Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

INHOUDSOPGAVE		blz.
A.	Artikelsgewijze toelichting bij het wetsvoorstel	1
B.	Begrotingstoelichting	2
1.	Leeswijzer	2
2.	Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties	2
3.	De beleidsartikelen	4
4.	De niet-beleidsartikelen	20
5.	Financieel Beeld Zorg	24

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten, die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2016 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De in de begrotingsstaat opgenomen mutaties worden toegelicht in onderdeel B van deze artikelsgewijze toelichting, de zogenaamde begrotingstoelichting.

Tevens wordt in onderdeel B een actueel beeld gegeven van de uitgaven behorend tot het Budgettair Kader Zorg (BKZ) in het jaar 2016.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, E.I. Schippers

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1. LEESWIJZER

De mutaties in deze suppletoire begroting bestaan uit herschikkingen binnen de begrotingsuitgaven, overboekingen van en naar andere begrotingshoofdstukken, financieringsverschuivingen en middelen die ten laste of ten gunste van het generale beeld aan de begroting van VWS worden toegevoegd of vrijvallen.

De gepresenteerde cijfers sluiten aan bij de Najaarsnota 2016, die de Minister van Financiën aan de Tweede Kamer aanbiedt.

Om de leesbaarheid van de toelichting op de beleidsartikelen te bevorderen zijn de volgende uitgangspunten toegepast:

• • Naast de beleidsmatig relevante mutaties worden de mutaties toegelicht als het totale mutatiebedrag voor de uitgaven en ontvangsten op de instrumenten binnen een subartikelonderdeel hoger is dan € 2,5 miljoen. Het totale mutatiebedrag is het saldo van de mutaties bij de Miljoenennota en de overige mutaties 2^e suppletoire begroting. Eveneens kunnen bedragen onder deze norm worden toegelicht indien politiek relevant.

• • Voor wat betreft de verplichtingenmutaties wordt per artikel enkel het saldo weergegeven. Verplichtingenmutaties van € 100 miljoen of meer worden toegelicht.

Voor wat betreft de uitgaven en ontvangsten behorend tot het Budgettair Kader Zorg worden voornamelijk mutaties die groter zijn dan € 10 miljoen toegelicht.

2. OVERZICHT BELANGRIJKSTE (BELEIDSMATIGE) SUPPLETOIRE MUTATIES 2016 (NAJAARSNOTA)

Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2016 (Najaarsnota) Bedragen x € 1.000

				Artikel
Stand oorspronkelijk vastgestelde begroting			14.556.514
Stand 1ste suppletoire begroting			14.821.062
In 2016 is beperkt gebruik gemaakt van de subsidieregeling voor medisch specialisten waardoor een bedrag resteert van circa € 19,0 miljoen. De vrijvallende middelen bij de subsidieregeling worden toegevoegd aan het kader MSZ waaraan ze eerder in overleg met het veld zijn onttrokken.			– 19.040	2
De voorbereiding op de uitvoeringstoets van de compensatieregeling trekkingsrechten en de verwerking van de resultaten hiervan alsmede de daaropvolgende aanbesteding hebben meer tijd gekost dan beoogd. De gereserveerde middelen zullen daarom niet meer dit jaar tot besteding komen. Deze middelen blijven beschikbaar voor de compensatieregeling in 2017.			– 20.000	3
Bij eerste suppletoire begroting 2016 zijn middelen gereserveerd voor het creëren van een level playing field op het terrein van pensioenen tussen Universitair Medische Centra (UMC’s), aangesloten bij het ABP en andere zorginstellingen,aangesloten bij Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Deze middelen worden overgeboekt naar het Ministerie van OCW, aangezien de betalingen vanuit OCW plaatsvinden.			– 17.000	4
Bij eerste suppletoire begroting 2016 zijn middelen gereserveerd voor compensatie van UMC’s voor de herstelopslag op de pensioenpremie die het ABP per 1 april 2016 heeft doorgevoerd. Deze middelen worden overgeboekt naar het Ministerie van OCW, aangezien de betalingen aan de UMC’s vanuit OCW plaatsvinden.			– 11.200	4
Als gevolg van het afschaffen van de ouderbijdrage jeugdzorg worden gemeenten gecompenseerd voor gederfde inkomsten door verhoging van het macrobudget Jeugd.			– 9.600	5
Er hebben zich minder jeugdinstellingen dan voorzien gemeld bij de TAJ, hierdoor zijn dit jaar minder subsidies verstrekt dan verwacht (– € 35 miljoen). Daarnaast hebben provincies een groter deel van hun reserves dan verwacht ingezet voor jeugdinstellingen. De ontvangsten op de VWS-begroting vallen hierdoor lager uit. Tegelijkertijd is hierdoor minder subsidieverlening nodig voor deze instellingen door de TAJ. Op de VWS begroting zijn daarom de ontvangsten en de uitgaven met € 42 miljoen verlaagd.			– 77.000	5
De zorgtoeslag is op basis van de actuele raming van het CPB naar beneden bijgesteld			– 143.165	8
Overig			– 14.830
Stand 2de suppletoire begroting 2016			14.509.227

Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2016 (Najaarsnota) Bedragen x € 1.000

	Ontvangsten	Artikel
Stand oorspronkelijk vastgestelde begroting	174.663
Stand 1ste suppletoire begroting	190.187
Als gevolg van een hoger dan verwacht inningspercentage zijn de geraamde ontvangsten bijgesteld.	20.200	2
Extra ontvangen van het CIZ i.v.m. vrijval reorganisatievoorzieningen.	10.000	3
Tot 2015 werd het mantelzorgcompliment gefinancierd vanuit de VWS-begroting, de SVB was verantwoordelijk voor de uitkering. Het betreft hier de resterende ruimte van de over 2014 uitgekeerde mantelzorgcomplimenten	19.412	3
Provincies hebben een groter deel van hun reserves dan verwacht ingezet voor jeugdinstellingen. De ontvangsten op de VWS-begroting vallen hierdoor lager uit. Tegelijkertijd is hierdoor minder subsidieverlening nodig voor deze instellingen door de TAJ. Op de VWS begroting zijn daarom de ontvangsten en de uitgaven met € 42 miljoen verlaagd.	– 42.000	5
Overig	32.077
Stand 2e suppletoire begroting 2016	229.876

2.1 Wettelijke basis

• – De bijdrage in de kostenvergoeding van topsporters over 2016 bedraagt € 374.000 en is via de subsidie voor het Stipendium beschikbaar gesteld.

3. HET BELEID

3.1. De Beleidsartikelen

Artikel 1 Volksgezondheid

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 1.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen	606.939	597.337	2.619	– 6.581	593.375
Uitgaven	613.156	605.765	– 894	– 8.821	596.050
Waarvan juridisch verplicht	95%
1. Gezondheidsbescherming	103.030	104.312	2.814	– 992	106.134
Subsidies	4.988	2.723	69	– 83	2.709
waarvan onder andere:
Uitvoering landelijke nota gezondheidsbeleid / Nationaal Programma Preventie	4.654	2.723	65	– 83	2.705
Crisisbeheersing Volksgezondheid	319	0	4	0	4
Opdrachten	2.735	2.924	25	– 695	2.254
waarvan onder andere:
Crisisbeheersing Volksgezondheid	1.268	268	11	– 200	79
Aanschaf Jodiumtabletten	1.000	774	0	0	774
Bijdragen aan agentschappen	94.975	98.333	2.714	– 114	100.933
waarvan onder andere:
Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit	78.313	79.849	349	0	80.198
RIVM: wettelijke taken en beleidsondersteuning zorgbreed	14.627	17.654	1.046	1.634	20.334
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	232	232	5	0	237
Bijdragen aan medeoverheden	100	100	1	– 100	1
waarvan onder andere:
College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden	100	100	1	– 100	1
2. Ziektepreventie	441.512	432.444	– 4.066	– 9.769	418.609
Subsidies	221.253	214.474	– 1.848	– 2.509	210.117
Ziektepreventie	15.036	14.722	– 4.712	– 3.509	6.501
Jeugdgezondheidszorg	1.952	1.952	27	0	1.979
RIVM: Uitvoering Subsidieregeling Publieke Gezondheid	192.125	185.512	2.668	1.000	189.180
RIVM: Infectieziektebestrijding en/of bevordering seksuele gezondheid	12.140	12.288	169	0	12.457
Opdrachten	15.377	12.457	– 11.748	0	709
waarvan onder andere:
(Vaccin)onderzoek	15.271	12.351	– 12.351	0	0
Bijdragen aan agentschappen	203.916	204.547	9.517	– 7.260	206.804
RIVM: Opdrachtverlening Centra	203.916	204.547	9.517	– 7.260	206.804
Bijdragen aan medeoverheden	966	966	13	0	979
3. Gezondheidsbevordering	50.445	50.960	129	490	51.579
Subsidies	30.733	32.090	370	805	33.265
waarvan onder andere:
Preventie van schadelijk middelengebruik (alcohol, drugs en tabak)	1.524	1.524	591	26	2.141
Verslavingszorg	7.361	7.015	– 346	98	6.767
Gezonde voeding en gezond gewicht/JOGG	10.458	11.339	0	465	11.804
Gezonde leefstijl jeugd	300	300	0	0	300
Letselpreventie	3.767	4.427	– 255	– 42	4.130
Bevordering kwaliteit en toegankelijkheid zorg	4.579	4.612	64	340	5.016
Bevordering van seksuele gezondheid	2.631	2.778	37	0	2.815
Opdrachten	4.951	4.296	44	– 210	4.130
waarvan onder andere:
Heroïnebehandeling op medisch voorschrift	3.100	3.100	0	– 210	2.890
Communicatie verhoging leeftijdsgrenzen alcohol en tabak	1.060	0	0	0	0
Preventie schadelijk middelengebruik (alcohol, drugs en tabak)	513	954	0	0	954
Letselpreventie	75	75	0	0	75
Gezonde voeding en gezond gewicht/JOGG	196	196	0	0	196
Bijdragen aan agentschappen	577	92	13	– 105	0
RIVM: Voedselconsumptiepeiling	121	21	3	– 24	0
RIVM: Monitoring, opdrachten, kennisvragen e.d.	106	71	2	– 73	0
Afgifte Schengenverklaringen via het CAK	350	0	8	– 8	0
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	0	550	– 495	0	55
Bijdragen aan medeoverheden	14.184	13.932	197	0	14.129
waarvan onder andere:
Heroïnebehandeling op medisch voorschrift	14.067	13.815	117	0	13.932
4. Ethiek	18.169	18.049	229	1.450	19.728
Subsidies	17.067	16.667	210	1.420	18.297
Abortusklinieken	15.661	15.361	190	1.420	16.971
Beleid Medische Ethiek	1.406	1.306	20	0	1.326
Opdrachten	396	379	3	0	382
Bijdragen aan agentschappen	703	1.003	16	30	1.049
CIBG: Uitvoeringstaken medische ethiek	703	1.003	16	30	1.049
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	3	0	0	0	0
ZiNL: Rijksbijdrage abortusklinieken	0	0	0	0	0
Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek	3	0	0	0	0
Ontvangsten	10.903	7.403	0	9.800	17.203
waarvan onder andere:
Bestuurlijke boetes	4.252	4.252	0	0	4.252

Toelichting mutaties 2^e suppletoire begroting

1. Gezondheidsbescherming

Bijdragen aan agentschappen

Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit

Uit de doorlichting naar het efficiencypotentieel van de NVWA is gebleken dat deze niet gerealiseerd kan worden zonder bijstelling van de bijdrage aan de NVWA (TK 33 835, nr. 33). EZ verstrekt daarom een aanvullende bijdrage aan de NVWA. VWS draagt daaraan in 2016 € 5,3 miljoen bij, waarvan € 1,5 miljoen afkomstig is uit de loonbijstelling op het opdrachtgeversbudget voor de NVWA en € 3,8 miljoen is toegevoegd aan het budget. Het gevolg is dat er € 5,3 miljoen is toegevoegd aan het budget en vervolgens is overgeheveld naar het Ministerie van EZ.

RIVM: Wettelijke taken en beleidsondersteuning zorgbreed

2. Ziektepreventie

Subsidies

Ziektepreventie

RIVM: Uitvoering Subsidieregeling Publieke Gezondheid

Het budget is met € 2,7 miljoen verhoogd voor de loonbijstelling tranche 2016. Verder is € 1 miljoen overgeheveld van het instrument Bijdragen aan agentschappen voor de nabetaling aan de Screeningsorganisaties in verband met de vaststelling van de subsidies over het jaar 2015.

Opdrachten

(Vaccin)onderzoek

Zoals in de VWS-begroting 2016 is gemeld wordt het vaccinonderzoek (€ 5,8 miljoen), de ontwikkeling van het RSV-vaccin (€ 4,3 miljoen) en het onderzoek naar alternatieven voor dierproeven (€ 1,7 miljoen) uitgevoerd door de Stichting Antonie van Leeuwenhoek. Het budget is hiervoor overgeboekt naar artikel 10 apparaatsuitgaven.

Artikel 2 Curatieve zorg

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 2.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen	4.098.913	288.763	3.389.717	– 34.455	3.644.025
Uitgaven	4.188.457	4.235.195	– 6.421	– 34.925	4.193.849
Waarvan juridisch verplicht (%)	99%
1. Kwaliteit en veiligheid	129.213	138.037	– 5.007	– 1.568	131.462
Subsidies	118.421	122.243	161	– 2.184	120.220
waarvan onder andere:
Integraal Kankercentrum Nederland	34.490	34.490	14	0	34.504
Nederlands Kanker Instituut	17.226	17.226	0	0	17.226
Zwangerschap en geboorte	3.505	3.505	750	500	4.755
Registratie en uitwisseling zorggegevens (PALGA)	3.462	3.462	– 159	0	3.303
Nictiz	5.110	5.110	302	0	5.412
Stichting Lareb: bijwerkingenregistratie voor vaccins en teratologie informatie service	1.272	1.408	0	19	1.427
Regio's landelijke implementatie pilots orgaandonatie	6.819	7.237	0	– 572	6.665
Nederlandse Transplantatie Stichting	3.032	3.123	0	582	3.705
Regeling Donatie bij leven	700	900	0	0	900
Onderzoek	2000	1.000	– 1.000	0	0
TKI Life Sciences and Health (LSH Plaza)	2.825	2.897	0	– 189	2.708
LSH projecten inclusief DCTI	7.742	7.742	0	0	7.742
UMC Groningen: Lifelines project	3.498	3.498	0	0	3.498
Expertisefunctie zintuigelijk gehandicapten	21.250	21.620	24	0	21.644
Antibioticaresistentie	0	500	0	0	500
Inloophuizen kankerpatiënten	0	450	0	0	450
ZonMW programma	0	2.500	– 484	0	2.016
Opdrachten	7.923	12.226	– 5.232	737	7.731
waarvan onder andere:
Implantatenregister	300	504	0	0	504
Publiekscampagne orgaandonatie	1.500	1.720	0	0	1.720
Programma Gender en Gezondheid	0	3.000	– 3.000	0	0
Bijdragen aan agentschappen	2.869	3.568	64	– 171	3.461
waarvan onder andere:
CIBG: Donorregister	2.355	2.380	0	501	2.881
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	0	0	0	50	50
2. Toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg	3.919.193	3.923.115	1.917	– 11	3.925.021
Subsidies	15.654	18.712	2.167	1.003	21.882
waarvan onder andere:
Eerstelijns gezondheidscentra in VINEX-gebieden	2.000	2.000	0	0	2.000
Anonieme e-mental health	2.000	2.000	0	0	2.000
Vertrouwenspersoon in de ggz	6.199	6.199	5	0	6.204
Suïcidepreventie	1.642	3.758	375	0	4.133
Verspilling in de zorg	0	324	0	0	324
Kwaliteitsimpuls apothekers	2.900	1.600	1.258	0	2.858
Bekostiging	3.893.700	3.893.700	389	1.377	3.895.466
waarvan onder andere:
Rijksbijdrage Zorgverzekeringsfonds voor financiering van verzekerden 18-	2.508.700	2.508.700	0	0	2.508.700
Rijksbijdrage dempen premie ten gevolgen van HLZ	1.353.000	1.353.000	0	0	1.353.000
Zorg illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen	32.000	32.000	389	1.377	33.766
Opdrachten	7.845	9.328	– 682	– 2.880	5.766
waarvan onder andere:
Programma Verspilling in de zorg	300	100	0	0	100
Aanvulling ZonMw-programma Doelmatigheidsonderzoek	500	500	0	– 500	0
Programma Goed Geneesmiddelen Gebruik	2.880	2.880	0	– 2.880	0
Publiekscampagne Depressie	0	1.000	0	0	1.000
Bijdragen aan agentschappen	1.375	1.375	31	489	1.895
CIBG: WPG/GVS/APG	1.375	1.375	31	0	1.406
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	619	0	12	0	12
ZiNL: Uitvoering Compensatie kosten van zorg illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen	619	0	12	0	12
3. Ondersteuning van het stelsel	140.051	174.043	– 3.331	– 33.346	137.366
Subsidies	31.930	22.345	– 78	– 19.275	2.992
waarvan onder andere:
Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen	791	941	11	0	952
Overgang integrale tarieven medisch-specialistische zorg	30.000	20.160	0	– 19.040	1.090
Inkomensoverdrachten	26.927	112.017	0	– 1.800	110.217
Overgangsregeling FLO/VUT ouderenregeling ambulancepersoneel	26.927	26.927	0	– 1.800	25.127
Schadevergoeding Erasmus MC	0	85.000	0	0	85.000
Opdrachten	4.529	8.287	132	– 531	7.888
waarvan onder andere:
Risicoverevening	1.890	1.785	121	200	2.106
Uitvoering zorgverzekeringstelsel	471	1.154	– 2	– 166	986
Patiëntenvervoer Waddeneilanden	0	3.000	0	400	3.400
Bijdragen aan agentschappen	21.539	21.389	– 3.518	– 1.666	16.205
CJIB: Onverzekerden en wanbetalers	21.539	21.389	– 3.518	– 1.666	16.205
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	51.022	9.991	83	– 10.074	0
waarvan onder andere:
Zorginstituut Nederland: Onverzekerden en wanbetalers	35.954	6.493	– 215	– 6.278	0
Zorginstituut Nederland: Doorlichten pakket	15.068	3.498	– 227	– 3.271	0
Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken	4.104	14	50	0	64
VenJ: Bijdrage C2000	4.104	14	50	0	64
Ontvangsten	60.955	60.955	0	23.672	84.627
waarvan onder andere:
Wanbetalers	59.902	59.902	0	20.200	80.102

Toelichting mutaties 2^e suppletoire begroting

Verplichtingen

Voor het in 2016 aangaan van de verplichtingen ten behoeve van de rijksbijdrage Zorgverzekeringsfonds voor de financiering van zorguitgaven voor jongeren (18-) en de rijksbijdrage ten behoeve van het dempen van de hoogte van de premie ten gevolgen van HLZ voor 2017, is verplichtingenbudget overgeheveld van 2017 naar 2016 (circa € 3,4 miljard).

1. Kwaliteit en veiligheid

Opdrachten

Programma Gender en Gezondheid

3. Bevorderen werking van het stelsel

Subsidies

Overgang integrale tarieven medisch-specialistische zorg

In 2016 is beperkt gebruik gemaakt van de subsidieregeling voor medisch specialisten waardoor een bedrag resteert van circa € 19 miljoen. De vrijvallende middelen bij de subsidieregeling worden toegevoegd aan het kader MSZ waaraan ze eerder in overleg met het veld zijn onttrokken.

Bijdragen aan agentschappen

CJIB: Onverzekerden en wanbetalers

Door de herschikking van het budget is € 4 miljoen overgeheveld naar het subartikelonderdeel Bijdragen aan ZBO’s/ RWT’s met als instrument Zorginstituut Nederland: Onverzekerden en wanbetalers.

Daarnaast laat het budget voor de uitvoeringskosten in het kader van de wanbetalersregeling en onverzekerden een meevaller zien (€ 1,7 miljoen) door een gestage afname van het aantal wanbetalers. Tot slot is het budget met € 0,5 miljoen verhoogd voor de loonbijstelling tranche 2016.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

Zorginstituut Nederland: Onverzekerden en wanbetalers

Door de herschikking van het budget is € 4 miljoen overgeheveld van het subartikelonderdeel Bijdragen aan agentschappen met als instrument CJIB: Onverzekerden en wanbetalers.

Het budget voor de uitvoeringskosten onverzekerden en wanbetalers (€ 4,9 miljoen) is overgeheveld naar artikel 4 Zorgbreed beleid.

Ook is € 1 miljoen overgeheveld naar artikel 4 Zorgbreed beleid in verband met extra kosten als gevolg van de overheveling van de burgerregelingen naar het CAK als gevolg van het uitstel van de overheveling naar 1 januari 2017.

Bij de Mid Term review (MTR) is gebleken dat er meer uitvoeringskosten nodig zijn bij het ZiNL ten behoeve van de uitvoering van de regelingen wanbetalers, onverzekerden en de overheveling van de burgerregelingen. Hiervoor is € 2,6 miljoen overgeheveld naar artikel 4 Zorgbreed beleid.

Daarnaast laat het budget voor de uitvoeringskosten in het kader van de wanbetalersregeling en onverzekerden een meevaller zien (€ 2,6 miljoen) door een gestage afname van het aantal wanbetalers. Tot slot is het budget met € 0,7 miljoen verhoogd voor de loonbijstelling tranche 2016. In totaal is het budget met € 6,5 miljoen neerwaarts bijgesteld.

Zorginstituut Nederland: Doorlichten pakket

Ontvangsten

Wanbetalers

Als gevolg van een hoger dan verwacht inningspercentage zijn de geraamde ontvangsten met € 20,2 miljoen bijgesteld.

Artikel 3 Langdurige zorg en ondersteuning

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 3.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen	3.643.306	368.014	3.447.513	– 19.301	3.796.226
Uitgaven	3.644.801	3.735.209	– 1.187	– 19.301	3.714.721
Waarvan juridisch verplicht (%)	98%
1. Participatie en zelfredzaamheid van mensen met beperkingen	88.899	91.076	110	2.911	94.097
Subsidies	22.629	24.413	324	5.000	29.737
waarvan onder andere:
Movisie	7.198	7.198	0	0	7.198
Transitie en transformatie	1.135	4.515	0	0	4.515
Wmo-werkplaatsen	2.600	2.600	0	0	2.600
Ondersteuning vrijwilligers	1.400	1.400	0	0	1.400
Mezzo	3.200	3.200	0	0	3.200
Siriz (opvang specifieke groepen)	1.517	1.517	0	0	1.517
Mantelzorg en vrijwilligersbeleid	0	0	0	5.000	5.000
Opdrachten	66.270	65.603	846	– 2.089	64.360
waarvan onder andere:
Bovenregionaal gehandicaptenvervoer	60.654	60.654	0	0	60.654
Evaluatie Wmo 2015	980	980	0	0	980
Categorale opvang slachtoffers mensenhandel	1.700	1.700	0	0	1.700
Aanpak Laaggeletterdheid1	2.000	2.000	0	– 1.596	404
Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken	0	1.060	– 1.060	0	0
2. Zorgdragen voor langdurige zorg tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten	3.555.902	3.644.133	– 1.297	– 22.212	3.620.624
Subsidies	82.613	110.015	729	– 28.783	81.961
waarvan onder andere:
Compensatieregeling pgb-trekkingsrechten	18.000	20.000	0	– 20.000	0
Vilans	4.686	4.689	0	65	4.754
Centrum Consultatie en Expertise (CCE)	11.142	11.349	0	152	11.501
InVoorZorg! (IVZ)	9.642	7.348	– 1.750	0	5.598
Joodse en Indische instellingen	2.504	2.504	0	0	2.504
Subsidieregeling palliatieve zorg	15.551	15.510	0	0	15.510
Subsidies netwerken palliatieve zorg	3.480	3.479	2	39	3.520
Kwaliteitsverbetering palliatieve zorg	2.416	2.416	135	– 32	2.519
Waardigheid en trots	0	17.500	0	714	18.214
Kwaliteit gehandicaptenzorg	0	0	1.600	– 1.600	0
Dementie	3.000	3.000	163	– 703	2.460
Transitie HLZ	4.722	3.086	– 51	98	3.133
Bureau mentorschap	513	551	0	0	551
Bekostiging	3.365.700	3.384.100	– 3.800	0	3.380.300
Bijdrage in de kosten van kortingen (BIKK)	3.365.700	3.384.100	– 3.800	0	3.380.300
Inkomensoverdrachten	0	0	0	135	135
Opdrachten2	12.859	5.098	– 112	– 1.041	3.945
waarvan onder andere:
Informatievoorziening zorg en ondersteuning	1.670	1.098	0	– 1.012	86
Transitie HLZ	2.350	139	0	0	139
Bijdragen aan agentschappen	2.600	2.600	282	– 58	2.824
CIBG: Opdrachtgeverschap	2.600	2.600	282	– 58	2.824
Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s	92.130	142.320	1.604	7.535	151.459
waarvan onder andere:
Uitvoeringskosten SVB pgb trekkingsrechten	23.400	71.000	1.644	7.452	80.096
Centrum Indicatiestelling Zorg	68.707	71.320	– 52	95	71.363
ZiNL: iWlz	0	0	0	0
Ontvangsten	3.441	3.441	0	35.592	39.033

Toelichting mutaties 2^e suppletoire begroting

Verplichtingen

Voor het aangaan in 2016 van de verplichtingen van de bijdrage in de kosten van kortingen (BIKK) voor 2017 is verplichtingenbudget overgeheveld van 2017 naar 2016 (circa € 3,4 miljard).

1. Participatie en zelfredzaamheid van mensen met beperkingen

Subsidies

Mantelzorg en vrijwilligersbeleid

Het betreft hier uitgaven op het gebied van informele zorg waaronder diverse (project)subsidies gericht op ondersteuning en versterking van de positie van vrijwilligers en mantelzorgers.

2. Zorgdragen voor langdurige zorg tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten

Subsidies

Compensatieregeling pgb-trekkingsrechten

De voorbereiding op de uitvoering van de compensatieregeling trekkingsrechten en de verwerking van de resultaten alsmede de daaropvolgende aanbesteding hebben meer tijd gekost dan beoogd. De verwachting is dat de uitvoering van de regeling in het eerste kwartaal 2017 van start kan gaan. De Tweede Kamer is hierover geïnformeerd in de voortgangsrapportage trekkingsrecht van 2 november 2016 (TK 25657–273). Deze middelen blijven beschikbaar voor de compensatieregeling in 2017 (€ 20 miljoen).

Kwaliteit gehandicaptenzorg

Bij de ontwikkeling van het kwaliteitsplan voor de gehandicaptensector is ervoor gekozen om eerst samen met betrokken partijen na te gaan welke aanpak goed past bij de gehandicaptensector. Dit heeft geleid tot een gezamenlijke kwaliteitsagenda «Samen werken aan een betere gehandicaptenzorg» die op 1 juli jl. aan de Kamer is gestuurd. Vanwege de latere start worden vrijwel alle beschikbare middelen niet besteed (€ 1,6 miljoen). Inmiddels wordt er samen met veldpartijen hard gewerkt aan een meerjarenplan inclusief begroting voor de komende periode.

Bekostiging

Bijdrage in de kosten van kortingen (BIKK)

De uitgavenraming voor de BIKK is op basis van Macro Economische Verkenning van het Centraal Planbureau (CPB) bijgesteld (€ 3,8 miljoen).

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

Uitvoeringskosten SVB pgb trekkingsrechten

Er is sprake van meerkosten bij de SVB (€ 8,8 miljoen) onder andere als gevolg van werkzaamheden die samenhangen met het afschaffen van het coulancebeleid en daarmee het uitvoeren van alle reguliere controles op de zorgovereenkomsten en declaraties. Een deel van deze extra uitgaven van de SVB hebben betrekking op de uitvoering van trekkingsrechten voor gemeenten. Met gemeenten wordt gesproken over hun bijdrage aan de extra uitvoeringskosten.

Ontvangsten

De initiële ontvangstenraming wordt met € 35,6 miljoen overschreden door enkele substantiële incidentele ontvangsten. Deze bestaan onder meer uit € 12,7 miljoen vaststelling mantelzorgcompliment 2014 en € 6,7 miljoen vaststelling mantelzorgcompliment 2015, € 10,7 miljoen extra ontvangsten CIZ lagere operationele kosten en een vrijval uit de voorzieningen), verkoop VWS-aandeel Zonnehuizen (€ 2,5 miljoen) en terugontvangst subsidies zorgkantoren 2013 en 2014 (€ 3,3 miljoen).

Artikel 4 Zorgbreed beleid

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 4.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen	829.432	775.215	50.326	60.410	885.951
Uitgaven	871.197	947.136	– 7.324	– 29.590	910.222
Waarvan juridisch verplicht (%)	94%
1. Positie cliënt	23.383	25.419	524	1.230	27.173
Subsidies	20.002	19.827	278	– 1.815	18.290
waarvan onder andere:
Patiënten- en gehandicaptenorganisaties	19.730	19.555	274	– 1.815	18.014
Opdrachten	3.289	5.522	244	3.045	8.811
waarvan onder andere:
Ondersteuning cliëntorganisaties	3.144	3.144	0	– 707	2.437
Bijdragen aan agentschappen	92	70	2	0	72
2. Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt	430.131	459.178	– 23.052	– 30.571	405.555
Subsidies	414.954	443.944	– 22.440	– 34.080	387.424
waarvan onder andere:
Kwaliteitsimpuls personeel ziekenhuiszorg	191.433	191.433	2.665	0	194.098
Stageplaatsen zorg / Stagefonds	112.022	112.000	37	0	112.037
Publieke Gezondheidszorgopleidingen	20.615	20.615	286	– 2.000	18.901
Vaccinatie stageplaatsen zorg	4.700	4.700	65	0	4.765
Opleiding tot verpleegkundig specialist/physician assistant	38.197	38.197	521	– 16.323	22.395
Opleidingsplaatsen jeugd ggz	1.501	1.501	49	– 500	1.050
Regionaal arbeidsmarktbeleid	8.500	8.500	118	– 758	7.860
Innovatie, beroepen en opleidingen (o.a. ziekenhuisarts)	8.312	2.412	115	– 1.154	1.373
Pensioenregeling UMC's	0	28.200	– 28.200	0	0
Arbeidsomstandigheden (o.a. veilig werken in de zorg)	3.474	3.474	48	– 522	3.000
Opdrachten	8.653	8.148	– 758	– 971	6.419
Arbeidsmarktonderzoek	1.250	1.250	0	0	1.250
Celsus	650	650	0	0	650
Bijdragen aan agentschappen	6.521	7.086	146	4.480	11.712
CIBG: Bijdrage voor onder andere UZI-register, BIG-register en SVB-Z	6.521	7.086	146	4.480	11.712
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	3	0	0	0	0
Zorginstituut Nederland: sectie Zorgberoepen en opleidingen	3	0	0	0	0
3. Kwaliteit, transparantie en kennisontwikkeling	124.782	140.493	3.260	– 7.738	136.015
Subsidies	10.636	19.148	– 1.599	– 5.450	12.099
waarvan onder andere:
Nivel	5.636	5.973	148	– 411	5.710
Innovatie en zorgvernieuwing	0	7.007	– 1.747	– 4.700	560
Jaar van de transparantie	5.000	5.000	0	– 1.732	3.268
Opdrachten	344	494	1.318	– 200	1.612
Bijdragen aan agentschappen	3.791	1.393	85	350	1.828
waarvan onder andere:
CIBG: toelating nieuwe zorgaanbieders	500	500	0	0	500
CIBG: Landelijk register Zorgaanbieders	1.411	0	0	0	0
CIBG: Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording	800	800	0	– 26	774
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	110.011	119.458	3.456	– 2.438	120.476
waarvan onder andere:
ZonMw: programmering	110.011	119.458	3.456	– 2.438	120.476
4. Inrichten uitvoeringsactiviteiten	180.401	200.419	12.032	8.054	220.505
Subsidies	26	26	0	0	26
Uitvoering Wtcg	26	26	0	0	26
Opdrachten	202	167	52	0	219
waarvan onder andere:
Uitvoering Wtcg	102	183	1	0	184
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	178.173	200.226	11.956	8.054	220.236
CAK	69.870	79.625	4.943	4.656	89.224
NZa	55.969	55.879	1.123	– 1.939	55.063
Zorginstituut Nederland	48.503	62.222	5.832	5.337	73.391
CBZ	899	0	0	0	0
CSZ	2.923	2.500	58	0	2.558
Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken	2.000	0	24	0	24
EZ: ACM	2.000	0	24	0	24
5. Zorg, welzijn en jeugdzorg op Caribisch Nederland	109.018	116.427	1.098	0	117.525
Subsidies	0	0	0	0	0
Bekostiging	109.018	116.427	1.098	0	117.525
Zorg en welzijn	109.018	116.427	1.098	0	117.525
6. Voorkomen oneigenlijk gebruik en aanpak fraude	3.482	5.200	– 1.186	– 565	3.449
Subsidies	300	2.000	204	– 800	1.404
Opdrachten	3.182	3.200	– 1.390	235	2.045
Ontvangsten	4.858	4.858	0	4.114	8.972

Toelichting mutaties 2^e suppletoire begroting

Verplichtingen

Voor het aangaan in 2016 van de verplichtingen van ZonMw voor 2017 is verplichtingenbudget overgeheveld van de komende begrotingsjaren naar 2016 (circa € 107 miljoen).

2. Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt

Subsidies

Kwaliteitsimpuls ziekenhuiszorg

Het budget is € 2,7 miljoen hoger door de loonbijstelling tranche 2016.

Opleiding tot verpleegkundig specialist/physician assistant

Het budget ten behoeve van de opleiding tot verpleegkundig specialist/ physician assistant wordt met € 16,3 miljoen verlaagd. De lagere uitgaven worden veroorzaakt door een lagere instroom dan oorspronkelijk geraamd voor de opleidingen tot advanced nurse practitioner (ANP) en physician assistant (PA).

Pensioenregeling UMC’s

Bijdragen aan agentschappen

CIBG: Bijdrage voor onder andere UZI-register, BIG-register en SVB-Z

De bijdrage aan het agentschap CIBG is hoger dan oorspronkelijk geraamd door onder meer extra uitgaven voor het BIG-register en kosten voor het voorkomen van problemen bij het gebruik van de UZI-pas (€ 3,5 miljoen).

3. Kwaliteit, transparantie en kennisontwikkeling

Subsidies

Innovatie en zorgvernieuwing

Dit voorjaar zijn middelen gereserveerd voor het inrichten van een Fasttrack-innovatiefonds om ondernemers in het midden- en kleinbedrijf te ondersteunen bij de opschaling van goede e-Health initiatieven. Afgelopen periode zijn er gesprekken gevoerd tussen de Ministeries van EZ, Financiën en VWS en de RVO om te kijken op welke wijze de middelen gericht kunnen worden ingezet. De voorbereiding voor een fasttrack-innovatiefonds neemt, op grond van de uitkomsten van deze gesprekken, meer tijd in beslag dan aanvankelijk was voorzien. Als gevolg hiervan valt een bedrag van € 4,7 miljoen vrij.

4. Inrichten uitvoeringsactiviteiten

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

CAK

Voor de hogere uitvoeringskosten door het CAK in verband met de uitvoering van gewijzigde wettelijke regelingen is extra budget toegevoegd. Daarnaast is aan het CAK gevraagd om extra inspanningen te verrichten voor het inrichten van MijnCAK en het vereenvoudigen van de aan burgers te verzenden facturen (totaal € 3,1 miljoen).

Daarnaast is vanuit artikel 2 (Curatieve zorg) budget overgeheveld naar het CAK voor de uitvoeringskosten van het CAK ten behoeve van onverzekerde verwarde personen(€ 0,5 miljoen) en voor kosten als gevolg van de overheveling van de burgerregelingen naar het CAK door van het uitstel van de overheveling naar 1 januari 2017 (€ 1 miljoen).

Bij de eerste suppletoire begroting 2016 is een foutieve boeking verwerkt. Het CAK wil tussen 2016 en 2018 een gedegen ICT- en informatiseringsagenda uitvoeren die klant- en toekomstgericht is. Met dit voorstel kan invulling gegeven worden aan het borgen van de Quality Assurance, de implementatie van de BIR en de implementatie van open data. Met de overheveling van het budget van artikel 10 is de boeking gecorrigeerd (€ 3,1 miljoen).

Voor de Schengenverklaringen die door het CAK worden verstrekt is budget vanuit artikel 1 (Volksgezondheid) overgeheveld (€ 0,5 miljoen).

Tot slot is het budget met € 1,4 miljoen verhoogd voor de loonbijstelling tranche 2016.

In totaal is het budget met € 9,6 miljoen verhoogd.

Zorginstituut Nederland

Door de herschikking van het budget binnen het instrument Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s is € 2,4 miljoen overgeheveld van de post NZa naar het ZiNL.

Ten behoeve van de uitvoeringskosten onverzekerden en wanbetalers is € 4,9 miljoen overgeheveld vanuit artikel 2 (Curatieve zorg).

Bij de midterm review (MTR) is gebleken dat er meer uitvoeringskosten nodig zijn bij het ZINL ten behoeve van de uitvoering van de regelingen wanbetalers, onverzekerden en de overheveling van de burgerregelingen. Hiervoor is € 2,6 miljoen overgeheveld vanuit artikel 2 (Curatieve zorg)

Voor het doorlichten van het pakket is € 0,3 miljoen overgeheveld vanuit artikel 2 (Curatieve zorg).

Tot slot is het budget met € 1 miljoen verhoogd voor de loonbijstelling tranche 2016.

In totaal is het budget met € 11,2 miljoen verhoogd.

Ontvangsten

Een aantal van de met de opleidingsbudgetten samenhangende subsidieregelingen komt dit jaar niet volledig tot uitputting, vooral omdat bij de zorgopleidingen, publieke gezondheidsopleidingen en de opleidingen tot nurse practicioner en physician assistant sprake is van lager dan geraamde instroom (€ 2,8 miljoen).

Er is sprake van lagere kosten bij de uitvoering van taken en opdrachten door het Zorginstituut en het CSZ (€ 1,3 miljoen)

Artikel 5 Jeugd

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 5.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen	126.154	211.131	– 8.267	– 87.207	115.657
Uitgaven	126.154	211.131	– 8.267	– 87.207	115.657
Waarvan juridisch verplicht (%)	51%
1. Laagdrempelige ondersteuning bij het opvoeden en opgroeien	0	0	0	0	0
2. Noodzakelijke en passende zorg	0	0	0	0	0
3. Effectief en efficiënt werkend jeugdstelsel	126.154	211.131	– 8.267	– 87.207	115.657
Subsidies	112.345	200.195	– 8.268	– 86.073	105.854
Schippersinternaten	22.484	22.484	78	0	22.562
Participatie	1.932	1.742	27	0	1.769
Kennis en beleidsinformatie	6.076	6.076	84	1.013	7.173
Kindermishandeling	1.816	2.150	707	– 2.786	71
Jeugdhulp	20.026	34.732	– 397	– 7.300	27.035
Transitie jeugd	60.011	133.011	– 8.767	– 77.000	47.244
Opdrachten	12.374	9.501	107	– 1.134	8.474
Kennis en beleidsinformatie	1.737	1.841	15	– 50	1.806
Kindermishandeling	1.668	1.833	14	– 1.200	647
Jeugdhulp	4.504	2.434	39	16	2.489
Transitie jeugd	4.465	3.393	39	100	3.532
Bijdragen aan agentschappen	1.232	1.232	75	0	1.307
Bijdragen aan medeoverheden	0	0	0	0	0
Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken	203	203	– 181	0	22
OCW: Onderwijskosten JeugdzorgPlus en kijkwijzer	203	203	– 181	0	22
Ontvangsten	82.508	82.508	0	– 43.300	39.208
waarvan onder andere:
Laagdrempelige ondersteuning opvoeden en opgroeien	4.423	4.423	0	– 1.300	3.123
Effectief en efficiënt werkend jeugdstelsel	78.000	78.000	0	– 42.000	36.000
Noodzakelijke en passende zorg	85	85	0	0	85

Toelichting mutaties 2^e suppletoire begroting

3. Effectief en efficiënt werkend jeugdstelsel

Subsidies

Jeugdhulp

Voor de afschaffing van de ouderbijdrage is budget gereserveerd voor het afvloeien van personeel. Aangezien het CAK al het personeel heeft kunnen herplaatsen is het budget niet benodigd (€ 2 miljoen).

De VNG heeft verschillende activiteiten in het kader van de transitie tegen lagere kosten kunnen realiseren (€ 0,8 miljoen).

Op basis van bezetting ontvangen gesloten jeugdzorginstellingen een subsidie ter dekking van hun kapitaallasten in verband met huisvesting. Aangezien de subsidies over meerdere jaren gespreid dienen te worden (om hoge boetes met het aflossen van leningen te voorkomen) is ruimte vrijgevallen op het budget (€ 4,5 miljoen).

Transitie jeugd

Provincies hebben tot en met 2016 egalisatiereserves beschikbaar gehouden voor jeugdinstellingen. In 2016 gaan de overgebleven reserves over naar de VWS-begroting, waar ze worden ingezet voor subsidieverlening aan jeugdinstellingen door de Transitie Autoriteit Jeugd. Provincies hebben in 2016 een groter deel van hun egalisatiereserves dan verwacht ingezet voor jeugdinstellingen. De ontvangsten op de VWS-begroting vallen hierdoor lager uit. Tegelijkertijd is hierdoor minder subsidieverlening nodig voor deze instellingen door de Transitie Autoriteit Jeugd. Op de VWS-begroting zijn daarom de ontvangsten en de uitgaven met € 42 miljoen verlaagd.

Ook hebben zich minder jeugdinstellingen dan voorzien gemeld bij de Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ). Het lagere beroep komt mede doordat de TAJ door bemiddeling tussen instellingen en gemeenten alsnog betalingsregelingen heeft kunnen treffen (– € 35 miljoen).

Daarnaast is als gevolg van het afschaffen van de ouderbijdrage jeugdzorg worden gemeenten gecompenseerd voor gederfde inkomsten door verhoging van het macrobudget Jeugd. Na goedkeuring van de wetswijziging volgt structurele overboeking (€ 9,6 miljoen).

Tot slot is het budget met € 0,8 miljoen verhoogd voor de loonbijstelling tranche 2016.

Ontvangsten

Effectief en efficiënt werkend jeugdstelsel

Provincies hebben tot en met 2016 egalisatiereserves beschikbaar gehouden voor jeugdinstellingen. In 2016 gaan de overgebleven reserves over naar de VWS-begroting, waar ze worden ingezet voor subsidieverlening aan jeugdinstellingen door de Transitie Autoriteit Jeugd. Provincies hebben in 2016 een groter deel van hun egalisatiereserves dan verwacht ingezet voor jeugdinstellingen. De ontvangsten op de VWS-begroting vallen hierdoor lager uit. Tegelijkertijd is hierdoor minder subsidieverlening nodig voor deze instellingen door de Transitie Autoriteit Jeugd. Op de VWS-begroting zijn daarom de ontvangsten en de uitgaven met 42 miljoen verlaagd

Artikel 6 Sport en bewegen

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 6.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen	106.757	42.272	25.455	– 480	67.247
Uitgaven	128.813	65.798	660	– 580	65.878
Waarvan juridisch verplicht (%)	96%
1. Passend sport- en beweegaanbod	79.098	19.585	– 245	– 1.370	17.970
Subsidies	22.591	15.619	– 635	– 435	14.549
Gehandicaptensport	2.124	1.892	29	– 100	1.821
Verantwoord sporten en bewegen	929	91	13	0	104
Sport en bewegen in de buurt	12.085	6.402	– 780	– 335	5.287
Stimuleren van een veiliger sportklimaat	7.453	7.234	103	0	7.337
Bekostiging	3.000	3.600	– 200	– 375	3.025
Compensatie van betaalde energiebelasting	0	600	– 200	– 375	25
Energiebesparing en duurzame energie	3.000	3.000	0	0	3.000
Opdrachten	0	203	0	125	328
Sport en bewegen in de buurt	0	203	0	125	328
Bijdragen aan medeoverheden	53.507	163	590	– 685	68
Sport en bewegen in de buurt	47.108	10	654	– 600	64
Energiebesparing en duurzame energie	6.399	153	– 64	– 85	4
2. Uitblinken in sport	40.263	38.323	775	870	39.968
Subsidies	28.028	26.088	389	1.380	27.857
Topsportevenementen	7.033	4.383	98	0	4.481
Topsportprogramma's	19.508	20.068	270	1.300	21.638
Dopingbestrijding	1.487	1.637	21	80	1.738
Inkomensoverdrachten	12.055	12.055	386	– 570	11.871
Stipendiumregeling	12.055	12.055	386	– 570	11.871
Bijdragen aan (inter)nationale organisaties	180	180	0	60	240
Dopingbestrijding	180	180	0	60	240
3. Borgen van innovatie, kennisontwikkeling en kennisdeling	9.452	7.890	130	– 80	7.940
Subsidies	9.287	7.800	129	– 80	7.849
Kennis als fundament	9.287	7.800	129	– 80	7.849
Opdrachten	103	28	1	0	29
Kennis als fundament	103	28	1	0	29
Bijdragen aan (inter)nationale organisaties	62	62	0	0	62
Ontvangsten	740	740	0	0	740

Artikel 7 Oorlogsgetroffen en herinnering Tweede Wereldoorlog

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 7.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen	290.109	40.901	1.278	– 3.387	38.792
Uitgaven	290.109	310.109	1.278	– 3.387	308.000
Waarvan juridisch verplicht (%)	99%
1. De zorg- en dienstverlening aan verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WOII en de herinnering aan WO II	20.260	16.960	984	– 1.100	16.844
Subsidies	19.460	16.160	981	– 1.100	16.041
waarvan onder andere:
Nationaal Comité 4 en 5 mei	5.486	5.486	76	0	5.562
Nationale herinneringscentra	1.848	1.848	0	– 450	1.398
Zorg- en dienstverlening	7.667	5.367	106	0	5.473
Bekostiging	400	400	0	0	400
Opdrachten	400	400	3	0	403
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	0	0	0	0	0
Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken	0	0	0	0	0
2. Pensioenen en uitkeringen voor verzetsdeelnemers en oorlogsgetroffenen WO II	269.849	293.149	294	– 2.287	291.156
Inkomensoverdrachten	254.922	278.322	0	– 900	277.422
waarvan onder andere:
Wuv vervolgingsslachtoffers	148.200	152.600	0	– 900	151.700
Wet uitkering burger oorlogsgetroffenen	65.800	65.800	0	0	65.800
Wbp via Stichting 1940–1945	36.200	36.200	0	0	36.200
Backpay	0	19.000	0	0	19.000
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	14.927	14.827	294	– 1.387	13.734
waarvan onder andere:
SVB	10.800	10.700	0	0	10.700
PUR	2.900	2.900	0	0	2.900
Stichting Administratie Indonesische Pensioenen	0	0	0	0	0
Ontvangsten	901	901	4.112	0	5.013

Artikel 8 Tegemoetkoming specifieke kosten

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 8.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen	4.432.332	4.405.087	– 143.165	– 865	4.261.057
Uitgaven	4.432.332	4.405.087	– 143.165	– 865	4.261.057
Waarvan juridisch verplicht	100%
Inkomensoverdrachten	4.432.332	4.405.087	– 143.165	– 865	4.261.057
1. Zorgtoeslag	4.383.295	4.356.050	– 143.165	0	4.212.885
2. Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg)	7.738	7.738	0	0	7.738
3. Tegemoetkoming specifieke zorgkosten	41.299	41.299	0	– 865	40.434
Ontvangsten	0	0	0	0	0

Toelichting mutaties 2^e suppletoire begroting

Inkomensoverdrachten

Zorgtoeslag

De uitgavenraming zorgtoeslag is op basis van de actuele raming van het Centraal Planbureau naar beneden bijgesteld (circa € 143,2 miljoen).

4. NIET-BELEIDSARTIKELEN

Artikel 9 Algemeen

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 9.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen	27.336	29.690	– 3.972	– 269	25.449
Uitgaven	27.336	29.690	– 3.972	– 269	25.449
1. Internationale samenwerking	5.127	6.734	373	50	7.157
Opdrachten	0	1.932	283	50	2.265
Bijdrage aan (inter)nationale organisaties	5.127	4.802	– 239	0	4.563
waarvan onder andere:
World Health Organization	3.868	3.868	– 329	0	3.539
Bijdrage aan agentschappen	0	0	329	0	329
2. Verzameluitkering VWS	0	0	0	0	0
Verzameluitkering Sport	0	0	0	0	0
Verzameluitkering Jeugd	0	0	0	0	0
Verzameluitkering Langdurige Zorg	0	0	0	0	0
3. Eigenaarsbijdrage RIVM	22.209	22.956	– 4.345	– 319	18.292
Bekostiging	22.209	22.956	– 4.345	– 319	18.292
waarvan onder andere:
Eigenaarsbijdrage RIVM	22.209	22.956	– 4.345	– 319	18.292
4. Begrotingsreserve achterborg WFZ-garanties	0	0	0	0	0
Garanties	0	0	0	0	0
Ontvangsten	0	0	283	0	283

Toelichting mutaties 2^e suppletoire begroting

3. Strategisch onderzoek RIVM

De verlaging wordt veroorzaakt door een overboeking naar artikel 10 voor de projectdirectie Antonie van Leeuwenhoek (PD-Alt) (€ 3,3 miljoen) en een overboeking naar artikel 11 (€ 1 miljoen).

Artikel 10 Apparaatsuitgaven

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 10.

Apparaatsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen	249.153	288.709	14.174	14.638	317.521
Uitgaven	249.168	288.750	14.174	14.638	317.562
– Personele uitgaven	190.968	219.167	– 3.509	6.524	222.182
waarvan eigen personeel	184.450	200.924	– 2.778	5.834	203.980
waarvan externe inhuur	3.590	15.898	– 798	– 343	14.757
waarvan overige personele uitgaven	2.928	2.345	67	1.033	3.445
– Materiële uitgaven	58.200	69.583	17.683	8.114	95.380
waarvan ICT	5.960	10.092	– 1.342	– 1.247	7.503
waarvan bijdrage SSO's	34.550	30.856	5.516	7.315	43.687
waarvan overige materiële uitagven	17.690	28.635	13.509	2.046	44.190
Ontvangsten	5.357	24.381	1.192	9.224	34.797

Nadere uitsplitsing apparaatsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Totaal apparaatsuitgaven Ministerie van VWS	249.168	288.750	14.174	14.638	317.562
Personele uitgaven kerndepartement	120.157	145.248	– 5.527	3.568	143.289
waarvan eigen personeel	115.051	131.912	– 4.759	3.069	130.222
waarvan externe inhuur	2.892	11.705	– 819	– 534	10.352
waarvan overige personele uitgaven	2.214	1.631	51	1.033	2.715
Materiële uitgaven kerndepartement	39.909	47.288	17.015	13.231	77.534
waarvan ICT	3.575	6.226	– 1.342	– 316	4.568
waarvan bijdrage SSO's	29.450	26.576	5.617	10.866	43.059
waarvan overige materiële uitagven	6.884	14.486	12.740	2.681	29.907
Personele uitgaven inspecties	60.621	61.156	1.696	0	62.852
waarvan eigen personeel	59.402	56.442	1.672	0	58.114
waarvan externe inhuur	505	4.000	8	0	4.008
waarvan overige personele uitgaven	714	714	16	0	730
Materiële uitgaven inspecties	15.582	18.598	– 252	– 5.459	12.887
waarvan ICT	2.150	3.061	0	– 1.117	1.944
waarvan bijdrage SSO's	5.020	4.200	– 252	– 3.382	566
waarvan overige materiële uitagven	8.412	11.337	0	– 960	10.377
Personele uitgaven SCP en raden	10.190	12.763	322	2.956	16.041
waarvan eigen personeel	9.997	12.570	309	2.765	15.644
waarvan externe inhuur	193	193	13	191	397
waarvan overige personele uitgaven	0	0	0	0	0
Materiële uitgaven SCP en raden	2.709	3.697	920	342	4.959
waarvan ICT	235	805	0	186	991
waarvan bijdrage SSO's	80	80	151	– 169	62
waarvan overige materiële uitagven	2.394	2.812	769	325	3.906

Toelichting mutaties 2^e suppletoire begroting

Personele uitgaven kerndepartement

De geraamde personele uitgaven van het kerndepartement zijn sinds de eerste suppletoire begroting met € 2,0 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit is het saldo van een afname van de geraamde uitgaven ten behoeve van eigen personeel (€ 1,7 miljoen) en externe inhuur (€ 1,3 miljoen) en een verhoging van het budget voor overige personele uitgaven met € 1,1 miljoen.

Materiële uitgaven kerndepartement

Het budget voor materiële uitgaven bij het kerndepartement is sinds de eerste suppletoire begroting verhoogd met € 30,2 miljoen. Hier liggen enkele grote technische mutaties aan ten grondslag. Zo wordt er € 4,6 miljoen in de structurele budgetten overgeheveld van personele uitgaven naar materiële uitgaven. Voorheen gebeurde dit jaarlijks bij tweede suppletoire begroting, maar in de Miljoenennota 2017 is deze wijziging structureel verwerkt. Daarnaast vindt een technische mutatie plaats van € 17,5 miljoen ten behoeve van de middelen bestemd voorde projectdirectie Antonie van Leeuwenhoek Terrein (PD-ALt) welke worden verantwoord op het apparaatsartikel.

Andere grote mutaties zijn de desaldering van ontvangsten van het CIBG (€ 3,4 miljoen) en de overgeboekte middelen van de IGZ/IJZ (€ 3,4 miljoen) ten behoeve van de betalingen aan de Shared Service Organisatie ICT (SSO-ICT). Verder zijn er meerdere kleinere mutaties binnen de materiële budgetten en tussen de personele en materiële uitgaven.

Personele en materiële uitgaven inspecties

De personele uitgaven van de inspecties worden voor circa € 1,7 miljoen bijgesteld. Dit betreft een structurele toekenning van de loonbijstelling 2016. Op de materiële uitgaven betreft het een technische mutatie van de IGZ aan het kerndepartement ten behoeve van de bijdrage aan de SSO’s (€ 3,4 miljoen). Daarnaast is er een vrijval van diverse budgetten voor ICT en overige materiële uitgaven (€ 2,1 miljoen).

Personele uitgaven SCP en raden

De personele uitgaven van de inspecties worden voor circa € 3,3 miljoen bijgesteld. Dit betreft onder andere middelen voor een structurele toekenning van de loonbijstelling 2016 (€ 0,3 miljoen) en middelen voor het SCP voor de uitvoering van het onderzoek hervorming langdurige zorg (€ 2,4 miljoen). Daarnaast zijn er nog enkele kleinere mutaties op de personele uitgaven.

Ontvangsten

De ontvangstenraming wordt ten opzichte van de eerste suppletoire begroting verhoogd met € 10,4 miljoen. Dit komt door ontvangsten van agentschappen voor betalingen aan shared service organisaties (€ 7,1 miljoen), ontvangsten voor detacheringen van personeel (€ 1,9 miljoen) en enkele andere ontvangsten van diverse aard.

Artikel 11 Nominaal en onvoorzien

Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 11.

Begrotingsuitgaven (bedragen x € 1.000)

	vastgestelde begroting	Stand 1e suppletoire begroting	Mutaties 2e suppletoire begroting		Stand 2e suppletoire begroting
			Mutaties Miljoenennota	Overige mutaties 2e suppletoire begroting
Verplichtingen	– 14.967	– 12.766	– 36.109	49.699	824
Uitgaven	– 15.009	– 12.808	– 36.109	49.699	782
1. Loonbijstelling	673	34.921	– 34.921	0	0
2. Prijsbijstelling	1.715	6.103	– 1.523	– 3.798	782
3. Onvoorzien	0	0	0	0	0
4. Taakstelling	– 17.397	– 53.832	335	53.497	0
Ontvangsten	5.000	5.000	0	– 5.000	0

Toelichting mutaties 2^e suppletoire begroting

Loonbijstelling

De loonbijstelling is toebedeeld aan de diverse instrumenten in de begroting.

Prijsbijstelling

Taakstelling

De taakstellende onderuitputting is gerealiseerd (€ 54 miljoen) door meevallers die zich gedurende het lopende begrotingsjaar voordeden, hiervoor in te zetten.

5. FINANCIEEL BEELD ZORG

1. Inleiding

Deze paragraaf geeft een actueel beeld van de uitgaven onder het Budgettair Kader Zorg (BKZ) in het lopende jaar. De gepresenteerde cijfers sluiten aan bij de Najaarsnota 2016, die de Minister van Financiën aan de Tweede Kamer aanbiedt.

In deze paragraaf worden alleen de nieuwe mutaties toegelicht. Deze nieuwe mutaties betreffen de bijstellingen ten opzichte van de standen die zijn opgenomen in de ontwerpbegroting 2017.

Dit deel van de 2^e suppletoire begroting 2016 bestaat uit de volgende paragrafen:

• 1. Inleiding

• 2. Ontwikkeling van het Budgettair Kader Zorg (BKZ) 2016

• 3. Verticale ontwikkeling van de BKZ-uitgaven en -ontvangsten 2016

2. Ontwikkeling van het Budgettair Kader Zorg (BKZ) 2016

Tabel 1 laat de ontwikkeling van het BKZ en de netto-BKZ-uitgaven zien vanaf de stand ontwerpbegroting 2017. Het Budgettair Kader Zorg is bij de start van het kabinet-Rutte-Asscher voor de periode 2013–2017 vastgesteld bij Startnota (TK 33 400, nr. 18).

Tabel 1 Ontwikkeling van het BKZ en de netto-BKZ-uitgaven 2016 (bedragen x € 1 miljoen)1

	2016
BKZ stand ontwerpbegroting 2017	67.927
IJklijnmutaties (overboekingen)	2
BKZ stand 2e suppletoire begroting 2016	67.929
Netto-BKZ-uitgaven stand 2e suppletoire begroting 2016	66.729
Onderschrijding BKZ	– 1.201

Het BKZ is ten opzichte van de stand ontwerpbegroting 2017 toegenomen met € 2 miljoen als gevolg van overboekingen. De verwachte onderschrijding van het BKZ is nu € 1,2 miljard.

Tabel 2 Kadertoets BKZ 2016 (bedragen x € 1 miljoen)1

	2016
Kadertoets BKZ ontwerpbegroting 2017	– 798
Mutatie 2e suppletoire begroting 2016	– 402
Kadertoets BKZ 2e suppletoire begroting 2016	– 1.201

Het bedrag van € 1,2 miljard kan nog wijzigen op grond van nieuwe cijfers over 2016 van het ZiNL en de NZa over de zorguitgaven. Hierover wordt in het jaarverslag 2016 nader gerapporteerd.

3. Verticale ontwikkeling van de BKZ-uitgaven en -ontvangsten 2016

Tabel 3 laat vanaf de stand ontwerpbegroting 2017 de verticale ontwikkeling van de BKZ-uitgaven en -ontvangsten zien. Omdat een groot deel van de mutaties ten opzichte van de ontwerpbegroting 2016 al in de 1^e suppletoire begroting 2016 en in de ontwerpbegroting 2017 is toegelicht, worden hier slechts de mutaties ten opzichte van de ontwerpbegroting 2017 weergegeven.

Tabel 3 Verticale ontwikkeling van de totale BKZ-uitgaven en -ontvangsten 2016 (bedragen x € 1 miljoen)

	2016
Stand ontwerpbegroting 2017	72.150,1
Mutaties 2e suppletoire begroting 2016
Actualisering zorguitgaven	– 400,0
Mbi-kader MSZ	19,0
Subsidieregeling overgang integrale tarieven	– 19,0
Opleidingen	– 6,6
Meerkosten zorgkantoren	5,9
Overige	0,0
Totaal mutaties	– 400,7
brutoBKZ-uitgaven stand 2e suppletoire begroting 2016	71.749,4
Stand ontwerpbegroting 2017	5.020,9
Mutaties 2e suppletoire begroting 2016	0,0
BKZ-ontvangsten stand 2e suppletoire begroting 2016	5.020,9
Netto-BKZ-uitgaven stand 2e suppletoire begroting 2016	66.728,5

Toelichting nieuwe mutaties

Uitgaven

Actualisering zorguitgaven

Op basis van voorlopige gegevens over het eerste half jaar van 2016 van het Zorginstituut Nederland (ZiNL) zijn de ramingen van de zorguitgaven 2016 geactualiseerd. Binnen de Zvw tekent zich een onderschrijding af van circa € 400 miljoen. Deze geraamde onderschrijding kan nog wijzigen op grond van de realisatiecijfers over geheel 2016. Daarover wordt in het jaarverslag 2016 nader gerapporteerd.

Mbi-kader MSZ/Subsidieregeling overgang integrale tarieven

In 2016 is beperkt gebruik gemaakt van de subsidieregeling die medisch specialisten faciliteert bij de overstap naar loondienst, waardoor een bedrag resteert van € 19 miljoen. De vrijvallende middelen bij de subsidieregeling worden toegevoegd aan het kader MSZ waaraan ze eerder in overleg met het veld zijn onttrokken. De betreffende middelen worden daartoe saldoneutraal overgeheveld van het begrotingsgefinancierde BKZ naar het premiegefinancierde BKZ.

Opleidingen

Er is sprake van een onderschrijding van € 6,6 miljoen op de uitgaven voor opleidingen. Deze wordt onder meer veroorzaakt doordat er geen aanvragen zijn gedaan voor tijdelijke financiering van nieuwe opleidingen in een experimentele fase.

Meerkosten zorgkantoren

Het betreft hier de kosten die zorgkantoren in 2016 maken in verband met het inkopen van onafhankelijke cliëntenondersteuning en vanwege de uitbreiding van de meerzorgregeling. Daarnaast hebben zorgkantoren kosten gemaakt voor de beoordeling of een budgethouder bij (vermeende) fraude te goeder trouw heeft gehandeld en geen terugvordering zal plaatsvinden.