Nr. 158 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

In mijn brief van 8 juli 2015 waarmee ik de Marktscan van de NZa 2014, deel B aan uw Kamer heb aangeboden (Kamerstuk 31 765, nr. 161) ben ik ingegaan op de bekostiging van ervaringsdeskundigen in de geestelijke gezondheidszorg. Opgeleide ervaringsdeskundigen mogen op dit moment geen tijd schrijven in een diagnose-behandelcombinatie (dbc), omdat zij niet in de beroepentabel van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) staan. Eind 2015 heeft het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz de NZa geadviseerd over de beroepentabel en in februari 2016 heeft de NZa een besluit genomen naar aanleiding van dat advies. Dit heeft ertoe geleid dat het beroep van ervaringsdeskundige wordt toegevoegd aan de beroepentabel. De door ervaringsdeskundigen geschreven tijd leidt per 2018 af naar de dbc, mits aan alle randvoorwaarden is voldaan. De randvoorwaarden hebben betrekking op het zelfstandig behandelen door de ervaringsdeskundige en uniformering van opleidingen en differentiatie in de opleidingen naar mbo en hbo-niveau.

1. In het verleden is met uw Kamer gesproken over grotere inzet van het tuchtrecht door zorgverzekeraars ten aanzien van zorgfraude.

Ik heb zorgverzekeraars vervolgens opgeroepen om gebruik te maken van het tuchtrecht tegen een frauderende zorgaanbieder1. Daarnaast heb ik een onderzoek uitgezet naar het gebruik en de mogelijkheden van tucht- en ook het civielrecht2 door zorgverzekeraars. Bijgaand treft u het rapport van de onderzoekers aan3. Voor uitgebreide informatie verwijs ik u naar het rapport zelf. Hieronder volgt een korte toelichting en reactie op de aanbevelingen in het rapport.

Het rapport heeft betrekking op de inzet van de tucht- en civielrechtelijke instrumenten door zorgverzekeraars bij fouten en fraude door zorgaanbieders in de periode 2010–heden.

Het rapport bevestigt het signaal van de beperkte inzet van het civiel- en tuchtrecht door zorgverzekeraars. De onderzoekers concluderen dat de inzet van beide instrumenten omhoog kan. Op het gebied van het tuchtrecht biedt de recente uitspraak van het Regionaal Tuchtcollege Amsterdam4 perspectief voor zorgverzekeraars. Zorgverzekeraars hebben aangegeven het tuchtrecht in de toekomst in toenemende mate als serieuze optie in het handhavingsbeleid bij zorgfraude te beschouwen.

De onderzoekers komen tot een vijftal aanbevelingen ter vergroting van de inzet van het tucht- en civielrecht. De aanbevelingen 1, 2 en 4 zijn gericht tot de zorgverzekeraars en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en hebben betrekking op een betere samenwerking binnen en tussen zorgverzekeraars en uitbreiding van de Maatregelenrichtlijn van ZN5. Aanbeveling 3 en 5 betreffen aanbevelingen aan het Ministerie van VWS om de vorming van de onderzoeksunit bij ZN te stimuleren en de regie te nemen op het verbeteren van de onderlinge communicatie en afstemming van werkzaamheden tussen de ketenpartners inzake zorgfraude. Het rapport kan zorgverzekeraars handvatten aanreiken om het beleid met betrekking tot de inzet van het tucht- en civielrecht beter vorm te geven. Ik zal het rapport en meer specifiek de aanbevelingen 1, 2 en 4 aanbieden aan ZN met het verzoek dit onder de aandacht van de leden te brengen en met de leden te bespreken. Wat betreft de aanbevelingen 3 en 5 het volgende. Deze aanbevelingen zal ik betrekken bij de verdere vormgeving van de opvolger van het expertisecentrum Zorgfraudebestrijding (Ezb), een nieuw multidisciplinair samenwerkingsverband dat in nauwe samenhang met het meldpunt voor zorgfraude zal worden vormgegeven6.

2. Op 8 maart j.l. heeft de NZa een onderzoek gepubliceerd naar regelnaleving ten aanzien van correct declareren in de ziekenhuissector. Dit onderzoek is in opdracht van de NZa uitgevoerd door Berenschot. Aanleiding voor het onderzoek was dat uit gesprekken die de NZa met ziekenhuizen en brancheorganisaties heeft gevoerd bleek dat de sector behoefte heeft aan concrete handvatten om hun registratie en declareratieprocessen te verbeteren. Berenschot heeft geïnventariseerd hoe Nederlandse ziekenhuizen hun complianceprogramma op het gebied van correct registreren en declareren van zorg hebben ingericht en wat daarbij «best practices» zijn. Uit de inventarisatie bleek dat ziekenhuizen de laatste jaren bewuster bezig zijn met correct registeren en declareren van zorg. De NZa vindt dit positief. Tegelijkertijd kunnen ziekenhuizen nog stappen zetten. Welke stappen gezet kunnen en moeten worden, verschilt per ziekenhuis. Het rapport biedt hiervoor handvatten die zijn gebaseerd op concrete praktijkvoorbeelden en komen daarmee voort uit en sluiten aan bij de zorgpraktijk van ziekenhuizen. De NZa brengt de handvatten actief onder de aandacht van ziekenhuizen, brancheorganisaties en zorgverzekeraars en zal de voortgang op dit terrein volgen. Het onderzoek treft u aan in de bijlage aan7.

Op 12 januari 2016 heb ik Kamervragen van het lid Voortman (GL) beantwoord (Aanhangsel Handelingen II 2015/16, nr. 1103) en u een Commissiebrief gezonden (Kamerstuk 29 477, nr. 355), over onder andere het al dan niet door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) openbaar maken van door de inspectie opgelegde recordboetes aan farmaceuten voor verboden reclame. In het antwoord op vraag 5+6 van de Kamervragen en in het antwoord op vraag 2 in de Commissiebrief staat daarover «Maatregelen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) worden niet actief openbaar gemaakt omdat daar geen wettelijke basis voor is.» Hiermee heb ik tot uitdrukking willen brengen dat elke openbaarmaking van een beslissing door een bestuursorgaan – actief en spontaan, dan wel passief (achteraf) op verzoek van een belanghebbende – conform de Wet openbaarheid van bestuur moet zijn. Ik vind het wel belangrijk om een transparant beleid te voeren, ook als het gaat om boetes. Ik zal uw Kamer dan ook binnenkort in een separate brief binnenkort informeren over het aangepaste openbaarmakingsbeleid dat de Inspectie wil gaan voeren.

De Gezondheidsraad heeft uw Kamer op 8 december 2015 een briefadvies gezonden over antivirale middelen bij een grieppandemie. Tien jaar geleden adviseerde de Gezondheidsraad ook over de inzet van antivirale middelen, zoals tamiflu. Toen was het advies om iedere patiënt met klinische verschijnselen van pandemische griep antivirale middelen te geven. Mede op basis van dat advies en in de context van een dreigende vogelgriep in Azië heeft de overheid toen vijf miljoen kuren antivirale middelen aangeschaft om iedereen met pandemische griep te kunnen behandelen. Veel landen hebben dat toentertijd gedaan.

Sindsdien is er meer gepubliceerd over de effectiviteit van antivirale middelen. Omdat de houdbaarheid van een deel van onze strategische voorraad van deze middelen is verlopen, is de Gezondheidsraad gevraagd om een advies op basis van de actuele stand van de wetenschap. In het briefadvies adviseert de Gezondheidsraad nu om bij een toekomstige pandemie alleen de standaard risicogroep bij griep (zoals hartpatiënten) en de pandemiespecifieke risicogroepen (bijvoorbeeld zwangeren of jonge kinderen) voor behandeling met antivirale middelen in aanmerking te laten komen. Ook kunnen antivirale middelen bij een beginnende pandemie een effectief middel zijn om de verspreiding van griep af te remmen. Juist omdat verloop en ernst van een grieppandemie zo onvoorspelbare is, moet het advies hierover van het Outbreak Management Team op dat moment leidend zijn, zo stelt de Gezondheidsraad.

Het advies van de Gezondheidsraad is voor mij aanleiding om de antivirale middelen uit de strategische voorraad van de overheid waarvan de houdbaarheid inmiddels is verstreken te vernietigen. De strategische voorraad is daarna ongeveer 3 miljoen kuren groot. Ik heb hierop het RIVM gevraagd een analyse te maken van de markt voor antivirale middelen. Die markt is naar verwachting anders dan bij de introductie van de middelen. Daarbij wordt onder meer gekeken naar de prijs, het patentvrij worden van middelen en eventuele voorraadvorming bij producenten. Deze analyse zal ik betrekken bij de besluitvorming over de toekomstige samenstelling en positionering van de strategische voorraad als voorbereiding op een grieppandemie. Ik zal uw Kamer in het najaar 2016 hierover verder informeren.

In het AO Medische ethiek van 16 februari 2016 heeft u gevraagd waarom er op de begroting minder geld beschikbaar is voor medische ethiek.

De afname van het budget heeft een drietal oorzaken. Ten eerste zijn de werkzaamheden van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE) binnen het kerndepartement ondergebracht. Hiervoor is budget overgeheveld naar artikel 10 Apparaatsuitgaven. Verder brengt deze overheveling van werkzaamheden in 2015 en 2016 extra kosten met zich mee, omdat frictiekosten moeten worden betaald aan het agentschap CIBG. Tot slot zijn er in 2016 extra uitgaven in verband met de implementatie van de Europese Verordening Clinical trials. Door de 2 laatste oorzaken vallen de budgetten voor 2015 en 2016 incidenteel hoger uit.

In mijn aanbiedingsbrief (Kamerstuk 25 424, nr. 304) bij de tussenrapportage van het aanjaagteam verwarde personen, heb ik aangekondigd u in maart een inhoudelijke reactie op de tussenrapportage aan te zullen bieden. Omdat deze inhoudelijke reactie een zorgvuldige afstemming vraagt tussen alle betrokken departementen, gemeenten en de VNG, laat deze reactie iets langer op zich wachten. De kabinetsreactie op de tussenrapportage ontvangt u naar verwachting eind april.

Ik heb besloten om de behandeling «dendritische cel vaccinaties bij patiënten met stadium IIIB en IIIC melanoom na complete resectie» voorwaardelijk toe te laten tot het basispakket van de Zorgverzekeringswet, met ingang van 1 april 2016 en voor de duur van 5 jaar en vier maanden.

Voor deze voorwaardelijke toelating heb ik een bedrag van maximaal € 19.867.960 miljoen voor de totale periode van 5 jaar en 4 maanden gereserveerd. Mocht gedurende de voorwaardelijke toelatingsperiode blijken dat het gereserveerde budget wordt overschreden of dreigt te worden overschreden, dan kan ik alsnog besluiten de voorwaardelijke toelating te beëindigen voor de afloop van de periode van 5 jaar en 4 maanden.

Tijdens de behandeling van de wijziging van de Warenwet op 9 april 2015 (Handelingen II 2014/15, nr. 74, item 10) heb ik toegezegd te kijken naar de mogelijkheid om veilig te tatoeëren met as van overleden personen en naar de informatie op de site veiligtatoeëren.nl. Op mijn verzoek heeft Bureau Risicobeoordeling & Onderzoeksprogrammering (BuRO) van de NVWA dit onderzocht. Hierbij ontvangt u het «Advies over het gebruik van crematie-as in tatoeages» van BuRO11.

BuRO concludeert dat op basis van de huidige kennis niet aan te tonen is dat tatoeëren met as van overleden personen veilig is. Er zijn beperkte gegevens beschikbaar over de samenstelling van de as. Het is aannemelijk dat de as ook kankerverwekkende stoffen, zoals PAKS, bevat, die schadelijk zijn voor de gezondheid. Tatoeage-inkten mogen volgens de wettelijke eisen voor tatoeagekleurstoffen geen schadelijke stoffen bevatten. Een tatoeëerder die as door de tatoeagevloeistof mengt kan dus alleen zekerheid hebben dat in de tatoeage geen verboden stoffen terecht komen als er een analyse uitgevoerd zou worden van de gebruiksklare inkt. Het is niet aannemelijk dat dit gebeurt. Daarnaast is een wettelijke eis dat de tatoeage-inkt steriel moet zijn. Het is aannemelijk dat de as bij het mengen met de inkt door de tatoeëerder al niet meer steriel is. Om deze redenen raad ik tatoeëerders en consumenten af om tatoeages met as te (laten) plaatsen. De professionele tatoeagebranche en de consument heb ik hiervan op de hoogte gebracht. Dat is gebeurd op de informatiesite veiligtatoeëren.nl.

De informatiesite veiligtatoeëren.nl is naar aanleiding van de campagne «Think before you ink» verder uitgebreid met nadere informatie over zaken, waaraan consumenten moeten denken als zij een tatoeage willen nemen, hebben of willen verwijderen. Ook is er informatie toegevoegd over actuele ontwikkelingen, zoals het tatoeëren met as of over het laseren als voorbehouden handeling (bijvoorbeeld voor het verwijderen van tatoeages). Hiermee levert de website een effectieve bijdrage aan het informeren van consumenten over tatoeëren. Daarnaast heb ik, zoals toegezegd in het antwoord op de vragen van het Kamerlid De Lange (VVD) over schadelijke stoffen in veel gekleurde tatoeage-inkten, de professionele tatoeagebranche gevraagd om de boodschap van bovengenoemde campagne actief onder de aandacht van haar achterban te brengen.

Zoals vermeld in de verzamelbrief van januari 2016 (Kamerstuk 34 300 XVI, nr. 153) heb ik de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) een aanwijzing gegeven om een aantal regels voor de geneeskundige geestelijke gezondheidszorg (over het hoofdbehandelaarschap en verblijfsprestaties) voor 2013 met terugwerkende kracht aan te passen. Doel hiervan was om zorgaanbieders en zorgverzekeraars te faciliteren om op deze thema’s tot redelijke en billijke afspraken te komen. Ik heb hier ook naar verwezen in mijn beantwoording van de vragen van de Kamerleden Ypma en Bouwmeester (PvdA) over een patstelling tussen kinderpsychiatrische zorginstellingen en zorgverzekeraars. Bij die beantwoording heb ik ook toegezegd de Tweede Kamer van verdere ontwikkelingen op de hoogte te houden.

Inmiddels heeft de NZa de betreffende regels aangepast. De NZa heeft deze aanpassingen en een aantal andere zaken toegelicht in een circulaire.12 Daarop hebben GGZ Nederland en Zorgverzekeraars Nederland in maart overeenstemming bereikt over hoe om te gaan met de genoemde punten. Door deze afspraken kunnen zorgverzekeraars en ggz-aanbieders het zogenaamde «Onderzoek controles cGGZ 2013» (zie Kamerstuk 25 424, nr. 277) afwikkelen. Daarmee worden voor een resterende groep ggz-aanbieders belemmeringen weggenomen om de jaarrekening 2014 met een goedkeurende controleverklaring te kunnen deponeren. Veruit de meeste ggz-instellingen hadden dat overigens al in de periode tussen 1 juni en 1 december 2015 gedaan.