Nr. 2 Memorie van toelichting

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETSVOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld.

Het wetsartikel strekt ertoe om de onderhavige begrotingsstaat voor het aangegeven jaar vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor dat jaar. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota.

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de uitgaven, verplichtingen en de ontvangsten vastgesteld. De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zogenoemde begrotingstoelichting).

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, K.H. Ollongren

B. BEGROTINGSTOELICHTING

LEESWIJZER

Algemeen

Voor u ligt de begroting 2020 van de Staten-Generaal (IIA).

Groeiparagraaf

Ten opzichte van de begroting 2019 zijn er geen wijzigingen voorzien.

Beleidsagenda

Een College dient, conform de Comptabiliteitswet 2016, artikel 2.1 lid 7 betreffende een niet-departementale begroting, enkel haar taken en bedrijfsvoering weer te geven. Derhalve bevat deze niet-departementale begroting – in vergelijking met departementale begrotingen waarbij wel een weergave van het beleid wordt opgenomen – geen beleidsagenda.

Beleidsartikelen

Deze begroting is opgebouwd uit de volgende beleidsartikelen:

• – Artikel 2 Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer alsmede leden van het Europees Parlement

• – Artikel 3 Wetgeving en controle Tweede Kamer

• – Artikel 4 Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer

Een beleidsartikel is opgebouwd uit de volgende elementen:

A Algemene doelstelling;

B Rol en verantwoordelijkheid;

C Beleidswijzigingen;

D Tabel budgettaire gevolgen van beleid; en

E Toelichting op de instrumenten.

Budgetflexibiliteit

In de tabellen budgettaire gevolgen van beleid is geen informatie opgenomen over de budgetflexibiliteit, omdat het grotendeels apparaatsuitgaven betreft.

Niet-beleidsartikel

De begroting IIA valt onder de niet-departementale begrotingen. Vanwege een afwijkend regime kent deze begroting geen centraal apparaatsartikel.

Bijlagen

Bijlage 1 bevat de verdiepingsbijlage voor de Staten-Generaal. Het uitgangspunt is om daar de beleidsmatige en technische mutaties toe te lichten die groter zijn dan of gelijk zijn aan de ondergrens zoals deze in de Rijksbegrotingsvoorschriften 2019 (RBV 2019) is opgenomen, de staffel, te weten:

1 BELEIDSARTIKELEN

Artikel 1. Wetgeving en controle Eerste Kamer

A. Algemene doelstelling

De Eerste Kamer vormt samen met de Tweede Kamer de Staten-Generaal. De voorzitter van de Eerste Kamer is tevens voorzitter van de Verenigde Vergadering van de Staten-Generaal.

De kerntaken van de Eerste Kamer liggen in het, als sluitstuk van de wetgevingsketen, toetsen van voorgenomen wetgeving en het controleren van de regering. De Eerste Kamer besteedt daarbij bijzondere aandacht aan de beoordeling van de wetgevingskwaliteit. Voorts heeft de Eerste Kamer taken op het terrein van de Europese wetgeving en het Europese beleid. Deze zijn door de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon in omvang en intensiteit toegenomen.

De algemene doelstellingen van de Eerste Kamer liggen op het terrein van een adequate wetgeving en controle, hetgeen verder is te operationaliseren naar een adequate toetsing van de kwaliteit van wet- en regelgeving, een adequate controle van het regeringsbeleid, transparantie over de taken en de uitvoering daarvan, en toereikende voorzieningen in een effectieve en efficiënte organisatie.

De Eerste Kamer vormt de voorlaatste schakel in de keten van het wetgevingsproces. Mede-actoren in het proces zijn, voorafgaand aan de bekrachtiging van een aanvaard wetsvoorstel door het Staatshoofd, respectievelijk de ministerraad, de Raad van State en de Tweede Kamer. De controle op het regeringsbeleid voltrekt zich in interactie met de regering. Uit hoofde van het Verdrag van Lissabon is de Eerste Kamer betrokken bij de voorbereiding van Europese wetgevings- en beleidsvoorstellen. De taken van de Eerste- en Tweede Kamer op dit terrein zijn gelijk. Binnen de nationale context voert de Eerste Kamer overleg met de regering over de regeringsinzet bij de voorbereiding van Europese wetgeving.

Voorts participeert de Eerste Kamer in het kader van internationale samenwerking en parlementaire diplomatie in parlementaire assemblees van internationale organisaties en onderhoudt zij contacten met parlementen en regeringen van andere staten.

B. Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal. De colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de minister en de colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.1

C. Beleidswijzigingen

Voor 2020 zijn geen beleidswijzingen voorzien.

D. Tabel budgettaire gevolgen van beleid

E. Toelichting op de instrumenten

1.1 Apparaat Eerste Kamer

Dit artikelonderdeel bestaat uit personele en materiele componenten voor exploitatie en beheer van de Eerste Kamer.

Budgettaire ontwikkeling

De onderhavige raming gaat ervan uit dat de werkzaamheden van de Eerste Kamer in 2019 zullen worden voorgezet met inachtneming van de aanpassingen zoals die in de achterliggende jaren zijn doorgevoerd. Er zijn geen middelen geraamd voor grote nieuwe projecten in 2020, behalve inzake de renovatie van het Binnenhof en tijdelijke huisvesting.

De begroting 2020 is eenmalig verhoogd met het Individueel Keuzebudget (IKB). Het IKB wordt in 2020 ingevoerd en gaat gepaard met overgangskosten (overloop van rechten uit 2019).

1.2 Vergoeding voorzitter/leden Eerste Kamer

Dit betreft de vergoedingen aan de voorzitter en de leden van de Eerste Kamer.

1.3 Verenigde vergadering

Ieder jaar vindt op de derde dinsdag in september Prinsjesdag plaats. Dit zijn de Verenigde Vergadering en de bijbehorende kosten. De Eerste Kamer organiseert (en betaalt) deze dag.

Ontvangsten

Deze ontvangsten bestaan voornamelijk uit opbrengsten van het restaurant en terugbetalingen door de betreffende fracties van de Eerste Kamer van teveel uitgekeerde voorschotten aan deze fracties.

Artikel 2. Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer alsmede leden van het Europees Parlement

A. Algemene doelstelling

Onder dit artikel worden rechtspositionele uitgaven aan leden en oud-leden van de Tweede Kamer, alsmede hun nagelaten betrekkingen, evenals de schadeloosstelling aan de Nederlandse leden van het Europees Parlement geraamd.

• – de reis- en overige kostenvergoedingen van de leden van de Tweede Kamer (artikel 2.1);

• – de wachtgelden van oud-leden van de Tweede Kamer (artikel 2.2);

• – de pensioenen van oud-leden van de Tweede Kamer en hun nabestaanden (artikel 2.2); en

• – de schadeloosstelling van de Nederlandse leden van het Europees parlement (die niet door het Europees parlement betaald worden) (artikel 2.3).

Aan deze activiteiten zijn de volgende kengetallen verbonden:

B. Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal. De colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de minister en de colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.2

C. Beleidswijzigingen

Voor 2020 zijn geen beleidswijzigingen voorzien.

D. Tabel budgettaire gevolgen van beleid

E. Toelichting op de instrumenten

2.1 Schadeloosstelling

Op dit artikelonderdeel staan de uitgaven voor de schadeloosstelling van de leden van de Tweede Kamer. De Tweede Kamer draagt ingevolge de Wet schadeloosstelling leden Tweede Kamer, de uitgaven voor schadeloosstelling en de reis- en overige kostenvergoedingen voor de leden van de Tweede Kamer.

2.2 Pensioenen en wachtgelden

Op basis van de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers draagt de Tweede Kamer zorg voor de uitgaven aan pensioenen en wachtgelden voor de oud-leden van de Tweede Kamer. In verband met de verkiezingen is het budget voor 2021 hoger.

2.3 Schadeloosstelling Europarlementariërs incl. tegemoetkoming ziektekosten

Uit hoofde van de Wet schadeloosstelling, uitkering en pensioen leden Europees Parlement betaalt de Tweede Kamer schadeloosstelling aan Nederlandse leden van het Europees Parlement, die niet door het Europees Parlement worden betaald. Dit geldt nu voor één lid van het Europees Parlement.

Ontvangsten

De ontvangsten op dit onderdeel hebben betrekking op de verrekening van neveninkomsten.

Artikel 3. Wetgeving en controle Tweede Kamer

A. Algemene doelstelling

Volksvertegenwoordiging

Als volksvertegenwoordiging heeft de Tweede Kamer twee hoofdtaken: controle van de regering en (mede)wetgeving. Deze taken vloeien voort uit de grondwetsartikelen 50 (vertegenwoordiging van het gehele Nederlandse volk), 65 tot en met 72 (werkwijze), 81 tot en met 87 (wetgeving), 105 (begrotingen), 137 en 138 (grondwetgeving) en enkele andere (grond)wetsartikelen.

De ambtelijke diensten

Ondersteunen van het constitutioneel proces. Dit doen de ambtelijke diensten door middel van het bieden van een politiek neutrale, adequate en innovatieve ondersteuning van de Kamerleden in alle facetten van hun werk als volksvertegenwoordiger. De politieke prioriteiten, zoals door de Kamer bepaald, zijn daarbij leidend.

B. Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal. De colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de minister en de colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.3

C. Beleidswijzigingen

Voor 2020 zijn geen beleidswijzigingen voorzien.

D. Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Overzicht van risicoregelingen 

Toelichting

Op basis van de Regeling financiële ondersteuning fracties Tweede Kamer 2014 krijgen de fracties een voorschot van 100% voor fractiekosten. De fracties kunnen zelf een egalisatiereserve opbouwen. Sinds 1 januari 2014 kunnen er geen nieuwe trekkingsrechten worden opgebouwd.

E. Toelichting op de instrumenten

3.1 Apparaat Tweede Kamer

Dit artikelonderdeel bestaat uit personele en materiële componenten voor exploitatie en beheer van de Tweede Kamer. Het budget voor bedrijfsvoering van de Tweede Kamer wordt in 2020 opgehoogd voor investeringen in informatiebeveiliging, de toegankelijkheid van debatten en continuïteit van de dienstverlening.

Tenslotte wordt de begroting 2020 eenmalig verhoogd met het Individueel Keuzebudget (IKB). Het IKB wordt in 2020 ingevoerd en gaat gepaard met overgangskosten (overloop van rechten uit 2019).

3.2 Onderzoeksbudget

De Tweede Kamer beschikt over een bedrag voor uitgaven aan Kennis en Onderzoek om bijvoorbeeld parlementaire onderzoeken uit te voeren. Naar aanleiding van het rapport Kennis is macht van de Klankbordgroep Versterking Kennis- en Onderzoeksfunctie (KVKO) wordt onderzoeksbudget verdeeld over 13 vaste commissies en een algemene commissie (Kamerstukken II 2016/17, 34686 nr. 5).

3.3 Drukwerk

Op dit onderdeel staan de uitgaven gepland voor de publicatie van officiële documenten.

3.4 Fractiekosten

De fractiekosten worden verhoogd in 2021 (€ 3,0 mln.) en 2022 (€ 1,0 mln.). De verhoging houdt verband met de geplande Tweede Kamerverkiezingen in 2021. De reden voor de verhoging in 2022 is dat fracties na zetelverlies nog een jaar lang bevoorschot worden op basis van het oude zetelaantal.

3.5 Uitzending leden

Op dit onderdeel staat het bedrag dat beschikbaar is voor commissies voor werkbezoeken aan het buitenland.

3.6 Parlementaire enquêtes

Op dit artikelonderdeel worden de uitgaven gepland voor parlementaire enquêtes. Op dit moment kan niet worden aangegeven of er in 2020 sprake zal zijn van (een) parlementaire enquête(s).

3.7 Bijdrage ProDemos

Jaarlijks betaalt de Tweede Kamer een bijdrage aan ProDemos voor de uitvoering van educatieve activiteiten. Hierover maken de Tweede Kamer en ProDemos jaarlijks afspraken.

Ontvangsten

De ontvangsten bestaan uit diverse posten. De omzet van het Restaurantbedrijf, doorbelastingen aan derden en inhoudingen op lonen en salaris en ontvangsten voor zwangerschap- en bevallingsuitkeringen.

Artikel 4. Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer

A. Algemene doelstelling

Het onder dit artikel opgenomen budget ten behoeve van wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer betreft de kosten van interparlementaire activiteiten.

B. Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal. De colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de minister en de colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.4

C. Beleidswijzigingen

Voor 2020 zijn geen beleidswijzigingen voorzien.

D. Tabel budgettaire gevolgen van beleid

E. Toelichting op de instrumenten

4.3 Interparlementaire betrekkingen

• – aandeel van Nederland in de kosten van interparlementaire organen;

• – contacten tussen de (voormalige) parlementen van het Koninkrijk;

• – ontvangst van buitenlandse parlementsleden en delegaties van internationale organisaties; en

• – de activiteiten van de Nederlandse groep van de Interparlementaire Unie (IPU).

Kengetallen

In onderstaand overzicht zijn in meerjarig perspectief (2014–2018) de uitgaven met betrekking tot dit artikel opgenomen. Voorts zijn, afgeleid hiervan, gemiddelden per Kamerzetel (van Eerste en Tweede Kamer) opgenomen.

2 NIET-BELEIDSARTIKEL

Artikel 10. Nog onverdeeld

D. Tabel budgettaire gevolgen

E. Toelichting op de instrumenten

Vanuit dit artikel wordt de loon- en prijsbijstelling naar de artikelen geboekt. Ook worden er taakstellingen op dit artikel geplaatst die nog niet aan de artikelen zijn toegedeeld.

3 BIJLAGEN

Bijlage 1: Verdiepingsbijlage

Artikel 1. Wetgeving en controle Eerste Kamer

Uitgaven

Ontvangsten

Artikel 2. Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer, alsmede leden van het Europees Parlement

Uitgaven

Toelichting

1. Loon- en prijsbijstelling 2019

Dit betreft de verdeling van de loon- en de prijsbijstelling 2019.

2. Intertemporele dekking

Betreft het budgetoverschot op fractiekosten in 2023. Dit overschot wordt ingezet voor de kosten voor bedrijfsvoering Tweede Kamer in 2019.

Ontvangsten

Artikel 3. Wetgeving en controle Tweede Kamer

Uitgaven

Toelichting

1. Individueel Keuzebudget (IKB)

In de cao Rijk 2018-2020 zijn afspraken gemaakt over de invoering van een individueel keuzebudget (IKB). De overgang naar het IKB leidt tot een incidenteel budgettair probleem in 2020, omdat onder het IKB het vakantiegeld en de eindejaarsuitkering eerder worden uitbetaald. Dit betreft de bijbehorende compensatie.

2. Loon- en prijsbijstelling 2019

Dit betreft de verdeling van de loon- en de prijsbijstelling 2019.

Ontvangsten

Artikel 4. Wetgeving en controle Eerste Kamer en Tweede Kamer

Uitgaven

Ontvangsten

Artikel 10. Nog onverdeeld

Uitgaven

Toelichting

1. Loon- en prijsbijstelling 2019

Dit betreft de verdeling van de loon- en de prijsbijstelling 2019.

Ontvangsten