Nr. 15 VERSLAG HOUDENDE EEN LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

1

Kunt u een overzicht geven van de tussentijdse bijstellingen van de ramingen voor leerlingen- en studentenaantallen van de afgelopen tien jaar?

2

Kunt u een overzicht geven van de ontwikkeling van de bekostiging per leerling of student van de afgelopen tien jaar per onderwijssector?

3

Hoeveel leerlingen zijn er met een ernstige meervoudige beperking? Hoeveel van hen hebben een vrijstelling van de leerplicht?

4

Hoeveel kost het om de loonkloof tussen leerkrachten in het primair onderwijs (po) en voortgezet onderwijs (vo) te dichten?

5

Kunt u de investering van 1,9 miljard euro in onderwijs, onderzoek en innovatie uitsplitsen?

6

Kunt u een overzicht geven van de ombuigingen, bezuinigingen en taakstellingen vanaf 2014 waarin tevens vermeld is waarop en hoeveel er is omgebogen of bezuinigd?

7

Kunt u een overzicht geven van de hoeveelheid Nederlandse studenten die jaarlijks in het buitenland studeren de afgelopen tien jaar?

8

Kunt u inzicht geven wat voor soort bedrijven gebruik maken van de Regeling Praktijkleren (bijvoorbeeld: mkb of grootbedrijf)? Welke sectoren betreft het?

9

Hoe ziet de hoofdbekostiging van mbo-instellingen in 2018 en 2019 er uit exclusief de bekostiging van groen mbo-onderwijs?

10

Kunt u bevestigen dat het streven is dat in 2020 100% van de gemeenten 640 uur voorschoolse educatie aanbiedt aan doelgroeppeuters? Vanaf welk jaar is dit wettelijk verplicht?

11

Kan de Kamer erop rekenen dat in de vervolgaanpak laaggeletterdheid waarover het Kabinet in het voorjaar van 2019 informatie zal verstrekken, de streefwaarden geënt zijn op de wens die de Kamer met de motie-Asante (Kamerstuk 28 760, nr. 63) heeft uitgesproken dat vóór 2022 minimaal één derde van de laaggeletterden met taalcursussen wordt bereikt?

12

Hoe verklaart u de toename van het aantal vroegtijdig schoolverlaters in de sectoren vo en middelbaar beroepsonderwijs (mbo)?

13

Welke stappen zet u om komend jaar uit te komen op de gewenste streefwaarde voor vroegtijdig schoolverlaters?

Aandacht voor vsv blijft nodig. Om op de gewenste streefwaarde voor het aantal vsv’ers te komen wordt ingezet op:

• • De ondersteuning van minder zelfredzame studenten in het onderwijs en bij het vinden en behouden van werk is één van de drie landelijke speerpunten in de nieuwe kwaliteitsafspraken.

• • Aandacht voor soepele overgangen in het onderwijs.

• • Betere samenwerking van onderwijs met bedrijfsleven.

• • Werken aan stevigere verbinding tussen onderwijs en zorg.

In de Kamerbrief van 7 maart 2018zijn wij hier nader op ingegaan

14

Wat is de stand van zaken van de uitwerking van de passage in het Regeerakkoord over ouderbetrokkenheid? Welke concrete mogelijkheden hebt u om de betrokkenheid van ouders bij het onderwijs te bevorderen en scholen daarin te faciliteren?

15

Wat zijn uw afrekenbare ambities voor het aandeel thuiszittende leerlingen dat drie of meer maanden thuis zit zonder passend onderwijsaanbod in de jaren 2018–2022?

16

In hoeverre fungeert de Variawet passend onderwijs als excuus voor schoolbesturen om maatwerktrajecten die langer dan een jaar noodzakelijk blijken te zijn, desondanks te beëindigen? Klopt het dat de instructie van de Inspectie van Onderwijs is dat de ouders van de leerlingen na afloop van het jaar maatwerk op locatie met een particulier onderwijsaanbod, een vrijstelling onderwijs krijgen op grond van artikel 5, onder a, Leerplichtwet, als er nog geen passende plek op een school beschikbaar is? Heeft de Variawet aldus een poortwachtersfunctie gekregen om daarmee preventief toezicht te houden op het (maatwerk)beleid van de schoolbesturen en de besteding van de middelen?

17

Hoeveel gemeenten voldoen aan hun wettelijke plicht om minstens eenmaal per jaar overleg te organiseren om segregatie tegen te gaan?

18

Hoe vaak heeft de Inspectie van het Onderwijs in het afgelopen jaar in het po gebruik gemaakt van haar discretionaire bevoegdheid om rekening te houden met de aanwezigheid van bovenmatig veel zorgleerlingen?

19

Monitort u wat de gevolgen zijn voor de kwaliteit van onderwijs naarmate er meer leerlingen in de klas zitten met een zorgbehoefte?

20

Hoe is de eerste groep 10–14 scholen gemonitord? Wat zijn de uitkomsten van de eerste initiatieven van 10–14 onderwijs?

21

Hoe vult de Inspectie van het Onderwijs haar discretionaire bevoegdheid in om rekening te houden met de aanwezigheid van bovenmatig veel zorgleerlingen?

22

Wat betekent de ambitie voor «krachtig beroepsonderwijs» concreet als het gaat om hoger beroepsonderwijs? Welke concrete verandering wordt voor de begroting 2019 voorzien?

Voor het mbo betekent een krachtig beroepsonderwijs dat mbo-gediplomeerden beter voorbereid zijn op uitstromen naar de arbeidsmarkt of de doorstroom naar het hbo. Door meer begeleiding bij de overstap kunnen mbo-gediplomeerden zich een betere voorstelling maken van het hoger onderwijs. Daarnaast wordt ingezet op het verbeteren van de aansluiting door het versterken van de samenwerking tussen mbo en hbo, door keuzedelen gericht op doorstroom naar het hbo en de introductie van associate degree opleidingen. In mijn beleidsbrief toegankelijkheid en kansengelijkheid, die op 25 oktober naar uw Kamer wordt verstuurd, geef ik aan hoe de doorstroom van het mbo naar het hbo wordt verbeterd.

Een krachtig beroepsonderwijs betekent ook voor het hbo dat het onderwijs goed aansluit op de behoefte op de arbeidsmarkt. Deze aansluiting wordt periodiek geanalyseerd door de VH, de VSNU en de studentenbonden. Bij knelpunten komt de sector met voorstellen voor verbetering. Het eigenaarschap daarvan ligt bij de sector zelf, waarbij een goede samenwerking van belang is tussen hogescholen en universiteiten onderling, en met andere relevante partners, waaronder het bedrijfsleven. Binnenkort vindt hierover een eerste bestuurlijk overleg plaats, waarin de uitkomsten van de analyse worden besproken. Tot slot onderhouden instellingen zelf contacten met werkgevers om te zorgen voor een goede inhoudelijke aansluiting, bijvoorbeeld via werkveldcommissies.

23

Hoe wordt de inzet op «adequate ondersteuning en begeleiding» in het hoger onderwijs meetbaar gemaakt?

24

Hoeveel extra geld is er nodig om leerkrachten in het po hetzelfde te betalen als leerkrachten in het vo met hetzelfde opleidingsniveau?

25

Welke verklaring heeft u voor het feit dat het arbeidsmarktrendement van mbo'ers die een entreeopleiding hebben afgerond al jaren daalt?

De daling van het arbeidsmarktrendement van de gediplomeerde mbo’ers uit de entree vindt met name plaats voor cohort 2014/15 ten opzichte van het cohort 2013/14.

Deze afname hangt voornamelijk samen met de veranderde populatie tussen beide jaren: er is sprake van een daling van het aandeel deelnemers en gediplomeerden in de beroepsbegeleidende leerweg (bbl) ten opzichte van de beroepsopleidende leerweg (bol). De deelnemers uit de bbl zijn een jaar na diplomering vaker aan het werk dan deelnemers uit de bol.

26

Met welke frequentie wordt de periodieke analyse uitgevoerd waarover wordt gesproken met betrekking tot de sectorakkoorden?

27

Zijn er voorbeelden van instellingen of opleidingen die sinds de inzet Regeling macrodoelmatigheid al innovaties hebben doorgevoerd? Zo ja, welke zijn dat?

Sinds de inwerkingtreding van de «Regeling macrodoelmatigheid hoger onderwijs» op 20 juni 2018, zijn negen nieuwe opleidingen aangevraagd en goedgekeurd, waarvan een aantal opleidingen vernieuwend is.

Zo heeft hogeschool Viaa de nieuwe hbo master «Interprofessioneel Werken met Jeugd» aangevraagd. Hierin leren studenten vraagstukken van jeugdigen in een groter geheel te bekijken van gezin, de buurt, de school en de samenleving. Juist aan deze verbinding van verschillende perspectieven is een grote behoefte en dit is een vernieuwend element van deze opleiding.

De Hogeschool Utrecht heeft een hbo master «Beweegzorg» aangevraagd. Deze opleiding is vernieuwend omdat afgestudeerden met een bachelor Fysiotherapie of Oefentherapie hier worden opgeleid voor een actieve rol in een veranderend zorgstelsel, waarbinnen de focus verschuift van puur behandeling van ziekten naar een systeem dat gericht is op preventie, promotie van gezondheid en participatie. De afgestudeerde faciliteert enerzijds burgers zelf de regie te nemen over hun gezondheid en is anderzijds een breed onderlegde behandelaar.

Een derde vernieuwende opleiding is de hbo associate degree «ICT Internet of Things» van de hogeschool Rotterdam. Deze opleiding gaat over nieuwe toepassingen, van idee tot realisatie, waar tot nu toe nog geen opleiding voor was.

28

Is het mogelijk een overzicht te geven van het percentage opgeleiden die in de sector van hun opleiding werkzaam zijn (techniek (met daarin uitgesplitst bouw en ICT), zorg, pedagogiek/lerarenopleidingen) en blijven? Zo ja, kunt u dit overzicht toesturen?

29

Hoe wordt de aansluiting tussen opleidingsaanbod en arbeidsmarkt periodiek geanalyseerd? Wanneer kan de Kamer deze analyse verwachten?

In de Kamerbrief «Toekomstverkenning macrodoelmatigheid hoger onderwijs» is afgesproken dat de VH, VSNU en studentenorganisaties aan de slag gaan met het analyseren van de macrodoelmatigheid van het bestaand onderwijsaanbod. Daarbij wordt eerst een brede analyse gemaakt van het gehele bestaande onderwijsaanbod. Vervolgens wordt bij gesignaleerde mogelijke knelpunten ten aanzien van macrodoelmatigheid ingezet op verdiepende, sectorale analyses om deze mogelijke knelpunten te duiden.

De VH, VSNU en studentenorganisaties zijn daar op dit moment druk mee aan de slag en voeren hierover het gesprek met OCW. Ook wordt hierbij het gesprek gevoerd over de invulling van de gemaakte afspraken.

In de eerste helft van 2019 zal de Kamer hierover worden geïnformeerd.

30

Welke inspanningen worden verricht om de toename van studentenstops bij technische universiteiten tegen te gaan? Op welk termijn zal het effect hiervan voldoende merkbaar zijn?

Er wordt door dit kabinet en door de betrokken instellingen gewerkt aan het vergroten van de totale opleidingscapaciteit. Verschillende inspanningen dragen daar nu al aan bij en andere maatregelen zullen de komende jaren effect hebben.

Universiteiten én hogescholen breiden hun capaciteit in de technieksector uit door de hoeveelheid onderwijsruimte en personeel te vergroten en nieuwe opleidingen te starten. De gezamenlijke technische universiteiten zetten verder in op meer onderlinge samenwerking op het gebied van ontwikkeling van onderwijsonderdelen, inzet van personeel uit het bedrijfsleven (in samenwerking met brancheorganisatie FME) en joint degrees met buitenlandse universiteiten. Deze maatregelen zijn gericht op het vrijspelen van extra capaciteit.

De universiteiten werken aan sectorplannen voor de bètatechniek. Het kabinet investeert vanaf 2019 € 60 miljoen per jaar gedurende 6 jaar in deze plannen.

In het kader van het techniekpact is de Minister van onderwijs in gesprek met instellingen en werkgevers om te komen tot een stevigere samenwerking tussen universiteiten en bedrijven.

Het kabinet heeft daarnaast aangekondigd dat er een mogelijkheid komt om in te grijpen als een numerus fixus onvoldoende onderbouwd is.

De Adviescommissie «bekostiging hoger onderwijs en onderzoek» kijkt naar de bekostiging en komt in het voorjaar 2019 met een advies voor een herziening van de bekostigingssystematiek. Deze commissie heeft daarbij speciale aandacht voor de bèta en technisch onderwijs en onderzoek. De verwachting is dat nog in deze kabinetsperiode een aantal aanpassingen in de bekostiging kan worden doorgevoerd.

31

Wat is het effect van de inspanningen om de studentenstops bij technische universiteiten te beperken of op te heffen? Welk effect heeft dit op studenten en op het bedrijfsleven?

32

Kunt u inzichtelijk maken hoeveel extra docenten nodig zijn om de numeri fixi bij technische universiteiten te beperken? Hoe wordt dat het komend jaar gefaciliteerd? Welk tijdspad is hieraan gekoppeld?

De technische universiteiten geven zelf aan dat zij streven naar een student-staf-verhouding van 1 op 15 of minder. Volgens hun eigen berekening hebben zij de komende jaren met de huidige ramingen ongeveer 1000 extra docenten nodig om overal de numerus fixus af te schaffen, zonder boven deze verhouding uit te komen.

Het is in eerste instantie aan universiteiten om ervoor te zorgen dat de opleidingen voldoende gefaciliteerd worden om de uitbreiding te realiseren. Zij kunnen hiervoor ook de extra investeringen inzetten die beschikbaar komen door de invoering van het studievoorschot en de sectorplannen.

Het Ministerie van OCW heeft onderzoek laten doen naar de kostendeterminanten, knelpunten en meest wenselijke aanpassingen in het verdeelmodel van de bekostiging. In de kamerbrief van 28 september 2018 wordt op de belangrijkste conclusies nader ingegaan. Daarnaast is de Adviescommissie bekostiging hoger onderwijs en onderzoek gevraagd om met concrete aanbevelingen te komen voor de aanpassing van de bekostigingssystematiek, waarbij zij specifieke aandacht zal hebben voor de technische opleidingen.

33

Welke bijdrage wordt er geleverd vanuit het ministerie aan de Topsector Creatieve Industrie?

34

Welke toetscriteria hanteert u bij het «opmaken van de balans» over de indicator Arbeidsmarktpositie van vrouwen in hoge functies?

35

Hoe verklaart u de dip in 2020 en de stijging vanaf 2021 in de raming van de mutatie «leerlingen- en studentenontwikkeling»?

36

Wat wordt bedoeld met de taakstelling «OCW-brede problematiek»?

37

Uit welke posten is de eindejaarsmarge van 96,2 miljoen euro over 2018 opgebouwd?

De eindejaarsmarge van € 96 miljoen bestaat uit onderuitputting en uit overlopende verplichtingen waarvan een deel van de uitgaven in 2018 in plaats van 2017 is gerealiseerd. De overlopende verplichtingen (van € 54 miljoen) hadden voornamelijk betrekking op:

• • primair onderwijs en voortgezet onderwijs: uitgaven voor Caribisch Nederland en snel internet;

• • middelbaar beroepsonderwijs en volwasseneneducatie: gelijke kansen, ouderbetrokkenheid, het regionaal investeringsfonds en Caribisch Nederland;

• • apparaatsuitgaven: vertraging van ICT, het lerarenregister en overige kleine vertragingen binnen het apparaat van OCW;

• • uitgaven voor het project Programma Vernieuwing Studiefinanciering (PVS).

De onderuitputting was in totaal € 42 miljoen. Dit werd voornamelijk veroorzaakt door subsidies primair onderwijs, de lerarenbeurs en voortijdig schoolverlaten (vsv).

38

Uit welke posten zijn de «Regeerakkoordmaatregelen» van 524,7 miljoen euro opgebouwd?

39

Hoe komt het dat de ontvangsten van de rente op studiefinanciering voor 2019 tegenvallen met 12,4 miljoen euro?

40

Waaruit bestaat de taakstelling van 114,4 miljoen euro vanaf 2020 oplopend tot 156,2 miljoen euro in 2022? Gaat het om een taakstelling voortvloeiend uit het tekort op onderwijs onder het vorige kabinet of gaat het om de meerjarige dekking voor de tegenvaller leerlingenramingen? Kunt u specificeren waaruit deze dekking bestaat?

41

Hoe vaak zijn de daadwerkelijke leerling- en studentenaantallen de afgelopen 15 jaar hoger uitgekomen dan de ramingen?

42

Kunt u een uitsplitsing maken van welke ramingen niet overeenkomen met de daadwerkelijke leerling- en studentenaantallen en over welke aantallen het daarbij gaat?

43

Kunt u bevestigen dat van de 25 miljoen euro aan meevallers en bijstellingen, 15 miljoen euro bestaat uit onderuitputting lerarenbeurs in 2018? Waaruit bestaat de overige 10 miljoen euro aan meevallers en bijstellingen?

44

Is de bezuiniging op de aandacht voor hoogbegaafde kinderen alsnog teruggedraaid, nu de middelen 15 miljoen euro bedragen?

45

Hoe komt het dat de reeks voor aanpak werkdruk in tabel 3 anders is dan de reeks die opgenomen is in het werkdrukakkoord?

De verschillen tussen de reeks in tabel 3 en de reeks uit het werkdrukakkoord zijn als volgt te verklaren.

De reeks uit tabel 3 omvat de door het kabinet beschikbaar gestelde middelen voor de aanpak werkdruk primair onderwijs, én de beschikbaar gestelde middelen om kleine basisscholen meer armslag te geven. Het gaat bij dat laatste om € 10 miljoen in 2018 en € 20 miljoen in 2019 en volgende jaren. In het werkdrukakkoord zijn alléén de werkdrukmiddelen opgenomen.

Verder betreft de reeks uit tabel 3 alléén de middelen uit de eerste tranche werkdrukakkoord. De tweede tranche werkdrukmiddelen ter grootte van € 81 miljoen in 2021 en € 193 miljoen voor 2022 en volgende jaren, is nog niet aan de OCW-begroting toegevoegd, maar staat op de begroting van het Ministerie van Financiën. In de reeks uit het werkdrukakkoord zijn beide tranches meegenomen.

Als laatste is voor het jaar 2018 in de reeks uit het werkdrukakkoord ook een éénmalige toevoeging van € 1 miljoen uit de post «opdrachten» van artikel 1 (primair onderwijs) meegeteld.

46

Wordt er structureel 237 miljoen euro geïnvesteerd om de werkdruk in het primair onderwijs te verlichten, of 430 miljoen euro?

47

Hoe vaak is er in de afgelopen jaren gebruikt gemaakt van de Regeling Praktijkleren?

48

Waarom staan de bezuinigingen op de loon- en prijsbijstelling niet ingeboekt als ombuiging in tabel 4?

49

Hoe komt het dat de halvering van het collegegeld in 2018 «slechts» 70 miljoen euro kost?

50

Hoe komt het dat er volgens het Regeerakkoord jaarlijks 5 miljoen euro beschikbaar komt voor onderzoeksjournalistiek, terwijl de intensivering in tabel 3 slechts over één jaar gaat?

51

Welke intensiveringen zijn nog niet (geheel) opgenomen in uw begroting, maar staan nog elders (bijvoorbeeld op de begroting Financiën) geparkeerd?

52

Uit welke onderdelen bestaat de post subsidieverlaging, van bijna 34,3 miljoen euro?

53

Uit welke onderdelen bestaat de post «overig» (415 miljoen euro in 2019) en op welke begrotingsartikelen zijn deze onderdelen voor welk bedrag opgenomen?

54

Heeft u de 27,9 miljoen euro «nog nader in te vullen subsidies» de genoemd wordt in de tabel 2.3 «Overzicht niet-juridisch verplichte uitgaven» reeds beoogd?

55

Hoeveel niet-juridische verplichte middelen in euro’s zijn nog niet bestemd voor bepaalde doeleinden?

56

Op welke manier(en) zet u in op het terugbrengen van het aandeel thuiszittende leerlingen dat drie of meer maanden thuis zit zonder passend onderwijsaanbod in het primair onderwijs?

Naast het Thuiszitterspact (zie vraag 15) is het met ingang van 1 augustus 2018. mogelijk dat scholen in specifieke gevallen tijdelijk afwijken van de onderwijstijd voor leerlingen, zodat het voor meer leerlingen haalbaar is om naar school te gaan. Ook is er een wet in voorbereiding die samenwerkingsverbanden verplicht, een doorzettingsmacht te organiseren binnen het onderwijs. Deze is in het uiterste geval bij complexe casuïstiek nodig om tot een oplossing te komen; één partij die verantwoordelijk is voor het forceren van een doorbraak indien de partijen er niet uitkomen.

Binnenkort wordt u geïnformeerd over de maatregelen om te stimuleren dat maatwerk wordt geleverd om onderwijs en zorg te combineren voor kinderen die dat nodig hebben en op deze wijze het thuiszitten te voorkomen.

57

Heeft u streefniveaus voor de referentieniveaus lezen en taalverzorging 2F? Zo ja, welke?

58

Weet u hoe het komt dat het leesniveau 2F in een jaar met 10% is gedaald?

59

Hoe komt het dat het aandeel thuiszittende leerlingen in het primair onderwijs die drie of meer maanden thuis zitten zonder passend onderwijsaanbod, ondanks alle maatregelen de afgelopen twee jaar is toegenomen?

60

Neemt u aanvullende maatregelen om het aandeel thuiszittende leerlingen in het primair onderwijs en voortgezet onderwijs verder terug te dringen? Zo ja, welke?

61

Wat is de reden dat er geen aantallen bekend zijn voor de kengetallen 1 t/m 4, voor de jaren 2017 en/of 2018? Indien deze wel bekend zijn, maar niet opgenomen in deze begroting, kunt u deze kengetallen delen met de Kamer?

62

Hoeveel en welke scholen hebben schoolzwemmen in het onderwijspakket zitten?

63

Hoeveel en welke gemeenten bieden schoolzwemmen aan in hun verordening?

64

Hoeveel kinderen verlaten de basisschool zonder zwemdiploma?

65

Kunt u een overzicht sturen van het aantal scholen dat 1 uur, 2 uur of 3 uur gymonderwijs geeft, zowel voor het primair- als voor het voortgezet onderwijs?

Het aantal gegeven uren bewegingsonderwijs wordt niet centraal geregistreerd bij OCW noch DUO. Uit het rapport «Bewegingsonderwijs en sport in het primair onderwijs 2017: 1-meting» van het Mulier Instituut blijkt dat 60% van de po-scholen in schooljaar 2016/17 2 lesuren per week besteedt aan bewegingsonderwijs in de groepen 3 t/m 8. Ongeveer 18% van de po-scholen geeft meer dan 2 lesuren gym per week. 22% van de po-scholen geeft minder dan 2 lesuren gym per week.

Voor het voortgezet onderwijs is er geen overzicht over het precieze aantal uren. Uit het rapport «Bewegingsonderwijs en sport in het primair onderwijs 2017: 1-meting» van het Mulier Instituut blijkt wel dat de lestijd voor lo gemiddeld op het gewenste niveau is.

66

Hoeveel onbevoegde leerkrachten geven gymlessen op de basisscholen?

67

Hoeveel basisscholen maken gebruik van ALO (Academie voor Lichamelijke Opvoeding)-opgeleide leerkrachten voor gymlessen?

68

Hoeveel basisscholen en middelbare scholen bieden zwemonderwijs aan?

69

Hoeveel en welke basis- en middelbare scholen in Nederland laten hun leerlingen dagelijks sporten en bewegen?

70

Kunt u inzicht geven in het aantal uur dat in het basisonderwijs besteed wordt aan lessen gericht op een gezonde leefstijl, zowel inclusief als exclusief gymlessen? Om welke lessen het en welke lessen zijn scholen verplicht te geven?

71

Hoeveel JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht)-gemeenten zijn er momenteel?

72

Hoeveel procent van het aantal scholen heeft een gezonde schoolkantine?

73

Hoeveel procent van het aantal scholen heeft een rookvrij schoolplein?

74

Hoe gaat u in de toekomst het aantal kinderen met een onderwijsachterstand in de begroting weergeven nu de gewichtenregeling stopt?

In de nieuwe systematiek telt de 15% met het hoogste risico op een onderwijsachterstand van alle basisschoolleerlingen mee in de verdeling.

Het totaal aantal leerlingen basisonderwijs staat vermeld in de begroting. Het bedraagt altijd 15% van dit aantal en dit is vastgelegd in het besluit bekostiging WPO. Aangezien dit percentage van het aantal basisschoolleerlingen jaarlijks gelijk blijft, wordt het aantal niet afzonderlijk weergeven in de begroting.

75

Hoe ontwikkelt het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs zich, sinds de invoering van passend onderwijs?

76

Gaat u de nieuwe CBS-indicatoren voor onderwijsachterstanden opnemen in de begroting, nu de onderverdeling naar gewichtenleerlingen met ingang van teldatum 1 oktober 2019 is vervallen? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

77

Kunt u een overzicht geven van hoeveel middelen de afgelopen 30 jaar jaarlijks aan onderwijsstandenbeleid is uitgegeven?

78

Kunt u een overzicht geven van de uitgaven per leerling in het po en vo vanaf 1985 tot 2025?

79

Op welke manier sluit het onderwijsachterstandenbeleid in het primair onderwijs (inclusief de verdeling van de middelen die hierbij hoort) aan op regelingen als het leerplusarrangement en eerste opvang nieuwkomers (inclusief de verdeling van de middelen die hierbij hoort)?

80

Hoeveel geld ligt er bij onderwijsbesturen in het primair onderwijs op de plank zonder dat zij hier een fatsoenlijke verklaring voor hebben?

De Inspectie van het Onderwijs doet jaarlijks in de Financiële Staat van het Onderwijs verslag van de financiële positie van de schoolbesturen. In deze rapportages komt ook de reservepositie van schoolbesturen aan bod. Sparen is geen doel op zich. Schoolbesturen moeten concrete plannen hebben over de inzet van reserves, zodat deze ten goede komen aan het onderwijs. Besturen kunnen goede redenen hebben om te sparen, bijvoorbeeld voor investeringen in ICT, nieuwe lesmaterialen of onderhoud van het schoolgebouw.

De omvang van de reserves en de achtergrond daarvan verschilt van bestuur tot bestuur. Het is onmogelijk aan te geven welk deel van de reserves met welke reden wordt aangehouden. Uw Kamer kan de Financiële Staat van het Onderwijs 2017 met de beleidsreactie in december verwachten.

81

Wat is de reden dat de aanvullende bekostiging primair onderwijs in 2020 daalt met 6 miljoen euro (van 28 miljoen naar 22 miljoen euro) en in 2022 met 8 miljoen euro (van 22 miljoen naar 14 miljoen euro)?

82

Waar wordt het budget voor brede scholen precies aan uitgegeven?

83

Kun u uiteenzetten hoe de middelen voor humanistisch vormend en godsdienstonderwijs worden verdeeld?

84

Is in het voorziene budget voor humanistisch vormend en godsdienstonderwijs zowel een eventuele groei als de indicatie van de (personeels-)kosten voorzien? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u aangeven hoeveel het bedrag voor groei en indexatie afzonderlijk betreft? Is dit bedrag toereikend voor de eventuele groei en indexatie?

85

Wat is de reden dat de posten «aanvulling GOA (Gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid) convenant G37» en «verhoging taalniveau pedagogisch medewerkers kleine gemeenten» met ingang van 2019 op nul zijn gesteld?

86

Kunt u uitsplitsen hoe de bijdrage aan het UWV is opgebouwd?

87

Kunt u een overzicht geven van hoeveel middelen de samenwerkingsverbanden als reserve op de bankrekening hebben staan?

Voor de reserves van samenwerkingsverbanden geldt hetzelfde als voor schoolbesturen zoals uitgelegd in vraag 80.

Naast het opstellen van de Financiële Staat van het Onderwijs 2017, doet de Inspectie van het onderwijs op dit moment ook onderzoek naar bestedingen van middelen passend onderwijs bij tien aselect gekozen samenwerkingsverbanden in het PO. Dit onderzoek richt zich niet op de reservevorming, maar gaat wel kort in op de omvang van het aanwezige (en volgens de instelling zelf) benodigde eigen vermogen van de tien onderzochte samenwerkingsverbanden. Er kan echter niet gesteld worden dat deze uitkomsten representatief zijn voor de sector.

88

Waarin ligt de verklaring voor de licht teruglopende ondersteuningsmiddelen op het gebied van passend onderwijs?

89

Kunt u aangeven hoeveel – binnen de bekostiging voor specifieke doeleinden – kan worden besteed aan de regeling teambeurs voor professionalisering van teams van leerkrachten respectievelijk aan het leraar ontwikkelfonds? Wat is de meerjarige ontwikkeling van de besteding van deze posten, is er sprake van uitputting of onderbesteding? Indien van één van beide sprake is, wat is de reden hiervoor?

90

Hoe groot is de subsidie voor het aanpassen van lesmateriaal ten behoeve van visueel gehandicapten en dyslectische leerlingen? Heeft deze subsidie een structureel of incidenteel karakter en indien het laatste, wat is dan de einddatum van de subsidie?

91

Hoe zijn de bedragen «aanvullende bekostiging primair onderwijs» in 2019 (28 miljoen euro) en latere jaren verdeeld over de verschillende onderdelen?

De reeks voor de regelingen Schoolleidersbeurs en Teambeurs kent een afnemende omvang. Daartegenover staat een daarmee samenhangend toename van het subsidiebedrag voor de Regeling lerarenbeurs voor scholing en zij-instroom. Uit die laatste subsidiereeks wordt onder meer de beurs voor brede bevoegdheid bewegingsonderwijs bekostigd, zoals afgesproken in de actualisatie van het Bestuursakkoord PO.

Tot onze spijt blijkt dat in de toelichting op tabel 1.4 uit de begroting 2019 abusievelijk is vooruitgelopen op de toevoeging aan deze aanvullende bekostiging van de onder subsidies opgenomen middelen voor tweetalig onderwijs en voor het lerarenontwikkelfonds. De middelen voor deze laatste twee activiteiten staan in de begroting 2019 echter nog onder het instrument subsidies.

92

Kunt u een overzicht verschaffen welke bedrijven betrokken zijn bij het Nationaal Techniekpact, met daarin de aard van hun inkomsten en winstmodel, hun mate van duurzaamheid (fossiel, deels fossiel, of duurzaam) en hoe deze bedrijven samenwerken met scholen (leveren zij lesmateriaal, kennis, gastlessen, excursies, reclame, subsidie, materialen, etc.?) en het type school en opleiding waar deze bedrijven mee samenwerken (leerjaar, leerrichting en niveau)?

93

Voorziet u geen daling van het aantal scholen? Betekent dit dat er een grotere concurrentie tussen scholen om leerlingen zal plaatsvinden?

94

Wat is de reden dat er geen nieuwe aantallen bekend zijn over kengetallen 1 t/m 7 in 2018? Indien deze wel bekend zijn maar niet opgenomen in deze begroting, kunt u deze kengetallen dan delen met de Kamer?

95

Welke streefwaarde hanteert u voor het aandeel lessen dat wordt gegeven door bevoegde leraren in het voortgezet onderwijs?

96

Neemt u – gelet op het lerarentekort – maatregelen om het aandeel lessen dat gegeven wordt door bevoegde leraren toch verder te laten stijgen? Zo ja, welke?

97

Welke kengetallen zijn beschikbaar over het aandeel lessen die worden gegeven door bevoegde (en benoembare) leraren in het primair onderwijs?

98

Hoeveel geld ligt er bij onderwijsbesturen in het voortgezet onderwijs op de plank zonder dat zij hier een fatsoenlijke verklaring voor hebben?

99

Wat is de reden dat de financiering van de pilots zomerscholen vanaf 2020 stopt?

100

Kunt u uiteenzetten hoe «resultaatafhankelijke bekostiging voortijdig schoolverlaten (vsv) voor vo-scholen» is opgebouwd en hoe deze bekostiging wordt verdeeld?

De resultaatafhankelijke bekostiging voortijdig schoolverlaten voor vo-scholen is opgebouwd uit een vast deel (€ 8,55 miljoen) en een prestatienormbedrag (€ 8,55 miljoen). De hoogte van het vaste deel wordt per school vastgesteld aan de hand van het aantal leerlingen tot 22 jaar dat als daadwerkelijk schoolgaand is ingeschreven bij een school en voor de bekostiging wordt meegeteld. Op basis van een staffel wordt dan bepaald hoeveel een school daadwerkelijk ontvangt.

Het prestatienormbedrag wordt per school per jaar vastgesteld aan de hand van het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters in respectievelijk de onderbouw, bovenbouw van het vmbo en de bovenbouw van het havo en vwo van die school, ten opzichte van het aantal leerlingen tot 22 jaar in respectievelijk de onderbouw, bovenbouw van het vmbo en de bovenbouw van het havo en vwo. Dit wordt uitgedrukt in een percentage. Als dit gelijk of lager dan de norm voor de betreffende schoolsoort is, komt de school in aanmerking voor het prestatienormbedrag.

101

Betekent het stopzetten van de middelen voor de pilots zomerscholen met ingang van 2020 dat in dat jaar wordt gestopt met de financiering van de zomerscholen, of worden de pilots onder een andere post ondergebracht? Zo ja, welke? Wat is de reden voor een eventuele stopzetting van de financiering van de zomerscholen?

102

Kunt u aangeven welke organisaties een bijdrage ontvangen uit de post «bijdragen aan (inter)nationale organisaties»?

103

Wat is de reden dat met ingang van 1 januari 2019 alle onderdelen «aanvullende bekostiging» voortgezet onderwijs (met uitzondering van de post «resultaatafhankelijke bekostiging vsv» onder hoofdbekostiging vallen, terwijl deze onderdelen naar hun aard geen hoofdbekostiging zijn?

104

Kunt u een overzicht geven hoeveel middelen de komende jaren voor de Regeling leerplusarrangement en eerste opvang nieuwkomers, de Regeling functiemix VO Randstadregio’s en het Internationaal Georiënteerd Voortgezet Onderwijs (IGVO) in de hoofdbekostiging worden gestort, nu deze regelingen vanaf 2019 niet meer onder aanvullende bekostiging vallen maar onder hoofdbekostiging?

105

Waarom zijn vanaf 2019 de middelen voor de lichte ondersteuning in de hoofdbekostiging opgenomen, terwijl deze onderdelen naar hun aard geen hoofdbekostiging (lumpsum) zijn? Hoe verhoudt dit zich tot de middelen voor de lichte ondersteuning in het primair onderwijs?

106

Wie controleert de jaarrekeningen en jaarverslagen van de mbo-instellingen?

107

Wat is de bekostiging per kwalificatiedossier in het mbo in het schooljaar 2017/2018?

De bekostiging van het mbo wordt steeds voor een kalenderjaar en per instelling berekend.

De bekostiging van een opleiding (binnen een kwalificatiedossier) is mede afhankelijk van de prijsfactor die aan een kwalificatiedossier is toegekend. Voor de verdeling van het landelijk lumpsumbudget voor de mbo-sector is aan elke kwalificatie en elk kwalificatiedossier een prijsfactor toegekend. Deze prijsfactoren zijn opgenomen in het centraal register beroepsopleidingen (crebo). Er zijn 8 verschillende prijsfactoren tussen 1 en 1,8. Deze prijsfactoren bepalen deels de hoogte van de bekostiging voor een kwalificatiedossier. Maar de bekostiging van een kwalificatiedossier is ook sterk afhankelijk van andere factoren zoals het aantal ingeschreven studenten en de leerweg.

108

Wat is het aantal studenten per kwalificatiedossier in het mbo in de schooljaren 2016/2017 en 2017/2018?

In de schooljaren 2016/2017 en 2017/2018 waren er respectievelijk 397 en 393 kwalificatiedossiers waar studenten op ingeschreven stonden.

Gemiddeld betrof het in beide jaren 1208 en 1229 studenten per dossier.

109

Wat was het aantal afgestudeerden in de schooljaren 2015/2016 en 2016/2017 per kwalificatiedossier in het mbo?

In de schooljaren 2015/2016 en 2016/2017 waren er respectievelijk 250 en 308 kwalificatiedossiers waar studenten op afstudeerden.

Gemiddeld betrof dit in beide jaren 620 en 512 afgestudeerden per dossier.

110

Klopt het dat dit kabinet in 2019 niet extra investeert in het middelbaar beroepsonderwijs? Hoe komt het dat de onderwijsuitgaven per student dan toch stijgen?

111

Heeft u streefcijfers voor de mate waarin studenten zich uitgedaagd voelen en voor de studenttevredenheid in het beroeps- en volwassenenonderwijs? Zo ja, welke? Welke instrumenten heeft u om hier invloed op uit te oefenen?

112

Wie maakt het digitale overzicht dat inzichtelijk maakt welke scholingsmogelijkheden een individu heeft in het kader van leven lang ontwikkelen?

113

Bij welke instellingen wordt leven lang leren ondergebracht?

114

Hoe worden extra diploma’s kwalitatief geborgd?

115

Hoe wordt het civiele effect van deeldiploma’s geborgd?

116

Hoe wordt leven lang leren bekostigd?

117

Kunt u bevestigen dat er het vervolg van het Regionaal Investeringsfonds voor de jaren 2019–2022 100 miljoen euro beschikbaar is? Hoe correspondeert dat met de optelsom van de bedragen in tabel 4.3 voor deze jaren van 140,63 miljoen euro? Kunt u uitleggen waarom er verschillende bedragen genoemd worden en hoe deze bedragen zich tot elkaar verhouden?

118

Waarom loopt de reeks investeringsbudget tot en met het jaar 2020 op (tot 430 miljoen euro in 2020) en daalt het budget daarna met zo’n 200 miljoen tot 230 miljoen euro?

119

Waarom kent de reeks «Resultaatafhankelijk budget» in tabel 4.3 «Budgettaire gevolgen van beleid art. 4» zo’n grillig verloop en waarom zijn de bedragen in 2020 en 2022 nihil?

120

Welke individuen hebben recht op scholingsmogelijkheden in het kader van leven lang ontwikkelen?

121

Hoeveel middelen worden er besteed aan loopbaanoriëntatie en -begeleiding? Heeft u hiervoor een richtlijn?

122

Welke rol neemt u in de verdere vorming van de LOB-agenda, die is afgesloten tussen de Jongerenorganisatie Beroepsonderwijs (JOB) en de MBO Raad?

123

Hoeveel studenten hebben de afgelopen jaren gebruik gemaakt van de tegemoetkoming schoolkosten MBO?

124

Waardoor neemt de omvang van de uitgaven van het Regionaal Investeringsfonds voor 2019 fors toe en dalen ze daarna snel weer?

125

Waardoor is de bekostiging van Gelijke Kansen explosief gestegen in 2018 ten opzichte van 2017?

126

Waardoor is de subsidie voor Actieplan Laaggeletterdheid/Tel mee met Taal in 2018 explosief gestegen?

127

Kunt u een overzicht geven van de ontwikkeling van de verschillende subsidieregelingen voor beroeps- en praktijkonderwijs de afgelopen jaren?

128

Kunt u uitleggen hoe met elkaar te rijmen is dat in tabel 4.3 staat dat de subsidie voor het Actieplan laaggeletterdheid / Tel mee met taal 12 miljoen euro bedraagt, terwijl op bladzijde 53 staat dat het actieplan Tel mee met taal met één jaar is verlengd en nu loopt tot en met eind 2019?

129

Zijn er mbo-instellingen die meer of minder bekostiging ontvangen als gevolg van het meenemen van agrarische opleidingscentra (aoc’s) in deze begroting?

130

Kunt u uiteenzetten waarom vanaf 2019 de structurele middelen van schoolmaatschappelijk werk en gelijke kansen zijn toegevoegd aan het investeringsbudget?

131

In hoeverre zijn de afspraken vastgelegd in het actieplan leerkracht met betrekking tot de salarismix randstadregio’s gerealiseerd?

132

Hoe voorkomt u vervuiling van de cijfers met betrekking tot de salarismix randstadregio’s

133

Wat wordt bedoeld met de flexibilisering van het mbo?

134

Welke financiële rechten worden bedoeld in het kader van scholingsmogelijkheden in het mbo?

135

Kunt u een overzicht geven van welke subsidies er onder de overige subsidies vallen?

136

Kunt u toelichten dat bij het kopje «Overige subsidies» van het hoofdstuk «Toelichting op de financiële instrumentenstaat» in het mbo staat dat hieronder de posten Techniekpact, het Netwerk Burgerschap en het Steunpunt taal & rekenen vallen, terwijl in de tabel «Subsidies artikel 4 mbo» deze posten worden samengevoegd tot één post «Overig»? Wat is de uitsplitsing van de totaalpost «Overig» in de posten Techniekpact, het Netwerk Burgerschap en het Steunpunt taal & rekenen?

137

Welke streefnormen hanteert u voor het rendement in hoger beroepsonderwijs (hbo) en wetenschappelijk onderwijs (wo)?

138

Welke cijfers hanteert u voor het rendement als het gaat om langetermijnberekeningen met betrekking tot aantallen instromers, studenten en gediplomeerden?

139

Hoeveel studenten hebben bij de technische universiteiten meegedaan aan de decentrale selectie en hoeveel daarvan hebben zich uiteindelijk ingeschreven bij een opleiding?

Bij dertien opleidingen aan technische universiteiten gold voor het studiejaar 2018/2019 een numerus fixus. Bij deze opleidingen waren totaal bijna 2800 plekken voor studenten beschikbaar.

Ruim 4800 studenten hebben voor het studiejaar 2018/2019 een rangnummer gekregen voor de decentrale selectie bij de technische universiteiten. Een flink deel van de studenten met een rangnummer valt om allerlei redenen nog voor de inschrijving uit, bijvoorbeeld omdat zij zich aanvankelijk voor meerdere opleidingen aanmelden voordat zij een definitieve keuze maken. De definitieve inschrijfgegevens voor het studiejaar 2018/2019 worden eind januari 2019 bekend.

140

Wat is de trend van het aantal studenten per docent, in het hoger onderwijs? Wat is de trend van de totale bekostiging per student (onderwijs, onderzoek en collegegeld), gecorrigeerd voor loon- en prijsstijgingen, over de periode 2008–2017 bij hogescholen en universiteiten?

141

Hoe zal de student-staf ratio zich over de periode 2018–2022 ontwikkelen op hogescholen en universiteiten?

142

Waarom ontbreekt bij de kengetallen voor het hoger onderwijs (tabel 6.1) een indicator voor de toegankelijkheid, terwijl daarvoor aangegeven wordt dat «door het financieren van het stelsel van hoger onderwijs en onderzoek de toegankelijkheid van het hoger onderwijs wordt gewaarborgd»? Wat is de huidige participatiegraad van jongeren met een vwo-, havo- of mbo4-diploma aan het hoger onderwijs en welke ambitie heeft u hiervoor?

Jaarlijks wordt de monitor beleidsmaatregelen aan de Kamer aangeboden met een uitgebreide en genuanceerde analyse van de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Het uitlichten van 1 indicator uit dat rapport ten behoeve van de begroting doet geen recht aan dit belangrijke thema.

De meest recente Monitor beleidsmaatregelen hoger onderwijs is met een brief aan uw Kamer aangeboden op 29 juni 2018. Hoofdstuk 2 gaat over doorstroom en onderwijsdeelname. Zoals ook in de beleidsbrief van 25 oktober 2018 zal worden aangeven, is het voor mij belangrijk dat het hoger onderwijs voor iedereen toegankelijk is, ook voor studenten met een functiebeperking, studenten met een migratieachtergrond, studenten wiens ouders geen hoger onderwijs hebben genoten of studenten met veel mantelzorgtaken.

143

Kunt u een overzicht geven van alle lopende pilotprojecten in het hoger onderwijs, inclusief de start- en beoogde einddatum, het aantal (en de namen van) deelnemende onderwijsinstellingen en het ermee gemoeide bedrag?

Hieronder volgt een overzicht van de experimenten in het hoger onderwijs op grond artikel 1.7a in de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW) («het experimenteerartikel»).

Het experiment «flexstuderen» (betalen per studiepunt) loopt van 1 september 2017 tot 1 september 2023. Deelnemende instellingen zijn: de Universiteit van Amsterdam, Tilburg University, Windesheim en de Hogeschool Utrecht. Er zijn geen middelen vanuit OCW mee gemoeid.

Het experiment «vraagfinanciering» loopt van 1 september 2016 tot en met 31 augustus 2024. Er doen 17 instellingen aan mee. Het additionele budget voor het experiment is € 40 miljoen tot en met 2024.

De «pilots flexibilisering» bestaan uit het experiment «leeruitkomsten», het experiment «accreditatie onvolledige opleidingen» en het experiment «educatieve minor». Het eerste experiment is het grootste, met 22 deelnemende instellingen. Dat experiment loopt van 1 juli 2016 tot en met 30 juni 2022. Er is met de bijbehorende subsidieregeling € 31 miljoen gemoeid. Aan het experiment «accreditatie onvolledige opleidingen» neemt Saxion Next deel. Dat experiment loopt van 1 juli 2016 tot en met 30 juni 2022. Daar zijn geen middelen mee gemoeid. Aan het experiment met «educatieve minor», dat loopt van 1 juli 2016 tot en met 30 juni 2019, doen 10 instellingen mee (Technische Universiteit Eindhoven, Universiteit Twente, Rijksuniversiteit Groingingen, Technische Universiteit Delft, Universiteit Leiden, Vrije Universiteit, Universiteit van Amsterdam, Wageningen University and Research, Universiteit Utrecht en de Radboud Universiteit) en hebben zich 2 instellingen gemeld die nog niet zijn gestart (Tilburg University en de Open Universiteit). Voor de totale looptijd van het experiment is maximaal € 2 miljoen beschikbaar.

Het experiment «instellingsaccreditatie met lichtere opleidingsaccreditatie» loopt van 1 september 2018 tot 30 september 2024. De deelnemende instellingen zijn Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool der Kunsten Den Haag en de LOI. Er zijn geen middelen mee gemoeid.

Het experiment «promotieonderwijs» loopt van 1 september 2016 tot en met 31 augustus 2024. De deelnemende instellingen zijn de Rijksuniversiteit Groningen en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Er zijn geen gevolgen voor de rijksbegroting. De experimenten worden binnen het macrobudget bekostigd.

144

Welke mogelijkheden zijn er voor studenten met een medische urenbeperking om een opleiding in het hoger onderwijs te volgen? Kunt u aangeven welke (on)mogelijkheden er voor hen zijn om aanspraak te maken op studiefinanciering, gelet op het feit dat zij vaak om medische redenen in deeltijd moeten studeren?

Allereerst is het van belang te benadrukken dat het hoger onderwijs ook voor studenten met een beperking toegankelijk moet zijn. Dat staat zowel in de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte als in het VN verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.

Dat betekent dat universiteiten en hogescholen voorzieningen moeten treffen waardoor hun onderwijs toegankelijk is voor studenten met een handicap (tenzij deze voorzieningen een onevenredige belasting vormen voor de instelling).

Als studenten vanwege hun handicap niet full time kunnen studeren, dan kunnen zij zich melden bij hun opleiding (en/of bij de studentendecaan) en met hen de mogelijkheden bespreken van een flexibeler rooster en/of andere voorzieningen waardoor het onderwijs ook voor hen toegankelijk wordt. De student kan op deze manier deelnemen aan een voltijd programma en daarmee aanspraak maken op studiefinanciering.

Om studenten met een beperking inzicht te geven in de (financiële) mogelijkheden is in samenwerking met Handicap en Studie en de studentenbonden een factsheet ontwikkeld.

Voltijdstudenten met een medische urenbeperking hebben recht op studiefinanciering, net als iedere andere student. Naast de reguliere studiefinanciering bestaan er enkele studiefinancieringsregelingen waar studenten met een beperking of chronische ziekte gebruik van kunnen maken als ze studievertraging oplopen. Zo kunnen studenten een aanvraag doen om de duur van de prestatiebeurs met een jaar te verlengen bovenop de nominale duur. Voor studenten in het hoger onderwijs die deze verlenging hebben ontvangen en binnen de diplomatermijn hun diploma hebben gehaald, wordt bovendien een deel van de lening hoger onderwijs, ter hoogte van € 1.249,63, kwijtgescholden. Een student met een handicap of chronische ziekte kan tevens een aanvraag doen voor een verlenging van de diplomatermijn. Tot slot kan de student, wanneer hij als gevolg van een tijdens de studie verergerde handicap of manifesterende chronische ziekte genoodzaakt is de opleiding te beëindigen, onder voorwaarden bij het starten van een meer passende opleiding, opnieuw aanspraak maken op studiefinanciering.

In plaats van bovengenoemde kan een student die vanwege een handicap of chronische ziekte studievertraging oploopt, ook aanspraak maken op het profileringsfonds van de hoger onderwijsinstelling.

145

Welke aantallen niet-Nederlandse studenten worden gebruikt bij de ramingen van studentaantallen? Op basis van welke bronnen of criteria zijn deze aantallen gekozen?

146

Worden in de studentenramingen ook buitenlandse studenten meegeteld voor wie onderwijsinstellingen geen bekostiging ontvangen? Hoe groot is deze groep per onderwijssector?

147

Klopt het dat in de komende vijf jaar de raming is dat het aantal hbo-studenten met 34.000 daalt, terwijl het aantal wo-studenten met 32.000 stijgt (tabel 6.2)? Is deze verschuiving in lijn met een afname van mbo-doorstroom naar het hbo en een toename van het aandeel vwo’ers in het voortgezet onderwijs? Of is de verklaring dat Nederlandse studenten afgeschrikt worden door het leenstelsel en de groei uitsluitend komt door buitenlandse studenten?

In tabel 6.2 in de begroting zitten fouten bij de aantallen studenten in het hbo. In onderstaande tabel zijn de juiste aantallen opgenomen.

Het klopt dat de komende vijf jaar naar verwachting het aantal studenten in het hbo daalt en in het wo stijgt. De daling in het hbo is echter iets beperkter en zal naar verwachting circa 14.000 studenten zijn.

De dalende aantallen hbo-studenten in de raming worden vooral veroorzaakt door een lagere verwachte uitstroom van gediplomeerden vanuit mbo en havo, die samenhangt met demografische ontwikkelingen. De instroom van buiten het onderwijs (inclusief buitenlandse studenten) neemt naar verwachting wel iets toe.

Door de hogere instroom van vwo-gediplomeerden, buitenlandse studenten en studenten die één of meer tussenjaren genomen hebben, neemt het aantal wo studenten de komende jaren nog toe. Daarna neemt de instroom van vwo-gediplomeerden (al of niet met tussenjaren) naar verwachting af als gevolg van demografische ontwikkelingen

148

Wat is de verklaring voor de discrepantie tussen de onderwijsuitgaven per student (die de komende jaren stijgen) en de cijfers die in publieke media verschijnen en die de VSNU (Vereniging Samenwerkende Nederlandse Universiteiten) gebruikt?

De verklaring ligt in de systematiek van berekenen. OCW kijkt naar de onderwijsbijdrage, de VSNU kijkt naar de totale rijksbijdrage: het onderwijsdeel, het onderzoekdeel en de prestatiebekostiging. Daarnaast heeft de VSNU een andere manier van het corrigeren voor de loon- en prijsbijstellingen. OCW gebruikt hiervoor de uitgekeerde loon- en prijsbijstelling. In Kamerbrief 31288–61 wordt ingegaan op de verschillen in de berekening(swijze) van de onderwijsuitgaven per student tussen de VSNU en OCW. Ook de cijfers die in de publieke media verschijnen worden berekend volgens de systematiek van de publicist(en).

In de begroting is opgenomen hoe de prijs per student zich in de komende jaren ontwikkelt.

149

Wanneer kan de Kamer een eerste uitwerking van de verkenning naar opleidingsaccreditatie in het mbo, zoals in het Regeerakkoord staat, verwachten?

In het kader van de opbrengsten van het experiment «Ruimte voor de regio» zal ook bezien worden welke elementen van de opleidingsaccreditatie, oftewel peer review, werkzaam zouden kunnen zijn voor het mbo.

In 2019 voert de Inspectie een thema-onderzoek uit naar de uitwerking in de onderwijspraktijk van elementen van de WEB artikel 1.3.6. kwaliteitsborging, waaronder de zelfbeoordeling en betrokkenheid van stakeholders. Conform afspraken in het Bestuursakkoord mbo zal voorts het traject van versterking van de kwaliteitsborging worden voorgezet. Daarbij zullen de uitkomsten van het experiment met betrekking tot peer review en het thema-onderzoek van de Inspectie benut worden.

150

Hoe zagen de onderwijsuitgaven per student op het hbo en wo de afgelopen tien jaar er uit, exclusief groen onderwijs en eventuele vrijgekomen studievoorschotmiddelen?

151

Welke stappen heeft u gezet ten aanzien van het, in het Regeerakkoord aangekondigde herziening van het bekostigingsstelsel in het hoger onderwijs en het daarmee samenhangende onderzoek? Kunnen daaruit al conclusies worden getrokken?

152

Per wanneer zal het herziene bekostigingssysteem in het hoger onderwijs voor het eerst worden gebruikt?

153

Hoe ziet de hoofdbekostiging van hbo-instellingen in 2018 en 2019 er uit, exclusief de bekostiging van groen hbo-onderwijs?

154

Hoe ziet de hoofdbekostiging van wo-instellingen in 2018 en 2019 er uit, exclusief de bekostiging van groen wo-onderwijs?

155

Hoe valt te verklaren dat het totale budget voor bekostiging van het hbo in 2019 slechts 14 miljoen euro hoger is dan in 2018? Hoe is deze toename opgebouwd uit de afzonderlijke bijstellingen (zoals oploop in de studievoorschotmiddelen, compensatie voor de maatregel halvering collegegeld eerstejaars, studentenontwikkeling en eventuele andere beleidsmatige intensiveringen of bezuinigingen)? Neemt per saldo, afgezien van loon- en prijscompensatie en de compensatie voor de maatregel halvering collegegeld, de gemiddelde bekostiging per hbo-student in de begroting voor 2019 toe of af ten opzichte van 2018?

156

Op welke wijze worden de studievoorschotmiddelen voor specifieke stimulering van landelijke prioriteiten (10% van de studievoorschotmiddelen) die niet onder de kwaliteitsafspraken vallen, toegekend (tabellen 6.3 en 6.4)? Kunt u in een tabel weergeven aan welke prioriteiten deze middelen over de jaren 2018–2024 besteed worden?

De 10% middelen voor specifieke stimulering is in de begroting opgenomen onder de hoofdbekostiging en wordt voornamelijk toegekend via de bekostiging. Tevens zitten er enkele kleine toekenningen via de opdrachten (Nationaal Regieorgaan Onderwijs) en subsidies (student4students, open- en online onderwijs en de citydeal Kennismaken) in.

Er zijn in de strategische agenda hoger onderwijs 2015–2025 «de waarde(n) van weten» drie hoofdprioriteiten binnen de specifieke stimulering van landelijke prioriteiten aangegeven. Deze zijn hieronder in de tabel opgenomen. Hierbij is geen verdeling gemaakt tot en met 2024 van de beschikbare middelen over de prioriteiten.

157

Kunt u per universiteit aangeven hoe hoog de reserves zijn en wat de solvabiliteit bedraagt?

158

Waarom is het budget voor «bijdragen (inter)nationale organisaties» in 2019 ongeveer 1,2 miljoen euro lager dan in 2018? Hoe is deze bezuiniging verdeeld over de organisaties, zoals genoemd in tabel 6.5?

Er is geen sprake van een bezuiniging. In 2018 is een aantal subsidies incidenteel verhoogd. Zo is de instellingsbijdrage aan de Stichting voor Vluchtelingen-Studenten UAF in 2018 eenmalig circa € 1 miljoen hoger vastgesteld. Dit vanwege de verhoogde instroom en het aantal vluchtelingen in 2014 en 2015, waardoor er in 2018 sprake was van een stijging van het aantal aanmeldingen door statushouders in het hoger onderwijs.

De overige € 0,2 miljoen betreffen geringe incidentele extra bijdragen in 2018 aan enkele organisaties vanuit overboekingen van andere onderwijssectoren.

159

Welke subsidie wordt op pagina 62 beschreven die de publiek-private samenwerking tussen het beroepsonderwijs en het bedrijfsleven wil bevorderen?

160

Wat is uw definitie van praktijkgericht onderzoek?

161

Op welke wijze(n) faciliteert u vakinhoudelijke zelforganisatie van leraren, nu de steun via de Onderwijscoöperatie is weggevallen?

162

Hoe verklaart u het hoge percentage van de budgetflexibiliteit bij artikel 9 (Arbeidsmarkt- en personeelsbeleid)?

163

Kunt u uiteenzetten of voor de lerarenbeurs sprake is van uitputting of onderuitputting van de regeling? Hoe was de situatie in de afgelopen vijf jaren? Indien sprake is van onderuitputting, wat is de reden hiervoor?

164

Kan voor de twee budgetten voor de regeling zij-instroom (regeling zij-instroom en subsidies korte scholingstrajecten vo) worden aangegeven of sprake is van uitputting of onderuitputting? Hoe was de situatie in de afgelopen vijf jaren? Indien sprake is van onderuitputting, wat is de reden hiervoor?

165

Kunt u een overzicht geven van de tussentijdse bijstellingen van de ramingen met betrekking tot de studiefinanciering van de afgelopen tien jaar?

Onderstaande tabel geeft weer: De meerjarige voorjaarsnotamutatie (saldo uitgaven -/- ontvangsten) in jaar t als percentage van de begrotingsstand van jaar t (uitgaven + ontvangsten),

In de tabel wordt in de laatste kolom de gemiddelde bijstelling over de jaren t t/m t+4 weergegeven.

166

Klopt het dat studenten elk jaar opnieuw studiefinanciering aan moeten vragen? Hoe vaak komt het voor dat studenten dit vergeten en onbedoeld een boete krijgen voor het gebruik van hun ov-kaart?

Dit klopt niet. Een student kan studiefinanciering aanvragen wanneer hij/zij daar aanspraak op maakt. Hij/zij hoeft dit in principe maar één keer te doen. De aanspraak op studiefinanciering eindigt pas wanneer de student de studiefinanciering zelf stopzet, of wanneer het recht daarop is verlopen. Wanneer de student tussentijds de studiefinanciering stopzet, dan dient de student het wel weer aan te vragen wanneer hij/zij opnieuw studiefinanciering wil ontvangen.

Het is wel van belang dat de student zich inschrijft, en ingeschreven blijft, voor een opleiding. Wanneer blijkt dat een student niet (meer) staat ingeschreven bij een opleiding, maar wel studiefinanciering en ook een studentenreisproduct ontvangt, dan wordt de onterecht ontvangen studiefinanciering teruggevorderd, en wordt een «ov-boete» opgelegd. Overigens is via een wetsvoorstel geregeld dat een ov-boete per de beoogde inwerkingtredingsdatum van 1 januari 2019 slechts kan worden opgelegd wanneer een student daadwerkelijk heeft gereisd met het studentenreisproduct terwijl hij/zij geen reisrecht meer heeft

167

Hoe wordt de hoogte van het maximale leenbedrag bepaald? Gaat dit bedrag omhoog door de btw-verhoging?

De hoogte van het maximale leenbedrag is gebaseerd op een normbedrag voor de kosten van levensonderhoud. De hoogte van de kosten van levensonderhoud is afhankelijk van de woonsituatie van de student (uitwonend of thuiswonend) (bij studenten die onder het studievoorschot vallen wordt er voor het maximale leenbedrag geen onderscheid gemaakt tussen uitwonend of thuiswonend) en het soort onderwijs (hoger onderwijs of middelbaar beroepsonderwijs). Afhankelijk van of een student recht heeft op een aanvullende beurs, wordt het maximale leenbedrag verlaagd met de hoogte van de aanvullende beurs.

De hoogte van het maximale leenbedrag wordt ieder jaar aangepast op basis van de procentuele wijziging van de consumentenprijsindex. Via deze index heeft de btw-verhoging dus wel effect op de hoogte van het maximale leenbedrag met een vertraging van twee jaar, omdat er naar het consumentenprijsindex wordt gekeken van t-2.

168

Wat is de reden dat de rentemaatstaf voor mbo- en ho- studenten verschillend is? Hoe lang hebben mbo-studenten de tijd om hun studieschuld af te lossen? Wat betekent 3 tot 5-jaarsrente in de praktijk? Wordt de rente van 3 en 5 jaar gemiddeld?

169

Wat was de hoogte van de aanvullende beurs binnen het studievoorschotstelsel (hoger onderwijs) in 2015, 2016 en 2017?

170

Hoeveel studenten hebben recht op de aanvullende beurs in 2019, zowel in percentage van alle studenten als in absoluut aantal?

171

Kunt u een grafiek maken van de ontwikkeling van de leenfaciliteit over de komende dertig jaren?

172

Is het mogelijk een grafiek te maken van de ontwikkeling van de aangegane en afbetaalde studieleningen over de komende jaren per onderwijssector? Kunt u een overzicht geven van deze ontwikkeling sinds de invoering van de studiefinanciering?

173

Op welke termijn wordt een plateau bereikt in de groei van deze leenfaciliteit?

174

Waar is de ontwikkeling terug te vinden van de vanuit de schatkist te betalen / door te rekenen rente op de leenfaciliteit? Is het mogelijk deze te publiceren?

De rente die geldt in de studiefinanciering is gebaseerd op het effectief rendement van staatsobligaties met een bepaalde resterende looptijd. Voor studenten die onder het studievoorschot vallen is die resterende looptijd op dit moment vijf jaar. Elk jaar wordt dit rentepercentage vastgesteld.

De rente die de Staat betaalt om studieleningen te kunnen verstrekken kan niet gekwantificeerd worden. De Staat financiert de Staatsschuld integraal. Dit betekent dat de extra leningen die de Staat moet aangaan vanwege de verstrekking van studieleningen niet één op één te linken zijn aan een specifieke staatslening. De financiering van studieleningen is onderdeel van de totale staatsschuld.

175

Hoe communiceert de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) met oud-studenten in/uit het buitenland die geen DigiD hebben?

176

Wat wordt er verstaan onder een bezoek aan erfgoed? Wordt hieronder ook immaterieel erfgoed gerekend?

177

Is er een bedrag geoormerkt voor de toegankelijkheid van musea en andere culturele instellingen voor mensen met een visuele beperking? Zo nee, worden hiervoor wel middelen vrijgemaakt? Worden er aan de toekenning van middelen aan culturele instellingen ook voorwaarden gesteld, zoals toegankelijkheid voor mensen met een handicap?

178

Hoeveel middelen zijn er gereserveerd op de begroting voor het stimuleren van kunstuitingen door en voor mensen met een beperking?

179

Is bekend hoe vaak praktisch opgeleide mensen jaarlijks voorstellingen, musea en bibliotheken bezoeken? Kan dit worden uitgesplitst per sector en worden afgezet tegen theoretisch (of hoog) opgeleide mensen?

Ja dit is bekend. De rapportage «Sport en cultuur»van het SCP geeft cijfers over 2014. In «Bijlagen Sport en cultuur» (bijlage B) staan de cijfers over cultuurdeelname in verschillende sectoren naar opleidingsniveau gespecificeerd.

Cijfers over 2016 worden begin november door het SCP gepubliceerd, dit rapport wordt aan uw Kamer toegezonden.

180

Kunt u een overzicht geven van de investeringen die de komende jaren de arbeidsmarktpositie van de makers in de culturele sector zullen verbeteren?

Vanuit de extra middelen voor cultuur uit het regeerakkoord wordt € 2,3 miljoen per jaar geïnvesteerd in de arbeidsmarktagenda (€ 3,8 miljoen in 2019). De overige middelen worden beschikbaar gesteld uit de reguliere cultuurbegroting. Het gaat in 2019 en 2020 om de volgende middelen:

• • Voortzetting en uitwerking van honoreringsrichtlijnen (€ 1,95 miljoen per jaar).

• • Ondersteuning van de regiegroep van de arbeidsmarktagenda cultuur en creatieve industrie, inclusief verdere uitwerking van de «Fair Practice Code Cultuur» (€ 0,5 miljoen per jaar).

• • Duurzame inzetbaarheid: kennisontwikkeling en professionalisering van HRM-functie bij instellingen (€ 0,2 miljoen per jaar)

• • Vergroten verdienvermogen: programma naar voorbeeld van «Designing demand» en kennisontwikkeling op gebied van auteursrechten en marktstimulering (eenmalig € 1,5 miljoen in 2019).

In 2021 start de nieuwe subsidieperiode. Om dan eerlijke tarieven en lonen te realiseren wordt samen met andere overheden onderzocht hoe we als overheden met de «Fair Practice Code» om willen gaan.

181

Worden er middelen gereserveerd voor de toegankelijkheid van musea en andere culturele instellingen voor mensen met een visuele beperking?

182

Welke organisaties worden er bekostigd vanuit de culturele basisinfrastructuur en waar bevinden deze organisaties en instellingen zich? Wat is de spreiding per provincie?

183

Welke organisaties ontvangen een bijdrage vanuit de rijkscultuurgelden en hoe is de verdeling per provincie?

184

Kunt u bevestigen dat museale instellingen worden belast met de zorg voor het beheer van de museale cultuurgoederen van de Staat of andere cultuurgoederen of verzamelingen? Hoe groot bedraagt het aandeel van de museale cultuurgoederen en waar bevinden deze cultuurgoederen zich? Hoeveel procent daarvan is publiek toegankelijk?

Ja, dat is het geval.

De door het rijk gefinancierde musea hebben het zorgvuldig behoud, beheer en toegankelijk maken van de rijkscollectie als taak. Hoofdstuk 2 van de Erfgoedwet bepaalt hiervoor de kaders en de Erfgoedinspectie ziet toe op de uitvoering hiervan. Deze objecten bevinden zich in de tentoonstellingszalen van de musea en in depots. Daarnaast zijn veel museale cultuurgoederen uit de rijkscollectie in bruikleen uitgeleend aan andere musea in binnen- en buitenland en niet museale beheerders. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed zet zich in om de zichtbaarheid van de rijkscollectie via bruiklenen te bevorderen. De top van de totale collectie museale cultuurgoederen is internationaal vermaard en toegankelijk op zaal via de vaste presentaties of via tijdelijke tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Van alle museale collecties was in 2016 48% op zaal toegankelijk en 52% in het depot. Bij de omvangrijke rijkscollectie in beheer bij de rijksmusea wordt een groter percentage van de collectie in het depot beheerd. Daar staat tegenover dat van de rijkscollectie een groter deel digitaal toegankelijk is (ongeveer 50%). Bij de zichtbaarheid van collecties is niet alleen de hoeveelheid objecten van belang. Als je museale cultuurgoederen en verhalen betekenis wilt geven, is een kwalitatief waardevolle presentatie voor een breed publiek net zo belangrijk. Professionele depots van vandaag zijn essentieel om de bijzondere en kwetsbare collecties ook voor toekomstige generaties toegankelijk te houden.

185

Welke instellingen ontvangen een structurele rijksbijdrage vanuit de Erfgoedwet?

Stichting Film Instituut Nederland

Stichting Haags Historisch Museum

Stichting Het Nederlands Openluchtmuseum

Stichting Het Nederlands Persmuseum

Stichting Het Nieuw Instituut

Stichting Het Rijksmuseum

Stichting Joods Historisch Museum

Stichting Keramiekmuseum Het Princessehof

Stichting Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis

Stichting Kröller-Müller Museum

Stichting Museum Catharijneconvent

Stichting Museum Slot Loevestein

Stichting Nationaal Glasmuseum Leerdam

Stichting Nationaal Museum van Wereldculturen

Stichting Naturalis Biodiversity Centre

Stichting Nederlands Fotomuseum

Stichting Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum

Stichting Nederlands Scheepvaartmuseum Amsterdam

Stichting Paleis Het Loo

Stichting Rijksmuseum Muiderslot

Stichting Rijksmuseum Twenthe

Stichting Rijksmuseum van Oudheden

Stichting tot Beheer en Instandhouding van Teylers Museum

Stichting tot beheer van het Museum Boerhaave

Stichting tot Beheer van het Museum van het Boek, Museum Meermanno-Westreenianum

Stichting tot Beheer van Huis Doorn

Stichting tot Exploitatie van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie

Stichting Van Gogh Museum

Stichting Zuiderzeemuseum

186

Voor welke monumenten zijn in 2018 extra middelen beschikbaar gekomen?

187

Hoeveel middelen ontvangen de afzonderlijke regionale historische centra?

188

Wordt met toegankelijkheid van historische plaatsen alleen fysieke toegankelijkheid bedoeld (bijvoorbeeld mensen in een rolstoel), of ook informatietoegankelijkheid voor mensen met een visuele of andere leesbeperking?

Bij toegankelijkheid gaat het om de volgende onderdelen:

• – Fysieke toegankelijkheid (is de historische plaats opengesteld? Is deze toegankelijk voor mensen met een beperking?)

• – Digitale toegankelijkheid (is de historische plaats digitaal toegankelijk?)

• – Toegankelijkheid van informatie (inhoud en vorm van teksten die worden ingezet bij informatieoverdracht, informatietoegankelijkheid voor mensen met bijvoorbeeld een visuele of andere leesbeperking en mensen met een auditieve beperking)

• – Emotionele/perceptuele toegankelijkheid (voelt men zich welkom en thuis?)

Momenteel wordt in kaart gebracht waar in de sector behoeften en kansen liggen om de toegankelijkheid te vergroten. Hierbij worden verschillende partijen betrokken.

189

Wordt in de begroting voor 2019 en verder een bedrag geoormerkt voor de toegankelijkheid van musea en andere culturele instellingen voor mensen met een visuele en/of auditieve beperking? Wordt aan de toekenning van dit soort middelen ook voorwaarden gesteld aan de musea en andere culturele instellingen in het kader van toegankelijkheid voor mensen met een handicap (zowel voor minder valide mensen als voor mensen met een auditieve en/of visuele beperking)? Zo ja, welke?

190

Hoe breed wordt het criterium toegankelijkheid geïnterpreteerd bij de toegankelijkheid van (historische) gebouwen? Gaat het hierbij alleen om fysieke toegankelijkheid voor minder valide mensen of ook om toegankelijkheid voor mensen met een visuele beperking of andere leesbeperking of auditieve beperking? Valt onder toegankelijkheid ook de informatietoegankelijkheid?

191

Hoeveel kinderen onder de 12 jaar bezochten in 2016 minstens een keer een voorstelling, museum of bibliotheek?

192

Hoe hanteert u het begrip «toegankelijkheid» van erfgoed? Valt daar naast fysieke toegankelijkheid ook informatietoegankelijkheid onder? Hoe wilt u bevorderen dat ons erfgoed ook toegankelijk is voor mensen met een visuele of andere leesbeperking?

193

Wat is de reden dat het bedrag voor «scholenbezoek parlement» oploopt? Hoeveel leerlingen bezoeken de komende jaren naar verwachting het parlement? Hoeveel is dat op het totaal aantal leerlingen? Welke klassen zijn dit en hoeveel betalen scholen of leerlingen/ouders zelf aan een dergelijk bezoek?

194

Waarom stopt de financiering van bereikbaarheid openbare bibliotheken in de regio na 2021?

195

Wat valt er precies onder het programma cultuurparticipatie?

196

Wat valt er onder het onderdeel vernieuwing rijkscultuurfondsen à 5 miljoen euro per jaar?

197

Waaraan worden de impulsen in 2019, 2020 en 2021 voor popmuziek besteed?

198

Waarom is er voor na 2020 geen financiering meer opgenomen voor de regionale cultuurprofielen?

199

Waarin zit de afname van het totaal bedrag voor de culturele basisinfrastructuur?

200

Wat valt er precies onder de post Huisvesting?

201

Welke rol heeft het rijk bij de bekostiging van de post Beheer en Onderhoud collecties? Welke collecties worden bekostigd door het rijk?

202

Hoe zijn de middelen voor scholenbezoek aan het parlement opgebouwd?

203

Hebt u een bedrag geoormerkt voor de toegankelijkheid van musea en andere culturele instellingen voor mensen met een visuele beperking? Worden bij de toekenning van middelen aan culturele instellingen voorwaarden gesteld, zoals toegankelijkheid voor mensen met een handicap?

204

Wat is de reden dat vanaf 2019 het bedrag voor monumentenzorg afneemt?

205

Welk flankerend beleid wordt er gevoerd op de huisvesting?

206

Wat is het effect van de substantiële verlaging van het budget per 2019 voor de Creatieve Industrie?

207

Wat wordt er bekostigd uit de post Specifiek Cultuurbeleid en waar zit de verlaging per 2021 in?

Onder specifiek cultuurbeleid zijn verschillende kleinere subsidiebudgetten opgenomen. Het gaat om uitgaven aan de Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen Tweede Wereldoorlog, de Stichting Cultuur-Ondernemen, de Samenwerkingsregeling musea, de btw-problematiek op de e-content (Koninklijke Bibliotheek), het toezicht op de vaste boekenprijs, cultuurprijzen (zoals de Johannes Vermeer- en de P.C. Hooft-prijs). Daarnaast betreft het een tijdelijke subsidie aan het Nationaal Holocaust Museum i.o. en een aantal kleine projectsubsidies. Tot slot zijn vanuit het Regeerakkoord middelen beschikbaar gesteld voor onder meer aanvulling van het Museaal Aankoopfonds (2018 € 25 miljoen, 2019 € 15 miljoen en 2020 € 10 miljoen).

Op grond van het Regeerakkoord zijn met reeks G43 «Intensivering erfgoed en monumenten (met name nationaal restauratiefonds)» tijdelijk middelen toegevoegd aan de cultuurbegroting (zie tabel 3 op pagina 24 van de OCW-begroting). Het kasritme van deze reeks is sterk aflopend en de reeks stopt volledig na 2021. Dit veroorzaakt de verlaging bij de post Specifiek Cultuurbeleid. De grootste daling per 2021 zit bij het Museaal Aankoopfonds: aanvulling daarvan stopt na 2020.

208

Wat is de verklaring voor de forse daling van de subsidie voor het programma specifiek cultuurbeleid, waarbij de subsidie in 2022 ongeveer een derde bedraagt van de subsidie die in 2018 werd verleend?

209

Wat zijn de acht focuslanden vanuit het internationale cultuurbeleid en waaraan worden deze middelen besteed? Wat zijn de zes maatwerklanden? Welke Nederlandse instellingen maken gebruik van ons internationale cultuurbeleid?

210

Hoe verhouden de bedragen in tabel 14.4 (aftrek kosten monumentenpanden) zich tot het antwoord op vraag 26 van de feitelijke vragen over de brief inzake «Erfgoed Telt; de betekenis van erfgoed voor de samenleving» (Kamerstuk 32 820, nr. 250)?

In tabel 14.4 (aftrek kosten monumentenpanden) in de rijksbegroting is rekening gehouden met de meest actuele inzichten over anticipatiegedrag en economische groei. Daardoor verschillen deze cijfers met de eerdere cijfers over de jaren 2017 en 2018 zoals in de feitelijke vragen over de brief «Erfgoed Telt» zijn opgenomen. Voor 2018 betekent dit dat de kosten voor de monumentenaftrek € 67 miljoen bedragen. Van de stijging van € 10 miljoen ten opzichte van € 57 miljoen in 2015 wordt € 5 miljoen veroorzaakt door 3 maal 3% economische stijging vanaf 2015. De andere € 5 miljoen is anticipatie op de afschaffing van de monumentenaftrek.

211

Welke beroepen vallen onder de vrijstelling van btw en welke partijen in de culturele sector of creatieve industrie vallen hier niet onder?

De volgende beroepen in de culturele sector en creatieve industrie vallen onder de vrijstelling van btw: componisten, schrijvers, cartoonisten en journalisten. Overige beroepen in de culturele sector en creatieve industrie vallen dus niet onder de vrijstelling.

Zie ook hier:

212

Is er een uitsplitsing van het bereik van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) op basis van leeftijden? Zo ja, kunt u hier een overzicht van sturen?

213

Wat zijn de uitgaven per omroeplid?

214

Hoeveel regionale omroepen worden er bekostigd?

215

Hoeveel websites worden er bekostigd uit de mediabegroting? Hoeveel websites worden bekostigd uit het geld voor de NPO? Welk doel dienen deze websites?

Er zijn in totaal in 2018 over alle TV netten 34 plussites toegekend. Daarnaast nog 5 grote interactieve websites*. Daarnaast zijn er ook nog de aanbodkanalen** en de omroepportals***. In totaal zijn 63 websites officieel toegekend in 2018. Er is daarnaast nog een klein aantal onbekende websites en nog een hele reeks websites die in eerdere jaren is toegekend maar niet gearchiveerd is. Die websites worden niet meer bijgewerkt, maar staan vaak nog online.

* Deze zijn voor de programma’s of thema’s Flikken Rotterdam, Esscher, De Tachtigjarige oorlog, Midden-Oosten en de Boterhamshow.

** NPO,nl, NPO Start, NPO Start Plus, BVN.nl, NOS.nl, NPO3.nl, Zapp.nl, Zappelin.nl, SchoolTV.nl

*** 11 omroepen, waarvan BNNVARA en KRO-NCRV met ieder drie posities.

**** Een aanbodkanaal is een geordende geheel van media-aanbod dat onder een herkenbare naam via een elektronisch communicatienetwerk als bedoeld in artikel 1.1 van de Telecommunicatiewet wordt aangeboden. In bijlage 3 van het concessiebeleidsplan 2016–2020 zijn de huidige wettelijke aanbodkanalen opgenomen. Zie pagina 76.

216

Waarom lopen de uitgaven van de totale mediabegroting tot 2023 af?

217

Wat zijn de uitgaven van de NPO per genre?

218

Wat zijn de uitgaven per kerntaak van de NPO?

De Begroting 2019 van de NPO is nog niet beschikbaar. Volgens de Begroting 2018 van de NPO omvatten de kerntaken van de NPO, het zorgdragen voor de programmering en de bekostiging van de omroepen, de distributie van het media-aanbod, het stimuleren van innovatie ten aanzien van media-aanbod, het volgen en stimuleren van technologische ontwikkelingen en het benutten van de mogelijkheden om media-aanbod aan het publiek aan te bieden via nieuwe media- en verspreidingstechnieken. In de Mediawet 2008 is ook bepaald dat de NPO moet zorgdragen voor een doelmatige inzet van de gelden die bestemd zijn voor de verzorging en verspreiding van het media-aanbod (artikel 2.2, lid 2, onderdeel i van de Mediawet 2008). Een nieuwe taak betreft ook het initiatief nemen tot het verzorgen van media-aanbod door een omroep op basis van een voorstel van externe partijen. In het Concessiebeleidsplan zijn ambities geformuleerd die raken aan deze beide kerntaken die in de concessieperiode verder moeten worden vormgegeven.

Op pagina 63 van de Begroting 2018 van de NPO staat dat de begrote kosten ten behoeve van de kerntaken programmeren, distribueren, beleid en verantwoording circa 56% van de totale kostenbasis van de NPO-organisatie beslaan. Volgens pagina 62 van de Begroting 2018 van de NPO bedragen de totale kosten van de NPO-organisatie € 120,9 miljoen in het jaar 2018. 5

219

Wat zijn de uitgaven voor de NPO-organisatie?

220

Wat zijn de uitgaven per omroep (zowel de landelijke omroepen, als de regionale omroepen)?

221

Waarom is voor onderzoeksjournalistiek (RA-middelen) voor één jaar 4,8 miljoen euro begroot, terwijl het Regeerakkoord uitgaat van een structurele investering?

222

Hoeveel procent van de wetenschappelijk medewerkers aan Nederlandse universiteiten, hogescholen en kennisinstellingen heeft niet de Nederlandse nationaliteit? In hoeverre wordt dit meegenomen in het streven naar meer wetenschappelijk medewerkers met een migratieachtergrond?

Op basis van de cijfers van de VSNU was in 2016 65,8% van het wetenschappelijk personeel (professoren, UHD’s, UD’s, overig wetenschappelijk personeel en promovendi) afkomstig uit Nederland. 19,9% was afkomstig uit de EU/EER en 14,2% uit overige landen. Van 0,1% was de herkomst onbekend.

Deze cijfers zeggen in principe weinig over het aantal medewerkers met een migratieachtergrond. Er valt namelijk niet uit op te maken hoeveel mensen kennismigrant zijn, als vluchteling naar Nederland zijn gekomen of Nederlander met een migratieachtergrond zijn. Dit is een wezenlijk verschil. We streven naar meer wetenschappelijk medewerkers met een migratieachtergrond vanuit het principe dat diversiteit in brede zin in de wetenschap zeer belangrijk is voor de wetenschap, niet vanuit de cijfers.

223

Welke inspanningen verricht u om de toename van studentenstops bij technische universiteiten (TU’s) tegen te gaan? Op welke termijn verwacht u de effecten hiervan, voor respectievelijk de TU’s, de studenten en het bedrijfsleven?

224

Kunt u cijfermatig onderbouwen hoeveel extra docenten nodig zijn bij de TU’s om de numeri fixi ongedaan te maken? Welke stappen worden er komend jaar gezet om dit te realiseren en wat is hier het tijdspad voor?

225

Wat is bij de TU’s de trend van de totale bekostiging over de periode 2010–2017 per student (onderwijs, onderzoek en collegegeld), gecorrigeerd voor loon- en prijsstijgingen?

Tussen 2010 en 2017 is de procentuele groei van het aantal EER-studenten aan de 4TU hoger geweest dan de procentuele groei van de rijksbijdrage van de 4TU en daarmee is er in deze periode sprake van een dalende trend van de rijksbijdrage per student bij de 4TU. Een oorzaak hiervoor is dat in de HO-bekostigingssystematiek het onderwijsdeel wel gecorrigeerd wordt voor studentenaantallen, maar het onderzoekdeel niet. Wanneer het onderzoekdeel buiten beschouwing blijft, stijgt het onderwijsdeel (inclusief prestatiebekostiging) van bijvoorbeeld TU Delft in deze periode met 46% terwijl het aantal EER-studenten stijgt met 30% (niet gecorrigeerd voor loon- en prijsstijgingen).

Het wettelijk collegegeld per student bedroeg € 1.672 voor studiejaar 2010/2011 en € 2.006 voor studiejaar 2017/2018. Deze stijging van € 334 wordt voor € 180 verklaard door indexatie (ontwikkeling consumentenprijsindex) en voor € 154 verklaard door de jaarlijkse stijging van het collegegeld met € 22 per jaar in de periode 2009/2010 tot en met 2018/2019.

226

Wat is bij de TU’s de trend van de student/staf-ratio over de periode 2010–2017?

De ratio student/staf is volgens de technische universiteiten tussen 2010 en 2017 gestegen van 13,8 studenten per docent naar gemiddeld 18,1 studenten per docent.

De landelijke trend conform de cijfers van de VNSU is te vinden op haar website. Daar worden alle hoogleraren, hoofddocenten en universitair docenten meegeteld. In 2008 was dit ratio 18,4 studenten per docent, in 2011 was dit 19,8 studenten per docent en daarna is dit gedaald naar 19,0 studenten per docent in 2016.

227

Hoe gaan de trends van de bekostiging per student en de student-staf ratio zich voor de periode 2018–2022 ontwikkelen op basis van de begroting 2019 en de studentenramingen?

De exacte student/stafratio is moeilijk voorspelbaar. Er bestaat geen landelijke prognose van hoeveel onderwijsgevend personeel hoger onderwijs er is. In de afgelopen jaren is gebleken dat studentenaantallen soms plotseling kunnen stijgen bij een bepaalde opleiding. Ook kunnen studentenaantallen juist weer tegenvallen als er bijvoorbeeld een numerus fixus wordt ingesteld.

De rijksbijdrage per instelling voor de komende jaren is niet te voorspellen omdat deze ook afhankelijk is van ontwikkelingen bij andere instellingen. Op macroniveau is er sprake van een toename van de bekostiging in het wo, onder andere vanwege de studievoorschotmiddelen. In het wo is er tevens sprake van een toename van het aantal studenten de komende jaren.

228

Welk percentage van de studenten die bij de TU’s deelnamen aan de decentrale selectie hebben zich uiteindelijk ingeschreven bij die opleiding?

Bij dertien opleidingen aan technische universiteiten gold voor het studiejaar 2018/2019 een numerus fixus. Bij deze opleidingen waren totaal bijna 2800 plekken voor studenten beschikbaar.

Ruim 4800 studenten hebben voor het studiejaar 2018/2019 een rangnummer gekregen voor de decentrale selectie bij de technische universiteiten. Een flink deel van de studenten met een rangnummer valt om allerlei redenen nog voor de inschrijving uit, bijvoorbeeld omdat zij zich aanvankelijk voor meerdere opleidingen aanmelden voordat zij een definitieve keuze maken. De definitieve inschrijfgegevens voor het studiejaar 2018/2019 worden eind januari 2019 bekend.

229

Waarom blijkt de beoogde 40% reductie van het aantal proeven met apen niet uit de meerjarenraming voor de subsidie van het Biomedical Primate Research Centre (BPRC)?

In het AO Dierproeven van 7 juni jl. is besloten dat uiterlijk voor 1 januari 2019 het plan van aanpak wordt ontvangen van het BPRC voor de vermindering van het aantal proeven met apen van 40%. Vervolgens is toegezegd dat in het eerste kwartaal van 2019 de Tweede Kamer dit plan van aanpak ontvangt met de financiële consequenties van de uitvoering.

230

Welke onderzoeksprogramma’s die gericht zijn op proefdiervrije innovatie ontvangen in 2019 financiering?

231

In hoeveel en in welke onderzoeksprogramma’s die financiering van het rijk krijgen worden proefdieren gebruikt?

232

Welk percentage van het onderzoeksbudget gaat naar de stimulering van proefdiervrij onderzoek?

233

Welk percentage van het onderzoeksbudget gaat naar onderzoek waarin dierproeven worden gebruikt?

234

Waarom blijkt de beoogde 40% reductie van het aantal proeven met apen niet uit de meerjarenraming voor de BPRC-subsidie?

235

Wat verandert er voor wat betreft de aanwending van de BPRC-subsidie in de jaren 2018 t/m 2023, gelet op de vereiste reductie van het aantal dierproeven en de transitie naar proefdiervrije innovatie?

236

Heeft het BPRC uw opdracht al uitgevoerd om een plan van aanpak te ontwikkelen om het aantal proeven met apen zo snel als redelijkerwijs mogelijk is met 40% te verminderen (deze opdracht staat in uw brief van 1 juni 2018 over dierproeven, Kamerstuk 32 336, nr. 72)? Zo ja, hoe luidt het plan van aanpak? Zo nee, wanneer verschijnt het plan van aanpak?

237

Welke stappen heeft het BPRC de afgelopen maanden gezet om per direct middels geboortebeperking te starten met het verkleinen van de kolonie apen die bestemd is voor dierproeven (Kamerstuk 32 336, nr. 72)? Wat is het verdere tijdpad met bijbehorende doelen?

238

Hoe staat het met de uitvoering van de motie-Jasper van Dijk over onderzoek naar alternatieven voor dierproeven op apen (Kamerstuk 28 286, nr. 832)?

239

Waaruit bestaan de ontvangsten van 101.000 euro op de begroting van onderzoek en wetenschapsbeleid?

240

Wordt de stijging naar 3 miljoen euro voor gemeentes geoormerkt? Welke verwachtingen of concrete afspraken zijn er ten aanzien van de concrete opbrengsten van deze middelen?

241

Kunt u een overzicht geven van hoe de doelmatigheidskorting zich de komende jaren ontwikkelt, voor de verschillende onderwijssectoren?

242

Wanneer is de uitsplitsing van de taakstelling bekend? Kunt u een uitsplitsing geven van de taakstelling per sector?

243

Is de taakstelling van 114,4 miljoen euro in 2020 oplopend naar 160,9 miljoen euro in 2023, op artikel 91 («nog onverdeeld»), een andere taakstelling dan de al bestaande taakstelling van 183 miljoen euro?

Er is in deze begroting geen bestaande taakstelling van € 183 miljoen euro. De vorige begroting bevatte een taakstelling van structureel € 183 miljoen euro die door het vorige kabinet nog niet met maatregelen was belegd. Die taakstelling is door dit kabinet in het regeerakkoord teruggedraaid met maatregel G47 «Terugdraaien taakstelling OCW». Ook bevatte het regeerakkoord de maatregel G46 «Doelmatiger onderwijs», deze was structureel € 183 miljoen en is verwerkt in de tweede Nota van Wijziging op de OCW-begroting 2018.

De taakstelling die nu op art. 91 (Nog onverdeeld) staat is het gevolg van een autonome tegenvaller op de referentieraming en SF-raming vanaf 2018 en zal bij Voorjaarsnota 2019 worden ingevuld.

244

Waarom is het gemiddelde uurtarief van «ICT gerelateerd» gestegen van 104 euro per uur naar 112 euro per uur bij agentschap DUO? Was hier noodzaak toe?

245

Wat betekent in concrete taal de stijging van de materiële kosten voor de SSO’s (Shared Service Organisaties)? Is dit een boekhoudkundige of een werkelijke kostenstijging? Waar komt het geld terecht?

De stijging is vooral het gevolg van de boekhoudkundige presentatie van de SSO kosten in de begroting.

De andere verklaring voor de stijging zijn de investeringen door het Rijksvastgoedbedrijf in met name de nieuwe opslaglocatie in Emmen (circa € 2 miljoen).

Het geld dat het Nationaal Archief besteedt, komt terecht bij vier SSO’s die allen onderdeel zijn van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

246

Wat is het totaal van de mutaties in studentenaantallen sinds de invoering van het studievoorschot voor enerzijds het hbo en anderzijds het wo, voor de afzonderlijke jaren 2016–2024, zoals verwerkt in de achtereenvolgende begrotingen voor 2016, 2017, 2018 en 2019?

In de onderstaande tabel ziet u de mutaties van de ramingen voor de studentenaantallen. Deze zijn exclusief groen onderwijs.

247

Kunt u bevestigen dat de tegenvaller op de leerlingen en studentenontwikkeling in 2019 deels wordt gedekt door inzet van loon- en prijsbijstellingen tranche 2018? Waar bestaan deze loon- en prijsbijstellingen uit? Welke lonen zijn gekort of niet meegegroeid? Voor hoeveel is er (in)direct op lonen bespaard? Welke prijzen waren geraamd te stijgen maar zijn niet bijgesteld vanwege de studentenontwikkeling?

Zoals in de begroting is aangegeven is inderdaad een deel van de loon- en prijsbijstelling 2018 ingezet voor de tegenvaller op de ramingen. Het gaat om:

• • de loon- en prijsbijstelling op de financiële instrumenten subsidies en opdrachten op alle beleidsartikelen

• • de loon- en prijsbijstelling op artikel 16 Onderzoek en wetenschapsbeleid op de overige instrumenten (uitgezonderd het apparaat van NWO, KNAW en KB)

• • de loon- en prijsbijstelling op de intensiveringen uit het Regeerakkoord die na de tweede nota van wijziging op de begroting 2019 aan de begroting zijn toegevoegd.

In totaal is er een bedrag van ruim € 17 miljoen structureel aan prijsbijstelling en € 42 miljoen structureel aan loonbijstelling ingezet, deel door middel van kasschuiven.

248

Op welk deel van de intensiveringen uit het Regeerakkoord is de loon- en prijsbijstelling tranche 2018, zoals deze is uitgekeerd aan OCW, ingezet voor tegenvallers in plaats van voor deze intensiveringen?

249

Waarom leidt de latere inwerkingtreding van de wet met betrekking tot de transitievergoeding wel tot een kasschuif op artikel 1 voor het po en artikel 3 voor het vo, maar niet op de artikelen voor het mbo, hbo en wo, terwijl op deze budgetten wel in 2019 kortingen zijn aangebracht?

250

Kunt u inschatten hoeveel leerwerkplekken er verloren zouden zijn gegaan als gevolg van de korting van 19,5 miljoen euro op de Regeling Praktijkleren?

251

Hoeveel en welke bedrijven hebben de afgelopen jaren gebruik gemaakt van de Regeling Praktijkleren?

252

Hoe wordt de Kamerbreed aangenomen motie Asscher over het niet korten op de Regeling Praktijkleren (voor het mbo) gedekt?

253

Wat bedoelt het kabinet precies te zeggen met de opmerking in de begroting dat seksuele diversiteit een «basiswaarde» is in onze samenleving? Moeten alle Nederlanders die diversiteit op dezelfde manier waarderen? In hoeverre is er ruimte voor een afwijkende, eigen visie op seksuele diversiteit, vanuit religieus of levensbeschouwelijk perspectief?

254

In hoeverre is er onderzoek gedaan naar werkdruk, stress en prestatiedruk onder mbo-studenten? Kunt u hier nader op ingaan, aangezien dit vraagstuk net zo relevant is als de druk die studenten in het hoger onderwijs ervaren? Bent u bereid dit vraagstuk mee te nemen in de gezamenlijke aanpak van studentenwelzijn die op dit moment ontwikkeld wordt?

255

Wat is de stand van zaken van het plan om de studenten te compenseren die de dupe zijn geworden van de instellingen waar onvoldoende voorinvestering heeft plaatsgevonden (motie-Van der Molen c.s., Kamerstuk 31 288, nr. 637)? Welke mogelijkheden ziet u om deze studenten ook tijdens hun studie al (financieel) tegemoet te komen?

256

Hoe wilt u de positie van lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgender personen en intersekse personen (LHBTI) bij de opleiding van docenten en in het mbo verbeteren? Wat betekent dit voor docentenopleidingen?

In de lerarenopleidingen is er steeds meer aandacht voor sociale veiligheid op scholen. De lerarenopleidingen hebben in gezamenlijkheid de (wettelijke) bekwaamheidseisen vertaald naar de kennisbasis voor de pabo en de tweede- en eerstegraadslerarenopleidingen. In de herijkte kennisbasis (ingang per leerjaar 2018 – 2019) voor de pabo en de tweedegraadslerarenopleidingen is genderdiversiteit en seksuele oriëntatie expliciet geborgd. De individuele lerarenopleidingen geven zelf uitwerking aan deze eisen in hun curriculum. Stichting School en Veiligheid, heeft in opdracht van OCW, een database ontwikkeld met materialen die kunnen worden ingezet om aankomende leraren toe te rusten op het gebied van sociale veiligheid. Met Stichting School en Veiligheid wordt gesproken over aanvullende ondersteuning van leraren en lerarenopleidingen door middel van de ontwikkeling van een handreiking pedagogische vakmanschap seksuele integriteit.

In de wet zijn al diverse zaken vastgelegd die ervoor moeten zorgen dat de veiligheid van studenten en docenten in het mbo gewaarborgd is. Zo dienen mbo-instellingen een sociaal veiligheidsbeleid te voeren dat gericht is op het voorkomen van seksuele intimidatie, racisme en geweld. Tevens dienen de instellingen jaarlijks een risico-inventarisatie en -evaluatie uit te voeren. Verder kunnen scholen bij de vormgeving van het beleid en maatregelen ten aanzien van de sociale veiligheid gebruik maken van de ondersteuning van het Platform Integrale Veiligheid MBO en de Stichting School en Veiligheid. Naar aanleiding van de motie Van den Hul / Van Dijk over het bevorderen van de lhbti-acceptatie op school wordt er gewerkt aan een aanscherping van de kwalificatie-eisen burgerschap om daarin het belang van acceptatie van diversiteit duidelijker te benoemen. Deze treedt naar verwachting in werking vanaf schooljaar 2019/2020.

257

Waarom neemt u de motie «Van der Molen/Yesilgöz» (Kamerstuk 30 821, nr. 47) ter kennisgeving aan, zoals vermeld in het overzicht van moties en toezeggingen en geeft uw collega van Binnenlands Zaken en Koninkrijksrelaties aan dat het «onderdeel van beleid» is?

258

Is er inmiddels al meer bekend over de uitvoering van de vier op blz. 173 genoemde moties (Kamerstuk 32 336, nrs. 78, 81, 82, 83) over dierproeven? Zo ja, wat kunt u hierover melden?

259

Hoeveel keuzedelen zijn er totaal in het middelbaar beroepsonderwijs? Hoeveel keuzedelen zijn er waarvan de examinering op orde is? Wat heeft u ondernomen om de examinering van keuzedelen op orde te krijgen?

Op dit moment zijn er circa 1000 keuzedelen beschikbaar. Door de scholen wordt hard gewerkt aan het ontwikkelen van de materialen voor onderwijs en examinering voor de keuzedelen en het aanpassen hiervan op basis van de opgedane ervaringen. Daarin zijn ze de afgelopen jaren ondersteund door bijvoorbeeld de regieorganisatie voor de herziening van de kwalificatiestructuur en door het Kennispunt onderwijs en examinering, die subsidie ontvangen vanuit OCW. Het kennispunt zal ook de komende jaren ondersteuning blijven leveren. De MBO Raad en de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven (SBB) zijn daarnaast bezig met de uitvoering van een stappenplan, waarmee onder andere wordt gewerkt aan de realisatie van voldoende en kwalitatief goed examenmateriaal en het onderhoud van de keuzedelen.

Aan uw Kamer is toegezegd voor de begrotingsbehandeling OCW 2019 de voortgangsrapportage over de ingang van de slaag-zakregeling keuzedelen, uitgevoerd door SBB en de MBO Raad, toe te sturen. Via de «slaag-zakregeling keuzedelen», kunt u bij de voortgangsrapportage. In deze rapportage is tevens de voortgang opgenomen rondom examinering van keuzedelen. Over het stappenplan en de voortgang daarvan blijf ik in overleg met de SBB en de MBO Raad, dit zodat per schooljaar 2020–2021 de hoogte van het behaalde resultaat voor het keuzedeel meetelt voor het behalen van het diploma.

260

Hoeveel procent van de keuzedelen wordt zeer frequent gebruikt?

261

Hoeveel procent van de keuzedelen wordt er nauwelijks gebruikt?

262

Hoeveel procent van de keuzedelen wordt er helemaal niet gebruikt?

263

Welk doel dient het wetsvoorstel dat thuisonderwijs mogelijk moet gaan maken?

264

Wat wordt bedoeld met «aanpassen van materialen ten behoeve van visueel gehandicapte en dyslectische leerlingen» in de tabel «Subsidies art.nr. 1 Primair onderwijs»?

265

Wat wordt precies bedoeld met het budget van 3,1 miljoen euro in de tabel «Subsidies art.nr. 1 Primair onderwijs» voor «WOOS: aanpassen lesmaterialen ten behoeve van visueel gehandicapte en dyslectische leerlingen? (WOOS: Wet Overige Onderwijssubsidies). Wordt hiermee ook bedoeld het aanpassen van bestanden ten behoeve van dyslexiesoftware, of wordt hiermee iets anders bedoeld en zo ja, wat dan? Klopt het dat eerder vanuit het ministerie is aangekondigd dat gestopt wordt met de financiering van het aanpassen van bestanden voor dyslexiesoftware, of wordt daarmee iets anders bedoeld dan het bedrag in tabel 1?

266

Valt onder de WOOS ook de financiering voor de aanbesteding voor productie van aangepast lesmateriaal voor leerlingen met dyslexie? Zo nee, wat bedoelt u met het «aanpassen van materialen ten behoeve van visueel gehandicapte en dyslectische leerlingen»?