda worden ingediend. Er is voor gekozen om nog geen regeling te treffen voor aangiftebelastingen (bijvoorbeeld de omzetbelasting en de loonbelasting). Het onderzoek naar spontane aangiften bij aangiftebelastingen en eventueel benodigde wettelijke aanpassingen is namelijk nog gaande. De voorgestelde aanpassingen van de AWR met betrekking tot de spontane aangifte zien alleen op originele aangiftebiljetten van de Belastingdienst of aangiftebiljetten die voldoen aan de specificaties die de Belastingdienst stelt die zonder een voorafgaande uda door belastingplichtigen worden ingediend. Een aangiftebiljet dat digitaal is ingediend via door de Belastingdienst opengestelde kanalen, bijvoorbeeld een ingediend aangiftebiljet via internetsites van of namens de Belastingdienst of een ingediend aangiftebiljet via professionele aangiftesoftware dat voldoet aan de door de Belastingdienst gestelde specificaties, zal als een spontane aangifte kwalificeren waarop de voorgestelde aanpassing van de AWR ziet. Ook aangiftebiljetten die via een internetsite van of namens de Belastingdienst kunnen worden gedownload, ingevuld en geprint om vervolgens per post bij de inspecteur te worden ingediend vallen onder de voorgestelde aanpassing van de AWR. De wettelijke status van de (kwalificerende) spontane aangifte zal met de voorgestelde aanpassing van de AWR dus hetzelfde zijn als het op uitnodiging doen van aangifte. Verstrekkingen van gegevens die zijn opgenomen in niet-originele aangiftebiljetten van de Belastingdienst of verstrekkingen van gegevens via aangiftebiljetten die niet voldoen aan de specificaties die de Belastingdienst aan aangiftebiljetten stelt vallen niet onder de voorgestelde aanpassing van de AWR. In interne voorschriften zal worden vastgelegd dat de inspecteur deze verstrekkingen van gegevens zal aanmerken als een verzoek tot uitreiking van een uda, waarna een uda wordt uitgereikt of verzonden aan de betreffende belastingplichtige.

Ten slotte wordt voorgesteld om regelingen te treffen voor die gevallen waarin tegen het einde van de gebruikelijke aanslag- en navorderingstermijn een verzoek om te worden uitgenodigd tot het doen van aangifte of een (kwalificerende) spontane aangifte wordt gedaan. In die gevallen wordt voorzien in een verlenging van voormelde termijnen met zes maanden waardoor de inspecteur over voldoende tijd beschikt om de betreffende belastingaanslag vast te stellen.

13. Aanpassen belastingrente voor de vennootschapsbelasting en de erfbelasting

Voor de vennootschapsbelasting en de erfbelasting wordt een wijziging voorgesteld in de regeling belastingrente.

Aanpassen belastingrente vennootschapsbelasting

Bij de vennootschapsbelasting is sprake van een tijdige aangifte wanneer de aangifte wordt ingediend voor de eerste dag van de zesde maand na afloop van het tijdvak waarop de aangifte ziet.50 Dit is, uitgaande van een boekjaar gelijk aan een kalenderjaar, 1 juni na afloop van dat boekjaar. Onder de huidige regeling belastingrente kan bij een belastingaanslag vennootschapsbelasting die wordt vastgesteld overeenkomstig een dergelijke tijdig ingediende aangifte echter belastingrente in rekening worden gebracht als die aangifte na de eerste dag van de vierde maand na afloop van het tijdvak waarop de aangifte ziet (doorgaans 1 april), wordt ingediend. In de brief van 5 juli 2018 waarin wordt ingegaan op de uitkomsten van het onderzoek naar de regeling belastingrente is benoemd dat het ongewenst is dat belastingrente in rekening kan worden gebracht als een correcte aangifte tussen 1 april en 1 juni (dus tijdig) wordt ingediend en dat het kabinet voornemens is om dit te veranderen.51 Daarom wordt voorgesteld de regeling belastingrente op dit punt aan te passen door te regelen dat geen belastingrente in rekening wordt gebracht als de aangifte vennootschapsbelasting wordt ingediend voor de eerste dag van de zesde maand na het tijdvak waarover de belasting wordt geheven (doorgaans 1 juni) en de belastingaanslag wordt vastgesteld overeenkomstig de ingediende aangifte.

Aanpassen belastingrente erfbelasting

Door een in het Belastingplan 2019 opgenomen wijziging van de AWR is met ingang van 1 januari 2019 bepaald dat degene die voor de eerste dag van de negende maand na het overlijden – dus binnen de aangiftetermijn die als hoofdregel geldt bij een verkrijging in verband met een overlijden – verzoekt om een voorlopige aanslag of aangifte doet, geen belastingrente in rekening wordt gebracht indien de (voorlopige of definitieve) aanslag erfbelasting wordt vastgesteld overeenkomstig dat verzoek of die aangifte.52 Tijdens de behandeling van die wetswijziging is aan de leden van de Eerste Kamer toegezegd te onderzoeken of een overeenkomstige regeling kan gelden ten aanzien van belastingaanslagen erfbelasting waarbij de termijn voor het indienen van de aangifte op een ander moment aanvangt dan op de dag van het overlijden of wordt opgeschort.53 Het gaat hierbij bijvoorbeeld om de situatie dat als gevolg van zwangerschap onzekerheid bestaat omtrent de persoon van de erfgenaam en om de situatie dat verkregen wordt ten gevolge van de vervulling van een voorwaarde. Inmiddels is gebleken dat die overeenkomstige regeling kan gaan gelden. Dit betekent dat wordt voorgesteld ook geen belastingrente in rekening te brengen indien het verzoek om een voorlopige aanslag of de aangifte is ontvangen binnen de aangiftetermijn die in de betreffende situatie geldt indien de (voorlopige of definitieve) aanslag erfbelasting wordt vastgesteld overeenkomstig dat verzoek of die aangifte. Ook wat betreft het tijdvak waarover eventueel belastingrente wordt berekend, wordt voorgesteld aan te sluiten bij de aangiftetermijn die in de betreffende situatie geldt. Dit betekent dat het tijdvak waarover belastingrente wordt berekend, in een dergelijke situatie aanvangt op het moment waarop de in die situatie geldende aangiftetermijn is verstreken.

Zoals gebruikelijk zijn de uitvoeringsgevolgen van de voorgestelde maatregel door de Belastingdienst in kaart gebracht. Hierbij is naar voren gekomen dat de Belastingdienst in – naar verwachting – ongeveer 50 gevallen per jaar niet aan de hand van de aangifte kan vaststellen of sprake is van een situatie waarbij de termijn voor het indienen van de aangifte erfbelasting op een ander moment aanvangt dan op de dag van het overlijden of wordt opgeschort. In die gevallen kan bij het opleggen van de belastingaanslag geen rekening worden gehouden met de voorgestelde rentemaatregel. Indien de Belastingdienst bij het beoordelen van de aangifte wordt gewezen op een dergelijke situatie door de belastingplichtige of de betrokken notaris of fiscaal dienstverlener, speelt dit uiteraard niet. Om het aantal zogenoemde «niet gedetecteerde zaken» zo gering mogelijk te houden, zullen notarissen en fiscaal dienstverleners – die veelal bij de genoemde aangiften betrokken zullen zijn – daarom op de hoogte worden gebracht van de nieuwe wetgeving op dit vlak. Daarnaast zal in de toelichting bij het aanslagbiljet een verwijzing worden opgenomen naar de website van de Belastingdienst, waar specifiek wordt ingegaan op de belastingrenteregeling voor de genoemde situaties. Indien desondanks na het opleggen van de aanslag blijkt dat ten onrechte of te veel belastingrente in rekening is gebracht, zal dit moeten worden gecorrigeerd door bezwaar te maken tegen de aanslag.

14. Implementatie WLTP-testmethode in de autogerelateerde belastingen

In dit wetsvoorstel worden wijzigingen voorgesteld ter implementatie in de autogerelateerde belastingen van de nieuwe, door de EU ingevoerde, geharmoniseerde testmethode om de CO₂-uitstoot van lichte voertuigen vast te stellen. Het betreft de invoering van de Worldwide harmonized Light vehicles Test Procedure (WLTP). Deze WLTP-testmethode vervangt de oude geharmoniseerde testmethode, de New European Driving Cycle (NEDC). Het streven van de WLTP-testmethode is een wereldwijd geharmoniseerde procedure voor het bepalen van onder andere de CO₂-emissies van lichte voertuigen, waaronder personenauto’s. De CO₂-uitstoot van personenauto’s speelt een rol in de autogerelateerde belastingen. De hoogte van de CO₂-uitstoot van personenauto’s is de heffingsgrondslag van de belasting van personenauto’s en motorrijwielen (bpm). Daarnaast geldt er een halftarief in de motorrijtuigenbelasting voor auto’s met een zeer lage CO₂-uitstoot, de zogenoemde zeer zuinige auto’s. In de bijtelling (IB/LB) speelt de CO₂-uitstoot van personenauto’s voor nieuwe gevallen nauwelijks nog een rol.

De WLTP-testmethode sluit beter aan bij de praktijkomstandigheden dan de NEDC-testmethode en leidt derhalve tot een betere benadering van de daadwerkelijke CO₂-uitstoot van personenauto’s. De implementatie van de WLTP in de autogerelateerde belastingen leidt dan ook tot een meer accurate en effectievere heffing en daarmede een rechtvaardiger heffing op de CO₂-uitstoot van personenauto’s. Om die reden is het wenselijk om de implementatie van de WLTP in de autogerelateerde belastingen zo snel als mogelijk uit te voeren.

De invoering van de WLTP-testmethode vereist wijzigingen in de autogerelateerde belastingen. De implementatie van de WLTP-testmethode in de autogerelateerde belastingen wordt in twee fasen uitgevoerd. De eerste fase van implementatie is bij Overige fiscale maatregelen 2017 (OFM 2017) per 1 januari 2017 uitgevoerd. Dit betrof de invoering van de WLTP-testmethode als tweede mogelijkheid om de hoogte van de CO₂-uitstoot vast te stellen. De met de WLTP-testmethode vastgestelde hoogte van de CO₂-uitstoot werd vervolgens omgerekend met behulp van de door de EU ontwikkelde CO₂MPAS-methode naar een NEDC-waarde. Deze tweede mogelijkheid was noodzakelijk omdat voor de periode tussen 7 juli 2017 en 1 september 2019 gold dat er zowel nieuwe NEDC- als WLTP-geteste personenauto’s verkocht konden worden. Het onderhavige wetsvoorstel ziet op de tweede fase van de implementatie van de WLTP-testmethode in de autogerelateerde belastingen. Het betreft de aanpassing van de definitie van CO₂-uitstoot die geldt als heffingsgrondslag van de bpm. Met dit wetsvoorstel worden tevens de tarieven en CO₂-schijven in de Wet BPM 1992 aangepast om goed aan te sluiten bij de hoogte van de CO₂-uitstoot gemeten conform de WLTP-testmethode. Uitgangspunt van deze aanpassingen van de CO₂-schijven en tarieven in de Wet BPM 1992 is het voorkomen dat de totale bpm-opbrengst verandert als gevolg van de implementatie van de WLTP-testmethode als enige voorgeschreven testmethode bij het vaststellen van de bpm. Voorgesteld wordt deze aanpassing per 1 juli 2020 in werking te laten treden.

Europese invoering WLTP

De WLTP-testmethode wordt in een transitieperiode gefaseerd ingevoerd. De EC heeft de WLTP-verordening op 7 juli 2017 in het Publicatieblad van de Europese Unie gepubliceerd.54 Vanaf 20 dagen na 7 juli 2017 konden de eerste personenauto’s waarvan de hoogte van de CO₂-uitstoot is vastgesteld conform de WLTP-testmethode op de markt worden gebracht. Een jaar later, op 1 september 2018, is de nieuwe testmethode verplicht voor alle nieuwe modellen met uitzondering van uitlopende series waarvan het opvolgmodel in de startblokken staat. Met ingang van 1 september 2019 moeten alle nieuw verkochte voertuigen beschikken over een CO₂-waarde vastgesteld conform de WLTP-testmethode. In 2021 moeten autofabrikanten voldoen aan de zogenoemde fabrikantennorm van maximaal 95 gram CO₂ per kilometer. Deze uitstootgrens wordt ook wel de Europese fabrikantennorm of het Europees bronbeleid genoemd. Dit betekent dat de nieuwverkochte personenauto’s van autofabrikanten gemiddeld niet meer mogen uitstoten dan 95 gram CO₂ per kilometer. Deze norm is in het verleden vastgesteld op basis van NEDC-testwaarden. Om ook de WLTP-geteste personenauto’s te betrekken bij de fabrikantennorm krijgen alle personenauto’s tot en met 2021 twee waarden voor de CO₂-uitstoot, zowel conform WLTP- én NEDC-testmethode. De CO₂-uitstoot conform de NEDC-testmethode kan worden berekend aan de hand van het Europese rekenmodel CO₂mpas. Daarnaast hebben autofabrikanten de mogelijkheid om personenauto’s zowel volgens de WLTP- als de NEDC-testmethode te testen, het zogenoemde dubbeltesten.

Uitgangspunten kabinet voor de implementatie WLTP

Grondslag belastingheffing

De hoogte van de CO₂-uitstoot van personenauto’s is de heffingsgrondslag van de bpm. Op dit moment is «CO₂-uitstoot» in de Wet BPM 1992 gedefinieerd als CO₂-uitstoot gemeten conform de NEDC-testmethode of volgens de Europese correlatiemethode (CO₂mpas) herrekenende uitstoot conform de WLTP-testmethode naar CO₂-uitstoot conform de NEDC-testmethode. Deze definitie is niet meer van deze tijd nu van alle nieuwe auto’s de hoogte van de CO₂-uitstoot vastgesteld moet worden met behulp van de WLTP-testmethode. Die definitie is dan ook niet meer geschikt om te worden gebruikt voor de berekening van de verschuldigde bpm. Met dit wetsvoorstel wordt de definitie van CO₂-uitstoot in de Wet BPM 1992 aangepast van «CO₂-uitstoot gemeten conform de NEDC-testmethode» naar: CO₂-uitstoot gemeten conform de WLTP-testmethode.

Bij de implementatie van de WLTP in de autogerelateerde belastingen staat de bpm centraal. In de MRB en de bijtelling LB/IB speelt de CO₂-uitstoot als grondslag voor de belastingheffing door de beleidsmatige aanpassingen van de Wet uitwerking Autobrief II voor nieuwe personenauto’s nauwelijks nog een rol. Een uitzondering hierop is het halftarief in de MRB voor zeer zuinige auto’s met een CO₂-uitstoot van meer dan 0 g/km maar niet meer dan 50 g/km. Hierna wordt nader ingegaan op de behandeling van zeer zuinige auto’s in de MRB in relatie tot de implementatie van de WLTP.

Eerste fase implementatie WLTP in de autogerelateerde belastingen

De eerste stap in de implementatie van de WLTP in de autogerelateerde belastingen is, zoals hiervoor gesteld, per 1 januari 2017 in werking getreden. De grondslag voor de bpm, de CO₂-gerelateerde regelingen in de MRB en de bijtelling LB/IB in de wetgeving zijn gebaseerd op CO₂-uitstoot gemeten conform de NEDC-testmethode. Deze grondslagberekening op basis van de NEDC-testmethode is echter niet toereikend voor belastingheffing op basis van CO₂-uitstoot gemeten conform de WLTP-testmethode. Omwille van de Europese handhaving van de fabrikantennorm wordt, zoals hierboven beschreven tot en met 2021, van alle WLTP-geteste auto’s ook een CO₂-uitstoot conform de NEDC-testmethode vastgesteld. Bij OFM 2017 is om die reden de definitie van CO₂-uitstoot in de Wet BPM 1992 verbreed, zodat voor de heffing van de bpm op WLTP-geteste auto’s, de conform de NEDC-testmethode vastgestelde CO₂-uitstoot van deze auto’s kan worden toegepast.55 Op deze wijze werd voorzien in een uitvoerbare en budgettair neutrale oplossing voor de heffing van de bpm op WLTP-geteste auto’s. Dit betreft echter een tijdelijke oplossing omdat van WLTP-geteste auto’s vanaf 1 januari 2022 geen CO₂-uitstoot conform de NEDC-testmethode meer zal worden vastgesteld.

Tweede fase implementatie WLTP in de autogerelateerde belastingen

Aanpassing definitie CO₂-uitstoot

Dit wetsvoorstel regelt dat deze definitie van CO₂-uitstoot in de Wet BPM 1992 per 1 juli 2020 wordt aangepast van «CO₂-uitstoot gemeten conform de NEDC-testmethode» naar: CO₂-uitstoot gemeten conform de WLTP-testmethode. Als gevolg van deze aanpassing is vanaf 1 juli 2020 de op het Certificaat van Overeenstemming (CvO) geregistreerde WLTP-CO₂-uitstoot de heffingsgrondslag van de bpm en derhalve relevant voor de berekening van het verschuldigde bedrag aan bpm.

Aanpassingen bpm-tarieftabel

De verwachting is dat de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de WLTP-testmethode gemiddeld hoger is dan de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de NEDC-testmethode. De hoogte van de bpm is direct afhankelijk van de hoogte van de CO₂-uitstoot van de auto. De bpm-tarieven zijn progressief vormgegeven, waardoor relatief kleine veranderingen in de hoogte van de CO₂-uitstoot van auto’s tot relatief grote veranderingen in de bpm-opbrengst kunnen leiden. Op dit moment zijn de bpm-tarieven gebaseerd op de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de NEDC-testmethode. Om een verandering van de bpm-opbrengst als gevolg van de aanpassing van de heffingsgrondslag van de bpm van NEDC naar WLTP te voorkomen is een aanpassing van de bpm-tarieftabellen noodzakelijk. Om de implementatie van de WLTP in de Wet BPM 1992 budgettair neutraal vorm te geven is dan ook voldoende inzicht nodig in hoe de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de WLTP-testmethode zich verhoudt tot de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de NEDC-testmethode.

Om meer inzicht te krijgen in het vaststellen van de hoogte van de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de NEDC-testmethode ten opzichte van een vaststelling met behulp van de WLTP-testmethode heeft het kabinet TNO gevraagd onderzoek te doen. Op basis van ruim 170.000 in Nederland geregistreerde WLTP-geteste personenauto’s is vastgesteld dat de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de WLTP-testmethode gemiddeld 10% + 15 g/km hoger is dan de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de NEDC-testmethode. Om die reden stelt het kabinet voor om de CO₂-schijfgrenzen in de Wet BPM 1992 met 10% + 15 g/km te verschuiven, zodat personenauto’s gemiddeld genomen in dezelfde tariefcategorie blijven. Voor een budgettair neutrale aanpassing moeten vervolgens ook de tarieven in de tabel worden aangepast. Als de tarieven per gram CO₂ gelijk zouden blijven, gaat de totale opbrengst van de bpm namelijk omhoog doordat auto’s die volgens de WLTP-testmethode worden getest gemiddeld een hogere CO₂-uitstoot blijken te hebben en het cumulatieve bedrag per tariefschijf dan toeneemt doordat de schijven langer zijn geworden. De variabele tarieven zijn voor alle tariefcategorieën verlaagd, zodanig dat de totale bpm-opbrengst gelijk blijft. De lengte van de eerste tariefschijf neemt relatief meer toe dan de lengte van de overige tariefschijven vanwege de gehanteerde formule van 10% + 15 g/km en het feit dat de ondergrens van de eerste tariefschijf op 0 g/km blijft staan. Om die reden wordt het tarief in de eerste tariefschijf met een groter percentage verlaagd dan de tarieven in de overige tariefschijven.

In de Wet BPM 1992 bestaat een dieseltoeslag voor dieselpersonenauto’s. Deze dieseltoeslag geldt per 1 januari 2020 voor dieselpersonenauto’s met een volgens de NEDC-testmethode vastgestelde CO₂-uitstoot vanaf 59 g/km. In het kader van de implementatie van de WLTP in de Wet BPM 1992 wordt voorgesteld om deze grens van 59 g/km per 1 juli 2020 met 10% + 15 g/km te verhogen naar 80 g/km.

Deze 10% + 15 g/km betreft het gemiddelde verschil tussen de hoogte van de CO₂-uitstoot vastgesteld volgens de WLTP-testmethode en de hoogte van de CO₂-uitstoot vastgesteld volgens de NEDC-testmethode. Voor sommige auto’s is dit verschil groter dan 10% +15 g/km. Voor andere auto’s is het verschil weer kleiner dan 10% + 15 g/km. Hierdoor is het mogelijk dat, als gevolg van de nieuwe bpm-tarieftabel, de bpm op sommige auto’s stijgt of daalt. Dit is een logisch gevolg van de nieuwe WLTP-testmethode, omdat de nieuwe testmethode de CO₂-uitstoot in de praktijk beter benadert. Auto’s die in de praktijk daadwerkelijk CO₂-zuiniger zijn komen gunstiger uit de WLTP-test en omgekeerd.

Uit het onderzoek van TNO blijkt tevens dat de CO₂-uitstoot gemeten volgens de WLTP-testmethode binnen voertuigsegmenten een grotere spreiding vertoont ten opzichte van de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de NEDC-testmethode. Uit de data blijkt bijvoorbeeld dat auto’s met een CO₂-uitstoot die volgens de NEDC-testmethode tussen 100 g/km en 110 g/km ligt, onder de WLTP-testmethode een uitstoot tussen de 112 g/km en 157 g/km hebben. De bpm-verandering als gevolg van de aanpassing van de heffingsgrondslag ligt voor 80% van de auto’s tussen de -15% en +35%. De verandering van de bpm zal doorwerken in de prijs van auto’s, wat tot gedragseffecten kan leiden. Ook is het mogelijk dat het aanbod van auto’s en de prijsstelling van fabrikanten op de Nederlandse markt verandert, omdat de aanpassing van de tariefstructuur voor bepaalde auto’s gunstiger uitpakt dan voor andere auto’s. In hoeverre prijzen, aanbod en gedrag veranderen is onzeker en hangt af van vele factoren, zoals het aandeel van de bpm in de verkoopprijs (10% à 20%), de mate waarin veranderingen in de hoogte van de bpm worden doorberekend in consumentenprijzen en consumentenpreferenties. Het is onzeker of al deze veranderingen ook tot budgettaire veranderingen leiden. Consumenten kunnen bijvoorbeeld overstappen naar een zuiniger auto waar minder bpm over wordt betaald. Maar ook naar een auto die in prijs daalt, maar waarvoor de bpm wel een groter deel van de verkoopprijs uitmaakt. Het is dan ook zeer onzeker of de gedragseffecten tot een significante derving of opbrengst leiden. Daarom worden in de raming geen gedragseffecten meegenomen.

Aanpassingen bpm-tarieftabel voor PHEV’s

Voor PHEV’s geldt een aparte tarieftabel in de Wet BPM 1992. Het door TNO vastgestelde verschil tussen CO₂-uitstoot gemeten volgens de WLTP-testmethode en de CO₂-uitstoot gemeten volgens de NEDC-testmethode van 10% + 15 g/km geldt echter niet voor PHEV’s. Uit analyses van TNO blijkt de volgens de WLTP-testmethode gemeten CO₂-uitstoot van PHEV’s gemiddeld 30% – 5 g/km hoger is dan gemeten volgens de NEDC-testmethode. Ook voor PHEV’s geldt dat, zoals hiervoor beschreven, de CO₂-uitstoot gemeten volgens de WLTP-testmethode hoger of lager kan zijn dan dit gemiddelde verschil ten opzichte van de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de NEDC-testmethode en dat de bpm op individuele PHEV’s daardoor hoger of lager kan worden onder de nieuwe bpm-tarieftabel.

Om de totale bpm-opbrengst niet te laten stijgen als gevolg van de WLTP-testmethode verhoogt het kabinet de CO₂-schijfgrenzen in de bpm-tarieftabel voor PHEV’s met het hierboven genoemde verschil, waardoor PHEV’s gemiddeld genomen in dezelfde CO₂-tariefschijf blijven vallen. Daarnaast verlaagt het kabinet de variabele componenten in de bpm-tarieftabel voor PHEV’s. Op deze wijze wordt voorkomen dat de bpm op PHEV’s gemiddeld genomen toeneemt. De wijziging van de Wet BPM 1992 zal ook bij PHEV’s doorwerken in de prijs van auto’s, wat tot gedragseffecten zal leiden. Het is zeer onzeker of de gedragseffecten tot een significante derving of opbrengst zullen leiden. Daarom worden in de raming geen gedragseffecten meegenomen.

Halftarief MRB voor zeer zuinige auto’s

Vanaf 2021 moeten autofabrikanten er, volgens de Europese fabrikantennorm, voor zorgen dat de gemiddelde CO₂-uitstoot van nieuwe personenauto’s niet hoger is dan 95 gram g/km. Om de ontwikkeling van nieuwe aandrijflijnen en energiezuinige technieken te stimuleren kunnen autofabrikanten zogenoemde superkredieten ontvangen voor de verkoop van nieuwe auto’s met een CO₂-uitstoot van niet meer dan 50 g/km. Zo telt een auto in 2021, met een CO₂-uitstoot van minder dan 50 g/km, 1,67 keer mee voor het gemiddelde van de autofabrikant. Op deze wijze stimuleert de EU de ontwikkeling van auto’s met een zeer lage CO₂-uitstoot. Deze grens van 50 g/km is, net als de CO₂-uitstootnorm van 95 g/km, gebaseerd op de NEDC-testmethode. In Europees verband is besloten om deze superkredieten vanaf 1 januari 2021 alleen nog beschikbaar te stellen voor nieuwe personenauto’s waarvan de CO₂-uitstoot gemeten volgens de WLTP-testmethode lager is dan 50 g/km. Dit betekent dat de Europese Unie in de toekomst alleen superkredieten verstrekt aan zeer zuinige personenauto’s met een CO₂-uitstoot lager dan 50 g/km gemeten volgens de WLTP-testmethode.

In de MRB geldt een halftarief voor personenauto’s met een CO₂-uitstoot van hoger dan 0 g/km maar niet hoger dan 50 g/km, de zogenoemde zeer zuinige auto’s. In de praktijk voldoen tot op heden alleen sommige, maar niet alle PHEV’s aan deze grens van 50 g/km. Deze faciliteit biedt een prikkel voor de tweedehandsmarkt van deze zeer zuinige auto’s. Zo zijn die PHEV’s die uit de lease komen aantrekkelijk voor de Nederlandse tweedehands autokoper. Daarnaast biedt het halftarief in de MRB een prikkel tot aankoop van een nieuwe zeer zuinige personenauto, zoals een zuinige PHEV. Het kabinet stelt voor de grens van 50 g/km als criterium voor het halftarief in de MRB te handhaven. Op deze wijze wordt gelijke tred gehouden met de hierboven beschreven Europese definitie van een auto met zeer lage CO₂-uitstoot. De grens van 50 g/km als criterium voor het halftarief in de MRB wordt dan ook niet aangepast bij toepassing van de WLTP-testmethode. Indien het Wetsvoorstel uitwerking fiscale vergroeningsmaatregelen Klimaatakkoord en Urgenda in de ingediende vorm tot wet wordt verheven geldt het halftarief in de MRB voor zeer zuinige auto’s tot 1 januari 2025. In 2025 geldt een driekwarttarief. Vanaf 1 januari 2026 vervalt de korting.

Het kabinet is wel voornemens dit halftarief in de MRB te handhaven voor de personenauto’s waarvoor dit halftarief gold op basis van een volgens de NEDC-testmethode vastgestelde CO₂-uitstoot lager dan 50 g/km. Hiermee worden bestaande gevallen met een halftarief gerespecteerd. Hiervoor is overgangsrecht noodzakelijk. Een dergelijke overgangsrecht is echter niet inpasbaar in het bestaande verouderde MRB-systeem van de Belastingdienst. Het streven is dat het nieuwe MRB-systeem opgeleverd met ingang van 1 januari 2021. Om die reden stelt het kabinet voor om tot het moment van oplevering van het nieuwe MRB-systeem die dat mogelijk maakt, voor de vaststelling van het recht op halftarief MRB uit te blijven gaan van de CO₂-uitstoot die is vastgesteld met behulp van de NEDC-testmethode. Vanaf de datum waarop het nieuwe MRB-systeem operationeel wordt, wordt het volgende overgangsrecht voorgesteld. Voor alle zeer zuinige personenauto’s met een datum eerste toelating op de weg (hierna: DET) van vóór bedoelde inwerkingtredingsdatum waarvoor op grond van de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de NEDC-testmethode een halftarief in de MRB geldt, blijft dit halftarief van toepassing tot 1 januari 2025. Nieuwe zeer zuinige personenauto’s die worden tenaamgesteld vanaf bedoelde inwerkingtredingsdatum komen alleen in aanmerking voor een halftarief in de MRB wanneer de conform de WLTP-testmethode vastgestelde CO₂-uitstoot hoger is dan 0 g/m maar niet hoger is dan 50 g/km. Dit overgangsrecht dat zal in werking treden bij koninklijk besluit.

Op deze wijze blijft de bestaande prikkel om het bestaande PHEV-wagenpark aantrekkelijk te maken voor de tweedehands autokoper gehandhaafd. En houdt het halftarief in de MRB voor zeer zuinige auto’s gelijke tred met de Europese definitie van auto’s met een zeer lage CO₂-uitstoot.

Overgangsrecht bpm

Voor de heffing van de bpm geldt in beginsel voor alle nieuwe auto’s die per 1 juli 2020 tenaamgesteld worden de tarieven zoals vormgegeven in het onderhavige wetsvoorstel. Wanneer deze aanpassingen in het onderhavige wetsvoorstel leiden tot een verhoging van de bpm kan, onder de in artikel 16a Wet BPM 1992 beschreven voorwaarden, tot 2 maanden na inwerkingtreding van deze wet, aanspraak worden gemaakt op de Wet BPM 1992 zoals deze gold voor de tariefsaanpassing. Voor auto’s die op of na 1 juli 2020 voor het eerst in Nederland worden geregistreerd, waarvan de CO₂-uitstoot uitsluitend is vastgesteld conform de NEDC-testmethode, en voor de heffing van de bpm als nieuwe auto worden aangemerkt, geldt de Wet BPM 1992 zoals deze luidde op 30 juni 2020.

Budgettaire aspecten

Het uitgangspunt voor de implementatie van de WLTP in de autogerelateerde belastingen is dat er sprake is van budgettaire neutraliteit. Het is niet de bedoeling dat de totale bpm-opbrengst wordt verhoogd dan wel verlaagd als gevolg van de implementatie van de WLTP. Daartoe wordt voor de bpm-tarieftabellen gebruik gemaakt van door TNO berekende verschillen in de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de WLTP-testmethode en de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de NEDC-testmethode van in Nederland geregistreerde WLTP-geteste personenauto’s. De CO₂-schijfgrenzen in de Wet BPM 1992 worden aangepast zodat personenauto’s gemiddeld genomen in dezelfde tariefcategorie blijven vallen. Voor een budgettair neutrale aanpassing moeten vervolgens ook de tarieven in de tabel worden aangepast, omdat de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de WLTP-testmethode gemiddeld hoger ligt dan de CO₂-uitstoot vastgesteld conform de NEDC-testmethode. De verandering van de Wet BPM 1992 zal doorwerken in de prijs van auto’s, wat tot gedragseffecten kan leiden. Ook is het mogelijk dat het aanbod van auto’s op de Nederlandse markt verandert, omdat de aanpassing van de heffingsgrondslag voor bepaalde auto’s gunstiger uitpakt dan voor andere auto’s. In hoeverre prijzen, aanbod en gedrag veranderen is onzeker. Het is zeer onzeker of dergelijke gedragseffecten tot een significante derving of opbrengst leiden. Daarom worden in de raming geen gedragseffecten meegenomen.

Naast deze mogelijke gedragseffecten geeft TNO in het onderzoek naar de WLTP-testmethode aan dat een aantal factoren in de toekomst kunnen leiden veranderingen in de hoogte van de CO₂-uitstoot gemeten volgens de WLTP-testmethode. Zo zullen fabrikanten hun nieuwe automodellen gaan optimaliseren voor de nieuwe testomstandigheden en de grenzen opzoeken van wat toegestaan is in de WLTP-testmethode. Daarnaast geeft TNO aan dat autofabrikanten onder de WLTP-regelgeving een zogenoemde «declared CO_2-value» als officiële CO₂-uitstootcijfer van de auto kunnen opgeven. Deze declared value mag – bij een controletest door een keuringsinstantie – niet lager blijken dan het daadwerkelijke testresultaat, de «measured value». Deze declared value mag wel onbeperkt hoger zijn dan de measured value. Op dit moment geven autofabrikanten voor hun WLTP-auto’s in sommige gevallen declared values op die substantieel hoger zijn dan de daadwerkelijke testresultaten. TNO spreekt daarom in het rapport van mogelijke «inflated WLTP-values». TNO verwacht dat autofabrikanten, zodra na 2021 de WLTP-uitstootwaarden voor autofabrikanten relevant worden om te voldoen aan de Europese CO₂-fabrikantennorm lagere WLTP-waarden zullen gaan opgeven die dichter bij de measured value zullen liggen. Dit betekent dat de mogelijkheid bestaat dat de WLTP CO₂-uitstootcijfers na 2021 relatief snel dalen en de WLTP CO₂-uitstootcijfers op dit moment niet in alle gevallen een representatief beeld geven.

Het kabinet acht het daarom om budgettaire redenen noodzakelijk om de ontwikkelingen van de CO₂-uitstoot gemeten conform de WLTP-testmethode scherp te monitoren. Indien significante ontwikkelingen in de CO₂-uitstoot gemeten conform de WLTP-testmethode kunnen leiden tot onbedoelde veranderingen in de totale bpm-opbrengst dan kan dit reden zijn om de bpm-tarieven aan te passen.

15. Benzineauto met compressieontsteking uitzonderen van dieseltoeslag in de bpm

In de Wet BPM 1992 geldt een toeslag voor personenauto’s en bestelauto’s die worden aangedreven door een motor met een compressieontsteking, de zogenoemde dieseltoeslag. De dieseltoeslag geldt ter compensatie van het accijnsvoordeel dat dieselauto’s hebben ten opzichte van benzineauto’s. Inmiddels zijn er ook benzinemotoren ontwikkeld met een compressieontsteking. Het wetsvoorstel bevat een maatregel die voorkomt dat de huidige dieseltoeslag ook gaat gelden in geval van benzinemotoren met een compressieontsteking. Dergelijke benzineauto’s profiteren immers niet van het lagere accijnstarief van diesel.

16. Aanpassen van de fijnstoftoeslag

De Wet uitwerking Autobrief II regelt een wijziging van de Wet op de motorrijtuigenbelasting 1994 (Wet MRB 1994) zodat een fijnstoftoeslag voor dieselpersonenauto’s en dieselbestelauto’s met een fijnstofuitstoot van meer dan 5 milligram per kilometer (mg/km) gaat gelden. De inwerkingtreding van die wijziging geschiedt op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip. Bij de implementatie van genoemde wijziging is naar voren gekomen dat de regeling op enkele onderdelen een aanvulling behoeft.

17. Verstrekken identificerende gegevens door financiële ondernemingen

Voorgesteld wordt in de IW 1990 expliciet vast te leggen welke identificerende gegevens van de houder van een bankrekening de Belastingdienst59 (via het zogenoemde verwijzingsportaal bankgegevens)60 kan opvragen bij financiële ondernemingen61voor het afboeken van een door de Belastingdienst ontvangen betaling op een in te vorderen bedrag. De voorgestelde maatregel bestendigt de huidige praktijk en verduidelijkt dat de gegevensverwerking rechtmatig is voor de Belastingdienst en financiële ondernemingen. De identificerende gegevens betreffen met betrekking tot een natuurlijk persoon: de naam, het adres (waaronder mede begrepen de woonplaats) en de geboortedatum. In andere gevallen (bijvoorbeeld bij rechtspersonen) betreffen de identificerende gegevens: de naam, het adres (waaronder mede begrepen de vestigingsplaats) en een uniek nummer als bedoeld in de Handelsregisterwet 200762 of hiermee vergelijkbaar identificatienummer.

De voorgestelde bepaling is noodzakelijk voor het geval dat een betaling aan de Belastingdienst geen betalingskenmerk bevat of wanneer het betalingskenmerk ontbreekt. Zonder (juist) betalingskenmerk kan de Belastingdienst niet verifiëren of een openstaand bedrag is betaald. Dit heeft tot gevolg dat de Belastingdienst de betaling niet kan afboeken. In de praktijk komt het regelmatig voor dat de Belastingdienst een betaling op basis van de daarbij meegeleverde gegevens, zonder navraag te doen bij financiële ondernemingen, niet zou kunnen traceren.

Met behulp van de opvraag van de identificerende gegevens bij financiële ondernemingen (via het verwijzingsportaal bankgegevens)63 kan de Belastingdienst de identiteit van de betaler alsnog achterhalen, de betaling vervolgens koppelen aan een openstaand bedrag en de betaling afboeken. Hiermee voorkomt de Belastingdienst dat ten aanzien van zo’n openstaand bedrag wordt overgegaan tot het opleggen van boetes, het verzenden van aanmaningen, het betekenen van dwangbevelen en verdere invorderingsmaatregelen. Deze stappen zijn overbodig (er is namelijk betaald), ingrijpend voor betrokkenen en duur voor de Belastingdienst.

Gegevensbescherming

Uit de voorgestelde maatregel zullen verwerkingen van persoonsgegevens voortvloeien. Persoonsgegevens worden onder meer als een onderdeel van de persoonlijke levenssfeer in de Grondwet en als onderdeel van het privéleven in het EVRM beschermd.64 Omdat de beperkingen die ten aanzien van het desbetreffende recht kunnen worden aangebracht het meest expliciet zijn geregeld in het EVRM, wordt de voorgestelde maatregel allereerst getoetst aan (het toepasselijke artikel) in het EVRM.65 Voorts is op de verwerking van persoonsgegevens de AVG van toepassing en zal derhalve in deze memorie worden ingegaan op de specifieke waarborgen uit de AVG.66 Hierbij zal ook worden gereflecteerd op de zogenoemde gegevensbeschermingseffectbeoordeling (ook wel: Privacy Impact Assessment (PIA)).

Ten aanzien van het EVRM is relevant dat de verwerking van de identificerende gegevens onder de reikwijdte van het privéleven valt en dat er sprake is van een inmenging in het privéleven van betrokkene door de Belastingdienst. Wanneer een dergelijke inmenging aan de orde is, is allereerst vereist dat deze bij de wet is voorzien. Dit houdt in dat sprake is van een wettelijke basis (in het nationale recht) en dat deze strookt met de principes van de rechtstaat. Aan de wettelijke basis worden kwaliteitseisen gesteld. Zo moet deze voldoende toegankelijk zijn voor de betrokkene. Voorts dient de wettelijke basis voldoende voorzienbaar te zijn. Dit houdt onder meer in dat de regeling voldoende precies is opdat een betrokkene kan voorzien wat de consequenties van de wettelijke bepaling in zijn specifieke geval zullen zijn.67 De wettelijke basis dient voorts afdoende waarborgen te bevatten om willekeur en misbruik te vermijden. Dit is name van belang in het geval dat deze (identificerende) gegevens aan andere persoonsgegevens (kunnen) worden gekoppeld. Omdat in de voorgestelde maatregel voldoende duidelijk en nauwkeurig is uitgewerkt dat de Belastingdienst bevoegd is om de (specifiek genoemde) identificerende gegevens te verwerken en dat financiële ondernemingen zijn gehouden de identificerende gegevens aan de Belastingdienst te verstrekken en hierbij is aangegeven voor welk doeleinde dit gebeurt, wordt hiermee voldaan aan de genoemde kwaliteitseisen.

Verder is vereist dat een inmenging in een democratische samenleving noodzakelijk is in het belang van – in dit geval – het economisch welzijn van het land. Een inmenging is noodzakelijk wanneer sprake is van een dringende maatschappelijke behoefte daartoe. Dit gaat op voor de voorgestelde maatregel. Zoals gezegd, zijn de identificerende gegevens noodzakelijk voor het afboeken van een door de Belastingdienst ontvangen betaling op een in te vorderen bedrag.68 Met de identificerende gegevens kan worden voorkomen dat de Belastingdienst ten aanzien van een openstaand bedrag invorderingsmaatregelen treft met de maatschappelijke gevolgen van dien, terwijl feitelijk wel is betaald.69 Het noodzakelijkheidscriterium wordt mede ingevuld aan de hand van de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit. Ten aanzien van de proportionaliteit dient afgewogen te worden of verwerkingen die uit de voorgestelde maatregel voortvloeien, evenredig zijn aan het beoogde doel. Zoals gezegd, schetst de voorgestelde maatregel de randvoorwaarden voor de verwerking van de identificerende gegevens, waardoor de proportionaliteit wordt gewaarborgd. In dit verband is ook de verwerking van het burgerservicenummer uitgesloten. Voorts staat de verwerking in redelijke verhouding tot hetgeen met de identificerende gegevens kan worden bereikt (zoals hiervoor bij de noodzakelijkheid is toegelicht).

Ten aanzien van de subsidiariteit geldt dat het doel waarvoor de persoonsgegevens worden verwerkt in redelijkheid niet op een andere, voor de bij de verwerking van persoonsgegevens betrokkene minder nadelige wijze, kan worden bereikt. Dit gaat op voor de voorgestelde verwerking van de identificerende gegevens. In de praktijk zal de Belastingdienst enkel de identificerende gegevens (via het verwijzingsportaal bankgegevens) opvragen bij financiële ondernemingen wanneer er geen andere mogelijkheid is een door de Belastingdienst ontvangen betaling op een in te vorderen bedrag af te boeken. Dit doet zich voor in het geval dat er geen of een onjuist betalingskenmerk is gebruikt bij een betaling en ook andere (identificerende) gegevens die met de betaling zijn meegeleverd niet geschikt zijn om de betaling te verwerken.70 Het niet opvragen van de identificerende gegevens (via het verwijzingsportaal bankgegevens) zou tot ingrijpende en nadelige gevolgen voor betrokkenen kunnen leiden, omdat zonder benodigde informatie de Belastingdienst zoals gezegd ook – onterecht – invorderingsmaatregelen kan treffen jegens betrokkenen. Mocht de Belastingdienst al weten bij welke betrokkene aanvullende informatie zou kunnen worden opgevraagd, dan zou dit voor betrokkene nadeliger zijn omdat dit proces langer duurt en tot administratieve lasten leidt.

Voorgenomen wet- en regelgeving inzake de verwerking van persoonsgegevens dient voorts te worden getoetst aan de beginselen in en eisen van de AVG. Persoonsgegevens moeten volgens de AVG allereerst worden verwerkt op een wijze die ten aanzien van de betrokkene rechtmatig, behoorlijk en transparant is. De voorgestelde maatregel voorziet allereerst in een specifieke wettelijke grondslag voor de verwerking. Zoals gezegd, wordt de huidige praktijk hiermee bestendigd.71 De beoogde verwerkingen door de Belastingdienst vinden aldus plaats voor zover dit noodzakelijk is voor de vervulling van een wettelijk vastgelegde taak van algemeen belang van de Belastingdienst.72 Voor de betreffende financiële ondernemingen is de verwerking van de bij de maatregel betrokken persoonsgegevens noodzakelijk voor de vervulling van een wettelijke verplichting die op hen rust. Met de maatregel wordt dan ook beoogd te verduidelijken dat financiële ondernemingen zijn gehouden tot de verwerking van de identificerende gegevens en die gegevens derhalve rechtmatig kunnen verwerken. Op basis van de bepaling is het voor betrokkenen transparant in hoeverre de hen betreffende persoonsgegevens (kunnen) worden verwerkt.

Persoonsgegevens mogen volgens de AVG voorts slechts worden verzameld voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden en mogen vervolgens niet verder op een met die doeleinden onverenigbare wijze worden verwerkt (doelbinding). Omdat de voorgestelde maatregel een concreet omschreven verwerkingsdoeleinde bevat (het afboeken van een door de Belastingdienst ontvangen betaling op een in te vorderen bedrag), wordt invulling gegeven aan dit beginsel. In de uitvoering van de voorgestelde maatregel (door de Belastingdienst en bij verwerking binnen het genoemde verwijzingsportaal bankgegevens)73 zal tevens worden voorzien in de uitvoering van deze en andere benodigde gegevensbeschermingsbeginselen uit de AVG, zoals minimale gegevensverwerking, opslagbeperking, integriteit en vertrouwelijkheid. Zie hiervoor de toelichting op de PIA hieronder. Ten aanzien van het beginsel juistheid is voorts van belang dat de Belastingdienst alle redelijke maatregelen treft om de identificerende gegevens, die, gelet op de doeleinden waarvoor zij worden verwerkt, onjuist zijn, onverwijld te wissen of te rectificeren.

Gezien de aard van dit voorstel is in de fase van beleidsontwikkeling een PIA uitgevoerd. Met behulp van dit instrument is de noodzaak onderzocht van de voorgenomen verwerking van persoonsgegevens en zijn de gevolgen en risico’s van de maatregel voor gegevensbescherming in kaart gebracht. Hierbij is in het bijzonder aandacht besteed aan de beginselen inzake de verwerking van persoonsgegevens uit de AVG en zijn maatregelen benoemd op het gebied van doelbinding, minimale gegevensverwerking, opslagbeperking, integriteit en vertrouwelijkheid (een goede beveiliging) en het effectueren van de rechten van betrokkenen. Aangezien het verwijzingsportaal bankgegevens al in de nodige gegevensbeschermingsmaatregelen voorziet, is hierbij ingegaan op aanvullende maatregelen bij de Belastingdienst.74In dit kader is ten aanzien van doelbinding en minimale gegevensverwerking van belang dat de uitvoeringspraktijk dusdanig is ingericht dat zo min mogelijk persoonsgegevens worden verwerkt op grond van de voorgestelde maatregel en dat dit binnen de doelbinding gebeurt, door alleen in relevante gevallen de identificerende gegevens op te vragen via het verwijzingsportaal bankgegevens. Hierbij gaat het zoals gezegd dus om de gevallen waarbij het afboeken van een door de Belastingdienst ontvangen betaling op een in te vorderen bedrag op basis van de met de betaling aangeleverde gegevens niet mogelijk is. Omdat de identificerende gegevens de Belastingdienst in staat stellen de betalingen voor openstaande bedragen en de hierbij behorende persoonsgegevens correct te verwerken, draagt dit bij aan het genoemde beginsel van minimale gegevensverwerking omdat wordt voorkomen dat meer (onjuiste) gegevens (bijvoorbeeld van een onjuiste betaler) worden verwerkt. Voorts wordt ervoor gezorgd dat de identificerende gegevens niet langer worden bewaard dan noodzakelijk is en dat de bestaande (fiscale) bewaartermijnen worden gehanteerd. De Belastingdienst bewaart de gegevens vervolgens niet langer dan noodzakelijk is conform de Archiefwet 1995 en de bijbehorende selectielijsten.75Daarnaast zorgt de Belastingdienst in de praktijk voor passende technische of organisatorische maatregelen die ervoor zorgen dat de identificerende gegevens op een dusdanige manier worden verwerkt dat een passende beveiliging ervan gewaarborgd is, en dat zij onder meer beschermd zijn tegen ongeoorloofde of onrechtmatige verwerking en tegen onopzettelijk verlies, vernietiging of beschadiging (en hiermee ook minimale gegevensverwerking). Denk hierbij aan het enkel verschaffen van toegang tot de identificerende gegevens aan medewerkers van de Belastingdienst voor wie dit noodzakelijk is voor hun werkzaamheden.76 De Baseline informatiebeveiliging Overheid (BIO) vormt daarbij een belangrijk basisnormenkader voor informatiebeveiliging. Tot slot kunnen de rechten van de betrokkenen op basis van de AVG beoordeeld worden door specifiek gemandateerde medewerkers die dergelijke AVG-verzoeken mogen afhandelen. Op de website van de Belastingdienst is aangegeven hoe betrokkenen zich voor nadere inlichtingen met betrekking tot de verwerking van hun gegevens tot de Belastingdienst kunnen wenden.77

18. Wijzigingen Belastingwet BES en Douane- en accijnswet BES

Indienen van jaarrekening bij BCN

Voorgesteld wordt wettelijk vast te leggen dat lichamen die op grond van de Belastingwet BES worden geacht in Nederland te zijn gevestigd, ook verplicht zijn om een gewaarmerkt afschrift van de jaarrekening bij de inspecteur van de Belastingdienst Caribisch Nederland (BCN) in te dienen. Abusievelijk is dit niet eerder in de wet opgenomen. In de praktijk ontvangt de BCN om die reden niet in alle gevallen de jaarrekening van die lichamen. Aangezien inzage in de jaarrekening de inspecteur een betere informatiepositie verschaft, wordt voorgesteld hierbij alsnog te regelen dat ook in die gevallen een afschrift van de jaarrekening bij de inspecteur van de BCN moet worden ingediend. Deze jaarrekening helpt de BCN bij het uitoefenen van controle. Hoewel de lichamen waar het hier om gaat geen winstbelasting in Caribisch Nederland verschuldigd zijn, betalen zij op in Caribisch Nederland wel andere belastingen, zoals algemene bestedingsbelasting (ABB) en (namens de werknemers) loonbelasting. De gegevens op de jaarrekening verschaffen de BCN dus relevante informatie bij de handhaving van overige belastingen.

Gelijkschakelen bewaarplicht administratieplichtigen BES

In de Belastingwet BES is voor administratieplichtigen als hoofdregel een bewaarplicht van zeven jaar opgenomen. Als uitzondering op deze hoofdregel geldt voor loonbelastingverklaringen een bewaarplicht van ten minste tien jaar. In de Douane- en Accijnswet BES (DABES) geldt ook een termijn van tien jaar. In de praktijk leidt dit verschil tot onduidelijkheid. Voorgesteld wordt om deze termijnen gelijk te schakelen door ook voor loonbelastingverklaringen en voor de DABES ook een termijn van zeven jaar op te nemen.

Aanscherpen criteria 0%-tarief in de ABB voor de categorie «zeer zuinige auto’s»

Invoeren factuurplicht BCN

19. Budgettaire aspecten

Het wetsvoorstel bevat geen maatregelen met materiële budgettaire effecten.

20. EU-aspecten

De voorgestelde wijzigingen met betrekking tot de Wet BPM 1992 en de Wet MRB 1994 die onderdeel zijn van de implementatie van de WLTP-testmethode zijn technische maatregelen in de zin van Richtlijn (EU) 2015/1535 en dienen als zodanig aan de EC te worden genotificeerd voor inwerkingtreding.78

21. Gevolgen voor bedrijfsleven en burger

22. Uitvoeringskosten Belastingdienst

De maatregelen van dit wetsvoorstel zijn door de Belastingdienst beoordeeld met de uitvoeringstoets. Voor alle maatregelen geldt dat de Belastingdienst die uitvoerbaar acht per de voorgestelde data van inwerkingtreding. De gevolgen voor de uitvoering zijn beschreven in de uitvoeringstoetsen die als bijlagen zijn bijgevoegd79. Een aantal maatregelen uit dit wetsvoorstel leidt tot uitvoeringskosten bij de Belastingdienst. Deze maatregelen zijn opgenomen in de hierna opgenomen tabel. De uitvoeringskosten worden gedekt op begroting IX.

Tabel: Overzicht uitvoeringskosten Belastingdienst (Bedragen x € 1.000)

Overige fiscale maatregelen 2020
	2019	2020	2021	2022	2023
Maatregelen
Openbaar maken van vergrijpboeten opgelegd aan medeplegers die beroeps- of bedrijfsmatig bijstand verleenden	0	320	650	650	650
Aanpassen tonnageregeling	0	140	90	90	90
Herzien van de earningsstrippingbeschikking	180	0	0	0	0
Keuzeregeling elektronisch berichtenverkeer	1.660	1.060	760	350	0
Spontane aangifte	60	0	0	0	0
Implementatie WLTP-testmethode in de autogerelateerde belastingen	80	80	0	0	0
Invoeren factuurplicht BCN1	120	0	0	0	0

De wijziging met betrekking tot het extra aanvraagmoment in de WVA leidt tot extra structurele uitvoeringskosten voor RVO.nl van € 200.000 per jaar. Deze worden opgevangen binnen de door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat aan RVO.nl ter beschikking gestelde opdrachtsom ter uitvoering van de S&O-afdrachtvermindering (en de bijbehorende regeling in de inkomstenbelasting). De overige wijzigingen in de WVA hebben geen gevolgen voor de uitvoeringskosten van RVO.nl.

23. Advies en consultatie

Openbaar maken vergrijpboeten opgelegd aan medeplegers die beroeps- of bedrijfsmatig bijstand verleenden

De maatregel om tot openbaarmaking van aan medeplegende beroepsbeoefenaars opgelegde vergrijpboetes over te gaan is twee keer via internet geconsulteerd. De eerste keer is de maatregel via een beleidsdocument geconsulteerd, de tweede keer zijn een conceptwettekst en een toelichting daarop ter consultatie aangeboden.

De eerste internetconsultatie

In het beleidsdocument, dat was bedoeld om meningen in te winnen, zijn vijf vragen gesteld. Naar aanleiding van deze eerste internetconsultatie, die liep van 20 juli 2017 tot en met 28 september 2017, zijn zeven reacties ontvangen. Drie reacties zijn afkomstig van koepel- en belangenorganisaties. Het gaat om de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB), het Register Belastingadviseurs (RB) en de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB). Daarnaast hebben vier andere (commerciële) partijen gereageerd, te weten Hertoghs advocaten, CMS Derks Star Busmann N.V., PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. en de redactie van Vakstudie Nieuws. Alle reacties kunnen in algemene zin als constructief worden gekenschetst. De inbreng betreffende voornoemd beleidsdocument is ter harte genomen bij het opstellen van de vervolgens ter consultatie aangeboden conceptwettekst en -toelichting bij die maatregel. Zo is uit de inbreng onder meer in het conceptwetsvoorstel overgenomen dat – voordat tot openbaarmaking wordt overgegaan – een integrale belangenafweging dient plaats te vinden tussen enerzijds de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de medeplegende beroepsbeoefenaar en anderzijds het maatschappelijke belang van transparantie. Verder is in het conceptwetsvoorstel opgenomen dat pas tot openbaarmaking van een aan de medeplegende beroepsbeoefenaar opgelegde vergrijpboete wordt overgegaan indien deze vergrijpboete onherroepelijk vaststaat.

De tweede internetconsultatie

De tweede internetconsultatie, die liep van 19 december 2018 tot 1 februari 2019, heeft negen reacties opgeleverd die van de indieners openbaar mochten worden gemaakt. Vier reacties zijn afkomstig van koepel- en belangenorganisaties: de NOB, het RB, de KNB en de Nederlandse Orde van Advocaten. Daarnaast hebben drie andere (commerciële) partijen gereageerd: De Wert accountants & belastingadviseurs, RSM Nederland Belastingadviseurs N.V. en J.M. Rademaker. De achtste reactie betreft een spontaan advies van het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR)80. De negende reactie betreft een gevraagd advies van de AP81, die ernstig bezwaar heeft tegen de voorgestelde maatregel. De meeste reacties zijn inhoudelijk constructief, maar ook kritisch, en vooral het advies van de AP heeft daarom op punten aanleiding gegeven de conceptwettekst en -toelichting te verduidelijken en aan te passen. Zo bleek uit verscheidene reacties dat misverstand bestond over het oogmerk van de maatregel. Daarom is verduidelijkt dat openbaarmaking niet is bedoeld als leedtoevoeging en evenmin preventie als doelstelling heeft. Daarnaast wordt naar aanleiding van het advies van de AP nader ingegaan op de vereisten van proportionaliteit en – zie hierna – subsidiariteit. Verder heeft het kabinet de suggestie overgenomen om openbaarmaking te beperken tot gevallen van opzet (waaronder voorwaardelijk opzet), zodat de maatregel beperkt blijft tot de ernstigere gevallen van deelneming aan belastingontduiking en toeslagfraude. Eveneens is gesuggereerd in de wet zelf te regelen welke gegevens openbaar worden gemaakt en hoe dit gebeurt. Ook deze suggestie is overgenomen in het wetsvoorstel. Daarnaast is de suggestie overgenomen om de medeplegende beroepsbeoefenaar de gelegenheid te geven zijn verhaal te doen vóórdat het besluit tot openbaarmaking wordt genomen. Dat geldt ook voor de suggestie om niet ook de naam en het vestigingsadres van de organisatie waaraan de medeplegende beroepsbeoefenaar ten tijde van het begaan van het vergrijp was verbonden, openbaar te maken. Tot slot is de suggestie overgenomen te voorzien in overgangsrecht, zij het op andere gronden. Enkele partijen, waaronder de AP, vragen of er gelet op de vereiste subsidiariteit geen minder ingrijpende alternatieven voor deze maatregel denkbaar zijn. De aangedragen alternatieven voor openbaarmaking acht het kabinet echter niet geschikt om de transparantie te bevorderen. Zo worden tuchtrechtuitspraken van de fiscale beroepsorganisaties in geanonimiseerde vorm gepubliceerd. Het publiek wordt daarmee onvoldoende geïnformeerd. Bovendien geldt dat voormeld tuchtrecht niet van toepassing is op beroepsbeoefenaars die niet bij een fiscale beroepsorganisatie zijn aangesloten, waardoor het tuchtrecht ook in die zin onvoldoende beantwoordt aan de beoogde transparantie. Er zijn ook vele beroepsbeoefenaars die niet onder enige vorm van tuchtrecht vallen, mede doordat het beroep van belastingadviseur niet wettelijk is geregeld. Het alternatief om te werken met het systeem van de verklaring omtrent het gedrag (VOG) of een daarmee vergelijkbaar systeem heeft hetzelfde manco. Een dergelijke verklaring is immers niet publiekelijk bekend. Bovendien zijn aan het aanvragen van (een equivalent van) een VOG hogere kosten verbonden dan wanneer het publiek enkel de website van de Belastingdienst hoeft te raadplegen. Daarnaast zou een potentiële cliënt van een adviseur zich herhaaldelijk voor de vraag gesteld kunnen zien of (het equivalent van) de VOG van de adviseur naar zijn mening nog wel voldoende recent is. Dit kan leiden tot een nieuwe aanvraag die weer kosten met zich brengt. Dit speelt niet indien de potentiële cliënt kan volstaan met het raadplegen van de website van de Belastingdienst. Tot slot is ook het alternatief van aanpassingen in het strafrecht zoals het verhogen van de strafmaat niet geschikt omdat dergelijke aanpassingen als zodanig niet de beoogde transparantie bevorderen. Overigens ziet het kabinet gelet op dat oogmerk ook zelf geen geschikte, minder ingrijpende alternatieven voor openbaarmaking. Het kabinet is daarom van oordeel dat de voorgestelde maatregel ook voldoet aan het vereiste van subsidiariteit. Het advies van de Afdeling van de Raad van State heeft aanleiding gegeven om de reikwijdte van de maatregel vooralsnog te beperken tot medeplegen. Dat wil niet zeggen dat het kabinet zijn ogen sluit voor ontwikkelingen uit bijvoorbeeld de uitvoeringspraktijk die ertoe nopen de reikwijdte uit te breiden. In dat kader zullen in ieder geval het aantal openbaar gemaakte vergrijpboeten en de doorlooptijden van de procedures van openbaarmaking worden bijgehouden. Verwacht wordt dat het gezien de bezwaar- en beroepsmogelijkheden enige jaren duurt voordat een besluit tot openbaarmaking onherroepelijk vaststaat. Daarom wordt rekening gehouden met een periode van tien jaar waarin dat wordt bijgehouden.

Voorbeeld 1

De door een medeplegende beroepsbeoefenaar ontdoken inkomstenbelasting is een te laag bedrag om in aanmerking te komen voor strafrechtelijke vervolging. Het medeplegen wordt daarom bestuursrechtelijk beboet. De opgelegde vergrijpboete is niet openbaar. Potentiële cliënten van deze beroepsbeoefenaar (het publiek) zijn daarom niet op de hoogte dat zij een mogelijk risico lopen indien zij deze beroepsbeoefenaar in de arm nemen. Omdat deze beroepsbeoefenaar niet is aangesloten bij een beroepsorganisatie die tuchtrecht kent, blijft openbaarmaking van de vergrijpboete de enige mogelijkheid om de beoogde transparantie te bereiken.

Aanpassen tonnageregeling

Over de voorgestelde aanpassingen in de tonnageregeling is op ambtelijk niveau, zowel van de zijde van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) als van het Ministerie van Financiën (FIN), contact geweest met de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR). Hierbij is kennisgenomen van de standpunten van de KVNR. Tijdens de notificatiefase is ook verschillende malen contact geweest tussen IenW, FIN en «Directorate-General Competition» van de EC. Hierbij wordt opgemerkt dat de door de EC van Nederland verlangde wijzigingen voor een verlenging van de goedkeuring met de KVNR zijn gedeeld.

Keuzeregeling elektronisch berichtenverkeer Belastingdienst

Op de voorgestelde aanpassing met betrekking tot de keuzeregeling elektronisch berichtenverkeer is advies gevraagd aan de AP. De AP heeft geen opmerkingen bij de voorgestelde maatregel. Het Adviescollege toetsing regeldruk komt in zijn advies tot de conclusie dat de maatregel kan worden ingediend.

Verstrekken identificerende gegevens door financiële ondernemingen voor invordering

De AP is ten aanzien van het verstrekken van identificerende gegevens door financiële ondernemingen voor de invordering gevraagd te adviseren of de voorgestelde maatregel voldoet aan de geldende wet- en regelgeving met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens.82 Het voorstel geeft de AP geen aanleiding tot het maken van opmerkingen. De voorgestelde maatregel is voorts binnen het project verwijzingsportaal bankgegevens afgestemd met vertegenwoordigers van de banken en de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB).

24. Evaluaties

Het is voor het verkrijgen van goede beleidsinformatie belangrijk om voorafgaand aan de implementatie van nieuw beleid te bepalen hoe die informatie wordt vergaard en hoe het beleid zal worden geëvalueerd. Om deze reden wordt bij wetsvoorstellen die leiden tot een substantiële beleidswijziging een evaluatieparagraaf opgesteld. Hierin wordt toegelicht of en hoe het beleid zal worden geëvalueerd.83Dit draagt bij aan een effectieve toetsing van de effectiviteit en efficiëntie van overheidsbeleid op grond van artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet 2016.

Er zijn in het onderhavige wetsvoorstel drie maatregelen onderscheiden waarbij werd ingeschat dat sprake zou kunnen zijn van een substantiële beleidswijziging, namelijk het aanpassen van de tonnageregeling, het aanpassen van de definitie van vaste inrichting in het kader van het MLI en het openbaar maken van vergrijpboeten. Na vormgeving van de maatregelen blijkt dat deze niet gelden als substantieel. Ten eerste is het budgettaire effect van deze drie maatregelen nihil. Daarnaast geldt bij de aanpassingen in de tonnageregeling dat sprake is van voortzetting van bestaand beleid, met dien verstande dat deze aanpassingen op verzoek van de EC zijn gedaan zodat de tonnageregeling (inclusief de aanvullende regelingen) door de EC wordt aangemerkt als verenigbare staatssteun. Er wordt verder naast het ontbreken van budgettair effect voor het aanpassen van de definitie van vaste inrichting in het kader van het MLI niet gekozen voor het opstellen van een evaluatieparagraaf, omdat deze maatregel voortvloeit uit het BEPS-project van de OESO.

II. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING

Artikel I

Artikel I, onderdeel A (artikel 1.10 van de Wet inkomstenbelasting 2001)

Voorgesteld wordt in de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001) een artikel in te voegen waarin voor het begrip vaste inrichting of vaste vertegenwoordiger voor de toepassing van de Wet IB 2001 en de daarop berustende bepalingen wordt verwezen naar de definitie van het begrip vaste inrichting zoals die wordt opgenomen in het voorgestelde artikel 3, vierde tot en met twaalfde lid, van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 (Wet Vpb 1969). Hiermee wordt bewerkstelligd dat voor de gehele Wet IB 2001 de definitie van het begrip vaste inrichting of vaste vertegenwoordiger geldt zoals die voor de Wet Vpb 1969 wordt gehanteerd. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de toelichting op het voorgestelde artikel 3, vierde tot en met twaalfde lid, Wet Vpb 1969.

Artikel I, onderdeel B (artikel 3.22 van de Wet inkomstenbelasting 2001)

Artikel I, onderdeel C (artikel 3.23 van de Wet inkomstenbelasting 2001)

Artikel I, onderdeel D (artikel 7.4 van de Wet inkomstenbelasting 2001)

Voorgesteld wordt om de definitie van het Noordzeewinningsgebied die is opgenomen in artikel 7.4 Wet IB 2001 in overeenstemming te brengen met de definitie die wordt gehanteerd in artikel 17a, onderdeel e, Wet Vpb 1969. Hiermee wordt het begrip werkzaamheden buitengaats ook voor de toepassing van de buitenlandse belastingplicht voor de inkomstenbelasting in overeenstemming gebracht met de rechten die Nederland op grond van het internationale recht daarover mag uitoefenen.

Artikel II

Artikel II, onderdelen A en B (artikelen 13 en 13a van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen)

De voorgestelde tekst van de artikelen 13 en 13a van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (Awir) bevat voor het toeslagendomein de essentie van de voorgestelde maatregel voor de uitgaande berichten van de Belastingdienst, onderscheidenlijk inkomende berichten bij de Belastingdienst. Dat artikel vormt daarmee de pendant van de voorgestelde tekst van de artikelen 3a en 3b van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR). Voor een toelichting op de voorgestelde wijziging van de artikelen 13 en 13a Awir wordt daarom verwezen naar de toelichting op de ingevolge artikel XI, onderdelen A en B, voorgestelde tekst van de artikelen 3a en 3b AWR.

Artikel II, onderdelen C en E (artikelen 37 en 42a van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen)

Voor de toelichting op de voorgestelde wijziging van artikel 37 Awir en de voorgestelde introductie van artikel 42a Awir inzake de openbaarmaking van bepaalde vergrijpboeten met betrekking tot toeslagen wordt verwezen naar de toelichting bij artikel XI, onderdelen F en N, waarin soortgelijke wijzigingen voor de fiscaliteit zijn toegelicht. De voorgestelde aanpassing van artikel 37, zesde lid (nieuw), Awir is technisch van aard. Zij bewerkstelligt dat een besluit tot oplegging van een bestuurlijke boete en een besluit tot openbaarmaking daarvan in één geschrift kunnen worden vervat.

Artikel II, onderdeel D (artikel 42 van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen)

Met de voorgestelde wijziging van artikel 42, tweede lid, Awir wordt voor het toeslagendomein mutatis mutandis hetzelfde geregeld als wat met de voorgestelde wijziging van artikel 67n, derde lid, AWR wordt geregeld voor de fiscaliteit. Voor een toelichting op de eerstgenoemde wijziging wordt daarom verwezen naar de toelichting op artikel XI, onderdeel M.

Artikel II, onderdeel E (artikel 42a van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen)

In het voorgestelde artikel 42a Awir wordt voor het toeslagendomein mutatis mutandis hetzelfde geregeld als wat met het voorgestelde 67r AWR wordt geregeld voor de fiscaliteit. Voor een toelichting op de eerstgenoemde bepaling wordt daarom verwezen naar de toelichting bij artikel XI, onderdeel N.

Artikel III

Artikel III (artikel 6 van de Wet op de loonbelasting 1964)

Artikel IV

Artikel IV, onderdeel A (artikel 22 van de Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie voor de volksverzekeringen)

De voorgestelde wijziging van artikel 22, eerste lid, van de Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie voor de volksverzekeringen (WVA) betreft het vervallen van de bepaling dat voor niet meer dan drie perioden per kalenderjaar een aanvraag voor een S&O-verklaring kan worden ingediend. Doordat een S&O-verklaring geldt voor een aaneengesloten periode van ten minste drie kalendermaanden vallende binnen één kalenderjaar – en een kalendermaand waarop een aanvraag betrekking heeft niet meer kan worden betrokken in een latere aanvraag in hetzelfde kalenderjaar – heeft de S&O-inhoudingsplichtige na deze wijziging maximaal vier (in plaats van drie) aanvraagmomenten van een S&O-verklaring per kalenderjaar.

Met de voorgestelde wijziging van artikel 22, derde lid, WVA wordt geregeld dat een S&O-aanvraag nog tijdig is ingediend ingeval deze uiterlijk wordt ingediend op de laatste dag voor aanvang van de periode waarin het speur- en ontwikkelingswerk gaat plaatsvinden. Voorgesteld wordt hierop een uitzondering te maken voor aanvragen die betrekking hebben op een periode die start op 1 januari van een kalenderjaar door voor dergelijke aanvragen 20 december van het daaraan voorafgaande kalenderjaar als uiterste aanvraagdatum te laten gelden. Ten slotte wordt voorgesteld een redactionele wijziging aan te brengen om de wettekst beter in lijn te brengen met de Aanwijzingen voor de regelgeving.

Artikel IV, onderdeel B (artikel 27a van de Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie voor de volksverzekeringen)

In het voorgestelde artikel 27a WVA is een delegatiebepaling opgenomen waarmee bij ministeriële regeling nadere regels kunnen worden gesteld met betrekking tot het in geval van een verstoring van de hiervoor ter beschikking gestelde digitale faciliteit bij RVO.nl als verschoonbaar kwalificeren van een termijnoverschrijding ter zake van:

• a. een aanvraag voor een S&O-verklaring als bedoeld in artikel 22, eerste lid, WVA;

• b. een aanvraag voor een S&O-verklaring als bedoeld in artikel 27, eerste lid, WVA;

• c. een opgave van burgerservicenummers als bedoeld in artikel 22, vierde lid, WVA;

• d. een mededeling van de aan speur- en ontwikkelingswerk bestede uren en, indien van toepassing, de gerealiseerde kosten en uitgaven als bedoeld in artikel 24, tweede lid, WVA;

• e. een mededeling dat het aantal aan speur- en ontwikkelingswerk bestede uren minder is dan 500 uren als bedoeld in artikel 27, vierde lid, WVA.

Artikel V

Artikel V, onderdeel A (artikel 3 van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969)

Artikel V, onderdeel B (artikel 13d van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969)

Bij de vernummering van het tiende lid van artikel 13d Wet Vpb 1969 tot elfde lid per 1 januari 2018 is abusievelijk de verwijzing naar dat lid in het vijfde lid van dat artikel niet aangepast. Met de voorgestelde wijziging van artikel 13d Wet Vpb 1969 wordt dit met terugwerkende kracht tot en met 1 januari 2018 hersteld.

Artikel V, onderdeel C (artikel 15ahb van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969)

In artikel 15ahb, vierde lid, Wet Vpb 1969 is onder meer geregeld dat de beschikking met betrekking tot het voortgewentelde saldo aan renten op het niveau van een fiscale eenheid (moedermaatschappij) wordt herzien voor zover een bij voor bezwaar vatbare beschikking vastgesteld deel van dat voortgewentelde saldo aan renten bij ontvoeging van een dochtermaatschappij aan die dochtermaatschappij wordt meegegeven in de zin van het eerste lid van genoemd artikel 15ahb. Het voortgewentelde saldo aan renten van de moedermaatschappij wordt in dat geval verminderd met dat aan de dochtermaatschappij meegegeven deel en de beschikking ten name van de fiscale eenheid wordt dienovereenkomstig herzien. In aanvulling hierop regelt de voorgestelde derde zin van genoemd vierde lid dat het voorgestelde artikel 15bb, tweede lid, Wet Vpb 1969 van overeenkomstige toepassing is op de beschikking inzake het deel van het voortgewentelde saldo aan renten dat wordt meegegeven aan de ontvoegde dochtermaatschappij. Met genoemd tweede lid wordt kort gezegd in een mogelijkheid voorzien een beschikking met betrekking tot een voort te wentelen saldo aan renten te herzien. Doordat de voorgestelde derde zin van genoemd vierde lid genoemd tweede lid van overeenkomstige toepassing verklaart, wordt geregeld dat ook de beschikking inzake het aan de dochtermaatschappij meegegeven deel van het voortgewentelde saldo aan renten van de fiscale eenheid kan worden herzien. Voor een nadere toelichting op de voorwaarden waaronder herziening mogelijk is, wordt verwezen naar de toelichting op genoemd tweede lid.

Artikel V, onderdeel D (artikelen 15bb en 15bc van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969)

Artikel V, onderdeel E (artikel 15e van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969)

De voorgestelde wijziging van artikel 15e, tweede lid, onderdelen a en b, Wet Vpb 1969 is redactioneel van aard. In verband met het voorstel artikel 15f Wet Vpb 1969 te laten vervallen (zie de toelichting bij artikel V, onderdeel F) en de definitie van het begrip vaste inrichting met betrekking tot niet-verdragssituaties op te nemen in het voorgestelde artikel 3, vierde lid, onderdeel b, Wet Vpb 1969, in samenhang met het voorgestelde vijfde tot en met twaalfde lid van genoemd artikel 3, wordt artikel 15e, tweede lid, onderdeel b, onder 1°, Wet Vpb 1969 daarop aangepast. Met de voorgestelde wijziging van artikel 15e, derde en vierde lid, Wet Vpb 1969 wordt de tekst van die leden in overeenstemming gebracht met de tekst van artikel 17a, onderdeel e, Wet Vpb 1969. Ook die wijziging is redactioneel van aard.

Artikel V, onderdeel F (artikel 15f van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969)

In verband met de opname van de definitie van het begrip vaste inrichting met betrekking tot niet-verdragssituaties in het voorgestelde artikel 3, vierde lid, onderdeel b, Wet Vpb 1969, in samenhang met het voorgestelde vijfde tot en met twaalfde lid van genoemd artikel 3, is een separate definitie van dat begrip in artikel 15f Wet Vpb 1969 niet meer nodig en wordt voorgesteld dat artikel te laten vervallen.

Artikel V, onderdeel G (artikel 29h van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969)

De voorgestelde wijziging van artikel 29h, eerste lid, Wet Vpb 1969 is technisch van aard. De Wet Vpb 1969 is een belastingwet in de zin van de AWR en het is de inspecteur, bedoeld in artikel 2, derde lid, onderdeel b, AWR, die op grond van hoofdstuk VIIIA AWR bestuurlijke boeten oplegt als het gaat om belastingwetten. Met de voorgestelde wijziging van artikel 29h, eerste lid, Wet Vpb 1969 wordt die bepaling hiermee in overeenstemming gebracht.

Artikel VI

Artikel VI (artikel 9 van de Wet belasting op personenauto’s en motorrijwielen 1992)

Artikel VI, onderdeel B (artikel 10 van de Wet belasting van personenauto’s en motorrijwielen 1992)

Aangezien in dit wetsvoorstel wordt voorzien in een wijziging van artikel 9, twaalfde lid, Wet BPM 1992 waarbij een wijze van berekening van de verschuldigde belasting wordt geregeld, is het noodzakelijk deze berekeningswijze ook te noemen in artikel 10, eerste lid, Wet BPM 1992. Artikel VI, onderdeel B, voorziet daarin.

Artikel VII

Artikel VII (Artikel 23b van de Wet op de motorrijtuigenbelasting 1994)

Zoals toegelicht het algemeen deel van dit wetsvoorstel is het kabinet voornemens het halftarief in de Wet MRB 1994 voor auto’s met een conform de NEDC-testmethode vastgestelde CO₂-uitstoot van meer dan 0 g/km maar niet meer dan 50 g/km te respecteren tot het moment van het opleveren van het nieuwe mrb-systeem. Hiertoe is het noodzakelijk dat de wettekst zoals deze luidde op 30 juni 2020 van overeenkomstige toepassing blijft. De voorgestelde wijzigingen zorgen hiervoor.

Artikel VIII

Artikel VIII (Artikel 23b van de Wet op de motorrijtuigenbelasting 1994)

Artikel IX

Artikel IX (artikel 23 van de Wet belastingen op milieugrondslag)

In artikel 23 Wbm wordt met betrekking tot een uitzondering op een van de belastbare feiten van de afvalstoffenbelasting een nieuw vierde lid ingevoegd. Deze wijziging beperkt de reikwijdte van artikel 23, eerste lid, onderdeel b, Wbm. Ingevolge genoemd onderdeel b wordt de afvalstoffenbelasting geheven ter zake van de verwijdering (storten of verbranden) van afvalstoffen binnen de inrichting waarin deze zijn ontstaan. Dit geldt onder meer voor verbrandingsresten die zijn ontstaan door het verbranden van afvalstoffen. Artikel 23, vierde lid (nieuw), Wbm regelt dat het eerste lid, onderdeel b, van dat artikel niet van toepassing is op de verwijdering van verbrandingsresten binnen de inrichting waarin deze verbrandingsresten zijn ontstaan, voor zover die verbrandingsresten zijn ontstaan door het verbranden van aan die inrichting ter verwijdering afgegeven afvalstoffen ter zake waarvan afvalstoffenbelasting is geheven. In alle andere situaties blijft genoemd onderdeel b van toepassing. Hierbij valt te denken aan verbrandingsresten waarvoor een vrijstelling geldt, zoals zuiveringsslib. Vooruitlopend op wetgeving is eerder dit jaar een overeenkomstige goedkeuring opgenomen in het beleidsbesluit belastingen op milieugrondslag.87 Die goedkeuring zal komen te vervallen met de inwerkingtreding van onderhavige wijziging.

Artikel X

Artikel X, onderdeel A (artikel 37h van de Wet waardering onroerende zaken)

Artikel X, onderdeel B (artikel 40a van de Wet waardering onroerende zaken)

Artikel XI

Artikel XI, onderdeel A (artikel 3a van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

Artikel XI, onderdeel B (artikel 3b van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

Het voorgestelde artikel 3b AWR voorziet wat de inkomende berichten betreft in een wettelijk kader. Als gevolg van de afschaffing van de verplichting om elektronisch met de Belastingdienst te communiceren krijgen burgers zonder nadere regeling logischerwijs de keuze om een bericht digitaal dan wel per post naar de Belastingdienst te sturen. Voor bepaalde berichten moet op die keuzemogelijkheid evenwel een uitzondering kunnen worden gemaakt. De uitgezonderde berichten worden vermeld in een ministeriële regeling. Voor een toelichting hierop wordt verwezen naar het algemeen deel van deze memorie.

Artikel XI, onderdeel C (artikel 9 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

Artikel XI, onderdeel D (artikel 11 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

In artikel 11 AWR is onder andere geregeld dat de bevoegdheid van de inspecteur om de aanslag vast te stellen bij aanslagbelastingen vervalt door verloop van drie jaren na het tijdstip waarop de belastingschuld is ontstaan (aanslagtermijn). De aanslagtermijn wordt verlengd met de duur van een door de inspecteur eventueel verleend uitstel voor het doen van aangifte. In de praktijk komt het voor dat tegen het einde van de aanslagtermijn om uitreiking van een uda wordt verzocht of een spontane aangifte wordt ingediend. Deze gang van zaken heeft onder omstandigheden tot gevolg dat de inspecteur te weinig tijd heeft om de belastingschuld en aanslag correct vast te stellen. Met de voorgestelde wijziging van het derde lid van genoemd artikel 11 wordt de aanslagtermijn, indien om uitreiking van een uda wordt verzocht of een spontane aangifte als bedoeld in het voorgestelde vierde lid van artikel 9 AWR wordt gedaan binnen zes maanden voor het einde van de aanslagtermijn, met zes maanden verlengd. Indien bijvoorbeeld een spontane aangifte inkomstenbelasting over het belastingjaar 2020 wordt ingediend op of na 1 juli 2023 doch uiterlijk op 31 december 2023, eindigt de aanslagtermijn op 30 juni 2024.

Artikel XI, onderdeel E (artikel 16 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

In artikel 16 AWR is onder andere geregeld dat de bevoegdheid van de inspecteur om bij aanslagbelastingen in bepaalde gevallen de te weinig geheven belasting dan wel de ten onrechte of tot een te hoog bedrag verleende heffingskorting na te vorderen vervalt door verloop van vijf jaren na het tijdstip waarop de belastingschuld is ontstaan (navorderingstermijn). De navorderingstermijn is twaalf jaar na het tijdstip waarop de belastingschuld is ontstaan indien te weinig belasting is geheven over een bestanddeel van het voorwerp van enige belasting dat in het buitenland wordt gehouden of is opgekomen. Overeenkomstig de voorgestelde wijziging van artikel 11 AWR wordt voorgesteld via een nieuw vijfde lid de navorderingstermijn van artikel 16, derde en vierde lid, AWR met zes maanden te verlengen, indien om uitreiking van een uda wordt verzocht of een spontane aangifte als bedoeld in het voorgestelde vierde lid van artikel 9 AWR wordt gedaan binnen zes maanden voor het einde van de navorderingstermijn. Indien bijvoorbeeld de reguliere navorderingstermijn van vijf jaren van toepassing is en een spontane aangifte inkomstenbelasting over het belastingjaar 2020 wordt ingediend op of na 1 juli 2025 doch uiterlijk op 31 december 2025, eindigt de navorderingstermijn op 30 juni 2026.

Artikel XI, onderdeel F (artikel 24a van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

Met het voorgestelde artikel 24a, vijfde lid, AWR wordt door middel van een fictie gewaarborgd dat ingeval een beschikking waarbij een bestuurlijke boete is opgelegd (boetebeschikking) en een beschikking tot openbaarmaking van een boetebeschikking in één geschrift zijn vervat, een bezwaarschrift tegen de boete – ook in gevallen waarin niet expliciet ook tegen de beschikking tot openbaarmaking bezwaar wordt gemaakt – geacht wordt eveneens te zijn gericht tegen de openbaarmaking van die boete. Dit is alleen anders indien uit het bezwaarschrift expliciet blijkt dat het bezwaarschrift niet tegen de beschikking tot openbaarmaking is gericht. Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat dit andersom niet geldt voor de situatie waarin uitsluitend bezwaar wordt gemaakt tegen de beschikking tot openbaarmaking van de boetebeschikking. Een bezwaarschrift tegen de beschikking tot openbaarmaking wordt derhalve niet geacht mede te zijn gericht tegen de boetebeschikking.

Artikel XI, onderdelen G, H en I (artikelen 26b, 27h en 28 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

Voor de fase bij de belastingrechter gelden enkele schakelbepalingen. Het voorgestelde artikel 24a, vijfde lid, AWR dient van overeenkomstige toepassing te zijn in de fase van beroep, hoger beroep en beroep in cassatie, zodat de medeplegende beroepsbeoefenaar onder de in de toelichting op genoemd artikel 24a, vijfde lid, genoemde omstandigheden net als in de bezwaarfase met één beroepschrift kan opkomen tegen zowel de boete als de openbaarmaking van die boete. Dit wordt geregeld met de voorgestelde wijziging van de artikelen 26b, tweede lid, 27h, tweede lid, en 28, zesde lid, AWR.

Artikel XI, onderdelen J en K (artikelen 30f en 30fc van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

Artikel XI, onderdeel L (artikel 30g van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

Artikel XI, onderdeel M (artikel 67n van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

De voorgestelde wijziging van artikel 67n, derde lid, AWR behelst in de sfeer van bestuurlijke beboeting een uitbreiding van de uitsluiting van de inkeerregeling langs twee lijnen. Ten eerste wordt de uitsluiting van de inkeerregeling uitgebreid met box 2-inkomen. Hiertoe strekt de toevoeging van de woorden «inkomen uit aanmerkelijk belang». Ten tweede wordt voorgesteld de uitsluiting van de inkeerregeling uit te breiden met inkomen uit sparen en beleggen dat in het binnenland is opgekomen. Dit wordt bereikt door de zinsnede «dat in het buitenland is opgekomen» te laten vervallen. Voor de achtergrond van deze wijzigingen wordt verwezen naar het algemeen deel van deze memorie.

Artikel XI, onderdeel N (artikel 67r van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

Artikel XI, onderdeel O (artikel 69 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen)

De voorgestelde wijziging van artikel 69, derde lid, AWR bewerkstelligt in de strafrechtelijke sfeer dat inkeer met betrekking tot box 2- of box 3-inkomen niet leidt tot verval van het recht op strafvervolging. Daarmee is zij voor de strafrechtelijke bepalingen van hoofdstuk IX AWR de pendant van de voorgestelde wijziging van artikel 67n, derde lid, AWR.

Artikel XII

Artikel XII, onderdelen A en B (artikelen 7c en 7d van de Invorderingswet 1990)

De voorgestelde tekst van de artikelen 7c en 7d van de Invorderingswet 1990 (IW 1990) bevat voor de belastinginning de essentie van de voorgestelde maatregel met betrekking tot de uitgaande berichten van de Belastingdienst, onderscheidenlijk inkomende berichten bij de Belastingdienst. Dat artikel vormt daarmee de pendant van de voorgestelde tekst van de artikelen 3a en 3b AWR. Voor een toelichting op de voorgestelde wijziging van de artikelen 7c en 7d IW 1990 wordt daarom verwezen naar de toelichting op de ingevolge artikel XI voorgestelde tekst van de artikelen 3a en 3b AWR.

Artikel XII, onderdeel C (artikel 62bis van de Invorderingswet 1990)

Artikel XIII

Artikel XIII (artikel 2.52 van de Douane- en Accijnswet BES)

In de Belastingwet BES is voor administratieplichtigen als hoofdregel een bewaarplicht van zeven jaar opgenomen. In de Douane- en Accijnswet BES (DABES) echter geldt een termijn van tien jaar. In de praktijk leidt dit verschil tot onduidelijkheid. Voorgesteld wordt om deze termijnen gelijk te schakelen door in de DABES ook een termijn van zeven jaar op te nemen. Deze voorgestelde wijziging bevat aldus een inkorting van de bewaarplicht van de administratie van tien naar zeven jaar.

Artikel XIV

Artikel XIV, onderdeel A (artikel 5.10 van de Belastingwet BES)

Met de voorgestelde wijziging van artikel 5.10, eerste lid, van de Belastingwet BES wordt wettelijk vastgelegd dat lichamen die op grond van artikel 5.2 van de Belastingwet BES worden geacht in Nederland te zijn gevestigd, ook verplicht zijn om een gewaarmerkt afschrift van de jaarrekening bij de inspecteur van de Belastingdienst Caribisch Nederland in te dienen.

Artikel XIV, onderdelen B, C en D (artikelen 6.10, 6.19 en 6.19a van de Belastingwet BES)

Artikel XIV, onderdeel E (artikel 8.86 van de Belastingwet BES)

Op grond van de in artikel 8.86, zesde lid, van de Belastingwet BES opgenomen hoofdregel geldt ook voor de loonbelasting BES voor de administratie in beginsel een bewaarplicht voor een termijn van zeven jaar. Voor de eveneens tot de administratie behorende loonbelastingverklaringen geldt op grond van artikel 8.86, zevende lid, van de Belastingwet BES echter een bewaarplicht van ten minste tien jaar. In verband met de omstandigheid dat wordt voorgesteld de bewaarplicht voor administratieplichtigen voor de DABES ook op zeven jaar vast te stellen, ligt het voor de hand om dit ook voor de loonbelasting helemaal door te voeren. Onderhavige wijziging bewerkstelligt het vervallen van genoemd zevende lid, zodat ook voor loonbelastingverklaringen met ingang van 1 januari 2020 op grond van genoemd zesde lid een bewaarplicht van zeven jaar geldt.

Artikel XIV, onderdeel F (artikel 8.89a van de Belastingwet BES)

Met het voorgestelde artikel 8.89a van de Belastingwet BES wordt bewerkstelligd dat er een factuurplicht wordt ingevoerd voor administratieplichtigen die leveringen, werkzaamheden of diensten voor derden verrichten. Aan deze factuur worden de in de voorgestelde bepaling genoemde eisen gesteld die deels overlappen met de eisen die reeds gelden voor de in artikel 6.4 van de Belastingwet BES opgenomen factuurplicht voor de algemene bestedingsbelasting. Voor het geval dat in de praktijk blijkt dat daar behoefte aan is, wordt een delegatiegrondslag gecreëerd om het mogelijk te maken nadere regels te stellen voor de toepassing van deze algemene factuurplicht.

Artikel XV

Artikel XV (artikel 3 van de Kadasterwet)

De voorgestelde aanpassing van artikel 3, eerste lid, onderdeel o, van de Kadasterwet is technisch van aard en houdt verband met de voorgestelde vernummering van het huidige artikel 40a Wet WOZ tot artikel 40b van die wet.

Artikel XVI

Artikel XVI, onderdeel A (artikel XXVII van de Wet uitwerking Autobrief II)

Artikel XVI, onderdeel B (artikel XXVII van de Wet uitwerking Autobrief II)

Voorgesteld wordt om de redactie van het bij artikel XXVII van de Wet uitwerking autobrief II te wijzigen artikel 24, tweede lid, Wet MRB 1994 te vereenvoudigen door te verwijzen naar de emissiegrenswaarden voor dieselpersonenauto’s, bedoeld in het bij onderhavig voorstel te wijzigen artikel XXVII van de Wet uitwerking autobrief II waarbij artikel 23, vierde lid, Wet MRB 1994 wordt gewijzigd. Verder wordt in het te wijzigen artikel 24, derde lid, Wet MRB 1994 geregeld dat als van een dieselbestelauto het af-fabriek roetfilter is verwijderd deze geacht wordt de fijnstofnorm te overschrijden. Daarnaast wordt de redactie van dat artikellid vereenvoudigd. De huidige wettekst regelt dat onder bepaalde voorwaarden een dieselbestelauto geacht wordt de fijnstofnorm te overschrijden. Eén van de voorwaarden is dat de dieselbestelauto 12 jaar of langer geleden moet zijn toegelaten op de weg. Deze voorwaarde voegt niets toe en kan worden geschrapt, omdat op grond van het artikel 24, tweede lid, Wet MRB 1994 dieselbestelauto’s van jonger dan 12 jaar geheel worden uitgesloten van de heffing.

Artikel XVII

Artikel XVII (overgangsrecht)

Artikel XVIII

Artikel XVIII (standaardwaarde keuzeregeling elektronisch berichtenverkeer Belastingdienst)

Artikel XIX

Artikel XIX (overgangsrecht)

Hoewel het besluit tot openbaarmaking van vergrijpboeten naar de mening van het kabinet geen punitief karakter heeft, onderkent het kabinet dat openbaarmaking ingrijpende gevolgen kan hebben voor de medeplegende beroepsbeoefenaar en de maatregel bovenop enkele andere maatregelen komt, zoals de in het algemeen deel van deze memorie genoemde meldplicht, die grote gevolgen kunnen hebben voor de belastingadviespraktijk. Om die reden wordt – als extra waarborg – overgangsrecht voorgesteld. Dat overgangsrecht houdt in dat de maatregel van openbaarmaking voor het eerst van toepassing is op besluiten tot oplegging van een bestuurlijke boete die betrekking heeft op een overtreding die is begaan op of na de datum van inwerkingtreding van de maatregel van openbaarmaking.

Artikel XX

Artikel XX (overgangsrecht)

Artikel XXI

Artikel XXI (inwerkingtreding)

Deze wet treedt in werking met ingang van 1 januari 2020. Voor een aantal wijzigingen is een inwerkingtreding met terugwerkende kracht of in een uitgestelde toepassing of inwerkingtreding voorzien. Waar dat het geval is, is dat toegelicht bij de toelichting op de betreffende onderdelen.

De Staatssecretaris van Financiën, M. Snel