Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

De uitgaven en ontvangsten worden per saldo respectievelijk met € 4,1 miljoen en € 7,3 miljoen naar boven bijgesteld. Dit komt voornamelijk door meerontvangsten van de VN van € 10,6 miljoen en minder gebruik dan verwacht van de Vessel Protection Detachments (VPD’s) die kwetsbare scheepvaart voor de Afrikaanse noordoostkust helpt beschermen tegen piraterij.

Verder is de verwachting dat de vrije ruimte binnen het budget voor Crisisbeheersingsoperaties (het Budget Internationale Veiligheid: BIV) dit jaar uitkomt op ongeveer € 50 miljoen. Dit zal bij de Slotwet worden verwerkt ten behoeve van de besluitvorming in het voorjaar over de eindejaarsmarge binnen de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS). Indien het kabinet daartoe besluit, zal dit bedrag weer beschikbaar zijn voor (de verlenging of intensivering van) inzet van de Nederlandse krijgsmacht.

Programma-uitgaven

Het budget voor instandhouding stijgt per saldo met € 30,9 miljoen, voornamelijk als gevolg van herschikkingen binnen Defensie om logistieke achterstanden bij het Marinebedrijf in te lopen (€ 28,3 miljoen). Verder is er budget voor de Kustwacht Nederland (€ 4,5 miljoen) herschikt naar instandhouding vanuit gereedstelling.

Apparaatsuitgaven

Het budget voor salarissen eigen personeel is per saldo verlaagd met € 8,4 miljoen door de lagere personele vulling (87,6%), wat deels wordt aangewend voor verhoging van het budget personele inhuur (€ 4,9 miljoen). Het budget materiële uitgaven is per saldo verlaagd met € 5,9 miljoen, voornamelijk als gevolg van capaciteitsgebrek in de verwervingsketen waardoor de doorlooptijden langer zijn (€ 4,0 miljoen). Verder zijn er middelen van CZSK naar DMO herschikt voor het aanschaffen van trainingsmiddelen (€ 1,8 miljoen).

Programma-uitgaven

In het voorjaar zijn vrijvallende middelen uit salarissen ingezet ten behoeve van instandhouding (dit is verwerkt bij Miljoenennota). Door vertragingen in de verwervingsketen zijn deze middelen echter niet tot realisatie gekomen.

Apparaatsuitgaven

Het budget voor salarissen is per saldo neerwaarts bijgesteld met € 48,7 miljoen, vooral als gevolg van de lage personele vulling (83,9%).

Programma-uitgaven

Het budget voor gereedstelling is per saldo met € 5,1 miljoen naar beneden bijgesteld, met name als gevolg van de effecten van lagere personele vulling (89,1%) op het oefenprogramma. Het budget voor instandhouding is per saldo met € 9,1 miljoen naar beneden bijgesteld, voornamelijk als gevolg van vertragingen in de verwervingsketen.

Apparaatsuitgaven

Het budget voor overige exploitatie is per saldo met € 6,5 miljoen naar boven bijgesteld, vooral als gevolg van de doorwerking van een incidentele ontvangst (zie ook ontvangsten).

Apparaatsontvangsten

Het budget voor ontvangsten is met € 7,5 miljoen naar boven bijgesteld, vooral als gevolg van een incidentele en onverwachte meerontvangst vanuit de militaire samenwerking met de VS. Het betreft een contract waarbij vliegeropleidingen goedkoper zijn uitgevallen.

Apparaatsuitgaven

De vrijval van middelen voor salarissen eigen personeel als gevolg van lagere personele vulling (85,7%) is ingezet voor incidentele externe inhuur. Het betreft bijvoorbeeld incidentele inhuur via de Dienst Justitiële Inrichtingen. Het budget overige exploitatie is per saldo naar boven bijgesteld met € 7,5 miljoen, vooral als gevolg van meeruitgaven ten behoeve van de beveiligingstaak van De Nederlandsche Bank (€ 3,1 miljoen) en meeruitgaven voor kleine ICT projecten ter ondersteuning van Informatiegestuurd Optreden van de Marechaussee (€ 4,7 miljoen).

Apparaatsontvangsten

Het budget voor ontvangsten is naar boven bijgesteld met € 10,0 miljoen, vooral als gevolg van compensatie vanuit De Nederlandsche Bank voor beveiligingstaken, extra ontvangsten voor het tijdelijk tewerkstellen van KMar personeel bij de AIVD en een vergoeding van J&V voor het geven van politietrainingen.

Programma-uitgaven

Het budget voor programma uitgaven wordt verlaagd met € 1.190,6 miljoen, vooruitlopend op verwachte onderrealisatie in 2018. Dit bedrag bestaat voor ongeveer de helft uit intensiveringen uit het regeerakkoord en voor de helft uit reeds beschikbaar investeringsbudget 2018. Zoals ook in de Defensienota en de begroting is aangegeven is het – vanwege het karakter van de investeringen (doorlooptijden kunnen oplopen tot tien jaar voor defensieproducten) – niet mogelijk om de intensiveringen uit het regeerakkoord op korte termijn te realiseren. De volgende intensiveringen uit het regeerakkoord worden doorgeschoven: € 475 miljoen van de middelen bestemd voor investeringen in de modernisering van de krijgsmacht, € 82 miljoen van de middelen bestemd voor de versterking van de ondersteuning van de krijgsmacht en € 11 miljoen van de middelen bestemd voor de uitbreiding van slagkracht, cyber en werkgeverschap. In totaal betreft dit € 568 miljoen. Onderdeel hiervan is een bedrag van € 96,6 miljoen aan investeringen bestemd voor de Opdracht Voorzien in Infrastructuur.

De verwachte onderrealisatie van eerder geplande investeringen betreft € 415 miljoen op nieuw materieel. Het betreft bijstellingen op een groot aantal projecten die nu in uitvoering zijn. Deze bijstellingen komen onder andere door de lange doorlooptijden van aanbestedingsprocedures en vertraging in aflevering/facturatie van projecten. Voorbeelden van bijstellingen op grote projecten zijn een bijstelling van € 83 miljoen op de vervanging en modernisering van de Chinook als gevolg van een gewijzigd betaalschema en een bijstelling van € 30 miljoen binnen het project Munitie BKI (Beleidskader Inzetvoorraden) als gevolg van de verschuiving van een aantal leveringen naar 2019. In alle gevallen gaat het om verschuivingen; het doorgeschoven investeringsbudget zal in 2018 nog niet besteed worden maar wel hard nodig zijn voor de (toekomstige) verplichtingen, want al het investeringsbudget is belegd.

Programma-ontvangsten

De programma-ontvangsten dalen per saldo met € 35,9 miljoen. Dit wordt veroorzaakt doordat in de recent goedgekeurde herijking van de businesscase over civiele dienstauto’s het ontvangstenbudget voor inruil van dienstvoertuigen neerwaarts is bijgesteld met € 59,2 miljoen en de verkoopopbrengsten voor groot materieel dalen met € 2 miljoen. Uit doelmatigheidsoverwegingen is besloten om de dienstpersonenauto’s van Defensie elke twee jaar in plaats van elke vier jaar te vervangen. Hierdoor worden oplopende exploitatie-uitgaven vanwege de ouderdom van de voertuigen vermeden. Daarnaast zijn er meeropbrengsten van € 21,2 miljoen als gevolg van de aantrekkende vastgoedmarkt, wat resulteert in hogere verkoopopbrengsten voor diverse locaties waaronder het complex Binckhorsthof (Den Haag), en extra NAVO-ontvangsten € 4,1 miljoen.

Programma-uitgaven

Het budget voor gereedstelling wordt per saldo met € 34,6 miljoen neerwaarts bijgesteld. Dit wordt voornamelijk verklaard door minder brandstofverbruik als gevolg van minder oefeningen (door ondervulling) en door de gunstige ontwikkeling van de olieprijs.

Apparaatsuitgaven

Het budget voor personele uitgaven stijgt met € 9,6 miljoen. Door de ondervulling van de bestaande organisatie is vervangende inhuur nodig. Hierdoor stijgen de uitgaven met € 5,3 miljoen. Verder zijn als gevolg van de verhuizing van DMO naar Utrecht de uitgaven voor woon-werkverkeer met € 1,0 miljoen gestegen. Ten slotte loopt de vulling van de nieuwe functies als gevolg van de uitbreiding met de middelen uit hoofde van het regeerakkoord iets voor op de verwachting, waardoor de uitgaven hiervoor in 2018 € 2,0 miljoen hoger zijn dan begroot.

Apparaatsontvangsten

Per saldo daalt het ontvangstenbudget met € 10,7 miljoen, zodat deze beter aansluiten bij het huidige beeld.

Apparaatsuitgaven

Het budget voor de materiële uitgaven stijgt per saldo met € 22,5 miljoen. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een toevoeging van € 10,0 miljoen voor het verminderen van achterstallig onderhoud aan huisvesting en infrastructuur, het toevoegen van € 8,7 miljoen voor prijsbijstelling, het overhevelen van € 5,0 miljoen door het CLAS voor het op norm brengen van de inrichting van de legeringsgebouwen en € 2,0 miljoen aan hoger dan in eerste instantie begrote ontvangsten door de verrekening van kosten voor de personele inzet voor luchttransport met de C-17 Globemaster, wat doorwerkt in de uitgaven. Tevens is € 3,5 miljoen vanuit het project «Behoud & Werving» naar andere Defensieonderdelen overgeheveld. Tot slot hebben enkele herschikkingen plaatsgevonden. Budget dat in eerste instantie op de post «waarvan huisvesting en infrastructuur overig» stond, maar dat nu via het Rijksvastgoedbedrijf uitgevoerd wordt, is overgeheveld naar de post «waarvan bijdrage agentschap RVB (huisvesting en infrastructuur)». Hieronder valt onder andere € 25,0 miljoen voor het aanpakken van achterstallig onderhoud vanuit de middelen van het regeerakkoord vanuit de reeks «Uitbreiding slagkracht, cyber en werkgeverschap» uit de Defensienota.

Programma-uitgaven

Het budget voor opdrachten wordt per saldo met € 16,3 miljoen neerwaarts bijgesteld. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door het later betalen van de schadevergoedingen Chroom VI (€ 17,0 miljoen). Achtergrond hiervan is dat de afdracht aan de Belastingdienst over de uitkeringen nog niet is afgerond en de meeste dossiers met onderzoekskosten niet meer in 2018 tot uitbetaling kunnen komen.

Apparaatsuitgaven

Het budget voor personele uitgaven stijgt per saldo met € 54,8 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de aflossing van € 100 miljoen van het financieringsarrangement van in totaal ongeveer € 159 miljoen voor de overgang van het omslagstelsel naar het kapitaaldekkingsstelsel van de pensioenen van militairen. Het financieringsarrangement stamt uit 1998 en was een oplossing voor het financieringstekort dat het gevolg was van het toetreden van beroepsmilitairen in de pensioenregeling van ABP. Voor het arrangement was een looptijd tot 2024 voorzien. Echter, het eerder beëindigen van het arrangement is wenselijk voor zowel Defensie als het ABP. De uitvoering van het arrangement is complex en wijkt af van reguliere processen van het ABP. Met het in 2018 aflossen van een groot deel van het arrangement komt het vervroegd beëindigen een stap dichterbij. Daarnaast is het budget voor uitkeringen met € 35,1 miljoen verlaagd. De verlaging wordt voornamelijk veroorzaakt door een lagere instroom en hogere uitstroom van het Sociaal Beleidskader dan geraamd (€ 18,3 miljoen), een beperkter gebruik van de stimuleringsmaatregel voor vertrek bedoeld voor militairen in FPS fase 3 (€ 6,8 miljoen) en een lager dan geraamde instroom in de UKW (€ 5,2 miljoen).

Ontvangsten

De ontvangsten stijgen per saldo met € 108,5 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de verwerking van het financieringsarrangement ABP. Door de extra storting van Defensie is het ABP in staat om de vijf leningen vervroegd aan de staat af te lossen voor een bedrag van € 110,5 miljoen. Dit is niet-relevant begrotingsgeld en wordt teruggegeven aan het Ministerie van Financiën Door de aflossing zullen de niet-relevante ontvangsten in 2019 t/m 2022 dalen. Hierna resteren nog twee 10-jaars leningen.

Verplichtingen en uitgaven

Per saldo dalen de uitgaven met € 98,4 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de aflossing van € 100 miljoen van het financieringsarrangement ABP via artikel 10 (centraal apparaat).