Nr. 14 VERSLAG HOUDENDE EEN LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

De vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, belast met het voorbereidend onderzoek van dit voorstel van wet, heeft de eer verslag uit te brengen in de vorm van een lijst van vragen met de daarop gegeven antwoorden.

De vragen zijn op 5 oktober 2017 voorgelegd aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Bij brief van 23 oktober 2017 zijn ze door de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport beantwoord.

Met de vaststelling van het verslag acht de commissie de openbare behandeling van het wetsvoorstel voldoende voorbereid.

De fungerend voorzitter van de commissie, Lodders

De griffier van de commissie, Post

Naar zorgmijding bij de no-claimteruggave is geen onderzoek gedaan ten tijde van het ziekenfonds (2005).

Gemiddelde wachttijden heupvervanging (in dagen)

	2010	2015 of 2014
Nederland	53,3	40,0	2015
Verenigd Koninkrijk	89,0	91,0	2014

Gemiddelde wachttijden knievervanging (in dagen)

	2010	2015 of 2014
Nederland	53,3	40,7	2015
Verenigd Koninkrijk	94,4	95,6	2014

Gemiddelde wachttijden cataractoperaties (in dagen)

	2010	2015 of 2014
Nederland	35,0	39,1	2015
Verenigd Koninkrijk	65,1	72,8	2014

Categorie	2014	2015	2016
Gehandicaptenzorg en forensische zorg (bron: Jaarbeeld 2016 IGZ)	770	740	940
Geestelijke gezondheidszorg (bron: Jaarbeeld 2016 IGZ)	900	610	580
Verpleging & verzorging (bron: Jaarbeeld 2016 IGZ)	1.080	1.060	1.160
Medisch-specialistische zorg (bron: Jaarbeeld 2016 IGZ)	1.460	1.570	2.100
Jeugdzorg (bron: jaarbeeld 2016 landelijk toezicht jeugd)	127	210	234

Zvw

De uitgaven bedroegen in 2015 € 297,6 miljoen. In 2016 werd ruim € 307 miljoen aan pgb uitgekeerd. In de Zvw wordt binnen het budgettaire kader voor de wijkverpleegkundige zorg vooraf geen afzonderlijk kader voor het pgb vastgesteld. Na afloop van 2017 zal derhalve pas bekend zijn wat is uitgegeven aan het pgb in dat jaar.

Jeugdwet en Wmo

SVB-gegevens laten zien dat er eind 2015 respectievelijk € 406 miljoen en € 864 miljoen aan het pgb door de gemeenten is toegekend in het kader van de Jeugdwet en de Wmo. Voor 2016 gaat de SVB uit van € 591 miljoen voor de Wmo en € 286 miljoen voor de Jeugdwet. Voorts geldt ook voor de Wmo en de Jeugdwet dat vooraf geen afzonderlijk budgettair kader wordt vastgesteld voor het pgb en er dus voor 2017 nog geen gegevens beschikbaar zijn.

Netto BKZ-uitgaven en -ontvangsten 2000–2017 per wet (bedragen x € 1 miljard)

	2000	2001	2002	20031	2004	2005	2006	20072	2008
Zorgverzekeringswet (Zvw)	17,4	19,2	21,5	23,0	23,2	22,3	23,2	24,0	30,2
Wet langdurige zorg (Wlz)	12,9	14,7	16,8	18,3	19,4	20,4	21,2	21,2	20,2
Wmo (Gemeentefonds)	–	–	–	–	–	–	–	1,4	1,5
Jeugdwet (Gemeentefonds)	–	–	–	–	–	–	–	–	–
Overig begrotingsgefinancierd (VWS-begroting)	1,7	2,0	2,4	–	–	–	–	0,6	0,7
Netto-BKZ-uitgaven	32,0	35,8	40,7	41,3	42,7	42,7	44,5	47,3	52,6
	2009	20103	2011	2012	2013	2014	20154	2016	2017
Zorgverzekeringswet (Zvw)	32,4	34,0	34,5	34,7	36,5	36,1	38,8	40,8	43,0
Wet langdurige zorg (Wlz)	21,6	22,7	23,6	26,2	25,5	25,8	17,8	17,9	18,6
Wmo (Gemeentefonds)	1,5	1,5	1,5	1,5	1,6	1,7	4,9	4,9	4,9
Jeugdwet (Gemeentefonds)	–	–	–	–	–	–	2,0	1,9	1,9
Overig begrotingsgefinancierd (VWS-begroting)	0,8	1,3	1,8	1,9	0,6	0,6	0,5	0,4	0,5
Netto-BKZ-uitgaven	56,3	59,4	61,3	64,3	64,2	64,2	64,1	66,1	68,8

Overzicht maatregelen en intensiveringen sinds Rutte I (bedragen x € 1 miljoen)

	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
Maatregelen
Zvw	–242,0	–312,0	–362,0	–1.782,0	–1.902,0	–1.902,0	–1.902,0	–1.902,0	–1.902,0
Maatregelen marktwerking curatieve zorg	0,0	0,0	–40,0	–90,0	–130,0	–170,0	–170,0	–170,0	–170,0
Verlagen aantal vergoedezittingen eerstelijns psycholoog	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0
Doelmatigheidsmaatregelen GGZ	0,0	0,0	0,0	0,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0
Driedrempelvariant eigen bijdrage GGZ	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0
GGZ sector verschuiving	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Stimuleren zelfmanagement cliënt (E-health) en versterking eerstelijns GGZ	0,0	0,0	0,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0
Zelf betalen no-show GGZ	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0
Korting geneesmiddelenkader cf Regeerakkoord	–32,0	–32,0	–32,0	–32,0	–32,0	–32,0	–32,0	–32,0	–32,0
Pakketaanpassing fysiotherapie	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0
Afschaffen werelddekking (buiten de EU)	–30,0	–60,0	–60,0	–60,0	–60,0	–60,0	–60,0	–60,0	–60,0
Toetsen of uitgaven van verzekeraars conform het verzekerde basispakket zijn	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0
Vooraf besluitvorming toelating tot het collectief verzekerde basispakket	–30,0	–40,0	–50,0	–70,0	–70,0	–70,0	–70,0	–70,0	–70,0
IVF uit het basispakket	0,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0
Verbeteren governance en het beperken van gouden handdrukken.	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0
Verzekerde prestaties gericht op behandeling van een lage ziektelast uit het basispakket	0,0	0,0	0,0	–1.300,0	–1.300,0	–1.300,0	–1.300,0	–1.300,0	–1.300,0
AWBZ	–20,0	–80,0	–260,0	–834,0	–959,0	–959,0	–959,0	–959,0	–959,0
Revalidatiezorg	0,0	0,0	0,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0
Overheveling dagbesteding en begeleiding naar Wmo	0,0	–20,0	–140,0	–140,0	–140,0	–140,0	–140,0	–140,0	–140,0
scheiden wonen en zorg	0,0	0,0	0,0	–100,0	–140,0	–140,0	–140,0	–140,0	–140,0
beperken doelgroep AWBZ (IQ-maatregel)	–20,0	–60,0	–120,0	–210,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0
Overhevelen zorg voor jeugd naar gemeenten	0,0	0,0	0,0	–54,0	–99,0	–99,0	–99,0	–99,0	–99,0
compensatie eigen bijdrage?	0,0	0,0	0,0	–32,9	–32,9	–32,9	–32,9	–32,9	–32,9
opbrengst eigen risico	0,0	0,0	0,0	–247,1	–247,1	–247,1	–247,1	–247,1	–247,1
Overig begrotingsgefinancierd	–10,3	–4,2	–6,6	–11,6	–11,6	–11,6	–11,6	–11,6	–11,6
loon- en prijsbijstelling	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0
Overig	–0,3	5,8	3,4	–1,6	–1,6	–1,6	–1,6	–1,6	–1,6
Intensiveringen
Zvw	46,7	192,8	131,0	233,9	280,0	280,0	280,0	280,0	280,0
Naar aanvullende verzekeringen overhevelen van aandoeningen met lage ziektelast (doorwerking op compensatie eigen risico)	0,0	0,0	0,0	32,9	32,9	32,9	32,9	32,9	32,9
Naar aanvullende verzekeringen overhevelen van aandoeningen met lage ziektelast (doorwerking op eigen risico)	0,0	0,0	0,0	247,1	247,1	247,1	247,1	247,1	247,1
Overig	46,7	192,8	131,0	–46,1	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
AWBZ/Wlz	810,7	913,4	870,2	741,3	778,0	778,0	778,0	778,0	778,0
Tariefsverhoging intramurale zorg (GHZ, V&V, GGZ)	142,0	142,0	142,0	142,0	142,0	142,0	142,0	142,0	142,0
ZZP	636,0	636,0	636,0	636,0	636,0	636,0	636,0	636,0	636,0
Overig	32,7	135,4	92,2	–36,7	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Overig begrotingsgefinancierd	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0
nog in te vullen maatregelen	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0

Overzicht maatregelen en intensiveringen OW 2012 (bedragen x € 1 miljoen)

	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
Maatregelen
Zvw	–1.261,2	–1.257,2	–1.239,2	–1.239,2	–1.239,2	–1.239,2	–1.239,2	–1.239,2	–1.239,2
Tariefmaatregel huisartsen	–132,0	–132,0	–132,0	–132,0	–132,0	–132,0	–132,0	–132,0	–132,0
Hoofdlijnenakkoord instellingen voor medisch specialistische zorg	–265,0	–265,0	–265,0	–265,0	–265,0	–265,0	–265,0	–265,0	–265,0
Korting academische component	–10,0	–20,0	–30,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0
Afzien van pakketopname beweegkuur	–69,0	–30,0	–19,0	–9,0	–9,0	–9,0	–9,0	–9,0	–9,0
Pakketuitname dieetadvisering	–42,0	–42,0	–42,0	–42,0	–42,0	–42,0	–42,0	–42,0	–42,0
Pakketuitname maagzuurremmers	–75,0	–75,0	–58,0	–58,0	–58,0	–58,0	–58,0	–58,0	–58,0
Pakketuitname stoppen met roken	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0
Tariefkorting logopedie	–6,0	–6,0	–6,0	–6,0	–6,0	–6,0	–6,0	–6,0	–6,0
Maatregel fysiotherapie	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0
Tariefmaatregel verloskunde	–4,0	–4,0	–4,0	–4,0	–4,0	–4,0	–4,0	–4,0	–4,0
Kosten oneigenlijk gebruik SEH verhalen op patiënt	0,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0	–10,0
Maatregel farmaceutische hulp	–42,0	–57,0	–57,0	–57,0	–57,0	–57,0	–57,0	–57,0	–57,0
Maatregelen ggz	–393,0	–393,0	–393,0	–393,0	–393,0	–393,0	–393,0	–393,0	–393,0
Rechtmatigheid Zvw	–7,0	–7,0	–7,0	–7,0	–7,0	–7,0	–7,0	–7,0	–7,0
Eigen bijdrage Zvw	–146,2	–146,2	–146,2	–146,2	–146,2	–146,2	–146,2	–146,2	–146,2
AWBZ	–139,0	–310,0	–863,0	–939,0	–939,0	–939,0	–939,0	–939,0	–939,0
Maatregel persoonsgebonden budgetten	–119,0	–290,0	–843,0	–919,0	–919,0	–919,0	–919,0	–919,0	–919,0
Inzet taakstellende intensiveringsmiddelen	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0
Overig begrotingsgefinancierd	0,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0
Inkomensafhankelijke Wtcg	0,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0
Intensiveringen
Zvw	351,6	334,2	357,6	381,0	381,0	381,0	381,0	381,0	381,0
Verlaging eerdere korting ziekenhuizen	235,2	235,2	235,2	235,2	235,2	235,2	235,2	235,2	235,2
Verlaging eerdere tariefskorting medisch specialisten	42,4	42,4	42,4	42,4	42,4	42,4	42,4	42,4	42,4
Invoering darmkankerscreening	0,0	16,6	40,0	61,4	61,4	61,4	61,4	61,4	61,4
Hulpmiddelen	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0
Ramingbijstelling eigen risico Zvw	54,0	20,0	20,0	22,0	22,0	22,0	22,0	22,0	22,0
AWBZ/Wlz	134,0	151,0	129,5	115,0	115,0	115,0	115,0	115,0	115,0
Ramingsbijstelling kapitaallasten	34,0	52,0	30,5	16,0	16,0	16,0	16,0	16,0	16,0
Niet doorgaan maatregel minimale eigen betalingen AWBZ	80,0	80,0	80,0	80,0	80,0	80,0	80,0	80,0	80,0
Besparingsverlies beperken doelgroep AWBZ (IQ-maatregel)	20,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Ramingbijstelling eigen bijdrage AWBZ	0,0	19,0	19,0	19,0	19,0	19,0	19,0	19,0	19,0
Overig begrotingsgefinancierd	65,2	65,2	64,5	64,1	64,1	64,1	64,1	64,1	64,1
Caribisch Nederland	15,2	15,2	14,5	14,1	14,1	14,1	14,1	14,1	14,1
Tekort budget Wtcg	50,0	50,0	50,0	50,0	50,0	50,0	50,0	50,0	50,0

Overzicht maatregelen en intensiveringen OW 2013 (bedragen x € 1 miljoen)

	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
Maatregelen
Zvw	0,0	–997,0	–1.042,0	–1.042,0	–1.042,0	–1.042,0	–1.042,0	–1.042,0	–1.042,0
Bestuurlijk akkoord curatieve ggz	0,0	–75,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0
Rollator en overige eenvoudige loophulpmiddelen uit het basispakket	0,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0
Aanpassing tarieven kaakchirurgie	0,0	0,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0
Overheveling FZO naar de VWS begroting	0,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0	–20,0
Eigen bijdrage verpleegdag € 7,50 instellingen medisch specialistische zorg	0,0	–55,0	–55,0	–55,0	–55,0	–55,0	–55,0	–55,0	–55,0
Nieuwe bekostiging hoortoestellen	0,0	–27,0	–27,0	–27,0	–27,0	–27,0	–27,0	–27,0	–27,0
Verhogen eigen risico tot € 350 met compensatie lage inkomens	0,0	–800,0	–800,0	–800,0	–800,0	–800,0	–800,0	–800,0	–800,0
AWBZ	0,0	–790,0	–820,0	–870,0	–970,0	–970,0	–970,0	–970,0	–970,0
Extramuralisering AWBZ	0,0	–20,0	–50,0	–100,0	–200,0	–200,0	–200,0	–200,0	–200,0
Onder contracteerruimte brengen van bovenbudgettaire vergoedingen	0,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0	–40,0
Ongedaan maken tariefsverhoging 5% PGB intramuraal	0,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0
Ongedaan maken verhoging ZZP-tarief ggz/ghz	0,0	–280,0	–280,0	–280,0	–280,0	–280,0	–280,0	–280,0	–280,0
Verlaging groeiruimte tot niveau demografie	0,0	–150,0	–150,0	–150,0	–150,0	–150,0	–150,0	–150,0	–150,0
Verlaging vergoeding vervoerskosten instellingen	0,0	–150,0	–150,0	–150,0	–150,0	–150,0	–150,0	–150,0	–150,0
Verlaging budget Wmo vermogensinkomensbijtelling	0,0	–34,0	–34,0	–34,0	–34,0	–34,0	–34,0	–34,0	–34,0
Vermogensinkomensbijtelling AWBZ	0,0	–86,0	–86,0	–86,0	–86,0	–86,0	–86,0	–86,0	–86,0
Intensiveringen
Zvw	114,4	335,4	315,4	316,4	316,4	316,4	316,4	316,4	316,4
Correctie overgangsbeleid prestatiebekostiging	0,0	37,0	37,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Dieetadvisering in het pakket	0,0	44,0	44,0	44,0	44,0	44,0	44,0	44,0	44,0
Rechtmatigheid conform Zvw	47,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Ondersteuning stoppen met roken	0,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0	20,0
Aanpassing tariefkorting huisartsen	34,3	34,3	34,3	34,3	34,3	34,3	34,3	34,3	34,3
Aanpassing tariefkorting logopedie	1,1	1,1	1,1	1,1	1,1	1,1	1,1	1,1	1,1
Aanpassing tariefkorting verloskunde	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0	2,0
Werelddekking	30,0	60,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Ramingsbijstelling eigen risico	0,0	82,0	122,0	160,0	160,0	160,0	160,0	160,0	160,0
Verzachten eigen bijdrage GGZ	0,0	55,0	55,0	55,0	55,0	55,0	55,0	55,0	55,0
AWBZ/Wlz	0,0	315,7	435,7	625,7	705,7	705,7	705,7	705,7	705,7
Beschikbaarheidsbijdrage opleidingen AWBZ	0,0	25,7	25,7	25,7	25,7	25,7	25,7	25,7	25,7
Uitstel overheveling begeleiding naar de Wmo	0,0	80,0	140,0	140,0	140,0	140,0	140,0	140,0	140,0
Terugdraaien IQ-maatregel	0,0	60,0	120,0	210,0	250,0	250,0	250,0	250,0	250,0
Scheiden wonen en zorg	0,0	0,0	0,0	100,0	140,0	180,0	180,0	180,0	180,0
Toekomstbestendiger maken persoonsgebonden budgetten	0,0	150,0	150,0	150,0	150,0	150,0	150,0	150,0	150,0

Overzicht maatregelen en intensiveringen OW 2014 (bedragen x € 1 miljoen)

	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
Maatregelen
Zvw	0,0	0,0	–688,0	–1.853,6	–2.712,6	–3.822,6	–3.822,6	–3.822,6	–3.822,6
Hoofdlijnenakkoord 2013	0,0	0,0	–250,0	–500,0	–750,0	–1.000,0	–1.000,0	–1.000,0	–1.000,0
Ramingsbijstelling geneesmiddelen	0,0	0,0	–150,0	–300,0	–300,0	–300,0	–300,0	–300,0	–300,0
Beperking groei medisch-specialistische zorg, ggz, huisartsen RA Rutte-Asscher	0,0	0,0	0,0	–355,0	–760,0	–1.175,0	–1.175,0	–1.175,0	–1.175,0
Stringent pakketbeheer RA Rutte-Asscher	0,0	0,0	0,0	0,0	–75,0	–225,0	–225,0	–225,0	–225,0
Verlaging ILO 2014–2017	0,0	0,0	–88,0	–261,0	–340,0	–485,0	–485,0	–485,0	–485,0
Dekking intensivering wijkverpleegkundige	0,0	0,0	0,0	–50,0	–100,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0
Honoraria medisch specialisten	0,0	0,0	0,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0
Concentratie topreferente zorg	0,0	0,0	0,0	–70,0	–70,0	–70,0	–70,0	–70,0	–70,0
Afschaffen inkomensondersteunende regelingen	0,0	0,0	–200,0	–200,0	–200,0	–200,0	–200,0	–200,0	–200,0
Korting honoraria kaakchirurgie	0,0	0,0	0,0	–17,6	–17,6	–17,6	–17,6	–17,6	–17,6
AWBZ/Wlz	0,0	–118,9	–791,8	–2.406,2	–2.746,9	–3.514,5	–3.514,5	–3.514,5	–3.514,5
Maatregel persoonlijke verzorging en decentralisatie begeleiding (RA)	0,0	0,0	0,0	–1.607,0	–1.607,0	–1.622,0	–1.622,0	–1.622,0	–1.622,0
Tariefskorting AWBZ (Korting contracteerruimte ZIN)	0,0	0,0	–330,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Landelijke invoering intramurale AWBZ (RA)	0,0	0,0	0,0	0,0	–45,0	–500,0	–500,0	–500,0	–500,0
Verlaging ILO 2014–2017	0,0	0,0	–60,0	–215,0	–314,0	–425,0	–425,0	–425,0	–425,0
Tariefmaatregel intramurale zorg	0,0	0,0	–160,0	–200,0	–200,0	–250,0	–250,0	–250,0	–250,0
Beperken groeiruimte / contracteerruimte	0,0	0,0	–21,0	–21,0	–169,0	–260,0	–260,0	–260,0	–260,0
Extramuraliseren ZZP 4 (RA)	0,0	0,0	0,0	0,0	–35,0	–70,0	–70,0	–70,0	–70,0
Nominaal beeld	0,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0	–100,0
Compensatie extramuraliseren zzp's	0,0	–18,9	–68,9	–31,3	–45,0	–55,6	–55,6	–55,6	–55,6
Verhogen intramurale eigen bijdrage AWBZ	0,0	0,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0
Wtcg afschaffen/Korting extramurale eigen bijdrage AWBZ en Wmo	0,0	0,0	0,0	–180,0	–180,0	–180,0	–180,0	–180,0	–180,0
Uitname t.b.v. beheerskosten CAK	0,0	0,0	–1,9	–1,9	–1,9	–1,9	–1,9	–1,9	–1,9
Wmo hv	0,0	0,0	–55,1	–1.030,1	–1.195,1	–1.195,1	–1.195,1	–1.195,1	–1.195,1
Korting huishoudelijke verzorging	0,0	0,0	0,0	–975,0	–1.140,0	–1.140,0	–1.140,0	–1.140,0	–1.140,0
Uitkering maatwerk	0,0	0,0	–55,1	–55,1	–55,1	–55,1	–55,1	–55,1	–55,1
Jeugd	0,0	0,0	0,0	–15,0	–44,0	–73,0	–73,0	–73,0	–73,0
Ontschotten jeugdzorg (RA)	0,0	0,0	0,0	–15,0	–44,0	–73,0	–73,0	–73,0	–73,0
Overig begrotingsgefinancierd	3,4	147,5	–73,4	–349,4	–410,3	–411,2	–411,2	–411,2	–411,2
Mutatie Zorgopleidingen (begroting VWS)	34,7	134,2	–71,5	–10,5	–5,5	–2,5	–2,5	–2,5	–2,5
Mutatie Wtcg (begroting VWS)	–31,2	13,3	–1,9	–338,9	–404,7	–408,7	–408,7	–408,7	–408,7
Intensiveringen
Zvw	8,4	164,9	296,2	1.567,2	1.626,2	1.788,2	1.788,2	1.788,2	1.788,2
Lage ziektelast	0,0	0,0	0,0	1.200,0	1.200,0	1.200,0	1.200,0	1.200,0	1.200,0
Stringent pakketbeheer RA Rutte-Verhagen	0,0	0,0	10,0	30,0	30,0	30,0	30,0	30,0	30,0
Intensivering wijkverpleegkundige	0,0	0,0	0,0	50,0	100,0	250,0	250,0	250,0	250,0
Harmoniseren pensioenen en verzachten korting Opleidingsfonds	0,0	0,0	37,0	51,0	60,0	67,0	67,0	67,0	67,0
Compensatie ggz-kader (m.n. jeugd-ggz)	0,0	0,0	10,0	40,0	40,0	45,0	45,0	45,0	45,0
Werelddekking	0,0	0,0	60,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Tariefsaanpassing logopedie	8,4	19,9	34,2	34,2	34,2	34,2	34,2	34,2	34,2
Overheveling pensioenfonds UMC's	0,0	0,0	0,0	17,0	17,0	17,0	17,0	17,0	17,0
Eigen bijdrage ggz/verpleegdag	0,0	145,0	145,0	145,0	145,0	145,0	145,0	145,0	145,0
AWBZ/Wlz	0,0	17,0	265,0	295,0	395,0	645,0	645,0	645,0	645,0
Verzachten extramuraliseren	0,0	0,0	0,0	30,0	130,0	280,0	280,0	280,0	280,0
Verzachten vermogensinkomensbijtelling	0,0	17,0	17,0	17,0	17,0	17,0	17,0	17,0	17,0
Verzachten RA: intramurale eigen bijdrage	0,0	0,0	248,0	248,0	248,0	248,0	248,0	248,0	248,0
Intensivering arbeidsmarkt zorg (RA)	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	100,0	100,0	100,0	100,0
Wmo hv	0,0	15,0	153,7	1.219,0	1.289,0	1.291,0	1.291,0	1.291,0	1.291,0
Verzachten korting huishoudelijke verzorging	0,0	0,0	0,0	510,0	530,0	530,0	530,0	530,0	530,0
Middelen maatwerkvoorziening (compensatie afschaffen Wtcg)	0,0	0,0	100,0	709,0	759,0	761,0	761,0	761,0	761,0
Compensatie Wmo extramuraliseren zzp's	0,0	15,0	53,7	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Jeugd	0,0	0,0	0,0	35,0	35,0	35,0	35,0	35,0	35,0
Schrappen eigen bijdrage jeugdzorg	0,0	0,0	0,0	35,0	35,0	35,0	35,0	35,0	35,0
Overig begrotingsgefinancierd	20,9	13,4	5,6	9,8	5,1	1,6	1,6	1,6	1,6
Mutatie Caribisch Nederland (begroting VWS)	20,9	13,4	5,4	8,6	3,8	0,2	0,2	0,2	0,2
Overige	0,0	0,0	0,2	1,2	1,3	1,4	1,4	1,4	1,4

Overzicht maatregelen en intensiveringen OW 2015 (bedragen x € 1 miljoen)

	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
Maatregelen
Zvw	0	0	–15,1	–319,6	–476,2	–623,3	–616,3	–616,3	–616,3
Ramingsbijstelling geneesmiddelen	0	0	–15,1	–193,3	–243,9	–313,0	–313,0	–313,0	–313,0
Dekking plan van aanpak NVWA	0	0	0,0	–10,3	–10,3	–10,3	–10,3	–10,3	–10,3
Kasschuif middelen subsidieregeling overgang integrale tarieven MSZ	0	0	0,0	75,0	0,0	–25,0	–25,0	–25,0	–25,0
Plafond beschikbaarheidbijdrage academische zorg	0	0	0,0	–36,0	–57,0	–80,0	–73,0	–73,0	–73,0
Tariefstelling hulpmiddelen	0	0	0,0	–145,0	–145,0	–145,0	–145,0	–145,0	–145,0
Sociale wijkteams	0	0	0,0	–10,0	–20,0	–50,0	–50,0	–50,0	–50,0
AWBZ/Wlz	0	0	–12,8	–248,0	–564,0	–574,0	–687,0	–750,0	–750,0
Begrotingsafspraken 2014
Doelmatiger Zorginkoop AWBZ	0	0	0,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0	–30,0
Transitie hervorming langdurige zorg	0	0	0,0	–100,0	–110,0	–120,0	–120,0	–120,0	–120,0
Zorgakkoord december
Beperken groeiruimte tot demo	0	0	0,0	–103,0	–409,0	–409,0	–409,0	–409,0	–409,0
Zorgakkoord april 2014
Overheveling bovenbudgettaire vergoedingen	0	0	0,0	–15,0	–15,0	–15,0	–15,0	–15,0	–15,0
Pgb-trekkingsrechten	0	0	-12,8	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Ramingsbijstelling groeiruimte care	0	0	0,0	0,0	0,0	0,0	–113,0	–176,0	–176,0
Wmo hv	0	0	–0,2	–142,3	–142,3	–142,3	–142,3	–142,3	–142,3
Zorgakkoord april 2014
Overheveling Wmo HV	0	0	–0,2	–142,3	–142,3	–142,3	–142,3	–142,3	–142,3
Wmo 2015	0	0	0,0	–14,7	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Bijdrage VNG Wmo	0	0	0,0	–14,7	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Overig begrotingsgefinancierd	0	0	0,0	–337,9	–363,0	–488,0	–488,0	–488,0	–438,0
Budget na afschaffing Wtcg en CER	0	0	0,0	–438,0	–438,0	–438,0	–438,0	–438,0	–438,0
Kasschuif middelen arbeidsmarkt intensivering	0	0	0,0	75,0	75,0	–50,0	–50,0	–50,0	0,0
Wmo	0	0	0,0	40,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Overig	0	0	0,0	-14,9	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Intensiveringen
Zvw	0	0	12,5	112,5	137,5	90,0	90,0	90,0	90,0
Voorwaardelijke toelating geneeskundige zorg (intramuraal)	0	0	12,5	37,5	62,5	75,0	75,0	75,0	75,0
Werelddekking	0	0	0,0	60,0	60,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Overheveling bovenbudgettaire vergoedingen	0	0	0,0	15,0	15,0	15,0	15,0	15,0	15,0
AWBZ/Wlz	0	0	0,0	530,0	408,0	420,0	425,0	435,0	435,0
Zorgakkoord december
Overgangsrecht Wlz	0	0	0,0	125,0	73,0	70,0	65,0	65,0	65,0
Overgangsrecht Wmo	0	0	0,0	200,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Overgangsproblematiek Zvw	0	0	0,0	100,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Verzachting taakstelling Hlz	0	0	0,0	0,0	200,0	200,0	200,0	200,0	200,0
Zorgakkoord april 2014
Middelen instelling extra plaatsen	0	0	0,0	5,0	35,0	50,0	60,0	70,0	70,0
Extra middelen intramurale begeleiding	0	0	0,0	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0
Wmo 2015	0	0	0,0	195,0	165,0	50,0	40,0	40,0	40,0
Zorgakkoord april 2014
Verzachting Wmo	0	0	0,0	195,0	165,0	50,0	40,0	40,0	40,0
Jeugd	0	0	0,0	20,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Zorgakkoord april 2014
Verzachting jeugd sociaal domein	0	0	0,0	20,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Overig begrotingsgefinancierd	0	0	0,2	142,3	142,3	142,3	142,3	142,3	142,3
Volume index 2014	0	0	0,2	30,4	30,4	30,4	30,4	30,4	30,4
Volume index 2015	0	0	0,0	34,1	34,1	34,1	34,1	34,1	34,1
Effect extramuralisatie	0	0	0,0	77,8	77,8	77,8	77,8	77,8	77,8

Overzicht maatregelen en intensiveringen OW 2016 (bedragen x € 1 miljoen)

	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
Maatregelen
Zvw	0	0	0	–497,1	–817,1	–613,4	–597,5	–597,5	–597,5
Tarieven tandheelkunde	0	0	0	–18,0	–35,0	–35,0	–35,0	–35,0	–35,0
Additionele ruimte geneesmiddelen	0	0	0	–149,2	–291,3	–350,0	–345,0	–345,0	–345,0
Overheveling subsidieregeling kwaliteitsimpuls personeel ziekenhuiszorg	0	0	0	–37,4	–37,4	–37,4	–37,4	–37,4	–37,4
Dekking ophoging budget eerstelijnsverblijf	0	0	0	–33,5	–42,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Uitstel overgang eerstelijnsverblijf naar Zvw	0	0	0	–96,3	–180,5	0,0	0,0	0,0	0,0
IJklijnmuaties beleidsbrief kwaliteit loont	0	0	0	–10,0	–13,0	–14,5	–14,5	–14,5	–14,5
Vrijval nominaal en onverdeeld	0	0	0	–164,8	–193,0	–153,8	–153,8	–153,8	–153,8
Herverdelingseffecten Zvw	0	0	0	7,0	–4,7	–4,7	–4,7	–4,7	–4,7
Overige	0	0	0	5,0	–20,2	–18,0	–7,1	–7,1	–7,1
AWBZ/Wlz	0	0	0	–346,2	–633,3	–969,1	–976,5	–966,5	–961,5
Dekking ophogen budget eerstelijnsverblijf	0	0	0	–33,5	–35,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Wlz uitvoeringskosten	0	0	0	–55,0	–55,0	–55,0	–55,0	–55,0	–55,0
Dekking uitgaven SVB pgb's	0	0	0	–42,7	–8,4	–8,4	–5,7	–5,7	–5,7
Dekking pgb-tekort	0	0	0	0,0	–116,0	–176,0	–176,0	–176,0	–176,0
Kasschuif groeiruimte care	0	0	0	–50,0	50,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Vrijval CIZ	0	0	0	–23,0	–23,0	–23,0	–23,0	–23,0	–23,0
Ruimte abortusklinieken	0	0	0	–11,3	–11,3	–11,3	–11,3	–11,3	–11,3
Invoering NHC Jeugd	0	0	0	0,0	–11,0	–20,0	–28,0	–28,0	–28,0
Herverdelingseffecten Wlz	0	0	0	0,0	–208,0	–446,0	–446,0	–446,0	–446,0
Onderuitputting contracteerruimte Wlz	0	0	0	–22,9	–40,3	–40,3	–40,3	–40,3	–40,3
Overige	0	0	0	–13,8	–63,3	–66,1	–66,2	–66,2	–66,2
Eigen bijdrage Wlz	0	0	0	–94,0	–112,0	–123,0	–125,0	–115,0	–110,0
Wmo 2015	0	0	0	19,2	–21,5	–12,5	–12,5	–12,5	–52,3
Dekking middelen huishoudelijke hulp-toelage	0	0	0	0,0	0,0	–10,0	–10,0	–10,0	–50,0
Onvolkomendheid woonplaatsbeginsel jeugdzorg	0	0	0	20,0	–20,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Overige	0	0	0	–0,8	–1,5	–2,5	–2,5	–2,5	–2,3
Jeugd	0	0	0	–20,0	46,8	38,8	39,7	39,7	39,7
Herverdelingseffecten Jeugd	0	0	0	–20,0	46,8	38,8	39,7	39,7	39,7
Intensiveringen
Zvw	0	0	0	35,0	115,0	39,5	39,5	39,5	39,5
Darmkankerscreening	0	0	0	25,0	25,0	25,0	25,0	25,0	25,0
Ophogen budget eerstelijnsverblijf	0	0	0	0,0	77,0	0,0	0,0	0,0	0,0
P&M-intensivering beleidsbrief Kwaliteit Loont	0	0	0	10,0	13,0	14,5	14,5	14,5	14,5
AWBZ/Wlz	0	0	0	469,9	842,7	743,2	780,5	716,5	726,5
Ophogen budget eerstelijnsverblijf	0	0	0	67,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Uitstel overgang eerstelijnsverblijf naar Zvw	0	0	0	96,3	180,5	0,0	0,0	0,0	0,0
Kosten SVB pgb trekkingsrechten	0	0	0	42,7	8,4	8,4	5,7	5,7	5,7
Pgb-tekort Wlz wegens hogere toestroom	0	0	0	91,0	133,0	160,0	160,0	160,0	160,0
Extramuraliseringseffecten (zzp's 1–3 en zzp4)	0	0	0	150,0	259,0	338,0	378,0	309,0	274,0
Huishoudelijke hulp Wlz MPT	0	0	0	0,0	27,0	27,0	27,0	27,0	27,0
Passend onderwijs	0	0	0	22,9	57,3	57,3	57,3	57,3	57,3
Compensatie RA-maatregel kern-awbz in 2016	0	0	0	0,0	45,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Enveloppe: waardigheid en trots	0	0	0	0,0	132,5	152,5	152,5	157,5	202,5
Wmo 2015	0	0	0	49,4	266,4	419,0	419,7	419,7	419,7
Huishoudelijke hulp toelage	0	0	0	13,5	66,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Meeropbrengst pgb trekkingsrechten gemeenten	0	0	0	20,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Lpo tranche 2015	0	0	0	6,9	6,9	6,7	6,8	6,8	6,8
Capaciteitsreductie gesloten jeugdzorg	0	0	0	9,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Herverdelingseffecten Wmo 2015	0	0	0	0,0	193,5	412,3	412,9	412,9	412,9
Overig begrotingsgefinancierd	0	0	0	–39,2	99,4	104,2	34,4	26,6	36,4
Overig	0	0	0	–39,2	99,4	104,2	34,4	26,6	36,4

Overzicht maatregelen en intensiveringen OW 2017 (bdragen X € 1 miljoen)

	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
Maatregelen
Zvw	0	0	0	0	–619,1	–956,0	–975,8	–1.010,8	–1.035,7
Schadevergoeding Erasmus MC	0	0	0	0	–4,0	–87,5	–87,5	–68,0	0,0
Taakstelling stringent pakketbeheer	0	0	0	0	75,0	225,0	225,0	225,0	225,0
Invulling stringent pakketbeheer msz	0	0	0	0		–125,0	–150,0	–150,0	–150,0
Invulling stringent pakketbeheer ggz	0	0	0	0	–25,0	–25,0	–25,0	–25,0	–25,0
Invulling stringent pakketbeheer hulpmiddelen	0	0	0	0	–50,0	–75,0	–50,0	–50,0	–50,0
Dekking pakketuitbreiding	0	0	0	0	0,0	0,0	–25,0	–25,0	–25,0
Besluitvorming overschrijdingen msz	0	0	0	0	–70,0	–29,0	0,0	0,0	0,0
Kasschuif resterende middelen integrale tarieven	0	0	0	0	–68,8	0,0	25,0	34,0	10,0
Nominaal en onverdeeld Zvw	0	0	0	0	–469,9	–732,7	–755,5	–808,9	–879,9
Dekking verhoging budget eerstelijns verblijf vanuit de Zvw	0	0	0	0	0,0	–46,5	–46,0	–46,0	–46,0
Beschikbaarheidbijdrage opleidingen msz	0	0	0	0	0,0	–9,0	–26,0	–26,0	–26,0
Indicatiestelling gebitsprothese	0	0	0	0	0,0	–19,4	–19,4	–19,4	–19,4
Overige	0	0	0	0	–6,3	–31,9	–41,4	–51,5	–49,4
Wlz	0	0	0	0	–74,1	83,8	97,6	112,2	100,9
Uitvoeringskosten/compensatie pgb gemeenten	0	0	0	0	–31,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Uitstel overheveling HH MPT vanuit Wmo naar Wlz	0	0	0	0	–26,8	0,0	0,0	0,0	0,0
Nominaal en onverdeeld Wlz	0	0	0	0	–14,2	–380,2	–273,2	–273,2	–273,2
Onderuitputting EB en overheveling huisvestingskosten ELV	0	0	0	0	0,0	–46,7	–43,7	–41,2	–41,2
Overheveling ZiN naar pgb	0	0	0	0	0,0	–96,0	–139,0	–139,0	–139,0
Tarieven NHC's	0	0	0	0	0,0	0,0	–15,0	–15,0	–15,0
Schrappen taakstelling Wlz	0	0	0	0	0,0	400,0	400,0	400,0	400,0
Uitstel overheveling HH MPT naar Wlz	0	0	0	0		–17,0	–17,0	–17,0	–17,0
Herverdeeleffecten Hlz	0	0	0	0	0,0	226,1	185,6	184,4	177,2
Overige	0	0	0	0	–2,0	–2,4	–0,1	13,2	9,1
Wmo en Jegdwet	0	0	0	0	0,0	–226,1	–185,6	–184,4	–177,2
Herverdeeleffecten Hlz	0	0	0	0	0,0	–226,1	–185,6	–184,4	–177,2
Begrotingsgefinancierd	0	0	0	0	226,3	–24,0	–61,2	–48,4	–73,1
Overige	0	0	0	0	226,3	–24,0	–61,2	–48,4	–73,1
Intensiveringen
Zvw	0	0	0	0	25,1	204,3	256,7	259,7	306,2
Verhoging budget eerstelijns verblijf	0	0	0	0	0,0	77,0	76,0	76,0	76,0
Plastische chirurgie	0	0	0	0	0,0	14,8	14,8	14,8	14,8
Niet Invasieve Prenatale Test (NIPT)	0	0	0	0	0,0	0,0	26,0	26,0	26,0
Migratieproblematiek	0	0	0	0	23,6	76,5	94,9	94,9	94,9
Correctie extrapolatie integrale tarieven	0	0	0	0	0,0	0,0	0,0	0,0	50,0
Verwarde personen	0	0	0	0	15,0	30,0	30,0	30,0	30,0
Kasschuif verwarde personen	0	0	0	0	–13,5	–4,0	5,0	8,0	4,5
Besparingsverlies werelddekking	0	0	0	0	0,0	15,8	16,6	17,4	18,2
Dekking besparingsverlies werelddekking Marokko	0	0	0	0	0,0	–5,8	–6,6	–7,4	–8,2
AWBZ/Wlz	0	0	0	0	–122,7	14,9	83,9	83,8	84,0
Waardigheid en Trots	0	0	0	0	–17,5	–17,5	–17,5	–17,5	–17,5
Uitvoeringskosten SVB pgb trekkingsrechten vanaf 2017	0	0	0	0	0,0	16,2	13,9	13,9	13,9
Hogere toestroom pgb	0	0	0	0	0,0	122,0	193,0	193,0	193,0
Uitdeling lpo 2016 Wmo en Jeugd	0	0	0	0	–105,2	–105,8	–105,5	–105,6	–105,4
Wmo en Jegdwet	0	0	0	0	148,9	133,0	132,7	132,8	132,7
Compensatie derving eigen bijdrage Jeugdwet (Gemeentefonds)	0	0	0	0	26,6	26,6	26,6	26,6	26,6
Compensatie beschermd wonen (Gemeentefonds)	0	0	0	0	9,8	0,0	0,0	0,0	0,0
Compensatie eigen bijdragen gemeenten	0	0	0	0	5,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Compensatie Wmo 2015	0	0	0	0	2,3	0,0	0,0	0,0	0,0
Uitdeling lpo 2016 Wmo en Jeugd	0	0	0	0	105,2	105,8	105,5	105,6	105,4
Overige	0	0	0	0	0,0	0,6	0,6	0,6	0,7

Overzicht maatregelen en intensiveringen OW 2018 (bedragen X € 1 miljoen)

	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
Maatregelen
Zvw	0	0	0	0	0	–90,6	–377,3	–382,5	–379,3
Nominaal en onverdeeld Zvw	0	0	0	0	0	–82,7	–67,0	–78,1	–81,1
Lagere groei door zorgakkoorden 2018	0	0	0	0	0	0,0	–280,0	–280,0	–280,0
Overige beleidsmatige bijstellingen	0	0	0	0	0	–7,9	–30,3	–24,4	–18,2
Wlz	0	0	0	0	0	–40,6	–282,7	–293,0	–363,7
Nominaal en onverdeeld Wlz	0	0	0	0	0	–14,1	–73,5	–35,3	–35,3
Arbeidsmarktagenda kwaliteitskader	0	0	0	0	0	–5,0	–67,5	–67,5	–67,5
Openstaande reeks	0	0	0	0	0	0,0	0,0	–136,2	–207,6
Ruimte zorginfrastructuur	0	0	0	0	0	0,0	–70,0	–10,1	–9,4
Extramuralisering tranche 2018 Wmo	0	0	0	0	0	0,0	–41,9	–41,9	–41,9
Compensatie in verband met de coulancegroep ggz-B	0	0	0	0	0	–18,0	0,0	0,0	0,0
Zorginfrastructuur	0	0	0	0	0	0,0	–27,8	0,0	0,0
Overig beleidsmatige bijstellingen	0	0	0	0	0	–3,5	–2,0	–2,0	–2,0
Begrotingsgefinancierd	0	0	0	0	0	5,0	67,5	67,5	67,5
Arbeidsmarktagenda verpleeghuiszorg (Art.4)	0	0	0	0	0	5,0	67,5	67,5	67,5
Intensiveringen
Zvw	0	0	0	0	0	109,8	100,1	100,8	102,5
Besparingsverlies werelddekking	0	0	0	0	0	45,0	45,0	45,0	45,0
Flankerend beleid zorgakkoorden 2018	0	0	0	0	0	64,8	35,9	36,6	38,3
Bijstelling tarieven verloskunde	0	0	0	0	0	0,0	19,2	19,2	19,2
Wlz	0	0	0	0	0	205,0	566,9	1.100,3	1.692,4
Kwaliteit verpleegzorg (incidenteel)	0	0	0	0	0	100,0	0,0	0,0	0,0
Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg (structureel)	0	0	0	0	0	100,0	435,0	1.038,3	1.635,4
Transitie- en uitvoeringskosten kwaliteitskader	0	0	0	0	0	5,0	131,9	132,0	132,0
Ramingsbijstelling groeiruimte Wlz	0	0	0	0	0	0,0	0,0	–70,0	–75,0
Wmo en Jeugdwet	0	0	0	0	0	101,0	149,7	121,9	139,9
Financiële compensatie via de eigen bijdragen Wmo 2015	0	0	0	0	0	50,0	50,0	50,0	50,0
Uitname correctie herinstromers	0	0	0	0	0	0,0	0,0	0,0	18,0
Uitname correctie herinstromers	0	0	0	0	0	30,0	30,0	30,0	30,0
Extramuralisering tranche 2018 Wmo	0	0	0	0	0	0,0	41,9	41,9	41,9
Compensatie in verband met de coulancegroep ggz-B	0	0	0	0	0	18,0	0,0	0,0	0,0
Zorginfrastructuur	0	0	0	0	0	0,0	27,8	0,0	0,0
Overige beleidsmatige bijstellingen	0	0	0	0	0	3,0	0,0	0,0	0,0

De uitgaven aan langdurige zorg zijn in internationaal perspectief hoog te noemen. Dit valt ook te zien in onderstaande tabel. De uitgaven aan langdurige zorg zijn internationaal lastig te meten omdat deze zorg veelal belegd is op decentraal (gemeentelijk of regionaal) niveau. Deze data zijn afkomstig van de OECD Health Database.

Daarbij moet tevens gemeld worden dat de meest recente cijfers het jaar 2015 betreffen. Dat was net na de hervorming van de langdurige zorg. In het kader van die hervorming is geschoven tussen de verschillende kaders, waardoor er een breuk in de data heeft plaatsgevonden voor Nederland.

Het valt de Inspectie op dat ziekenhuizen calamiteiten beter leren herkennen, waardoor het aantal meldingen stijgt. Dat betekent niet dat de zorg minder veilig wordt. Integendeel, doordat ziekenhuizen meer melden, onderzoeken ze meer en wordt de kans kleiner dat de ongewenste situatie nog eens voorkomt.

Ontvangen verplichte meldingen door ziekenhuizen, in aantallen

2009	515
2010	541
2011	605
2012	737
2013	773
2014	900
2015	958
2016	1.306

Bron: «in openheid leren van meldingen, IGZ, 2016», www.igz.nl.

Jaar	Totaal afgehandelde klachten tegen arts	Totaal afgehandelde klachten	RTG Amsterdam	RTG Den Haag	RTG Eindhoven	RTG Zwolle	RTG Groningen
2016	1.088	1.537
2015	1.064	1.609
2014	1.125	1.710
2013	1.118	1.714
2012	1.056	1.625
2011	1.024	1.590
2010	997	1.493
2009	790	1.309
2008	905	1.347
2007	933	1.293
2006			393		352	269	115
2005			305		329
2004			228		216
2003			272		190
2002			263		173

In het kader van het concentratietoezicht op grond van de Mededingingswet dienen zorgaanbieders die aan bepaalde, voor de zorg verlaagde, omzetdrempels voldoen voorgenomen concentraties te melden bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM). De ACM heeft mij laten weten dat zij in de periode van 2012 tot en met 2016 voor 88 voorgenomen concentraties in de zorg goedkeuring heeft verleend, waarvan 5 onder nadere voorwaarden.

Op dit moment wordt bekeken op welke manier meer inzicht verkregen kan worden in de vermijdbaarheid van zorginfecties. Immers, sommige infecties zijn te vermijden, andere niet. Het voorkomen van vermijdbare infecties verlaagt de ziektelast, daarom vinden we dit zo belangrijk.

Het RIVM overlegt met verschillende medisch specialismen over wanneer, bij wie en waarom de infecties ontstaan en hoe dat kan worden gemeten. Dat is de basis voor gerichte interventies en richtlijnen.

In 2015 heb ik samen met betrokken partijen doelen opgesteld om antibioticaresistentie te bestrijden (TK 2014–2015, 32 620, nr. 159). Eén van die doelen betrof het tegengaan van infecties en luidt:

«Het aantal vermijdbare zorggerelateerde infecties is over 5 jaar in de hele zorgketen met 50% gedaald ten opzichte van een met partijen vastgestelde nulmeting. Hierbij wordt rekening gehouden met verschillen tussen zorgdomeinen en met praktijkvariatie binnen een domein.»

In 2013 en in 2015/2016 heeft de toenmalige Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) thematoezicht uitgevoerd naar infectiepreventie in ziekenhuizen. De IGZ heeft duidelijke verbeteringen geconstateerd ten opzichte van het onderzoek uit 2013, maar toch was de conclusie dat infectiepreventie in ziekenhuizen nog beter kan en moet. De Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting (IGJ i.o.) voert op dit moment een vervolg themaonderzoek uit bij de ziekenhuizen. De IGJ i.o. zal naar verwachting in het voorjaar van 2018 het rapport publiceren. De IGZ heeft het afgelopen jaar ook thematisch toezicht uitgevoerd in de privéklinieken (rapport q1 2018).

	2012	2013	2014	2015	2016
NVWA	4,8	5,2	5,3	4,1	5,4
IGZ	0,5	0,4	1,3	1,4	1,1
NZa	0,5	-	6,1	0,7
Totaal

Het bedrijfsresultaat per jaar staat in onderstaande tabel (CBS Statline) in miljoenen euro’s.

Jaar	Bedrijfsresultaat farmaceutische industrie (bedragen x € 1 miljoen)
2009	981
2010	702
2011	1.305
2012	2.275
2013	821
2014	688
2015	1.008

Daarom heb ik opdracht gegeven voor een marktscan naar de werking en structuur van de sector, de relevante actoren en belangrijkste ontwikkelingen en trends. Dit onderzoek zal meer inzicht geven over de Nederlandse en Europese markt voor medische technologie, de verhouding tussen in- en export, tussen intra- versus extramuraal, tussen MKB en grote industrie en bijbehorende winstmarges. Ik verwacht deze marktscan in de 1^e helft van 2018. Daarnaast laat ik door het RIVM een horizonscan doen naar de medische technologie die op ons afkomt en een grote impact zou kunnen hebben.

Tabel. Gemiddelde rentabiliteit van ziekenhuizen en revalidatie-instellingen (%)

Rentabiliteit	2012	2013	2014	2015
Algemene ziekenhuizen	3,7	4,3	3,6	3,3
UMC’s	3,3	3,6	3,4	4,1
Revalidatie-instellingen	3,2	3,0	2,0	2,1
Totaal gewogen gemiddelde	3,6	4,1	3,5	3,5

Jaar	Resultaat technische rekening (bedragen x € 1 miljoen)
2007	– 269
2008	– 218
2009	464
2010	125
2011	381
2012	937
2013	1.229
2014	918
2015	323

Deze resultaten werden gepresenteerd op basis van Solvency I cijfers en kunnen daardoor niet aangevuld worden met de cijfers na 2015. Een inschatting van de DNB op basis van de cijfers over 2016, waarbij aannames nodig zijn over de toedeling van het resultaat «technische rekening» en de beleggingsopbrengsten naar basis- en aanvullende verzekering komen goed overeen met de cijfers van de zorgverzekeraars uit de transparantieoverzichten over 2016. Over 2016 was het resultaat volgens deze overzichten én de inschatting van de DNB ruim € 300 miljoen negatief. Dit bedrag is inclusief de beleggingsopbrengsten van zorgverzekeraars op de basisverzekering.

De cijfers betreffen de resultaten conform de systematiek van de jaarrekeningen. Bij het resultaat «technische rekening» blijft het resultaat van de «niet-technische» rekening buiten beeld. Het gaat hier voornamelijk om de opbrengsten uit beleggingen voor zover niet toegerekend aan de «technische rekening».

Vanwege het hanteren van schade- en premievoorzieningen waren uitkomsten van het technisch resultaat in de openbare statistieken en de jaarverslagen niet volledig transparant en waren deze moeilijk op te maken. Daarom presenteren zorgverzekeraars sinds 2015 de transparantieoverzichten van de jaarcijfers basisverzekering op de website. In deze overzichten zijn de jaarcijfers op een meer begrijpelijke wijze opgebouwd en zijn tevens naar concern beschikbaar.

Het resultaat conform de transparantieoverzichten wijkt af van het resultaat conform de jaarrekeningen. Het resultaat conform jaarrekeningen is het resultaat na aftrek van teruggave in de premie 2016 en inclusief het resultaat behaald op de aanvullende verzekering, zorgkantoren, dochtermaatschappijen en geconsolideerde stichtingen.

Resultaat en bestemming resultaat basisverzekering ultimo 2016 (in mln euro)

Concern	Resultaat 2016	Bestemming lagere premie 2017	Bestemming toevoeging reserves	Overige bestemming
ASR	47	27	15	51
CZ	414	415	– 1	0
De Friesland	67	68	– 0	0
DSW	30	47	– 17	0
Eno	14	0	14	0
Menzis	103	167	– 64	0
ONVZ	34	44	– 10	0
Stad Holland	– 3	11	– 14	0
VGZ	236	332	– 85	0
Zilveren Kruis	189	326	– 137	0
Z&Z	31	41	9	0
Totaal	1.163	1.468	– 309	5

Solvabiliteit basisverzekering ultimo 2016 en ratio over 2015 (bedragen x € 1 miljoen), Solvency II

Concern	2016 aanwezig	2016 vereist	Verschil	2016 ratio	2015 ratio
ASR	131	91	40	144%	146%
CZ	2.182	1.258	924	173%	169%
De Friesland	328	212	116	155%	156%
DSW	244	175	69	139%	152%
Eno	70	44	36	160%	108%
Menzis	1.100	898	202	123%	124%
ONVZ1	209	148	62	142%	166%
Stad Holland	44	28	16	144%	188%
VGZ1 + 2				149%	156%
Zilveren Kruis3	2.852	1.697	1.155	168%	176%
Z&Z	320	204	116	157%	188%

Voor 2009 t/m 2015 zijn op macroniveau – uitgaande van Solvency I – de volgende cijfers in de statistieken van DNB beschikbaar. Omdat DNB voor gemengde entiteiten de solvabiliteit niet uitsplitst naar basis- en aanvullende verzekering, hebben de cijfers in onderstaand overzicht betrekking op de basis- en aanvullende verzekering samen. Grofweg kan ruim 80% worden toegerekend aan de basisverzekering.

De aanwezige en vereiste solvabiliteit wordt onder Solvency II op een andere wijze vastgesteld dan onder Solvency I. Hierdoor kunnen de cijfers op basis van Solvency II niet worden vergeleken met cijfers op basis van Solvency I.

Solvabiliteit Solvency I, basis- en aanvullende verzekering (bedragen x € 1 miljoen)

Jaar	Aanwezig	Vereist
2009	5.801	2.908
2010	6.545	3.390
2011	6.913	3.528
2012	7.921	4.241
2013	9.295	4.310
2014	10.584	4.400
20151	11.116	4.567

U vraagt mij wat de gevolgen zijn van het afhankelijk maken van een substantieel gedeelte van de overheidsbijdrage aan de Zvw van kwaliteitsuitkomsten in de zorg. Ter financiering van de uitgaven ontvangen verzekeraars een nominale premie, het eigen risico en eigen bijdragen. Daarnaast ontvangen zij een vereveningsbijdrage uit het Zorgverzekeringsfonds (ZVF). Het doel van de vereveningsbijdrage is dat zorgverzekeraars gecompenseerd worden voor verschillen in gezondheid als gevolg van een andere samenstelling van verzekerden. Deze systematiek zorgt voor een gelijk speelveld voor alle verzekeraars gegeven de acceptatieplicht en verbod op premiedifferentiatie. De risicoverevening is een bijdrage aan zorgverzekeraars, niet aan zorgaanbieders. Verwerken van kwaliteitsuitkomsten via de risicoverevening is daarom niet mogelijk. Het ZVF wordt gevoed met de inkomensafhankelijke bijdrage (IAB), een rijksbijdrage (louter ter compensatie voor de nominale premie voor kinderen onder de 18) en een tijdelijke rijksbijdrage HLZ (in verband met overhevelingen van ABWZ naar Zvw). Alleen de rijksbijdragen zijn bijdragen vanuit de VWS-begroting aan de Zvw. Er is op dit moment dus geen algemene rijksbijdrage die verhoogd of verlaagd kan worden. In de Zvw is vastgelegd dat evenveel inkomsten worden gegenereerd via de inkomensafhankelijke bijdrage als via de nominale premie, de eigen betalingen en de rijksbijdrage samen (de 50/50 verdeling). De bijdrage aan het zorgverzekeringsfonds door de overheid wordt niet op niveau van zorgsoorten of specifieke uitgaven toegekend. Om deze reden is het dan ook niet mogelijk om (anders dan via een fundamentele wijziging van de systematiek) een gedeelte van de bijdrage afhankelijk te maken van kwaliteitsuitkomsten.

Nederland behoort tot die laatste groep landen, net als de andere landen uit de tabel hieronder. Onderstaande tabel geeft de uitgaven aan zorgpremiebetalingen weer per inwoner, uitgedrukt in Amerikaanse dollars op basis van koopkrachtpariteit. Hierdoor wordt gecorrigeerd voor verschillen in prijsniveaus tussen landen. Op deze manier vergelijkt de OESO deze bedragen. In Nederland vallen hier onder andere de zorgpremie en de inkomensafhankelijke bijdrage onder. Een en ander is mede afhankelijk van bijdragen uit belastingen/algemene middelen. Nederland kent bijvoorbeeld de rijksbijdrage 18-, andere landen kennen ook bijdragen uit belastingen.

Land	Zorgpremiebetalingen per inwoner (in dollars)
België	$ 2.827
Duitsland	$ 4.168
Frankrijk	$ 3.396
Nederland	$ 3.782
Oostenrijk	$ 2.284
Zwitserland	$ 3.141

De exacte getallen die u vraagt, zijn niet te leveren. Wel geeft de OESO in Health at a Glance weer welk deel van de zorguitgaven uit welke financieringsbron komt. Zie daarvoor onderstaande tabel:

	Overheidsvoorziening	Verplichte verzekering	Eigen betalingen	Vrijwillige verzekering	Overig
Nederland	5%	76%	12%	6%	1%
Duitsland	7%	78%	13%	1%	1%
Denemarken	84%	0%	14%	2%	0%
Zweden	83%	0%	16%	1%	1%
Ver. Koninkrijk	79%	0%	15%	4%	2%
Frankrijk	4%	75%	7%	14%	1%
België	11%	66%	18%	4%	0%
Oostenrijk	31%	45%	18%	5%	2%
Italië	76%	0%	22%	1%	1%
Spanje	65%	5%	25%	5%	0%

Landen	In dienst	Zelfstandig
Oostenrijk	Niet beschikbaar	€ 161.563
België	Niet beschikbaar	€ 256.293
Frankrijk	€ 80.051	€ 168.400
Duitsland	€ 133.100	€ 181.000
Italië	€ 71.715	Niet beschikbaar
Luxemburg	€ 258.552	€ 362.207
Nederland	€ 154.757	€ 194.900
Spanje	€ 64.172	Niet beschikbaar

Umc’s	Algemene en overige ziekenhuizen	GGZ	V&V	Thuiszorg	Gehandicaptenzorg	Huisartsen en gezondheidscentra	Overige zorg	Welzijn en maatschappelijke dienstverlening	Jeugdzorg	Totaal
8.261	17.525	9.077	3.306	8.402	5.267	2.950	3.248	439	108	58.584

Umc’s	Algemene en overige ziekenhuizen	GGZ	V&V	Thuiszorg	Gehandicaptenzorg	Huisartsen en gezondheidscentra	Overige zorg	Welzijn en maatschappelijke dienstverlening	Jeugdzorg	Totaal
8.385	47.115	12.730	23.686	14.222	17.119	2.478	14.520	1.864	216	142.334

Landen	In dienst	Zelfstandig
Oostenrijk	Niet beschikbaar	€ 105.781
België	Niet beschikbaar	€ 103.021
Frankrijk	Niet beschikbaar	€ 101.800
Duitsland	Niet beschikbaar	€ 138.000
Luxemburg	€ 322.196	€ 169.181
Nederland	€ 98.809	€ 113.200
Spanje	€ 56.258	Niet beschikbaar

Umc’s	Algemene en overige ziekenhuizen	GGZ	V&V	Thuiszorg	Gehandicaptenzorg	Huisartsen en gezondheidscentra	Overige zorg	Welzijn en maatschappelijke dienstverlening	Jeugdzorg	Totaal
123	3.937	2.214	89.098	58.791	9.697	236	4.776	6.797	108	175.778

Het aantal helpenden in 2015 wordt op basis van cijfers van het onderzoeksprogramma Zorg en Welzijn geschat op 35.219. Nieuwere data is op dit moment nog niet beschikbaar. De verdeling van het aantal helpenden over de verschillende sectoren is volgens het onderzoeksprogramma (2015):

Umc’s	Algemene en overige ziekenhuizen	GGZ	V&V	Thuiszorg	Gehandicaptenzorg	Huisartsen en gezondheidscentra	Overige zorg	Welzijn en maatschappelijke dienstverlening	Jeugdzorg	Totaal
247	3.556	443	20.317	6.842	2.035	0	573	1.206	0	35.219

	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015
Zorghulpen & helpenden	30.306	29.399	31.819	33.872	34.721	35.247	34.360	35.989	33.781

Specialisme	Aantal
Anesthesiologie	1.606
Cardiologie	1.046
Cardio-thoracale chirurgie	122
Dermatologie, venerologie	538
Heelkunde	1.275
Interne geneeskunde	2.143
Keel-neus-oorheelkunde	510
Kindergeneeskunde	1.422
Klinische genetica	161
Klinische geriatrie	268
Longziekten en tuberculose	617
Maag-darm-leverziekten	479
Medische microbiologie	289
Neurochirurgie	139
Neurologie	935
Nucleaire geneeskunde	167
Obstetrie en gynaecologie	1.028
Oogheelkunde	654
Orthopedie	782
Pathologie	410
Plastische chirurgie	290
Psychiatrie	3.289
Radiologie	1.206
Radiotherapie	303
Reumatologie	291
Revalidatiegeneeskunde	556
Sportarts	145
Urologie	436

Op 6 oktober 2017 stonden er 10.889 tandartsen geregistreerd in het BIG-register.

De exacte aantallen van werkzame mondhygiënisten is niet te geven. Inschrijving bij de beroepsvereniging is geen verplichting en evenmin is uit te sluiten dat mensen wel in het register van de beroepsvereniging staan als mondhygiënist, maar inmiddels niet meer werkzaam zijn. Het geschatte aantal werkende mondhygiënisten is 3.500–3.600.

Op 6 oktober 2017 stonden er 10.889 tandartsen geregistreerd in het BIG-register. Daarvan hebben 8.487 tandartsen een Nederlands diploma, 1.898 tandartsen hebben een buitenlands diploma en van 504 tandartsen is het land van diplomering onbekend (de diplomagegevens worden op dit moment verrijkt door het CIBG).

Er zijn in 2017 in totaal 290 nieuwe inschrijvingen van tandartsen in het BIG-register, waarvan 123 met een niet-Nederlands diploma.

Een overzicht van de beschikbare budgetten voor opvang van asielzoekers vindt u in artikel 37 van de Rijksbegroting van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. De behandelingskosten voor asielzoekers worden door VWS niet als aparte kostenpost bijgehouden.

Opleiding	Aantal plaatsen
Basisopleiding geneeskunde1	3.050
Huisarts	750
Medisch specialist	1.113
Arts spoedeisende hulp (SEH-arts)	40
Specialist ouderengeneeskunde	128
Arts verstandelijk gehandicapten	24
Sociaal geneeskundigen	189
Verpleegkundig specialisten, physician assistants1	700, de verdeling van deze plaatsen over de beide categorieën hbo-zorgmasters wordt in samenspraak met de hogescholen en zorginstellingen bepaald.

Gezondheidszorg	4,3
Ziekenhuizen	4,8
Verpleging en verzorging met overnachting	6,0
Welzijnszorg zonder overnachting	5,6

Beroep	Aantal
Apothekers	5.305
Artsen	86.712
Fysiotherapeuten	36.799
Gz-psychologen	14.481
Tandartsen	10.889
Verloskundigen	4.383
Verpleegkundigen	202.175
Psychotherapeuten	4.522
Totaal	365.266

Ook voor het studiejaar 2018–2019 zal een aantal hogescholen een numerus fixus hanteren. Een kandidaat-student kan altijd terecht bij de overige hogescholen voor de voltijds variant, zonder selectie.

Voor de initiële opleidingen op het terrein van zorg en welzijn verwijs ik u naar de Minister van OCW.

Opleiding	Aantal plaatsen
Medisch specialist c.a.	7.2061
Huisarts	2.3602
Specialist ouderengeneeskunde	3632
Arts verstandelijk gehandicapten	542
Sociaal geneeskundige	2141
GGZ	1.6471
Verpleegkundig specialist, physician assiatant	1.0982

Voor nadere informatie over aantallen opleidingsplekken op MBO- en HBO-niveau en de initiële opleidingen op WO-niveau, verwijs ik u naar de Minister van OCW.

Over gebruik van algemene voorzieningen bestaan geen landelijke cijfers. Over de ontwikkelingen in het gebruik van individuele maatwerkvoorzieningen, uitgesplitst naar typen voorzieningen, wordt gerapporteerd in de Overall rapportage sociaal domein van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). De eerste rapportage is op 13 mei 2016 aan de Tweede Kamer aangeboden (TK 2015–2016, 34 477, nr. 1) en bevat onderstaande landelijke cijfers. Deze aantallen zijn gebaseerd op de CAK-registratie en betreffen alleen cliënten met een maatwerkvoorziening waarvoor gemeenten een eigen bijdrage in rekening brengen. Deze gegevens moeten bovendien als voorlopig worden aangemerkt. Het SCP geeft daarom aan dat terughoudendheid geboden is bij de interpretatie van deze uitkomsten. De tweede Overall rapportage sociaal domein zal in december 2017 worden aangeboden en bevat landelijke cijfers over 2016. Over 2017 zijn nog geen gegevens bekend.

Gebruik Wmo-maatwerkvoorzieningen (CAK-gegevens, aantallen op 1 juli 2015):

• 1. huishoudelijke hulp (ongeveer 347.000 cliënten);

• 2. ondersteuning thuis: begeleiding, dagbesteding en overige individuele en groepsgerichte ondersteuning (ongeveer 137.000 cliënten);

• 3. hulpmiddelen en diensten: woondiensten, woonvoorzieningen, vervoersdiensten, vervoersvoorzieningen en hulpmiddelen (ongeveer 115.000 cliënten);

• 4. verblijf: beschermd wonen (19.000 cliënten).

In de cijfers wordt alleen onderscheid gemaakt tussen jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering. Het aantal kinderen die Jeugd GGZ ontvangen wordt hierin niet apart bijgehouden.

Eigen vermogen x € 1 miljoen (bron: CBS)	2010	2011	2012	2013	2014	2015
Universitair medische centra	1.089	1.215	1.497	1.637	1.836	2.064
Algemene ziekenhuizen	2.006	2.297	2.625	3.100	3.409	3.688
Categorale ziekenhuizen	236	260	288	319	339	403
GGZ met overnachting1	894	1.014	1.121	1.188	1.228	1.311
Gehandicaptenzorg	1.424	1.625	1.865	1.994	2.213	2.451
Verpleeg-, verzorgingshuizen, thuiszorg	3.005	3.340	3.802	4.072	4.355	4.524

Ter toelichting: de cijfers over 2015 zijn niet zonder meer te vergelijken met die van voorgaande jaren. Vanaf 2015 wordt de voormalige AWBZ-zorg gefinancierd uit andere wetten: Wet langdurige zorg (Wlz), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015, Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Jeugdwet. De opbrengstenstructuur van zorginstellingen is daardoor gewijzigd en om die reden is het CBS overgegaan op een nieuwe StatLine-tabel met cijfers vanaf verslagjaar 2015. Vanaf 2015 is ook overgestapt op een volledige dekking van de beschouwde SBI-klassen inclusief privaatgefinancierde zorg en kleine ondernemingen. Van de kleine ondernemingen worden slechts enkele variabelen omtrent werknemers en zelfstandigen meegenomen. Verder zijn vanaf 2015 de dagbehandelcentra voor geestelijke gezondheidszorg uit de populatie verwijderd.

Uitgesproken faillissementen zorgsector t/m augustus 2017 (Bron: CBS)

	Natuurlijke personen met eenmanszaak	Bedrijven en instellingen	Totaal
Gezondheidszorg
Ziekenhuizen	0	1	1
Medische praktijken	1	11	12
Overige ambulante gezondheidszorg	1	20	21
Verpleging en zorg met overnachting
Verpleeghuizen	0	1	1
Huizen verstandelijk gehandicapten	1	2	3
Huizen lichamelijk gehandicapten	0	1	1
Welzijnszorg met overnachting	0	0	0
Welzijnszorg zonder overnachting
Welzijnswerk ouderen, gehandicapten	3	12	15
Kinderopvang, jeugd- en welzijnswerk	5	25	30

Ter toelichting: Het CBS hanteert een hiërarchische indeling van economische activiteiten die wordt gebruikt om bedrijven in te delen naar hun hoofdactiviteit. Een nadere uitsplitsing van de in het overzicht weergegeven categorieën is niet voorhanden. Zodoende omvat de categorie «Welzijnszorg zonder overnachting» ook gefailleerde kinderopvanginstellingen.

Peildatum 1 april 2017	aantal cliënten
TOTAAL Wlz	289.084
VV01	1.128
VV02	3.396
VV03	6.264
VV04	31.701
VV05	66.951
VV06	28.914
VV07	11.886
VV08	2.398
VV09	6
VV09a	1
VV09b	962
VV10	279
Totaal VV	153.886
VG01	610
VG02	4.754
VG03	24.274
VG04	15.618
VG05	12.947
VG06	25.219
VG07	13.462
VG08	8.317
Totaal VG	105.201
LVG01	21
LVG02	498
LVG03	1.094
LVG04	278
LVG05	21
SGLVG01	413
Totaal (SG)LVG	2.325
ZGVIS01	74
ZGVIS02	282
ZGVIS03	654
ZGVIS04	400
ZGVIS05	592
Totaal ZGVIS	2.002
ZGAUD01	78
ZGAUD02	442
ZGAUD03	528
ZGAUD04	235
Totaal ZGAUD	1.283
LG01	249
LG02	1.623
LG03	797
LG04	4.476
LG05	2.000
LG06	5.840
LG07	1.586
Totaal LG	16.571
GGZ01B	5
GGZ02B	56
GGZ03B	550
GGZ04B	971
GGZ05B	3.820
GGZ06B	725
GGZ07B	1.689
Totaal GGZB	7.816

ZZP-tarieven (max. NZa-beleidsregel)	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
VV 4	€ 125,96	€ 137,51	€ 139,67	€ 143,67	€ 143,22	€ 143,12	€ 146,75
VV 5	€ 165,38	€ 180,74	€ 183,58	€ 188,83	€ 188,24	€ 188,11	€ 192,89
VV 6	€ 165,42	€ 181,03	€ 183,88	€ 189,14	€ 188,55	€ 188,42	€ 193,21
VV 7	€ 197,39	€ 215,66	€ 219,05	€ 225,32	€ 224,62	€ 224,46	€ 230,17
VV 8	€ 224,97	€ 246,03	€ 249,90	€ 257,05	€ 256,25	€ 256,07	€ 262,58
VV 9b	€ 196,15	€ 214,65	€ 218,03	€ 224,27	€ 223,57	€ 223,41	€ 229,09
VV 10	€ 243,20	€ 266,05	€ 270,24	€ 277,97	€ 277,11	€ 276,92	€ 283,96
GGZ 1B	€ 96,29	€ 104,31	€ 102,18	€ 105,10	€ 104,78	€ 101,35	€ 102,61
GGZ 2B	€ 129,26	€ 140,51	€ 137,17	€ 141,10	€ 140,67	€ 136,07	€ 137,76
GGZ 3B	€ 141,46	€ 153,75	€ 150,13	€ 154,43	€ 153,95	€ 148,91	€ 150,76
GGZ 4B	€ 160,79	€ 174,86	€ 170,65	€ 175,53	€ 174,99	€ 169,26	€ 171,37
GGZ 5B	€ 172,32	€ 187,45	€ 182,86	€ 188,09	€ 187,50	€ 181,37	€ 183,63
GGZ 6B	€ 225,60	€ 245,77	€ 239,42	€ 246,27	€ 245,50	€ 237,47	€ 240,43
GGZ 7B	€ 306,90	€ 334,08	€ 325,71	€ 335,03	€ 334,00	€ 323,07	€ 327,09
VG 3	€ 137,39	€ 148,79	€ 145,78	€ 149,95	€ 149,48	€ 150,05	€ 151,92
VG 4	€ 151,19	€ 163,91	€ 160,42	€ 165,01	€ 164,50	€ 165,13	€ 167,19
VG 5	€ 188,93	€ 204,62	€ 200,46	€ 206,20	€ 205,56	€ 206,35	€ 208,92
VG 6	€ 183,28	€ 198,47	€ 194,50	€ 200,07	€ 199,45	€ 200,21	€ 202,70
VG 7	€ 253,69	€ 274,07	€ 269,24	€ 276,94	€ 276,08	€ 277,13	€ 280,58
VG 8	€ 212,98	€ 231,04	€ 226,06	€ 232,53	€ 231,81	€ 232,70	€ 235,60
LVG 1	€ 129,29	€ 141,42	€ 137,21	€ 141,14	€ 140,71	€ 141,25	€ 143,01
LVG 2	€ 166,58	€ 182,21	€ 176,80	€ 181,86	€ 181,30	€ 181,99	€ 184,26
LVG 3	€ 205,57	€ 225,00	€ 218,17	€ 224,41	€ 223,71	€ 224,56	€ 227,36
LVG 4	€ 241,79	€ 263,97	€ 256,61	€ 263,95	€ 263,13	€ 264,14	€ 267,43
LVG 5	€ 240,67	€ 262,75	€ 255,43	€ 262,74	€ 261,93	€ 262,93	€ 266,20
SGLVG 1	€ 313,32	€ 341,71	€ 332,52	€ 342,04	€ 340,98	€ 342,28	€ 346,54
LG 2	€ 142,66	€ 157,90	€ 154,80	€ 159,23	€ 158,74	€ 159,35	€ 161,33
LG 4	€ 173,40	€ 191,56	€ 187,41	€ 192,77	€ 192,17	€ 192,90	€ 195,30
LG 5	€ 201,64	€ 222,67	€ 217,74	€ 223,97	€ 223,28	€ 224,13	€ 226,92
LG 6	€ 216,11	€ 238,35	€ 232,76	€ 239,42	€ 238,67	€ 239,58	€ 242,56
LG 7	€ 224,54	€ 247,30	€ 241,17	€ 248,07	€ 247,30	€ 248,24	€ 251,33
ZG aud 2	€ 276,93	€ 300,28	€ 293,82	€ 302,23	€ 301,29	€ 302,44	€ 306,21
ZG aud 3	€ 317,52	€ 344,29	€ 336,87	€ 346,51	€ 345,44	€ 346,76	€ 351,08
ZG aud 4	€ 215,62	€ 233,79	€ 228,77	€ 235,32	€ 234,59	€ 235,49	€ 238,42
ZG vis 2	€ 128,66	€ 139,29	€ 136,51	€ 140,42	€ 139,99	€ 140,52	€ 142,27
ZG vis 3	€ 169,16	€ 183,63	€ 179,50	€ 184,64	€ 184,07	€ 184,77	€ 187,07
ZG vis 4	€ 215,86	€ 234,22	€ 229,05	€ 235,60	€ 234,87	€ 235,77	€ 238,71
ZG vis 5	€ 234,83	€ 255,01	€ 249,20	€ 256,33	€ 255,53	€ 256,51	€ 259,70

Bedragen x € 1 miljard

	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008
AWBZ/Wlz premie	12,7	13,3	10,7	11,5	15,5	15,9	16,1	14,0	14,4	14,2

	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
AWBZ/Wlz premie	13,6	15,2	16,2	16,1	19,8	16,4	15,3	14,2	15,0	17,6

Het bijdrageplichtig inkomen voor de eigen bijdragen in de Wlz en de Wmo 2015 is gebaseerd op het verzamelinkomen op grond van de Wet inkomstenbelasting 2001. Doordat het inkomen uit vermogen ook deel uitmaakt van het verzamelinkomen, kan het vermogen al op die wijze doorwerken in de eigen bijdragen. Het gaat dan om het inkomen (en waar relevant minus de belasting) voor zover het vermogen hoger is dan het heffingsvrije bedrag (het inkomen uit box 3: de grondslag sparen en beleggen). Er bestaat geen inzicht in de mate waarin het vermogen in het verzamelinkomen doorwerkt.

Hieronder treft u de tabel over de intramurale ouderenzorg, aangevuld met de jaren 2016 en 2017 uit de VWS-begroting. De reeks is net zoals voorheen gecorrigeerd voor verschuivingen van posten die behoren tot de contracteerruimte, zodat de reeks beter vergelijkbaar is in de tijd. Voor 2017 gaat het om voorlopige cijfers. Daarbij is rekening gehouden met de extra middelen die beschikbaar zijn gesteld voor verbetering van de kwaliteit in verpleeghuizen. Naar verwachting stijgen de uitgaven in 2017 ten opzichte van 2016 met € 0,3 miljard tot € 9,7 miljard.

Tabel: Uitgaven intramurale ouderenzorg 2013–2017, gecorrigeerd voor verschuivingen

x € 1 miljard		2013	2014	2015	2016	2017
1	Intramurale ouderenzorg contracteerruimte	8,4	8,7	8,6	8,9	9,2
2	Correctie kapitaallasten (nacalculatie)	1,3	1,2	0,8	0,5	0,3
3	Correctie lage zzp's (V&V1–3) tov 2016	– 0,9	– 0,7	– 0,3	0,0	0,1
4	Correctie incidentele middelen kwaliteit 2017					0,1
5	Intramurale ouderenzorg gecorrigeerd (som 1 t/m 4)	8,8	9,1	9,1	9,4	9,7

Omdat deze sector al meerdere jaren nauwelijks groeit en er wel steeds groeimiddelen aan het budget zijn toegevoegd, zijn de budgetten in het afgelopen voorjaar flink verlaagd.

In aanvulling daarop verwijs ik u graag naar het onderzoeksrapport naar overhead in de langdurige zorg dat ik u bij brief van 30 maart 2017 (TK 29 515, nr. 400) heb toegezonden, waaruit onder meer blijkt dat de niet-cliëntgebonden kosten van deelnemende organisaties gemiddeld 41,6% van hun totale kosten bedragen.

Sinds 2016 zijn nieuwe onderzoeken naar medicinale cannabis gepubliceerd. Daarnaast is sinds eind 2016 een placebo beschikbaar zodat voor het eerst placebo-gecontroleerd onderzoek naar de werking van medicinale cannabis kan worden uitgevoerd. Gezien de nieuwe publicaties en de beschikbaarheid van een placebo heb ik het Zorginstituut verzocht opnieuw te toetsen of er aanleiding is om zijn eerdere standpunt te herzien. Ik verwacht dit najaar een eerste rapportage van het Zorginstituut.

Maatregel	Totaal	Eerste lijn	Medisch specialistisch	GGZ	Verpleging & Verzorging	Gehandicaptenzorg en Forensische zorg	Producten en mondzorg	Geneesmiddelen en medische technologie	overig
Boetes	55	2	11	6	0	3	12	21
Waarschuwing	121
Last onder dwangsom	296
Gegeven aanwijzing	21	2	5		7	2	1		4
Bevel	4		1		1		1		1
Verscherpt Toezicht	20		2		7	3			8
Tuchtzaak	24	5	13	6

Ten aanzien van woningen voor cliënten die zorg nodig hebben, is het voor de betrokken partijen vooral belangrijk om zicht te krijgen op vraag, aanbod en oplossingen. De site www.zorgopdekaart.nl onderdeel woningaanpassingen, biedt op het niveau van individuele woningen en van de wijk informatie over de aanpasbaarheid van woningen en de kosten daarvan.

Door demografische en epidemiologische ontwikkelingen zal de vraag naar personeel in de komende jaren weer toenemen. Bij de beschikbaarstelling van extra middelen vanuit het Kwaliteitskader verpleeghuiszorg is hiermee rekening gehouden. In de arbeidsmarktagenda «Aan het werk voor ouderen» is deze opgave geschetst, op basis van de ramingen van AZWInfo.nl.

Uitgesproken faillissementen zorgsector 2013–2017 (Bron: CBS)

	2013	2014	2015	2016	20171
Gezondheidszorg
Ziekenhuizen	2	5	1	1	1
Medische praktijken	24	20	20	25	12
Overige ambulante gezondheidszorg	44	45	38	43	21
Verpleging en zorg met overnachting
Verpleeghuizen	1	2	0	0	1
Huizen verstandelijk gehandicapten	4	7	7	7	3
Huizen lichamelijk gehandicapten	3	5	2	3	1
Welzijnszorg met overnachting	4	4	3	2	0
Welzijnszorg zonder overnachting
Welzijnswerk ouderen, gehandicapten	51	20	24	55	15
Kinderopvang, jeugd- en welzijnswerk	130	118	88	56	30

Ter toelichting: Het CBS hanteert een hiërarchische indeling van economische activiteiten die wordt gebruikt om bedrijven in te delen naar hun hoofdactiviteit. Een nadere uitsplitsing van de in het overzicht weergegeven categorieën is niet voorhanden. Zodoende omvat de categorie «Welzijnszorg zonder overnachting» ook gefailleerde kinderopvanginstellingen.

Om een betrouwbaar beeld te krijgen van de lengte van de verpleegduur van cliënten die recentelijk zijn opgenomen met een hoog zzp, is het zinvol te kijken naar de mediane verpleegduur. De mediane verpleegduur bedraagt iets minder dan 2 jaar (ongeveer 600 dagen). Ik heb u hierover geïnformeerd in mijn brief van 11 juli jl (Kamerstuk 29 515, nr. 418). Het bronmateriaal treft u aan op: https://www.monitorlangdurigezorg.nl/publicaties/publicaties-2017/mediane-duur-tot-overlijden-gebruik-en-indicatie-vv-zzp

De gemiddelde ligduur in ziekenhuizen bedraagt ca. 5 dagen. Voor een toelichting verwijs ik u naar de Staat van de Volksgezondheid en Zorg: https://www.staatvenz.nl/kerncijfers/ligduur-ziekenhuizen

De opbrengst van een herberekening GVS is in het rapport Zorgkeuzes in Kaart (2015) ingeschat op € 250 miljoen. Hierbij gaat het om een totaalbedrag (niet jaarlijks), waarbij de opbrengsten worden behaald doordat de vergoedingslimieten lager komen te liggen en er vanuit is gegaan dat 15% van de patiënten overstapt naar het goedkoopste middel om bijbetalingen te voorkomen. Als het GVS wordt herberekend zullen de opbrengsten uit patentverloop minder worden, er van uit gaande dat een deel van de patiënten door de herberekening van het GVS al is overgestapt naar een goedkoper middel.

SEH-bezoeken 2016

(Privé)Valongevallen 65 jaar en ouder	96.200	100%
In woonhuis	42.000	44%
Om woonhuis	7.300	8%
In/om woonhuis	49.300	51%

Ziekenhuisopnamen na SEH-bezoek 2016

(Privé)Valongevallen 65 jaar en ouder	37.300	100%
In woonhuis	20.200	54%
Om woonhuis	2.300	6%
In/om woonhuis	22.500	60%

hbo-verpleegkundigen	3.466
mbo-verpleegkundigen	24.174
verzorgende (niveau 3)	95.053
helpende (niveau 2)	19.828

bedragen x 1.000.000	2012	2013	2014	2015	2016
extramurale geneesmiddelen (bron: GIP databank)	€ 3.267	€ 2.966	€ 2.954	€ 3.070	€ 3.130
intramurale geneesmiddelen (add-on) (bron: NZa, monitor uitgaven geneesmiddelen in de MSZ)	€ 1.494	€ 1.611	€ 1.740	€ 1.857	€ 1.987
totaal geneesmiddelen	€ 4.761	€ 4.577	€ 4.694	€ 4.927	€ 5.117

Voor het jaar 2015 (intramuraal) en 2016 (extra- en intramuraal) betreffen het inschattingen.

Om aan uw informatiebehoefte tegemoet te komen, heb ik op basis van de informatie beschikbaar in de GIPdatabank en Vektis een quick scan gemaakt. Het betreft cijfers uit 2015. Dit zijn de meest recente cijfers die op dit moment beschikbaar zijn. Het betreft 31 extramurale weesgeneesmiddelen met een budgetimpact van € 104 miljoen voor ruim 360 duizend patiënten en 18 intramurale weesgeneesmiddelen met een budgetimpact van ruim € 190 miljoen voor ongeveer 2.300 patiënten. De budgetimpact en patiëntaantallen liggen waarschijnlijk in werkelijk iets lager dan deze totalen. Dit komt omdat sommige middelen zowel indicaties hebben met een weesgeneesmiddelstatus als «reguliere» indicaties. In Vektis/GIP kunnen cijfers niet op indicatie-niveau worden verstrekt, waardoor voor sommige middelen in het totaal ook de «reguliere» indicaties zijn meegenomen.

Concreet betekent dit dat het gebruik van uitvoeringsvarianten, het standaardberichtenverkeer en/of het landelijk verantwoordingsprotocol kan worden verplicht. Deze instrumenten zijn reeds door de VNG en de branches voor aanbieders gezamenlijk ontwikkeld. Echter, op dit moment zijn er gemeenten en aanbieders die nog geen of niet consequent gebruik maken van de landelijk ontwikkelde informatiestandaarden. Daardoor stijgt de vermijdbare administratieve lastendruk. Het beoogde doel van het wetsvoorstel en de regeling is dat álle gemeenten en aanbieders gebruik maken van dezelfde standaardwerkwijzen, waardoor de vermijdbare administratieve lastendruk afneemt.

Ik heb de VNG en de branches voor aanbieders verzocht om een voorstel te doen voor invulling van de ministeriële regeling (die onder het wetsvoorstel komt te hangen). Het indienen van het wetsvoorstel is de verantwoordelijkheid van mijn ambtsopvolger.

Bedrijfstak	Gemiddeld ziektepercentage
Gezondheidszorg	4,3
Ziekenhuizen	4,8
Verpleging en verzorging met overnachting	6,0
Welzijnszorg zonder overnachting	5,6

Er zijn geen gegevens over het ziekteverzuim uitgesplitst naar leeftijd beschikbaar.

Het is niet bekend wat een versnellingsprogramma gegevensuitwisseling voor de eerste lijn zou kosten. In het kader van de bestuurlijke akkoord in de eerste lijn is afgesproken dat in 2017 en 2018 zal worden onderzocht welke innovaties helpen en welke gerichte investeringen nodig zijn om de inzet van e-health binnen de eerste lijn te verbeteren, zodat de patiënt meer regie krijgt over zijn gezondheid, de zorgverleners in hun werk en in hun onderlinge samenwerking worden ondersteund en substitutie mogelijk wordt gemaakt

Zorginstellingen dienen aan de AVG te voldoen wanneer hij in werking treedt. Als verwerkingsverantwoordelijke hebben zij een eigen verantwoordelijkheid om zich hierop voor te bereiden. Door het Rijk en de Autoriteit persoonsgegevens wordt hierover informatie gegeven. De Autoriteit persoonsgegevens heeft daarvoor een 10 stappen plan opgesteld: https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/sites/default/files/atoms/files/in_10_stappen_voorbereid_op_de_avg.pdf

Een overzicht van de prijsontwikkeling van geneesmiddelen in Nederland van 2012 t/m 2017 hebben we op dit moment niet beschikbaar. Begin 2018 zal een dergelijke overzicht naar u worden toegezonden.

Voor producten waarvoor wel concurrentie bestaat (op dezelfde werkzame stof) constateert TLV dat de prijzen in Nederland juist één van de laagste zijn (zie figuur 2).

Een eenduidige prijsvergelijking tussen landen is moeilijk te maken. Dit heeft te maken met verschillen in prijs- en of vergoedingssystemen, evenals de verschillen in inkoop. Door de grote variatie en daarmee de niet op voorhand zichtbare bedongen kortingen op geneesmiddelen levert een vergelijking van lijstprijzen niet op voorhand een betrouwbaar beeld op.

De resterende € 1 miljoen wordt ingezet voor flankerend beleid, waaronder de stipendium- en kostenvergoedingsregeling en coachesopleidingen.

Na deze «zachte landing» is transformatie prioriteit geworden. In haar derde jaarrapportage constateert de TAJ dat de filosofie die aan de Jeugdwet ten grondslag ligt, net als de daarmee verband houdende uitgangspunten van de transformatie, kan rekenen op een breed draagvlak, maar daarmee is nog niet gezegd dat de transformatie al voldoende op gang is gebracht. Lokaal en regionaal zijn verschillen zichtbaar.

In overleg met gemeenten en de branches is daarom besloten om de TAJ met 1 jaar te verlengen tot 1 april 2018. De beantwoording van de vraag of na deze datum een rol voor een Transitie Autoriteit Jeugd is weggelegd laat ik aan mijn opvolger.

Tabel: Begrotingsreserve achterborg WFZ-garanties (x € 1.000)

	2017	2018	2019	2020	2021	2022
Garanties	5.000	10.000	15.000	20.000	20.000	20.000

Deze begrotingsreserve fungeert als een extra vangnet om het risico voor de Rijksbegroting nog verder te beperken. De bedragen houden geen verband met de actuele financiële situatie bij individuele zorginstellingen.

Voor 2017 is het aantal budgetten als volgt. Voor de Wlz is hierbij gebruik gemaakt van de NZa-gegevens. Voor de Wmo en Jeugdwet is gebruik gemaakt van de gegevens van de SVB. De gegevens van 2017 worden bekend met de monitor Zvw-pgb 2017, die medio 2018 uitkomt.

2017 (ultimo per maand)	Wlz	Jeugdwet	Wmo-BG	Wmo-HH
januari	37.778	17.046	32.733	28.376
februari	38.228	17.439	32.821	28.928
maart	38.547	17.852	33.001	29.286
april	38.799	17.881	32.940	28.244
mei	39.021	17.377	32.632	27.861
juni	39.206	17.599	32.664	27.848
juli	38.372	17.689	32.557	27.736
augustus	38.541	17.415	32.263	28.069

Zoals eerder gemeld in de Kamerbrieven van 2 november 2016 (TK 25 657, nr. 273) en 22 februari 2017 (TK 25 657, nr. 284) worden de controles op de zorgovereenkomsten en declaraties uitgevoerd vanaf respectievelijk 1 augustus 2016 en 1 november 2016. Daarmee worden alle controles vanaf het najaar van 2016 weer uitgevoerd. Daardoor, en dankzij de sterke aandacht voor de kwaliteit in de uitvoering bij de SVB, zullen de rechtmatigheidspercentages over 2017 flink verbeteren ten opzichte van die over 2016.

Ik vind het wel van belang dat het bevolkingsonderzoek zoveel mogelijk vrouwen de mogelijkheid biedt om deel te nemen. Het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker, dat vanaf begin dit jaar aan vrouwen wordt aangeboden speelt hier op in. Het biedt de keuze aan vrouwen die moeite hebben met het laten maken van een uitstrijkje om gebruik te maken van de zelfafnameset.

Op dit moment wordt onderzocht of de zelfafnameset ook geschikt is om in te zetten als primaire screening voor alle vrouwen. Mogelijk vergemakkelijkt dit de keuze van de vrouwen uit de jongste leeftijdsgroep om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek.

De soa-consulten worden tegelijkertijd gebruikt voor seksuele voorlichting voor met name jongeren tot 25 jaar. Deze groep kan ook los van een test terecht bij de GGD-en voor vragen omtrent seksualiteit. De GGD-en maken aanvullend plannen voor de aanpak seksuele gezondheid (vergoten seksuele weerbaarheid) voor jongeren op basis van het regioprofiel. Het grootste deel van de middelen gaat naar de testen/soa-consulten. De 25 GGD-en in Nederland leveren een landelijk dekkend netwerk. Via acht coördinerende GGD-en worden de gelden verspreid om met de 25 GGD-en regionale afspraken te maken.

In 2016 zijn bij de 25 GGD-en 143.139 soa-consulten uitgevoerd. Tijdens de consulten zijn 1 of meerdere testen (op verschillende soa en/of hiv) uitgevoerd. Het aantal consulten is hiermee 5% gegroeid ten opzichte van 2015. Naast de toename in consulten is er tegelijkertijd ook een stijging van de vindpercentage van bijna alle soa, waarschijnlijk door de verscherpte triage.

Naast of soms gelijktijdig aan de soa consulten zijn 11.251 sense consulten met jongeren gevoerd over verschillende sense-gespreksthema’s (vragen over seksualiteit). Ook hierin is een toename zichtbaar.

De aanrijdtijden van ambulances met zwangere patiënten worden niet afzonderlijk geregistreerd. Daarover kan ik u dus niets melden.

Jaar	Aantal verzekerden	Percentage van aantal verzekerden dat gebruik maakt van MSZ-zorg	Uitgaven tweedelijnszorg x € 1 miljoen	Uitgaven tweedelijnszorg per patiënt x € 1
A	B	C	D	E=D/(B*C) x 1 mln.
2006	16.232.048	49,5%	15.311,3	1.906
2007	16.320.748	53,5%	15.376,7	1.761
2008	16.371.627	57,0%	16.820,4	1.802
2009	16.444.969	57,9%	18.240,0	1.916
2010	16.519.089	58,5%	19.252,6	1.992
2011	16.615.239	59,5%	19.314,1	1.954
2012	16.694.574	59,1%	20.728,9	2.101
2013	16.751.863	57,7%	21.852,4	2.261
2014	16.793.515	57,8%	21.800,6	2.246
2015	16.855.609	57,5%	21.291,5	2.197
2016	16.936.959	56,7%	22.703,2	2.364
2017	17.010.978		22.930,8

De realisatiecijfers t/m 9 september zijn als volgt:

• • Aantal meldingen: 1.291

• • Aantal subsidieaanvragen: 262, waarvan

  • – aantal nog te beoordelen declaraties: 180

• • Aantal betalingen: 7

Daarnaast zijn er ook onderzoeksprogramma’s die zich specifiek richten op specialistische groepen, zoals het programma Memorabel voor dementiezorg en Palliantie voor palliatieve zorg. Voor het onderzoeksprogramma Memorabel is in de tweede fase – van 2017 tot 2020 – opnieuw € 32 miljoen beschikbaar. Voor het onderzoeksprogramma Palliantie is in de periode van 2014 tot en met 2020 per jaar € 8 miljoen beschikbaar tot een totaal van € 51 miljoen. In beide programma’s is ruimte voor onderzoek naar de kwaliteit van zorg bij deze specialistische groepen.

Tabel. Categorieën niet-verzekeringsplichtige verzekerden

categorie	april 2017
Wonen in het buitenland	30.000
Vertrokken onbekend waarheen	9.000
Buitenlandse studenten	3.000
Werkzaam buiten Nederland	3.000
Onzekere verblijfstitels	15.000
Recent werkzaam geweest, maar vertrokken	7.000
Buitenlandse wetgeving van toepassing	2.000
Overige (o.a. buitenlandse volkenrechtelijke organisatie, afwijkende premieinhoudingen, geen verblijfstitel, vastgesteld niet verzekerd)	10.000
Totaal	79.000

Op 1 september 2017 stonden 261.296 wanbetalers voor de premie geregistreerd bij het CAK (ten opzichte van 325.810 wanbetalers eind 2014).

Antwoord:

Per ultimo	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016
Aantal wanb.	266.306	303.528	297.954	314.138	325.810	312.037	277.023

Aantal maanden	2013	2014	2015	2016
0–12	87.320	88.420	48.756	28.114
13–24	50.010	54.740	55.224	51.276
>24	145.110	155.080	183.910	189.422
Totaal	282.440	298.240	287.890	268.812

Tabel Lopende betalingsregelingen/stabilisatieovereenkomst (bron: CAK)

	intern	extern
2014	152.985	119.110
2015	137.468	93.515
2016	156.109	95.305

Begin dit jaar is een uitvraag gedaan bij zorgverzekeraars om het gespreid betalen eigen risico te inventariseren. Hieruit blijft dat circa 800.000 verzekerden van de mogelijkheid gebruikmaken om het eigen risico gespreid te betalen. Ik vind dat positief, mensen verdelen zo de lasten van het eigen risico over het jaar.

Daarin concludeert de NZa dat 2% van het totaal aantal spoedeisende inzetten in 2016 in de regio Amsterdam vanwege een stop in het dichtstbijzijnde ziekenhuis in een ander ziekenhuis eindigde dan in de twee meest nabijgelegen ziekenhuizen. Daarbij merkt de NZa op dat het in 2016 niet voorgekomen is dat in alle Amsterdamse ziekenhuizen sprake was van een stop op de spoedeisende hulp of eerste harthulp tijdens een spoedeisende inzet. Stops hebben daarom volgens de NZa slechts een klein effect op de toegankelijkheid van acute medisch-specialistische zorg.

	2016	2015	2014
Ambulanceverpleegkundige	139	116	116

ZZP	zzp tarief 2017		Integraal tarief 2018, opgebouwd uit 3 delen
			zorgdeel 2018 (vergelijkbaar met zzp 2017)	vastgoed-deel 2018 (NHC)	inventaris-deel 2018 (NIC)	zzp 2018 (integraal tarief)
VV 4	€ 146,75		€ 157,35	€ 30,28	€ 2,53	€ 190,16
VV 5	€ 192,89		€ 206,81	€ 30,28	€ 3,90	€ 240,99
VV 6	€ 193,21		€ 207,15	€ 30,95	€ 3,90	€ 242,00
VV 7	€ 230,17		€ 246,75	€ 31,90	€ 3,90	€ 282,55
VV 8	€ 262,58		€ 281,50	€ 32,81	€ 4,98	€ 319,29
VV 9b	€ 229,09		€ 245,60	€ 38,79	€ 5,29	€ 289,68
VV 10	€ 283,96		€ 304,41	€ 32,81	€ 3,90	€ 341,12
GGZ 1B	€ 102,61		€ 105,67	€ 27,68	€ 2,82	€ 136,17
GGZ 2B	€ 137,76		€ 141,86	€ 27,68	€ 2,82	€ 172,36
GGZ 3B	€ 150,76		€ 155,24	€ 33,55	€ 5,94	€ 194,73
GGZ 4B	€ 171,37		€ 176,46	€ 33,55	€ 5,94	€ 215,95
GGZ 5B	€ 183,63		€ 189,08	€ 43,14	€ 5,94	€ 238,16
GGZ 6B	€ 240,43		€ 247,56	€ 38,26	€ 5,94	€ 291,76
GGZ 7B	€ 327,09		€ 336,77	€ 48,08	€ 5,94	€ 390,79
VG 3	€ 151,92		€ 156,44	€ 31,18	€ 3,33	€ 190,95
VG 4	€ 167,19		€ 172,16	€ 31,18	€ 3,33	€ 206,67
VG 5	€ 208,92		€ 215,12	€ 34,50	€ 8,59	€ 258,21
VG 6	€ 202,70		€ 208,71	€ 34,50	€ 6,38	€ 249,59
VG 7	€ 280,58		€ 288,89	€ 34,50	€ 8,59	€ 331,98
VG 8	€ 235,60		€ 242,58	€ 43,91	€ 8,59	€ 295,08
LVG 1	€ 143,01		€ 147,27	€ 31,18	€ 3,33	€ 181,78
LVG 2	€ 184,26		€ 189,73	€ 31,18	€ 3,33	€ 224,24
LVG 3	€ 227,36		€ 234,10	€ 40,56	€ 6,38	€ 281,04
LVG 4	€ 267,43		€ 275,35	€ 40,56	€ 6,38	€ 322,29
LVG 5	€ 266,20		€ 274,09	€ 40,56	€ 6,38	€ 321,03
SGLVG 1	€ 346,54		€ 356,79	€ 40,56	€ 8,59	€ 405,94
LG 2	€ 161,33		€ 166,12	€ 31,18	€ 3,16	€ 200,46
LG 4	€ 195,30		€ 201,10	€ 31,18	€ 4,54	€ 236,82
LG 5	€ 226,92		€ 233,65	€ 36,33	€ 8,59	€ 278,57
LG 6	€ 242,56		€ 249,75	€ 43,17	€ 8,59	€ 301,51
LG 7	€ 251,33		€ 258,78	€ 43,17	€ 8,59	€ 310,54
ZG aud 2	€ 306,21		€ 315,28	€ 31,18	€ 8,55	€ 355,01
ZG aud 3	€ 351,08		€ 361,47	€ 35,10	€ 8,55	€ 405,12
ZG aud 4	€ 238,42		€ 245,49	€ 31,18	€ 8,55	€ 285,22
ZG vis 2	€ 142,27		€ 146,49	€ 31,18	€ 6,00	€ 183,67
ZG vis 3	€ 187,07		€ 192,62	€ 31,18	€ 8,55	€ 232,35
ZG vis 4	€ 238,71		€ 245,79	€ 37,00	€ 8,55	€ 291,34
ZG vis 5	€ 259,70		€ 267,40	€ 43,91	€ 8,55	€ 319,86

In de Kwartaalrapportage CIZ 2016 Q1 tot en met 2016 Q4 rapporteert het CIZ in paragraaf 4.1 over het aantal afgegeven besluiten voor profielreeksen LG, V&V en VG. Besluiten voor de overige zorgprofielreeksen (ZG, LVG, SGLVG, GGZ) heeft het CIZ buiten beschouwing gelaten vanwege relatief lage aantallen.

	2015	2016
LG	5.249	5.801
V&V	92.519	102.706
VG	14.217	18.751

In de paragrafen 4.2 tot en met 4.5 publiceert het CIZ voor de sectoren VV en VG over het aantal afgegeven besluiten per ZZP.

	2015	2016
VV03	8.003	7.904
VV04	13.780	15.613
VV05	27.668	30.157
VV06	27.709	33.145
VV07	4.245	3.917
VV08	1.145	1.258
VV09b	2.384	2.791
VV10	7.438	7.844
VG01	8	12
VG02	127	113
VG03	3.095	3.375
VG04	2.429	3.969
VG05	1.776	3.724
VG06	4.108	4.192
VG07	1.196	1.049
VG08	1.482	2.323

In de Kwartaalrapportage CIZ 2016 Q2 tot en met 2017 Q1 rapporteert het CIZ niet over het aantal afgegeven besluiten per sector en per zorgprofiel.

	< Treeknorm	> Treeknorm
Wachten op zorg thuis (V&V extramuraal)	0–6 weken	6–13 weken	3–6 maanden	6–12 maanden	> 12 maanden	Totaal
Actief wachtend, geen zorg uit de Wlz	0	0	1	0	0	1
Actief wachtend, met zorg uit de Wlz	0	1	1	0	0	2
Niet-actief wachtend, geen zorg uit de Wlz	30	16	11	9	7	73
Niet-actief wachtend, met zorg uit de Wlz	9	2	2	2	1	16

Omdat per extramurale functie gedetailleerd is aangegeven hoeveel personen op de wachtlijst staan en wat de bijhorende wachtduur is, heeft het berekenen van een gemiddelde wachttijd geen toegevoegde waarde.

Zorgaanbieder
Aafje
ABC-Zorgcomfort
Accolade Zorggroep
ActiVite
Allévo zorg- en dienstverl.
Alliade Zorggroep
Alrijne Zorggroep
Amaris Zorggroep
Amsta
Amstelring
Ananz wonen welzijn zorg
Archipel Zorggroep
Argos Zorggroep
Atlant Zorggroep
Avoord Zorg en Wonen
AxionContinu
Azora
Bartholomeus Gasthuis
Bartiméus
Bethanië
BrabantZorg
Careaz
Carinova
Carintreggeland
Coloriet
Cordaan
Crabbehoff
CuraMare
Dagelijks leven Zorg BV
De Blije Borgh
De Gouden Leeuw Groep
De Hoven
De Lange Wei
De Leyhoeve
De Merwelanden
De Oude Pastorie
De Posten
De Riethorst Stromenland
De Vijverhof
De Wever
De Zellingen
De ZorgSpecialist
DrieGasthuizenGroep
Evean
Florence
Frankelandgroep
Hervormd Centrum Pennemes
Het Parkhuis
Hilverzorg
IJsselheem
Inovum
Insula Dei Huize Kohlmann
Joris Zorg
King Arthur Groep
Kwadrantgroep
Laurens Rotterdam
Laverhof
Liberein
Liemerije
LuciVer
Lyvore
Magentazorg
Markenheem
MeanderGroep
NNCZ
Noorderbreedte
Norschoten
Nusantara
OBG
Omring
Opella
Pieter van Foreest
Pleyade
Present (vh AV Zorggroep)
QuaRijn
Riederborgh
Rivas Zorggroep
Rosa Spier Huis
RSZK
Saffier de Residentiegroep
Sanare Zorg en Welzijn
Savant Zorg
Saxenburgh Groep
Schakelring
Seniorenresidentie Ruitersbos
Sensire
Sevagram
Sint Anna
Sint Annaklooster
Sint Jacob
St. Groenhuysen
St. Ouderenzorg Wilgaerden
St. Pieters en Bloklands
St. TanteLouise
Stg. Cicero Zorggroep
Stg. de Koperhorst
Stg. Interzorg Noord-Ned.
Stg. KC Dementie
Stg. Maria-oord
Stichting Cardia-Duinrust
Stichting de Leystroom
Stichting de Zorgboog
Stichting Hanzeheerd
Stichting Humanitas
Stichting Icare
Stichting Innoforte
Stichting Kalorama
Stichting Maasduinen
Stichting NiKo
Stichting Oosterlengte
Stichting Pro Senectute
Stichting Sint Jozefoord
Stichting Warm Thuis
Stichting Zuidzorg
STMR
Surplus
SVRZ
Swinhovegroep
SZMK
Thebe
Topaz
Treant Zorggroep
Trivium Meulenbelt
Valkenhof
Viattence
Vilente
ViVa! Zorggroep
Vivantes Zorggroep
Vivent
Vivium Zorggroep
Volckaert
Warande
WelThuis
Westerholm/Rikkers-Lubbers
Wittenbergzorg
Woonzorg Flevoland
WoonZorgcentra Haaglanden
Woonzorgcentrum de Westerkim
Woonzorggroep Samen
WVO Zorg
Zinzia Zorggroep
Zonnehuisgroep Amstelland
ZorgAccent
Zorgbalans
Zorgcentra Meerlanden
Zorgfederatie Oldenzaal
Zorggroep Almere
Zorggroep Charim
Zorggroep Elde
Zorggroep Groningen
Zorggroep Liante
Zorggroep Maas en Waal
Zorggroep Manna
Zorggroep Meander
Zorggroep NoordWest-Veluwe
Zorggroep Raalte
Zorggroep Reinalda
Zorggroep Sint Maarten
Zorggroep Tangenborgh
Zorggroep Ter Weel
Zorgpartners Midden-Holland
Zorgspectrum
Zorgspectrum het Zand
Zorgstroom
Zorgverlening het Baken
ZuidOostZorg
Zuidzorg
ZZG Zorggroep

Het programma waarin experimenten plaatsvinden in het kader van «Waardigheid en Trots» is «Ruimte voor Verpleeghuizen». Eind 2015 zijn vele zorgaanbieders in «Ruimte voor Verpleeghuizen» met de uitvoering van hun voorstellen om de verpleeghuiszorg te verbeteren aan de slag gedaan. Bij verschijnen van de voortgangsrapportages Waardigheid en Trots is iedere keer over de stand van zaken gerapporteerd. Het leeuwendeel van zorgaanbieders is op dit moment in de afrondende fase. De verwachting is dat vanaf eind 2017 tot en met begin 2018 de resultaten gepubliceerd zullen worden. Deze resultaten worden waar mogelijk zo gepubliceerd dat ze toepasbaar zijn voor andere zorgaanbieders.

In de volgende gremia wordt op landelijk niveau regelmatig (bestuurlijk) gesproken over de ontwikkelingen en vraagstukken die de Wmo 2015 betreffen. Dit is geen alomvattende lijst.

Overleg	Deelnemers	Frequentie
Bestuurlijke overleggen	VWS, VNG en afhankelijk van de agenda andere departementen en derden zoals organisaties van cliënten, ZN, branches van aanbieders, sociale partners.	Circa 4 keer per jaar
Ontwikkeltafel Volwaardig Meedoen (transformatieagenda)	VWS, VNG, NDSD, PFN, Ieder(in), Koepel adviesraden sociaal domein, ANBO, KBO-PCOB, Mezzo, Zorgbelang	4 keer per jaar en 1 keer op bestuurlijk niveau
Wmo Kamer	VNG, sociale partners, branches van aanbieders (VWS en SZW als toehoorder)	5 keer per jaar

Als ambtelijke interventie niet tot een oplossing leidt, wordt met de wethouder en het college contact opgenomen om te bewerkstelligen dat het beleid en of de uitvoering wordt aangepast. Mocht een college daartoe niet bereid zijn, dan benader ik het college schriftelijk met een afschrift aan de gemeenteraad.

Indien de beleidswijzigingen niet afdoende zijn gelet op de vaste jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep en de kaders van de Wmo 2015, en de gemeenteraad haar horizontale verantwoordelijkheid niet neemt, kan ik een aanwijzing geven in het kader van het interbestuurlijk toezicht. Zo heb ik het voornemen tot het geven van een aanwijzing uitgesproken tegen de gemeente Katwijk en drie Drentse gemeenten (Aa en Hunze, Assen en Tynaarlo).

Tot op heden heeft dit alles niet geleid tot de noodzaak daadwerkelijk over te gaan tot het geven van een bestuurlijke aanwijzing in de zin van artikel 2.6.8 Wmo 2015.

Antwoord:

	2016	2017
Bedrag bezuiniging huishoudelijke verzorging exclusief budgettaire mutaties waaronder de HHT-middelen, vernieuwingsmiddelen en extramuraliseringsmiddelen	€ 610 miljoen	€ 610 miljoen
Bedrag bezuiniging individuele begeleiding en dagbesteding exclusief budgettaire mutaties waaronder de Wlz- indiceerbaren en extramuraliseringsmiddelen	€ 708 miljoen	€ 723 miljoen

NB: deze cijfers zijn dus niet cumulatief.

De oorspronkelijke taakstelling op het budget voor individuele begeleiding en dagbesteding conform het Regeerakkoord uit 2012 bedroeg 25% (inclusief persoonlijke verzorging absoluut in 2014 € 290 miljoen oplopend tot structureel € 1.700 miljoen vanaf 2018). Door het overgangsrecht Wlz (zorg thuis met indicatie verblijf), verschuivingen naar de Zvw en de Jeugdwet, de correctie voor intramurale dagbesteding en de compensatiebedragen van het VNG akkoord (€ 200 miljoen) en het Begrotingsakkoord 2014 (€ 195 miljoen) bedroeg het kortingspercentage in 2015 11% (absoluut in 2015 € 654 miljoen). De absolute korting naar de genoemde correcties bedraagt in 2016 € 708 miljoen en in 2017 € 723 miljoen. In de genoemde bedragen is geen rekening gehouden met budgettaire mutaties zoals de Wlz-indiceerbaren en extramuraliseringsmiddelen.

Jaar	Uitgaven Wmo
2010	€ 3.724 miljoen
2011	€ 3.705 miljoen
2012	€ 3.684 miljoen
2013	€ 3.501 miljoen
2014	€ 3.485 miljoen
2015	€ 4.108 miljoen (Wmo) en € 3.781 miljoen (onverdeeld Wmo en Jeugd)
2016	€ 4.129 miljoen (Wmo) en € 3.635 miljoen (onverdeeld Wmo en Jeugd)

Vanwege de decentralisaties zijn per 2015 de Iv3-functies voor het sociaal domein gewijzigd. Een aantal nieuwe Iv3-functies betreft zowel de Wmo als Jeugd. Daarom is in bovenstaande tabel voor 2015 en 2016 een bedrag «onverdeeld Wmo en Jeugd» opgenomen.

Om beter aan te sluiten bij de gemeentelijke praktijk zijn per 2017 de Iv3-functies vervangen door Iv3-taakvelden. De Wmo slaat vooral neer in de volgende taakvelden:

Gemeentelijke taakveld	Begrote uitgaven 2017
Samenkracht en burgerparticipatie/wijkteams	€ 2.719 miljoen
Maatwerkvoorziening (Wmo)	€ 560 miljoen
Maatwerkdienstverlening 18+	€ 2.500 miljoen
Geëscaleerde zorg 18+	€ 1.941 miljoen

Door de overgang naar taakvelden vertegenwoordigen de bedragen niet meer hetzelfde als tot en met 2016. Ook wordt in tegenstelling tot en met 2016 de gemeentelijke overhead niet meer door de individuele gemeenten zelf opgesplitst en toegerekend aan de verschillende Iv3-functies, maar in zijn geheel door de gemeenten op een afzonderlijk taakveld voor de totale overhead geboekt.

Verder teruggaan in de tijd levert een vertekend beeld op aangezien in 2014 en voorgaande jaren de AWBZ nog van kracht was en zowel de indicatiecriteria als ook procedures wezenlijk anders waren. Klachten en bezwaren uit die periode zijn zodoende niet vermeld.

Leerlingenvervoer: In totaal maakten in schooljaar 2014/15 73.000 leerlingen gebruik van de regeling leerlingenvervoer. Bron: monitor leerlingenvervoer die eens per 2 jaar wordt uitgevoerd.

Van het zittend ziekenvervoer zijn geen aantallen bekend, wel de kosten. In 2016 gaat het om een bedrag van € 111,2 miljoen. Bron: Zorginstituut NL.

	Aantal ritten	Aantal klachten	Gegrond verklaard	In beroep
2012	945.692	5.446	3.721	0
2013	973.941	5.366	3.874	0
2014	993.101	8.864	4.714	9
2015	960.683	7.171	4.578	7
2016	965.334	5.018	4.314	4

In 2017 zijn er dusver (over het eerste kwartaal) 870 klachten ontvangen.

Veruit het grootste deel van de klachten (zowel gegrond als ongegrond) gaat over de ophaal- of aankomst tijd en over de reistijd. Daarnaast gaat vanaf 2014 ook een groot aantal klachten over het combineren van ritten.

Het aantal klachten, evenals de inhoud van de klachten is over het algemeen constant. In 2014 is het aantal klachten toegenomen. Sinds 2015 neemt het aantal klachten weer af.

Ten aanzien van het kwaliteitskader gehandicaptenzorg 2017–2022 geldt dat dit kader in mei 2017 in het kwaliteitsregister van het Zorginstituut Nederland is opgenomen. In eerste instantie zijn veldpartijen zelf verantwoordelijk voor het toepassen van het kader. De kwaliteitsagenda bevat een aantal activiteiten die zorgaanbieders ondersteunen om te kunnen voldoen aan het kwaliteitskader. Over deze activiteiten vindt afstemming plaats in de Stuurgroep kwaliteitskader gehandicaptenzorg.

AWBZ- en Wlz-inkomsten en uitgaven (bedragen € 1 miljard)

	Premie-opbrengst AWBZ/Wlz	Heffings-kortingen in AWBZ/ Wlz-premie	BIKK	Heffingskortingen minus BIKK	Uitgaven	Eigen bijdragen	Uitgaven minus eigen bijdragen	Premies minus uitgaven min eigen bijdragen	Premies excl heff.kortingen minus uitgaven min eigen bijdragen
	A	B	C	D=B–C	E	F	G=E–F	H=A–G	I=A+B–G
1999	13	–	–	–	13	2	12	1	1
2000	14	–	–	–	15	2	13	1	1
2001	11	9	2	7	16	2	15	– 4	5
2002	12	9	2	7	18	2	17	– 5	4
2003	14	12	4	8	20	2	18	– 4	8
2004	16	13	5	8	21	2	19	– 3	10
2005	16	14	5	9	22	2	20	– 4	10
2006	14	14	5	9	23	2	21	– 7	7
2007	13	14	4	9	23	2	21	– 8	6
2008	16	14	5	10	22	2	20	– 5	10
2009	14	15	5	10	23	2	22	– 8	7
2010	15	15	5	10	24	1	23	– 8	7
2011	15	15	5	10	25	2	24	– 8	7
2012	17	16	5	10	28	2	26	– 10	6
2013	19	15	4	11	27	2	26	– 7	8
2014	19	15	4	11	28	2	26	– 7	8
2015	15	12	3	9	20	2	18	– 2	9
2016	14	12	3	9	20	2	18	– 4	9
2017	15	13	4	9	20	2	19	– 4	9
2018	18	13	4	10	22	2	20	– 2	11

Omvang terugvorderingen na controle onderzoek en fraude zorgverzekeraars

(bedragen x € 1 miljoen)	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016
Afgewezen bij controle vooraf1	2.300	2.100	2.600	2.300	2.000	2.400	2.700
Controle achteraf2	106	167	198	329	449	485	367
Fraude-onderzoek				27	53	20	24,8
Vastgestelde fraude3	6,2	7,7	6	9,3	18,7	11,1	18,9

Het is niet bekend welk aantal zorgfraudezaken in 2016 in totaal bij de politie en arrondissementsparketten in behandeling zijn genomen.

Daarnaast wordt in het samenwerkingsverband in oprichting ten behoeve van de aanpak beperkte gezondheidsvaardigheden ook de branchevereniging voor verpleegkundigen en verzorgenden betrokken. Daardoor heeft de aanpak ook zijn uitstralingseffect naar de care.

Zoals in het antwoord op vraag 193 aangegeven is een beleidsinhoudelijke reactie over het beleidskader «subsidiëring van patiënten- en gehandicaptenorganisaties» voorbehouden aan mijn opvolger.

Jaar	Klachten	Bezwaren
		Eigen bijdrage (AWBZ//Wlz/Wmo/Wmo 2015)	Compensatie eigen risico	Wtcg
2012	518	2.457	1.156	7.040
2013	677	4.583	698	5.459
2014	645	2.363	382	3.297
2015	868	4.063	12	1.182
2016	919	4.018	0	23
2017 (Q1 en Q2)	369	2.048	0	0

De cijfers van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) over de omvang van besparingen bij zorgverzekeraars als gevolg van controle-inspanning en fraudebestrijding geven (ook) geen volledig beeld van het totaal aan zorgfraude. Het onderzoek van ZN is bedoeld om de door zorgverzekeraars aangetoonde fraude in kaart te brengen, niet het totaal aan mogelijke fraude. Zie verder het antwoord op vraag 607.

Om de voortgang van de onderzoeken niet te schaden, geeft het OM geen nadere informatie over welke specifieke (sub)sectoren het betreft.

Zorgverzekeraars hebben fraude vastgesteld in alle verzekeringsvormen. Uit onderstaand diagram blijkt dat dit voornamelijk in de Wlz/ AWBZ was (72%), gevolgd door de Zorgverzekeringswet (23%). De wijkverpleging, die in eerdere jaren niet voorkwam in de uitsplitsing van het fraudebedrag naar zorgsoort, is verantwoordelijk voor 11% van het totaal vastgestelde fraudebedrag.

Wat betreft de oorzaken van onrechtmatigheden in de zorg verwijs ik uw Kamer naar het Programmaplan Rechtmatige Zorg, aanpak van fouten en fraude, 2015–2018.

De capaciteit die de FIOD beschikbaar heeft voor zorgfraude is onveranderd en bedraagt op jaarbasis circa 20.000 opsporingsuren.

Volledigheidshalve merk ik op dat de NZa juridisch gezien geen opsporingstaak heeft. De NZa is krachtens de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) verantwoordelijk voor het bestuursrechtelijke toezicht en de handhaving van onrechtmatigheden in de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz). In dat kader voert de NZa ook toezichtonderzoeken uit. Voor de capaciteit die de NZa beschikbaar heeft voor toezicht en handhaving verwijs ik naar het antwoord op vraag 628.

Ook voor zorgverzekeraars geldt dat zij formeel juridisch gezien geen opsporingstaak hebben. Wel voeren de zorgverzekeraars reguliere (formele en materiële) controles uit op de rechtmatigheid van de door zorgaanbieders en verzekerden ingediende declaraties. Bij vermoedens van fraude kunnen zorgverzekeraars ook een fraudeonderzoek instellen. Zorgverzekeraars Nederland houdt geen administratie bij van de aantallen medewerkers die bij de verschillende zorgverzekeraars en zorgkantoren zijn belast met het uitvoeren van controles en (fraude)onderzoeken.

	2012	2013	2014	2015	2016	2017
IGZ	490	516	538	538	610	613
IJZ	61	62	63	67	67	67
NZa	40	50	80	96	100	100
Totaal	591	628	681	701	777	780

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de bestuursrechtelijke maatregelen die de NZa in de periode 2012–2017 (januari t/m begin oktober) heeft uitgevoerd.

Activiteiten	2012	2013	2014	2015	20161	20172
Interventies bij zorgaanbieders3	102	34	26	382	354	262
Interventies bij zorgverzekeraars en Wlz-uitvoerders (zorgkantoren)3	31	49	5054	117	224	155
Opgelegde boetes n.a.v. signalen en handhavingsacties	2	3	1	2	2	2
Handhaving informatieverplichtingen	251	370	491	318	193	54
Last onder dwangsom op grond van informatieverplichtingen	20	58	115	22	24	12
Totaal	406	514	1.138	841	797	486

Voor wat betreft de strafrechtelijke maatregelen verwijs ik naar het antwoord op vraag 622.

Het is niet mogelijk om de genoemde cijfers verder te specificeren naar zorgsectoren of financieringsvormen.

Het aantal kinderen in Nederland daalt en daardoor is er sprake van een negatieve demografische groei. Deze negatieve groei wordt deels gecompenseerd door de inkomensgroei. Er resteert echter een negatieve groei. Het CPB heeft daarnaast de «overige groei» voor het macrobudget Jeugdhulp op nul procent gesteld. Reden hiervoor is dat de «overige groei» uit het verleden door CPB als niet representatief voor de toekomst is gekwalificeerd. Dit heeft er onder andere mee te maken dat de gemiddelde overige groei in de jaren 1990–2010, waarop CPB zich baseert, sterk beïnvloed is door het ontstaan van het Bureau Jeugdzorg en de enorme stijging van het jeugdhulpgebruik dat dit met zich mee bracht.

Integratie-uitkering Sociaal Domein – Budgetten Jeugdwet1

Jaar	Macrobudget
20152	€ 3.757.553.000
20163	€ 3.650.974.000
20174	€ 3.578.419.000
20184	€ 3.614.696.000
20194	€ 3.626.601.000
20204	€ 3.626.601.000
20214	€ 3.649.359.000
20224	€ 3.649.358.000

Er is geen goed vergelijkbaar beeld van de totale uitgaven in 2013 en 2014 voor taken die thans onder de Jeugdwet vallen, omdat de middelen voor jeugdhulp destijds onderdeel uitmaakten van verschillende wetten (o.a. Wet op de Jeugdzorg, AWBZ en ZvW). Bij de samenstelling van het macrobudget Jeugdhulp is gebruik gemaakt van uitgaven aan taken die over gaan naar de Jeugdwet, met als basisjaar het jaar 2012. Op onderdelen zijn cijfers over het jaar 2013 en 2014 gebruikt, maar niet op alle terreinen, waardoor er geen totaalbeeld is te geven. De berekeningen zijn met gemeenten en sectoren afgestemd.

	2014	2015	2016	2017
Aantal instellingen dat subsidieaanvraag voor liquiditeitssteun heeft gedaan	4	1	4	1

De volgende middelen zijn afgelopen jaren toegekend (bedragen x € 1 miljoen):

	2014	2015	2016	2017	2018
Toekenning subsidies	0	17,2	42,3	41,61	19,32

De TAJ ontvangt € 3 miljoen per jaar voor de uitvoering van hun organisatie.

De Zwembranche NPZ | NRZ, CBS, Veiligheid NL, KNZB, Reddingsbrigade Nederland, KNRM werken aan een informatiesysteem om de registratie van verdrinkingscijfers te verbeteren. Dit is onderdeel van een nationaal plan «Zwemveilig en zwemvaardig Nederland 2020». Dit plan wordt binnenkort vastgesteld en aangeboden aan uw Kamer.

Wegens overstap voor registratie van de aantallen sportblessures naar het landelijke systeem voor ongevallen (Leefstijlmonitor) en daarmee gemoeide afstemmingsproblemen zijn de cijfers over 2015 en 2016 niet bruikbaar voor trendanalyse. Wel is op basis van cijfers van het monitoringsysteem voor de afdelingen van Spoedeisende Eerste Hulp aannemelijk dat er geen trendbreuk in 2015 en 2016 ten opzichte van de voorgaande jaren heeft plaatsgevonden.

Antwoord:

	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
Afdrachten Lotto/NLO aan sport	52,9	54,5	42,4	42,4	42,0	42,6	43,9	45,6 (raming)

De omvang van de afdrachten vanuit de particuliere Goede Doelen Loterijen (zoals ondermeer Postcode Loterij en Vrienden loterij) aan sportgerelateerde organisaties en activiteiten is mij niet bekend.

Op 1 september 2017 zijn er 2911 fte buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen werkzaam in gemeenten. In totaal zijn ongeveer 5000 personen werkzaam als buurtsportcoach en/of combinatiefunctionaris.

Antwoord:

Graag verwijs ik u naar het antwoord op vraag 144 in de Beantwoording vragen over ontwerpbegroting 2017 (TK 2016–2017 34 550, nr. 11).

Topsportevenement	Verleend bedrag
Giro d’Italia	€ 2.500.000
WK Roeien (niet Olympisch)	€ 335.421
WK Lifesaving	€ 464.000
IPC WK Triathlon	€ 400.000
EK Atletiek	€ 2.500.000
EK Honkbal	€ 225.000
EK Korfbal	€ 250.000
EK/WJK Open water	€ 251.990
EJK Waterpolo	€ 134.200
Totaal	€ 7.060.611

In 2017 zijn de onderstaande topsportevenementen gesubsidieerd:

Topsportevenement	Verleend bedrag
WK Short Track	€ 1.271.615
Grand Final World Triathlon Series (WK)	€ 1.390.425
EK Vrouwenvoetbal	€ 2.500.000
EK Hockey (mannen en vrouwen)	€ 1.295.168
EK 3x3 Basketbal	€ 250.000
EJK Volleybal meisjes	€ 250.000
Totaal	€ 6.957.208

De middelen worden beschikbaar gesteld voor versterking van de georganiseerde sport via een instellingssubsidie aan NOC*NSF. De specifieke invulling van de incidentele bijdrage aan NOC*NSF wordt nader bezien.

Uit de meting van 2014 blijkt dat in de volgende sporten de meeste blessures ontstonden:

• – Voetbal (1 miljoen)

• – Hardlopen (710.000)

• – Fitness (540.000)

• – Tennis (188.000)

• – Volleybal (158.000).

Belastbaar inkomen	15.000	20.000	25.000	30.000	35.000	40.000
Eenpersoons-huishouden	€ 1.198	€ 1.198	€ 584	€ 0	€ 0	€ 0
Meerpersoonshuishouden	€ 2.239	€ 2.239	€ 1.625	€ 951	€ 276	€ 0

	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
WML	17.494	17.905	18.496	19.135	15.528	19.890	20.079	19.043	19.253	19.463	19.758	20.109	20.451

Voor alle sectoren binnen het BKZ geldt namelijk dat de gereserveerde groeiruimte vanaf 2019 en de middelen voor de loon- en prijsbijstelling vanaf 2018 gereserveerd staan op de post nominaal en onverdeeld. Deze bedragen worden jaarlijks aan de verschillende sectoren toegevoegd. Daarmee zijn er dus binnen de VWS-begroting voldoende middelen gereserveerd voor de verwachte uitgavengroei van VPT. Zie tevens het antwoord op vraag 722.

	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016
Oostenrijk	9,5	9,5	9,6	10,1	10,1	9,9	10,1	10,2	10,3	10,3	10,4
België	8,9	9,0	9,3	10,1	9,9	10,1	10,2	10,4	10,4	10,5	10,4
Denemarken	9,2	9,3	9,5	10,7	10,4	10,2	10,3	10,2	10,3	10,3	10,4
Finland	8,0	7,8	8,1	8,9	8,9	8,9	9,3	9,5	9,5	9,4	9,4
Frankrijk	10,0	10,0	10,1	10,8	10,7	10,7	10,8	10,9	11,1	11,1	11,0
Duitsland	10,1	10,0	10,2	11,2	11,0	10,7	10,8	11,0	11,1	11,2	11,3
Italië	8,5	8,2	8,6	9,0	9,0	8,8	9,0	9,0	9,0	9,0	8,9
Nederland	9,2	9,2	9,5	10,2	10,4	10,5	10,9	10,9	10,9	10,7	10,5
Noorwegen	7,9	8,1	8,0	9,1	8,9	8,8	8,8	8,9	9,3	10,0	10,5
Spanje	7,8	7,8	8,3	9,0	9,0	9,1	9,1	9,0	9,1	9,2	9,0
Zweden	8,2	8,1	8,3	8,9	8,5	10,7	10,9	11,1	11,1	11,0	11,0
Zwitserland	9,8	9,6	9,8	10,4	10,7	10,8	11,1	11,4	11,6	12,1	12,4
Ver. Koninkrijk	7,4	7,5	7,7	8,6	8,5	8,5	8,5	9,9	9,8	9,9	9,7

De hoofdreden van de daling lijkt de koers van de Britse pond. Door de werking van de Wet Geneesmiddelenprijzen (WGP) resulteert dit in lagere prijzen voor geneesmiddelen. De exacte opbrengst hiervan is lastig in te schatten (de WGP gaat uit van meerdere landen en deze landen verwijzen ook weer naar elkaar en prijzen kunnen ook dalen door andere effecten, zoals patentverloop). Tevens zijn de WGP-prijzen niet gelijk aan de inkoopprijzen en/of declaraties. Een prijsdaling á 3,5% komt neer op € 100 miljoen (in 2016 waren de uitgaven aan extramurale geneesmiddelen naar schatting grofweg € 3,1 miljard, 3,5% hiervan is afgerond € 100 miljoen).

Als een zelfde berekening voor intramurale geneesmiddelen (uitgaven in 2016 naar schatting € 1,97 miljard) wordt gedaan komt het bedrag van de uitgavendaling voor die geneesmiddelen op € 70 miljoen.

De oploop in de opbrengst van het eigen risico komt door de geraamde stijging van de zorguitgaven. Omdat de hoogte van het eigen risico gekoppeld is aan de zorguitgaven, stijgen de opbrengsten van het eigen risico mee.

In onderstaande tabel vindt u de opbrengsten van het eigen risico in miljoenen euro’s:

Bedragen x € 1 miljoen	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
Opbrengsten eigen risico	1.392	1.448	1.548	1.617	1.969	2.858	3.098	3.191	3.195	3.187	3.207

NB: Bovenstaande tabel geeft de geraamde opbrengst van het eigen risico. Zie ook het antwoord op vraag 787.

Partijen staan samen voor de opgave om te bezien hoe de zorg in Nederland het beste georganiseerd kan worden, inspelend op de veranderende zorgvraag. Om de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden zal dit ook continu aandacht blijven vragen. In veel contracten in 207 wordt tweedelijnszorg verplaatst naar de eerstelijn. Die lijn moet in 2018 versterkt worden doorgevoerd. In alle bestuurlijke akkoorden in de curatieve zorg zijn daarom voor 2018 afspraken gemaakt om verdere invulling te kunnen geven aan zorg op de juiste plek.

Uitkering	Bedrag 2017 (septembercirculaire 2017)
Integratie-uitkering Sociaal domein, deel Wmo 2015	€ 3.616 miljoen
Integratie-uitkering Wmo/huishoudelijke verzorging	€ 1.245 miljoen
Decentralisatie-uitkering vrouwenopvang	€ 119 miljoen
Decentralisatie-uitkering maatschappelijke opvang	€ 385 miljoen
Algemene uitkering	Onbekend welke deel specifieke aan Wmo-taken besteed.

ZN schetst in haar brief dat de maatregelen die aanbieders inzetten divers zijn en aansluiten bij de praktijk van de zorglocaties. Enkele voorbeelden die worden genoemd zijn: extra inzet direct personeel in de zomermaanden en de periode daarna, wervingsacties voor nieuw personeel en vrijwilligers, terugdringen van ziekteverzuim door o.a. verzuimcoaches, additionele opleiding en scholing en technologische ondersteuning ter verlichting van medewerkers.

	2013	2014	2015	2016
Netto effect extramuralisering (bedragen x € 1 miljoen)	– 20	– 50	– 130	– 170

Bedragen in euro’s	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
Hoogte eigen risico	2551	2551	150	155	165	170	220	350	360	375	385	385	385

In onderzoek rondom de risicoverevening is aandacht besteed aan de vraag in hoeverre chronisch zieken en niet-chronisch zieken kosten onder het verplicht eigen risico maken. Hieruit komt naar voren dat 82 procent van de chronisch zieken en 31 procent van de niet-chronisch zieken het verplicht eigen risico volmaakt. Dit betreft data uit 2015.

In het basispakket 2017 zijn geen politiek besloten beperkingen aangebracht. Het basispakket is in 2017 wel groter geworden met de volgende politiek besloten uitbreidingen:

• • fysiotherapie bij claudicatio intermittens (etalagebenen);

• • plastische chirurgie bij het uitvoeren van een bovenooglidcorrectie;

• • borstvergroting bij agenesie of aplasie van de borst;

• • circumcisie om medische redenen;

• • (uitgestelde) fronttandvervanging bij verzekerden tot hun drieëntwintigste levensjaar;

• • bijzondere tandheelkunde, implantaatgedragen gebitsprothesen voor verzekerden die voor eigen rekening implantaten hebben laten plaatsen.

Daarnaast is in het jaar 2017 een aantal behandelingen voorwaardelijk toegelaten tot het basispakket:

• • geïntensifieerde, alkylerende chemotherapie met autologe stamceltransplantatie voor behandeling van stadium III BRCA1-like borstkanker;

• • combinatiebehandeling van cytoreductieve chirurgie en hypertherme intraperitoneale chemotherapie (HIPEC) bij patiënten met zowel maagcarcinoom als synchrone buikvliesmetastasen of tumorpositief buikvocht.

In de onderstaande tabel (bron CBS) is uitgegaan van het jaarlijks gestandaardiseerd besteedbaar huishoudensinkomen. Het gestandaardiseerd besteedbaar huishoudensinkomen is gecorrigeerd voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden.

Inkomensgroep	2013	2014	20151
Totaal	281.240	296.590	282.190
< € 10.000	54.400	57.300	42.760
€ 10.000 tot € 20.000	159.100	163.500	150.630
€ 20.000 tot € 30.000	54.200	60.500	65.010
€ 30.000 tot € 40.000	10.900	12.300	15.850
€ 40.000 tot € 50.000	1.700	2.000	2.960
> € 50.000	600	700	1.130

Ontwikkeling reclamekosten concernniveau (x € 1.000), basisverzekering

Concern	2014	2015	2016
ASR	90	878	150
CZ	5.751	6.589	4.449
De Friesland	2.517	2.649	2.555
DSW	559	465	671
Eno	1.031	686	767
Menzis	5.132	4.835	4.408
ONVZ	886	977	1.404
Stad Holland	110	19	121
VGZ	6.802	6.286	4.581
Zilveren Kruis	15.589	10.808	13.598
Zorg en Zekerheid	1.269	1.277	1.288
Totaal	39.736	35.469	33.992

Aantal verzekerden op 1 januari 2016 (resp. 2015, 2014)	Maximumbezoldiging 2017 in euro's	Maximumbezoldiging 2016 in euro's	Maximumbezoldiging 2015 en 2014 in euro's
> 1.000.000	270.000	266.000	300.000
300.000 t/m 1.000.000	234.000	231.000	260.000
< 300.000	198.000	195.000	220.000

Voor het overige verwijs ik u naar het antwoord op vraag 36.

Bedrijfskosten 2014, 2015 en 2016 concernniveau (x € 1.000) en in percentage van de zorgkosten, basisverzekering

	Bedrijfskosten	in % zorgkosten	Bedrijfskosten	in % zorgkosten	Bedrijfskosten	in % zorgkosten
	2014	2014	2015	2015	2016	2016
ASR	28.847	5,9%	28.765	5,7%	33.179	6,3%
CZ	174.339	2,5%	178.033	2,3%	213.393	2,6%
De Friesland	42.708	4,2%	48.258	3,9%	49.301	3,7%
DSW	25.981	3,5%	33.265	3,7%	32.123	3,1%
Eno	15.633	6,1%	23.719	7,7%	18.459	7,4%
Menzis	133.459	3,0%	143.481	2,9%	140.350	2,6%
ONVZ	33.999	4,5%	41.702	5,0%	40.724	4,7%
Stad Holland	7.187	5,0%	7.929	5,4%	7.289	4,3%
VGZ	326.833	3,8%	326.923	3,6%	298.391	3,2%
Zilveren Kruis	463.565	4,7%	418.294	4,0%	371.563	3,5%
Z&Z	29.323	3,4%	30.974	3,2%	37.483	3,7%
Totaal	1.281.874	3,7%	1.281.334	3,5%	1.242.255	3,2%

Bedragen in euro’s	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
Nominale premie	773	848	1.049	1.059	1.095	1.099	1.226	1.213	1.098	1.158	1.199	1.290

De zorgkosten die worden betaald vanuit de subsidieregeling «medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden» worden bekostigd vanuit de Rijksbegroting. Er bestaat vanuit de rijksoverheid en verzekeraars geen andere compensatie aan zorgaanbieders voor het verstrekken van zorg aan onverzekerden. Hierdoor bestaat er geen directe link tussen de zorgkosten voor onverzekerden en de zorgpremie.

Er is geen relatie tussen de zorgkosten voor asielzoekers en de zorgpremie. Alle kosten die gemaakt worden op het gebied van gezondheidszorg voor asielzoekers worden bekostigd uit de begroting van het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

De premie was de afgelopen jaren niet kostendekkend. Op deze wijze hebben zorgverzekeraars de afgelopen vier jaar ruim € 5 miljard terug gegeven via de premie (€ 507 miljoen in de premie 2014, € 1.414 miljoen in de premie 2015, € 1.955 miljoen in de premie 2016 en € 1.468 miljoen in de premie 2017).

De gevraagde uitsplitsing naar zorgverzekeraars is pas sinds 2015 met de transparantieoverzichten van de jaarcijfers basisverzekering beschikbaar gekomen. Zie hiervoor het antwoord op vraag 48.

Wanneer een verzekeraar onder de kapitaaleis zakt (100% van wettelijk vereist kapitaal), zullen zij een herstelplan moeten indienen bij DNB.

Wanneer en hoe de verzekeraars hun reserves afbouwen is aan hen. De zorgverzekeraars geven hierbij aan in te zetten op een geleidelijke reserve afbouw om tot een stabiele premieontwikkeling te kunnen komen.

	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
Geraamde nominale premie	851	879	1.057	1.074	1.085	1.211	1.222	1.273	1.226	1.211	1.243	1.241
Gerealiseerde nominale premie	773	848	1.049	1.059	1.095	1.099	1.226	1.213	1.098	1.158	1.199	1.290

Ontwikkeling zorgkosten 2014, 2015 en 2016 concernniveau (x € 1.000), basisverzekering

	Zorgkosten	Zorgkosten	Zorgkosten
	2014	2015	2016
ASR	489.021	508.542	525.261
CZ	6.997.011	7.810.236	8.201.328
De Friesland	1.011.422	1.226.109	1.348.755
DSW	742.593	903.791	1.052.998
Eno	256.404	310.025	248.345
Menzis	4.510.482	5.015.554	5.407.877
ONVZ	747.399	838.361	858.815
Stad Holland	143.422	145.863	167.898
VGZ	8.622.321	9.159.168	9.362.096
Zilveren Kruis	9.845.106	10.474.043	10.484.940
Z&Z	866.378	977.572	1.025.841
Totaal	34.231.559	37.369.264	38.684.154

Bedragen in euro’s	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
Gemiddeld eigen risico	1511	1541	108	112	120	126	148	215	231	236	236	234	234

(Aantallen x 1 miljoen)	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
Eenpersoonshuishoudens	3,4	3,7	3,6	3,7	3,6	3,5	3,6	3,6
Meerpersoonshuishoudens	1,8	1,8	1,8	1,4	1,1	0,8	0,8	0,8
Volwassenen	6,9	7,3	7,2	6,5	5,8	5,2	5,3	5,1

	2011	2012	2013	2014	2015
Nederland	9,9%	10,4%	11,7%	12,2%	12,3%
Duitsland	13,9%	13,9%	13,2%	12,7%	12,5%
Denemarken	14,5%	14,1%	13,8%	14,0%	13,7%
Zweden	15,0%	15,4%	15,5%	15,5%	15,2%
Ver. Koninkrijk	9,9%	10,6%	14,8%	14,7%	14,8%
Frankrijk	7,5%	7,3%	7,1%	6,9%	6,8%
België	18,3%	18,0%	18,1%	18,2%	17,6%
Oostenrijk	17,8%	17,8%	18,2%	18,1%	17,9%
Italië	22,0	21,7%	21,8%	22,1%	22,8%
Spanje	21,1%	22,8%	23,9%	24,6%	24,2%

Totale zorgkosten in euro’s per jaar en als percentage van het bruto inkomen:

	Alleenstaand		Paar met kinderen
Minimumloon	zorgkosten	kosten als % inkomen	zorgkosten	kosten als % inkomen
2010	€ 3.894	21%	€ 3.859	21%
2011	€ 4.081	22%	€ 4.096	22%
2012	€ 4.047	22%	€ 4.164	22%
2013	€ 4.330	23%	€ 4.500	24%
2014	€ 3.940	20%	€ 4.216	22%
2015	€ 3.556	18%	€ 4.024	21%
2016	€ 3.325	17%	€ 3.757	19%
2017	€ 3.373	17%	€ 3.869	19%
2018	€ 3.454	17%	€ 4.015	20%
Modaal
2010	€ 7.788	24%	€ 7.759	24%
2011	€ 8.183	25%	€ 8.137	25%
2012	€ 8.092	25%	€ 8.188	25%
2013	€ 8.458	26%	€ 8.915	27%
2014	€ 8.492	24%	€ 9.286	27%
2015	€ 7.605	21%	€ 8.846	25%
2016	€ 7.496	21%	€ 8.755	24%
2017	€ 7.659	21%	€ 9.048	24%
2018	€ 7.893	21%	€ 9.301	25%
2 x modaal
2010	€ 9.210	14%	€ 9.899	15%
2011	€ 9.667	15%	€ 10.500	16%
2012	€ 10.711	16%	€ 11.632	18%
2013	€ 11.582	18%	€ 12.647	19%
2014	€ 11.675	17%	€ 12.643	18%
2015	€ 10.528	15%	€ 11.733	17%
2016	€ 10.842	15%	€ 12.065	17%
2017	€ 10.989	15%	€ 12.335	17%
2018	€ 11.325	15%	€ 12.778	17%
3 x modaal
2010	€ 10.482	11%	€ 11.170	11%
2011	€ 10.958	11%	€ 11.791	12%
2012	€ 12.002	12%	€ 12.923	13%
2013	€ 12.862	13%	€ 13.927	14%
2014	€ 13.218	13%	€ 14.186	14%
2015	€ 12.142	11%	€ 13.347	13%
2016	€ 12.486	12%	€ 13.709	13%
2017	€ 12.650	11%	€ 13.996	13%
2018	€ 13.012	12%	€ 14.464	13%

Uitgaven (bedragen x € 1 miljard) en groei (%) totale GGZ 2008–2016

	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016
Uitgaven	4,9	5,4	5,7	5,9	6,0	5,9	6,0	6,5	6,6
Groei		9%	6%	4%	1%	– 2%	3%	7%	2%

De groei van de uitgaven is getemperd door de volgende maatregelen (bedragen x € 1 miljoen):

2010: Tariefmaatregel	119
2011: Verleggen patiëntenstromen	35
2012: Regeerakkoord (o.a. eigen bijdrage, tariefmaatregel)	388
2016: Stringent pakketbeheer	25

Daarnaast zijn er vanaf 2013 (t/m 2017) groeiafspraken gemaakt met de GGZ-sector; 2013 maximaal 2,5% groei, 2014 maximaal 1,5% en vanaf 2015 maximaal 1%. Onlangs is met de GGZ-sector afgesproken dat het GGZ-kader in 2018 met 1% mag groeien.

Voor de Jeugdwet geldt dat de integratie van het aanbod en de toegang verschillend wordt gefinancierd en georganiseerd. Op landelijk niveau zijn er daarom geen eenduidige wachtlijsten of wachttijden bij te houden. Het Nji-onderzoek naar wachttijden, dat uw Kamer bij brief van 2 juni heeft ontvangen (TK 31 839, nr. 581), laat zien dat wachttijden in de jeugdhulp een hardnekkig vraagstuk is dat niet eenvoudig is op te lossen. Met gemeenten en jeugdhulpaanbieders is in 2017 de afspraak gemaakt wachtlijsten op regionaal niveau inzichtelijk te maken. Met gemeenten en branches is afgesproken om dit in 2017 in de contracten voor 2018 te verwerken.

Het resultaat van de werkgroep geneesmiddelentekorten is onder andere dat partijen elkaar veel beter en sneller weten te vinden en de samenwerking is verbeterd. Er zijn duidelijk afspraken gemaakt over communicatie. Door middel van een routekaart is vastgelegd welke stappen worden gezet na een melding bij het nieuw opgezette meldpunt geneesmiddelentekorten en -defecten. Het Meldpunt en de routekaart vormen samen de infrastructuur om tekorten te voorkomen en op te vangen. Gaandeweg zal blijken welke routes veel of weinig worden gebruikt en of aanpassingen wenselijk zijn. Het grote winstpunt is dat zo vooraf helderheid wordt geboden. Daarnaast zijn tal van afspraken gemaakt en maatregelen genomen. Deze zijn beschreven in het rapport van de werkgroep (TK, vergaderjaar 2016–2017, 29 477, nr. 426).

De werkgroep geneesmiddelentekorten zal in 2018 de gemaakte afspraken monitoren en de analyses van het Meldpunt bespreken. Ook zal worden gesproken over de richtlijn inzake vervalste geneesmiddelen (Falsified Medicine Directive).