Nr. 48 VERSLAG VAN EEN WERKBEZOEK

Een delegatie uit de vaste commissie voor Koninkrijksrelaties uit de Tweede Kamer heeft van woensdag 11 juli 2018 tot zondag 15 juli 2018 een bezoek gebracht aan Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba. Zij bezochten deze eilanden in het bijzonder om kennis te nemen van de wederopbouw na de verwoestingen die de orkanen Irma en Maria hebben aangericht en om een beter beeld te krijgen van de situatie op Sint Eustatius na de bestuurswisseling eerder dit jaar, De delegatie bestond uit de leden Pechtold (voorzitter), Bosman, Van den Berg, Diertens, Özütok, Van Raak, Kuiken, Van der Graaf en Krol. De delegatie werd begeleid door T.N.J. de Lange, griffier van de commissie.

In onderstaand verslag worden de hoofdlijnen van dit bezoek kort weergegeven. Het volledige programma van het bezoek is als bijlage bij dit verslag opgenomen.

De delegatie dankt alle gesprekspartners en degenen die betrokken zijn geweest bij het organiseren en de inhoudelijke voorbereiding van dit bezoek. De hartelijke ontvangst en de goede begeleiding en informatievoorziening van de delegatie hebben in belangrijke mate bijgedragen aan het welslagen van het bezoek.

De voorzitter van de commissie, Pechtold

De griffier van de commissie, De Lange

Woensdag 11 juli – Sint Maarten

De delegatie wordt op Sint Maarten welkom geheten door de plaatsvervangend Vertegenwoordiger van Nederland op Sint Maarten, de heer Johnson. De heren Johnson en Leijtens (tot voor kort project Directeur-Generaal Wederopbouw Bovenwindse Eilanden; per 1 juli 2018 maakt het wederopbouwprogramma onderdeel uit van het Directoraat-Generaal Koninkrijksrelaties) geven vervolgens een briefing aan de delegatie, waarin onder meer wordt ingegaan op de samenwerking met de Wereldbank en de regering van Sint Maarten in het kader van de wederopbouw, de afhandeling van verzekeringsclaims, de stand van zaken met betrekking tot de voorbereiding op het nieuwe orkaanseizoen en de financiële positie van het land Sint Maarten. Ook wordt gesproken over de mogelijkheden van samenwerking met Saint Martin en over de situatie rond de luchthaven.

Donderdag 12 juli – Sint Maarten

De delegatie heeft een informeel en besloten gesprek met de voltallige ministerraad van Sint Maarten onder leiding van de Minister-President (mevrouw Romeo-Marlin). Bij het gesprek is ook het Interim Recovery Committee van Sint Maarten vertegenwoordigd. Aan de orde komen onder meer de totale omvang van de orkaanschade (ca. 2,7 miljard US$, onderbouwd in onder meer het National Recovery and Resilience Plan (NRRP)) en de wijze waarop de wederopbouw zal worden gefinancierd, de samenwerking met de Wereldbank, de situatie rond de bewaking van de gevangenis, de benodigde aandacht voor de jeugd van Sint Maarten, de afhandeling van verzekeringsclaims en het belang voor Sint Maarten van pre-clearance op Sint Maarten door de douane van de Verenigde Staten.

Tijdens een volgende tussenstop in de arme wijk Dutch Quarter brengt de delegatie een bezoek aan de I can-foundation, een tehuis voor kinderen die geen ouders meer hebben of voor wie geen stabiele thuissituatie meer aanwezig is. Mevrouw Cassandra Gibbs ontvangt de leden met groot enthousiasme en zet uiteen dat er op dit moment ruim twintig kinderen in het tehuis (dat oorspronkelijk het woonhuis van mevrouw Gibbs was; zij woont nu in een zeecontainer achter het huis) wonen. De kinderen hebben leeftijden variërend van twee tot achttien. Een kleine meerderheid van de kinderen is doorverwezen door de rechtbank i.s.m. de Raad voor de Kinderbescherming; de anderen zijn om andere redenen in het tehuis terecht gekomen. Sommige kinderen hebben (nog) geen legale status. Dit maakt de toegang tot overheidsvoorzieningen moeilijk, zo niet onmogelijk. Gewerkt wordt aan een woonfaciliteit om kinderen van achttien en ouder die nog geen goede woonvoorziening elders hebben gevonden, tijdelijk op het terrein te kunnen huisvesten. De schade ten gevolge van de orkaan Irma is gelukkig beperkt gebleven. Wel is de buitenmuur verwoest. Die is inmiddels gerepareerd, met een financiële voorziening vanuit de Vertegenwoordig van Nederland op Sint Maarten. De huidige financiële ondersteuning (vanuit de Sint Maarten Development Foundation, de Kinderbescherming en privé donoren) wordt zeer gewaardeerd maar is onvoldoende om het tehuis draaiende te houden.

Er ligt nog een aantal scheepswrakken in de Simpson Bay Lagoon, zowel boven als onder water. Ook overigens is de algehele infrastructuur nog niet op orde. Dit geldt onder meer ook voor een aantal grote hotels op Sint Maarten, die extra zwaar zijn beschadigd, en het vliegveld. De passagiersdoorstroom vindt thans in een hangar en in tenten plaats. In het centrum zijn diverse winkels en horecagelegenheden weer in bedrijf. Een aantal cruiseschepen doet Sint Maarten thans weer met regelmaat aan. Opvallend is dat de schade aan de French side, met name aan de noordkant van het eiland, minder voortvarend lijkt de worden opgepakt dan de schade aan de Dutch side.

Aan het einde van de dag biedt de delegatie een borrel aan vertegenwoordigers van het parlement van Sint Maarten en van de Steering Committee aan.

Vrijdag 13 juli – Sint Eustatius

De delegatie reist in de vroege ochtend naar Sint Eustatius. De delegatie wordt daar welkom geheten door de regeringscommissaris van Sint Eustatius, de heer M. Franco, en de wnd. Regeringscommissaris van Sint Eustatius, de heer M. Stegers. In een briefing gaan beiden nader in op onder meer het algemene beeld, de politieke situatie, het financiële beheer en het sociale domein.

Vervolgens spreekt de delegatie tijdens een staande receptie met vertegenwoordigers van de Maatschappelijke Raad van Advies, waarbij onder meer de bovengenoemde thema’s aan de orde komen.

Daarna maakt de delegatie een rondrit over het eiland, waarbij onder meer de Historic Core in Oranjestad en fort De Windt worden aangedaan. Tijdens de rondrit is er verder onder meer aandacht voor de schade als gevolg van de orkanen Irma en Maria. Op Sint Eustatius is veel van de schade aan de infrastructuur inmiddels verholpen of zijn herstelwerkzaamheden in uitvoering. Wel is er door erosie substantiële schade ontstaan aan de kliffen, bij voorbeeld de klif waarop fort Zeelandia is gebouwd. Het zal veel geld kosten om de kliffen te stutten. Gelukkig is hiervoor recentelijk uit de regiogelden een substantieel bedrag beschikbaar gesteld.

De delegatie heeft vervolgens een staande lunch met vertegenwoordigers van het Politiek Platform. Daarbij komen ook nu weer onder meer de eerdergenoemde thema’s aan de orde.

De rest van de middag besteedt de delegatie aan een tweede rondrit, waarbij onder meer de haven en het landgoed Knippenga worden aangedaan. Er zijn plannen om de haven uit te breiden en beter te beschermen tegen weersinvloeden, waardoor het ook mogelijk zou worden om volwaardige jachthavenfaciliteiten aan te bieden. Op landgoed Knippenga krijgt de delegatie een presentatie over de huidige mogelijkheden en de toekomstige plannen voor verblijfstoerisme op het landgoed. In nauwe samenwerking met de overheid worden de plannen voor verdere ontwikkeling (onder meer een hotel, een aantal vakantievilla’s en vakantiecabines) uitgewerkt. Alles bij elkaar zouden de investeringen in het project circa 100 miljoen US$ kunnen gaan beslaan. Er wordt gedacht aan een kleine 200 medewerkers, zo veel mogelijk van Sint Eustatius afkomstig.

Aan het einde van de middag reist de delegatie terug naar Sint Maarten.

Zaterdag 14 juli – Saba

De delegatie reist in de vroege ochtend naar Saba. De delegatie wordt daar welkom geheten door de Gezaghebber van Saba (de heer J. Johnson) en de twee gedeputeerden (de heren B. Zagers en R. Wilson).

Daarna brengt de delegatie een bezoek aan de haven. Met de recentelijk beschikbaar gekomen regiogelden kan de haven nu worden uitgebreid en verder verstevigd.

In het daaropvolgende informele en besloten gesprek met het Bestuurscollege komen onder meer de aanpak van de armoede, de financiële situatie van het eilandgebied, de bereikbaarheid van Saba tegen redelijke kosten, de positie van RCN en de Rijksvertegenwoordiger en het nog meer nemen en krijgen van eigen verantwoordelijkheid aan de orde. Ook wordt aandacht gevraagd voor gebrekkige juridische faciliteiten op Saba. Eén keer per maand wordt een rechter ingevlogen. Dat geldt ook voor een notaris, waar nog bijkomt dat op Saba geen aktes kunnen worden gepasseerd.

Duidelijk is dat Saba zowel voorafgaande aan de komst van Irma en Maria als daarna een goede aanpak heeft gekozen. Het eiland is klaar voor het nemen en dragen van meer eigen verantwoordelijkheid.

In het daaropvolgende gesprek met leden van de Eilandsraad komen deze onderwerpen ook weer aan de orde. In aanvulling hierop wordt aandacht gevraagd voor het belang van actualiseren van bepaalde wetgeving, zoals de Opiumwet. Verder wordt benadrukt dat bewoners zelfs met twee banen vaak nog te weinig verdienen om een goed bestaan voor hen zelf en hun families te kunnen garanderen.

De delegatie heeft vervolgens een meet & greet met de bevolking. De delegatie grijpt deze gelegenheid aan om uit eerste hand van de inwoners te vernemen wat hun grootste zorgen zijn.

Na de lunch reist de delegatie via Sint Maarten en Parijs terug naar Nederland, waar de delegatie in de ochtend van 15 juli weer aankomt