Nr. 1 JAARVERSLAG VAN DE STATEN-GENERAAL (IIA)

A. ALGEMEEN

1. AANBIEDING JAARVERSLAG EN VERZOEK TOT DECHARGEVERLENING

AAN de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Hierbij bied ik het jaarverslag van de begroting van de Staten-Generaal (IIA) over het jaar 2018 aan.

Onder verwijzing naar de artikelen 63 en 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verzoek ik de beide Kamers van de Staten-Generaal de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties decharge te verlenen over het in het jaar 2018 gevoerde financiële beheer.

Het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de betrokken slotwet is aangenomen en voordat de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer is ontvangen.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, K.H. Ollongren

B. BELEIDSVERSLAG

3. BELEIDSARTIKELEN

Artikel 1. Wetgeving en controle Eerste Kamer

A Algemene doelstelling

De Eerste Kamer vormt samen met de Tweede Kamer de Staten-Generaal. De voorzitter van de Eerste Kamer is tevens voorzitter van de Verenigde Vergadering van de Staten-Generaal.

De kerntaken van de Eerste Kamer liggen in het, als sluitstuk van de wetgevingsketen, toetsen van voorgenomen wetgeving en het controleren van de regering. De Eerste Kamer besteedt daarbij bijzondere aandacht aan de beoordeling van de wetgevingskwaliteit. Voorts heeft de Eerste Kamer taken op het terrein van de Europese wetgeving en het Europese beleid. Deze zijn door de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon in omvang en intensiteit toegenomen.

De algemene doelstellingen van de Eerste Kamer liggen op het terrein van een adequate wetgeving en controle, hetgeen verder is te operationaliseren naar een adequate toetsing van de kwaliteit van wet- en regelgeving, een adequate controle van het regeringsbeleid, transparantie over de taken en de uitvoering daarvan, en toereikende voorzieningen in een effectieve en efficiënte organisatie.

Voorts participeert de Eerste Kamer in het kader van internationale samenwerking en parlementaire diplomatie in parlementaire assemblees van internationale organisaties en onderhoudt zij contacten met parlementen en regeringen van andere staten.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal. De Colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de Minister en de Colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.

De Eerste Kamer vormt de voorlaatste schakel in de keten van het wetgevingsproces. Mede-actoren in het proces zijn, voorafgaand aan de bekrachtiging van een aanvaard wetsvoorstel door het Staatshoofd, respectievelijk de ministerraad, de Raad van State en de Tweede Kamer. De controle op het regeringsbeleid voltrekt zich in interactie met de regering. Uit hoofde van het Verdrag van Lissabon is de Eerste Kamer betrokken bij de voorbereiding van Europese wetgevings- en beleidsvoorstellen. De taken van de Eerste- en Tweede Kamer op dit terrein zijn gelijk. Binnen de nationale context voert de Eerste Kamer overleg met de regering over de regeringsinzet bij de voorbereiding van Europese wetgeving.

C Beleidsconclusies

In 2018 heeft de Eerste Kamer, naast de reguliere werkzaamheden een aantal bijzondere aandachtspunten:

Ontvlechting ICT-organisatie van de Tweede Kamer

In jaar 2017 is een begin gemaakt met de loskoppeling van de Dienst Automatisering (DA) van de Tweede Kamer. Vanaf 2018 wordt de automatisering, op een paar parlementaire kritische zaken, zelf door de Eerste Kamer gedaan.

Implementatie dienstverlening aan Leden en griffie door P-Direkt

Vanaf 1 januari 2019 is de salaris- en verlof- en personeelsadministratie overgegaan naar P-Direkt. Voorheen deed de Eerste Kamer deze werkzaamheden geheel zelfstandig, in samenwerking met de Tweede Kamer. In P-Direkt wordt zeer veel door de medewerkers zelf gedaan, zoals verlof, diverse aanvragen o.a. (compensatie)verlof, IKAP, overige kosten etc.

Voorbereiding renovatie en tijdelijke huisvesting gedeelte Eerste Kamer

Tijdens de renovatie van het Binnenhof, vooralsnog voorzien in 2020 – zal de Eerste Kamer verhuizen naar het pand Lange Voorhout 34–36 / Kazernestraat. De Eerste Kamer heeft in 2018 een begin gemaakt met het inrichten van dit project. Rijksvastgoedbedrijf coördineert de renovatie. In 2018 is onder andere de tijdelijke huisvesting bezocht, zijn de wensen kenbaar gemaakt bij het RVB en is een vlekkenplan gemaakt ten behoeve van de medewerkers in de nieuwe locatie.

Implementatie aanbevelingen tijdelijke commissie werkwijze Eerste Kamer

De Tijdelijke Commissie Werkwijze Eerste Kamer heeft een rapport gepubliceerd met een aantal aanbevelingen over de eigen (interne) werkwijze, die in 2018 zijn geïmplementeerd. Dit heeft geresulteerd in meer verantwoordelijkheden bij medewerkers en herstructurering van de organisatie.

Organisatieontwikkeling

In samenhang met de voorbereiding renovatie en tijdelijke huisvesting van het gedeelte Eerste Kamer is besloten dat een lid van het MT zich primair gaat richten op de tijdelijke huisvesting en de renovatie.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid art. 1 Wetgeving en controle Eerste Kamer (bedragen x € 1.000)

		Realisatie					Vastgestelde begroting	Verschil
		2014	2015	2016	2017	2018	2018	2018
Art.nr.	Verplichtingen:	9.915	11.047	11.732	11.711	14.424	12.212	2.212
	Uitgaven:	9.938	11.017	11.771	10.889	12.707	12.212	495
1.1	Apparaat Eerste Kamer	6.528	7.086	8.317	7.363	9.035	8.438	597
1.2	Vergoeding voorzitter/leden Eerste Kamer	3.346	3.368	3.360	3.439	3.590	3.700	– 110
1.3	Verenigde vergadering	64	563	94	87	82	74	8
	Ontvangsten:	101	213	198	169	193	140	53

E Toelichting op de financiële instrumenten

Uitgaven

Specificatie apparaatsuitgaven (bedragen x € 1.000)

Apparaat	2018
Personeel
Eigen personeel	4.379
Externe inhuur	114
Overig personeel	140
Materieel	4.402
Overig (Leden EK)	3.590
Overig (Prinsjesdag)	82
Totaal apparaat	12.707

1.1 Apparaat Eerste Kamer

De Eerste Kamer stelt zich op het standpunt dat het zich als zelfstandige begrotingsautoriteit en de eerder op dat vlak tussen regering en Kamer gemaakte afspraken, niet gebonden acht aan een van regeringswege voor de Kamer vastgestelde taakstelling, maar zorgvuldig zal ramen, rekening houdend met de toestand van ’s Rijks financiën.

Personeel

In 2018 heeft er geen personeelsuitbreiding plaatsgevonden. De Overige personeelsuitgaven lagen ongeveer in lijn der verwachtingen.

Materieel

In 2018 is minder uitgegeven dan begroot. Dit komt onder andere door minder vergoedingen voor reis- en verblijfkosten buitenland, minder representatiekosten, minder publiciteitskosten, zoals websitekosten en relatiegeschenken en minder kosten voor Parlementaire documenten.

Beheer gebouwen

De renovatie en verhuizing, om de verbouwing ordentelijk te kunnen laten verlopen, is voorzien voor 2020. Hiervoor zijn in 2018 diverse voorbereidende werkzaamheden getroffen, Het betreft onder andere het bezoeken van de tijdelijke huisvesting, de wensen kenbaar maken bij het RVB en het maken van een vlekkenplan ten behoeve van de medewerkers in de nieuwe locatie

1.2 Vergoeding voorzitter/leden Eerste Kamer

Ongeveer gelijk aan wat was begroot.

1.3 Verenigde vergadering

Deze post is lager dan begroot, in verband met nog te ontvangen facturen.

Ontvangsten

De hogere ontvangsten zijn in 2018 o.a. beïnvloed door Restaurant Eerste Kamer, Fractie terugbetalingen en verkoop iPad's en telefoons. Tevens is er een medewerker voor 15 uur per week gedetacheerd bij BZK/Rijksvastgoedbedrijf.

Artikel 2. Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer, alsmede leden van het Europees Parlement

A Algemene doelstelling

Onder dit artikel worden rechtspositionele uitgaven aan leden en oud-leden van de Tweede Kamer, alsmede hun nagelaten betrekkingen, evenals de schadeloosstelling aan de Nederlandse leden van het Europees Parlement geraamd.

Zorgdragen voor uitbetalingen i.v.m. wettelijke regelingen

Aan deze activiteiten zijn de volgende kengetallen (aantallen gerechtigden) verbonden.

Tabel: Aantallen deelgerechtigden pensioenen en wachtgelden oud-leden

	2014	2015	2016	2017	2018
Pensioenen oud-leden	455	460	455	448	442
Wachtgelden oud-leden	55	36	15	69	62
Totaal	510	496	470	517	504

Tabel: Gemiddelde uitgaven per Kamerzetel

	2013	2014	2015	2016	2017	2018
2.1 schadeloosstelling	18.700	18.801	19.304	22.583	22.180	23.461
gemiddeld per lid TK	125	125	129	152	148	156
2.2 pensioenen en wachtgelden	10.999	8.859	8.775	8.606	11.296	10.943
– totaal 1 en 2	26.699	27.660	28.079	31.189	33.476	34.404
gemiddeld per lid TK	198	184	187	208	223	229
2.3 schadeloosstelling leden Europarlement	191	144	99	103	103	117
Gemiddeld per lid EP	96	96	99	103	103	117

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal. De Colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de Minister en de Colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.

C Beleidsconclusies

Er zijn in 2018 geen beleidswijzigingen geweest.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid art. 2 Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer, alsmede leden van het Europees Parlement (bedragen x € 1.000)

		Realisatie					Vastgestelde begroting	Verschil
		2014	2015	2016	2017	2018	2018	2018
Art.nr.	Verplichtingen:	27.804	28.227	31.243	33.580	34.521	31.346	3.175
	Uitgaven:	27.804	28.178	31.292	33.580	34.521	31.346	3.175
2.1	Schadeloosstelling	18.801	19.304	22.583	22.181	23.461	20.438	3.023
2.2	Pensioenen en wachtgelden	8.859	8.775	8.606	11.296	10.943	10.802	141
2.3	Schadeloosstelling Europarlementariërs incl. tegemoetkoming ziektekosten	144	99	103	103	117	106	11
	Ontvangsten:	34	51	33	25	14	86	– 72

E Toelichting op de financiële instrumenten

Vanaf de verkiezingen voor het Europees Parlement in mei 2014 worden er geen Europarlementariërs meer betaald door de Tweede Kamer, met uitzondering van één herkozen lid. Deze blijft tot de volgende Europese Verkiezingen (mei 2019) op de begroting van de Tweede Kamer drukken, tenzij dit lid wederom herkozen wordt.

Uitgaven

In de loop van 2018 heeft een ophoging van de begroting plaatsgevonden als gevolg van compensatie voor gestegen lonen en prijzen (loon- en prijsbijstelling 2018). Het opgenomen verschil betreft het verschil tussen de vastgestelde begroting en de uitgaven per ultimo december.

2.1 Schadeloosstelling

Op dit artikel is sprake van een overschrijding van € 3,02 mln. als gevolg van een eindheffing in 2018 over het jaar 2017 voor de werkkostenregeling.

2.2 Pensioenen en wachtgelden

2.3 Schadeloosstelling Europarlementariërs

Op dit moment wordt de schadeloosstelling van één Europarlementariër verantwoord op dit artikel. De uitgaven bedragen € 0,12 mln.

Ontvangsten

De ontvangsten hebben betrekking op de verrekening van neveninkomsten van de leden. De raming betreft € 0,086 mln., de ontvangsten € 0,014 mln. In het verleden werden hier ook de ontvangen pensioenpremies van de leden verantwoord. Nadat deze premie in mindering van bezwaar werd geboekt op de uitgaven in plaats van verantwoording bij de ontvangsten is het ramingstotaal niet bijgesteld. Dit verklaart het niet behalen van de geraamde ontvangsten.

Artikel 3: Wetgeving en controle Tweede Kamer

A Algemene doelstelling

Als volksvertegenwoordiging heeft de Tweede Kamer twee hoofdtaken: controle van de regering en (mede)wetgeving. Deze taken vloeien voort uit de grondwetsartikelen 50 (vertegenwoordiging van het gehele Nederlandse volk), 65 tot en met 72 (werkwijze), 81 tot en met 87 (wetgeving), 105 (begrotingen), 137 en 138 (grondwetgeving) en enkele andere (grond)wetsartikelen.

De ambtelijke diensten

De ambtelijke organisatie van de Tweede Kamer heeft als missie het ondersteunen van het constitutioneel proces. Dit wil zij verder versterken door middel van het bieden van een politiek neutrale, adequate en innovatieve ondersteuning van de Kamerleden in alle facetten van hun werk als volksvertegenwoordiger. De politieke prioriteiten, zoals door de Kamer bepaald, zijn daarbij leidend.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal. De Colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de Minister en de Colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.

C Beleidsconclusies

Transparantie Kamerwerk

De Kamer ontvangt dagelijks een groot aantal scholieren om tekst en uitleg te geven aan de werkwijze van de Kamer. Dit om invulling te geven aan het kabinetsbesluit om alle scholieren minstens één keer een bezoek aan de Kamer te laten brengen. Daarnaast organiseert de Kamer diverse activiteiten om burgers én scholieren kennis te laten maken met de werkwijze van de Kamer.

Activiteit	2017	2018
Open Monumentendag	3.000	4.000
Museumnacht Kids	2.000	1.500
Museumnacht	2.000	1.500
5 mei	2.500	2.500
Openstelling kerstreces	–	3.600

Aandachtspunt informatiepositie Kamer

Op 1 september 2017 is de nieuwe werkwijze formeel ingevoerd. De vaste Kamercommissies hebben de beschikking over een staf die multidisciplinair is samengesteld en opereert volgens de principes integraal, herkenbaar en nabij. Ter ondersteuning van de commissies en de individuele Kamerleden zijn tevens de Dienst Analyse en Onderzoek en de Dienst Informatie en Archief opgericht. De ondersteuning van de Kamercommissies heeft in 2018 onder andere een aantal professionaliseringbijeenkomsten georganiseerd.

Om de rol van de commissies en commissievoorzitters te versterken, is in december 2016 de quick scan naar het verbeteren van de facilitering van de commissievoorzitters uitgevoerd. De scan ging onder andere in op aspecten als scholing, zichtbaarheid en bevoegdheden. De maatregelen zijn voor een groot deel geïmplementeerd. Voorbeelden hiervan zijn het educatieprogramma, filmpjes van commissievoorzitters op de website van de betreffende commissie en de taakomschrijving van commissievoorzitters is in het RvO opgenomen. Ook is een speciale masterclass verzorgd voor commissievoorzitters over hun taken, bevoegdheden en positie in december 2017.

Aandachtspunt Programma Tijdelijke Huisvesting en Renovatie Binnenhof

Het doel is om een gebruiksklare en toekomst vaste huisvesting van de Tweede Kamer aan het Binnenhof te realiseren met alle daarbij behorende systemen. Hiermee worden de maximale ruimtelijke condities geschapen voor het parlementaire proces en de gebruikers tot tevredenheid daar gedurende lange tijd hun werkzaamheden kunnen ontplooien. Dezelfde eisen gelden voor de tijdelijke huisvesting gedurende de afwezigheid van het Binnenhof.

De primaire focus lag, ook in 2018 op een verdere versterking van de informatiepositie van de Kamer en het zichtbaar en inzichtelijk maken van het Kamerwerk. Daarnaast is bij het aantreden van een nieuw kabinet en een nieuwe Kamer gezorgd voor extra aanvullende ondersteuning door onder andere het aanbieden van cursussen/masterclasses. Verder is voor de ondersteuning een «flexibele schil» toegevoegd bij de Griffie Commissies om in geval van piekbelasting tijdelijk extra capaciteit aan te kunnen trekken.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid art. 3 Wetgeving en controle Tweede Kamer (bedragen x € 1.000)

		Realisatie					Vastgestelde begroting	Verschil
		2014	2015	2016	2017	2018	2018	2018
Art.nr.	Verplichtingen:	99.047	100.320	96.927	108.035	104.748	100.818	3.930
	Waarvan garantieverplichtingen	0	0	0	1.129	952	0	952
	waarvan overig				106.906	103.796	100.818	2.978
	Uitgaven:	92.524	100.615	99.309	105.349	105.456	100.818	4.638
3.1	Apparaat Tweede Kamer	61.759	68.292	68.639	68.177	73.756	67.548	6.208
3.2	Onderzoeksbudget	719	180	160	164	192	2.226	– 2.034
3.3	Drukwerk	1.768	1.512	1.528	1.525	1.209	1.803	– 594
3.4	Fractiekosten	25.730	27.431	26.813	33.601	28.007	26.868	1.139
3.5	Uitzending leden	333	298	187	131	316	435	– 119
3.6	Parlementaire enquêtes	2.215	1.230	115	0	0	0	0
3.7	Bijdrage ProDemos	0	1.672	1.867	1.751	1.976	1.938	38
	Ontvangsten:	4.385	5.845	5.001	3.669	3.751	3.966	– 215

E Toelichting op de financiële instrumenten

Uitgaven

Specificatie apparaatsuitgaven (bedragen x € 1.000)

Apparaat	2018
Personeel
Eigen personeel	39.282
(ambtelijke) Detacheringen	1.235
Externe inhuur	3.068
Overige personele kosten (o.a. vorming en opleiding)	1.825
Materieel
Overig materieel	28.346
Totaal apparaat	73.756

3.1 Apparaat Tweede Kamer

De vastgestelde begroting van artikelonderdeel 3.1 bedraagt € 67.548.000, na suppletoire bijstellingen € 73.413.000. Ten opzichte van de suppletoire bijstellingen is sprake van een overschrijding van € 342.461; een overschrijding van afgerond 0,5%. De overschrijding kan worden verklaard door niet geraamde uitgaven die betrekking hebben op de voorbereiding van de verhuizing naar B67 (o.a. de inrichting en bemensing van het Programmabureau).

Roemernorm

Bedragen x € 1.000,–

uitgaven aan formatief personeel	39.282
uitgaven aan detacheringen	1.235
totaal	40.516	A
Niet-formatief personeel	3.068	B
Roemernorm (B als % van A)	7,6

In 2017 is in totaal € 3,33 mln. uitgegeven aan externe inhuur. Het percentage volgens de Roemernorm in 2017 bedroeg 8,0.

3.2 Kennis en onderzoek

Met ingang van 2018 is een deel van de begroting van het artikelonderdeel «Kennis en onderzoek» verdeeld over 14 Kamercommissies. In de 2e helft van 2018 heeft een aantal van deze Kamercommissies een onderzoek opgestart. De uitgaven in 2018 zijn beperkt en zijn € 2,08 mln. minder dan begroot ten opzichte van de suppletoir bijgestelde begroting. Door de nieuwe werkwijze, de samenwerking tussen de Kamercommissies en de kenniscoördinatoren (kennismaking, procedures vaststellen, teambuilding e.d.), is het daadwerkelijk onderzoek pas later in 2018 op gang gekomen (mede door aanbestedingsprocedures) en heeft geresulteerd tot de genoemde onderuitputting.

3.3 Publicatie officiële documenten

Deze begrotingspost betreft de uitgaven voor de publicatie van de handelingen en Officiële publicaties op Overheid.nl. De uitgaven in 2018 zijn € 0,62 mln. lager dan begroot, omdat zowel de tarieven van de SDU als het aantal geproduceerde pagina’s lager zijn uitgevallen.

3.4 Fractiekosten

3.5 Uitzending Leden

Er zijn in 2018 minder reizen gemaakt dan voorzien. Dit resulteert in een onderbenutting van € 0,13 mln.

3.7 Bijdrage aan ProDemos

Dit artikel is nagenoeg volledig uitgeput.

Ontvangsten

In 2018 is € 3,75 mln. ontvangen. De ontvangsten bestaan uit diverse posten. Zoals de omzet van het restaurantbedrijf, doorbelastingen aan derden en inhoudingen op lonen en salaris en ontvangsten voor zwangerschap- en bevallingsuitkeringen. De totale ontvangsten zijn € 0,22 mln. lager dan begroot. Het niet realiseren van de volledige raming heeft nog te maken met de «nieuwe» fractiekostenregeling uit 2014 waardoor er geen sprake meer is van afrekening met de fracties, waarbij in sommige situaties door de fracties – na afsluiting van het begrotingsjaar – werd teruggestort.

Artikel 4: Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer

A Algemene doelstelling

Het onder dit artikel opgenomen budget ten behoeve van wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer betreft de kosten van interparlementaire activiteiten.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal. De Colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de Minister en de Colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.

C Beleidsconclusies

Voor wat betreft de uitvoering deden zich geen bijzonderheden voor.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid art. 4 Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer (bedragen x € 1.000)

		Realisatie					Vastgestelde begroting	Verschil
		2014	2015	2016	2017	2018	2018	2018
Art.nr.	Verplichtingen:	1.589	944	1.070	1.098	1.090	1.479	– 389
	Uitgaven:	1.799	1.357	1.070	1.008	1.171	1.479	– 308
4.3	Interparlementaire betrekkingen	1.799	1.357	1.070	1.008	1.171	1.479	– 308
	Ontvangsten:	0	0	0	0	0	23	– 23

E Toelichting op de financiële instrumenten

Uitgaven

4.3 Interparlementaire betrekkingen

Artikel 4 Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer kent één artikelonderdeel, namelijk «interparlementaire betrekkingen». Dit artikelonderdeel heeft een vijftal subcategorieën. Twee daarvan hebben betrekking op contributies aan internationale organisaties en één op de ontvangst van buitenlandse parlementaire delegaties en vertegenwoordigers van internationale organisaties. De twee overige categorieën betreffen reizen naar de Overzeese gebiedsdelen en het reizen naar internationale organisaties. De onderbenutting 2018 bevindt zich voor het overgrote deel op het onderdeel uitzending leden en ambtenaren van de Staten-Generaal naar internationale organisaties (€ 0,12 mln.) en voor een deel op de ontvangst van buitenlandse parlementaire delegaties (€ 0,11 mln.).

In onderstaand overzicht zijn in meerjarig perspectief (2014–2018) de uitgaven per artikelonderdeel binnen dit artikel als totaal en als gemiddelde per Kamerzetel opgenomen.

Gemiddelde uitgaven per Kamerzetel	2014	2015	2016	2017	2018
– apparaatskosten	61.759	68.292	68.639	68.177	73.756
– kennis en onderzoek	719	180	160	165	192
– publicatie officiële documenten	1.768	1.512	1.528	1.525	1.209
– fractiekosten	25.730	27.431	26.813	33.601	28.007
– uitzending leden	333	298	187	131	316
– enquêtes	2.215	1.230	115	0	0
– bijdrage ProDemos	–	1.672	1.867	1.751	1.976
totaal artikel 3	92.524	100.615	99.309	105.348	105.456
gemiddeld per zetel	617	671	662	702	703

4. NIET-BELEIDSARTIKEL

Artikel 10. Nominaal en onvoorzien

Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid (bedragen x € 1.000)

		Realisatie					Vastgestelde begroting	Verschil
		2014	2015	2016	2017	2018	2018	2018
Art.nr.	Verplichtingen:	0	0	0	0	0	– 1.957	1.957
	Uitgaven:	0	0	0	0	0	– 1.957	1.957
10.1	Loonbijstelling	0	0	0	0	0	0	0
	– waarvan programma			0	0			0
	– waarvan apparaat			0	0			0
10.2	Prijsbijstelling	0	0	0	0	0	0	0
	– waarvan programma			0	0			0
	– waarvan apparaat			0	0			0
10.3	Onvoorzien	0	0	0	0	0	– 1.957	1.957
	Ontvangsten:	0	0	0	0	0	0	0

Toelichting

10.3 Onvoorzien

5. BEDRIJFSVOERINGSPARAGRAAF

Bedrijfsvoeringsparagraaf Eerste Kamer

Paragraaf 1. – Uitzonderingsparagraaf

1. Rechtmatigheid

2. Totstandkoming niet-financiële verantwoordingsinformatie

Doorontwikkeling van de ondersteuning aan leden en commissies.

3. Financieel en materieelbeheer

4. Overige aspecten van bedrijfsvoering

Administratie

Overig

Streefniveau punt 4 2018: kwalificatie «goed».

Bedrijfsvoeringsparagraaf Tweede Kamer

Paragraaf 1 –  Uitzonderingsrapportage

1. Rechtmatigheid

In 2018 geeft het rapport van de Auditdienst Rijk geen aanleiding tot opmerkingen. De tolerantiegrenzen voor de rechtmatigheid zijn niet overschreden. Er is sprake van een getrouwe weergave.

2. Totstandkoming beleidsinformatie

Er hebben zich geen bijzonderheden voorgedaan. De Tweede Kamer heeft voor de totstandkoming van de niet-financiële informatie de procedure gevolgd.

3. Financieel en materieelbeheer

Het financieel en materieel beheer is op orde en geeft geen aanleiding tot opmerkingen. In 2018 heeft de Tweede Kamer met alle externe partijen die zijn betrokken bij het functioneel, technisch en databasebeheer van het financiële systeem afspraken gemaakt over het voldoen aan ISO 27001 certificering. Daarnaast zijn verwerkersovereenkomsten afgesloten. De Auditdienst Rijk bevestigt dat de Tweede Kamer deze stappen heeft gezet. Met ingang van juli 2018 is de stafdienst FEZ proceseigenaar van het beheerproces en zijn concrete afspraken gemaakt over de vereiste controles en de informatie die moet worden opgeleverd in de vorm van een beheerrapportage door betreffende externe partijen.

4. Overige aspecten van bedrijfsvoering

In het kader van de samenwerking met de Hoge Colleges van Staat is in 2018 een beheerrapportage ingevoerd die periodiek aan de HCvS wordt toegestuurd. Deze beheerrapportage bevat informatie over wijzigingen, onderhoud en incidenten ten aanzien van het financiële informatiesysteem.

In het kader van Assurance is met een tweetal externe partijen, betrokken bij het technisch en databasebeheer, afgesproken dat een ISAE of SOC verklaring wordt afgeven. Voor een partij vindt dat voor het eerst plaats over 2019.

De wijzigingen in de grondslag voor het berekenen van het zetelbedrag voor de bijdrage aan fractie, die voor 2017 en 2018 zijn vastgesteld door het presidium, wordt in 2019 verwerkt in de Regeling financiële ondersteuning fracties Tweede Kamer.

Paragraaf 2 – Rijksbrede bedrijfsonderwerpen

Het Audit Committee is in 2018 driemaal bijeengekomen. De samenstelling is uitgebreid met een extern lid, gespecialiseerd in ICT onderwerpen. Daarnaast wordt de Algemene Rekenkamer afhankelijk van de agenda uitgenodigd.

Paragraaf 3 – Belangrijke ontwikkelingen en verbeteringen in de bedrijfsvoering

De Tweede Kamer heeft geen bijzonderheden te melden.

C. JAARREKENING

6. DE VERANTWOORDINGSSTAAT 2018

		1			2			3=(2–1)
Art.	Omschrijving	Vastgestelde begroting			Realisatie			Verschil realisatie en vastgestelde begroting
		Verplichtingen	Uitgaven	Ontvangsten	Verplichtingen	Uitgaven	Ontvangsten	Verplichtingen	Uitgaven	Ontvangsten
	Totaal	143.898	143.898	4.215	154.783	153.855	3.958	10.885	9.957	– 257
	Beleidsartikelen
1	Wetgeving en controle EK	12.212	12.212	140	14.424	12.707	193	2.212	495	53
2	Uitgaven tbv van (oud) leden Tweede Kamer en leden EP	31.346	31.346	86	34.521	34.521	14	3.175	3.175	– 72
3	Wetgeving/controle TK	100.818	100.818	3.966	104.748	105.456	3.751	3.930	4.638	– 215
4	Wetgeving/controle EK en TK	1.479	1.479	23	1.090	1.171	0	– 389	– 308	– 23
	Niet beleidsartikelen
10	Nominaal en onvoorzien	– 1.957	– 1.957	0	0	0	0	1.957	1.957	0

7. SALDIBALANS

Saldibalans per 31 december 2018 van de Staten-Generaal (HIIA) (Bedragen x € 1.000,–)

Activa		31-12-2018	31-12-2017		Passiva		31-12-2018	31-12-2017
	Intra-comptabele posten
1)	Uitgaven ten laste van de begroting	153.855			2)	Ontvangsten ten gunste van de begroting	3.958
	Uitgaven ten laste van de begroting	0	150.826			Ontvangsten ten gunste van de begroting	0	3.863
3)	Liquide middelen	12	14
4)	Rekening-courant Rijkshoofdboekhouding	0	0		4a)	Rekening-courant Rijkshoofdboekhouding	147.721	144.608
5a)	Rekening-courant RHB begrotingsreserves	0	0		5)	Begrotingsreserves	0	0
6)	Vorderingen buiten begrotingsverband	254	230		7)	Schulden buiten begrotingsverband	2.442	2.599
8)	Kas-transverschillen	0	0
	Subtotaal intra-comptabel	154.121	151.070			Subtotaal intra-comptabel	154.121	151.070
	Extra-comptabele posten
9)	Openstaande rechten	0	0		9a)	Tegenrekening openstaande rechten	0	0
10)	Vorderingen	0	0		10a)	Tegenrekening vorderingen	0	0
11a	Tegenrekening schulden	0	0		11)	Schulden	0	0
12)	Voorschotten	58.994	62.428		12a)	Tegenrekening voorschotten	58.994	62.428
13a	Tegenrekening garantieverplichtingen	8.913	7.960		13)	Garantieverplichtingen	8.913	7.960
14a)	Tegenrekening andere verplichtingen	12.603	12.626		14)	Andere verplichtingen	12.603	12.626
15)	Deelnemingen	0	0		15a)	Tegenrekening deelnemingen	0	0
	Subtotaal extra-comptabel	80.510	83.014			Subtotaal extra-comptabel	80.510	83.014
	Overall Totaal	234.631	234.084			Overall Totaal	234.631	234.084

TOELICHTING OP DE SALDIBALANS per 31 december 2018 HIIA

Ad 1 en 2. Uitgaven en ontvangsten

Bij de begrotingsuitgaven en -ontvangsten zijn de gerealiseerde uitgaven en ontvangsten opgenomen met betrekking tot het jaar 2018 waarvoor de Rijksrekening nog niet door de Tweede Kamer is goedgekeurd.

Ad 3. Liquide middelen

De post liquide middelen is opgebouwd uit de contante gelden aanwezig in de kluis van de kasbeheerders. Het totaalbedrag is als volgt opgebouwd:

(Bedragen in €)

a) Eerste Kamer	154
b) Tweede Kamer	11.159
Totaal	11.313

Ad 4a. Rekening-courant Rijkshoofdboekhouding

Op de Rekening-courant met de Rijkshoofdboekhouding (RHB) is de financiële verhouding met het Ministerie van Financiën weergegeven. Opgenomen zijn de bedragen conform rekening-courant afschriften en het saldobiljet. De volgende rekening-courantverhouding is opgenomen in de balans:

(Bedragen in €)

a) Rekening-courant FIN/RHB	147.720.990
Totaal	147.720.990

Ad 6. Vorderingen buiten begrotingsverband

(Bedragen in €)

a) Eerste Kamer	23.438
b) Tweede Kamer	230.316
Totaal	253.754

Ad 7. Schulden buiten begrotingsverband

Het bedrag aan schulden buiten begrotingsverband is als volgt opgebouwd:

(Bedragen in €)

a) Eerste Kamer	173.559
b) Tweede Kamer	2.267.588
Totaal	2.441.147

Ad 12. Voorschotten

Ad 12a. Tegenrekening voorschotten

De saldi van de per 31 december 2018 openstaande voorschotten kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Specificatie openstaande voorschotten in 2018 (Bedragen in €)

a) Eerste Kamer	861.256
b) Tweede Kamer	58.132.154
Totaal	58.993.410

Specificatie afgerekende voorschotten in 2018 (Bedragen in €)

a) Eerste Kamer	504.889
b) Tweede Kamer	44.786.296
Totaal	45.291.186

Ad 13. Garantieverplichtingen

Ad 13a. Tegenrekening garantieverplichtingen

Het bedrag aan openstaande garantieverplichtingen is als volgt opgebouwd:

(Bedragen in €)

Verplichtingen per 1/1	7.959.868
Aangegane verplichtingen in het verslagjaar inclusief negatieve bijstellingen	970.000	+/+
	8.929.868
Tot betaling gekomen in 2018	17.832
Garantieverplichtingen binnen begrotingsverband	8.912.036	–/–

De garanties van de Tweede Kamer vloeien voort uit het gestelde in de regeling «Tegemoetkoming in de kosten van de fracties».

Ad 14. Andere verplichtingen

Ad 14a. Tegenrekening andere verplichtingen

De opbouw van de stand openstaande verplichtingen BiBBV is als volgt opgebouwd:

(Bedragen in €)

Verplichtingen per 1/1	12.625.661
Aangegane verplichtingen in 2018 inclusief negatieve bijstellingen	153.812.979	+/+
	166.438.639
Tot betaling gekomen in 2018	153.836.417
Negatieve bijstellingen verplichtingen uit eerder begrotingsjaren	0	–/–
Verplichtingen Binnen Begrotingsverband	12.602.222

8. WNT-VERANTWOORDING 2018 – STATEN-GENERAAL

Op www.topinkomens.nl (http://www.topinkomens.nl) vindt u het geldend normenkader voor 2018: de Wet normering topinkomens (WNT), het Uitvoeringsbesluit WNT, de Uitvoeringsregeling WNT, Beleidsregels WNT, QenA's en een overzicht van de geldende bezoldigingsmaxima. Tevens is er een verantwoordingsmodel opgenomen, waarin gedetailleerd is uitgewerkt op welke wijze de WNT-verantwoording kan worden opgesteld en ingevuld.

De geldende wet- en regelgeving is leidend.

De Wet normering topinkomens (WNT) bepaalt dat de bezoldiging en eventuele ontslaguitkeringen van topfunctionarissen in de publieke en semi-publieke sector op naamsniveau vermeld moeten worden in het financieel jaarverslag. Deze publicatieplicht geldt tevens voor topfunctionarissen die bij een WNT-instelling geen – al dan niet fictieve – dienstbetrekking hebben of hadden. Daarnaast moeten van niet-topfunctionarissen de bezoldiging (zonder naamsvermelding) gepubliceerd worden indien deze het wettelijk bezoldigingsmaximum te boven gaan. Niet-topfunctionarissen zonder dienstbetrekking echter vallen buiten de reikwijdte van de wet.

Voor de Hoge Colleges van Staat heeft de publicatieplicht betrekking op onderstaande functionarissen. De bezoldigingsgegevens van de leden van de Top Management Groep zijn opgenomen in het jaarverslag van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het algemeen bezoldigingsmaximum bedraagt in 2018 € 189.000.

Nieuw in 2018 is het vervallen van het begrip gewezen topfunctionaris en de inwerkingtreding van de anticumulatiebepaling, die bepaalt dat indien een topfunctionaris met verschillende WNT-instellingen een dienstbetrekking aangaat als topfunctionaris, niet zijnde een toezichthoudende topfunctionaris, de som van de bezoldigingen niet meer mag bedragen dan het algemeen bezoldigingsmaximum (€ 189.000).

Naam instelling	Naam topfunctionaris	Functie	Datum aanvang dienstverband (indien van toepassing)	Datum einde dienstverband (indien van toepassing)	Omvang dienstverband in fte (+ tussen haakjes omvang in 2017)	Op externe inhuurbasis (nee; ≤ 12 kalendermnd; > 12 kalendermnd)	Beloning plus onkostenvergoedingen (belast) (+ tussen haakjes bedrag in 2017)	Voorzieningen t.b.v. beloningen betaalbaar op termijn (+ tussen haakjes bedrag in 2017)	Totale bezoldiging in 2018 (+ tussen haakjes bedrag in 2017)	Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum	Motivering (indien overschrijding)
Eerste Kamer der Staten-Generaal	Dhr. G.J.A. Hamilton	Griffier		1-12-2018	1 (1)	nee	143.503 (146.803)	17.280 (17.441)	160.783 (164.244)	172.948
Eerste Kamer der Staten-Generaal	Dhr. R. Nehmelman	Griffier	1-10-2018		1	nee	28.662	4.536	33.198	47.368
Tweede Kamer der Staten-Generaal	Dhr. F.M.H. van Dijk1	waarnemend Griffier		11-6-2018	1 (1)	nee	62.674 (57.973)	8.483 (6.955)	71.157 (64.928)	83.367
Tweede Kamer der Staten-Generaal	Mevr. S.M. Roos	Griffier	11-6-2018		1	nee	86.121	10.708	96.829	105.633

Naast de hierboven vermelde functionarissen zijn er geen andere functionarissen die in 2018 een bezoldiging boven het toepasselijke bezoldigingsmaximum hebben ontvangen, of waarvoor in eerdere jaren een vermelding op grond van de WOPT of de WNT heeft plaatsgevonden of had moeten plaatsvinden. Er zijn in 2018 geen ontslaguitkeringen betaald die op grond van de WNT dienen te worden gerapporteerd. Er zijn geen functies als leidinggevend topfunctionaris bij andere instellingen(en) die op grond van de WNT gemeld en openbaar gemaakt moeten worden.