Nr. 6 NOTA NAAR AANLEIDING VAN HET VERSLAG

In het schema is het onderscheid gemaakt tussen bestaande voertuigen en nieuwe voertuigen, die na de inwerkingtreding van het wetsvoorstel in het verkeer worden gebracht. Hierbij gelden de volgende uitgangspunten:

• – Voor de verplichting tot het laten uitvoeren van een algemene periodieke keuring (hierna: apk) voor landbouw- of bosbouwtrekkers op wielen (hierna: LBT’s) geldt dat voertuigen die voor landbouw-, tuinbouw-, bosbouw-, veeteelt- of visserijdoeleinden worden gebruikt, doch alleen op Nederlands grondgebied en hoofdzakelijk op het terrein waar zulke activiteit plaatsvindt, met inbegrip van landwegen, bospaden of akkers, worden uitgezonderd.

• – Voor voertuigen die niet op de openbare weg worden gebruikt, geldt geen apk-, registratie- en kentekenplicht. Ook wordt een aantal voertuigen uitgezonderd, omdat ze zijn uitgezonderd van de rijbewijsplicht vanwege de medische geschiktheid van een groot gedeelte van de bestuurders. Bovendien zijn enkele specifieke voertuigen, die zeer sporadisch gebruikmaken van de weg en nauwelijks in aanraking komen met het overige, reguliere verkeer, uitgezonderd.

• – Als bij een bestaand voertuig «Ja» staat in de kolom «Registratieplicht», dan is het vanaf 1 januari 2025 verplicht dat het voertuig is voorzien van een eigen kentekenplaat. Voor die tijd is het voeren van een eigen kentekenplaat vrijwillig, tenzij:

  • • het een LBT betreft waarvoor de apk-plicht geldt;

  • • met het voertuig harder dan 25 km/u gereden zal worden; of

  • • een voertuig ontheffingplichtig is, omdat het zonder ontheffing niet is toegelaten tot de weg (ongeacht de maximumconstructiesnelheid), omdat het bijvoorbeeld te lang of te breed is.

• – Voor de witte volgplaat geldt dat die ook moet worden aangebracht op een aanhangwagen of verwisselbaar gedragen uitrustingsstuk als de kentekenplaat op de LBT niet goed zichtbaar is.

Een motorrijtuig met beperkte snelheid (MMBS) is gedefinieerd als een motorrijtuig:

• – met een maximumconstructiesnelheid van niet meer dan 25 km/u dat niet is ingericht voor het vervoer van personen en wel is ingericht voor het bij op korte afstand van elkaar gelegen plaatsen afleveren of ophalen van goederen;

• – met een maximumconstructiesnelheid van niet meer dan 45 km/u dat niet is ingericht voor het vervoer van personen en wel is ingericht voor het uitvoeren van werkzaamheden buiten wegen, aan wegen of aan werken op, in, langs en boven wegen; of

• – met een maximumconstructiesnelheid van niet meer dan 45 km/u, met niet meer dan acht zitplaatsen, de bestuurderszitplaats niet meegerekend, dat een combinatie vormt met één of meer aanhangwagens die zijn ingericht voor het vervoer van personen.

De categorie MMBS omvat gezien de bovenstaande definitie veel verschillende soorten voertuigen. Voorbeelden van voertuigen die nu worden aangemerkt als MMBS’en zijn hakselaars, bietenrooiers, verreikers en graafmachines. Ook landbouwvoertuigen kunnen onder de definitie van MMBS vallen. Aan het uiterlijk van het voertuig is namelijk niet altijd te zien welke voertuigcategorie het betreft. Wanneer een voertuig echter als een MMBS is geregistreerd, kan het niet meer worden aangemerkt als een voertuig binnen de categorie landbouw- en bosbouwtrekkers en vice versa.

Er wordt echter ook misbruik gemaakt van deze voertuigcategorie. Wegtreintjes voor personenvervoer en golfkarretjes vallen nu onder de categorie MMBS, terwijl ze gezien hun constructie en gebruik eigenlijk in een andere voertuigcategorie moeten vallen. Ook komt het nu voor dat een personenauto of bedrijfsauto wordt «teruggekeurd» naar een voertuig van de categorie MMBS. Dat wordt gedaan door het voertuig zodanig aan te passen dat wordt voldaan aan de definitie van MMBS en aan de (lage) permanente eisen die zijn gesteld voor een MMBS. Vaak is het voldoende om enkel een aantal versnellingen te blokkeren en de reeds aanwezige snelheidsbegrenzer te programmeren op 25 km/u respectievelijk 45 km/u.

Het terugkeuren van dit soort voertuigen is nadelig voor de verkeersveiligheid. Zo ontbreekt ten opzichte van andere Europese voertuigcategorieën de goedkeuringsplicht met technische eisen en de apk-plicht. Ook een afwijkende rijbewijsplicht en het «opvoeren» van de maximumsnelheid van het voertuig na de keuring is een probleem. Verder ontbreekt voor MMBS’en de belastingplicht, wat in combinatie met de andere zaken leidt tot oneerlijke concurrentie.

Als vervanging van de categorie MMBS introduceert dit wetsvoorstel bij de inwerkingtreding de nieuwe categorie mobiele machines (MM). De nieuwe definitie van mobiele machine, die zal worden opgenomen in de Regeling voertuigen, is conform de Europese regelgeving en zal luiden: «motorvoertuig dat speciaal is ontworpen en gebouwd voor het uitvoeren van werkzaamheden en niet is bedoeld voor personen- of goederenvervoer over de weg». Degene die een voertuig ter registratie aanbiedt, geeft aan of het, met inachtneming van de voornoemde definitie, als MM moet worden gezien en dus aan de daarvoor geldende eisen moet worden getoetst.

In de categorie MM vallen dus voertuigen die voor bepaalde werkzaamheden zijn gemaakt en niet zijn bedoeld voor personen- of goederenvervoer, zoals de eerdergenoemde hakselaars, bietenrooiers, verreikers en graafmachines. Dit geldt niet voor de andere genoemde voorbeelden van voertuigen (teruggekeurde auto’s, wegtreintjes en golfkarretjes); die kunnen dus niet als MM worden toegelaten. Om te kunnen worden toegelaten tot de openbare weg moeten die voertuigen voldoen aan de geldende eisen en verplichtingen voor één van de andere bestaande voertuigcategorieën.

Aangezien de naar schatting 8.000 apk-plichtige LBT’s waar de leden van de PVV-fractie op doelen op dit moment niet geregistreerd zijn, is niet te achterhalen bij hoeveel ongelukken deze groep LBT’s betrokken is geweest.

De invoering van de apk voor de snelle LBT’s zal er in het algemeen toe leiden dat deze voertuigen tijdens de gebruiksfase beter kunnen worden gecontroleerd op de technische staat. De registratie- en kentekenplicht dragen verder bij aan betere handhaving op de technische goedkeuring van nieuwe landbouwvoertuigen. Tezamen zorgt dat ervoor dat landbouwvoertuigen die zijn toegelaten tot de weg ook gecontroleerd worden op hun technische staat, wat de voertuigveiligheid en daarmee de verkeersveiligheid verhoogt.

In dit kader zijn, naast de ernstige ongelukken met letsel of dodelijke afloop, ook de «kleinere» overtredingen relevant, zoals te hoge snelheid, door rood licht rijden, te zware belading, geen voorrang geven en het veroorzaken van bijna-ongelukken. De registratie- en kentekenplicht dragen bij aan een aanzienlijke verbetering van de handhaving op deze aspecten. Zonder kentekenplaat kunnen verkeersovertredingen bijvoorbeeld alleen door middel van staandehouding worden gehandhaafd, niet met camera’s. Als overtredingen kunnen worden vastgesteld door een camera, kan door middel van de tenaamstelling van een voertuig een bekeuring worden gegeven en gestuurd.

De kosten voor de aanvraag en registratie zijn € 18,– per voertuig. De kosten van het tenaamstellen zijn daarbij inbegrepen. Voor een kentekenplaat bedragen de kosten, op basis van een marktconforme prijs, ongeveer € 12,–. In totaal zullen de kosten voor bestaande voertuigen dus op € 30,– komen. Om de kosten laag te houden vindt er geen schouw plaats van bestaande LBT’s, MMBS’en en aanhangwagens en verwisselbare getrokken uitrustingsstukken achter die voertuigen. De bestaande voertuigen worden dus niet gekeurd (geïdentificeerd) voor registratie en kentekening. De registratie gebeurt door middel van een schriftelijke (digitale) aanvraag bij de RDW. De aanvrager levert zelf de benodigde gegevens aan.

Voor nieuwe voertuigen geldt dat zal worden aangesloten bij de bestaande structuur van registreren van kentekenplichtige voertuigen. De kosten daarvoor per voertuig bedragen € 39,– voor het registreren en het kentekenbewijs en € 10,10 voor de tenaamstelling. Na de registratie moet een kentekenplaat à ongeveer € 12,– worden aangeschaft. De totale kosten voor een nieuw voertuig komen daarmee op ongeveer € 61,–.

Wanneer een voertuig niet is voorzien van een Europese typegoedkeuring zal het voertuig getoetst worden aan de goedkeuringsvoorschriften voor toelating tot het verkeer op de weg. Dit geldt sinds 2005. Afhankelijk van het aantal aspecten dat moet worden onderzocht en getest bedragen de kosten daarvan tussen de € 27,– en € 162,–.

Wanneer het voertuig apk-plichtig is, komen hier te zijner tijd de kosten voor de apk bij. De apk moet elke twee jaar worden uitgevoerd. Deze kosten voor de apk zijn naar verwachting vergelijkbaar met de kosten voor een apk van zware bedrijfsauto’s. De apk wordt doorgaans uitgevoerd door de zogenoemde erkenninghouders (private bedrijven) waarbij een marktconforme prijs wordt gevraagd.

Een voertuig dat een kenteken moet hebben, maar niet heeft, is niet toegelaten op de openbare weg. Dat is het uitgangspunt. In het schema in de introductie is aangegeven welke voertuigen kentekenplichtig worden door het wetsvoorstel.

Wanneer een kentekenplichtig landbouwvoertuig staande wordt gehouden zonder kentekenplaat, zal de bestuurder beboet worden wegens overtreding van het voorschrift om het kenteken behoorlijk zichtbaar aanwezig te hebben op of aan een motorrijtuig of aanhangwagen. De boete daarvoor bedraagt € 140,– exclusief administratiekosten, net als bij andere kentekenplichtige voertuigen die zonder kentekenplaat rondrijden.

In navolging van het wetsvoorstel zal een wijziging worden aangebracht in het Besluit voertuigen, waarmee motorrijtuigen die ouder zijn dan vijftig jaar worden uitgezonderd van de apk-plicht. Die uitzondering gaat ook gelden voor LBT’s die ouder zijn dan vijftig jaar. De wijziging van onder meer het Besluit voertuigen zal in het kader van de voorhangprocedure nog aan uw Kamer worden voorgelegd, nadat het onderhavige wetsvoorstel door uw Kamer is aangenomen.

Overigens hebben historische landbouwvoertuigen over het algemeen een lagere maximumconstructiesnelheid dan 40 km/u. Aangezien de apk-plicht alleen zal gelden voor LBT’s met een maximumconstructiesnelheid van meer dan 40 km/u, zullen de meeste historische landbouwvoertuigen sowieso niet onder de apk-plicht vallen.

Ten aanzien van de registratie en het voeren van een kentekenplaat worden er voor historische landbouwvoertuigen geen uitzonderingen gemaakt. De reden daarvoor is dat wanneer registratie niet verplicht zou worden, de kwalificatie als «historisch voertuig» misbruikt zou kunnen worden om registratie en kentekening te ontlopen. Immers, de handhaver kan het bouwjaar van het voertuig niet vaststellen, dus zou kunnen worden beweerd dat de datum van eerste toelating verder in het verleden ligt dan daadwerkelijk het geval is. Om de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid te waarborgen, moet de datum van eerste toelating blijken uit de registratie. De betrokken partijen als Fehac, Fehamec en HMT hebben zich altijd ingezet voor een dergelijk deugdelijk systeem.

De historische landbouwvoertuigen die in gebruik zijn genomen vóór 1978 krijgen overigens de mogelijkheid tot het voeren van een «historische» (blauwe) kentekenplaat.

Voor een overzicht van de voertuigen die onder de MMBS’en en MM’s vallen wordt in de eerste plaats verwezen naar de introductie. De invoering van de categorie MM heeft, zoals in de introductie is geschetst, als doel om voertuigen die zijn ontworpen voor bepaalde werkzaamheden, anders dan voor personen- of goederenvervoer, te onderscheiden van voertuigen die nu tot de categorie MMBS behoren, terwijl dat eigenlijk niet de bedoeling is.

De teruggekeurde of geknepen auto’s passen niet in de definitie van mobiele machine, die is beschreven in de introductie. Teruggekeurde auto’s zijn auto’s die eerst binnen de categorie personenauto vielen, maar door een aanpassing binnen de categorie MMBS zijn gaan vallen. Een voorbeeld van een dergelijke aanpassing is het begrenzen van de maximumconstructiesnelheid («knijpen»). Het gevolg van het wetsvoorstel is dat nieuwe geknepen auto’s na de inwerkingtreding van het wetsvoorstel niet meer zullen worden toegelaten als MMBS en evenmin kunnen worden toegelaten als MM. Daarnaast zullen nieuwe wegtreintjes voor personenvervoer onder de categorie personenauto’s, bedrijfsauto’s of bussen gaan vallen. De Europese richtlijn 2007/46/EG noch verordening nr. 2018/858, die richtlijn 2007/46/EG gaat vervangen, stellen regels aan dergelijke voertuigen. Daarom komen er op hetzelfde moment als waarop het wetsvoorstel in werking treedt nationale eisen in de Regeling voertuigen voor personenauto’s, bedrijfsauto’s en bussen met een maximumconstructiesnelheid van maximaal 25 km/u.

De hiervoor genoemde voertuigen zullen dus alleen nog op de weg mogen nadat door de RDW is vastgesteld dat deze voldoen aan de definitie van een bepaalde categorie motorrijtuigen en de goedkeuringsvoorschriften die daarvoor gelden voor toelating tot de weg. Op basis van die goedkeuring kan het voertuig worden ingeschreven en gekentekend.

De maximumconstructiesnelheid voor MMBS’en is nu 25 km/u dan wel 45 km/u, afhankelijk van het specifieke voertuig. De maximale toegestane snelheid die een MMBS mag rijden bedraagt 25 km/u. Met de in navolging van dit wetsvoorstel voorziene aanpassing van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 om de maximumsnelheid voor landbouwvoertuigen te verhogen naar 40 km/u, zal die maximumsnelheid ook gaan gelden voor MMBS’en en MM’s, mits de maximumconstructiesnelheid van het voertuig dat toelaat. De maximumconstructiesnelheid van een voertuig kan lager zijn, waardoor de maximale toegestane snelheid niet gehaald kan en mag worden.

Politie en handhavers zullen over de nieuwe regels worden ingelicht. Daarbij geldt dat de handhaving door een gedegen registratie en kentekening eenvoudiger wordt, omdat de registers als basis kunnen dienen voor informatie over het voertuig en de tenaamstelling.

Het handhaven van (snelheids)overtredingen van voertuigen die niet kentekenplichtig zijn kan alleen met staandehouding. Dat vergt specialistische kennis van de politieambtenaar over de geldende regels voor alle verschillende typen niet-kentekenplichtige voertuigen. Enkele politieambtenaren worden opgeleid om deze voertuigen zonder kenteken te kunnen controleren. Automatische handhaving met flitspalen of mobiele radarsets is bij voertuigen die geen kentekenplaat voeren niet mogelijk.

Voor de straffen wordt in beginsel aangesloten bij de bestaande boetes voor snelheidsovertredingen en het niet nakomen van de apk-plicht. Op het niet nakomen van de registratieplicht, die is geregeld in artikel 36 van de Wegenverkeerswet 1994, staat een boete van € 380,–.

Het aantal MMBS’en in Nederland, en daarmee onder meer het aantal omgebouwde personenvoertuigen, is niet bekend. Die voertuigen zijn immers niet geregistreerd. Meer in het algemeen is alleen bekend dat sinds 1 januari 2014 er 2.968 voertuigen zijn gekeurd na te zijn omgebouwd van een kentekenplichtige categorie naar MMBS. Daaronder vallen ook, maar niet uitsluitend, omgebouwde personenvoertuigen.

De bestaande voertuigen worden met het wetsvoorstel overigens niet verboden, en zullen dus ook niet van de weg worden gehaald. Zoals beschreven in de introductie, zal de categorie MMBS worden vervangen door de nieuwe categorie MM. Bestaande voertuigen van de categorie MMBS mogen nog op de weg rijden, mits ze zijn geregistreerd, maar er komen geen nieuwe voertuigen van deze categorie meer bij.

Om de desbetreffende voertuigen alsnog te verbieden, is een wijziging in de regelgeving nodig. De voertuigen vallen nu onder de categorie MMBS en moeten daarvan dan expliciet uitgesloten worden. Als gevolg daarvan zouden die voertuigen onder geen enkele toegelaten of toelaatbare categorie voertuigen kunnen vallen, en zouden ze dus niet meer toegelaten zijn tot de weg. De regering ziet daarvoor echter geen reden, te meer omdat andere voertuigen binnen de categorie MMBS wel toegelaten blijven na de inwerkingtreding van het onderhavige wetsvoorstel.

De afwezigheid van kentekens op MMBS’en maakt dat handhaving – bijvoorbeeld op te hard rijden – weinig voorkomt. Automatische handhaving met camera’s is niet mogelijk. Het is bovendien niet eenvoudig om vast te stellen of een voertuig terecht wordt gekwalificeerd en gebruikt als MMBS. Dat vereist specialistische kennis. In het algemeen worden er weinig processen-verbaal opgemaakt voor overtredingen met dit soort voertuigen. Door registratie van deze voertuigen, en vanaf 1 januari 2025 ook de verplichting tot het voeren van een kentekenplaat, wordt handhaving makkelijker en efficiënter.

Voor het antwoord op deze vraag wordt in eerste instantie verwezen naar het overzicht in de introductie.

Er is sprake van een gedeeltelijke kentekenplaatverplichting. Tot 2025 hebben de bestaande voertuigen die in de conversieperiode moeten worden geregistreerd gedeeltelijk vrijstelling van de verplichting om een kentekenplaat te voeren. Een kentekenplaat is alleen verplicht vanaf het einde van de conversieperiode als het voertuig apk-plichtig is, als de houder van het voertuig harder dan 25 km/u wil rijden, of als een ontheffing nodig is om het voertuig op de weg te gebruiken. Een kentekenplaat kan ook noodzakelijk zijn voor het rijden in een andere lidstaat van de Europese Unie, op grond van de regelgeving daar. Uiteindelijk bepaalt het gewenste gebruik van het voertuig door de eigenaar of houder dus of een kentekenplaat al voor 1 januari 2025 verplicht is.

Nieuwe voertuigen als bedoeld in het wetsvoorstel zijn onderworpen aan de eerder ingestelde goedkeuringsplicht en worden na goedkeuring geregistreerd en gekentekend, overeenkomstig andere voertuigsoorten, voordat ze de weg op mogen. Die voertuigen zijn vanaf de toelating tot de weg verplicht hun eigen kentekenplaat te voeren.

Voor de uitgezonderde, niet-kentekenplichtige voertuigen, die in het Besluit voertuigen zullen worden opgenomen, is het niet mogelijk om een kenteken aan te vragen.

Voor de huidige MMBS’en geldt niet dat die verdwijnen, maar dat er geen nieuwe meer bij komen, omdat voertuigen in de reguliere goedkeuring en registratie niet meer in die voertuigcategorie worden ingedeeld. Er kunnen dus geen nieuwe voertuigen worden geregistreerd als MMBS. De sterfhuisconstructie zal leiden tot het uiteindelijk verdwijnen van voertuigen die in die voertuigcategorie vallen. Tot die tijd zullen de bestaande voertuigen als MMBS geregistreerd moeten zijn en kan daarop worden gehandhaafd.

De nieuwe MM’s moeten na de inwerkingtreding van het wetsvoorstel aantoonbaar voldoen aan verordening nr. 1628/2018 inzake voertuigemissies en richtlijn 2006/42/EG inzake machines om geregistreerd en toegelaten te kunnen worden. Daarnaast moeten de voertuigen op basis van de kenmerken en de registratie identificeerbaar zijn. Bovendien zullen nieuwe voertuigen van de categorie MM voordat ze op de weg komen al moeten voldoen aan de gestelde toelatingseisen en de permanente eisen. Er komt een met de branche afgestemd pakket permanente eisen, dat zal worden opgenomen in de Regeling voertuigen. Hiermee wordt een basis gelegd voor een pakket veiligheidsvoorschriften dat, net als bij de overige voertuigsoorten, regelmatig zal worden aangescherpt op basis van voortschrijdend inzicht en technische vooruitgang. Vanwege de grote verschillen in MM’s zullen de technische eisen in eerste instantie beperkt en relatief soepel zijn, doch hoger dan die voor de huidige MMBS’en gelden. In de loop der jaren zullen de eisen worden aangescherpt, mede op basis van het in ontwikkeling zijnde Europese kader. Momenteel vinden daarover de eerste verkenningen plaats.

De moties waarop wordt gedoeld, zijn de motie De Rouwe (Kamerstukken II 2013/14, 33 750-XII, nr. 36) en de motie Visser over snelheidsverhoging voor LBT’s en de motie Van Helvert over onder meer een centraal ontheffingenloket (Kamerstukken II 2016/17, 34 397, nrs. 23 en 24). De sector doelt op voordelen die ontstaan door de uitvoering van de moties, zoals het sneller en efficiënter kunnen gebruiken en verplaatsen van landbouwvoertuigen en het eenvoudiger en goedkoper worden van het proces van aanvragen van ontheffingen.

Er zijn ook andere voordelen, die de sector niet expliciet heeft genoemd, maar die de sector wel indirect ten goede komen. Zo maakt kentekening het eenvoudiger gestolen LBT’s, MMBS’en en MM’s terug te geven aan de tenaamgestelde en wordt het rondrijden (witwassen) van gestolen LBT’s, MMBS’en en MM’s lastiger. Daarnaast zal de concurrentievervalsing door het ontduiken van de goedkeuringsplicht voor landbouwvoertuigen door ze te beschouwen als MMBS worden opgeheven en zal de exportwaarde van afgeschreven voertuigen stijgen. Immers, voertuigen zonder kentekenbewijs zijn in andere landen niet of moeilijk te registreren.

Voor het gevraagde overzicht wordt verwezen naar de introductie.

In aanvulling op het schema wordt opgemerkt dat er een aantal voertuigen is dat wordt uitgezonderd van de goedkeurings-, registratie- en kentekenplaatverplichting. Deze voertuigen worden uitgezonderd in het Kentekenreglement. Voorbeelden van uitgezonderde voertuigen zijn voertuigen met een maximumconstructiesnelheid van minder dan 6 km/u, bepaalde voertuigen die niet breder zijn dan 1,30 meter en die zijn ingericht als heftruck of veegmachine en fruittreintjes die uitsluitend worden gebruikt in de periode van 1 juli tot en met 30 november.

Grensoverschrijdend landbouwverkeer is reeds kentekenplichtig op grond van internationale verdragen. De kosten voor een zogenoemd GV-kenteken bedragen in de huidige situatie € 39,– plus € 24,– voor twee kentekenplaten.

Met de conversie blijft het aangeschafte GV-kenteken geldig voor de bestaande voertuigen. Die kentekens worden in het reguliere kentekenregister vastgelegd, inclusief tenaamstelling. Daarnaast zal een kentekencard worden uitgereikt in plaats van het papieren GV-kentekenbewijs.

De kosten voor het omzetten van een GV-kenteken naar een volledige registratie zijn € 10,10, voor de tenaamstelling. Bij het GV-kenteken ontbreekt namelijk de tenaamstelling. Die is na de inwerkingtreding van het wetsvoorstel wel nodig. De huidige geldige kentekenplaten hoeven niet vervangen te worden.

In andere lidstaten gelden vanzelfsprekend de eisen van die lidstaten. Daaraan verandert dit wetsvoorstel niets. Aangezien een kenteken daar wel verplicht is, verandert er in de praktijk niets voor de grensregio’s.

De primaire gevolgen van het wetsvoorstel voor het mkb in positieve zin zijn het sneller en efficiënter kunnen gebruiken en verplaatsen van landbouwvoertuigen door de snelheidsverhoging van 25 km/u naar 40 km/u en het eenvoudiger en goedkoper worden van het proces van aanvragen van ontheffingen door het inrichten van een centraal ontheffingenloket. Daartegenover staan de kosten die gepaard gaan met de registratie- en kentekenplicht. Voor een overzicht van die kosten wordt onder meer verwezen naar het eerdere antwoord op de vraag van de leden van de PVV-fractie.

De totstandkoming van dit wetsvoorstel heeft reeds plaatsgevonden in nauwe samenwerking met de branchepartijen die de mkb’ers binnen de voor de uitwerking van dit wetsvoorstel relevante sectoren vertegenwoordigen, zoals LTO Nederland, Cumela, Fedecom, RAI vereniging, TLN, BMWT en VHG. In afstemming met deze partijen is gezocht naar een voorstel met zo laag mogelijke regeldrukeffecten. De mkb-toets heeft als doel om het mkb beter te betrekken bij het tot stand komen van nieuwe wet- en regelgeving en daarbij de regeldruk voor het mkb zoveel mogelijk te beperken. Gezien de eerdere afstemming verwacht de regering daarom niet dat een mkb-toets in dit geval nog van toegevoegde waarde zal zijn.

Richtlijn 2014/47/EU en verordening nr. 167/2013 hebben, evenals de andere Europese regelgeving, een verplichtend karakter. Voor de uitvoering daarvan is het onderhavige wetsvoorstel ten aanzien van de registratie- en kentekenplicht noodzakelijk. Richtlijn 2014/47/EU gaat over technische controles van bedrijfsvoertuigen langs de weg, waaronder LBT’s met een maximumsnelheid van meer dan 40 km/u. Die richtlijn kan niet goed uitgevoerd worden zonder dat de gegevens over de voertuigen zijn geregistreerd en de voertuigen op de weg door middel van een kentekenplaat kunnen worden geïdentificeerd. Hetzelfde geldt voor de uitvoering van verordening nr. 167/2013. Die verordening betreft de goedkeuring van en markttoezicht op landbouwvoertuigen. Eén van de verplichtingen die daaruit voortkomt is de goedkeuringsplicht voor landbouwvoertuigen voor toelating tot de weg. Zonder (gecontroleerde) registratie kan geen uitvoering worden gegeven aan de verplichtingen uit de verordening. Het gaat dan om controle en handhaving op de goedkeuringsplicht. Bij registratie is deze controle mogelijk en kan ook gehandhaafd worden op de naleving ervan. Ook moeten verkoopverboden en terugroepacties kunnen worden opgelegd en dienen rapportages gemaakt te worden. Ook daarvoor is registratie en kentekening essentieel.

Een algemene kentekenplicht (dus een combinatie van het registreren en het hebben en voeren van een kenteken) vloeit niet rechtstreeks voort uit de richtlijnen en de verordening, maar is dus wel onontbeerlijk voor effectieve uitvoering en handhaving van de regelgeving. Die uitvoering en handhaving zijn tevens noodzakelijke elementen voor een volledige implementatie en uitvoering van Europese regelgeving.

Er wordt ten behoeve van implementatie van richtlijn 2014/45/EU voorzien in een apk-plicht voor snelle LBT’s en, voor de uitvoering en handhaving van de richtlijn, in registratie en kentekening van LBT’s, MMBS’en, MM’s en aanhangwagens en verwisselbare getrokken uitrustingsstukken achter die voertuigen. De inhoudelijke verschillen zijn de volgende:

• • De conversieperiode voor de bestaande voertuigen is aangepast. Die zou lopen tot 20 mei 2020, waardoor er in ieder geval een winterperiode in valt. Dat was de wens van de branche. Nu 20 mei 2020 snel dichterbij komt, is bij deze nota naar aanleiding van het verslag een nota van wijziging ingediend om die datum te vervangen door een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip. Welke datum dat zal zijn, zal met de branche worden besproken.

• • De verplichting om een kentekenplaat te voeren geldt niet direct voor alle bestaande voertuigen, maar er is voorzien in een overgangstermijn tot en met 31 december 2024 voor voertuigen waarvoor een kentekenplaat niet noodzakelijk is. Het monteren van een kentekenplaat in de conversieperiode is alleen verplicht voor voertuigen die apk-plichtig worden, voertuigen waarmee meer dan 25 km/u zal worden gereden (in verband met de snelheidsverhoging) en voertuigen waarvoor een ontheffing zal worden aangevraagd (zodat de ontheffing kan worden gekoppeld aan het kenteken).

• • In het kader van de voorbereiding van het onderhavige wetsvoorstel is afgesproken om in de lagere regelgeving een uitzondering op de apk-plicht op te nemen voor voertuigen die voor landbouw-, tuinbouw-, bosbouw-, veeteelt- of visserijdoeleinden worden gebruikt en die hoofdzakelijk rijden op het terrein waar zulke activiteiten plaatsvinden, met inbegrip van landwegen, bospaden of akkers.

Voor het overige zijn de verschillen in het wetsvoorstel van technische en redactionele aard, omdat het wetsvoorstel is aangepast aan de actuele situatie.

Uw Kamer is door mijn ambtsvoorganger geïnformeerd over de alternatieve vormen van registratie die in aanloop naar de indiening van dit wetsvoorstel zijn onderzocht (Kamerstukken II 2016/17, 29 398, nr. 561). Kentekening kwam hierbij naar voren als de eenvoudigste manier van registreren en als de goedkoopste vorm van registratie. Een alternatieve vorm van registratie zou technisch gezien weliswaar mogelijk zijn, maar zou kostenverhogend werken en zou vervolgens niet zonder ingrijpende aanpassingen raadpleegbaar kunnen zijn voor andere partijen. Daarnaast is de kentekenregistratie beter toegesneden op ontwikkelingen rond internationale uitwisseling van kentekengegevens.

Verder hebben de decentrale wegbeheerders (IPO, VNG en UvW), die bepalen welke voertuigen mogen rijden op de door hen beheerde wegen, in het voorjaar van 2017 per brief aangegeven tegenstander te zijn van snelheidsverhoging zonder kentekening. De belangrijkste argumenten waren dat handhaving op straat vrijwel onmogelijk zou zijn en dat de technische geschiktheid voor een dergelijke snelheid niet gewaarborgd is. Alle betrokken partijen geven aan dat de geschiktheid van het voertuig moet blijken uit de registratie van het voertuig. Om dit te kunnen handhaven is een kentekenplaat het geschikte middel.

Zoals in het antwoord op de vorige vraag van de leden van de CDA-fractie is aangegeven, geldt sinds 1 januari 2016 voor alle nieuwe landbouwvoertuigen en getrokken voertuigen een goedkeuringsplicht op grond van verordening nr. 167/2013. Logischerwijs hoort daar een registratie- en kentekenplicht bij, aangezien alleen dan goed kan worden gecontroleerd of alle voertuigen die de weg op gaan ook daadwerkelijk zijn goedgekeurd. Het is aan de hand van de buitenzijde van het voertuig immers niet te achterhalen of het voertuig technisch geschikt is om te rijden op de openbare weg en wat bijvoorbeeld de maximumconstructiesnelheid is. Dat zou de handhaving op de registratie- en kentekenplicht praktisch onmogelijk maken. Een onderscheid naargelang de maximumconstructiesnelheid zou bijvoorbeeld kunnen uitlokken dat een voertuig voor de goedkeuring een lage maximumconstructiesnelheid heeft die later kan worden «opgevoerd», om de verplichte kentekening te ontwijken. Dat is onwenselijk.

Voor de bestaande voertuigen geldt de plicht tot het voeren van de kentekenplaat in de overgangsperiode tot 2025 overigens wel alleen voor voertuigen met een maximumconstructiesnelheid boven de 25 km/u, en ten aanzien van getrokken voertuigen alleen voor zover daarmee ook daadwerkelijk meer dan 25 km/u gereden wordt.

De uiterste datum voor de invoering van de apk-plicht voor snelle LBT’s is inmiddels verstreken. Nederland kan dus niet meer tijdig implementeren, maar zal alsnog zo snel mogelijk tot implementatie moeten overgaan. Om de duur van de conversieperiode acceptabel te houden, is met de branche en de RDW besproken dat een termijn van minimaal 6 maanden nodig is om de conversie te volbrengen. Daaraan voorafgaand is minimaal 3 maanden nodig voor het opzetten en doorlopen van een communicatietraject en bijvoorbeeld ook voor het door mechanisatiebedrijven aanvragen van erkenningen bedrijfsvoorraad.

Het stellen van de datum van 20 mei 2020 had enerzijds te maken gehad met het feit dat het een verklaarbare datum is. De verplichte invoeringsdatum van de apk-plicht voor snelle LBT’s was 20 mei 2018. Omdat snelle LBT’s na twee jaar gekeurd zouden moeten worden, werd 20 mei 2020 beschouwd als logische einddatum van de conversieperiode. Anderzijds was er rekening mee gehouden dat het nog enige tijd duurt voordat het wetsvoorstel bekrachtigd is. Nu 20 mei 2020 snel dichterbij komt, is de bij deze nota naar aanleiding van het verslag gevoegde nota van wijziging ingediend, om de einddatum van de conversie later te kunnen vaststellen bij koninklijk besluit. Daarbij zal worden gezorgd dat de conversieperiode lang genoeg is en zal rekening worden gehouden met de wensen van de branche, alsmede met de lopende infractieprocedure.

De getrokken voertuigen zullen ook moeten worden geregistreerd gedurende de conversieperiode. De goedkeuringsplicht op basis van de Europese regelgeving is reeds ingegaan. De regering ziet geen reden om voor getrokken voertuigen (aanhangwagens) een andere conversieperiode in te stellen dan geldt voor de motorvoertuigen.

De bestaande fruittreintjes die worden gebruikt op de openbare weg worden uitgezonderd van de registratie- en kentekenplicht binnen de gestelde periode van 1 juli tot en met 30 november. De reden is dat die voertuigen enkel in die periode gebruikt worden voor oogstdoeleinden en vanwege dat gebruik zouden moeten worden vrijgesteld. Buiten die periode is er voor het rijden op de openbare weg wel een registratie- en kentekenplicht, omdat het fruittreintje dan niet voor oogstdoeleinden wordt gebruikt. Dit is ook zo afgesproken met de tuinbouwbranche. Wanneer de periode verder wordt opgerekt buiten de reguliere gebruiksperiode, zullen eigenaren van meer soorten voertuigen zich beroepen op deze uitzondering, om daarmee de goedkeurings- en registratieplicht te ontduiken. Dat is onwenselijk.

Mest- en giertanks zijn niet uitgezonderd van de goedkeuringsplicht en dienen sinds 1 januari 2016 te zijn goedgekeurd voor toelating tot de weg. De registratie- en kentekenplicht voor bestaande en nieuwe voertuigen van deze soort is gelijk aan die van andere getrokken voertuigen. Mest- en giertanks zijn, net als andere getrokken voertuigen, niet apk-plichtig.

Meeneemheftrucks en heftrucks zijn in de huidige situatie MMBS’en en in de nieuwe situatie MM’s. Deze voertuigen worden hoofdzakelijk gebruikt op bedrijfsterreinen voor laden en lossen. Voor zover ze niet op de openbare weg komen, is de goedkeurings-, registratie- en kentekenplicht sowieso niet van toepassing. Deze voertuigen worden ook voor de openbare weg uitgezonderd van de goedkeurings- en registratieplicht en daarmee van de kentekenplicht. Heftrucks worden vrijgesteld van de registratie- en kentekenplicht als ze niet breder zijn dan 1,30 meter (met inbegrip van de breedte van één of meer verwisselbare gedragen uitrustingsstukken), zijn voorzien van een hefinrichting aan de voorzijde en geen aanhangwagen voortbewegen.

Het bestaande voertuigpark is dusdanig divers dat geen eenduidige inschatting kan worden gemaakt van de besparing die volgt uit het niet verplichten van kentekenplaatverlichting. Voor sommige voertuigen zou de investering en daarmee de besparing zeer beperkt zijn, omdat die al een plaats voor een kentekenplaat hebben, misschien zelfs met een voorziening voor verlichting. Voor andere voertuigen, die een dergelijke voorziening niet hebben en waar die voorziening moeilijk is aan te brengen, zal de besparing veel groter zijn.

Wat betreft de overige besparingen die zijn genoemd in paragraaf 3.6 van de memorie van toelichting, worden door de regering voor het bestaande voertuigpark de onderstaande besparingen op de nalevingskosten geschat. De besparingen per voertuig gelden ook voor elk nieuw voertuig. Hierbij zijn de besparingen van tijd voor de belanghebbenden en (andere) administratieve lasten niet meegenomen. Die maken de besparing echter nog groter. Zo bespaart een bedrijf 55 minuten door het digitale tenaamstellen. Uitgaande van 68.000 bedrijven die dat zullen doen en een uurtarief van € 36,– komt de extra besparing bijvoorbeeld neer op € 2.244.000,–.

Kentekening is zeer belangrijk voor een goedwerkende controle, ook bij staandehouding. Of een voertuig al dan niet is voorzien van een kentekenplaat kan immers al een eerste aanleiding zijn om een voertuig daadwerkelijk te controleren. Ook tijdens de controle is een kenteken belangrijk. Weliswaar zijn er ook andere gegevens waarmee de registers bevraagd kunnen worden (zoals het voertuigidentificatienummer), maar die zijn vooral bij landbouwvoertuigen niet altijd even goed leesbaar en zitten op wisselende plaatsen op het voertuig. Een kenteken, dat is af te lezen van het kentekenbewijs en (in combinatie met) de aangebrachte kentekenplaat, is voor alle partijen direct en eenvoudig te gebruiken voor registerbevragingen. Dit komt een accurate, snelle en efficiënte controle ten goede.

Daar komt nog bovenop dat het voor snelheidscontroles onmisbaar is dat een voertuig een kentekenplaat heeft, omdat dat de enige manier is om na te gaan wat de maximale toegestane snelheid van het voertuig is, alvorens over te gaan tot staandehouding.

Voertuigen dienen te worden goedgekeurd voor toelating tot de weg. Dit gebeurt op basis van Europese voorschriften. De herkenningsplaat is niet Europees voorgeschreven en kan daarmee niet worden geëist voor toelating tot de weg. Het doel van de invoering van de verplichting tot het voeren van de herkenningsplaat in 1995 was het creëren van zichtbaarheid van langzamere voertuigen door de extra retroreflectie. De vorm en kleur van die plaat hadden op zichzelf geen aanvullende functie. Het is niet de verwachting dat het niet meer voeren van de herkenningsplaat nadelig is voor de verkeersveiligheid, omdat de retroreflecterende eigenschappen van de kentekenplaat hoger zijn dan die van de herkenningsplaat. Bovendien staat het de houder vrij de herkenningsplaat te blijven voeren om aan te geven dat het langzaam verkeer betreft, maar is dit bij het voeren van een kentekenplaat niet meer verplicht.

De voertuigen dienen bovendien te zijn voorzien van verlichting en retroreflecterende voorzieningen waardoor zij, overeenkomstig andere voertuigsoorten, zichtbaar zijn. Daarnaast gelden voor bredere voertuigen aanvullende markeringsvoorschriften (rood-witte markering) en verlichting (als ze breder zijn dan 3 meter, voor nieuwe voertuigen als ze breder zijn dan 2,55 meter).

De wegbeheerder bepaalt of een voertuig wel of niet op een weg mag komen. Voor het maken van deze afweging kunnen wegbeheerders gebruikmaken van richtlijnen van het kennisplatform CROW. Het begrip verkeersveiligheid duidt op de vraag of een weg geschikt is voor landbouwverkeer. Zeker wanneer er sprake is van landbouwverkeer dat groter of zwaarder is dan gebruikelijk, is een goede afweging van de verkeersveiligheid van belang. Zo kan de weg in kwestie door een woonwijk lopen of een dusdanig smal profiel hebben dat er te weinig vrije ruimte overblijft voor het andere verkeer wanneer een landbouwvoertuig over de weg zou rijden. Wanneer er op een weg veel fietsverkeer op de rijbaan is, kan een wegbeheerder ook afzien van het vrijgeven van de weg. Verder gelden voor sommige wegen hoogte- of gewichtsbeperkingen.

De wegbeheerder zal voor het vrijgeven van de wegen voor landbouwvoertuigen ook letten op de maximale snelheid die op de weg mag worden gereden. In een aantal gevallen zal namelijk gekozen worden om voertuigen die niet harder kunnen of mogen dan 25 km/u niet toe te laten, omdat dat gevaarlijke situaties oplevert door te grote snelheidsverschillen. Bijvoorbeeld op rondwegen waar 70 km/u gereden mag worden.

Als hoofdregel wordt de BPM geheven bij registratie van een personenauto, motorrijwiel of bestelauto in het kentekenregister. De MRB wordt geheven voor het «houden» van een motorrijtuig. Voertuigen waarvoor bij het gebruik van de weg geen kenteken is voorgeschreven worden voor de heffing van de MRB niet als motorrijtuig aangemerkt. Dit heeft als gevolg dat voor het houden van dergelijke voertuigen geen MRB is verschuldigd.

Met de inwerkingtreding van het wetsvoorstel worden LBT’s, MMBS’en en MM’s uitgezonderd van de BPM en MRB. Op dat punt verandert er dus niets. In de artikelen IV en VI van het wetsvoorstel wordt voorgesteld respectievelijk de Wet op de belasting van personenauto’s en motorrijwielen 1992 en de Wet op de motorrijtuigenbelasting 1994 te wijzigen, om de genoemde voertuigen die als zodanig in het kentekenregister zijn geregistreerd, uit te zonderen. Door die uitzondering is het niet zo dat het kenteken een opstap is naar extra belastingen. Daarvoor zou een wetswijziging nodig zijn.

Tevens wordt met de artikelen V en VII van het wetsvoorstel voorgesteld om bestaande voertuigen, die (nog) niet zijn gekentekend, uit te zonderen van respectievelijk de BPM en de MRB.

De apk zal worden uitgevoerd door erkende bedrijven. Of er voldoende erkende bedrijven komen die de apk kunnen gaan uitvoeren is op dit moment niet aan te geven. Wel heeft de landbouwmechanisatiebranche meerdere malen aangegeven de apk voor de desbetreffende voertuigen te willen gaan uitvoeren, ondanks de onzekerheid van het aantal te keuren voertuigen. Wanneer er onvoldoende keuringslocaties zijn, zal ook de RDW keuringen uitvoeren.

De bestaande voertuigen die na het einde van de conversieperiode apk-plichtig worden, kunnen gefaseerd worden gekeurd. Op die manier wordt de last verspreid. Hiervoor wordt een zogenoemd ingroeiscenario opgesteld, dat in het Besluit voertuigen zal worden opgenomen. Daarin wordt bepaald per welke datum de eerste apk moet zijn uitgevoerd, afhankelijk van het kalenderjaar waarin het desbetreffende voertuig voor het eerst is toegelaten tot de weg.

Ja, ook oldtimers worden geregistreerd en zijn uiteindelijk kentekenplichtig.

De kosten zijn hetzelfde als voor de andere LBT’s en bedragen € 18,– voor de aanvraag van de registratie en € 12,– voor een kentekenplaat.

Voor oldtimers komt er een mogelijkheid om «blauwe» kentekenplaten te voeren indien het bouwjaar voor 1978 ligt, overeenkomstig de andere voertuigsoorten.

Door de registratie en het voeren van een kentekenplaat mogen ook deze voertuigen harder dan 25 km/u indien zij daarvoor geschikt zijn. Daarnaast is met de registratie de tenaamgestelde vastgelegd in het kentekenregister, waardoor die bijvoorbeeld bij het terugvinden van een gestolen voertuig makkelijk kan worden achterhaald.

De kosten voor registratie en tenaamstelling zijn voor een bestaand voertuig € 18,–. Voor nieuwe voertuigen bedragen de kosten voor beide samen € 49,10. Dat komt doordat de registratie meer kost, omdat een (goedkeurings)controle plaatsvindt en meer technische gegevens beschikbaar zijn.

De kosten voor een kentekenplaat bedragen € 12,–, ongeacht of het voor een bestaand of een nieuw voertuig is. Voor getrokken voertuigen is mogelijk in plaats van een kentekenplaat een witte volgplaat à € 10,– nodig.