Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

INHOUDSOPGAVE

A.	Artikelsgewijze toelichting bij het wetsvoorstel		2
B.	Begrotingstoelichting		3
	1.	Leeswijzer	3
	2.	Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties	3
	3.	De beleidsartikelen	3
	4.	De niet-beleidsartikelen	30
	5.	Financieel Beeld Zorg	37

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2018 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

Tevens wordt in onderdeel B een actueel beeld gegeven van de uitgaven onder het Budgettair Kader Zorg (BKZ) en van de financiering van de zorgsector in het jaar 2018.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, H.M. de Jonge

De Minister voor Medische Zorg, B.J. Bruins

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1. Leeswijzer

De mutaties in deze suppletoire begroting bestaan uit herschikkingen binnen de begrotingsuitgaven of binnen de premie-uitgaven, uit overboekingen van en naar andere begrotingshoofdstukken, uit financieringsverschuivingen tussen premiemiddelen en begrotingsmiddelen en uit middelen die generaal aan de VWS-begroting zijn toegevoegd, dan wel middelen die generaal vrijvallen. De gepresenteerde cijfers sluiten aan bij de Voorjaarsnota 2018, die de Minister van Financiën aan de Tweede Kamer aanbiedt.

Er zijn in deze suppletoire wet geen wijzigingen in de begrotingsstaten van de agentschappen.

2. Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties

Overzicht belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2018 (Eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000).

	Art.	Uitgaven 2018
Stand vastgestelde begroting		15.339.447
Belangrijkste suppletoire mutaties:
Stimuleren E health en versterken inzet ICT GGZ	2	– 14.300
Transitie jeugd	5	35.000
Sport en bewegen in de buurt	6	– 48.330
Zorgtoeslag	8	– 235.300
Eigenaarsbijdrage RIVM	9	13.500
Apparaatsuitgaven	10	52.935
Loonbijstelling	11	69.286
Taakstelling	11	9.162
Diverse		28.361
Stand 1e suppletoire begroting 2018		15.249.761

Overzicht belangrijkste suppletoire ontvangsten mutaties 2018 (bedragen x € 1.000).

	Art.	Ontvangsten 2018
Stand vastgestelde begroting		99.585
Wanbetalers en onverzekerden	4	4.600
Apparaatsontvangsten	10	11.899
Stand 1e suppletoire begroting 2018		116.084

3 De beleidsartikelen

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 1 Volksgezondheid.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Verplichtingen			652.043	3.000	655.043	662.043	42.970	705.013	– 4.986	9.172	9.041	9.041
Uitgaven			666.585	3.000	669.585	676.585	9.520	686.105	7.514	9.172	9.041	9.041
Waarvan juridisch verplicht			97,3%					95,5%
1. Gezondheidsbescherming			110.257	0	110.257	110.757	1.754	112.511	176	176	211	211
	Subsidies		8.038	0	8.038	8.038	170	8.208	475	475	350	250
		Uitvoering landelijke nota gezondheidsbeleid / Nationaal Programma Preventie	8.038	0	8.038	8.038	– 180	7.858	0	0	0	0
		Overig	0	0	0	0	350	350	475	475	350	250
	Opdrachten		2.146	0	2.146	2.146	584	2.730	246	235	123	0
		Overig	2.146	0	2.146	2.146	584	2.730	246	235	123	0
	Bijdragen aan agentschappen		99.481	0	99.481	99.981	991	100.972	– 554	– 543	– 271	– 48
		Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit	81.380	0	81.380	81.380	493	81.873	467	467	467	467
		RIVM: wettelijke taken en beleidsondersteuning zorgbreed	16.101	0	16.101	16.601	1.257	17.858	0	0	0	0
		Overig	2.000	0	2.000	2.000	– 759	1.241	– 1.021	– 1.010	– 738	– 515
	Bijdragen aan medeoverheden		592	0	592	592	9	601	9	9	9	9
		College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden	114	0	114	114	9	123	9	9	9	9
		Lokaal verbinden	208	0	208	208	0	208	0	0	0	0
		Overig	270	0	270	270	0	270	0	0	0	0
2. Ziektepreventie			481.829	3.000	484.829	485.429	2.307	487.736	9.425	9.430	8.989	8.989
	Subsidies		248.363	3.000	251.363	251.363	– 4.434	246.929	– 80	– 84	0	0
		Ziektepreventie	12.118	3.000	15.118	15.118	3.566	18.684	– 80	– 84	0	0
		RIVM: Regelingen publieke en seksuele gezondheid	210.245	0	210.245	210.245	0	210.245	0	0	0	0
		Niet Invasieve Prenatale Test (NIPT)	26.000	0	26.000	26.000	– 8.000	18.000	0	0	0	0
	Opdrachten		7.738	0	7.738	7.738	0	7.738	0	0	0	0
		(Vaccin)onderzoek	7.427	0	7.427	7.427	0	7.427	0	0	0	0
		Overig	311	0	311	311	0	311	0	0	0	0
	Bijdragen aan agentschappen		224.732	0	224.732	225.332	6.741	232.073	9.505	9.514	8.989	8.989
		RIVM: Opdrachtverlening Centra	224.732	0	224.732	225.332	6.741	232.073	9.505	9.514	8.989	8.989
	Bijdragen aan medeoverheden		996	0	996	996	0	996	0	0	0	0
		Overig	996	0	996	996	0	996	0	0	0	0
3. Gezondheidsbevordering			56.028	0	56.028	61.928	5.218	67.146	– 2.028	– 375	– 100	– 100
	Subsidies		35.769	0	35.769	41.369	5.640	47.009	391	0	0	0
		Preventie van schadelijk middelengebruik (alcohol, drugs en tabak)	8.077	0	8.077	8.677	490	9.167	790	790	790	790
		Gezonde leefstijl en gezond gewicht	13.958	0	13.958	13.958	0	13.958	0	0	0	0
		Letselpreventie	4.294	0	4.294	4.294	– 98	4.196	0	0	0	0
		Bevordering kwaliteit en toegankelijkheid zorg	5.038	0	5.038	5.038	50	5.088	50	50	50	50
		Bevordering van seksuele gezondheid	2.772	0	2.772	7.772	– 50	7.722	– 50	– 50	– 50	– 50
		Overig	1.630	0	1.630	1.630	5.248	6.878	– 399	– 790	– 790	– 790
	Opdrachten		4.687	0	4.687	4.987	1.338	6.325	– 1.060	0	0	0
		Heroïnebehandeling op medisch voorschrift	3.100	0	3.100	3.100	0	3.100	0	0	0	0
		Communicatie verhoging leeftijdsgrenzen alcohol en tabak	1.060	0	1.060	1.060	– 1.060	0	– 1.060	0	0	0
		Overig	527	0	527	827	2.398	3.225	0	0	0	0
	Bijdragen aan agentschappen		693	0	693	693	– 325	368	– 266	– 275	81	81
		Overig	693	0	693	693	– 325	368	– 266	– 275	81	81
	Bijdragen aan ZBO's/RWT's		246	0	246	246	– 105	141	– 537	0	0	0
		Overig	246	0	246	246	– 105	141	– 537	0	0	0
	Bijdragen aan medeoverheden		14.633	0	14.633	14.633	– 1.330	13.303	– 556	– 100	– 181	– 181
		Heroïnebehandeling op medisch voorschrift	13.559	0	13.559	13.559	– 256	13.303	– 256	– 256	– 256	– 256
		Overig	1.074	0	1.074	1.074	– 1.074	0	– 300	156	75	75
4. Ethiek			18.471	0	18.471	18.471	241	18.712	– 59	– 59	– 59	– 59
	Subsidies		17.421	0	17.421	17.421	0	17.421	0	0	0	0
		Abortusklinieken	15.755	0	15.755	15.755	0	15.755	0	0	0	0
		Beleid Medische Ethiek	1.666	0	1.666	1.666	0	1.666	0	0	0	0
	Opdrachten		336	0	336	336	0	336	0	0	0	0
		Overig	336	0	336	336	0	336	0	0	0	0
	Bijdragen aan agentschappen		714	0	714	714	241	955	– 59	– 59	– 59	– 59
		CIBG: Uitvoeringstaken medische ethiek	714	0	714	714	241	955	– 59	– 59	– 59	– 59
Ontvangsten			8.403	0	8.403	8.403	0	8.403	0	0	0	0
		Bestuurlijke boetes	5.400	0	5.400	5.400	0	5.400	0	0	0	0
		Overig	3.003	0	3.003	3.003	0	3.003	0	0	0	0

Toelichting mutaties 1^e suppletoire begroting

Artikel 1 Volksgezondheid

2. Ziektepreventie

Subsidie

Ziektepreventie

Niet Invasieve Prenatale Test (NIPT)

Op basis van de ingediende subsidieaanvragen van de 3 UMC's is het benodigde budget voor 2018 circa € 18 miljoen. Het beschikbare budget wordt daarom met € 8 miljoen neerwaarts bijgesteld en het beschikbare budget voor de subsidieregeling is daarom met € 8 miljoen naar beneden bijgesteld.

Bijdragen aan agentschappen

RIVM: Opdrachtverlening Centra

Het Rijksvaccinatieprogramma wordt uitgebreid met de vaccinatie tegen meningokokken groep W infecties (zie brief van 25 september 2017, TK 32 739, nr. 279). De kosten bedragen € 10,7 miljoen in 2018 en structureel € 13,4 miljoen. In 2018 is voor deze uitbreiding van het Rijksvaccinatieprogramma € 6,7 miljoen extra budget beschikbaar gesteld. Dekking van de kosten wordt deels (€ 4 miljoen per jaar) gevonden in de middelen die beschikbaar waren voor de aanschaf van Antivirale middelen. Met brief van 6 juni 2017, TK 32 739, nr. 271 is besloten dat nu geen nieuwe antivirale middelen worden aangeschaft voor de strategische voorraad.

3. Gezondheidsbevordering

Subsidies

Overig

In aanloop naar het nog te sluiten Preventieakkoord financiert VWS in 2018 eenmalige no-regret maatregelen. Deze maatregelen betreffen intensiveringen van bestaande maatregelen op de drie thema’s alcoholgebruik, roken en overgewicht. Subsidies betreffen de initiatieven Rookvrije omgeving kind, Gezonde school en omgeving, Gezonde kind opvang en Care for obesity (totaal € 3,6 miljoen).

Ook voor de verdere uitwerking van de regeerakkoordmaatregel «Experimenten wietteelt in een gesloten coffeeshopketen» zet VWS in 2018 middelen in (€ 0,5 miljoen).

Opdrachten

Overig

In aanloop naar het nog te sluiten Preventieakkoord financiert VWS in 2018 eenmalige no-regret maatregelen. Deze maatregelen betreffen intensiveringen van bestaande maatregelen op de drie thema’s alcoholgebruik, roken en overgewicht. Opdrachten betreffen een campagne en masterplan Rookvrij opgroeien en intensivering aanpak alcohol met een intensivering van de NIX18 campagne (totaal € 2,2 miljoen).

Artikel 2 Curatieve zorg

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 2 Curatieve zorg.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Verplichtingen			3.052.782	2.100	3.054.882	3.054.882	– 52.595	3.002.287	– 103.751	9.289	– 42.074	– 24.313
Uitgaven			3.521.459	2.100	3.523.559	3.523.559	– 15.081	3.508.478	– 20.205	10.089	– 42.074	– 24.313
Waarvan juridisch verplicht (%)			99,4%					99,5%
1. Kwaliteit en veiligheid			213.790	0	213.790	213.790	– 10.745	203.045	7.507	48.591	8.991	6.991
	Subsidies		195.300	0	195.300	195.300	– 13.397	181.903	190	23.374	9.374	9.374
		IKNL en NKI	52.466	0	52.466	52.466		52.466
		Zwangerschap en geboorte	5.323	0	5.323	5.323		5.323
		Registratie en uitwisseling zorggegevens (PALGA)	3.648	0	3.648	3.648		3.648
		Ontsluiten patiëntgegevens ziekenhuizen	47.875	0	47.875	47.875		47.875
		Stimuleren E health en versterken inzet ICT GGZ	25.000	0	25.000	25.000	– 14.300	10.700	– 3.200	17.000
		Nederlandse transplantatie stichting	3.705	0	3.705	3.705	39	3.744	39	39	39	39
		Orgaandonatie en transplantatie	6.781	0	6.781	6.781	– 1.035	5.746	250	3.000	6.000	6.000
		Expertisefunctie zintuigelijk gehandicapten	21.967	0	21.967	21.967		21.967
		Antibioticaresistentie	10.000	0	10.000	10.000		10.000
		Basisondersteuning Research Prinses Maxima Centrum	4.114	0	4.114	4.114		4.114
		Subsidieregeling Borstvergroting transgenders1	4.200	0	4.200	4.200	– 4.200	0	– 4.200	– 4.200	– 2.800	– 2.800
		Overig	10.221	0	10.221	10.221	1.899	16.320	3.101	3.335	3.335	3.335
	Opdrachten		7.510	0	7.510	7.510	4.693	12.203	8.119	1.419	– 1.581	– 1.581
		Kwaliteitsbeleid Paramedische zorg	1.000	0	1.000	1.000	– 220	780	– 34
		Voorwaardelijke Toelating	720	0	720	720		720
		Publiekscampagne orgaandonatie	1.800	0	1.800	1.800	6.500	8.300	10.000	3.000
		Overig	3.990	0	3.990	3.990	– 1.587	2.403	– 1.847	– 1.581	– 1.581	– 1.581
	Bijdragen aan agentschappen		7.284	0	7.284	7.284	285	7.569	1.030	25.630	3.030	1.030
		aCBG	2.700	0	2.700	2.700	0	2.700	0	0	0	0
		CIBG: Donorregister	2.440	0	2.440	2.440	0	2.440	600	25.200	2.600	2.600
		Overig	2.144	0	2.144	2.144	285	2.429	430	430	430	– 1.570
	Bijdragen aan ZBO's/RWT's		3.696	0	3.696	3.696	– 2.326	1.370	– 1.832	– 1.832	– 1.832	– 1.832
		Beschikbaarheid Medische produkten	2.000	0	2.000	2.000	– 2.000	0	– 2.000	– 2.000	– 2.000	– 2.000
		Overig	1.696	0	1.696	1.696	– 326	1.370	168	168	168	168
2. Toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg			3.252.355	2.100	3.254.455	3.254.455	– 6.831	3.247.624	– 29.207	– 39.522	– 52.085	– 32.324
	Subsidies		41.448	0	41.448	41.448	771	42.219	9.066	3.267	1.722	89
		Sluitende aanpak verwarde personen	13.524	0	13.524	13.524	– 140	13.384	4.050	– 1.800
		Eerstelijns gezondheidscentra in VINEX-gebieden	2.000	0	2.000	2.000		2.000
		Kwaliteitsgelden Wijkverpleging	1.400	0	1.400	1.400		1.400
		Uitvoering wet verplichte GGZ	905	0	905	905		905
		Vertrouwenspersoon in de ggz	6.541	0	6.541	6.541		6.541
		Suïcidepreventie	4.040	0	4.040	4.040		4.040
		Subsidieregeling Borstvergroting transgenders	0	0	0	0	2.100	2.100	4.200	4.200	2.800	2.800
		Overig	13.038	0	13.038	13.038	3.011	11.849	5.016	5.067	1.722	89
	Bekostiging		3.182.583	2.100	3.184.683	3.184.683	0	3.184.683	– 36.600	– 38.600	– 49.900	– 30.500
		Rijksbijdrage Zorgverzekeringsfonds voor financiering van verzekerden 18-	2.693.800	2.100	2.695.900	2.695.900	0	2.695.900	– 36.600	– 38.600	– 49.900	– 30.500
		Rijksbijdrage dempen premie ten gevolgen van HLZ	451.000	0	451.000	451.000	0	451.000	0	0	0	0
		Zorg illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen	37.783	0	37.783	37.783	0	37.783	0	0	0	0
	Opdrachten		20.725	0	20.725	20.725	– 4.095	16.630	3.337	337	587	587
		Kwaliteit, veiligheid, doelmatigheid hulpmiddelen	3.200	0	3.200	3.200	– 539	2.661	– 413	– 413	– 413	– 413
		Tolkenvoorziening huisartsen – statushouders	2.805	0	2.805	2.805		2.805
		Publiekscampagne Depressie	1.000	0	1.000	1.000	– 1.000	0
		Pilot Inbedding Psychosociale zorg bij somatische aandoeningen	4.000	0	4.000	4.000	0	4.000	0
		Overig	9.720	0	9.720	9.720	– 2.556	7.164	3.750	750	1.000	1.000
	Bijdragen aan agentschappen		1.569	0	1.569	1.569	890	2.459	892	892	892	892
		CIBG: WPG/GVS/APG	1.569	0	1.569	1.569	890	2.459	892	892	892	892
	Bijdragen aan ZBO's/RWT's		6.030	0	6.030	6.030	– 4.397	1.633	– 5.902	– 5.418	– 5.386	– 3.392
		ZonMW: gepast gebruik genees- en hulpmiddelen	6.030	0	6.030	6.030	– 4.397	1.633	– 5.902	– 5.418	– 5.386	– 3.392
3. Ondersteuning van het stelsel			55.314	0	55.314	55.314	2.495	57.809	1.495	1.020	1.020	1.020
	Subsidies		4.607	0	4.607	4.607	2.665	7.272	0	0	0	0
		Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen	1.243	0	1.243	1.243	25	1.268	0	0	0	0
		Overgang integrale tarieven medisch-specialistische zorg	2.720	0	2.720	2.720	2.640	5.360	0	0	0	0
		Overig	644	0	644	644	0	644	0	0	0	0
	Inkomensoverdrachten		22.056	0	22.056	22.056	20	22.076	20	20	20	20
		Overgangsregeling FLO/VUT ouderenregeling ambulancepersoneel	21.950	0	21.950	21.950	0	21.950	0	0	0	0
		Overig	106	0	106	106	20	126	20	20	20	20
	Opdrachten		4.544	0	4.544	4.544	700	5.244	400	400	400	400
		Risicoverevening	1.927	0	1.927	1.927	0	1.927	0	0	0	0
		Uitvoering zorgverzekeringstelsel	508	0	508	508	700	1.208	400	400	400	400
		Overig	2.109	0	2.109	2.109	0	2.109	0	0	0	0
	Bijdragen aan agentschappen		15.815	0	15.815	15.815	– 1.835	13.980	– 400	– 400	– 400	– 400
		CJIB: Onverzekerden en wanbetalers	15.815	0	15.815	15.815	– 1.835	13.980	– 400	– 400	– 400	– 400
	Bijdragen aan ZBO's/RWT's		4.075	0	4.075	4.075	945	5.020	1.475	1.000	1.000	1.000
		SVB: Onverzekerden	3.600	0	3.600	3.600	– 580	3.020	0	0	0	0
		Overig	475	0	475	475	1.525	2.000	1.475	1.000	1.000	1.000
	Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken		4.217	0	4.217	4.217	0	4.217	0	0	0	0
		VenJ: Bijdrage C2000	4.217	0	4.217	4.217	0	4.217	0	0	0	0
Ontvangsten			1.053	0	1.053	1.053	0	1.053	0	0	0	0
		Overig	1.053	0	1.053	1.053	0	1.053	0	0	0	0

Toelichting mutaties 1^e suppletoire begroting

1. Kwaliteit en veiligheid

Subsidies

Stimuleren E health en versterken inzet ICT GGZ

Subsidie borstvergroting transgenders

Het budget is in de begroting per abuis gepresenteerd onder artikelonderdeel 1 in plaats van artikelonderdeel 2 Toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg (€ 4,2 miljoen). Dit wordt nu gecorrigeerd. Dit betreft geen mutatie, maar een correctie van de begroting.

Overig

Om de besparing van € 1,9 miljard zoals overeengekomen in het RA te kunnen realiseren, zullen met verschillende sectoren HLA's gesloten moeten worden. Een bedrag van € 2 miljoen is nodig om met deze sectoren afspraken te kunnen maken over besparingen en deze ook uit te kunnen voeren. Het betreft flankerend beleid om de akkoorden uit te voeren.

Opdrachten

Publiekscampagne orgaandonatie

Op 13 februari 2018 heeft de Eerste Kamer het initiatiefwetsvoorstel van het lid Dijkstra (D66) tot invoering van een actief DonorRegistratiesysteem (ADR) aangenomen. De kosten bestaan uit het aanschrijven en registreren door het Donorregister van alle ongeregistreerde inwoners, het geven van voorlichting over de systeemwijziging en oproep tot registratie, het geven van voorlichting in verband met informed consent voor de categorie geen bezwaar en de structurele kosten voor de registratie van 18-jarigen en nieuw ingezetenen. In 2018 is hiervoor € 6,5 miljoen beschikbaar gesteld, € 10 miljoen in 2019 en € 3 miljoen in 2020.

2. Toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg

Subsidies

Subsidie borstvergroting transgenders

Overig

In het Regeerakkoord zijn innovatiemiddelen beschikbaar gesteld voor digitaal ondersteunende zorg. De middelen worden ingezet voor het implementeren ehealth, het vergroten van gepast gebruik en voor stimuleringsregeling Medmij. Voor 2018 is slechts inzet van € 7,1 miljoen voorzien en in 2019 € 12,9 miljoen. Om het gewenste kasritme te krijgen is via een kasschuif € 2,9 miljoen naar 2019 geboekt. Daarnaast is nog een aantal kleinere mutaties verwerkt (€ 0,2 miljoen).

Opdrachten

Overig

De WvGGZ zal later inwerkingtreden dan beoogd waardoor de kosten ook later zullen worden gemaakt. Deze kasschuif brengt de beschikbare middelen in het juiste kasritme (€ 3 miljoen).

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

ZonMw: goed gebruik hulpmiddelen

Voor het project Oncode is € 2 miljoen overgeheveld naar artikel 4 Zorgbreed beleid omdat de financiering via ZonMw projecten loopt. Daarnaast is € 0,8 miljoen overgeheveld naar artikel 4 Zorgbreed beleid voor het programma goed geneesmiddelen gebruik en is € 0,7 miljoen overgeheveld voor het programma goed gebruik hulpmiddelen. Voor het uitbreiden van de beoordelingscapaciteit voor geneesmiddelen bij het Zorginstituut Nederland is € 0,3 miljoen overgeheveld. Tot slot zijn budgetten binnen artikel 2 herschikt (€ 0,7 miljoen).

3. Ondersteuning van het stelsel

Subsidies

Overgang integrale tarieven medisch-specialistische zorg

Zoals in de tweede suppletoire wet is vermeld is in 2017 zeer beperkt gebruik gemaakt van de subsidieregeling waarmee medisch specialisten in de periode 2017–2019 worden gefaciliteerd bij de overstap naar loondienst. De middelen die in 2017 niet nodig zijn, worden overgeheveld naar 2018 (€ 2,6 miljoen).

Artikel 3 Langdurige zorg en ondersteuning

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 3 Langdurige zorg en ondersteuning.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Verplichtingen			3.972.691	30.400	4.003.091	4.048.391	– 98.004	3.950.387	50.256	31.734	31.914	– 54.401
Uitgaven			3.905.370	30.400	3.935.770	3.981.070	7.036	3.988.106	55.196	34.774	34.954	– 51.361
Waarvan juridisch verplicht (%)			99,4%					98,3%
1. Participatie en zelfredzaamheid van mensen met beperkingen			112.325	17.000	129.325	174.625	2.706	177.331	21.459	21.040	14.955	5.140
	Subsidies		28.871	16.000	44.871	79.871	525	80.396	15.920	15.920	10.455	620
		Movisie	7.247	0	7.247	7.247		7.247
		Volwaardig meedoen	0	0	0	0		0
		Sociale werkplaatsen	2.575	0	2.575	2.575		2.575
		Ondersteuning vrijwilligers	1.023	0	1.023	1.023		1.023
		Mezzo	2.200	0	2.200	2.200		2.200
		Zorg en ondersteuning bij onbedoelde zwangerschap	1.531	0	1.531	1.531		1.531
		Waardig ouder worden	0	0	0	31.000		31.000
		Opvang slachtoffers loverboys	0	0	0	4.000		4.000
		Onafhankelijke cliëntondersteuning	0	15.000	15.000	15.000		15.000	14.420	14.420	9.835
		Brede aanpak LVB, daklozen en zwerfjongeren	0	1.000	1.000	1.000		1.000
		Gratis VOG	0	0	0	0	500	500	1.500	1.500	620	620
		Overig	14.295	0	14.295	14.295	25	14.320	0	0	0	0
	Opdrachten		83.454	1.000	84.454	94.754	2.181	96.935	5.539	5.120	4.500	4.520
		Bovenregionaal gehandicaptenvervoer	61.854	0	61.854	61.854		61.854
		Evaluatie Wmo 2015	2.000	0	2.000	2.000	– 2.000	0	– 2.000	– 2.000	– 2.000	– 2.000
		Categorale opvang slachtoffers mensenhandel	800	0	800	800		800
		Doventolk en luisterend oor	14.267	0	14.267	14.267	1.050	15.317
		Waardig ouder worden	0	0	0	10.300	0	10.300
		Aanpak Laaggeletterdheid	2.000	0	2.000	2.000	– 1.425	575
		Brede aanpak LVB, daklozen en zwerfjongeren	0	1.000	1.000	1.000		1.000
		Gratis VOG	0	0	0	0	2.950	2.950	7.450	6.950	6.330	6.350
		Overig	2.533	0	2.533	2.533	1.606	4.139	89	170	170	170
2. Zorgdragen voor langdurige zorg tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten			3.793.045	13.400	3.806.445	3.806.445	4.330	3.810.775	33.737	13.734	19.999	– 56.501
	Subsidies		115.669	8.000	123.669	123.669	– 10.284	113.385	– 10.043	– 10.032	– 10.772	– 9.772
		Vilans	4.754	0	4.754	4.754	153	4.907	17	15	15	15
		Centrum Consultatie en Expertise (CCE)	11.210	0	11.210	11.210	112	11.322	112	112	112	112
		InVoorZorg! (IVZ)	2.151	0	2.151	2.151	0	2.151	0	0	0	0
		Joodse en Indische instellingen	2.265	0	2.265	2.265	– 1	2.264	0	0	0	0
		Palliatieve zorg	24.691	8.000	32.691	32.691	– 27	32.664	110	– 31	– 31	558
		Dementie	3.412	0	3.412	3.412	0	3.412	0	0	0	0
		Waardigheid en trots	35.291	0	35.291	35.291	– 3.347	31.944	– 665	– 365	– 290	– 150
		Programma gehandicaptenzorg	4.000	0	4.000	4.000	1.326	5.326	2.000	2.000	2.000	2.000
		Kennisinfrastructuur	9.000	0	9.000	9.000	– 5.257	3.743	– 3.285	650	– 350	– 350
		Overig	18.895	0	18.895	18.895	– 3.243	15.652	– 8.332	– 12.413	– 12.228	– 11.957
	Bekostiging		3.577.500	5.400	3.582.900	3.582.900	7.400	3.590.300	39.600	18.800	27.700	– 49.800
		Bijdrage in de kosten van kortingen (BIKK)	3.577.500	5.400	3.582.900	3.582.900	7.400	3.590.300	39.600	18.800	27.700	– 49.800
	Opdrachten		3.413	0	3.413	3.413	3.814	7.227	4.180	4.966	3.071	3.071
		Overig	3.413	0	3.413	3.413	3.814	7.227	4.180	4.966	3.071	3.071
	Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s		96.463	0	96.463	96.463	3.400	99.863	0	0	0	0
		Uitvoeringskosten SVB pgb trekkingsrechten	36.800	0	36.800	36.800	3.000	39.800	0	0	0	0
		Centrum Indicatiestelling Zorg	59.663	0	59.663	59.663	300	59.963	0	0	0	0
		Overig	0	0	0	0	100	100	0	0	0	0
Ontvangsten			3.441	0	3.441	3.441	0	3.441	0	0	0	0
		Overig	3.441	0	3.441	3.441	0	3.441	0	0	0	0

Toelichting mutaties 1^e suppletoire begroting

1. Participatie en zelfredzaamheid van mensen met beperkingen

Opdrachten

Gratis VOG

Zoals in het Regeerakkoord opgenomen kunnen vrijwilligers, die werken met mensen in een afhankelijkheidssituatie, voortaan een gratis Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) aanvragen. Hiertoe wordt, vanwege operationalisering gedurende het jaar, het budget met € 3 miljoen verhoogd.

2. Zorgdragen voor langdurige zorg tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten

Subsidies

Waardigheid en trots

Voor het programma Waardigheid & Trots komt door een ander tempo ten aanzien van de regionale samenwerking en de vervallen subsidie voor het Maatschappelijk Debat een bedrag van € 3,4 miljoen niet tot besteding. Het budget wordt daarom met dit bedrag verlaagd.

Kennisinfrastructuur

Deze mutatie bestaat voornamelijk uit overhevelingen naar ZonMw. Om tot een adequate kennisinfrastructuur voor gehandicapten- en ouderenzorg te komen zijn door ZonMw twee programma’s ontwikkeld, daarnaast zijn voor het programma Gewoon Bijzonder additionele middelen beschikbaar gesteld.

Overig

In het kader van verantwoord begroten heeft een technische herschikking plaatsgevonden tussen de instrumenten Subsidies en Opdrachten.

Bekostiging

Bijdrage in Kosten van Kortingen (BIKK)

De uitgavenraming voor de BIKK is op basis van het Centraal Economisch Plan (CEP) van het Centraal Planbureau (CPB) bijgesteld (€ 7,4 miljoen).

Opdrachten

Overig

In het kader van verantwoord begroten heeft een technische herschikking plaatsgevonden tussen de instrumenten Subsidies en Opdrachten.

Artikel 4 Zorgbreed beleid

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 4 Zorgbreed beleid.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Verplichtingen			934.428	11.750	946.178	958.878	– 103.800	855.078	– 68.494	– 101.013	– 78.327	21.250
Uitgaven			1.083.233	11.750	1.094.983	1.107.683	21.488	1.129.171	45.908	23.248	24.611	21.250
Waarvan juridisch verplicht (%)			98,7%					95,7%
1. Positie cliënt			26.110	0	26.110	26.110	2.308	28.418	936	– 124	– 124	– 124
	Subsidies		19.893	0	19.893	19.893	– 464	19.429	27	27	28	28
		Patiënten- en gehandicaptenorganisaties	19.893	0	19.893	19.893	– 575	19.318	– 73	27	25	28
		Overig	0	0	0	0	111	111	100	0	3	0
	Opdrachten		6.217	0	6.217	6.217	2.772	8.989	909	– 151	– 152	– 152
		Ondersteuning cliëntorganisaties	3.847	0	3.847	3.847	0	3.847	0	0	0	0
		Overig	2.370	0	2.370	2.370	2.772	5.142	909	– 151	– 152	– 152
2. Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt			512.678	0	512.678	512.678	– 513	512.165	– 500	– 500	– 500	– 500
	Subsidies		491.226	0	491.226	491.226	– 500	490.726	– 500	– 500	– 500	– 500
		Stageplaatsen zorg / Stagefonds	112.000	0	112.000	112.000	0	112.000	0	0	0	0
		Publieke Gezondheidszorgopleidingen	21.000	0	21.000	21.000	0	21.000	0	0	0	0
		Vaccinatie stageplaatsen zorg	4.700	0	4.700	4.700	0	4.700	0	0	0	0
		Opleiding tot verpleegkundig specialist/physician assistant	32.800	0	32.800	32.800	0	32.800	0	0	0	0
		Opleidingsplaatsen jeugd ggz	1.500	0	1.500	1.500	0	1.500	0	0	0	0
		Kwaliteitsimpuls personeel ziekenhuiszorg	200.000	0	200.000	200.000	0	200.000	0	0	0	0
		Versterking regionaal onderwijs- en arbeidsmarktbeleid	11.500	0	11.500	11.500	0	11.500	0	0	0	0
		Arbeidsmarktagenda (sectorbreed)	25.000	0	25.000	25.000	0	25.000	0	0	0	0
		Arbeidsmarktagenda (verpleeghuizen)	67.500	0	67.500	67.500	0	67.500	0	0	0	0
		Verpleegkundige vervolgopleidingen in een veranderend zorglandschap	8.000	0	8.000	8.000	0	8.000	0	0	0	0
		Overig	7.226	0	7.226	7.226	– 500	6.726	– 500	– 500	– 500	– 500
	Opdrachten		9.509	0	9.509	9.509	– 13	9.496	0	0	0	0
		Opleidingen & beroepenstructuur	5.000	0	5.000	5.000	0	5.000	0	0	0	0
		Overig	4.509	0	4.509	4.509	– 13	4.496	0	0	0	0
	Bijdragen aan agentschappen		10.204	0	10.204	10.204	1.739	11.943	1.739	1.739	1.740	1.740
		CIBG: Bijdrage voor onder andere UZI-register, BIG-register en SVB-Z	9.704	0	9.704	9.704	1.739	11.443	1.739	1.739	1.740	1.740
		RIVM: opleiding publiekegezondheidssector en kosten van ziekten	500	0	500	500	0	500	0	0	0	0
	Bijdragen aan ZBO's/RWT's		1.739	0	1.739	1.739	– 1.739	0	– 1.739	– 1.739	– 1.740	– 1.740
		ZiNL: sectie Zorgberoepen en opleidingen	1.739	0	1.739	1.739	– 1.739	0	– 1.739	– 1.739	– 1.740	– 1.740
3. Kwaliteit, transparantie en kennisontwikkeling			194.062	9.750	203.812	216.512	19.688	236.200	42.710	23.392	25.005	21.644
	Subsidies		30.929	9.750	40.679	47.579	1.986	49.565	731	– 68	– 68	– 68
		Nivel	5.122	0	5.122	5.122	0	5.122	0	0	0	0
		Programma Innovatie en zorgvernieuwing	11.857	0	11.857	18.757	405	19.162	599	0	0	0
		Nictiz	5.500	0	5.500	5.500	0	5.500	0	0	0	0
		Transparantie kwaliteit van zorg	5.000	9.750	14.750	14.750	0	14.750	0	0	0	0
		Rechtmatige zorg	1.395	0	1.395	1.395	0	1.395	0	0	0	0
		Overig	2.055	0	2.055	2.055	1.581	3.636	132	– 68	– 68	– 68
	Opdrachten		5.442	0	5.442	8.242	– 2.655	5.587	4.251	51	51	51
		Programma Innovatie en zorgvernieuwing	1.314	0	1.314	1.314	400	1.714	4.200	0	0	0
		Verminderen ervaren regeldruk	345	0	345	3.145	– 400	2.745	0	0	0	0
		Rechtmatige zorg	374	0	374	374		374	0	0	0	0
		Overig	3.409	0	3.409	3.409	– 2.655	754	51	51	51	51
	Bijdragen aan agentschappen		9.644	0	9.644	9.644	8.768	18.412	9.411	9.411	9.411	9.411
		CIBG: WTZi en JMV	3.790	0	3.790	3.790	– 450	3.340	– 450	– 450	– 450	– 450
		Overig	5.854	0	5.854	5.854	9.218	15.072	9.861	9.861	9.861	9.861
	Bijdragen aan ZBO's/RWT's		148.047	0	148.047	151.047	11.589	162.636	28.317	13.998	15.611	12.250
		ZonMw: programmering	148.047	0	148.047	151.047	11.589	162.636	28.317	13.998	15.611	12.250
4. Inrichten uitvoeringsactiviteiten			231.654	2.000	233.654	233.654	3.843	237.497	2.837	555	305	305
	Opdrachten		456	0	456	456	89	545	68	68	68	68
		Overig	456	0	456	456	89	545	68	68	68	68
	Bijdragen aan ZBO's/RWT's		231.168	2.000	233.168	233.168	2.284	235.452	1.799	517	267	267
		CAK	118.844	2.000	120.844	120.844	1.788	122.632	1.282	0	0	0
		NZa	58.755	0	58.755	58.755	– 324	58.431	416	539	661	661
		Zorginstituut Nederland	50.749	0	50.749	50.749	1.040	51.789	555	555	305	305
		CSZ	2.820	0	2.820	2.820	– 220	2.600	– 454	– 577	– 699	– 699
	Bijdragen aan medeoverheden		0	0	0	0	1.500	1.500	1.000	0	0	0
		Overig	0	0	0	0	1.500	1.500	1.000	0	0	0
	Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken		30	0	30	30	– 30	0	– 30	– 30	– 30	– 30
		Overig	30	0	30	30	– 30	0	– 30	– 30	– 30	– 30
5. Zorg, welzijn en jeugdzorg op Caribisch Nederland			118.729	0	118.729	118.729	– 3.838	114.891	– 75	– 75	– 75	– 75
	Bekostiging		118.729	0	118.729	118.729	– 3.838	114.891	– 75	– 75	– 75	– 75
		Zorg en welzijn	118.729	0	118.729	118.729	– 3.838	114.891	– 75	– 75	– 75	– 75
Ontvangsten			68.860	0	68.860	68.860	4.600	73.460	0	0	0	0
		Wanbetalers en onverzekerden	64.002	0	64.002	64.002	4.600	68.602	0	0	0	0
		Overig	4.858	0	4.858	4.858	0	4.858	0	0	0	0

Toelichting mutaties 1^e suppletoire begroting

1. Positie cliënt

Opdrachten

Overig

Voor onder andere de depressiecampagne en het project NIX18 is budget overgeheveld vanuit andere artikelen (€ 2,7 miljoen).

3. Kwaliteit, transparantie en kennisontwikkeling

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

ZonMw: programmering

Tevens is vanuit artikel 5 Sport een budget van € 0,9 miljoen overgeheveld voor het onderzoeksprogramma Sport en Bewegen en het programma Sportinnovater.

Tot slot wordt voor de financiering van het Lifelinesonderzoek een aanvullend budget van € 1 miljoen beschikbaar gesteld.

Bijdragen aan agentschappen

Overig

In 2017 zijn middelen beschikbaar gekomen voor de kosten van de doorbelasting voor het gebruik van DigID in de zorg. Vanaf 2018 zullen alle beheer- en exploitatie kosten voor het gebruik van DigID worden doorbelast naar gebruikers, waaronder ook naar het Ministerie van VWS. Hiervoor heeft bij eerste suppletoire begroting een technische mutatie van artikel 11 Nominaal en onvoorzien naar artikel 4 Zorgbreed beleid plaatsgevonden.

5. Zorg, welzijn en jeugdzorg op Caribisch Nederland

Bekostiging

Zorg en Welzijn

De zorguitgaven op Caribisch Nederland worden in dollars verwerkt. Als gevolg een andere dan veronderstelde wisselkoers is sprake van lagere uitgaven (€ 3,9 miljoen).

Ontvangsten

Wanbetalers en onverzekerden

Het CAK heeft de opbrengstenraming van de ontvangsten als gevolg van de aanpak van wanbetalers geactualiseerd (incidenteel met € 4,6 miljoen in 2018). Op basis hiervan wordt de opbrengstenraming in de VWS-begroting naar boven bijgesteld.

Artikel 5 Jeugd

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 5 Jeugd.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Verplichtingen			90.135	0	90.135	90.135	43.381	133.516	17.405	16.905	16.875	5.375
Uitgaven			90.135	0	90.135	90.135	43.381	133.516	17.405	16.905	16.875	5.375
Waarvan juridisch verplicht (%)			74,9%					64,9%
3. Effectief en efficiënt werkend jeugdstelsel			90.135	0	90.135	90.135	43.381	133.516	17.405	16.905	16.875	5.375
	Subsidies		79.689	0	79.689	79.689	28.200	107.889	6.200	5.700	5.670	– 5.830
		Schippersinternaten	18.907	0	18.907	18.907	0	18.907	0	0	0	0
		Participatie	1.447	0	1.447	1.447	0	1.447	0	0	0	0
		Kennis, beleidsinformatie en kindermishandeling	18.924	0	18.924	18.924	– 1.800	17.124	6.200	5.700	5.670	– 5.830
		Jeugdhulp	21.108	0	21.108	21.108	– 5.000	16.108	0	0	0	0
		Transitie jeugd	19.303	0	19.303	19.303	35.000	54.303	0	0	0	0
	Opdrachten		8.961	0	8.961	8.961	15.366	24.327	11.205	11.205	11.205	11.205
		Kennis, beleidsinformatie en kindermishandeling	2.223	0	2.223	2.223	10.148	12.371	11.330	11.330	11.330	11.330
		Jeugdhulp	6.205	0	6.205	6.205	4.906	11.111	– 125	– 125	– 125	– 125
		Transitie jeugd	0	0	0	0	217	217	0	0	0	0
		Overig	533	0	533	533	95	628	0	0	0	0
	Bijdragen aan agentschappen		1.277	0	1.277	1.277	0	1.277	0	0	0	0
		Overig	1.277	0	1.277	1.277	0	1.277	0	0	0	0
	Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken		208	0	208	208	– 185	23	0	0	0	0
		Overig	208	0	208	208	– 185	23	0	0	0	0
Ontvangsten			4.508	0	4.508	4.508	0	4.508	0	0	0	0
		Laagdrempelige ondersteuning opvoeden en opgroeien	4.423	0	4.423	4.423	0	4.423	0	0	0	0
		Noodzakelijke en passende zorg	85	0	85	85	0	85	0	0	0	0

Toelichting mutaties 1^e suppletoire begroting

3. Effectief en efficiënt werkend jeugdstelsel

Subsidies

Kennis, beleidsinformatie en kindermishandeling

Er is € 2,5 miljoen extra budget beschikbaar voor de Meldcode huiselijk geweld, forensisch-medische expertise kindermishandeling (FMEK) en het actieplan pleegzorg. Deze middelen zijn opgenomen in het regeerakkoord. De meldcode helpt professionals goed te reageren bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling. In het actieplan pleegzorg worden knelpunten aangepakt, zodat de pleegzorg vaker en beter ingezet kan worden zodat meer kinderen in een gezinssituatie kunnen opgroeien. Met de extra middelen wordt het mogelijk FMEK breder beschikbaar te stellen en de forensische kennis op het terrein van kindermishandeling te versterken. Doel is letselduiding en vaststelling van kindermishandeling te verbeteren op een wijze waarmee dit ook bruikbaar is in een eventuele strafzaak.

Verder is € 6,5 miljoen aan budget beschikbaar gekomen voor het Nationaal ondersteuningsprogramma kindermishandeling. Doel hiervan is ondersteuning van regio’s bij het verbeteren van de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit programma wordt aangestuurd door een landelijk bureau en is ingericht vanuit een duidelijke visie op wat voor gezinsondersteuning noodzakelijk is en waarbij gebruik gemaakt wordt van een daarbij passende veranderkundige aanpak waar consequent en stringent op wordt gestuurd.

Jeugdhulp

Er is € 5 miljoen overgeheveld van subsidie naar opdrachten.

Transitie jeugd

In 2018 is er ruim 19 miljoen beschikbaar voor de subsidieregeling «Bijzondere transitiekosten Jeugdwet». In eerdere jaren is minder subsidie verstrekt dan mogelijk was, in 2018 wordt verwacht dat deze subsidie in 2018 alsnog (deels) wordt aangevraagd. Het beschikbare budget is niet toereikend voor deze extra aanvragen en wordt daarom verhoogd met 35 miljoen.

Opdrachten

Kennis, beleidsinformatie en kindermishandeling

Er is voor € 11,3 miljoen overgeheveld van subsidies naar opdrachten voor de Kindertelefoon en de vertrouwenspersoon jeugdhulp.

VWS draagt verder € 0,8 miljoen bij aan de commissie De Winter via een overboeking naar het Ministerie van JenV.

Jeugdhulp

Er is € 5 miljoen overgeheveld van subsidies naar opdrachten.

Artikel 6 Sport en bewegen

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 6 Sport en bewegen.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Verplichtingen			125.320	0	125.320	137.320	– 73.085	64.235	– 4.820	– 5.820	– 2.770	– 1.770
Uitgaven			136.135	0	136.135	148.135	– 60.755	87.380	– 4.820	– 5.820	– 2.770	– 1.770
Waarvan juridisch verplicht (%)			96,5%					97,5%
1. Passend sport- en beweegaanbod			75.553	0	75.553	77.553	– 58.776	18.777	– 850	– 850	0	0
	Subsidies		17.191	0	17.191	17.191	– 2.125	15.066	– 850	– 850	0	0
		Gehandicaptensport	1.781	0	1.781	1.781	0	1.781	0	0	0	0
		Verantwoord sporten en bewegen	297	0	297	297	495	792	0	0	0	0
		Sport en bewegen in de buurt	7.514	0	7.514	7.514	– 2.800	4.714	– 850	– 850	0	0
		Stimuleren van een veiliger sportklimaat	7.599	0	7.599	7.599	180	7.779	0	0	0	0
	Bekostiging		2.500	0	2.500	2.500	0	2.500	0	0	0	0
		Energiebesparing en duurzame energie	2.500	0	2.500	2.500	0	2.500	0	0	0	0
	Opdrachten		175	0	175	175	765	940	0	0	0	0
		Sport en bewegen in de buurt	175	0	175	175	765	940	0	0	0	0
	Bijdragen aan medeoverheden		48.600	0	48.600	48.600	– 48.330	270	0	0	0	0
		Sport en bewegen in de buurt	48.600	0	48.600	48.600	– 48.330	270	0	0	0	0
	Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken		7.087	0	7.087	9.087	– 9.086	1	0	0	0	0
		Energiebesparing en verduurzaming	7.087	0	7.087	9.087	– 9.086	1	0	0	0	0
2. Uitblinken in sport			51.877	0	51.877	61.877	0	61.877	0	0	0	0
	Subsidies		38.602	0	38.602	48.602	0	48.602	0	0	0	0
		Topsportevenementen	7.478	0	7.478	7.478	0	7.478	0	0	0	0
		Topsportprogramma's	29.577	0	29.577	39.577	– 205	39.372	– 200	– 195	– 195	– 195
		Dopingbestrijding	1.547	0	1.547	1.547	205	1.752	200	195	195	195
	Inkomensoverdrachten		13.045	0	13.045	13.045	0	13.045	0	0	0	0
		Stipendiumregeling	13.045	0	13.045	13.045	0	13.045	0	0	0	0
	Bijdragen aan (inter)nationale organisaties		230	0	230	230	0	230	0	0	0	0
		Dopingbestrijding	230	0	230	230	0	230	0	0	0	0
3. Borgen van innovatie, kennisontwikkeling en kennisdeling			8.705	0	8.705	8.705	– 1.979	6.726	– 3.970	– 4.970	– 2.770	– 1.770
	Subsidies		8.334	0	8.334	8.334	– 1.905	6.429	– 3.870	– 4.870	– 2.670	– 1.670
		Kennis als fundament	8.334	0	8.334	8.334	– 1.905	6.429	– 3.870	– 4.870	– 2.670	– 1.670
	Opdrachten		309	0	309	309	– 74	235	– 100	– 100	– 100	– 100
		Kennis als fundament	309	0	309	309	– 74	235	– 100	– 100	– 100	– 100
	Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken		62	0	62	62	0	62	0	0	0	0
		Overig	62	0	62	62	0	62	0	0	0	0
Ontvangsten			740	0	740	740	0	740	0	0	0	0
		Overig	740	0	740	740	0	740	0	0	0	0

Toelichting mutaties 1^e suppletoire begroting

1. Passend sport- en beweegaanbod

Subsidies

Sport en bewegen in de buurt

Voor het programma innovatie sport van ZonMw is € 0,8 miljoen naar artikel 4 Zorgbreed beleid. Daarnaast is er € 0,3 miljoen extra beschikbaar gesteld voor de Nederlandse Sportraad. Verder is € 0,3 miljoen overgeheveld naar artikel 1 Volksgezondheid voor een bijdrage aan VeiligheidNL. Ook is € 0,3 miljoen overgeheveld naar artikel 1 Volksgezondheid voor een bijdrage aan het project Gezonde school. Tot slot is als gevolg van interne herschikkingen € 1,1 miljoen verschoven binnen de instrumenten van artikel 6.

Bijdragen aan medeoverheden

Sport en bewegen in de buurt

Gemeenten stellen professionals aan als buurtsportcoaches. Zij leggen verbindingen tussen sport en sectoren als onderwijs, cultuur, zorg, welzijn en buitenschoolse opvang. Vanuit VWS is in 2018 € 47,4 miljoen overgeboekt naar het gemeentefonds. Daarnaast is € 0,9 miljoen overgeheveld naar het BTW-compensatiefonds in het kader van de buurtsportcoaches.

Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken

Energiebesparing en verduurzaming

In het kader van de subsidieregeling Energiebesparende maatregelen en Duurzame energie in de Sport is € 9,1 miljoen overgeheveld naar de begroting van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Dit hangt samen met de uitvoering van de regeling die is belegd bij RVO, een agentschap van EZK.

Artikel 7 Oorlogsgetroffenen en Herinnering WO II

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 7 Oorlogsgetroffenen en Herinnering WOII.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Verplichtingen			272.798	0	272.798	272.798	– 249.721	23.077	– 450	– 125	– 125	– 125
Uitgaven			272.798	0	272.798	272.798	– 125	272.673	– 125	– 125	– 125	– 125
Waarvan juridisch verplicht (%)			99,2%					99,2%
1. De zorg- en dienstverlening aan verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WOII en de herinnering aan WO II			23.788	0	23.788	23.788	– 125	23.663	– 125	– 125	– 125	– 125
	Subsidies		22.957	0	22.957	22.957	– 125	22.832	– 125	– 125	– 125	– 125
		Nationaal Comité 4 en 5 mei	4.947	0	4.947	4.947	0	4.947	0	0	0	0
		Nationale herinneringscentra	1.811	0	1.811	1.811	0	1.811	0	0	0	0
		Collectieve Erkenning Indisch Nederland	1.600	0	1.600	1.600	0	1.600	0	0	0	0
		Namenmonument	800	0	800	800	0	800	0	0	0	0
		Zorg- en dienstverlening	6.500	0	6.500	6.500	0	6.500	0	0	0	0
		Overig	7.299	0	7.299	7.299	– 125	7.174	– 125	– 125	– 125	– 125
	Bekostiging		400	0	400	400	0	400	0	0	0	0
		Overig	400	0	400	400	0	400	0	0	0	0
	Opdrachten		407	0	407	407	0	407	0	0	0	0
		Overig	407	0	407	407	0	407	0	0	0	0
	Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken		24	0	24	24	0	24	0	0	0	0
		Overig	24	0	24	24	0	24	0	0	0	0
2. Pensioenen en uitkeringen voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WO II			249.010	0	249.010	249.010	0	249.010	0	0	0	0
	Inkomensoverdrachten		235.786	0	235.786	235.786	0	235.786	0	0	0	0
		Wetten en regelingen verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen	235.786	0	235.786	235.786	0	235.786	0	0	0	0
	Bijdragen aan ZBO's/RWT's		13.224	0	13.224	13.224	0	13.224	0	0	0	0
		SVB	10.221	0	10.221	10.221	0	10.221	0	0	0	0
		PUR	1.934	0	1.934	1.934	0	1.934	0	0	0	0
		Overig	1.069	0	1.069	1.069	0	1.069	0	0	0	0
Ontvangsten			901	0	901	901	0	901	0	0	0	0
		Overig	901	0	901	901	0	901	0	0	0	0

Toelichting mutaties 1^e suppletoire begroting

Verplichtingen

Zoals gemeld in de brief van 15 december 2017 (TK 34 775 XVI, nr. 113) is het verplichtingenbudget van het instrument Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s in 2017 met € 10,1 miljoen verhoogd. De mutatie betreft alleen verplichtingen en komt ten laste van het verplichtingenbudget 2018. De mutatie hangt samen met het vastleggen van de bijdragen aan de PUR en de SVB voor 2018. Het verplichtingenbudget van het instrument Inkomensoverdrachten is in 2017 met € 236 miljoen verhoogd. De mutatie betreft alleen verplichtingen en komt ten laste van het verplichtingenbudget 2018. De mutatie hangt samen met het vastleggen van uitkeringen voor 2018.

Artikel 8 Tegemoetkoming specifieke kosten

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 8 Tegemoetkoming specifieke kosten.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Verplichtingen			5.263.880	– 16.731	5.247.149	5.247.149	– 237.143	5.010.006	– 67.600	– 44.400	– 27.500	193.800
Uitgaven			5.265.822	– 16.731	5.249.091	5.249.091	– 237.143	5.011.948	– 67.600	– 44.400	– 27.500	193.800
Waarvan juridisch verplicht			100%					100%
	Inkomensoverdrachten		5.265.822	– 16.731	5.249.091	5.249.091	– 237.143	5.011.948	– 67.600	– 44.400	– 27.500	193.800
		1. Zorgtoeslag	5.226.431	– 16.731	5.209.700	5.209.700	– 235.300	4.974.400	– 67.600	– 44.400	– 27.500	193.800
		2. Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg)	1.942	0	1.942	1.942	– 1.843	99	0	0	0	0
		3. Tegemoetkoming specifieke zorgkosten	37.449	0	37.449	37.449	0	37.449	0	0	0	0

Toelichting mutaties 1^e suppletoire begroting

Inkomensoverdrachten

1. Zorgtoeslag

De uitgavenraming 2018 van de zorgtoeslag is op basis van het Centraal Economisch Plan (CEP) van het Centraal Planbureau (CPB) bijgesteld (€ 235,3 miljoen).

4. De niet-beleidsartikelen

Artikel 9 Algemeen

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 9 Algemeen.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Verplichtingen			33.140	0	33.140	33.140	8.685	41.825	– 9.775	– 14.775	– 14.775	– 14.775
Uitgaven			33.140	0	33.140	33.140	8.685	41.825	– 9.775	– 14.775	– 14.775	– 14.775
1. Internationale samenwerking			4.671	0	4.671	4.671	35	4.706	225	225	225	225
	Bijdrage aan (inter)nationale organisaties		4.671	0	4.671	4.671	– 844	3.827	225	225	225	225
		World Health Organization	3.868	0	3.868	3.868	– 879	2.989	0	0	0	0
		Overig	803	0	803	803	35	838	225	225	225	225
	Bijdrage aan agentschappen		0	0	0	0	879	879	0	0	0	0
		Overig	0	0	0	0	879	879	0	0	0	0
3. Eigenaarsbijdrage RIVM			18.469	0	18.469	18.469	13.650	32.119	0	0	0	0
	Bijdragen aan agentschappen		18.469	0	18.469	18.469	13.650	32.119	0	0	0	0
		Eigenaarsbijdrage RIVM	18.469	0	18.469	18.469	5.000	23.469	0	0	0	0
		Eigenaarsbijdrage aCBG	0	0	0	0	350	350	0	0	0	0
		Eigenaarsbijdrage CIBG	0	0	0	0	8.300	8.300	0	0	0	0
4. Begrotingsreserve achterborg WFZ-garanties			10.000	0	10.000	10.000	– 5.000	5.000	– 10.000	– 15.000	– 15.000	– 15.000
	Garanties		10.000	0	10.000	10.000	– 5.000	5.000	– 10.000	– 15.000	– 15.000	– 15.000
		Overig	10.000	0	10.000	10.000	– 5.000	5.000	– 10.000	– 15.000	– 15.000	– 15.000

Toelichting mutaties 1^e suppletoire begroting

3. Eigenaarsbijdrage RIVM

Bijdragen aan agentschappen

Eigenaarsbijdrage RIVM

De ambities van het RIVM kunnen niet worden gerealiseerd zonder verbetering en vernieuwing van de huidige informatievoorziening en ICT-omgeving. Afgelopen jaren is hier door het RIVM al veel aan gedaan en zijn de kosten vooral door het RIVM gedragen. De ICT-investering is nodig om de ingezette transitie verder vorm te geven en zo het RIVM voorbereid op de toekomst te laten zijn (€ 5 miljoen).

Eigenaarsbijdrage aCBG

Door de verhuizing van de EMA van Londen naar Amsterdam wordt er bij EMA kritisch gekeken waar de capaciteit van de organisatie wordt ingezet. Op ICT-gebied wordt een aantal projecten getemporiseerd. Één van die projecten is de ontwikkeling van een EU-grondstoffen database, de zogenaamde Global Substance Registration System (GSRS, overigens in samenwerking met de FDA). Het aCBG neemt de rol van projectleider voor minimaal 2 jaar over van EMA (€ 0,4 miljoen).

Eigenaarsbijdrage CIBG

Het CIBG heeft extra middelen nodig voor de afwaardering van ICT-investeringen (€ 8,3 miljoen).

4. Begrotingsreserve achterborg WFZ-garanties

Garanties

Overig

Sinds 2017 bouwt VWS een begrotingsreserve op bij Financiën met het oog op eventuele schade in het kader van de achterborg voor het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WFZ). In de begroting is rekening gehouden met een jaarlijkse opbouw van 5 miljoen en een structurele storting van 20 miljoen vanaf 2020. Gezien het garantievolume afneemt en er reeds voldoende risicomitigerende maatregelen zijn ingebouwd, volstaat een jaarlijkse storting van 5 miljoen. De overtollige middelen die gereserveerd staan op de begroting vallen vrij.

Artikel 10 Apparaatsuitgaven

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 10 Apparaatsuitgaven.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Verplichtingen			271.998	250	272.248	273.248	47.585	320.833	35.267	26.104	17.309	14.859
Uitgaven			272.223	250	272.473	273.473	52.935	326.408	35.267	26.104	17.309	14.859
	– Personele uitgaven		215.367	250	215.617	216.617	30.581	247.198	16.613	12.111	9.072	6.828
		waarvan eigen personeel	206.236	250	206.486	207.486	26.403	233.889	14.432	10.982	8.527	6.283
		waarvan externe inhuur	5.700	0	5.700	5.700	4.178	9.878	2.181	1.129	545	545
		waarvan overige personele uitgaven	3.431	0	3.431	3.431	0	3.431	0	0	0	0
	– Materiële uitgaven		56.856	0	56.856	56.856	22.354	79.210	18.654	13.993	8.237	8.031
		waarvan ICT	6.965	0	6.965	6.965	56	7.021	448	– 575	– 934	– 934
		waarvan bijdrage SSO's	28.578	0	28.578	28.578	14.891	43.469	14.867	12.322	7.207	7.001
		waarvan overige materiële uitgaven	21.313	0	21.313	21.313	7.407	28.720	3.339	2.246	1.964	1.964
Ontvangsten			11.679	0	11.679	11.679	11.899	23.578	– 276	– 126	– 126	– 126
		Overig	11.679	0	11.679	11.679	11.899	23.578	– 276	– 126	– 126	– 126

Nadere uitsplitsing apparaatsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Totaal apparaatsuitgaven Ministerie van VWS			272.223	250	272.473	273.473	52.935	326.408	35.267	26.104	17.309	14.859
Personele uitgaven kerndepartement			128.647	250	128.897	129.897	28.629	158.526	16.021	10.454	7.728	5.484
		waarvan eigen personeel	121.135	250	121.385	122.385	25.419	147.804	14.410	9.870	7.728	5.484
		waarvan externe inhuur	4.826	0	4.826	4.826	3.210	8.036	1.611	584	0	0
		waarvan overige personele uitgaven	2.686	0	2.686	2.686	0	2.686	0	0	0	0
Materiële uitgaven kerndepartement			37.203	0	37.203	37.203	19.266	56.469	17.267	12.958	7.672	7.466
		waarvan ICT	3.319	0	3.319	3.319	1.213	4.532	1.501	537	536	536
		waarvan bijdrage SSO's	24.332	0	24.332	24.332	14.766	39.098	14.788	12.243	7.128	6.922
		waarvan overige materiële uitgaven	9.552	0	9.552	9.552	3.287	12.839	978	178	8	8
Personele uitgaven inspecties			68.204	0	68.204	68.204	1.420	69.624	1.520	1.610	1.520	1.520
		waarvan eigen personeel	66.935	0	66.935	66.935	970	67.905	1.070	1.160	1.070	1.070
		waarvan externe inhuur	524	0	524	524	450	974	450	450	450	450
		waarvan overige personele uitgaven	745	0	745	745	0	745	0	0	0	0
Materiële uitgaven inspecties			15.481	0	15.481	15.481	84	15.565	– 1.416	– 1.416	– 1.416	– 1.416
		waarvan ICT	2.961	0	2.961	2.961	– 1.411	1.550	– 1.411	– 1.411	– 1.411	– 1.411
		waarvan bijdrage SSO's	3.950	0	3.950	3.950	0	3.950	0	0	0	0
		waarvan overige materiële uitgaven	8.570	0	8.570	8.570	1.495	10.065	– 5	– 5	– 5	– 5
Personele uitgaven SCP en raden			18.516	0	18.516	18.516	532	19.048	– 928	47	– 176	– 176
		waarvan eigen personeel	18.166	0	18.166	18.166	14	18.180	– 1.048	– 48	– 271	– 271
		waarvan externe inhuur	350	0	350	350	518	868	120	95	95	95
		waarvan overige personele uitgaven	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Materiële uitgaven SCP en raden			4.172	0	4.172	4.172	3.004	7.176	2.803	2.451	1.981	1.981
		waarvan ICT	685	0	685	685	254	939	358	299	– 59	– 59
		waarvan bijdrage SSO's	296	0	296	296	125	421	79	79	79	79
		waarvan overige materiële uitgaven	3.191	0	3.191	3.191	2.625	5.816	2.366	2.073	1.961	1.961

Toelichting mutaties 1^e suppletoire begroting 2018

1. Personele uitgaven kerndepartement

Bij de eerste suppletoire begroting heeft er per saldo een mutatie van circa € 28,6 miljoen plaatsgevonden op de personele uitgaven van het kerndepartement. Hiervan heeft € 12,2 miljoen betrekking op projectdirectie Anthonie van Leeuwenhoekterrein (PD ALt). Hier tegenover staan ook gelijke ontvangsten op de begroting. Daarnaast worden middelen beschikbaar gesteld voor de projectdirectie EMA (€ 3,4 miljoen). Ook zijn een aantal noodzakelijke personele intensiveringen van het VWS departement verwerkt ten behoeve van de uitvoering van de beleidsagenda van VWS. Dit betreft onder andere de uitvoering van het kwaliteitskader verpleeghuiszorg (€ 1 miljoen), uitvoering van het actief donorregistratiesysteem (€ 0,2 miljoen), uitvoering van diverse regeerakkoordmaatregelen (€ 0,8 miljoen) en versterking van een aantal stafdirecties (bestuurlijk, financieel, juridisch en communicatie) (€ 4,3 miljoen).

2. Materiële uitgaven kerndepartement

Bij de eerste suppletoire begroting heeft er per saldo een mutatie van € 19,3 miljoen plaatsgevonden op de materiële uitgaven van het kerndepartement. Hiervan heeft € 12,1 miljoen betrekking op een bijdrage aan de huisvesting van het EMA (tijdelijk en permanent). Daarnaast zijn onder andere extra middelen nodig voor de stijging van de tarieven van SSC ICT (€ 1,3 miljoen) en ICT-investeringen bij de Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen (€ 1,6 miljoen).

3. Personele en materiële uitgaven inspecties

Bij de eerste suppletoire begroting heeft er per saldo een mutatie van circa € 1,5 miljoen plaatsgevonden op de personele en materiële uitgaven van de inspecties.

4. Personele en materiële uitgaven SCP en raden

Bij de eerste suppletoire begroting heeft er per saldo een mutatie van € 3,5 miljoen plaatsgevonden op de personele en materiële uitgaven van het SCP en de raden. Dit betreft onder andere een structurele overboeking van programmamiddelen langdurige zorg en ondersteuning respectievelijk sport naar het SCP (€ 2,0 miljoen) ten behoeve van de jaarprogrammering van het SCP.

Ontvangsten

Bij de eerste suppletoire begroting heeft er per saldo een mutatie van € 11,9 miljoen plaatsgevonden op de ontvangsten van het centrale apparaatsartikel. De grootste mutatie betreft ontvangsten van de projectdirectie Antonie van Leeuwenhoekterrein (€ 12,1 miljoen).

Artikel 11 Nominaal en onverdeeld

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 11 Nominaal en onverdeeld.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

			Stand ontwerpbegroting	Mutatie via NvW en amendementen	Vastgestelde begroting	Stand vastgestelde ISB	Mutatie 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutatie 2019	Mutatie 2020	Mutatie 2021	Mutatie 2022
Verplichtingen			– 16.181	0	– 16.181	– 16.181	80.357	64.176	74.711	70.882	51.659	49.660
Uitgaven			– 16.222	0	– 16.222	– 16.222	80.373	64.151	74.711	70.882	51.659	49.660
		Loonbijstelling	0	0	0	0	69.286	69.286	67.773	64.294	63.128	61.333
		– waarvan programma	0	0	0	0	69.286	69.286	67.773	64.294	63.128	61.333
		Prijsbijstelling	9.887	0	9.887	9.887	1.925	11.812	1.682	1.382	1.375	1.171
		– waarvan programma	7.872	0	7.872	7.872	1.925	9.797	1.682	1.382	1.375	1.171
		– waarvan apparaat	2.015	0	2.015	2.015	0	2.015	0	0	0	0
		Taakstelling	– 26.109	0	– 26.109	– 26.109	9.162	– 16.947	5.256	5.206	– 12.844	– 12.844
		– waarvan programma	– 26.109	0	– 26.109	– 26.109	9.162	– 16.947	5.256	5.206	– 12.844	– 12.844

Toelichting mutaties 1^e suppletoire begroting

Loonbijstelling

Deze mutatie betreft de toevoeging van de loonbijstelling tranche 2018 (€ 69,3 miljoen).

Taakstelling

Dit betreft een saldoreeks van meerdere mutaties. De reeks wordt voornamelijk verklaard door een beperkte verhoging van de taakstellende onderuitputting, de afdracht van kosten voor het gebruik van DIGID per 2018 en een voorlopige boeking van regeerakkoordmiddelen die in de loop van het jaar specifiek zullen worden toebedeeld aan de betreffende beleidsartikelen op de VWS begroting.

5. Financieel Beeld Zorg (FBZ)

1. Inleiding

In de 1^e suppletoire begroting 2018 worden de budgettaire ontwikkelingen voor 2018–2022 vanaf de nota van wijziging (NvW) begroting 2018 toegelicht binnen de Zorgverzekeringswet (Zvw), de Wet langdurige zorg (Wlz) en de begrotingsgefinancierde zorguitgaven.

Deze paragraaf geeft een actueel beeld van de zorguitgaven. Naast de doorwerking van de voorlopige zorguitgaven 2017 (zoals gepresenteerd in het jaarverslag 2017, dat op 16 mei is verschenen), geeft deze paragraaf de bijstellingen weer die voortkomen uit in gang gezet beleid in 2018 en onvermijdelijke knelpunten die worden voorzien voor 2018 en de doorwerking daarvan in volgende jaren.

Wijzigingen in de 1^e suppletoire begroting 2018

In de volgende paragrafen wordt verder ingegaan op de ontwikkeling van het Uitgavenplafond Zorg en de zorguitgaven.

2. Ontwikkeling van het Uitgavenplafond Zorg en de netto-zorguitgaven

2.1. Ontwikkeling van het Uitgavenplafond Zorg t.o.v. Startnota

Voor de uitgavenkant van de begroting zijn aan het begin van deze kabinetsperiode afspraken gemaakt over het maximale uitgavenniveau: het Uitgavenplafond. Voor elk jaar wordt een plafond voor de totale uitgaven afgesproken dat niet overschreden mag worden. De hoogte van het Uitgavenplafond wordt vervolgens jaarlijks aangepast aan de loon- en prijsontwikkelingen volgens de inzichten van het Centraal Planbureau (CPB). Verder wordt het Uitgavenplafond aangepast voor onderlinge overboekingen tussen de drie Uitgavenplafonds. De Uitgavenplafonds van de sectoren Rijksbegroting, Sociale Zekerheid Arbeidsmarktbeleid en Zorg samen vormen het totale Uitgavenplafond.

Het Uitgavenplafond (Uitgavenkaders) werd bij de voorgaande kabinetsperioden steeds aangepast voor de jaarlijkse prijsstijging (nominale ontwikkeling). Hiervoor werd de CPB-raming van de prijsindex van de nationale bestedingen (pNB) gebruikt. Op voorstel van de 15^e Studiegroep Begrotingsruimte wordt in deze nieuwe kabinetsperiode het Uitgavenplafond jaarlijks aangepast aan de loon- en prijsontwikkelingen binnen de zorg volgens de laatste inzichten van het CPB. Door het Uitgavenplafond te indexeren met de loon- en prijsontwikkelingen speelt de ruilvoetproblematiek geen rol meer in de begrotingsbesluitvorming.

Het Uitgavenplafond Zorg is bij Startnota van het kabinet-Rutte III voor de periode 2018–2021 vastgesteld. Voor het vaststellen van het Uitgavenplafond Zorg is uitgegaan van de netto-zorguitgaven bij Miljoenennota 2018. Op deze stand zijn vervolgens de maatregelen en de macro-economische doorwerking uit het regeerakkoord verwerkt.

In tabel 1 is de opbouw van het Uitgavenplafond Zorg na verwerking van de Startnota te zien.

Tabel 1 Ontwikkeling van het Uitgavenplafond Zorg en de netto-zorguitgaven 2018 (bedragen x € 1 miljoen)1

		2018
1	Uitgavenplafond Zorg bij Startnota	72.762
2	Loon- en prijsontwikkeling	– 45
3	Overboekingen tussen Uitgavenplafonds	– 139
4	Bijstelling Uitgavenplafond Zorg	– 184
5	Uitgavenplafond Zorg stand 1e suppletoire begroting 2018	72.578
6	Netto-zorguitgaven stand 1e suppletoire begroting 2018	72.119
7	Onderschrijding Uitgavenplafond Zorg	– 460

Toelichting

De actuele onderschrijding van het Uitgavenplafond Zorg bij de 1^e suppletoire begroting bedraagt € 460 miljoen. Dit is het gevolg van een neerwaartse bijstelling van het Uitgavenplafond Zorg met € 184 miljoen en een neerwaartse bijstelling van de zorguitgaven met € 643 miljoen.

Bijstelling van het Uitgavenplafond Zorg

Het Uitgavenplafond Zorg is op basis van het Centraal Economisch Plan (CEP) 2018 van het Centraal Planbureau (CPB) ten opzichte van de CPB-raming bij Startnota neerwaarts bijgesteld met € 45 miljoen als gevolg van lagere loon- en prijsontwikkeling. Het Uitgavenplafond Zorg is verder verlaagd met € 139 miljoen als gevolg van overboekingen vanuit het Uitgavenplafond Zorg naar het Uitgavenplafond Rijksbegroting. Het gaat hierbij onder andere om de overheveling van middelen ten behoeve van de tijdelijke voorziening sociaal domen in het kader van het interbestuurlijk programma (IBP) van € 100 miljoen. Dit bedrag wordt overgeboekt van het Uitgavenplafond Zorg naar de algemene uitkering van het gemeentefonds (begroting Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties). Verder is er o.a. een bedrag van € 15 miljoen ten behoeve van de onafhankelijke cliëntondersteuning overgeboekt naar de VWS-begroting.

Bijstelling van de netto-zorguitgaven

De netto-zorguitgaven nemen ten opzichte van de nota van wijziging af met € 643 miljoen. Deze afname is het saldo van de daling van de netto-Zvw-uitgaven met € 541 miljoen, een daling van de Wlz-uitgaven met € 258 miljoen en een toename van de begrotingsgefinancierde zorguitgaven met € 156 miljoen.

De bijstellingen van de netto-zorguitgaven zijn verder per financieringsbron toegelicht in paragraaf 3.

2.2. Ontwikkeling van de netto-zorguitgaven t.o.v. NvW begroting 2018

In de onderstaande tabel worden de mutaties in de netto-zorguitgaven tussen de NvW begroting 2018 en de 1^e suppletoire begroting 2018 (actuele stand) voor de jaren 2018–2021 weergegeven. Daarmee geeft de tabel een beeld van de totale budgettaire effecten sinds verwerking van het regeerakkoord in de NvW begroting 2018.

Tabel 2 Ontwikkeling van de netto-zorguitgaven 2018–2021 (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021
Netto-zorguitgaven nota van wijziging begroting 2018	72.762	72.896	77.581	82.087
Mutaties 1e suppletoire begroting 2018	– 643	– 1.288	– 1.801	– 2.159
Loon- en prijsontwikkeling	– 45	– 583	– 1.073	– 1.389
Overhevelingen	– 139	– 203	– 206	– 202
Autonoom	– 598	– 600	– 600	– 600
Beleidsmatig	139	99	78	32
Netto-zorguitgaven 1e suppletoire begroting 2018	72.119	71.608	75.779	79.928

Op basis van de ramingen van het CPB in het CEP 2018 is de verwachte loon- en prijsontwikkeling van de zorguitgaven neerwaarts bijgesteld. Daarnaast zorgt een aantal overboekingen voor lagere zorguitgaven. Voor deze twee uitgavenmutaties is het Uitgavenplafond Zorg gecorrigeerd (zie paragraaf 2.1).

De autonome mutaties (voornamelijk het verwerken van voorlopige realisatiecijfers over 2017) leiden per saldo eveneens tot lagere zorguitgaven. Tot slot leiden de beleidsmatige mutaties per saldo tot hogere zorguitgaven.

3. Verticale ontwikkeling van de zorguitgaven en -ontvangsten

In paragraaf 3 worden alleen de mutaties toegelicht die hebben plaatsgevonden na de NvW begroting 2018. Voor een uitgebreide toelichting op de mutaties op basis van de Startnota wordt verwezen naar de NvW begroting (TK 34 775 XVI, nr. 15).

De afzonderlijke posten worden toegelicht als het hiermee gepaard gaande bedrag hoger is dan € 10 miljoen.

3.1. Verticale ontwikkeling van de Zvw-uitgaven en -ontvangsten

Tabel 3 laat vanaf de stand ontwerpbegroting 2018 de verticale ontwikkeling van de Zvw-uitgaven en -ontvangsten zien.

Tabel 3 Verticale ontwikkeling van de Zvw-uitgaven en -ontvangsten 2018–2022 (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Bruto Zvw-uitgaven ontwerpbegroting 2018	48.495,3	51.168,7	53.966,1	56.819,0	60.006,2
Bijstellingen Startnota	22,0	326,1	41,8	– 547,5	– 264,3
Bruto Zvw-uitgaven NvW begroting 2018	48.517,3	51.494,8	54.007,9	56.271,5	59.741,9
Bijstellingen 1e suppletoire begroting 2018
Autonoom	– 534,6	– 895,6	– 1.219,6	– 1.420,9	– 1.752,2
Actualisering zorguitgaven (zie tabel 3A)	– 434,6	– 431,4	– 431,6	– 431,9	– 431,9
Ramingsbijstelling geneesmiddelen	– 100,0	– 100,0	– 100,0	– 100,0	– 100,0
Loon- en prijsontwikkeling	0,0	– 364,2	– 687,9	– 889,1	– 1.220,3
Beleidsmatig	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0
Overig beleidsmatig	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0
Technisch	– 8,1	– 15,0	– 13,9	– 12,4	– 12,1
Overig technisch	– 8,1	– 15,0	– 13,9	– 12,4	– 12,1
Totaal bijstellingen 1e suppletoire begroting 2018	– 540,8	– 908,6	– 1.231,5	– 1.431,3	– 1.762,3
Bruto Zvw-uitgaven 1e suppletoire begroting 2018	47.976,5	50.586,2	52.776,5	54.840,2	57.979,6
Zvw-ontvangsten ontwerpbegroting 2018	3.308,4	3.492,5	3.676,8	3.863,3	4.053,4
Bijstellingen Startnota	– 100,7	– 236,5	– 382,9	– 532,9	– 573,0
Zvw-ontvangsten NvW begroting 2018	3.207,7	3.256,0	3.293,9	3.330,4	3.480,4
Bijstellingen 1e suppletoire begroting 2018
N.v.t.
Zvw-ontvangsten 1e suppletoire begroting 2018	3.207,7	3.256,0	3.293,9	3.330,4	3.480,4
Netto Zvw-uitgaven NvW begroting 2018	45.309,6	48.238,7	50.714,0	52.941,1	56.261,5
Bijstellingen in de netto Zvw-uitgaven	– 540,8	– 908,6	– 1.231,5	– 1.431,3	– 1.762,3
Netto Zvw-uitgaven 1e suppletoire begroting 2018	44.768,8	47.330,2	49.482,5	51.509,7	54.499,1

Toelichting

Uitgaven

Autonoom

Actualisering Zvw-uitgaven

Tabel 3A Actualisering Zvw-uitgaven 2018–2022 (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Eerstelijnszorg	– 33,9	– 33,9	– 33,9	– 33,9	– 33,9
Tweedelijnszorg	– 39,4	– 39,4	– 39,4	– 39,4	– 39,4
Geneesmiddelen	– 261,5	– 260,3	– 260,4	– 260,4	– 260,4
Hulpmiddelen	– 90,7	– 88,6	– 88,7	– 89,0	– 89,0
Ziekenvervoer	– 9,2	– 9,2	– 9,2	– 9,2	– 9,2
Stand 1e suppletoire begroting 2018	– 434,6	– 431,4	– 431,6	– 431,9	– 431,9

In tabel 3A is het onderdeel «Actualisering Zvw-uitgaven» uit tabel 3 uitgesplitst. De actualisering van de zorguitgaven vindt plaats op basis van voorlopige realisatiegegevens over 2017 van het Zorginstituut en de NZa.

In het verdiepingshoofdstuk wordt de actualisering van de Zvw-uitgaven per sector/deelsector verder toegelicht.

Ramingsbijstelling geneesmiddelen

De verwachte uitgaven aan geneesmiddelen zijn op basis van de inschatting van het Zorginstituut lager dan eerder geraamd. Dit is onder andere het gevolg van de prijsdruk op geneesmiddelen.

Loon- en prijsontwikkeling

De raming van de loon- en prijsbijstelling van de brutozorguitgaven is op basis van het Centraal Economisch Plan (CEP) 2018 van het Centraal Planbureau (CPB) neerwaarts bijgesteld als gevolg van de lagere loon- en prijsontwikkeling.

Technisch

Overig technisch

Deze post is het saldo van verschillende technische mutaties.

3.2. Verticale ontwikkeling van de Wlz-uitgaven en -ontvangsten

Tabel 4 laat vanaf de stand ontwerpbegroting 2018 de verticale ontwikkeling van de Wlz-uitgaven en -ontvangsten zien.

Tabel 4 Verticale ontwikkeling van de Wlz-uitgaven en -ontvangsten 2018–2022 (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Bruto Wlz-uitgaven ontwerpbegroting 2018	21.811,9	23.718,3	25.880,7	28.165,1	30.330,6
Bijstellingen Startnota	49,8	609,4	827,9	901,7	958,7
Bruto Wlz-uitgaven NvW begroting 2018	21.861,7	24.327,7	26.708,6	29.066,8	31.289,3
Bijstellingen 1e suppletoire begroting 2018
Autonoom	– 137,0	– 321,7	– 487,0	– 604,4	– 795,7
Actualisering zorguitgaven (zie tabel 4A)	11,7	11,7	11,7	11,7	11,7
Ramingsbijstelling uitgaven Wlz	– 100,0	– 105,0	– 105,0	– 105,0	– 105,0
Loon- en prijsontwikkeling	– 48,6	– 228,4	– 393,7	– 511,1	– 702,4
Beleidsmatig	155,2	101,0	60,7	31,4	5,3
Tijdelijke voorziening sociaal domein (IBP)	100,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Actualisatie onderuitputting Zorg in natura (Wlz)	54,0	54,0	54,0	54,0	54,0
Ramingsbijstelling NHC in Wlz-tarief	11,0	– 7,7	– 29,9	– 36,1	– 42,7
Overgangsproblematiek naar Wlz (zorgval)	10,0	20,0	25,0	30,0	40,0
Nominaal en onverdeeld wlz	– 1,0	32,0	19,0	5,0	– 14,0
Overig beleidsmatig	– 18,8	2,7	– 7,5	– 21,5	– 32,0
Technisch	– 301,5	– 218,7	– 222,7	– 224,4	– 213,9
Overheveling middelen tijdelijke voorziening sociaal domein (IBP) (overboeking naar gemeentefonds)	– 100,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Loon- en prijsbijstelling 2018 Wmo huishoudelijke hulp, Wmo 2015 en Jeugdwet (overboeking naar gemeentefonds)	0,0	– 154,2	– 154,5	– 156,2	– 156,2
Loon- en prijsbijstelling 2018 Wmo huishoudelijke hulp, Wmo 2015 en Jeugdwet	– 144,1	0,0	0,0	0,0	0,0
Loon- en prijsbijstelling 2018 beschermd wonen	– 44,8	– 45,8	– 45,8	– 45,8	– 45,8
Overige technische mutaties	– 12,7	– 18,7	– 22,4	– 22,4	– 11,9
Totaal bijstellingen	– 283,3	– 439,4	– 649,1	– 797,4	– 1.004,3
Bruto Wlz-uitgaven 1e suppletoire begroting 2018	21.578,4	23.888,3	26.059,5	28.269,4	30.285,0
Wlz-ontvangsten ontwerpbegroting 2018	1.879,1	1.938,0	2.012,3	2.093,9	2.179,0
Bijstellingen Startnota	– 16,2	– 44,8	– 30,5	– 30,5	– 30,5
Wlz-ontvangsten NvW begroting 2018	1.862,9	1.893,1	1.981,7	2.063,3	2.148,4
Bijstellingen 1e suppletoire begroting 2018
Autonoom	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8
Actualisering zorguitgaven	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8
Totaal bijstellingen	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8
Wlz-ontvangsten 1e suppletoire begroting 2018	1.838,1	1.868,3	1.956,9	2.038,5	2.123,6
Netto Wlz-uitgaven NvW begroting 2018	19.998,8	22.434,6	24.726,8	27.003,5	29.140,9
Bijstellingen in de netto Wlz-uitgaven	– 258,5	– 414,6	– 624,3	– 772,6	– 979,5
Netto Wlz-uitgaven 1e suppletoire begroting 2018	19.740,3	22.019,9	24.102,6	26.230,9	28.161,3

Toelichting

Uitgaven

Autonoom

Actualisering Wlz-uitgaven

Tabel 4A Actualisering Wlz-uitgaven 2018–2022 (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Binnen contracteerruimte	247,9	247,9	247,9	247,9	247,9
Ouderenzorg	80,6	80,6	80,6	80,6	80,6
Gehandicaptenzorg	144,9	144,9	144,9	144,9	144,9
Langdurige ggz	– 37,3	– 37,3	– 37,3	– 37,3	– 37,3
Volledig pakket thuis	51,2	51,2	51,2	51,2	51,2
Extramurale zorg	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8
Overig binnen contracteerruimte	33,3	33,3	33,3	33,3	33,3
Persoonsgebonden budgetten	– 247,9	– 247,9	– 247,9	– 247,9	– 247,9
Buiten contracteerruimte	11,7	11,7	11,7	11,7	11,7
Overige buiten contracteerruimte	11,7	11,7	11,7	11,7	11,7
Stand 1e suppletoire begroting 2018	11,7	11,7	11,7	11,7	11,7

In tabel 4A is het onderdeel «Actualisering Wlz-uitgaven» uit tabel 4 uitgesplitst. De actualisering van de zorguitgaven vindt plaats op basis van voorlopige realisatiegegevens over 2017 van het Zorginstituut en de NZa. De totale uitgaven binnen het Wlz-kader (= contracteerruimte plus pgb) wijzigen niet; wel is er sprake van technische verschuivingen tussen sectoren binnen de contracteerruimte. Hierbij is rekening gehouden met de voorkeuren van cliënten voor de verschillende leveringsvormen (zorg in natura en pgb).

In het verdiepingshoofdstuk wordt de actualisering van de Wlz-uitgaven per sector/deelsector verder toegelicht.

Loon- en prijsontwikkeling

De raming van de loon- en prijsbijstelling van de brutozorguitgaven is op basis van het Centraal Economisch Plan (CEP) 2018 van het Centraal Planbureau (CPB) neerwaarts bijgesteld als gevolg van de lagere loon- en prijsontwikkeling.

Beleidsmatig

Tijdelijke voorziening sociaal domein (IBP)

Met het interbestuurlijk programma (IBP) is afgesproken om een tijdelijke voorziening te treffen voor gemeenten, die een stapeling van tekorten ervaren bij de uitvoering van de taken in het sociaal domein. De omvang van de voorziening is € 200 miljoen. De voorziening wordt gevuld met € 100 miljoen in 2018 vanuit VWS en € 100 miljoen in 2018 uit de algemene uitkering. De verdeling van de middelen over de gemeenten zal worden aangeleverd door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

Actualisatie onderuitputting Zorg in natura (Wlz)

Op basis van de actualisatiecijfers wordt de in de VWS-begroting 2018 veronderstelde onderuitputting van de Wlz-leveringsvorm zorg in natura vanaf 2018 verlaagd van 0,6% naar 0,3%. De in de begroting geraamde uitgaven voor zorg in natura vallen hierdoor € 54 miljoen hoger uit. Het budget dat beschikbaar is voor inkoop van zorg in natura verandert niet.

Ramingsbijstelling NHC in Wlz-tarief

De indexering van de normatieve huisvestingscomponent is door het NZa lager vastgesteld dan in de raming was verondersteld. Hierdoor is de raming naar beneden bijgesteld.

Overgangsproblematiek naar Wlz (zorgval)

Bij de overgang van zorg en ondersteuning vanuit de Zvw en/of Wmo naar zorg vanuit de Wlz kunnen cliënten in de thuissituatie te maken krijgen met een terugval in uren zorg (omdat de inzet van Wlz-zorg thuis aan financiële grenzen is gebonden). Om de gevolgen van deze zogenaamde «zorgval» te voorkomen is besloten om de maatwerkregelingen zoals extra kosten thuis (EKT) en de meerzorgregeling uit te verruimen. Om dit te kunnen financieren zijn extra middelen nodig oplopend tot € 40 miljoen in 2022.

Nominaal en onverdeeld Wlz

Dit betreft een aanpassing van het kasritme van de middelen op de post nominaal en onverdeeld Wlz.

Overig beleidsmatig

Deze post is het saldo van verschillende beleidsmatige mutaties.

Technisch

Overheveling middelen tijdelijke voorziening sociaal domein (IBP) (overboeking naar gemeentefonds)

Loon- en prijsbijstelling 2018 Wmo huishoudelijke verzorging, Wmo 2015 en Jeugdwet (overboeking naar gemeentefonds)

Deze mutatie betreft het overboeken van de reservering van de loon- en prijsbijstelling vanaf 2019 naar de integratie-uitkering Sociaal domein (delen Wmo 2015 en Jeugdwet) en de integratie-uitkering Wmo/huishoudelijke verzorging. Vanaf 2019 maken deze budgetten onderdeel uit van de algemene uitkering van het gemeentefonds. Dit betreft een overboeking van het Uitgavenplafond Zorg naar het Uitgavenplafond Rijksbegroting.

Loon- en prijsbijstelling 2018 Wmo huishoudelijke verzorging, Wmo 2015 en Jeugdwet

Deze mutatie betreft het overhevelen van de reservering van de loon- en prijsbijstelling 2018 naar de integratie-uitkering Sociaal domein (delen Wmo 2015 en Jeugdwet) en de integratie-uitkering Wmo/huishoudelijke verzorging voor het jaar 2018.

Loon- en prijsbijstelling 2018 beschermd wonen

Deze mutatie betreft het overhevelen van de reservering van de loon- en prijsbijstelling 2018 naar de integratie-uitkering Sociaal domein, deel beschermd wonen.

Overig technisch

Deze post is het saldo van verschillende technische mutaties.

Ontvangsten

Autonoom

Actualisering zorguitgaven

De lagere ontvangsten (eigen bijdragen + overige baten) in 2017 zijn structureel van aard. De realisatie wijkt af van eerdere geraamde effecten van beleidswijzigingen onder meer vanuit het extramuraliseren, de overheveling van eerstelijns verblijf naar de Zvw en de verlaging van de eigen bijdrage bij het Modulair Pakket Thuis (MPT) en nominale bijstellingen.

3.3. Verticale ontwikkeling van de begrotingsgefinancierde zorguitgaven

Bij de begrotingsgefinancierde zorguitgaven gaat het met name om middelen die op grond van de Wmo 2015 en de Jeugdwet in het gemeentefonds beschikbaar zijn voor de zorg en ondersteuning van jeugdigen, ouderen en mensen met beperkingen. Deze uitgaven staan op de begroting van het gemeentefonds.

Naast de Wmo 2015 en de Jeugdwet vallen enkele andere begrotingsgefinancierde posten onder de brutozorguitgaven. Tot deze categorie horen bepaalde uitgaven voor zorgopleidingen, de uitgaven voor zorg, jeugd en welzijn in Caribisch Nederland, de uitgaven voor de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de subsidie(regelingen) NIPT, abortusklinieken, overgang integrale tarieven medisch-specialistische zorg (MSZ), en kwaliteit, transparantie en patiëntveiligheid. Deze uitgaven worden op de VWS-begroting verantwoord op de artikelen 1, 2, 4 en 8. Ten slotte zijn er bedragen gereserveerd op de aanvullende post van het Ministerie van Financiën die onder het Uitgavenplafond Zorg vallen. Dit betreft onder meer de loon- en prijsbijstelling voor de begrotingsgefinancierde zorguitgaven.

In tabel 5 wordt de ontwikkeling van de begrotingsgefinancierde zorguitgaven weergegeven. De uitgaven die onder de Wmo 2015 en Jeugdwet vallen, worden in tabel 6 gespecificeerd.

Tabel 5 Verticale ontwikkeling van de begrotingsgefinancierde zorguitgaven en aanvullende post Financien 2018–2022 (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Netto begrotingsgefinancierde Zorguitgaven ontwerpbegroting 2018	7.437,0	7.430,2	7.358,9	7.429,9	7.374,0
Bijstellingen Startnota	17,0	– 5.208,0	– 5.218,9	– 5.287,8	– 5.289,7
Netto begrotingsgefinancierde Zorguitgaven NvW begroting 2018	7.454,0	2.222,2	2.140,0	2.142,1	2.084,3
Bijstellingen 1e suppletoire begroting 2018
Wmo 2015 en Jeugdwet (gemeentefonds). Zie tabel 6	193,8	45,8	45,8	45,8	45,8
Autonoom	4,1	9,8	8,6	11,4	0,9
Loon- en prijsontwikkeling	4,1	9,8	8,6	11,4	0,9
Beleidsmatig	– 27,1	– 5,0	15,1	– 1,9	– 1,9
Subsidie NIPT (Artikel 1)	– 8,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Subsidie kwaliteit, transparantie en patiëntveiligheid (Artikel 2)	– 14,0	– 3,0	17,0	0,0	0,0
Subsidieregeling overgang integrale tarieven MSZ (Artikel 2)	2,6	0,0	0,0	0,0	0,0
Zorgopleidingen (Artikel 4)	– 0,5	– 0,5	– 0,5	– 0,5	– 0,5
Zorg, jeugd en welzijn in Caribisch Nederland (Artikel 4)	– 4,0	– 0,1	– 0,1	– 0,1	– 0,1
Wtcg (Artikel 8)	– 1,8	0,0	0,0	0,0	0,0
Loon- en prijsbijstelling begrotingsgefinancierde zorg	– 1,4	– 1,4	– 1,3	– 1,3	– 1,4
Technisch	– 15,0	– 15,0	– 15,0	– 10,0	0,0
H62 Onafhankelijke cliëntondersteuning	– 15,0	– 15,0	– 15,0	– 10,0	0,0
Totaal bijstellingen	155,8	35,6	54,4	45,3	44,8
Netto begrotingsgefinancierde Zorguitgaven 1e suppletoire begroting 2018	7.609,8	2.257,8	2.194,4	2.187,4	2.129,1

De bijstellingen op de begrotingsgefinancierde zorguitgaven worden toegelicht bij de begrotingsartikelen.

Tabel 6 Verticale ontwikkeling van de Wmo- en Jeugdwet-uitgaven 2018–2022 (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Netto Wmo- en Jeugdwet-uitgaven ontwerpbegroting 2018	6.887,8	6.871,6	6.877,0	6.943,3	6.939,9
Bijstellingen Startnota	0,8	– 5.244,6	– 5.250,9	– 5.317,2	– 5.313,8
Netto Wmo- en Jeugdwet-uitgaven NvW begroting 2018	6.888,6	1.627,0	1.626,1	1.626,1	1.626,1
Technisch	193,8	45,8	45,8	45,8	45,8
Loon- en prijsbijstelling 2018 overig Wmo 2015 en Jeugdwet	144,1	0,0	0,0	0,0	0,0
Loon- en prijsbijstelling 2018 beschermd wonen	44,8	45,8	45,8	45,8	45,8
Overige	5,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Totaal bijstellingen 1e suppletoire begroting 2018	193,8	45,8	45,8	45,8	45,8
Netto Wmo- en Jeugdwet-uitgaven 1e suppletoire begroting 2018	7.082,4	1.672,7	1.671,9	1.671,9	1.671,8

Toelichting

Uitgaven

Technisch

Loon- en prijsbijstelling 2018 Wmo huishoudelijke verzorging, Wmo 2015 en Jeugdwet

Deze mutatie betreft het overhevelen van de reservering van de loon- en prijsbijstelling 2018 naar de integratie-uitkering Sociaal domein (delen Wmo 2015 en Jeugdwet) en de integratie-uitkering Wmo/huishoudelijke verzorging voor het jaar 2018.

Loon- en prijsbijstelling 2018 beschermd wonen

Deze mutatie betreft het overhevelen van de reservering van de loon- en prijsbijstelling 2018 naar de integratie-uitkering Sociaal domein, deel beschermd wonen.

4. Verdieping zorguitgaven en -ontvangsten naar sectoren

In deze verdiepingsparagraaf wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling van de zorguitgaven. Deze verdiepingsparagraaf is opgedeeld in de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz). De bijstellingen zijn per sector en deelsector weergegeven en toegelicht. Dit geeft een beeld van de budgettaire ontwikkelingen binnen de afzonderlijke onderdelen van de zorg. De bijstellingen zijn weergegeven ten opzichte van de ontwerpbegroting 2018.

In deze verdiepingsparagraaf worden alleen de mutaties toegelicht die hebben plaatsgevonden na de NvW begroting 2018. Voor een uitgebreide toelichting op de Startnota mutaties wordt verwezen naar de NvW begroting 2018 (TK 34 775 XVI, nr. 15).

De toelichtingen zijn onderverdeeld in verschillende categorieën: autonoom, beleidsmatig en technisch. De afzonderlijke posten worden toegelicht als het hiermee gepaard gaande bedrag hoger is dan € 10 miljoen

De bijstellingen op de begrotingsgefinancierde zorguitgaven worden toegelicht bij de begrotingsartikelen.

4.1. Zorgverzekeringswet (Zvw)

In deze paragraaf wordt ingegaan op de financiële ontwikkelingen binnen de Zvw. In tabel 7 wordt het totaal van de bijstellingen tussen de ontwerpbegroting 2018 en de 1^e suppletoire begroting 2018 voor de Zvw per sector/deelsector weergegeven. Na tabel 7 wordt per sector/deelsector ingegaan op de bijstellingen die hebben plaatsgevonden na de NvW begroting 2018.

Tabel 7 Ontwikkeling van de Zvw-uitgaven per deelsector 2018–2022 (bedragen x € 1 miljoen)

	Stand ontwerpbegroting	Bijstelling Startnota	Stand NvW	Bijstelling 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Bijstelling
	2018	2018	2018	2018	2018	2019	2020	2021	2022
Eerstelijnszorg	5.802,5	0,0	5.802,5	171,7	5.974,2	171,6	171,5	171,5	171,5
Huisartsenzorg	2.999,2	0,0	2.999,2	107,0	3.106,1	106,9	106,9	106,9	106,9
Multidisciplinaire zorgverlening	494,9	0,0	494,9	19,8	514,7	19,8	19,8	19,8	19,8
Tandheelkundige zorg	764,1	0,0	764,1	19,6	783,7	19,6	19,6	19,6	19,6
Paramedische zorg	786,2	0,0	786,2	33,0	819,2	33,0	32,9	32,8	32,8
Verloskundige zorg	260,9	0,0	260,9	– 4,2	256,7	– 4,2	– 4,2	– 4,2	– 4,2
Kraamzorg	314,5	0,0	314,5	3,0	317,5	3,0	3,0	3,0	3,0
Zintuiglijk gehandicapten	182,8	0,0	182,8	– 6,5	176,3	– 6,5	– 6,5	– 6,5	– 6,5
Tweedelijnszorg	24.197,4	0,0	24.197,4	739,2	24.936,6	737,4	737,0	735,7	735,6
Medisch-specialistische zorg	21.840,9	0,0	21.840,9	702,7	22.543,6	701,1	700,6	699,3	699,2
Geriatrische revalidatiezorg en eerstelijns verblijf	1.065,4	0,0	1.065,4	16,3	1.081,7	17,3	17,3	17,3	17,3
Beschikbaarheidbijdrage academische zorg	674,6	0,0	674,6	22,9	697,5	22,9	23,0	23,0	23,0
Beschikbaarheidbijdrage kapitaallasten academische zorg	54,5	0,0	54,5	1,1	55,6	1,1	1,1	1,1	1,1
Beschikbaarheidbijdragen overig medisch-specialistische zorg	92,7	0,0	92,7	4,3	97,0	3,1	3,1	3,1	3,1
Overig curatieve zorg	469,4	0,0	469,4	– 8,2	461,2	– 8,2	– 8,2	– 8,2	– 8,2
Geneeskundige geestelijke gezondheidszorg	3.851,6	0,0	3.851,6	135,3	3.986,9	137,4	137,4	137,4	137,4
Genees- en hulpmiddelen	6.564,6	0,0	6.564,6	– 258,1	6.306,5	– 258,1	– 258,2	– 258,2	– 258,2
Geneesmiddelen	4.969,3	0,0	4.969,3	– 214,4	4.754,9	– 214,5	– 214,5	– 214,5	– 214,5
Hulpmiddelen	1.595,3	0,0	1.595,3	– 43,7	1.551,6	– 43,7	– 43,7	– 43,7	– 43,7
Wijkverpleging	3.778,0	0,0	3.778,0	129,6	3.907,6	130,9	131,2	131,1	131,0
Ziekenvervoer	729,7	0,0	729,7	16,4	746,1	15,3	15,3	15,4	15,4
Ambulancevervoer	611,2	0,0	611,2	20,6	631,8	20,5	20,6	20,6	20,7
Overige ziekenvervoer	118,5	0,0	118,5	– 4,2	114,3	– 5,2	– 5,2	– 5,2	– 5,2
Opleidingen	1.285,8	0,0	1.285,8	43,7	1.329,4	43,6	43,2	41,6	42,4
Grensoverschrijdende zorg	676,9	0,0	676,9	22,6	699,5	22,5	22,5	22,5	22,5
Nominaal en onverdeeld	1.608,7	22,0	1.630,7	– 1.541,0	89,8	– 1.909,1	– 2.231,4	– 2.428,3	– 2.759,8
Bruto Zvw-uitgaven	48.495,3	22,0	48.517,3	– 540,8	47.976,5	– 908,6	– 1.231,5	– 1.431,3	– 1.762,3
Eigen betalingen Zvw	3.308,4	– 100,7	3.207,7	0,0	3.207,7	0,0	0,0	0,0	0,0
Zvw-ontvangsten	3.308,4	– 100,7	3.207,7	0,0	3.207,7	0,0	0,0	0,0	0,0
Netto Zvw-uitgaven	45.186,9	122,7	45.309,6	– 540,8	44.768,8	– 908,6	– 1.231,5	– 1.431,3	– 1.762,3

Eerstelijnszorg (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Huisartsenzorg	103,3	103,3	103,3	103,3	103,3
Multidisciplinaire zorgverlening	16,8	16,8	16,8	16,8	16,8
Tandheelkundige zorg	25,7	25,7	25,7	25,7	25,7
Paramedische zorg	26,7	26,6	26,6	26,5	26,5
Verloskundige zorg	9,0	9,0	9,0	9,0	9,0
Kraamzorg	11,1	11,1	11,1	11,1	11,1
Zintuiglijk gehandicapten	6,2	6,2	6,2	6,2	6,2
Actualisering zorguitgaven
Zintuiglijk gehandicapten	– 12,7	– 12,7	– 12,7	– 12,7	– 12,7
Oefentherapie	– 0,3	– 0,3	– 0,3	– 0,3	– 0,3
Dieetadvisering	2,6	2,6	2,6	2,6	2,6
Kraamzorg	– 8,1	– 8,1	– 8,1	– 8,1	– 8,1
Verloskundige zorg	– 13,3	– 13,3	– 13,3	– 13,3	– 13,3
Ergotherapie	2,7	2,7	2,7	2,7	2,7
Logopedie	1,2	1,2	1,2	1,2	1,2
Tandheelkundige zorg Zvw	– 6,1	– 6,1	– 6,1	– 6,1	– 6,1
Zoals gerapporteerd in het VWS-jaarverslag 2017 vielen de uitgaven voor de eerstelijnszorg in 2017 lager uit dan eerder geraamd. Deze lagere uitgaven worden deels structureel verondersteld. Per saldo gaat het daarbij om circa € 34 miljoen. De lagere uitgaven voor kraamzorg en verloskundige zorg hangen samen met een lager aantal geboorten. Op basis van onderzoek en in gang gezette acties bij de zorg voor zintuiglijk gehandicapten worden de lagere uitgaven in 2017 voor de helft structureel verondersteld.
Technisch
Overig technisch
Huisartsenzorg
Overboeking middelen voor substitutie vanuit sector MSZ	3,6	3,6	3,6	3,6	3,6
Multidisciplinaire zorgverlening
Overboeking middelen voor substitutie vanuit sector MSZ	3,0	3,0	3,0	3,0	3,0
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 6)	171,7	171,6	171,5	171,5	171,5

Tweedelijnszorg (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Medisch-specialistische zorg	709,4	707,8	707,3	706,0	705,9
Geriatrische revalidatiezorg en eerstelijns verblijf	36,0	36,0	36,0	36,0	36,0
Beschikbaarheidbijdrage overig medisch-specialistische zorg	3,0	3,1	3,1	3,1	3,1
Beschikbaarheidbijdrage kapitaallasten academische zorg	1,1	1,1	1,1	1,1	1,1
Beschikbaarheidbijdrage academische zorg	22,9	22,9	23,0	23,0	23,0
Overig curatieve zorg	15,2	15,2	15,2	15,2	15,2
Actualisering zorguitgaven
Overig curatieve zorg	– 20,6	– 20,6	– 20,6	– 20,6	– 20,6
Zoals gerapporteerd in het VWS-jaarverslag 2017 vielen de uitgaven in 2017 circa € 21 miljoen lager uit dan eerder geraamd. Met uitzondering van de trombosediensten en de beleidsregel innovatie is sprake van een stijging van de uitgaven ten opzichte van 2016, maar de stijging is lager dan waarmee in de begroting rekening is gehouden. De onderschrijding wordt structureel verondersteld.
Geriatrische revalidatiezorg	– 18,7	– 18,7	– 18,7	– 18,7	– 18,7
Zoals gerapporteerd in het VWS-jaarverslag 2017 vielen de uitgaven in 2017 circa € 19 miljoen lager uit dan eerder geraamd. De onderschrijding wordt structureel verondersteld.
Technisch
Medisch-specialistische zorg
Overboeking middelen voor substitutie naar huisartsenzorg en MDZ	– 6,7	– 6,7	– 6,7	– 6,7	– 6,7
Overig curatieve zorg
Overheveling trombosezorg naar sector ouderenzorg (Wlz)	– 2,8	– 2,8	– 2,8	– 2,8	– 2,8
Geriatrische revalidatiezorg en eerstelijns verblijf
Overheveling vervoer van GRZ naar overig ziekenvervoer	– 1,0
Beschikbaarheidbijdrage overig medisch-specialistische zorg
Overheveling i.v.m. andere bekostiging van post mortem orgaandonatie vanuit de VWS-begroting; aanvulling op overheveling in begroting 2018	1,3
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 6)	739,2	737,4	737,0	735,7	735,6

Geneeskundige geestelijke gezondheidszorg (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling	134,3	136,4	136,4	136,4	136,4
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Technisch
Ambulantiseringschuif ggz vanuit sector langdurige ggz (Wlz)	1,0	1,0	1,0	1,0	1,0
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 6)	135,3	137,4	137,4	137,4	137,4

Genees- en hulpmiddelen (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Geneesmiddelen	147,6	147,5	147,5	147,5	147,5
Hulpmiddelen	47,4	47,4	47,4	47,4	47,4
Actualisering zorguitgaven
Geneesmiddelen	– 261,5	– 260,3	– 260,4	– 260,4	– 260,4
De onderuitputting bij de geneesmiddelen op basis van de actualisatiecijfers 2017 bedraagt € 261 miljoen. De onderschrijding komt voornamelijk door het koerseffect van de Britse Pond (wat doorwerkt via de Wet geneesmiddelenprijzen), de rol van verzekeraars omtrent de inkoop van geneesmiddelen en een beperkte volumegroei.
Hulpmiddelen	– 90,7	– 88,6	– 88,7	– 89,0	– 89,0
De onderuitputting bij de hulpmiddelen op basis van de actualisatiecijfers 2017 bedraagt € 91 miljoen. Dit is voornamelijk het gevolg van scherpe inkoop (m.n. op hoortoestellen en verzorgingsmiddelen) door zorgverzekeraars in 2016 (dit effect was nog niet structureel doorgetrokken).
Geneesmiddelen
Ramingsbijstelling geneesmiddelen	– 100,0	– 100,0	– 100,0	– 100,0	– 100,0
De verwachte uitgaven aan geneesmiddelen is gegeven de inschatting van het Zorginstituut lager dan eerder geraamd. Dit is onder andere het gevolg van de prijsdruk op geneesmiddelen. Ten aanzien van de uitgaven 2018 is een bijstelling van € 100 miljoen op zijn plaats.
Technisch
Ruimte kader hulpmiddelen	– 0,4	– 2,4	– 2,3	– 2,1	– 2,1
Ruimte kader geneesmiddelen	– 0,1	– 0,7	– 0,6	– 0,6	– 0,6
Ruimte kader geneesmiddelen	– 0,4	– 1,0	– 1,0	– 1,0	– 1,0
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 6)	– 258,1	– 258,1	– 258,2	– 258,2	– 258,2

Wijkverpleging (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling	131,8	131,9	132,2	132,1	132,0
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Technisch
Overheveling naar de VWS-begroting i.v.m. doorbetaling van loon bij ziekte en kortdurend zorgverlof van zorgverleners van pgb-houders.	– 2,2	– 1,0	– 1,0	– 1,0	– 1,0
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 6)	129,6	130,9	131,2	131,1	131,0

Ziekenvervoer (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Ambulancevervoer	20,6	20,5	20,6	20,6	20,7
Overige ziekenvervoer	4,0	4,0	4,0	4,0	4,0
Actualisering zorguitgaven
Overige ziekenvervoer	– 9,2	– 9,2	– 9,2	– 9,2	– 9,2
Zoals gerapporteerd in het VWS-jaarverslag 2017 vielen de uitgaven voor overig ziekenvervoer in 2017 circa € 9 miljoen lager uit dan eerder geraamd. De onderschrijding is in lijn met de ontwikkelingen van de afgelopen jaren. Deze onderschrijding wordt structureel verondersteld en is het gevolg van scherpere inkoop door zorgverzekeraars.
Technisch
Overige ziekenvervoer
Overheveling vervoer van geriatrische revalidatiezorg naar overig ziekenvervoer	1,0
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 6)	16,4	15,3	15,3	15,4	15,4

Opleidingen (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling	43,7	43,6	43,2	41,6	42,4
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 6)	43,7	43,6	43,2	41,6	42,4

Grensoverschrijdende zorg (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling	22,6	22,5	22,5	22,5	22,5
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 6)	22,6	22,5	22,5	22,5	22,5

Nominaal en onverdeeld (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling	– 1.538,4	– 1.538,9	– 1.538,3	– 1.535,3	– 1.535,9
Dit betreft de uitdeling aan de verschillende sectoren van de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Nominale ontwikkeling		– 364,2	– 687,9	– 889,1	– 1.220,3
De raming van de loon- en prijsbijstelling is aangepast op basis van de macro-economische inzichten in het Centraal Economisch Plan van het Centraal Planbureau (CPB).
Technisch
Flankerend beleid hoofdlijnenakkoorden	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0
Overboeking middelen flankerend beleid hoofdlijnenakkoorden	– 2,0	– 2,0	– 2,0	– 2,0	– 2,0
Ruimte nominaal en onverdeeld	– 2,6	– 6,0	– 1,0	0,0	0,0
Middelen nieuwbouw EMA			– 4,2	– 4,0	– 3,7
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 6)	– 1.541,0	– 1.909,1	– 2.231,4	– 2.428,3	– 2.759,8

4.2. Wet langdurige zorg (Wlz)

In deze paragraaf wordt ingegaan op de financiële ontwikkelingen binnen de Wlz. In tabel 8 wordt het totaal van de bijstellingen tussen de ontwerpbegroting 2018 en de 1^e suppletoire begroting 2018 voor de Wlz per sector/deelsector weergegeven. Na tabel 8 wordt per sector/deelsector alleen ingegaan op de bijstellingen die hebben plaatsgevonden na de NvW begroting 2018.

Tabel 8 Ontwikkeling van de Wlz-uitgaven en -ontvangsten per deelsector 2018–2022 (bedragen x € 1 miljoen)

	Stand ontwerpbegroting	Bijstelling Startnota	Stand NvW	Bijstelling 1e suppletoire begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Bijstelling
	2018	2018	2018	2018	2018	2019	2020	2021	2022
Binnen contracteerruimte	18.107,2	0,0	18.107,2	804,6	18.911,8	832,1	856,2	878,7	898,8
Ouderenzorg	9.840,1	0,0	9.840,1	403,3	10.243,4	425,4	445,3	462,8	472,9
Gehandicaptenzorg	6.407,8	0,0	6.407,8	306,9	6.714,7	302,6	302,2	302,4	302,6
Langdurige ggz	576,2	0,0	576,2	– 19,3	556,9	– 19,3	– 19,4	– 19,4	– 19,4
Volledig pakket thuis	444,3	0,0	444,3	66,5	510,7	66,5	66,3	66,3	66,3
Extramurale zorg	623,8	0,0	623,8	– 3,4	620,4	– 3,6	– 3,8	– 4,0	– 4,2
Overige binnen contracteerruimte	215,0	0,0	215,0	50,7	265,7	60,7	65,7	70,7	80,7
Persoonsgebonden budgetten	2.156,2	0,0	2.156,2	– 172,0	1.984,2	– 172,0	– 172,0	– 171,9	– 171,9
Buiten contracteerruimte	1.548,4	49,8	1.598,2	– 915,8	682,4	– 1.099,6	– 1.333,3	– 1.504,2	– 1.731,3
Kapitaallasten (nacalculatie)	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Beheerskosten	185,3	0,0	185,3	8,1	193,4	12,4	8,4	6,2	6,2
Overig buiten contracteerruimte1	396,9	0,0	396,9	62,8	459,7	77,9	77,9	77,9	27,9
Nominaal en onverdeeld	966,2	49,8	1.016,0	– 986,7	29,3	– 1.189,9	– 1.419,6	– 1.588,4	– 1.765,4
Bruto Wlz-uitgaven	21.811,9	49,8	21.861,7	– 283,3	21.578,4	– 439,4	– 649,1	– 797,4	– 1.004,3
Eigen bijdrage Wlz	1.879,1	– 16,2	1.862,9	– 24,8	1.838,1	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8
Wlz-ontvangsten	1.879,1	– 16,2	1.862,9	– 24,8	1.838,1	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8
Netto-Wlz-uitgaven	19.932,8	66,0	19.998,8	– 258,5	19.740,3	– 414,6	– 624,3	– 772,6	– 979,5

Binnen contracteerruimte (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2020	2021
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Ouderenzorg	319,9	342,0	361,9	379,4	389,5
Gehandicaptenzorg	210,4	211,1	210,8	210,9	211,1
Langdurige ggz	19,0	19,0	18,9	18,9	18,9
Volledig pakket thuis	15,2	15,2	15,0	15,0	15,0
Extramurale zorg	21,4	21,2	21,0	20,8	20,6
Overige binnen contracteerruimte	7,4	7,4	7,4	7,4	7,4
Actualisering zorguitgaven
Ouderenzorg	80,6	80,6	80,6	80,6	80,6
Gehandicaptenzorg	144,9	144,9	144,9	144,9	144,9
Langdurige ggz	– 37,3	– 37,3	– 37,3	– 37,3	– 37,3
Volledig pakket thuis	51,2	51,2	51,2	51,2	51,2
Extramurale zorg	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8
Overige binnen contracteerruimte	33,3	33,3	33,3	33,3	33,3
Deze mutatie betreft de doorwerking in 2018 van de actualisering van de uitgaven 2017. Zoals gemeld in het jaarverslag 2017 zijn dit voorlopige cijfers van de NZa, op basis van de tweede ronde productieafspraken.
Ramingsbijstelling uitgaven Wlz	– 100,0	– 105,0	– 105,0	– 105,0	– 105,0
Uit de uitvoeringsgegevens blijkt dat er ruimte is tussen het beschikbare Wlz-kader voor zorg in natura en persoonsgebonden budgetten en de benodigde raming in de begroting. Deze wordt structureel verondersteld. De uitgavenraming wordt in 2018 met € 100 miljoen verlaagd en vanaf 2019 met € 105 miljoen.
Beleidsmatig
Actualisatie onderuitputting Zorg in natura (Wlz)	54,0	54,0	54,0	54,0	54,0
Op basis van de actualisatiecijfers wordt de in de VWS-begroting veronderstelde onderuitputting van de Wlz-leveringsvorm zorg in natura vanaf 2018 verlaagd van 0,6% naar 0,3%. De in de begroting geraamde uitgaven voor zorg in natura worden daarom met € 54 miljoen verhoogd. Het Wlz-kader, het beschikbare budget voor zorg in natura waarmee zorg wordt ingekocht, verandert niet.
Overgangsproblematiek naar Wlz (zorgval)	10,0	20,0	25,0	30,0	40,0
Bij de overgang van zorg en ondersteuning vanuit de Zvw en/of Wmo naar zorg vanuit de Wlz kunnen cliënten in de thuissituatie te maken krijgen met een terugval in uren zorg (omdat de inzet van Wlz-zorg thuis aan financiële grenzen is gebonden). Om de gevolgen van deze zogenaamde «zorgval» te voorkomen is besloten om de maatwerkregelingen zoals extra kosten thuis (EKT) en de meerzorgregeling uit te verruimen. Om dit te kunnen financieren zijn extra middelen nodig oplopend tot € 40 miljoen in 2022.
Technisch
Langdurige ggz
Ambulantiseringschuif ggz naar sector curatieve ggz (Zvw)	– 1,0	– 1,0	– 1,0	– 1,0	– 1,0
Gehandicaptenzorg
Ruimte Zorg in natura	– 2,4	– 2,4	– 2,4	– 2,4	– 2,4
Ouderenzorg
Overheveling trombosezorg vanuit sector overig curatieve zorg (Zvw)	2,8	2,8	2,8	2,8	2,8
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 7)	804,6	832,1	856,2	878,7	898,8

Persoonsgebonden budgetten (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling	75,9	75,9	75,9	75,9	76,0
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Actualisering zorguitgaven	– 247,9	– 247,9	– 247,9	– 247,9	– 247,9
Deze mutatie betreft de doorwerking in 2018 (en volgende jaren) van de actualisering van de uitgaven 2017. Zoals gemeld in het jaarverslag 2017 zijn dit voorlopige cijfers van de NZa, op basis van de tweede ronde productieafspraken.
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 7)	– 172,0	– 172,0	– 172,0	– 171,9	– 171,9

Beheerskosten (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling	6,3	6,0	6,0	6,0	6,0
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Beleidsmatig
Overige beleidsmatig
Kosten onafhankelijke cliëntondersteuning	2,4	2,4	2,4	2,4	2,4
Kasschuif beheerskosten Wlz Pgb	6,4	0,0	0,0	– 2,1	– 2,1
Kasschuif ICT-investeringen PGB2.0-systeem	– 4,0	4,0
Technisch
Ruimte beheerskosten Wlz en maatwerk	– 3,0
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 7)	8,1	12,4	8,4	6,2	6,2

Overige buiten contracteerruimte (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling
Dit betreft de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Bovenbudgettaire vergoedingen	4,5	4,5	4,5	4,5	4,5
Overige Wlz-zorg	8,0	10,7	10,7	10,8	10,8
Opleidingen	1,0	1,0	1,0	1,0	1,0
Actualisering zorguitgaven
Bovenbudgettaire vergoedingen	4,7	4,7	4,7	4,7	4,7
Overige Wlz-zorg	7,0	7,0	7,0	7,0	7,0
De overschrijding is het saldo van overschrijdingen bij de bovenbudgettaire vergoedingen, de tandheelkundige zorg Wlz en overige Wlz-zorg.
Beleidsmatig
Overige Wlz-zorg
Transitiekosten bedrijfsvoering verpleeghuiszorg	50,0	50,0	50,0	50,0
In het programma kwaliteit verpleeghuiszorg is vanuit de tijdelijke transitiemiddelen (2018–2021) € 50 miljoen beschikbaar gesteld voor regionale knelpunten op het gebied van innovatie, ICT of arbeidsmarkt.
Experiment domeinoverstijgende zorg	– 12,4
Binnen de Wlz zijn er incidenteel in 2018 middelen geoormerkt voor een experiment «domeinoverstijgende zorg». Dit experiment wordt niet in 2018 opgestart en de middelen vallen vrij.
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 7)	62,8	77,9	77,9	77,9	27,9

Nominaal en onverdeeld (bedragen x € 1 miljoen)

	2018	2019	2020	2021	2022
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Autonoom
Loon- en prijsbijstelling	– 689,0	– 713,9	– 733,1	– 750,6	– 760,8
Dit betreft de uitdeling aan de verschillende sectoren van de tranche 2018 van de vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling.
Nominale ontwikkeling	– 48,6	– 228,4	– 393,7	– 511,1	– 702,4
De raming van de loon- en prijsbijstelling is aangepast op basis van de macro-economische inzichten in het Centraal Economisch Plan (CEP 2017) van het Centraal Planbureau (CPB).
Beleidsmatig
Tijdelijke voorziening sociaal domein (IBP)	100,0
Met het interbestuurlijk programma (IBP) is afgesproken om een tijdelijke voorziening te treffen voor gemeenten, die een stapeling van tekorten ervaren bij de uitvoering van de taken in het sociaal domein. De omvang van de voorziening is € 200 miljoen. De voorziening wordt gevuld met € 100 miljoen in 2018 vanuit VWS en € 100 miljoen in 2018 uit de algemene uitkering. De verdeling van de middelen over de gemeenten zal worden aangeleverd door de VNG.
Bijstelling LPO care 2017	– 14,9	– 21,8	– 31,7	– 43,6	– 43,5
Op de sector nominaal en onverdeeld Wlz vallen middelen vrij die niet zijn ingezet bij de prijsindexatie 2017.
Bijstelling NHC-raming	11,0	– 7,7	– 29,9	– 36,1	– 42,7
De indexering van de normatieve huisvestingscomponent is door het NZa lager vastgesteld dan in de raming was verondersteld. Hierdoor is de raming naar beneden bijgesteld.
Nominaal en onverdeeld Wlz	– 1,0	32,0	19,0	5,0	– 14,0
Dit betreft een aanpassing van het kasritme van de middelen op de post nominaal en onverdeeld Wlz.
Overig beleidsmatig
Ruimte LPO in verband met vrijval Fort Oranje	– 5,3
Technisch
Overheveling middelen tijdelijke voorziening sociaal domein (IBP) (Overboeking naar gemeentefonds)	– 100,0
Met het interbestuurlijk programma (IBP) is afgesproken om een tijdelijke voorziening te treffen voor gemeenten, die geconfronteerd worden met een stapeling van tekorten bij de uitvoering van de taken in het sociaal domein. De omvang van de voorziening is € 200 miljoen. De voorziening wordt gevuld met € 100 miljoen in 2018 vanuit VWS en € 100 miljoen in 2018 uit de algemene uitkering. De verdeling van de middelen over de gemeenten zal worden aangeleverd door de VNG. Dit bedrag wordt overgeheveld van het Uitgavenplafond Zorg naar de algemene uitkering van het gemeentefonds (Uitgavenplafond Rijksbegroting).
Transitiekosten bedrijfsvoering verpleeghuiszorg	– 50,0	– 50,0	– 50,0	– 50,0
Van de gereserveerde transitiekosten kwaliteitskader verpleeghuiszorg wordt vanuit de tijdelijke transitiemiddelen (2018–2021) € 50 miljoen overgeboekt naar de sector overige Wlz-zorg.
Loon- en prijsbijstelling 2018 Wmo huishoudelijke verzorging, Wmo 2015 en Jeugdwet (Overboeking naar gemeentefonds).		– 154,2	– 154,5	– 156,2	– 156,2
Deze mutatie betreft het overboeken van de reservering van de loon- en prijsbijstelling vanaf 2019 naar de integratie-uitkering Sociaal domein (delen Wmo 2015 en Jeugdwet) en de integratie-uitkering Wmo/huishoudelijke verzorging. Vanaf 2019 maken deze budgetten onderdeel uit van de algemene uitkering van het gemeentefonds. Dit betreft een overboeking van het Uitgavenplafond Zorg naar het Uitgavenplafond Rijksbegroting.
Loon- en prijsbijstelling 2018 Wmo huishoudelijke verzorging, Wmo 2015 en Jeugdwet	– 144,1
Deze mutatie betreft het overboeken van de reservering van de loon- en prijsbijstelling 2018 naar de integratie-uitkering Sociaal domein (delen Wmo 2015 en Jeugdwet) en de integratie-uitkering Wmo/huishoudelijke verzorging voor het jaar 2018.
Loon- en prijsbijstelling 2018 beschermd wonen	– 44,8	– 45,8	– 45,8	– 45,8	– 45,8
Deze mutatie betreft het overboeken van de reservering van de loon- en prijsbijstelling 2018 naar de integratie-uitkering Sociaal domein, deel beschermd wonen.
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 7)	– 986,7	– 1.189,9	– 1.419,6	– 1.588,4	– 1.765,4

Ontvangsten (bedragen x € 1 miljoen)

	2017	2018	2019	2020	2021
Toelichting uitgaven 1e suppletoire begroting
Actualisering zorguitgaven	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8
De lagere ontvangsten (eigen bijdragen + overige baten) in 2017 zijn structureel van aard. De realisatie wijkt af van eerdere geraamde effecten van beleidswijzigingen onder meer vanuit het extramuraliseren, de overheveling van eerstelijns verblijf naar de Zvw en de verlaging van de eigen bijdrage bij het Modulair Pakket Thuis (MPT) en nominale bijstellingen.
Totaal bijstellingen (aansluiting tabel 7)	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8	– 24,8