Nr. 1 JAARVERSLAG VAN HET MINISTERIE VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID (XV)

ONDERDEEL A. ALGEMEEN

1. AANBIEDING EN DECHARGEVERLENING

AAN de voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Hierbij bied ik, mede namens de staatssecretaris, het departementale jaarverslag van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (XV) over het jaar 2014 aan.

Onder verwijzing naar de artikelen 63 en 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verzoek ik de beide Kamers van de Staten-Generaal de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid decharge te verlenen over het in het jaar 2014 gevoerde financiële beheer.

Ten behoeve van de oordeelsvorming van de Staten-Generaal over dit verzoek tot dechargeverlening is door de Algemene Rekenkamer als externe controleur op grond van artikel 82 van de Comptabiliteitswet 2001 een rapport opgesteld. Dit rapport wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aan de Staten-Generaal aangeboden. Het rapport bevat de bevindingen en het oordeel van de Rekenkamer met betrekking tot:

• a. het gevoerde financieel beheer en materieel beheer;

• b. de ten behoeve van dat beheer bijgehouden administraties;

• c. de financiële informatie in het jaarverslag;

• d. de betrokken saldibalans;

• e. de totstandkoming van de informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering;

• f. de in het jaarverslag opgenomen informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering.

Bij het besluit tot dechargeverlening dienen verder de volgende, wettelijk voorgeschreven, stukken te worden betrokken:

• a. het Financieel jaarverslag van het Rijk over 2014;

• b. het voorstel van de slotwet dat met het onderhavige jaarverslag samenhangt;

• c. het rapport van de Algemene Rekenkamer met betrekking tot het onderzoek van de centrale administratie van ’s Rijks schatkist en van het Financieel jaarverslag van het Rijk;

• d. de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer met betrekking tot de in het Financieel jaarverslag van het Rijk over 2014 opgenomen rekening van uitgaven en ontvangsten van het Rijk over 2014, alsmede met betrekking tot de Saldibalans van het Rijk over 2014 (de verklaring van goedkeuring, bedoeld in artikel 83, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001).

Het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de betrokken slotwet is aangenomen en voordat de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer is ontvangen.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, L.F. Asscher

2. LEESWIJZER

2.1 Opbouw jaarverslag

Het jaarverslag van SZW bestaat uit vier onderdelen: Algemeen, Beleidsverslag, Jaarrekening en Bijlagen.

Algemeen

Het onderdeel Algemeen omvat het verzoek tot dechargeverlening en deze leeswijzer.

Beleidsverslag

Het beleidsverslag is opgebouwd uit vier onderdelen:

• 3. De paragraaf beleidsprioriteiten bevat een uiteenzetting op hoofdlijnen van de bereikte resultaten.

• 4. De beleidsartikelen verantwoorden meer in detail in hoeverre de doelstellingen van SZW zijn behaald. Tevens is hier de financiële toelichting te vinden op opmerkelijke verschillen tussen realisatie en begroting.

• 5. De niet-beleidsartikelen verantwoorden de financiële afwikkeling van de apparaatsuitgaven kerndepartement, de afgesloten regelingen, de algemene uitgaven die niet aan de beleidsartikelen zijn toe te rekenen, en de onvoorziene uitgaven en loon- en prijsbijstellingen.

• 6. De bedrijfsvoeringsparagraaf geeft informatie over de bedrijfsvoering.

Jaarrekening

De jaarrekening is opgebouwd uit vijf onderdelen:

• 7. De verantwoordingsstaat van het Ministerie van SZW.

• 8. De samenvattende verantwoordingsstaat van het Agentschap SZW.

• 9. De jaarverantwoording van dit agentschap.

• 10. De saldibalans, met de bij dit onderdeel behorende financiële toelichting.

• 11. De paragraaf topinkomens.

Bijlagen

Het jaarverslag bevat acht bijlagen.

2.2 Specifieke aandachtspunten

Begrotingsgefinancierde en premiegefinancierde regelingen

In de begrotingen en de jaarverslagen van het Ministerie van SZW wordt gerapporteerd over zowel begrotingsgefinancierde als premiegefinancierde regelingen. In de beleidsartikelen waar premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten voorkomen zijn deze opgenomen in een afzonderlijke budgettaire tabel. In de paragraaf beleidsprioriteiten en in de bijlage over het SZA-kader wordt ingegaan op de ontwikkeling van het totaal van deze uitgaven. De begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten komen één op één voort uit de administratie van SZW, de premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten zijn afgeleid van de jaarverslagen van de ZBO’s.

Rol en verantwoordelijkheid: taakverdeling Minister en Staatssecretaris

In de Comptabiliteitswet (CW) is in artikel 19 geregeld dat de Minister verantwoordelijk is voor het beheer van de begroting(en) van een ministerie. Daarom wordt de begrotingswet ook ondertekend door de Minister. Dit komt in de beleidsartikelen tot uitdrukking onder het kopje «Rol en verantwoordelijkheid». De Staatssecretaris wordt hier niet genoemd. Het begrip Staatsecretaris komt in de CW niet voor. De verhouding tussen Minister en Staatssecretaris is in de grondwet (artikel 46) geregeld. De Staatssecretaris wordt belast met een deel van de taken van de Minister. Minister en Staatssecretaris verdelen de taken onderling op aanwijzing van de Minister. Voor SZW betekent dit dat de Staatssecretaris verantwoordelijk is voor een groot aantal beleidsinstrumenten die in het jaarverslag zijn opgenomen, zoals in de beleidsartikelen 2 (o.a. BUIG, Participatiewet, Wsw), 4 (Wajong), 8 (AOW, pensioenbeleid), 9 (Anw) en 11 (uitvoeringskosten SVB). Dit ondanks dat de verantwoordelijkheid van de Staatssecretaris in de beleidsartikelen niet expliciet bij «Rol en verantwoordelijkheid» wordt vermeld.

Focusonderwerpen: fraude en decentralisatie

Evenals vorig jaar staan in de verantwoording over 2014 de focusonderwerpen fraude (zowel intern als extern) en decentralisatie centraal1. In dit jaarverslag worden deze onderwerpen besproken in het onderdeel beleidsprioriteiten.

Gegevens oude jaren

Als gevolg van de invoering van «Verantwoord Begroten» is de begrotingsadministratie met ingang van 2013 van opzet gewijzigd. Hierdoor kunnen in de begrotingsgefinancierde budgettaire tabellen niet alle gegevens voor oude jaren worden opgenomen. Het betreft de stand van de verplichtingen 2010–2012 en de onderverdeling in personele en materiële uitgaven 2010–2011 in artikel 96.

In dit jaarverslag worden ook kerncijfers gepresenteerd over jaren vóór 2014. Hierbij wordt uitgegaan van de meest recente informatie. Dit betekent dat deze cijfers kunnen afwijken van gegevens die in vorige jaarverslagen werden gepresenteerd.

Norm voor toelichting van verschillen

Bij de budgettaire tabellen in het beleidsverslag wordt het verschil tussen de budgettaire raming uit de begroting 2014 en de realisatie voor het jaar 2014 toegelicht indien de afwijking tussen raming en realisatie groter is dan vijf procent of groter is dan € 25 miljoen.

Groeiparagraaf

De Algemene Rekenkamer (AR) heeft in haar rapport bij het jaarverslag 2013 van SZW 2 enkele aanbevelingen gedaan. In de bedrijfsvoeringsparagraaf van dit jaarverslag wordt op deze aanbevelingen ingegaan.

Op verzoek van de Tweede Kamer wordt vanaf jaarverslag 2014 de tabel met gerealiseerde koopkrachtcijfers weer opgenomen (zie bijlage 3). In eerdere jaarverslagen was deze tabel opgenomen in het toenmalige beleidsartikel 41 «Inkomensbeleid».

Handhaving

Met ingang van de begroting 2013 is op het terrein van de handhaving gekozen voor een thematische verantwoording. Er worden kerncijfers vastgesteld voor preventie, opsporing en (vanaf begroting 2015) terugvordering. In dit jaarverslag zijn over de eerste twee thema’s kerncijfers opgenomen.

Voor alle wetten is de gepercipieerde detectiekans toegenomen. Dat hangt samen met een verbeterde vraagstelling. In het onderzoek «kennis der verplichtingen en detectiekans 2014» zijn meer verplichtingen dan in 2013 uitgevraagd. Dit kan een verklaring zijn voor de afname van de kennis van de verplichtingen bij enkele wetten.

Controleverklaring en accountantscontrole

In het kader van de wettelijke controletaak geeft de Auditdienst Rijk (ADR) jaarlijks een controleverklaring af bij het departementale jaarverslag. Daarnaast heeft de auditdienst een wettelijke taak om zowel de totstandkoming van de niet-financiële informatie als het gevoerde financiële en materiële beheer en de daartoe bijgehouden administraties te onderzoeken. Over de belangrijkste bevindingen van deze onderzoeken en van eventuele onderzoeken naar overige aspecten van de bedrijfsvoering brengt de ADR verslag uit in het jaarlijkse samenvattende auditrapport. Deze bevindingen vallen niet onder de reikwijdte van de controleverklaring. Evenmin vallen de premiegefinancierde sociale zekerheidsuitgaven onder de reikwijdte van de controleverklaring.

De zelfstandige bestuursorganen (ZBO’s) leggen zelfstandig verantwoording af over de rechtmatigheid van de sociale zekerheidsuitgaven (begrotings- en premiegefinancierd).

Motie Schouw

In juni 2011 is de motie Schouw ingediend en aangenomen. Deze motie zorgt er voor dat de landenspecifieke aanbevelingen van de Europese Commissie op grond van de nationale hervormingsprogramma's een eigenstandige plaats krijgen in de departementale begrotingen en jaarverslagen. In de paragraaf beleidsprioriteiten wordt ingegaan op de uitwerking van de aanbevelingen.

ONDERDEEL B. BELEIDSVERSLAG

3. BELEIDSPRIORITEITEN

3.1 Inleiding

Het jaar 2014 stond in het teken van de succesvolle parlementaire behandeling van een groot aantal voorstellen uit het regeerakkoord van het kabinet Rutte/Asscher. Met de wetstrajecten rond de Participatiewet, de Wet werk en zekerheid en de Wet hervorming kindregelingen heeft het kabinet inhoud en vorm gegeven aan de langjarige hervormingsagenda voor de sociale zekerheid en arbeidsmarkt. De desbetreffende regelingen zijn met de stappen die in 2014 zijn gezet nu meer gericht op een terugkeer naar de arbeidsmarkt. Daarnaast is de wetgeving eenvoudiger en eenduidiger gemaakt. Wetgeving dient altijd te worden gevolgd door een succesvolle implementatie van deze nieuwe regelingen door de betrokken uitvoerders, zoals de gemeenten en de ZBO’s. Het ministerie zal hier de komende tijd veel aandacht aan geven. Verder stuurt het kabinet niet alleen met wetgeving, maar ook met andere instrumenten. De cofinanciering van de sectorplannen, met als doel een beter functionerende arbeidsmarkt, is een goed voorbeeld van de inzet van een ander beleidsinstrument dan wetgeving. Ook wordt de ontwikkeling van beleid op het terrein van de pensioenen momenteel vormgegeven door onder andere de Pensioendialoog.

Het Ministerie van SZW heeft in 2014 ook aanvullende maatregelen uitgewerkt uit het overeengekomen aanvullende beleidspakket 2013. Dit aanvullende pakket was nodig als reactie op de verslechterde economische omstandigheden. Het pakket betrof mede het voorstel tot een huishoudentoeslag. Dit voorstel kon echter om juridische- en uitvoeringstechnische redenen geen doorgang vinden. De noodzakelijke bijstellingen in de overheidsuitgaven zijn overigens gehandhaafd door een alternatieve invulling.

In paragraaf 3.2 wordt eerst ingegaan op de belangrijkste wetstrajecten in de sociale zekerheid en arbeidsmarkt voortkomend uit het regeerakkoord van het kabinet Rutte/Asscher en het begrotingsakkoord 2014. Ook wordt ingegaan op het beleid voor de arbeidsmarkt en de pensioenen en de wijze waarop in Nederland de aanbevelingen van de Europese Commissie zijn opgevolgd. Vervolgens wordt in paragraaf 3.3 de economische ontwikkeling aan de hand van enkele kerncijfers aangegeven. Hierbij wordt een vergelijking gemaakt tussen de raming bij de opstelling van de begroting en de realisaties. In paragraaf 3.4 en 3.5 wordt aandacht besteed aan twee thema’s uit de Verantwoordingsbrief 2014, namelijk fraude en decentralisaties op het terrein van de sociale zekerheid. De beleidsprioriteiten worden afgesloten met tabellen over de voortgang van beleidsdoorlichtingen (paragraaf 3.6) en over garanties en achterborgstellingen (paragraaf 3.7).

3.2 Het beleid in 2014

Binnen de sociale zekerheid en arbeidsmarkt zijn in 2014 de nodige hervormingen doorgevoerd. Deze maatregelen droegen bij aan een beheersing van de overheidsuitgaven, maar ook aan een betere werking van de arbeidsmarkt door de prikkels tot werkaanvaarding te verbeteren en de balans tussen vaste en flexibele arbeid te herstellen. Verder konden binnen de bestaande budgetten middelen worden vrijgemaakt om de hoge werkloosheid aan te pakken. Zo werden de sectorplannen in 2014 verder uitgewerkt met de beschikbaar gekomen middelen uit het sociaal akkoord 2013 en zijn middelen beschikbaar gekomen om de arbeidsmarktpositie van specifieke groepen zoals jongeren en ouderen te verbeteren.

In 2014 is de Wet maatregelen wet werk en bijstand (WWB) door het parlement aangenomen. Het armoedebeleid is geïntensiveerd met € 100 miljoen en de arbeidsverplichtingen voor bijstandsgerechtigden zijn verduidelijkt en geüniformeerd. Voor bijstandsgerechtigden die met meerdere personen een huishouden vormen is de zogenoemde kostendelersnorm geïntroduceerd in de Participatiewet, waarmee bij de bepaling van het bijstandsbedrag rekening wordt gehouden met het aantal mensen in het huishouden. Vanzelfsprekend blijft de bijstand ook in de toekomst een vangnet voor mensen als zij tijdelijk niet zelfstandig voor een eigen inkomen kunnen zorgen. In het door het parlement aanvaarde wetsvoorstel is de kostendelersnorm ook geïntroduceerd voor andere uitkeringen. Hierbij is de inwerkingtreding met 1 jaar uitgesteld tot 1 juli 2016. De tussentijd wordt benut voor een onderzoek naar het effect van de kostendelersnorm in de AOW op de mantelzorg.

Een andere belangrijke hervorming op de arbeidsmarkt betreft de invoering van de Wet werk en zekerheid. In deze wet is opgenomen dat het ontslagrecht eerlijker en eenvoudiger wordt. Alle werknemers krijgen na een dienstverband van minimaal twee jaar recht op een transitievergoeding die bijvoorbeeld kan worden gebruikt voor omscholing naar ander werk. De positie van werknemers met tijdelijke contracten wordt verbeterd. Zij krijgen vanaf 1 juli 2015 niet na drie jaar maar al na twee jaar aanspraak op een vast contract. Hiermee wordt voorkomen dat werknemers te lang en tegen hun zin op opeenvolgende tijdelijke contracten voor dezelfde werkgever werken. Ook de Werkloosheidwet is aangepast. De wet wordt meer toegespitst op het snel vinden van werk. Daarnaast wordt de WW-duur geleidelijk verkort tot maximaal 2 jaar voor nieuwe gevallen. In cao’s kunnen werkgevers en werknemers afspraken maken over aanvullingen.

Nog een belangrijke hervorming uit het regeerakkoord is de vereenvoudiging van de kindregelingen. Per 2015 is het aantal kindregelingen teruggebracht van 10 naar 4, namelijk de kinderbijslag, het kindgebonden budget, de combinatiekorting en de kinderopvangtoeslag. Met het consolideren van deze kindregelingen wordt structureel circa € 0,5 miljard bespaard. Door deze nieuwe wet gaan alleenstaande ouders die tegen het minimumloon (gaan) werken er in inkomen op vooruit. Hiermee wordt de armoedeval voor alleenstaande ouders die vanuit de uitkering gaan werken opgelost. De financiële prikkel om deel te nemen aan het arbeidsproces wordt hierdoor sterker.

De Wet Mogelijkheid Koopkrachttegemoetkoming Oudere Belastingplichtigen (MKOB) is komen te vervallen. In november 2014 is een wetsvoorstel ingediend dat tot doel heeft de AOW-leeftijd vanaf 2016 versneld te verhogen naar 67 jaar in 2021 in plaats van in 2023. Het wetsvoorstel is op 26 maart 2015 door de Tweede Kamer aangenomen. AOW-gerechtigden krijgen bovendien recht op een inkomensondersteuning boven hun AOW-uitkering. Deze inkomensondersteuning is gekoppeld aan de in Nederland opgebouwde AOW-rechten.

In 2014 zijn er verschillende rechtszaken geweest omtrent het toepassen van het woonlandbeginsel. Het woonlandbeginsel houdt in dat bij de export van uitkeringen de hoogte van de uitkering wordt afgestemd op het kostenniveau in het land waar de belanghebbende woont. In het voorjaar heeft de Centrale Raad van Beroep (CRvB) een eerdere uitspraak bevestigd omtrent het verbod op toepassing van het woonlandbeginsel op al langer lopende Anw- en WGA-vervolguitkeringen in Marokko en Turkije (ingangsdatum vóór 1 juli 2012). Tevens was er in augustus een uitspraak van de rechtbank Amsterdam dat het woonlandbeginsel op nieuwe WGA-vervolguitkeringen niet mag worden toegepast. Tot slot heeft de CRvB in december bevestigd dat het woonlandbeginsel niet mag worden toegepast op AKW-uitkeringen in Marokko, maar wel in Egypte en Turkije. De uitkeringen van de personen die in beroep zijn gegaan worden met terugwerkende kracht volledig uitgekeerd.

Met in het 2014 ontwikkelde Actieplan Integrale Aanpak Jihadisme zet het kabinet stevig in op het bestrijden van radicalisering en extremisme. De integrale aanpak staat onder leiding van het Ministerie van V&J. Het meer preventieve deel van deze aanpak wordt geïnitieerd vanuit SZW. Zo zullen onder meer gezinnen waar radicalisering dreigt ondersteuning kunnen krijgen van het adviespunt voor familieondersteuning. De verspreiding op de sociale media van radicaliserende, haatzaaiende, gewelddadige jihadistische content wordt bestreden en er wordt geïnvesteerd in meer samenwerking met betrokken organisaties, zodat deze organisaties effectiever kunnen optreden in de aanpak van jihadisme.

Het wetsvoorstel aanpak schijnconstructies is op 3 maart 2015 aanvaard in de Tweede Kamer en betreft verschillende maatregelen om onderbetaling aan te pakken. Een onderdeel van de wet is een ketenaansprakelijkheid waarbij naast de werkgever ook de opdrachtgever aansprakelijk gesteld kan worden wanneer het loon niet conform de collectieve arbeidsvoorwaarden wordt uitbetaald. Zo kunnen opdrachtgevers en aannemers worden aangepakt die werknemers onvoldoende voor hun werk betalen.

Met de in de Wet aanpassing financieel toetsingskader opgenomen aanpassingen van het huidige toetsingskader wordt het mogelijk financiële schokken (mee- en tegenvallers) gespreid in de tijd – en dus gelijkmatiger – te verwerken. Dat draagt bij aan het realiseren van een stabieler pensioen. Zowel jong als oud hebben baat bij de nieuwe regels. Bij tegenvallers kunnen pensioenfondsen (forse) pensioenverlagingen veelal voorkomen. Tegelijkertijd wordt met de voorwaarden die worden gesteld aan het indexatiebeleid voorkomen dat pensioenfondsen te snel overgaan tot (inhaal)indexatie, zodat er voldoende wordt opgebouwd voor de toekomstige pensioenen van de jongeren van nu.

De relatie tussen SZW en de ZBO’s heeft onverminderd in het teken gestaan van de implementatie van de hervormingen in de sociale zekerheid en het realiseren van de taakstelling op de apparaatsuitgaven. De implementatietrajecten zijn volgens planning verlopen, met uitzondering van de digitalisering van de ontslagprocedure bij het UWV. De reguliere uitvoering is grotendeels volgens verwachting verlopen, nagenoeg alle in de jaarplannen 2014 afgesproken doelen zijn behaald. In september 2014 hebben de Staatssecretaris van SZW en de SVB besloten om het ICT-deel van het Veranderprogramma SVB Tien niet verder te ontwikkelen. Er is een strategische heroriëntatie gestart over de taken en dienstverlening van de SVB die moet leiden tot besluitvorming over de lange termijn ICT-behoefte.

De Europese Commissie heeft Nederland voor 2014 twee brede aanbevelingen gedaan op het beleidsterrein van het Ministerie van SZW. De eerste betreft het nemen van maatregelen om de verhoging van de AOW-leeftijd te ondersteunen. SZW trok € 34 miljoen extra uit voor het bevorderen van re-integratie van oudere werklozen. Bovendien is het parlement akkoord gegaan met een fiscale hervorming van de pensioenen. De tweede aanbeveling gaat over het bevorderen van de arbeidsparticipatie in het algemeen. De Participatiewet is de meest prominente maatregel ter bevordering van de arbeidsparticipatie. Ook is er in september een jongerenakkoord gesloten, waarbij bedrijven gaan investeren in jongeren middels vacatures, stages en extra leerbanen.

3.3 Economische ontwikkeling en koopkracht 2014

Begin 2013 waren de economische ontwikkelingen niet rooskleurig; de verwachtingen voor de economische groei werden fors neerwaarts bijgesteld. De jaren 2012 en 2013 waren jaren van een forse krimp. Bij het opstellen van de begroting voor 2014 werd voor het eerst weer uitgegaan van een voorzichtig herstel met een economische groei van ½%. De werkloosheid steeg van 4½% in 2011 naar 7% in 2013 en naar verwachting 7½% in 2014. Ook al was er vanaf begin 2014 sprake van een voorzichtig herstel, de werkloosheid bleef in de verwachtingen voor 2014 iets toenemen aangezien de werkloosheid vertraagd reageert. De werkloosheid bevindt zich op een hoog niveau en het streven naar het verminderen van de werkloosheid blijft een belangrijke opdracht van het kabinet. Het hebben van werk is voor mensen meer dan het hebben van een inkomen. Werk biedt immers ook een sociaal netwerk, zelfvertrouwen en mogelijkheden tot zelfontplooiing.

De economische ontwikkelingen en de werkgelegenheidsgroei vielen bij de uitvoering van de begroting 2014 mee. De economische groei werd opwaarts bijgesteld van ½% tot 0,8% en de werkgelegenheid werd opwaarts bijgesteld van een krimp van – ¾% naar een groei met 0,4%. De werkloosheid steeg minder dan bij de opstelling van de begroting was verwacht en werd neerwaarts bijgesteld tot 6,8%. Door de meevallende werkloosheid vielen ook de overheidsuitgaven aan de werkloosheid mee. Deze meevallers zijn verwerkt in een lager uitgavenkader sociale zekerheid en arbeidsmarkt (SZA). Dit kader komt, na de opwaartse bijstelling van het kader van begin 2013, nu weer globaal overeen met de ramingen bij de start van het kabinet Rutte/Asscher (zie bijlage 1).

Bij de begrotingsvoorbereiding (MEV 2014) werd nog een daling van de mediane koopkracht verwacht van ½% in 2014. Dit werd indertijd verklaard doordat werkenden naar verwachting te maken zouden krijgen met een daling van het reële loon, omdat de contractloonstijging achter zou blijven bij de inflatie. Uiteindelijk zijn zowel de contractloonstijging als de inflatie neerwaarts bijgesteld met als uitkomst een neutrale reële loonontwikkeling. De uiteindelijke koopkrachtverbetering ten opzichte van 2013 is uitgekomen op 1,4%, mede door de afspraken uit het begrotingsakkoord 2014 (o.a. de tijdelijke verlaging van het tarief in de eerste schijf, een hogere kinderopvangtoeslag en het handhaven van de leeftijdsdifferentiatie in de kinderbijslag). Ten slotte is de koopkracht hoger uitgekomen dan verwacht door de lagere vaststelling van de nominale premies Zvw door de zorgverzekeraars.

Tabel 3.1 Kerncijfers 2014: raming MEV 2014 versus realisatie CEP 2015

	Raming MEV 2014	Realisatie CEP 2015
Economische groei (in %)	0,5	0,8
Werkgelegenheid in arbeidsjaren, marktsector (mutatie in %)	– 0,75	0,4
Werkloosheid (*1.000, internationale definitie)	685	6091
Werkloosheid (in % van de beroepsbevolking, internationale definitie)	7,5	6,81
Contractloon marktsector (in %)	1,5	1,1
Consumentenprijsindex (in %)	2	0,3
Koopkracht, mediaan, alle huishoudens (in %)	– 0,5	1,4
EMU-saldo (in % bbp)	– 3,3	– 2,6
EMU-schuld (in % bbp)	76,3	69,0

3.4 Fraude

De aanpak van fraude op het terrein van de sociale zekerheid en arbeidsmarkt is in 2014 op diverse terreinen aan de orde geweest. In de wet is de norm opgenomen dat fraude niet kan en niet mag en zijn boetes substantieel verhoogd. Ook zijn extra maatregelen door de Belastingdienst en het Ministerie van BZK genomen om misbruik en fraude bij toeslagen tegen te gaan. Op het beleidsterrein van SZW zijn in 2014 aan de orde geweest:

• • De Wet maatregelen wet werk en bijstand bevat duidelijke regels over de aan het recht op bijstand verbonden arbeidsverplichtingen voor alle bijstandsgerechtigden en bevat een kader dat aangeeft wanneer er sprake is van verwijtbaar onnodig gebruik van uitkering.

• • De CRvB heeft in november 2014 een uitspraak gedaan over de wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving (Fraudewet) en het Boetebesluit socialezekerheidswetten. Om recht te blijven doen aan de uitgangspunten van het fraudebeleid en om de uitvoeringspraktijk te verbeteren worden aanpassingen van wet- en regelgeving voorbereid. Totdat de wet- en regelgeving is aangepast, zijn het UWV, de SVB en gemeenten gehouden om de boeteoplegging in overeenstemming met de uitspraak toe te passen. Na een korte opschorting van het boeteopleggingsproces, ter bestudering van de uitspraak en het aanpassen van de uitvoeringsprocessen, is de boetoplegging begin 2015 hervat.

• • Bij de Inspectie SZW is een pilot aanpak grootschalig georganiseerde uitkeringsfraude gestart. Op grond van die pilot wordt besloten of het mogelijk is hiervoor een sluitende businesscase in te richten. Bij het UWV is eveneens een businesscase gestart. Bij de instroom van uitkeringsgerechtigden in de WW wordt er extra gewezen op de voorwaarden en verplichtingen die behoren bij de uitkering. Het doel is onder andere om te bepalen of de extra uitvoeringskosten kunnen worden opgebracht uit besparingen op uitkeringen, die als gevolg van deze extra handhaving optreden. Als onderdeel van de businesscase worden 50.000 extra signalen van mogelijke regelovertreding afgehandeld en is de controle op gefingeerde dienstverbanden geïntensiveerd.

3.5 Decentralisatie

Met de decentralisaties in het sociaal domein (gebundelde participatiebudget alsmede middelen Jeugdwet en WMO) heeft de regering de dienstverlening dichter bij de burger gebracht. De gemeenten hebben met deze decentralisaties meer en betere mogelijkheden gekregen voor een samenhangend en integraal beleid in het sociaal domein. Zij kunnen de participatie, ondersteuning en begeleiding, en jeugdzorg met elkaar verbinden en beter laten aansluiten bij beleidsterreinen waar de gemeenten al verantwoordelijk voor zijn, zoals de WMO. De middelen worden per 2015 via een integratie-uitkering sociaal domein binnen het Gemeentefonds aan gemeenten verstrekt. Met de VNG zijn bestuurlijke afspraken gemaakt over de inzet van deze middelen binnen het sociaal domein.

3.6 Beleidsdoorlichtingen

Tabel 3.2 Realisatie beleidsdoorlichtingen 1 ^, 2

Nummer en naam artikel (of artikelonderdeel)	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	Geheel artikel?
1 Arbeidsmarkt	X				X	X		nee
2 Bijstand, Toeslagenwet en Sociale Werkvoorziening	X							nee
3 Arbeidsongeschiktheid				X			X	nee
4 Jonggehandicapten
5 Werkloosheid
6 Ziekte en zwangerschap
7 Kinderopvang
8 Oudedagsvoorziening						X		nee
9 Nabestaanden			X			X		ja
10 Tegemoetkoming ouders						X		ja
11 Uitvoeringskosten
12 Rijksbijdragen
13 Integratie en maatschappelijke samenhang
Overig				X X				nvt

Bovenstaand overzicht toont de realisatie van beleidsdoorlichtingen op basis van de nieuwe artikelindeling. Omdat de artikelindeling in de begroting 2013 is gewijzigd beslaat een aantal beleidsdoorlichtingen niet het gehele artikel volgens de nieuwe artikelindeling, maar een onderdeel van het artikel. Het gaat om:

• • Artikel 1:

  • ○ de beleidsdoorlichting in 2008 (betreft artikel 43 conform de oude begrotingsindeling, Arbeidsverhoudingen);

  • ○ de beleidsdoorlichting in 2012 (betreft artikel 44 conform de oude begrotingsindeling, Gezond en veilig werken);

  • ○ de beleidsdoorlichting in 2013 (betreft Arbeidsverhoudingen en -voorwaarden);

• • Artikel 2: de beleidsdoorlichting in 2008 (betreft artikel 23 conform de oude begrotingsindeling, Re-integratie);

• • Artikel 3:

  • ○ de beleidsdoorlichting in 2011 (betreft artikel 46 conform de oude begrotingsindeling, Inkomensbescherming met activering);

  • ○ de beleidsdoorlichting in 2014 (betreft de WAO);

• • Artikel 8: de beleidsdoorlichting in 2013 (betreft het Pensioenbeleid);

• • Artikel 9: de beleidsdoorlichting in 2010 (betreft artikel 49 conform de oude begrotingsindeling, Overige inkomensbescherming);

• • Overig: in 2011 hebben twee beleidsdoorlichtingen plaatsgevonden naar de artikelen 41 (Inkomensbeleid) en 42 (Arbeidsparticipatie) van de oude begrotingsindeling.

3.7 Overzicht van risicoregelingen

Tabel 3.3 Overzicht verstrekte garanties (bedragen x € 1.000)

Artikel	Omschrijving	Uitstaande garanties 2013	Verleend 2014	Vervallen 2014	Uitstaande garanties 2014	Garantieplafond	Totaal plafond	Totaal stand begrotingsreserve
2 Bijstand, Toeslagenwet en Sociale Werkvoorziening	Startende ondernemers	1.189	0	617	572	0	572	0

Tabel 3.4 Overzicht uitgaven en ontvangsten garanties (bedragen x € 1.000)

Artikel	Omschrijving	Uitgaven 2013	Ontvangsten 2013	Saldo 2013	Uitgaven 2014	Ontvangsten 2014	Saldo 2014	Mutatie volume begrotingsreserve 2014 en 2013
2 Bijstand, Toeslagenwet en Sociale Werkvoorziening	Startende ondernemers	928	0	928	0	0	0	0

In 2014 is er door de banken geen aanspraak gemaakt op de borgstelling. Eind 2014 staat SZW voor een bedrag van € 2,6 miljoen borg aan kredietinstellingen. Het daadwerkelijke risico van uitbetaling bedraagt € 572.000.

Tabel 3.5 Overzicht verstrekte leningen (bedragen x € 1.000)

Artikel	Omschrijving	Uitstaande lening	Looptijd lening	Totale stand begrotingsreserve 2013	Mutatie volume begrotingsreserve 2014 en 2013
13 Integratie en maatschappelijke samenhang	DUO	19.930	divers	0	0

Inburgeringsplichtigen kunnen onder voorwaarden geld lenen voor het doen van een inburgeringsexamen (Wet Inburgering 2013). Bovenstaand bedrag is inclusief rente. De looptijd van deze leningen is divers.

4. BELEIDSARTIKELEN

1. Arbeidsmarkt

De overheid bevordert gezonde en veilige arbeidsomstandigheden en draagt bij aan evenwichtige arbeidsverhoudingen en -voorwaarden.

De overheid bevordert het functioneren van de arbeidsmarkt door bescherming te bieden en de belangen van werknemers te waarborgen in evenwicht met de belangen van de onderneming. De overheid voorziet hierbij in een minimumniveau van arbeidsrechtelijke bescherming, onder andere ten aanzien van de arbeidsomstandigheden, arbeidsverhoudingen en arbeidsvoorwaarden, met inachtneming van de eigen verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers. Daarnaast draagt zij zorg voor een op de arbeidsmarkt toegesneden arbeidsmigratiebeleid.

De overheid vindt het belangrijk dat werknemers en zelfstandigen hun werk onder goede condities kunnen verrichten. Dit is ook van belang voor het vergroten van de arbeidsparticipatie en de arbeidsproductiviteit, het beperken van uitval door ziekte en arbeidsongeschiktheid, en het bevorderen van de duurzame inzetbaarheid van werknemers.

De Minister stimuleert met financiële instrumenten initiatieven die bijdragen aan gezonde en veilige arbeidsomstandigheden en aan goede arbeidsverhoudingen en arbeidsvoorwaarden. De Minister regisseert met wet- en regelgeving het stelsel van minimumeisen. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van dit stelsel;

• • De vaststelling van de hoogte van het sociaal minimum en het maximum dagloon;

• • Het bevorderen van goede arbeidsverhoudingen, onder andere door het recht op onderhandeling door sociale partners te waarborgen en het in stand houden van een adequate overlegstructuur met de sociale partners;

• • Het bevorderen dat werkgevers en werknemers gezonde en veilige arbeidsomstandigheden en een goed werktijden- en verzuimbeleid realiseren;

• • Het bevorderen dat werkenden gezond en vitaal kunnen doorwerken tot de pensioengerechtigde leeftijd;

• • Zorgdragen voor gelijke kansen voor en tijdens arbeidsdeelname;

• • Het stimuleren en faciliteren van postinitiële scholing ten behoeve van het optimaal functioneren van de arbeidsmarkt;

• • De handhaving van de wet- en regelgeving door de Inspectie SZW.

De Minister van Financiën is primair verantwoordelijk voor de fiscale wet- en regelgeving. Wanneer fiscale instrumenten worden ingezet om doelstellingen in het kader van het arbeidsmarktbeleid te realiseren, is de Minister van SZW hiervoor medeverantwoordelijk.

Tabel 1.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 1 (x €/caption>

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	11.303	16.545	19.687	– 3.142
Uitgaven	33.971	18.760	15.692	12.083	14.103	19.665	– 5.562
Subsidies	18.495	5.889	4.407	1.883	2.090	6.165	– 4.075
Subsidies	18.495	5.889	4.407	1.883	2.090	6.165	– 4.075
Opdrachten	15.273	12.663	11.082	10.015	11.823	12.035	– 212
Opdrachten	15.273	12.663	11.082	10.015	11.823	12.035	– 212
Bekostiging	203	208	203	185	190	203	– 13
Bekostiging	203	208	203	185	190	203	– 13
Bijdrage aan andere begrotingen	0	0	0	0	0	1.262	– 1.262
Bijdrage aan andere begrotingen	0	0	0	0	0	1.262	– 1.262
Ontvangsten	26.662	28.896	29.422	30.722	29.645	39.039	– 9.394

A. Subsidies en opdrachten

B. Bekostiging

De gerealiseerde uitgaven (bekostiging van de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen) komen nagenoeg overeen met de begrote uitgaven.

C. Bijdrage aan andere begrotingen

De bijdragen aan andere begrotingen zijn gerealiseerd via budgetoverhevelingen naar het Ministerie van EZ (€ 0,2 miljoen) in verband met onder andere de bijdrage voor het college voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en het Ministerie van VWS (€ 0,9 miljoen) in verband met onder andere de jaarlijkse bijdrage aan de Gezondheidsraad. De uitgaven worden door de desbetreffende departementen in hun jaarverslag verantwoord.

D. Ontvangsten

De boeteontvangsten zijn € 9,4 miljoen lager dan begroot. Dat komt mede doordat de aan het amendement Spekman8 gekoppelde ontvangsten niet zijn gerealiseerd (– € 3,9 miljoen). De toenmalige Minister van SZW heeft destijds aangegeven dat hij het financieren van extra inspectiecapaciteit via hogere boeteopbrengsten principieel onjuist vindt9. Hij heeft laten weten geen gebruik te maken van de hem geboden financiële ruimte10. De huidige Minister heeft onlangs bevestigd dat de kosten van toezicht niet kunnen worden opgebracht uit de daaruit voortvloeiende boeteopbrengsten11. In de begroting 2015 zijn de aan het amendement Spekman gekoppelde uitgaven en ontvangsten uit de boeken gehaald.

De boeteontvangsten zijn ook lager dan begroot doordat SZW als gevolg van een aantal gerechtelijke uitspraken een aantal hoge boetes heeft gerestitueerd (– € 4,1 miljoen). Het resterende verschil (– € 1,4 miljoen) kent twee verklaringen. Ten eerste heeft het verleggen van de inspectiecapaciteit naar notoire overtreders en misstanden geleid tot het oppakken van complexere zaken dan voorheen12. Notoire overtreders gebruiken geraffineerde methoden (waaronder schijnconstructies) om uit het zicht te blijven. Hierdoor duren inspecties niet alleen langer, maar vergt de bewijsvoering ook meer tijd 13. Ten tweede heeft het – als onderdeel van de beleidsregels boetematiging – verhogen van de toegestane looptijd van betalingsregelingen geleid tot een tijdelijke verlaging van de boeteontvangsten.

Gezond en veilig werken

Tabel 1.2 Kerncijfers gezond en veilig werken

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Percentage arbeidsongevallen onder werknemers dat verzuim tot gevolg heeft (%)1	3,0	2,7	1,72
Percentage ziekteverzuim (%)3	4,0	3,9	3,8
Aantal incidenten met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen 4	4	3	4
Naleving zorgplicht Arbowet (%)5	78	–	79

Arbeidsverhoudingen en voorwaarden

De ontwikkeling van het aantal werknemers dat onder een cao valt, kan deels worden toegeschreven aan cao’s die in het ene jaar wel, en het andere jaar geen actuele looptijd kennen, en deels aan cao’s waaronder het ene jaar meer dan wel minder werknemers vallen dan in het andere jaar.

Per 1 januari 2014 kunnen volgens de toetredingsverdragen werknemers uit Roemenië en Bulgarije vrij reizen tussen de landen binnen de Europese Unie. Werknemers uit deze landen hoeven niet langer een tewerkstellingsvergunning aan te vragen om in Nederland te werken.

Tabel 1.3 Kerncijfers arbeidsverhoudingen en voorwaarden

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Aantal werknemers onder cao1 (x 1.000)	6.003	5.895	5.486
• waarvan direct gebonden bedrijfstak- en ondernemings-cao’s (x 1.000) • waarvan gebonden door algemeen verbindend verklaring (x 1.000)	5.501 502	5.260 635	4.850 636
Aantal verleende tewerkstellingsvergunningen (twv) 2 (x 1.000)	11	9	73

Handhaving

De gerealiseerde aantallen inspecties en onderzoeken arbeidsomstandigheden zijn lager dan bij de opstelling van de begroting werd verwacht. Dat komt doordat er meer reactieve zaken (onder andere ongevalonderzoeken) zijn opgepakt dan waarvan in de planning was uitgegaan. Daarnaast was er ook een aantal relatief grote ongevalonderzoeken die meer tijd kostten dan gebruikelijk. Die extra tijd is gedeeltelijk ten koste gegaan van actieve zaken, die gemiddeld minder uren vergen.

Het gerealiseerde aantal Inspecties Wav, Wml, Waadi en/of ATW is lager dan bij de opstelling van de begroting werd verwacht. Dit komt doordat de gemiddelde zaaktijd hoger was dan waarmee bij de begroting rekening is gehouden. Onderzoeken worden grootschaliger, arbeidsintensiever en hebben vaker internationale aspecten. Ook is het aantal werkgevers dat betrokken is bij een zaak en dat onderzocht dient te worden toegenomen. Ten opzichte van 2012 is in 2014 het gemiddeld aantal uren dat een inspecteur besteedt aan een onderzoek verdubbeld.

Het aantal inspecties waarbij een overtreding van de WAV, Wml, Waadi en/of ATW is vastgesteld is lager dan bij de opstelling van de begroting werd verwacht. Dit komt onder andere doordat de rechtbank en de Raad van State in 2014 verschillende uitspraken hebben gedaan, waardoor inspecteurs bestaande instrumenten minder effectief kunnen inzetten om ongewenste praktijken succesvol aan te pakken. Daarnaast lag het zwaartepunt van de inspectie-inzet in de tweede helft van het jaar. Hierdoor wordt voor een deel van deze zaken pas in 2015 definitief vastgesteld of sprake is van een overtreding.

Tabel 1.4 Kerncijfers handhaving 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Aantal actieve en reactieve inspecties en onderzoeken arbeidsomstandigheden door ISZW	19.696	17.944	17.134	17.500	– 366
Aantal inspecties en onderzoeken binnen bedrijven die vallen onder het besluit risico’s en zware ongevallen 1999	512	447	453	445	8
Aantal inspecties Wav/Wml/Waadi	7.160	4.930	5.054	5.300	– 246
Percentage inspecties waarbij overtreding Wav/Wml/Waadi is vastgesteld (%)	21	24	19	27	– 8

Meer uitgebreide informatie over de Inspectie SZW treft u aan in haar Jaarverslag 2014 (www.inspectieszw.nl).

De fiscale uitgaven aan het onderdeel mobiliteit komen € 86 miljoen lager uit dan begroot. De uitgaven zijn lager doordat de economische ontwikkeling zich in een herstellende fase bevindt. Hierdoor worden er minder oudere uitkeringsgerechtigden in dienst genomen. Daarnaast is er in de begrotingsafspraken 2014 besloten een premiekorting jongeren in te voeren. Hierdoor komen de uitgaven hoger uit. Door de snelle invoering van de premiekorting jongeren is het in 2014 nog niet mogelijk onderscheid te maken tussen de premiekorting jongeren en de premiekorting ouderen. Vanaf 2015 kan dit wel.

Tabel 1.5 Fiscale uitgaven artikel 1 (lopende prijzen x € 1 mln)1

	2010	2011	2012	2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Mobiliteitsbonus: uitkeringsgerechtigde ouder dan 50 jaar, arbeidsgehandicapten en jongeren	103	197	183	245	304	390	– 86
Overgangsregeling voor de levensloopregeling	0	0	0	0	15	15	0
Premievrijstellling oudere werknemers	807	652	487	254	157	157	0
Startersaftrek bij arbeidsongeschiktheid	2	1	1	2	2	2	0
Ouderschapsverlofkorting	85	107	109	112	116	114	2

2. Bijstand, Toeslagenwet en Sociale Werkvoorziening

De overheid ondersteunt bij het vinden van werk en biedt inkomensondersteuning en aangepaste arbeid aan hen die dat echt nodig hebben.

Wie kan werken, moet dat ook doen. Dit is in de eerste plaats in het belang van de betrokkene zelf: werk zorgt voor economische en financiële zelfstandigheid, draagt bij aan het gevoel van eigenwaarde en biedt kansen om volop mee te doen in de samenleving. De overheid streeft naar een transparant en activerend sociaalzekerheidsstelsel dat mensen enerzijds de zekerheid biedt van een adequaat vangnet als dat echt nodig is, en dat hen anderzijds prikkelt om (weer) aan het werk te gaan als dat kan.

Mensen hebben de verantwoordelijkheid om in het eigen inkomen te voorzien en nemen daartoe zelf het initiatief. Alleen als het vinden van werk op eigen kracht niet lukt, helpt de overheid hierbij door ondersteuning bij re-integratie te bieden. Ook faciliteert de overheid via de sociale werkvoorziening de arbeidsparticipatie van mensen die uitsluitend onder aangepaste omstandigheden tot regelmatige arbeid in staat zijn. Aan mensen die (tijdelijk) niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien biedt de overheid een sociaal vangnet in de vorm van bijstand. Daarbij streeft de overheid er in de vormgeving naar om het aantal loketten waar uitkeringsgerechtigden mee te maken hebben te beperken.

De overheid biedt inwoners van Caribisch Nederland waar nodig re-integratieondersteuning en inkomensondersteuning op grond van de Onderstandsregeling.

De Minister stimuleert het vinden van werk met het verstrekken van het participatiebudget aan gemeenten (vanaf 2015 onderdeel van de integratie-uitkering Gemeentefonds). De Minister financiert de inkomensondersteuning met uitkeringsregelingen. De Minister14 is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van de hoogte van de algemene bijstandniveaus;

• • Het ter beschikking stellen aan en verdelen van middelen onder gemeenten voor de inkomensvoorziening vanuit de WWB, IOAW, IOAZ en Bbz;

• • Het houden van systeemtoezicht;

• • Het verdelen van een taakstellend aantal Wsw-arbeidsplaatsen en bijbehorende middelen onder gemeenten voor de uitvoering van de Wsw en het bevorderen van uitstroom naar werk;

• • Het ter beschikking stellen aan en verdelen van middelen over gemeenten voor de Wet participatiebudget;

• • Het terugvorderen van onrechtmatig bestede middelen van het participatiebudget en het terugvorderen van middelen van niet gerealiseerde plekken in de Wsw;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door de SVB (AIO, bijstand buitenland) en het UWV (TW);

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

Het Rijk verschaft gemeenten middelen voor de uitvoering en geeft de wet- en regelgeving vorm waarbinnen deze uitvoering plaats vindt. Het Rijk stelt een toereikend macrobudget vast om de WWB-uitkeringen te betalen. Dit budget wordt in 2014, evenals het participatiebudget en het Wsw-budget, zoveel mogelijk op basis van objectieve factoren over de gemeenten verdeeld. Het Rijk houdt systeemtoezicht. Bij ernstige tekortkomingen in de gemeentelijke uitvoering van de WWB kan het Rijk aanwijzingen geven aan gemeenten over de uitvoering van de WWB of ingrijpen in de uitvoeringsorganisatie.

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de rechtmatige en doeltreffende uitvoering van de WWB, de Wet participatiebudget, de Wsw en aan genoemde wetten verwante wetten en voorzieningen. Gemeenten zijn daarnaast verantwoordelijk voor de handhaving van de naleving door personen die een beroep doen op deze wetten.

Het in de begroting 2014 voorgenomen beleid voor 2014 is gerealiseerd of ligt op schema (waaronder de Participatiewet 15). Het kabinet heeft uitvoering gegeven aan een belangrijk deel van de afspraken uit het regeerakkoord en uit het sociaal akkoord van 2013. In 2014 is het onderzoek «De doorwerking van de financiële prikkel van de WWB binnen gemeenten» afgerond en zijn de resultaten aan de Tweede Kamer aangeboden16. Geconcludeerd wordt dat een effectieve doorwerking van de prikkels afhankelijk is van de interne organisatie van de gemeente en de keuzes die aldus worden gemaakt. De gemeente heeft meer aandacht voor de uitvoering als er een tekort ontstaat op de uitgaven aan bijstand. Het kabinet heeft afgezien van het aanpassen van de alimentatieregels en heeft de verbetering van de prikkelwerking van de WWB uitgesteld tot 2016. Dit is reeds toegelicht in de SZW-begroting 2015.

Ten opzichte van de begroting 2014 zijn de gerealiseerde uitgaven aan de Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening Gemeenten € 490 miljoen en aan de subsidies € 207 miljoen lager uitgekomen. Zie voor een toelichting op de budgettaire ontwikkeling van deze instrumenten de onderdelen A1 en C.

Tabel 2.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 2 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	10.660.968	6.333.698	10.578.380	– 4.244.682
waarvan garantieverplichtingen	–	–	–	– 125	– 617	–	–
Uitgaven	9.272.242	8.983.232	9.146.831	9.751.058	9.732.855	10.578.354	– 845.499
Inkomensoverdrachten	9.219.279	8.931.026	9.137.711	9.741.716	9.653.128	10.194.899	– 541.771
Bundeling Uitkeringen	4.103.795	4.093.690	4.981.875	5.667.195	5.736.429	6.226.760	– 490.331
Inkomensvoorzieningen
Gemeenten (BUIG)
Bijstand zelfstandigen	117.471	145.448	90.886	70.952	66.216	51.362	14.854
Participatiebudget	1.895.596	1.698.565	994.553	865.936	694.832	689.425	5.407
WSW	2.476.792	2.341.807	2.371.638	2.381.490	2.389.997	2.382.220	7.777
TW	418.894	425.875	482.882	540.135	555.000	542.526	12.474
AIO	205.231	222.916	213.000	213.450	208.000	229.547	– 21.547
Bijstand buitenland	1.500	1.657	1.723	1.600	1.400	1.600	– 200
Eenmalige uitkering koopkrachtpakket	–	–	–	–	0	70.000	– 70.000
Repatriëringsregeling	–	–	–	–	5	0	5
Onderstand (Caribisch Nederland)	0	819	743	958	1.249	999	250
Re-integratie (Caribisch Nederland)	0	249	411	0	0	460	– 460
Garanties	197	387	1.005	928	0	480	– 480
Garanties	197	387	1.005	928	0	480	– 480
Subsidies	0	0	0	4.408	77.047	283.900	– 206.853
Subsidies	0	0	0	4.408	77.047	283.900	– 206.853
Opdrachten	52.464	51.515	7.811	3.702	2.376	98.771	– 96.395
Opdrachten	52.464	51.515	7.811	3.702	2.376	98.771	– 96.395
Bekostiging	302	304	304	304	304	304	0
Bekostiging	302	304	304	304	304	304	0
Ontvangsten	1.088.423	1.035.542	337.745	111.947	106.277	53.853	52.424

Tot en met 2012 was sprake van een andere begrotingsstructuur. De toenmalige post «Bijstand overig» is nu opgenomen in het WWB-inkomensdeel, omdat deze post in de nieuwe begrotingsstructuur niet bestaat.

A. Inkomensoverdrachten

A1. Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten (BUIG)

Tabel 2.2 Extracomptabel overzicht BUIG (x € 1.000)

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
BUIG	4.964.814 1	5.667.195	5.736.429	6.226.760	– 490.331
WWB-inkomensdeel	4.770.157	5.425.510	5.468.713	5.969.081	– 500.368
IOAW	143.199	189.116	212.997	204.707	8.290
IOAZ	22.932	24.168	25.201	24.572	629
Bbz-levensonderhoud (startende ondernemers)	28.526	28.400	29.518	28.400	1.118

Wet werk en bijstand (WWB)

De WWB voorziet in een sociaal vangnet voor personen die niet zelfstandig in hun bestaan kunnen voorzien. De WWB bestond in 2014 uit een inkomensdeel en een werkdeel. Het inkomensdeel maakt onderdeel uit van het gebundelde budget BUIG (zie tabel 2.2). Hieruit worden de bijstanduitkeringen betaald. Het werkdeel maakt onderdeel uit van het participatiebudget (zie tabel 2.7). Hieruit wordt de re-integratieondersteuning betaald.

Budgettaire ontwikkelingen

Ten opzichte van de begroting 2014 zijn de gerealiseerde uitgaven aan het WWB-inkomensdeel € 500 miljoen lager uitgekomen. De belangrijkste oorzaak is de meevallende economische ontwikkeling ten opzichte van de eerdere verwachting, welke heeft geleid tot minder bijstandsuitkeringen (€ 531 miljoen). Daarnaast zijn de uitgaven opwaarts aangepast voor de doorwerking van de gestegen lonen en pijzen (€ 13 miljoen) en voor rijksbeleid (€ 17 miljoen), met name door aanpassingen van het inmiddels aangenomen wetsvoorstel Wet maatregelen Wet werk en bijstand en enkele andere wetten. Op basis van nieuwe inzichten in de toe- en afgewezen verzoeken om aanvullende uitkering is, in plaats van de in de begroting opgenomen uitname van € 28 miljoen, uiteindelijk € 27 miljoen van het macrobudget gebruikt voor de in 2014 uitgekeerde meerjarige en incidentele aanvullende uitkeringen.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het volume van de WWB is onder invloed van meevallende economische ontwikkeling ten opzichte van de eerdere verwachting gedaald.

Tabel 2.3 Kerncijfers WWB1

	Realisatie 20122	Realisatie 2013	Realisatie 20143	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume WWB (x 1.000 huishoudens, jaargemiddelde)	319	347	371	393	– 23
Volume WWB (x 1.000 huishoudens, ultimo)	325	359	377	–4	–
• waarvan verblijfsduur <1 jaar	70	98	98	–4	–
• waarvan verblijfsduur 1–5 jaar	138	150	162	–4	–
• waarvan verblijfsduur >5 jaar	118	111	117	–4	–
Instroom WWB (x 1.000 huishoudens) 5	112	143	1396	–4	–
Uitstroom WWB (x 1.000 huishoudens)5	97	111	1206	–4	–

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling is verdubbeld, het gemiddelde benadelingsbedrag is met 35% toegenomen tot ruim € 5.600.

Tabel 2.4 Kerncijfers WWB (fraude en handhaving)

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Preventie1
Gepercipieerde detectiekans (%)	71	–2	80
Kennis van de verplichtingen (%)	90	–2	88
Opsporing3
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	16	4,9	11
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	66	20	62

Wetten inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) en gewezen zelfstandigen (IOAZ)

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven aan de IOAW en IOAZ zijn samen € 9 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat in de begroting nog onvoldoende rekening gehouden was met de oplopende werkloosheid en het daaruit volgende toegenomen beroep op deze wetten (€ 8 miljoen). De uitgaven zijn ook hoger door de aanpassing van de uitkeringen aan de loon- en prijsstijging (€ 1 miljoen).

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 2.5 Kerncijfers IOAW en IOAZ 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 20142	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume IOAW (x 1.000 huishoudens, jaargemiddelde)	10	13	16	14	1
Volume IOAZ (x 1.000 huishoudens, jaargemiddelde)	1,4	1,5	1,7	1,5	0,2

A2. Bijstand zelfstandigen (Bbz 2004)

Startende ondernemers en gevestigde zelfstandigen kunnen – onder voorwaarden – voor financiële ondersteuning een beroep doen op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004. Met dit besluit wordt beoogd kansrijke vanuit een uitkering startende ondernemers en zelfstandigen met tijdelijke financiële moeilijkheden in staat te stellen hun werkzaamheden te starten dan wel voort te zetten. De bijstand kan worden verstrekt als krediet voor bedrijfskapitaal of voor gevestigde ondernemers om te voorzien in de kosten van levensonderhoud.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven zijn € 15 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. De bijstanduitgaven aan zelfstandigen kunnen per gemeente van jaar op jaar sterk wisselen. De ene gemeente krijgt daardoor te veel bevoorschot en de ander te weinig; zie ook onder F. Ontvangsten. Per saldo is door de gemeenten samen ongeveer het begrote bedrag uitgegeven.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 2.6 Kerncijfers Bbz1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 20142	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume Bbz (x 1.000 huishoudens, jaargemiddelde)	3,6	4,1	4,1	3,6	0,5

A3. Participatiebudget

In het participatiebudget voor 2014 zijn het re-integratiebudget (Ministerie van SZW) en het budget voor volwasseneneducatie (Ministerie van OCW) samengevoegd. Met de overkomst van de inburgeringsmiddelen van het Ministerie van BZK naar SZW per 2013 zijn deze middelen als SZW-middelen in onderstaande tabel opgenomen. 2013 is tevens het laatste jaar waarvoor inburgeringmiddelen zijn toegekend. Het participatiebudget wordt jaarlijks volgens een objectieve verdeelsystematiek over de gemeenten verdeeld. 2014 is het laatste jaar dat het participatiebudget is verdeeld. Vanaf 2015 zijn de SZW-middelen uit het participatiebudget opgenomen in een integratie-uitkering Gemeentefonds in het kader van de decentralisaties sociaal domein.

Tabel 2.7 Extracomptabel overzicht participatiebudget (x € 1.000)

	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Participatiebudget	1.895.596	1.698.565	994.553	865.936	694.832	689.425	5.407
Re-integratie SZW	1.442.555	1.335.901	722.944	812.583	640.948	636.072	4.876
BZK	302.608	246.813	160.005	0	0	0	0
OCW	150.433	115.851	111.604	53.353	53.884	53.353	531

Budgettaire ontwikkelingen

De verschillen tussen de begrote en de gerealiseerde uitgaven vloeien voort uit aanpassing voor gestegen lonen en prijzen.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 2.8 Kerncijfers re-integratie 1 ^, 2

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 20143
Aantal door bijstandsontvangers/niet-uitkeringsgerechtigden gestarte banen na re-integratie (x 1.000)	62	56	25

A4. Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

De Wsw heeft tot doel het scheppen van aangepaste werkgelegenheid voor personen die wel graag willen werken, maar dit niet onder normale arbeidsomstandigheden kunnen doen. De Wsw biedt zowel de mogelijkheid tot werken in een beschutte omgeving als tot begeleid werken bij reguliere werkgevers.

Budgettaire ontwikkelingen

Het verschil tussen de begrote en de gerealiseerde uitgaven vloeit voort uit aanpassing voor gestegen lonen en prijzen.

Beleidsrelevante kerncijfers

Er zijn geen opmerkelijke ontwikkelingen behoudens een verdere afname van de wachtlijst. Reden hiervoor is dat er vooruitlopend op de Participatiewet steeds minder nieuwe indicaties afgegeven worden.

Tabel 2.9 Kerncijfers Wsw1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 20142
Werknemersbestand (x 1.000 personen, per ultimo)	102	102	103
Wachtlijst (x 1.000 personen, per ultimo)	16	13	11
Gemiddelde verblijfsduur op de wachtlijst ultimo kalenderjaar (maanden)	23	24	23
Aantal detacheringen als percentage van het totaal aantal arbeidsplaatsen (%)	27	30	30
Aantal gerealiseerde plaatsen in begeleid werken als percentage van het totaal aantal arbeidsplaatsen (%)	6,2	6,2	6,4

A5. Toeslagenwet (TW)

De TW vult sociale verzekeringsuitkeringen aan tot het relevante sociaal minimum als het totale inkomen (excl. TW-uitkering) van de uitkeringsgerechtigde en diens eventuele partner daaronder ligt.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie van de uitgaven is in overeenstemming met de begroting. Het verschil vloeit voort uit aanpassing voor gestegen lonen en prijzen.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het gemiddeld jaarvolume van de TW is in 2014 met 6.000 uitkeringsjaren gestegen. De toename is het gevolg van de stijging in het uitkeringsvolume WIA en WW en de doorwerking hiervan op het volume van de TW. De gemiddelde toeslag is in 2014 ten opzichte van 2013 vrijwel gelijk gebleven.

Het jaarvolume 2014 wijkt nauwelijks af van de raming in de begroting. De gemiddelde toeslag ligt ongeveer 5% hoger dan bij de begroting geraamd. Dit verschil wordt deels veroorzaakt door compensatie voor gestegen lonen en prijzen. Daarnaast wordt het verschil veroorzaakt door een groter aandeel in de TW-uitkeringen dan geraamd van de duurdere WIA-uitkeringen.

Tabel 2.10 Kerncijfers TW1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Gemiddeld jaarvolume TW (x 1.000 uitkeringsjaren)	189	200	206	203	3
Gemiddelde toeslag per jaar (x € 1)	2.560	2.700	2.694	2.557	137

Handhaving

Tabel 2.11 Kerncijfers TW (fraude en handhaving) 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Opsporing
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	2,0	2,5	2,6
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	4,8	9,1	7,2

A6. Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen (AIO)

Ouderen met een onvolledig AOW-pensioen kunnen recht hebben op bijstand. Deze aanvullende bijstand heet AIO en kan worden aangevraagd bij de SVB.

Budgettaire ontwikkelingen

De gerealiseerde uitgaven voor de AIO zijn € 21,5 miljoen lager dan begroot. Dit wordt ten eerste verklaard doordat de maatregel «MKOB uit de middelentoets AIO» met een half jaar is uitgesteld tot 1 januari 2015. De uitgaven in 2014 zijn hierdoor € 8 miljoen lager uitgekomen. Daarnaast is zowel het volume als de gemiddelde hoogte van de AIO lager uitgekomen dan verwacht. Verder is € 4 miljoen aan de SVB verstrekt in het kader van de eenmalige uitkering koopkrachtpakket (zie ook onder A8 van dit artikel).

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 2.12 Kerncijfers AIO1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 20142	Begroting 2014	Verschil 2014
Aantal huishoudens AIO (x 1.000, jaargemiddelde)	40	39	40	46	– 6

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling is met circa 100 toegenomen, terwijl het gemiddelde benadelingsbedrag is afgenomen tot € 6.800.

Tabel 2.13 Kerncijfers AIO (fraude en handhaving)

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Preventie1
Gepercipieerde detectiekans (%)	57	–2	73
Kennis van de verplichtingen (%)	92	–2	84
Opsporing3
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	<0,1	0,2	0,3
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	1,4	1,9	1,7

A7. Bijstand Buitenland

Verlening van bijstand aan een in het buitenland gevestigde Nederlander wordt alleen nog voortgezet ingeval het recht op uitkering vóór 1 januari 1996 is vastgesteld. Sinds 1996 zijn er dus geen nieuwe rechthebbenden.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie van de uitgaven is € 200.000 lager dan begroot als gevolg van een lager voorschot aan de uitvoerders.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 2.14 Kerncijfers Bijstand Buitenland 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume bijstand buitenland (x 1.000 gerechtigden, ultimo)	0,2	0,2	0,2	0,2	0

A8. Eenmalige uitkering koopkrachtpakket

In 2014 werd € 70 miljoen ingezet voor een eenmalige uitkering voor mensen met een inkomen tot 110% sociaal minimum, dit is inclusief uitvoeringskosten. De regeling werd uitgevoerd door gemeenten en de SVB.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven op de SZW-begroting zijn nihil, omdat voor de uitvoering door gemeenten een bedrag van € 66 miljoen is overgeheveld naar het Gemeentefonds en voor de uitvoering door de SVB een bedrag van € 4 miljoen is overgeheveld naar het onderdeel A6 Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen van dit artikel.

A9. Repatriëringsregelingen

Aan de repatriëring van Nederlanders uit Zuid Soedan is in 2014 ongeveer € 5.000 besteed. Dit instrument was niet opgenomen in de begroting 2014.

A10. Onderstand en re-integratie Caribisch Nederland

De overheid biedt aan inwoners van Caribisch Nederland inkomensondersteuning op grond van de Onderstand en waar nodig re-integratieondersteuning.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie onderstand is € 0,25 miljoen hoger dan begroot. Dit hangt samen met een hoger uitkeringsvolume dan geraamd en is een gevolg van het langer doorlopen van de uitkeringen door de verhoging van de AOV-gerechtigde leeftijd en door armoedebestrijding gericht op het tegengaan van niet-gebruik. Het voor re-integratie begrote bedrag van € 0,46 miljoen is overgeheveld naar het Ministerie van BZK als SZW-bijdrage in de totale kosten van het project Integrale aanpak Caribisch Nederland.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 2.15 Kerncijfers Caribisch Nederland 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume Onderstand Caribisch Nederland (x 1.000 huishoudens, ultimo)	0,3	0,3	0,4	0,3	0,1

B. Garanties

Dit betreft de garantstelling voor de borgstellingsregeling (pilot zelfstandigenbeleid), waarvan de toegang al jaren geleden is gesloten. In 2014 zijn hiervoor geen uitgaven gedaan.

C. Subsidies

Er is ongeveer € 207 miljoen minder uitgegeven dan begroot. Via de 1^e suppletoire begrotingswet 2014 is € 10 miljoen voor sectorplannen toegevoegd. Om aan te sluiten bij het ritme van de financiering van de sectorplannen is bij de 2^e suppletoire begroting een budgettair neutrale kasschuif naar latere jaren verwerkt van € 176 miljoen. De onderuitputting ten opzichte van de 2^e suppletoire begroting 2014 bedraagt ongeveer € 44 miljoen. Dit komt doordat een deel van de verplichtingen aan het eind van het jaar is vastgelegd en nog niet tot een eerste voorschot heeft kunnen leiden. Daarnaast heeft een aantal aanvragers, tegen de verwachting in, afgezien van een eerste voorschot. Ten slotte is aan een aantal aanvragers, vanwege vertragingen in de uitvoering, nog geen eerste of tweede voorschot verstrekt.

Ook zijn er uitgaven gedaan voor armoede- en schuldenbeleid, waarvan het budget is overgeheveld uit Opdrachten (zie ook onder D).

D. Opdrachten

Er is ruim € 96 miljoen minder uitgegeven dan begroot. De belangrijkste oorzaak betreft de overheveling naar het Gemeentefonds van € 70 miljoen voor intensivering armoede- en schuldenbeleid. Voorts hebben voor een bedrag van € 17 miljoen budgettair neutrale herschikkingen (waaronder voor armoede- en schuldenbeleid) binnen de SZW-begroting plaatsgevonden. Voor € 3 miljoen hebben diverse overboekingen plaatsgevonden, waaronder naar het Ministerie van OCW voor het Jeugdcultuurfonds, en is ruim € 5 miljoen niet tot besteding gekomen vanwege onder meer vertraging in projecten.

E. Bekostiging

De realisatie van de uitgaven is in overeenstemming met de begroting.

F. Ontvangsten

De ontvangsten zijn ruim € 52 miljoen hoger dan begroot. Dit heeft enerzijds betrekking op terugbetalingen van te hoge voorschotten inzake rijksvergoedingen Bijstand zelfstandigen (€ 17 miljoen), TW (€ 7,3 miljoen) en AIO (€ 8 miljoen). Anderzijds gaat het om ontvangsten uit terugvorderingen, Wsw (€ 10,7 miljoen) en de Wet participatiebudget (€ 9,1 miljoen) uit hoofde van onderrealisatie dan wel onrechtmatigheid.

3. Arbeidsongeschiktheid

De overheid verzekert werknemers tegen de inkomensgevolgen van arbeidsongeschiktheid en stimuleert hen aan het werk te blijven of het werk te hervatten.

De overheid stimuleert met behulp van financiële prikkels voor zowel werknemers als werkgevers dat gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers aan het werk blijven of weer aan het werk gaan. Daarnaast biedt de overheid gerichte re-integratieondersteuning aan gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers die ondersteuning nodig hebben. De overheid kent daarbij een groot belang toe aan de eigen verantwoordelijkheid en het meewerken aan re-integratie door de gedeeltelijk arbeidsgeschikte.

Aan werknemers in Caribisch Nederland wordt met de Ongevallenverzekering (OV) een inkomensvoorziening geboden in geval van arbeidsongeschiktheid door een bedrijfsongeval.

De Minister stimuleert aan het werk blijven of het werk hervatten met een bijdrage voor re-integratieinspanningen aan het UWV. De Minister financiert de inkomensondersteuning met begrotingsgefinancierde uitkeringsregelingen. Bij de premiegefinancierde uitkeringsregelingen regisseert de Minister. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen van de onderscheiden regelingen;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door het UWV;

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

Het in de begroting 2014 voorgenomen beleid voor 2014 heeft doorgang gevonden. De voorgenomen verlaging van de ao-tegemoetkoming in 2014 is gerealiseerd.

In het sociaal akkoord is afgesproken dat sociale partners met concrete maatregelen komen die ervoor zorgen dat minder mensen een beroep hoeven te doen op een arbeidsongeschiktheidsuitkering uit de WIA. Om sociale partners hierbij te ondersteunen wordt verdiepingsonderzoek uitgevoerd naar benutbare mogelijkheden binnen de groep WGA 80–100. De afronding van dit onderzoek is voorzien voor het voorjaar van 2015.

Voorts is eind 2014 de beleidsdoorlichting artikel 3 (met focus op de WAO) aan de Tweede Kamer aangeboden17. In deze beleidsdoorlichting is naast de doelmatigheid en doeltreffendheid van het beleid ook gekeken naar aanknopingspunten om de activerende werking van de WAO te versterken, zoals het investeren in re-integratie en inkomensverrekening. Conclusie van het kabinet is dat het huidige beleid ten aanzien van de WAO passend is. Wel is het van belang dat de toegang tot re-integratieondersteuning behouden blijft om participatie waar mogelijk te ondersteunen.

Tabel 3.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 3 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	593	616	649	– 33
Uitgaven	0	402	562	593	616	649	– 33
Inkomensoverdrachten	0	402	562	593	616	649	– 33
Ongevallenverzekering (Caribisch	0	402	562	593	616	649	– 33
Nederland)
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

Tabel 3.2 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 3 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Uitgaven	9.498.206	9.404.032	9.068.219	9.116.600	9.037.660	9.149.333	– 111.673
Inkomensoverdrachten	9.387.954	9.305.011	8.974.219	9.035.000	8.960.618	8.921.285	39.333
IVA	474.202	631.000	789.000	964.000	1.170.506	1.138.438	32.068
WGA	1.124.932	1.461.000	1.639.219	1.981.000	1.883.004	1.970.142	– 87.138
WGA eigen-risicodragers	–	–	–	–	327.000	332.616	– 5.616
WAO	7.465.814	6.930.000	6.294.000	5.872.000	5.387.175	5.283.620	103.555
WAZ	323.006	283.011	252.000	218.000	192.933	196.469	– 3.536
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	110.252	99.021	94.000	81.600	77.042	117.250	– 40.208
Re-integratie WIA/WAO/WAZ	110.252	99.021	94.000	81.600	77.042	117.250	– 40.208
Nominaal	0	0	0	0	0	110.798	– 110.798
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

A. Inkomensoverdrachten

A1. Ongevallenverzekering (Caribisch Nederland)

Werknemers in Caribisch Nederland wordt in geval van een bedrijfsongeval een inkomensvoorziening geboden. De uitkering is hierbij gekoppeld aan het laatste loon van de werknemer. De SZW-unit bij de Rijksdienst Caribisch Nederland is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze regeling.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie van de uitgaven voor de Ongevallenverzekering is lager dan begroot doordat het aantal uitkeringen in geringe mate lager is uitgekomen dan het begrote aantal. In de eenheden waarin het volume in tabel 3.3 wordt uitgedrukt is deze daling overigens niet zichtbaar.

Tabel 3.3 Kerncijfers Ongevallenverzekering (Caribisch Nederland)1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume uitkeringen Ongevallenverzekering (x 1.000, ultimo)	<0,1	<0,1	<0,1	<0,1	<0,1

A2. Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)

De WIA geeft werknemers die na een wachttijd van twee jaar ten minste 35% arbeidsongeschikt zijn, recht op een uitkering. In de WIA staat werk voorop; het accent ligt op wat mensen wel kunnen. Tegelijkertijd is er sprake van inkomensbescherming.

De WIA bestaat uit twee uitkeringsregimes. De Inkomensverzekering voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA) verstrekt een loondervingsuitkering aan werknemers die duurzaam volledig arbeidsongeschikt zijn. Wie nog gedeeltelijk kan werken, dan wel niet duurzaam volledig arbeidsongeschikt is, krijgt een uitkering op basis van de Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA). De WIA wordt uitgevoerd door het UWV.

Inkomensvoorziening volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA)

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten IVA komen € 32 miljoen hoger uit dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 13 miljoen, in tabel 3.2 onderdeel van de post nominaal) is de realisatie € 19 miljoen hoger dan begroot. De belangrijkste oorzaak is een hoger volume (€ 26 miljoen), vanwege onder andere een hogere doorstroom vanuit de WGA. De uitgaven aan de ao-tegemoetkoming zijn lager uitgekomen dan begroot (€ 4 miljoen). De gemiddelde jaaruitkering is iets lager uitgekomen dan geraamd, waardoor de uitkeringslasten € 3 miljoen lager zijn uitgekomen.

Beleidsrelevante kerncijfers

De kerncijfers IVA zijn gecombineerd met de kerncijfers WAO in tabel 3.4.

Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA) inclusief WGA eigen-risicodragers

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten WGA (inclusief eigen-risicodragers) komen € 93 miljoen lager uit dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 33 miljoen, in tabel 3.2 onderdeel van de post nominaal) is de realisatie € 126 miljoen lager dan begroot. De belangrijkste oorzaak is een lager dan geraamd volume, waardoor de uitkeringslasten met € 68 miljoen lager zijn uitgekomen. De instroom in de WGA is lager uitgekomen dan geraamd, en de doorstroom van de WGA naar de IVA is hoger uitgekomen. De gemiddelde jaaruitkering komt ook lager uit (€ 63 miljoen). Dit komt doordat de samenstelling van de WGA-populatie anders is dan oorspronkelijk geraamd, hetgeen onder andere het gevolg is van een grotere doorstroom naar de IVA. De uitgaven aan de ao-tegemoetkoming zijn iets hoger uitgekomen dan geraamd (€ 5 miljoen).

Beleidsrelevante kerncijfers

De kerncijfers WGA zijn gecombineerd met de kerncijfers WAO in tabel 3.4.

A3. Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO)

Werknemers die vóór 1 januari 2004 arbeidsongeschikt zijn geworden als gevolg van ziekte of gebrek hebben recht op een WAO-uitkering. De WAO is per 29 december 2005 vervangen door de WIA. De WAO blijft gelden voor mensen die op 1 januari 2004 al een WAO-uitkering ontvingen en voor mensen die binnen vijf jaar na het beëindigen van de WAO-uitkering opnieuw arbeidsongeschikt worden door dezelfde oorzaak. Hierdoor worden er nog slechts nieuwe WAO-uitkeringen toegekend bij herleving van een oud recht. De WAO wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten WAO komen € 104 miljoen hoger uit dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 61 miljoen, in tabel 3.2 onderdeel van de post nominaal) is de realisatie € 43 miljoen hoger dan begroot. De belangrijkste oorzaak is een hogere gemiddelde jaaruitkering, waardoor de uitkeringslasten € 40 miljoen hoger zijn uitgekomen. Dit komt doordat de samenstelling van de WAO-populatie anders is dan oorspronkelijk geraamd, hetgeen onder andere het gevolg is van een lagere uitstroom. Ook het volume valt iets hoger uit dan geraamd (€ 3 miljoen), wat met name het gevolg is van een lagere uitstroom uit de WAO dan verwacht. Hiertegenover staat dat ook de gemiddelde mate van arbeidsongeschiktheid in de WAO lager is uitgekomen dan verwacht, wat het volume drukt. De gerealiseerde uitgaven aan de AO-tegemoetkoming zijn bijna gelijk aan de begrote uitgaven.

Beleidsrelevante kerncijfers

De totale omvang van het bestand WIA en WAO is in 2014 wederom gedaald. Dit komt doordat het aantal WIA-gerechtigden minder snel toeneemt dan dat het aantal WAO-gerechtigden afneemt. De instroom in de WIA ligt in 2014 nagenoeg op hetzelfde niveau als in eerdere jaren. De uitstroom uit de WIA is gestegen, evenals de doorstroom vanuit de WGA naar de IVA. De groei van de uitstroom en de doorstroom loopt gelijk op met de groei van het WIA-bestand, dat nog jaren in een opbouwfase zit.

Het WAO-volume daalt omdat de WAO een aflopende regeling is. De instroom in de WAO is beperkt tot herlevingen op basis van oud recht. Daar staat een veel grotere uitstroom tegenover die vooral het gevolg is van het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Het aantal beëindigde WAO-uitkeringen valt lager uit dan verwacht door te hoog ingeschatte beëindigingen als gevolg van herstel en overlijden.

Tabel 3.4 Kerncijfers IVA, WGA en WAO 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
IVA, WGA en WAO
Bestand in uitkeringen (x1.000, ultimo)	568	560	553	554	– 1
• waarvan IVA	43	51	61	59	2
• waarvan WGA	119	135	148	154	– 6
• waarvan WAO	406	373	343	341	2
Bestand als percentage van de verzekerde populatie (%)	8,2	8,0	8,0	7,7	0,3
Instroom in uitkeringen (x1.000)	39	38	38	40	– 2
• waarvan IVA	7,32	7,9	8,2	8,1	0,1
• waarvan WGA	292	29	29	31	– 2
• waarvan WAO	2,32	1,5	1,0	1,0	0
Instroomkans (%)	0,5	0,6	0,6	0,6	0
Uitstroom uit uitkeringen (x1.000)	55	47	45	46	– 1
• waarvan IVA	3,72	4,2	4,9	4,7	0,2
• waarvan WGA	7,82	8,5	9,2	8,9	0,3
• waarvan WAO	432	35	31	33	– 2
Doorstroom van WGA naar IVA (x 1.000)	3,8	5,0	6,3	5,0	1,3
Uitstroomkans WAO + WIA (%)	8,8	7,8	7,6	8,3	– 0,7
WGA
Aandeel werkende WGA’ers met resterende verdiencapaciteit (%)	46	43	42	–3	–

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling is met circa 100 toegenomen, terwijl het gemiddelde benadelingsbedrag met bijna 25% is afgenomen tot € 5.500.

Tabel 3.5 Kerncijfers IVA, WGA en WAO (fraude en handhaving)

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Preventie1 , 2
Gepercipieerde detectiekans (%)	73	–3	78
Kennis van de verplichtingen (%)	90	–3	89
Opsporing4
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	1,7	1,7	1,8
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	9,2	12	9,8

A4. Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ)

De WAZ is een verplichte verzekering voor zelfstandigen, beroepsbeoefenaren, directeuren-grootaandeelhouders en meewerkende echtgenoten tegen de inkomensgevolgen van langdurige arbeidsongeschiktheid. De WAZ is op 1 augustus 2004 ingetrokken. Sindsdien kunnen ondernemers zelf bepalen of zij de inkomensrisico’s al dan niet willen afdekken, bijvoorbeeld via een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering. De WAZ blijft gelden voor zelfstandigen die op 1 augustus 2004 een uitkering ontvingen. De WAZ wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten WAZ komen € 4 miljoen lager uit dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 2 miljoen, in tabel 3.2 onderdeel van de post nominaal) is € 6 miljoen minder uitgegeven dan begroot. Dit is met name het gevolg van een neerwaartse bijstelling van het volume (€ 4 miljoen).

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal WAZ-uitkeringen is afgenomen doordat de WAZ een aflopende regeling is.

Tabel 3.6 Kerncijfers WAZ1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Bestand in uitkeringen (x 1.000, ultimo)	23	20	17	18	– 1

B. Bijdrage aan ZBO’s en RWT’s

Re-integratie WIA/WAO/WAZ/ZW

Voor de re-integratie van uitkeringsgerechtigden in de WIA, WAO, WAZ en ZW zet het UWV middelen in voor de inkoop van trajecten en diensten, voorzieningen en loonkostensubsidies. Het UWV beschikt over een taakstellend budget voor de inzet van trajecten en over een taakstellend budget voor de inzet van voorzieningen voor de re-integratieondersteuning van gedeeltelijk arbeidsgeschikten (inclusief jonggehandicapten). Deze budgetten zijn samen met de re-integratiebudgetten Wajong opgenomen in tabel 4.4. Ze worden jaarlijks aan het UWV beschikbaar gesteld en door het UWV verantwoord via de reguliere rapportages.

Budgettaire ontwikkelingen

Er is circa € 40 miljoen minder uitgegeven dan begroot voor re-integratie WIA, WAO en WAZ. Het grootste gedeelte hiervan (€ 20 miljoen) is het gevolg van een kasschuif van het jaar 2014 naar latere jaren. Deze schuif heeft plaatsgevonden om ongewenste schokken in het aantal re-integratietrajecten te voorkomen. Daarnaast is een onderuitputting van € 21 miljoen opgetreden als het gevolg van voornamelijk lagere kosten voor jobcoaching en meeneembare voorzieningen. Bij jobcoaching is het verschil te verklaren door de daling van de prijs. Sinds de invoering van het jobcoachportaal vindt er een verschuiving plaats van toekenningen van zware naar minder zware, goedkopere regimes, waardoor de gemiddelde prijs daalt. Bij meeneembare voorzieningen is het verschil verklaarbaar uit de dalende verstrekking.

4. Jonggehandicapten

De overheid draagt zorg voor arbeidsondersteuning en een inkomensvoorziening voor jonggehandicapten.

De overheid heeft als doel de arbeidsparticipatie van jonggehandicapten te bevorderen. Voor jonggehandicapten die perspectief hebben op het verrichten van arbeid staat het recht op arbeidsondersteuning centraal. Zij komen in de zogeheten werkregeling van de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong). Met de jonggehandicapte (en eventueel diens ouders) wordt een individueel participatieplan opgesteld, waarin onder andere staat wat de beste manier is om een baan te vinden, welke ondersteuning daarbij beschikbaar is en welke rechten en plichten de jongere heeft. Als onderdeel van de arbeidsondersteuning kunnen zij zo nodig inkomensondersteuning aanvragen. Mensen die als gevolg van ziekte om medische of arbeidskundige redenen geen perspectief hebben op een baan, ook niet met ondersteuning, hebben recht op de uitkeringsregeling Wajong. Voor hen staat inkomensbescherming voorop.

De Minister stimuleert het vinden van werk met een bijdrage voor re-integratieinspanningen aan het UWV en de REA-instituten. De Minister financiert de inkomensondersteuning met de uitkeringsregeling (de Wajong). Hij 18 is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen uit hoofde van de Wajong;

• • Het ter beschikking stellen van middelen voor het aan het werk helpen van mensen die arbeidsmogelijkheden hebben;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door het UWV.

Er deden zich geen bijzonderheden voor in de uitvoering of bij de beoogde resultaten. De voorgenomen verlaging van de tegemoetkoming arbeidsongeschikten is gerealiseerd. De uitkeringslasten Wajong zijn ruim € 100 miljoen hoger uitgekomen dan begroot.

Tabel 4.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 4 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	2.670.218	3.019.261	2.952.962	66.299
Uitgaven	2.797.221	3.309.562	2.465.446	2.670.218	3.019.261	2.952.962	66.299
Inkomensoverdrachten	2.642.160	3.138.036	2.313.856	2.543.218	2.912.311	2.803.717	108.594
Wajong	2.642.160	3.138.036	2.313.856	2.543.218	2.912.311	2.803.717	108.594
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	155.061	171.526	151.590	127.000	106.950	149.245	– 42.295
Re-integratie Wajong	155.061	171.526	151.590	127.000	106.950	149.245	– 42.295
Ontvangsten	398	15.461	50.542	13.775	12.273	0	12.273

A. Inkomensoverdrachten

Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong)

De Wajong biedt inkomensondersteuning aan personen die voor het bereiken van de 18-jarige leeftijd arbeidsgehandicapt zijn geworden en geen arbeidsverleden hebben en aan jongeren die tijdens hun studie arbeidsongeschikt zijn geworden. De Wajong wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten Wajong zijn afgerond € 109 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit wordt voor € 32 miljoen verklaard door de indexering van de uitkeringen. Het restant (€ 77 miljoen) wordt enerzijds verklaard doordat er meer personen de Wajong zijn ingestroomd en anderzijds minder uitgestroomd dan verwacht. Het effect hiervan bedraagt circa € 41 miljoen. Anderzijds doet zich een prijseffect voor van € 36 miljoen als gevolg van een hogere gemiddelde uitkering dan geraamd.

Ten aanzien van het re-integratiebudget is € 42 miljoen minder uitgegeven dan begroot. Enerzijds komt dit omdat er in de 1^e suppletoire begroting is voorzien in een kasschuif van € 23 miljoen. Deze kasschuif van 2014 naar latere jaren heeft tot doel ongewenste schokken in het aantal re-integratietrajecten te voorkomen. Anderzijds doet zich een onderuitputting voor van € 19 miljoen. Dit is het voornamelijk het gevolg van lagere kosten voor jobcoaching en meeneembare voorzieningen. Bij jobcoaching is het verschil te verklaren door de daling van de prijs. Sinds de invoering van het jobcoachportaal vindt er een verschuiving plaats van toekenningen van zware naar minder zware, goedkopere regimes, waardoor de gemiddelde prijs daalt. Bij meeneembare voorzieningen is het verklaarbaar uit de dalende verstrekking.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het totale aantal Wajongers is in 2014 zoals verwacht opnieuw gestegen. Dit komt doordat de instroom in de Wajong aanzienlijk hoger is dan de uitstroom. De uitstroom ligt op een lager niveau omdat het Wajong-bestand nog relatief jong is, waardoor nog weinig van hen de pensioengerechtigde leeftijd bereiken. Zoals verwacht is het volume «Wajong tot 2010» gedaald. Instroom in deze regeling kan alleen nog als gevolg van herleefde Wajongrechten. De instroom in de nieuwe Wajong is zoals verwacht gestegen. Daarbij is de stijging in de werkregeling hoger uitgevallen en de ontwikkeling van de uitkeringsregeling constant gebleven. Voorts is gebleken dat de uitstroom minder groot is dan verwacht.

Tabel 4.2 Kerncijfers Wajong1

		Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume Wajong totaal (x 1.000 uitkeringen, ultimo)		227	239	251	247	4
• waarvan Wajong tot 2010		190	187	184	182	2
• waarvan Wajong met ingang van 2010		37	52	67	65	2
	○ waarvan werkregeling (%)	67	71	74	64	10
	○ waarvan studieregeling (%)	23	20	18	19	– 1
	○ waarvan duurzaam geen arbeidsmogelijkheden (%)	9	9	9	17	– 8
Instroom Wajong totaal (x 1.000 uitkeringen)		16,4	17,7	17,4	16,9	0,5
Uitstroom Wajong totaal (x 1.000 uitkeringen)		5,4	5,5	5,7	6,6	– 0,9
Aandeel werkenden in de Wajong (%) 2		24	23	23	24	– 1

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling is met circa 200 toegenomen, terwijl het gemiddelde benadelingsbedrag is afgenomen tot € 2.900.

Tabel 4.3 Kerncijfers Wajong (fraude en handhaving)

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Preventie1
Gepercipieerde detectiekans (%)	62	–2	77
Kennis van de verplichtingen (%)	90	–2	85
Opsporing3
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	1,2	1,3	1,5
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	3,0	4,6	4,3

B. Bijdrage aan ZBO’s en RWT’s

Re-integratie Wajong

Voor jonggehandicapten is een re-integratiebudget beschikbaar om hen zo nodig te begeleiden op weg naar werk en te ondersteunen zodra zij werk hebben. Dit budget is bestemd voor de inzet van trajecten gericht op het vinden van werk, voorzieningen na werkaanvaarding (waaronder jobcoaching) en voor de financiering van de REA-instituten. Voor jonggehandicapten met arbeidsmogelijkheden die vallen onder de nieuwe Wajong geldt een arbeidsplicht. Het betreffende budget is opgenomen in tabel 4.1. Ook voor personen in de WIA, WAO, WAZ en ZW zet het UWV middelen in voor de inkoop van trajecten en diensten en voorzieningen. Dat budget is opgenomen in tabel 3.2. Het totaal van deze budgetten is opgenomen in onderstaande tabel 4.4. De middelen worden jaarlijks aan het UWV beschikbaar gesteld en door het UWV verantwoord via de reguliere rapportages. Zoals gemeld bij de budgettaire ontwikkelingen heeft er een kasschuif plaatsgevonden (totaal 43 miljoen in artikelen 3 en 4 onderdeel re-integratie) en is er onderuitputting opgetreden in het re-integratiebudget. Door een afnemend werknemersbestand van mensen met een arbeidsbeperking zijn voornamelijk de kosten voor arbeidsvoorzieningen afgenomen.

Tabel 4.4 Extracomptabel overzicht taakstellende budgetten re-integratietrajecten en -voorzieningen1 (x € 1.000)

	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Re-integratietrajecten	100.000	116.000	– 16.000
Re-integratievoorzieningen	75.000	137.000	– 62.000
REA-instituten	13.000	14.000	– 1.000

C. Ontvangsten

De ontvangsten betreffen een terugbetaling van het UWV van teveel ontvangen middelen in 2013. Het voorschot dat in 2013 aan het UWV is overgemaakt met betrekking tot de re-integratie Wajong bleek achteraf circa € 12 miljoen hoger te zijn dan de uitgaven van het UWV in dat jaar. Dit is in 2014 terugbetaald.

5. Werkloosheid

De overheid beschermt werknemers tegen de financiële gevolgen van werkloosheid.

Werknemers in Caribisch Nederland ontvangen bij beëindiging van de dienstbetrekking anders dan door de schuld van de werknemer op grond van de Cessantiawet een eenmalige uitkering, te betalen door de werkgever. Als de werkgever wegens faillissement of surseance van betaling niet in staat is om de uitkering (tijdig) te betalen, neemt de overheid deze verplichting over.

De Minister financiert de inkomensondersteuning met begrotingsgefinancierde uitkeringsregelingen. Bij de premiegefinancierde uitkeringsregelingen regisseert de Minister. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen van de onderscheiden regelingen;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door het UWV;

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

De met het beleid beoogde resultaten zijn gerealiseerd. Van het in de begroting 2014 voorgenomen beleid heeft alleen de invoering van de calamiteitenregeling in 2014 geen doorgang gevonden. Prioriteit is gegeven aan de in het begrotingsakkoord afgesproken versnelling van enkele onderdelen van de wet Werk en Zekerheid 19.

In aanvulling op het in 2014 voorgenomen beleid is de Regeling scholing en plaatsing oudere werkloze sinds 20 september 2014 opengesteld voor werklozen van 50 jaar en ouder. De leeftijdsgrens was 55 jaar. Er is meerjarig extra budget ter beschikking gesteld voor de subsidieregeling20.

De tussenevaluatie 21 van het Actieplan 55pluswerkt heeft onder meer geleid tot verbeteracties rondom de informatievoorziening over en de aanvraagprocedure voor scholingsvouchers en plaatsingsfees voor oudere werklozen. Ook zijn enkele voorwaarden versoepeld. Deze aanpassingen, gekoppeld met de hierboven beschreven uitbreiding van de doelgroep van de bijbehorende subsidieregeling, hebben ten doel een optimaal gebruik van deze instrumenten te stimuleren.

De WW-uitkeringslasten zijn in 2014 € 1,1 miljard lager uitgekomen dan begroot. Zie voor een toelichting op de budgettaire ontwikkeling van de WW onderdeel A3.

Tabel 5.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 5 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	15.705	25.483	32.444	– 6.961
Uitgaven	1.741	4.800	7.079	15.705	25.483	32.444	– 6.961
Inkomensoverdrachten	1.741	4.800	7.079	15.205	20.483	21.444	– 961
IOW	1.741	4.800	7.000	14.959	20.480	21.280	– 800
Cessantiawet (Caribisch Nederland)	0	0	79	46	3	164	– 161
Compensatieregeling musici en artiesten	0	0	0	200	0	0	0
Subsidies	0	0	0	500	5.000	11.000	– 6.000
Subsidies	0	0	0	500	5.000	11.000	– 6.000
Ontvangsten	0	0	0	0	627	0	627

Tabel 5.2 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 5 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Uitgaven	5.214.618	4.629.004	5.314.000	6.811.000	7.146.648	8.412.126	– 1.265.478
Inkomensoverdrachten	4.996.618	4.501.000	5.310.000	6.811.000	7.145.866	8.235.924	– 1.090.058
WW	4.996.618	4.501.000	5.310.000	6.811.000	7.145.866	8.235.924	– 1.090.058
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	218.000	128.004	4.000	0	782	0	782
Re-integratie WW	218.000	128.004	4.000	0	782	0	782
Nominaal	0	0	0	0	0	176.202	– 176.202
Ontvangsten	203.000	260.000	299.004	353.000	377.000	432.992	– 55.992
UFO	203.000	260.000	299.004	353.000	377.000	424.376	– 47.376
Nominaal	0	0	0	0	0	8.616	– 8.616

A. Inkomensoverdrachten

A1. Wet inkomensvoorziening oudere werklozen (IOW)

De IOW geeft werklozen die bij aanvang van de WW-uitkering 60 jaar en ouder zijn, na afloop van hun WW-uitkering recht op een vervolguitkering. Ook gedeeltelijk arbeidsongeschikte ouderen kunnen na hun loongerelateerde WGA-uitkering recht hebben op IOW. De IOW is een tijdelijke regeling die met ingang van 1 december 2009 in werking is getreden. De IOW wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie van de IOW-uitgaven wijkt slechts beperkt af van de begrote uitgaven.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het volume uitkeringsjaren IOW is in 2014 toegenomen in vergelijking met 2013. Dit is het gevolg van de gestage stijging van de instroom in de IOW over de laatste jaren als gevolg van de conjuncturele situatie op de arbeidsmarkt. De afwijking ten opzichte van de begroting is beperkt.

Tabel 5.3 Kerncijfers IOW1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume IOW (x 1.000 uitkeringsjaren)	0,7	1,3	1,9	2,1	– 0,2

A2. Cessantiawet (Caribisch Nederland)

Inwoners van Caribisch Nederland ontvangen bij ontslag buiten hun toedoen een ontslagvergoeding op grond van de Cessantiawet, te betalen door de werkgever. In geval van faillissement of surseance van betaling neemt de overheid deze verplichting over.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten Cessantiawet zijn € 0,2 miljoen lager uitgekomen dan begroot. Bij de uitgaven aan deze regeling kunnen tussen de jaren evenals tussen begroting en realisatie relatief grote verschillen zitten, afhankelijk van het aantal bedrijven dat failliet is gegaan en het aantal betrokken werknemers. Specifieke kenmerken van de betrokken werknemers, zoals gemiddeld dienstverband en gemiddeld loon, kunnen daarnaast sterk fluctueren. Dit kan ook leiden tot relatief hoge verschillen ten opzichte van de begroting.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het volume van de Cessantiawet is beperkt. Tussen de jaren en ten opzichte van de begroting doen zich geen grote verschillen voor in absolute aantallen. Wel kunnen verschillen optreden die al snel een relatief grote invloed hebben op de hoogte van de uitkeringslasten.

Tabel 5.4 Kerncijfers Cessantiawet (Caribisch Nederland) 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume Cessantiawet (x 1.000 uitkeringen)	<0,1	<0,1	<0,1	<0,1	<0,1

A3. Werkloosheidswet (WW)

De WW verzekert werknemers tegen de financiële gevolgen van werkloosheid. Het verlies aan inkomen kan voor een bepaalde periode gedeeltelijk opgevangen worden met een Werkloosheidswetuitkering (WW-uitkering). Hoe lang iemand recht heeft op een WW-uitkering hangt af van het aantal jaren dat iemand heeft gewerkt alvorens werkloos te worden. Het recht op een WW-uitkering bedraagt minimaal 3 en maximaal 38 maanden. Iemand die tien jaar heeft gewerkt heeft bijvoorbeeld tien maanden recht op een WW-uitkering. De WW wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De WW-uitkeringslasten zijn in 2014 € 1,1 miljard lager uitgekomen dan bij opstelling van de begroting verwacht. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 176 miljoen, de post nominaal in tabel 5.2) is sprake van € 1,3 miljard lagere uitgaven dan begroot. Voornaamste oorzaak hiervan is dat de werkloosheid lager is uitgekomen dan verwacht werd bij het opstellen van de begroting. De uitkeringslasten komen als gevolg hiervan € 0,9 miljard lager uit dan begroot. De gemiddelde jaaruitkering is eveneens lager uitgekomen dan verwacht bij de begroting. Als gevolg hiervan komen de realisaties € 0,3 miljard lager uit dan begroot. Het restant van de neerwaartse bijstelling ten opzichte van de begroting, € 0,1 miljard, vindt plaats op de overige lasten en baten WW. Onder deze laatste post vallen onder meer (meevallende) uitgaven aan faillissementsuitkeringen, overige baten uit verhaal op in het verleden uitbetaalde faillissementsuitkeringen en boeteopbrengsten.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 5.5 Kerncijfers WW1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume WW (x 1.000 uitkeringsjaren)	262	335	364	409	– 45
Aantal nieuwe WW-uitkeringen (x 1.000)	502	613	605	704	– 99
Aantal beëindigde WW-uitkeringen (x 1.000)	432	516	602	660	– 58

Handhaving

In de WW is in vergelijking met 2013 12.000 keer vaker een overtreding met financiële benadeling geconstateerd. De toename wordt voornamelijk veroorzaakt door extra inzet op handhaving door de businesscase die in 2014 van start is gegaan. Het gemiddelde benadelingsbedrag was € 1.500, dat is circa € 100 hoger dan het voorgaande jaar.

Tabel 5.6 Kerncijfers WW (fraude en handhaving)

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Preventie1
Gepercipieerde detectiekans (%)	78	–2	84
Kennis van de verplichtingen (%)	98	–2	94
Opsporing3
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	29	31	43
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	35	42	63

B. Subsidies

In 2014 is € 5 miljoen aan subsidie verstrekt, bestemd voor scholing en plaatsing van oudere werklozen. Dit is € 6 miljoen minder dan begroot. Het gebruik van scholingsvouchers en aanvraag van plaatsingsfees is achtergebleven bij de verwachtingen hieromtrent bij de opstelling van de begroting.

C. Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s

In 2014 is door het UWV € 0,8 miljoen aan middelen verstrekt aan WW-gerechtigden voor competentietrainingen. Het UWV heeft als rechtsopvolger van het CWI diverse taken moeten overnemen, zoals het vergoeden van deze trainingen. De uitgaven vallen onder re-integratie WW, waarvoor geen uitgaven in de begroting waren opgenomen.

D. Ontvangsten

Begrotingsgefinancierde regelingen worden gedurende het jaar aan uitvoeringsinstanties bevoorschot en achteraf exact afgerekend. Deze restituties hebben betrekking op verrekeningen inzake in 2013 betaalde rijksvergoedingen in het kader van het Actieplan 55pluswerkt en de (inmiddels beëindigde) Compensatieregeling musici en artiesten.

De overheid is eigenrisicodrager voor de WW. Het UWV verhaalt de uitkeringslasten op overheidswerkgevers. Deze lasten staan als ontvangsten op dit artikel van de begroting. Als gevolg van de gunstiger dan verwachte ontwikkeling van de arbeidsmarkt is de realisatie van de ontvangsten € 56 miljoen lager uitgekomen dan begroot. De WW-lasten voor deze groep vallen lager uit, hetgeen ook leidt tot lagere ontvangsten uit verhaal. Hierbij wordt in de vergelijking tussen begroting en realisatie rekening gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling van € 9 miljoen.

6. Ziekte en zwangerschap

De overheid beschermt werknemers tegen de financiële gevolgen van ziekte en zwangerschap.

De Minister financiert de inkomensondersteuning met begrotingsgefinancierde uitkeringsregelingen. Bij de premiegefinancierde uitkeringsregelingen regisseert de Minister. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen van de onderscheiden regelingen;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door UWV en SVB;

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

De beleidswijzigingen in 2014 zijn uitgevoerd zoals aangekondigd in de begroting 2014.

Tabel 6.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 6 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	6.171	6.430	6.805	– 375
Uitgaven	3.520	4.391	5.458	6.171	6.430	6.805	– 375
Inkomensoverdrachten	3.520	4.391	5.458	6.171	6.430	6.805	– 375
TAS	3.520	3.195	3.773	3.700	3.900	4.858	– 958
Ziekteverzekering (Caribisch Nederland)	0	1.196	1.685	2.471	2.530	1.947	583
Ontvangsten	0	0	0	301	836	0	836

Tabel 6.2 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 6 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Uitgaven	2.597.604	2.671.886	2.704.398	2.701.333	2.687.920	2.732.985	– 45.065
Inkomensoverdrachten	2.597.604	2.671.886	2.704.398	2.701.333	2.687.920	2.678.707	9.213
ZW	1.511.604	1.551.000	1.594.000	1.612.562	1.525.377	1.473.747	51.630
ZW eigen-risicodragers	–	–	–	–	54.307	61.901	– 7.594
WAZO	1.086.000	1.120.886	1.110.398	1.088.771	1.108.236	1.143.059	– 34.823
Nominaal	0	0	0	0	0	54.278	– 54.278
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

A. Inkomensoverdrachten

A1. Tegemoetkoming asbestslachtoffers (TAS)

Mensen die lijden aan de ziekte maligne mesothelioom of asbestose als gevolg van blootstelling aan asbest, kunnen een tegemoetkoming ontvangen op grond van de TAS. Indien zij de ziekte maligne mesothelioom of asbestose hebben gekregen door te werken met asbest (in dienst van een werkgever) of maligne mesothelioom hebben opgelopen via werkkleding van een huisgenoot, dan is de (voormalige) werkgever hiervoor aansprakelijk en kunnen zij een schadevergoeding bij de werkgever eisen. Dit kan echter lang duren. Tegelijkertijd is de levensverwachting van mensen met de ziekte maligne mesothelioom vaak erg kort. De TAS heeft tot doel asbestslachtoffers bij leven maatschappelijke erkenning te bieden in de vorm van een tegemoetkoming. Deze wordt vaak uitgekeerd in de vorm van een voorschot. Als de (voormalige) werkgever later alsnog een schadevergoeding betaalt, wordt de tegemoetkoming hiermee verrekend. De TAS wordt uitgevoerd door de SVB.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten van de TAS zijn € 1 miljoen lager uitgekomen dan begroot. Dit komt doordat het aantal toegekende voorschotten in 2014 lager is uitgekomen dan verwacht vanwege een meevallend aantal toekenningen wegens asbestose.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal toegekende voorschotten TAS is licht toegenomen (de sterke stijging die de tabel impliceert, heeft met name te maken met de afronding op honderdtallen) en het aantal terugontvangen voorschotten TAS is gedaald. De verwachte piek van het aantal toekenningen in 2014 – omdat dit het eerste jaar is waarin de TAS is uitgebreid – heeft zich niet voorgedaan. Het aantal toegekende voorschotten en het aantal terugontvangen voorschotten zijn lager uitgekomen dan verwacht.

Tabel 6.3 Kerncijfers TAS1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Aantal toekenningen voorschot TAS (x 1.000 uitkeringen)	0,3	0,3	0,4	0,5	– 0,1
Aantal terugontvangen voorschotten TAS (x 1.000 uitkeringen)	0,2	0,2	0,1	0,2	– 0,1
Aantal toekenningen bij leven ten opzichte van totaal aantal toekenningen (%)	87	84	85	87	– 2

A2. Ziekteverzekering (ZV) (Caribisch Nederland)

Werknemers op Caribisch Nederland die door ziekte of zwangerschap met loonderving geconfronteerd worden, ontvangen een uitkering (ziekengeld) op grond van de ZV. De uitkering is gerelateerd aan het loon van de werknemer. De SZW-unit bij de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze regeling in Caribisch Nederland.

Budgettaire ontwikkelingen

In 2014 zijn 300 ZV-uitkeringen toegekend. De regeling en het uitvoeringsloket van SZW raken steeds beter bekend, waardoor men gemakkelijker tot een aanvraag komt. De uitkeringslasten zijn hierdoor in 2014 circa € 0,6 miljoen hoger dan begroot.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 6.4 Kerncijfers Ziekteverzekering (Caribisch Nederland)1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume Ziekteverzekering (x 1.000 uitkeringen, ultimo)	0,2	0,3	0,3	0,2	0,1

A3. Ziektewet (ZW) inclusief ZW eigen-risicodragers

De ZW geeft zieke werknemers het recht op een uitkering, als zij geen werkgever meer hebben die in geval van ziekte loon moet doorbetalen. De ZW geldt ook voor een beperkte groep werknemers die wel in dienst is van een werkgever, namelijk werknemers die tijdelijk ongeschikt zijn voor het verrichten van hun werk wegens arbeidsongeschiktheid als gevolg van zwangerschap en orgaandonatie en werknemers met een zogenaamde no-riskpolis. De ZW bevat minimumnormen voor re-integratie. De ZW wordt uitgevoerd door het UWV. Voor uitzendkrachten en eindedienstverbanders is het mogelijk voor werkgevers om eigenrisicodrager te worden.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten in 2014 zijn € 44 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 31 miljoen, het ZW-deel binnen de post nominaal in tabel 6.2) is sprake van een verschil van € 13 miljoen. Dit verschil komt voor het grootste deel voor rekening van hoger dan verwachte uitgaven bij de vangnetgroepen eindedienstverbanders en zieke werklozen. Bij de vangnetgroep uitzendkrachten komen de uitgaven lager uit dan verwacht door uittreding van werkgevers naar eigenrisicodragerschap.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het gemiddelde ZW-volume is in 2014 met 4.000 afgenomen. Dit is voornamelijk het gevolg van werkgevers die eigenrisicodrager zijn geworden. Ziektegevallen bij deze werkgevers verdwijnen uit het zicht van het UWV.

Tabel 6.5 Kerncijfers ZW1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume ZW (x 1.000 uitkeringen, gemiddelde)	100	96	92	93	– 1
Instroom ZW (x 1.000 uitkeringen)	260	211	203	–2	–
Uitstroom ZW (x 1.000 uitkeringen)	347	269	270	–2	–

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling is met 400 afgenomen. De hoogte van het gemiddelde benadelingsbedrag is gestegen tot € 3.000.

Tabel 6.6 Kerncijfers ZW (fraude en handhaving)

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Preventie1
Gepercipieerde detectiekans (%)	–	–	79
Kennis van de verplichtingen (%)	–	–	94
Opsporing2
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	1,6	1,6	1,2
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	2,4	4,0	3,5

A4. Wet arbeid en zorg (WAZO)

De WAZO bundelt een aantal wettelijke verlofvormen, zoals het zwangerschaps- en bevallingsverlof, kraamverlof, adoptie- en pleegzorgverlof, ouderschapsverlof en kort- en langdurend zorgverlof. Soms bestaat er recht op (gedeeltelijke) loondoorbetaling of op een uitkering van het UWV (zwangerschaps- en bevallingsuitkering en adoptie- en pleegzorguitkering). De WAZO wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten in 2014 zijn € 35 miljoen lager uitgekomen dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 23 miljoen, het WAZO-deel binnen de post nominaal in tabel 6.2) is sprake van een verschil van € 58 miljoen. Dit verschil is voor een belangrijk deel te verklaren uit een lager dan geraamd volume (4.000 uitkeringen). Bij het opstellen van de begroting over 2014 werd voor de doelgroep uitgegaan van een lichte extra loongroei bovenop de gemiddelde loongroei. Deze extra groei heeft zich niet voorgedaan, waardoor de gemiddelde daguitkering ruim € 2 lager was dan geraamd.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal uitkeringen op grond van zwangerschaps- en bevallingsverlof is met 4.000 uitkeringen achtergebleven bij de raming.

Tabel 6.7 Kerncijfers WAZO1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Totaal aantal toekenningen zwangerschap- en bevallingsverlofuitkering (x 1.000)	144	142	139	143	– 4
Aantal toekenningen werknemers (x 1.000)	134	133	130	134	– 4
Aantal toekenningen zelfstandigen (x 1.000)	9,92	8,8	8,6	9,0	– 0,4

B. Ontvangsten

De ontvangsten van € 0,8 miljoen betreffen restituties die betrekking hebben op verrekeningen inzake betaalde rijksvergoedingen TAS in 2013.

7. Kinderopvang

De overheid biedt financiële ondersteuning aan werkende ouders voor kinderopvang en bevordert de kwaliteit van kinderopvang.

De overheid hecht aan goede en financieel toegankelijke kinderopvang, zodat ouders arbeid en zorg kunnen combineren en kinderen goed toegerust zijn op het primair onderwijs. Voor de bevordering van de arbeidsparticipatie is het belangrijk dat ouders van jonge kinderen actief blijven op de arbeidsmarkt. Bovendien zorgt goede kinderopvang er ook voor dat kinderen worden gestimuleerd in hun ontwikkeling.

Om de kwaliteit van kinderopvang te bevorderen heeft de overheid in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen (Wko) vastgesteld aan welke eisen de kinderopvangvoorzieningen moeten voldoen. De GGD houdt hier toezicht op. Daarnaast steunt de Minister via subsidies projecten ter verbetering van de kwaliteit van kinderopvang. Dit om ervoor te zorgen dat ouders hun kind naar een kinderopvangvoorziening kunnen sturen die van goede kwaliteit is. De kinderopvangondernemers zijn verantwoordelijk voor het goed functioneren van de kinderopvang. Gastouderbureaus en gastouders zijn verantwoordelijk voor de kwaliteit van gastouderopvang. Ouders hebben een eigen verantwoordelijkheid bij de keuze voor een kinderopvangvoorziening en kunnen hun invloed onder andere via de oudercommissies uitoefenen.

De Minister regisseert met wet- en regelgeving het stelsel, financiert met de kinderopvangtoeslag (KOT) het gebruik van kinderopvang en stimuleert met subsidies de bevordering van de kwaliteit van kinderopvang. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • Het vaststellen van de hoogte van de kinderopvangtoeslag en de voorwaarden waaronder deze wordt toegekend;

• • Het ter beschikking stellen van middelen aan gemeenten via het Gemeentefonds ter financiering van toezicht en handhaving op de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk;

• • Het borgen van de kwaliteit van toezicht en handhaving;

• • Het bevorderen van de kwaliteit van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk.

De Minister van Financiën is verantwoordelijk voor de sturing en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering van de KOT door de Belastingdienst.

In het kader van de voorgenomen wijziging van de Wko op het punt van het klachtrecht en oudercommissies is een wetsvoorstel ingediend23. Na de totstandkoming van de begroting 2014 is besloten om extra middelen (€ 100 miljoen) in te zetten voor kinderopvang. Hiermee werd de vaste voet geherintroduceerd, waardoor huishoudens met een inkomen vanaf € 120.565 weer toeslag ontvangen voor hun eerste kind. Daarnaast werden de toeslagpercentages voor 1^e kinderen in de kinderopvang voor verzamelinkomens tussen € 47.812 en € 120.565 verhoogd. Ondanks deze intensivering van beleid zijn de uitgaven kinderopvang ruim € 300 miljoen lager uitgekomen dan in de begroting 2014.

Tabel 7.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 7 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	2.327.501	2.192.340	2.502.197	– 309.857
Uitgaven	–	3.208.977	2.723.087	2.331.576	2.188.829	2.502.197	– 313.368
Inkomensoverdrachten	–	3.178.720	2.706.733	2.321.822	2.175.037	2.483.815	– 308.778
Kinderopvangtoeslag	–	3.178.720	2.706.733	2.321.822	2.175.037	2.483.815	– 308.778
Subsidies	–	15.881	8.492	1.864	4.150	7.559	– 3.409
Subsidies	–	15.881	8.492	1.864	4.150	7.559	– 3.409
Opdrachten	–	14.376	7.862	7.890	4.200	4.948	– 748
Opdrachten	–	14.376	7.862	7.890	4.200	4.948	– 748
Bijdragen aan agentschappen	–	–	–	–	5.442	5.875	– 433
DUO	–	–	–	–	5.442	5.600	– 158
Justis	–	–	–	–	0	275	– 275
Ontvangsten	–	1.117.076	1.421.325	1.486.635	1.503.008	1.413.397	89.611
Ontvangsten algemeen	–	408.345	402.805	415.375	449.699	341.836	107.863
Werkgeversbijdrage kinderopvang	–	708.731	1.018.520	1.071.260	1.053.309	1.071.561	– 18.252

A. Inkomensoverdrachten

Kinderopvangtoeslag (KOT)

Ouders die betaalde arbeid verrichten en ouders die tot een doelgroep behoren, zoals omschreven in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen, ontvangen een inkomensafhankelijke bijdrage in de kosten van kinderopvang: de kinderopvangtoeslag. Hierbij geldt de voorwaarde dat zij hun kinderen naar een kinderopvanginstelling of gastouder brengen die voldoet aan de eisen van de Wko. De KOT wordt uitgevoerd door Belastingdienst/Toeslagen. De SVB is verantwoordelijk voor de uitvoering van de KOT in het buitenland.

Budgettaire ontwikkelingen

Beleidsrelevante kerncijfers

Door de herintroductie van de vaste voet is het aantal huishoudens met kinderopvangtoeslag en verzamelinkomens vanaf € 120.565 toegenomen, maar tegelijkertijd is het aantal huishoudens met lagere inkomens afgenomen. Het totale aantal is per saldo circa 1% hoger dan weergegeven in de begroting 2014, maar lager dan verwacht na de intensivering van € 100 miljoen. De ouderbijdrage voor het eerste kind is vanwege de intensivering lager vastgesteld dan in de begroting werd verondersteld. Dit geldt met name voor de hoge inkomens, waar de vaste voet werd geherintroduceerd van 18% kinderopvangtoeslag. Voor eerste kinderen in gezinnen met een verzamelinkomen tussen € 47.812 en € 120.565 werd de kinderopvangtoeslag eveneeens verhoogd. Het totaal gemiddelde toeslagpercentage steeg daardoor van 60% in 2013 naar 62% in 2014 (en de ouderbijdrage daalde van 40% naar 38%).Voor tweede en volgende kinderen bleef de kinderopvangtoeslag ongewijzigd en is de ouderbijdrage conform begroting.

Tabel 7.2 Kerncijfers kinderopvang, gebruik en ouderbijdrage1

	Realisatie 20122	Realisatie 2013 2	Realisatie 2014	Begroting 20143	Verschil 2014
Aantal huishoudens dat gebruik maakt van kinderopvangtoeslag (x 1.000, jaargemiddelde)	443	421	418	413	5
Aantal huishoudens tot anderhalf modaal dat gebruik maakt van kinderopvangtoeslag (x 1.000, jaargemiddelde)	180	170	149	164	– 15
Aantal kinderen met kinderopvangtoeslag (x 1.000, jaargemiddelde)	698	637	638	642	– 4
% kinderen 0–4 jaar met kinderopvangtoeslag	47	43	43	44	– 1
% kinderen 4–12 jaar met kinderopvangtoeslag	23	21	22	22	0
Ouderbijdrage eerste kind in € per uur voor gezinsinkomen4:
130% Wml	0,82	0,91	0,94	0,94	0
1 1/2 x modaal	1,91	2,12	2,11	2,19	– 0,08
3 x modaal	4,24	5,24	5,25	5,43	– 0,18
Ouderbijdrage volgend kind in € per uur voor gezinsinkomen 4:
130% Wml	0,45	0,46	0,48	0,48	0
1 1/2 x modaal	0,78	0,79	0,82	0,82	0
3 x modaal	1,42	1,45	1,50	1,50	0

Tabel 7.3 Kerncijfers kinderopvang 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Wettelijke maximum uurprijs (€) in:
Dagopvang	6,36	6,46	6,70
Buitenschoolse opvang	5,93	6,02	6,25
Gastouderopvang	5,09	5,17	5,37
Aandeel bijdragen sectoren2 (in %): Overheid	37	26	24
Werkgevers	30	34	38
Ouders	33	40	38

B. Subsidies

C. Opdrachten

Het grootste deel van het opdrachtenbudget is besteed aan het CIBG en Justis voor continue screening, het Agentschap SZW en een communicatietraject om ouders te informeren over de verplichting om met ingang van 1 januari 2014 kinderopvangtoeslag tijdig, binnen 3 maanden na de start van kinderopvang, aan te vragen. Daarnaast is een deel van het budget overgeboekt naar het Ministerie van OCW voor de kosten van een vertrouwensinspecteur bij de onderwijsinspectie en een deel naar de Belastingdienst voor een systeemaanpassing van het Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzalen (LRKP) ten behoeve van het Register buitenlandse kinderopvang. Ten slotte is € 0,7 miljoen van het opdrachtenbudget in 2014 niet tot besteding gekomen.

D. Bijdragen aan agentschappen

Het budget is voornamelijk besteed aan DUO voor het beheer en de ontwikkeling van het LRKP. Het budget van € 0,3 miljoen voor Justis van het Ministerie van V&J is door een budgettaire neutrale herschikking toegevoegd aan het Opdrachtenbudget van dit artikel. Circa € 0,2 miljoen van dit budget is daar niet tot uitputting gekomen door een kleiner aantal meldingen voor continue screening dan werd verwacht.

E. Ontvangsten

De ontvangsten bestaan uit twee componenten, te weten de ontvangsten algemeen en de werkgeversbijdrage. De ontvangsten algemeen zijn circa € 108 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit werd mede veroorzaakt door een intensievere controle door de Belastingdienst op openstaande en nieuwe voorschotten. De realisatie van de werkgeversbijdrage kinderopvang komt nagenoeg overeen met de begroting 2014.

8. Oudedagsvoorziening

De overheid biedt een basisinkomen aan personen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt en stimuleert de opbouw van en waarborgt de aanvullende arbeidspensioenen.

De overheid vindt dat iedere gepensioneerde minimaal een basisinkomen dient te hebben. Daarom verschaft zij een basispensioen (AOW) aan diegenen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt. Dit is de eerste pijler van het Nederlandse pensioenstelsel. Daarnaast bevordert de overheid het opbouwen van toekomstbestendige aanvullende pensioenen, zodat werknemers na hun pensionering niet te maken krijgen met een grote inkomensachteruitgang. Momenteel bouwt ruim 90% van de werknemers een aanvullend arbeidspensioen op door verplichte deelname aan pensioenregelingen die werkgevers en werknemers meestal zelf beheren. Met regelgeving en toezicht waarborgt de overheid een zorgvuldig beheer van de ingelegde pensioengelden. Dit betreft de tweede pijler van het Nederlandse pensioenstelsel. In de derde pijler van het pensioenstelsel kunnen mensen naar eigen wens individuele pensioenverzekeringen afsluiten.

De overheid biedt onder voorwaarden een koopkrachttegemoetkoming aan oudere belastingplichtigen en AOW-gerechtigden (Wet mogelijkheid koopkrachttegemoetkoming oudere belastingplichtigen (MKOB) en Regeling koopkrachttegemoetkoming niet-KOB-gerechtigden met een AOW-pensioen).

Mensen die per 1-1-2013 reeds deelnamen aan een vut- of prepensioenregeling of een daarmee vergelijkbare regeling en die zich niet hebben kunnen voorbereiden op de verhoging van de AOW-leeftijd kunnen onder voorwaarden recht hebben op de Tijdelijke regeling overbruggingsuitkering AOW (OBR).

Inwoners van Caribisch Nederland die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt, ontvangen een basispensioen op grond van de Algemene Ouderdomsverzekering (AOV).

De Minister financiert de inkomensondersteuning met begrotingsgefinancierde uitkeringsregelingen. Bij de premiegefinancierde uitkeringsregelingen en de aanvullende arbeidspensioenen regisseert de Minister. Hij 26 is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen van de onderscheiden regelingen voor zover de overheid hier zelf verantwoordelijkheid voor draagt;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door de SVB;

• • De vormgeving van het toezicht met betrekking tot de arbeidspensioenen door De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM);

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

In de uitvoering hebben zich geen bijzonderheden voorgedaan. De in de begroting 2014 aangekondigde beleidswijzigingen zijn grotendeels gerealiseerd. Daarnaast hebben een aantal aanvullende beleidswijzigingen plaatsgevonden.

Tabel 8.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 8 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	1.262.819	1.011.827	1.053.343	– 41.516
Uitgaven	0	636.954	1.138.684	1.262.819	1.011.827	1.053.343	– 41.516
Inkomensoverdrachten	0	636.954	1.138.684	1.262.536	1.011.606	1.053.243	– 41.637
MKOB1	0	624.200	1.123.204	1.213.849	985.000	985.754	– 754
Overbruggingsregeling	0	0	0	32.500	11.300	52.214	– 40.914
AOV incl. tegemoetkoming	0	12.754	15.480	15.537	15.254	15.275	– 21
(Caribisch Nederland)
Tegemoetkoming wijziging inkomensbegrip AOW/Anw	0	0	0	650	52	0	52
Opdrachten	0	0	0	283	221	100	121
Opdrachten	0	0	0	283	221	100	121
Ontvangsten	0	0	0	0	32.212	0	32.212

Tabel 8.2 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 8 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Uitgaven	29.795.390	30.479.000	31.415.000	32.719.000	34.119.000	34.395.152	– 276.152
Inkomensoverdrachten	29.795.390	30.479.000	31.415.000	32.719.000	34.119.000	33.947.948	171.052
AOW	28.617.668	29.995.000	31.415.000	32.719.000	34.119.000	33.668.948	450.052
Ouderencomponent huishoudentoeslag	0	0	0	0	0	279.000	– 279.000
Tegemoetkoming AOW	1.177.722	484.000	0	0	0	0	0
Nominaal	0	0	0	0	0	447.204	– 447.204
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

A. Inkomensoverdrachten

A1. Mogelijkheid koopkrachttegemoetkoming oudere belastingplichtigen (MKOB)

De MKOB is op 1 juni 2011 ingevoerd om oudere belastingplichtigen die koopkrachtverminderingen ondervinden als gevolg van beleidsmaatregelen in de fiscale sfeer een compensatie te bieden.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten MKOB zijn in 2014 conform begroot. Enerzijds is de loon- en prijsbijstelling overgeheveld (€ 15 miljoen), anderzijds is de hoogte van de MKOB per 1 februari 2014 verlaagd ter dekking van de twee-woningen-regel in de AOW (– € 15 miljoen).

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal mensen dat recht heeft op MKOB wijkt niet noemenswaardig af van de raming in de begroting 2014. Het volume is hoger dan in 2013. Dit komt enerzijds doordat op 1 oktober 2013 de Regeling koopkrachttegemoetkoming niet-KOB-gerechtigden met een AOW-pensioen in werking is getreden en anderzijds doordat er vanwege de vergrijzing en de stijgende levensverwachting meer AOW-gerechtigden zijn.

Tabel 8.3 Kerncijfers MKOB1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume MKOB2 (x 1.000 personen, jaargemiddelde)	2.787	2.947	3.263	3.265	– 2

A2. Overbruggingsregeling (OBR)

De OBR beoogt voor mensen die op 1 januari 2013 reeds deelnamen aan een VUT- en prepensioenregeling of een vergelijkbare regeling en zich niet hebben kunnen voorbereiden op de voor hen geldende verhoging van de AOW-leeftijd compensatie te bieden voor inkomensverlies tussen het einde van de VUT- of prepensioenregeling en de verhoogde AOW-leeftijd.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie van de uitkeringslasten OBR is in 2014 fors lager dan begroot. Zowel het aantal personen dat gebruik blijkt te maken van de OBR als de gemiddelde uitkering is lager dan verwacht. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de helft van de grote en middelgrote pensioenfondsen (waaronder het ABP) een eigen overbruggingsregeling kent. Bij deze regelingen wordt het AOW-gat van de deelnemer overbrugd met de eigen pensioenregeling. Een tweede mogelijke verklaring voor het lagere gebruik van de OBR is dat de te overbruggen periode in 2014 twee maanden bedraagt. Een deel van de doelgroep kan de overbrugging van deze twee maanden al op een andere manier gefinancierd hebben.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 8.4 Kerncijfers Overbruggingsregeling 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Instroom Overbruggingsregeling (x 1.000 uitkeringen)	–	6,7	8,2	30	– 21,8

A3. Algemene Ouderdomsverzekering (Caribisch Nederland)

Inwoners van Caribisch Nederland die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt ontvangen een ouderdomspensioen op grond van de Algemene ouderdomsverzekering (AOV). Naast het ouderdomspensioen wordt op St. Eustatius en Saba een tegemoetkoming verstrekt die recht doet aan de prijsverschillen tussen de eilanden.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten AOV zijn vrijwel gelijk aan de raming ten tijde van de begroting.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 8.5 Kerncijfers AOV1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume AOV (x 1.000 personen, ultimo)	3,9	4,0	3,9	4,0	– 0,1

A4. Tegemoetkoming wijziging inkomensbegrip AOW/Anw

Deze tijdelijke regeling is geïntroduceerd omdat een groep AOW-gerechtigden en Anw-gerechtigden te laat is geïnformeerd over een wijziging in het inkomensbegrip, waardoor ook een Wajong-uitkering als inkomen wordt aangemerkt. Hierdoor werd de uitkering van deze mensen zonder voldoende voorbereidingstijd verlaagd. Om betrokkenen te compenseren is in juni 2013 de tijdelijke regeling Tegemoetkoming wijziging inkomensbegrip AOW/Anw geïntroduceerd.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven in 2014 betreffen een afrekening over het jaar 2013.

A5. Algemene Ouderdomswet (AOW)

De AOW is een volksverzekering en heeft als doel het verschaffen van een basispensioen aan degenen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt. Daarnaast kent de AOW een partnertoeslag voor AOW-gerechtigden van wie de partner jonger is dan de AOW-gerechtigde leeftijd en geen of weinig inkomen heeft. De AOW-leeftijd wordt vanaf 2013 geleidelijk verhoogd. In 2014 is de AOW-leeftijd verhoogd tot 65 jaar en twee maanden.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten AOW zijn in 2014 € 450 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 442 miljoen, in tabel 8.2 onderdeel van de post nominaal) zijn de uitkeringslasten € 8 miljoen hoger dan begroot.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal personen met een AOW-uitkering is gerealiseerd op het niveau dat ten tijde van de begrotingsopstelling 2014 werd geraamd. Ook het percentage personen met een onvolledige AOW-uitkering is gelijk uitgekomen aan de toenmalige raming. Het kortingspercentage voor personen met een onvolledige AOW-uitkering is iets lager dan bij de begrotingsopstelling werd verwacht. AOW-gerechtigden met een onvolledige AOW-opbouw hebben gemiddeld een iets hogere uitkering dan verwacht.

Tabel 8.6 Kerncijfers AOW1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume AOW (x 1.000 personen, jaargemiddelde)	3.081	3.172	3.259	3.259	0
Personen met een onvolledige AOW-uitkering (% van totaal, ultimo)	18	19	19	19	0
Gemiddeld kortingspercentage AOW-uitkering i.v.m. niet verzekerde jaren (%)	47	47	46	48	– 2

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen is ten opzichte van 2013 gehalveerd. Dit komt mede doordat de SVB gebruik maakt van reeds tot haar beschikking staande informatie. Het gemiddelde benadelingsbedrag is licht gestegen tot € 4.700.

Tabel 8.7 Kerncijfers AOW (fraude en handhaving)

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Preventie1
Gepercipieerde detectiekans (%)	44	–2	70
Kennis van de verplichtingen (%)	85	–2	89
Opsporing 3
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	3,5	1,3	0,6
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	12	5,6	2,7

A6. Ouderencomponent huishoudentoeslag

De huishoudentoeslag wordt niet ingevoerd. Bij de uitwerking van de huishoudentoeslag zijn juridische en uitvoeringstechnische consequenties aan het licht gekomen op basis waarvan het kabinet concludeert dat invoering van de huishoudentoeslag in de beoogde vorm niet mogelijk is.

B. Opdrachten

In 2014 zijn extra middelen ingezet voor voorlichting over het sluiten van de partnertoeslag AOW voor nieuwe instroom per 2015.

C. Ontvangsten

De ontvangsten betreffen een terugbetaling van de SVB van teveel ontvangen middelen in 2013. Het voorschot dat in 2013 aan de SVB is overgemaakt bleek achteraf hoger te zijn dan de uitgaven van de SVB in dat jaar. Dit is in 2014 terugbetaald. De ontvangsten hebben betrekking op de OBR (€ 28 miljoen) en de MKOB (€ 4 miljoen).

Aanvullend pensioen is een arbeidsvoorwaarde. Sociale partners zijn verantwoordelijk voor de inhoud en de reikwijdte van pensioenregelingen. De overheid stelt regels vast om te bevorderen dat toezeggingen ook daadwerkelijk worden nagekomen.

Beleidsrelevante kerncijfers

Als kerncijfers zijn het aantal pensioenfondsen opgenomen en het aantal pensioenfondsen met een dekkingsgraad onder de 130%, alsmede de daarbij betrokken deelnemers en gepensioneerden. De maatstaf van 130% is gekozen omdat een dergelijke dekkingsgraad gemiddeld genomen toereikend is om de pensioenverplichtingen na te komen.

Tabel 8.8 Kerncijfers aanvullende pensioenen 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Totaal aantal pensioenfondsen2	305	281	244
Aantal pensioenfondsen met dekkingsgraad ≤130%	290	263	226
Aantal bij deze fondsen betrokken deelnemers (x 1.000)	5.421	5.266	5.130
Aantal bij deze fondsen betrokken gepensioneerden (x 1.000)	2.992	2.897	2.943

9. Nabestaanden

De overheid biedt financiële ondersteuning aan nabestaande partners en wezen.

De overheid vindt dat mensen die geconfronteerd zijn met het overlijden van hun partner of ouder(s) en die vanwege leeftijd, de zorg voor een kind of arbeidsongeschiktheid niet (volledig) in een eigen inkomen kunnen voorzien, verzekerd moeten zijn van financiële ondersteuning. Daarom regelt zij op grond van de Algemene nabestaandenwet (Anw) een nabestaandenuitkering voor de overblijvende partner en een wezenuitkering voor kinderen die beide ouders hebben verloren.

Inwoners van Caribisch Nederland die geconfronteerd zijn met het overlijden van hun partner of ouder(s), hebben op grond van de Algemene weduwen- en wezenverzekering (AWW) recht op een uitkering.

De Minister financiert de inkomensondersteuning met begrotingsgefinancierde uitkeringsregelingen. Bij de premiegefinancierde uitkeringsregelingen regisseert de Minister. Hij 36 is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen van de onderscheiden regelingen;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door de SVB;

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

In het regeerakkoord Rutte/Asscher is afgesproken de Anw-duur voor nieuwe instroom vanaf 1 juli 2014 te beperken tot 1 jaar. Deze voorgenomen beleidswijziging werd tevens in de begroting aangekondigd. In het begrotingsakkoord 2014 is afgesproken deze maatregel geen doorgang te laten vinden.

Tabel 9.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 9 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	814	864	964	– 100
Uitgaven	0	679	869	814	864	964	– 100
Inkomensoverdrachten	0	679	869	814	864	964	– 100
AWW (Caribisch Nederland)	0	679	869	814	864	964	– 100
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

Tabel 9.2 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 9 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Uitgaven	1.085.697	985.433	859.031	724.640	594.282	548.590	45.692
Inkomensoverdrachten	1.085.697	985.433	859.031	724.640	594.282	542.014	52.268
Anw	1.064.744	968.000	843.342	711.461	584.645	533.040	51.605
Tegemoetkoming Anw	20.953	17.433	15.689	13.179	9.637	8.974	663
Nominaal	0	0	0	0	0	6.576	– 6.576
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

A. Inkomensoverdrachten

A1. Algemene weduwen- en wezenverzekering (Caribisch Nederland)

Inwoners van Caribisch Nederland die geconfronteerd zijn met het overlijden van hun partner of ouder(s), hebben op grond van de Algemene weduwen- en wezenverzekering (AWW) recht op een uitkering. De SZW-unit bij de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze regeling in Caribisch Nederland.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven zijn in 2014 € 100.000 lager uitgekomen dan begroot. De uitkeringen aan weduwen, wezen en halfwezen zijn leeftijdsafhankelijk. Hoewel het totale aantal gerealiseerde uitkeringen (afgerond) gelijk is aan het begrote aantal (300 uitkeringen) leidt een lichte daling van het aantal uitkeringen en een verschuiving tussen uitkeringen aan weduwen, halfwezen en wezen tot lagere uitgaven.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal AWW-gerechtigden is (afgerond) ten opzichte van vorig jaar gelijk gebleven en komt (afgerond) overeen met het begrote aantal gerechtigden.

Tabel 9.3 Kerncijfers AWW Caribisch Nederland 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume AWW (x 1.000 personen, ultimo)	0,3	0,3	0,3	0,3	0

A2. Algemene nabestaandenwet (Anw)

De Anw is een volksverzekering en regelt bij overlijden een uitkering voor de partner en een wezenuitkering voor kinderen die beide ouders hebben verloren. Daarnaast ontvangt iedere Anw-gerechtigde maandelijks de Anw-tegemoetkoming. De Anw wordt door de SVB uitgevoerd.

Budgettaire ontwikkelingen

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 9.4 Kerncijfers Anw1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 20142	Begroting 2014	Verschil 2014
Volume Anw (x 1.000 uitkeringsjaren, jaargemiddelde)	68	54	38	38	0
Volume Anw (x 1.000 personen, jaargemiddelde)	81	65	47	46	1
Onderverdeling volume Anw:
Volume nabestaandenuitkering (x 1.000 uitkeringsjaren, jaargemiddelde), ingang recht voor 1 juli 1996	16	13	12	133	– 1
• waarvan nabestaanden- en halfwezenuitkering 4	0,2	0,1	0	0	0
• waarvan alleen nabestaandenuitkering	16	13	12	133	– 1
Volume nabestaandenuitkering (x 1.000 uitkeringsjaren, jaargemiddelde), ingang recht na 1 juli 1996	50	40	25	24	1
• waarvan nabestaanden- en halfwezenuitkering4	9,0	8,4	0	0	0
• waarvan alleen nabestaandenuitkering	27	21	25	24	1
• waarvan alleen halfwezenuitkering	14	11	0	0	0
Volume wezenuitkering (x 1.000 uitkeringsjaren, jaargemiddelde)	1,4	1,4	1,5	1,4	0,1

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen is ten opzichte van 2013 gehalveerd. Dit komt mede doordat de SVB gebruik maakt van reeds tot haar beschikking staande informatie. Het gemiddelde benadelingsbedrag is € 20.000 en dat is ten opzichte van 2013 een verdubbeling.

Tabel 9.5 Kerncijfers Anw (fraude en handhaving)

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Preventie1
Gepercipieerde detectiekans (%)	61	–2	83
Kennis van de verplichtingen (%)	95	–2	90
Opsporing3
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	0,5	0,2	0,1
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	4,1	1,9	1,9

10. Tegemoetkoming ouders

De overheid biedt een financiële tegemoetkoming aan ouders of verzorgers voor de kosten van kinderen.

De overheid biedt ouders of verzorgers een financiële tegemoetkoming voor de kosten voor verzorging en opvoeding van kinderen op grond van de Algemene kinderbijslagwet (AKW). Gezinnen met een laag of middeninkomen komen daarnaast in aanmerking voor een tegemoetkoming op grond van de Wet op het kindgebonden budget (WKB). Ouders van thuiswonende gehandicapte kinderen kunnen extra financiële steun ontvangen op grond van de regeling Tegemoetkoming ouders van thuiswonende gehandicapte kinderen (TOG) en daar bovenop, voor alleenverdieners, het TOG-kopje.

De Minister financiert de tegemoetkoming met uitkeringsregelingen. Hij is verantwoordelijk voor:

De in de begroting aangekondigde beleidswijzigingen zijn grotendeels gerealiseerd. De belangrijkste wijziging op dit beleidsartikel is de Wet hervorming kindregelingen37, die het stelsel van kindregelingen hervormt en versobert. De aanvankelijk in het wetsvoorstel opgenomen maatregel waarbij alle kinderbijslagbedragen stapsgewijs (vanaf 1 juli 2014) naar het laagste bedrag (voor kinderen van 0–5 jaar) worden teruggebracht, heeft als gevolg van de afspraken in het begrotingsakkoord 2014 geen doorgang gevonden.

Tabel 10.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 10 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	4.335.531	4.441.886	4.515.476	– 73.590
Uitgaven	60.757	4.596.445	4.394.526	4.335.531	4.441.886	4.515.476	– 73.590
Inkomensoverdrachten	60.757	4.596.445	4.394.526	4.335.531	4.441.886	4.515.476	– 73.590
AKW	–	3.359.500	3.225.000	3.236.910	3.202.671	3.187.485	15.186
WKB	–	1.197.736	1.140.214	1.071.121	1.213.415	1.302.073	– 88.658
TOG	60.757	34.109	24.100	23.000	21.900	21.858	42
Kopje TOG	0	5.100	5.212	4.500	3.900	4.060	– 160
Ontvangsten	13.734	230.986	242.847	185.843	205.454	251.967	– 46.513

A. Inkomensoverdrachten

A1. Algemene Kinderbijslag Wet (AKW)

De AKW biedt ouders een inkomensonafhankelijke tegemoetkoming in de kosten die het opvoeden en verzorgen van kinderen met zich mee brengt. De AKW wordt uitgevoerd door de SVB.

Budgettaire ontwikkelingen

De gerealiseerde uitkeringslasten AKW komen nagenoeg overeen met de begrote uitkeringslasten.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal gezinnen en het aantal kinderen met kinderbijslag is licht gedaald. Het aantal gezinnen is iets hoger uitgekomen dan verwacht en het aantal kinderen is iets lager uitgekomen dan verwacht.

Tabel 10.2 Kerncijfers AKW1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Aantal gezinnen AKW (x 1.000, jaargemiddelde)	1.936	1.929	1.922	1.914	8
Aantal telkinderen AKW (x 1.000, jaargemiddelde)	3.458	3.436	3.416	3.423	– 7

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling is met circa 200 toegenomen, terwijl het gemiddelde benadelingsbedrag is afgenomen tot € 500.

Tabel 10.3 Kerncijfers AKW (fraude en handhaving)

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Preventie1
Gepercipieerde detectiekans (%)	68	–2	71
Kennis van de verplichtingen (%)	76	–2	78
Opsporing3
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	4,3	2,1	2,3
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	2,7	1,7	1,2

A2. Wet op het Kindgebonden Budget (WKB)

Het kindgebonden budget is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming van de overheid in de kosten van gezinnen tot een bepaald inkomen. De WKB wordt uitgevoerd door Belastingdienst/Toeslagen.

Budgettaire ontwikkelingen

De gerealiseerde uitkeringslasten zijn in 2014 € 89 miljoen lager uitgekomen dan de begrote uitkeringslasten. Hiervoor is een aantal redenen. De eerste reden is dat het bedrag aan nabetalingen over voorgaande jaren lager is uitgekomen dan verwacht. De tweede reden is de – ten opzichte van de verwachting – meevallende economische ontwikkeling en de daaruit voortvloeiende hogere inkomens. Vanwege de afbouw van de tegemoetkoming met het inkomen hebben gezinnen met een hoger inkomen een lager recht op het (inkomensafhankelijke) kindgebonden budget. Tot slot is het aantal kinderen en het aantal huishoudens met kindgebonden budget lager uitgekomen dan verwacht.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 10.4 Kerncijfers WKB1 ^, 2

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Aantal huishoudens WKB (x 1.000, jaargemiddelde)	832	822	809	826	– 17
Aantal kinderen WKB (x 1.000, jaargemiddelde)	1.527	1.507	1.478	1.514	– 36

A3. Tegemoetkoming ouders van thuiswonende gehandicapte kinderen (TOG)

De TOG geeft extra financiële steun aan ouders met een thuiswonend kind met een lichamelijke of verstandelijke handicap. Het zogenaamde TOG-kopje maakt onderdeel uit van de TOG-regeling. Dit onderdeel is specifiek gericht op alleenverdienerhuishoudens. De TOG wordt uitgevoerd door de SVB.

Budgettaire ontwikkelingen

Er is nagenoeg geen verschil tussen de gerealiseerde uitkeringslasten van de TOG en de begrote uitkeringslasten.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal kinderen met recht op TOG is in het afgelopen jaar licht gedaald en is iets lager uitgekomen dan geraamd.

Tabel 10.5 Kerncijfers TOG1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Aantal telkinderen TOG (x 1.000, jaargemiddelde)	28	26	24	25	– 1

B. Ontvangsten

De ontvangsten zijn in 2014 € 47 miljoen lager uitgekomen dan begroot. Deze ontvangsten betreffen grotendeels de terugontvangsten ten gevolge van terugvorderingen van het kindgebonden budget. Nadat de toeslagen definitief zijn toegekend, worden er terugvorderingen ingesteld bij de huishoudens die meer hebben ontvangen dan waar ze recht op hadden op basis van hun vastgestelde inkomen. De daadwerkelijke terugontvangsten vinden met vertraging plaats.

11. Uitvoeringskosten

De uitvoering van de sociale zekerheidswetgeving vindt rechtmatig, efficiënt, klantgericht en daarmee doeltreffend plaats.

De Minister 38 is verantwoordelijk voor het doen uitvoeren van de sociale zekerheidswetgeving door de uitvoeringsorganen en draagt zorg voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving (wet SUWI) waarbinnen de uitvoeringsorganen opereren;

• • De vormgeving van het stelsel van sociale zekerheidswetten die UWV en SVB uitvoeren;

• • De vaststelling van de budgetten die aan UWV (incl. BKWI), SVB en IB beschikbaar worden gesteld met daarbij passende prestatieafspraken;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doelmatige, doeltreffende en klantgerichte uitvoering door het UWV (incl. BKWI), de SVB en het IB, en de verantwoording daarover;

• • De vaststelling van de omvang van de middelen die aan de Landelijke Cliëntenraad (LCR) beschikbaar worden gesteld.

Net als vorig jaar heeft in 2014 de relatie tussen SZW en de ZBO’s onverminderd in het teken gestaan van de (implementatie van de) taakstelling op de apparaatsuitgaven van het UWV en de SVB en de doorwerking daarvan op de uitvoering. Daarnaast is veel aandacht besteed aan de implementatie van grote hervormingen als de Participatiewet, de Wet Werk en Zekerheid, de Wet hervorming kindregelingen en diverse wijzigingen op AOW-terrein die in werking zijn getreden. Deze implementatietrajecten zijn volgens planning verlopen, met uitzondering van de digitalisering van de ontslagprocedure39. Uit de jaarverslagen 2014 van het UWV en de SVB blijkt dat zij er ondanks deze opgave in geslaagd zijn om – op een enkele uitzondering na – de dienstverlening en de prestaties op peil te houden. Vrijwel alle doelen die in de jaarplannen 2014 van het UWV en de SVB zijn afgesproken, zijn behaald.

In september 2014 hebben de Staatssecretaris van SZW en de SVB besloten om het ICT-deel van het Veranderprogramma SVB Tien niet verder te ontwikkelen40. Als gevolg van dit besluit zal de SVB aanvullende maatregelen nemen, waarbij de bruikbaarheid van de bestaande ICT-systemen voor zeker vijf jaar wordt gegarandeerd. Daarnaast is een strategische heroriëntatie gestart over de taken en dienstverlening van de SVB die moet leiden tot besluitvorming over de lange termijn ICT-behoefte.

In onderstaande tabel worden de rechtmatigheidsindicatoren voor UWV en SVB weergegeven.

Tabel 11.1 Indicatoren rechtmatigheid uitvoering ZBO’s

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Streefwaarde Begroting 2014	Verschil 2014
Rechtmatigheid UWV (in %)1	99,1	98,9	98,9	99,0	– 0,1
Rechtmatigheid SVB (in %)2	99,9	99,9	99,9	99,0	0,9

Tabel 11.2 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 11 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	454.688	445.088	481.338	– 36.250
Uitgaven	683.244	590.378	493.138	454.688	445.088	481.338	– 36.250
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	682.598	589.749	492.486	454.044	444.133	480.694	– 36.561
UWV	557.619	475.159	379.397	344.878	339.747	377.056	– 37.309
SVB	112.020	102.928	103.980	101.385	97.661	97.888	– 227
IB	7.177	6.310	6.476	7.781	6.725	5.750	975
RWI	5.782	5.352	2.633	0	0	0	0
Bijdrage aan nationale organisaties	646	629	652	644	955	644	311
LCR	646	629	652	644	955	644	311
Ontvangsten	318	3.563	5.817	6.289	6.522	0	6.522

Tabel 11.3 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 11 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Uitgaven	1.530.229	1.522.092	1.529.448	1.559.088	1.696.520	1.707.794	– 11.274
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	1.530.229	1.522.092	1.529.448	1.559.088	1.696.520	1.686.736	9.784
UWV	1.382.100	1.372.499	1.391.800	1.428.300	1.568.458	1.561.315	7.143
SVB	148.129	149.593	137.648	130.788	128.062	125.421	2.641
Nominaal	0	0	0	0	0	21.058	– 21.058
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

A. Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s

De Minister van SZW stelt de financiële kaders vast voor het UWV (inclusief het BKWI), de SVB en het IB, waarbinnen zij jaarplannen dienen op te stellen. In de jaarplannen nemen het UWV en de SVB een verdeling van de uitvoeringskosten naar wet op. Het realiseren van de geraamde uitvoeringskosten per wet is geen eigenstandig te bereiken doel. De Minister stuurt in eerste aanleg op het totaalbudget per organisatie. Uitgangspunt daarbij is dat de organisaties zelfstandig de uitvoering organiseren en over de realisatie op passende wijze via het jaarverslag verantwoording afleggen aan de Minister van SZW.

Budgettaire ontwikkelingen

In tabel 11.4 zijn de uitvoeringskosten van het UWV en de SVB toegedeeld aan de onderscheiden wetten. Deze toedeling is extracomptabel. Uitgangspunt voor de Minister van SZW is sturing op het totaalbudget.

Tabel 11.4 Extracomptabel overzicht begrotingsgefinancierde en premiegefinancierde uitvoeringskosten (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
UWV (incl. BKWI)	1.932.220	1.844.658	1.771.197	1.773.178	1.908.206	1.938.371	– 30.165
Begrotingsgefinancierd	550.120	472.159	379.397	344.878	339.747	377.057	– 37.309
IOW	1.566	250	250	200	1.325	625	700
Wajong	125.194	132.542	118.435	96.126	117.878	148.953	– 31.075
Re-integratie Wajong1	17.300	11.598	33.923	65.582	70.496	74.278	– 3.782
Basisdienstverlening	377.828	293.280	188.956	141.580	100.322	100.470	– 148
Wsw-indicatiestelling	18.400	24.599	28.533	22.048	21.965	24.859	– 2.894
Uitvoeringskosten WW 50+	–	–	–	10.200	19.550	19.450	100
Compensatieregeling musici en artiesten	–	–	–	0	11	0	11
BKWI	9.832	9.890	9.300	9.142	8.201	8.422	– 221
Premiegefinancierd	1.382.100	1.372.499	1.391.800	1.428.300	1.568.458	1.561.314	7.144
WAO	202.225	168.205	134.896	96.000	87.750	77.357	10.393
IVA	49.596	55.418	67.720	74.000	80.630	65.252	15.378
WGA	173.789	163.241	220.520	239.000	235.878	185.669	50.209
WAZ	13.000	8.000	4.000	3.000	3.242	4.087	– 845
WW	400.665	406.360	491.972	566.000	853.176	924.096	– 70.920
ZW	285.825	284.275	259.332	209.000	269.309	242.521	26.788
WAZO	26.000	28.000	26.360	24.000	13.148	27.267	– 14.119
Re-integratie WAZ/WAO/WIA/ZW1	33.000	26.000	36.000	45.000	42.725	35.065	7.660
Re-integratie WW1	198.000	233.000	151.000	167.000	0	0	0
Toevoeging aan bestemmingsfonds	–	–	–	5.300	– 17.400	0	– 17.400
SVB	259.149	251.797	241.078	232.173	225.723	223.310	2.413
Begrotingsgefinancierd	111.020	102.204	103.430	101.385	97.661	97.889	– 228
AKW	82.928	75.849	78.005	70.824	64.032	70.232	– 6.200
TOG	9.894	3.472	3.070	2.918	1.924	2.781	– 857
TAS	1.601	1.187	1.067	840	1.492	691	801
KOT/WKB	3.282	3.765	4.890	4.762	4.650	4.496	154
AIO	12.585	14.673	15.827	16.292	19.383	13.356	6.027
MKOB	730	3.258	571	900	459	667	– 208
Bijstand buitenland2	–	–	–	424	320	284	36
Overbruggingsregeling	–	–	–	4.425	3.082	3.082	0
Remigratiewet	–	–	–	–	2.319	2.300	19
Premiegefinancierd	148.129	149.593	137.648	130.788	128.062	125.421	2.641
AOW	123.934	127.433	118.577	114.509	116.454	112.815	3.639
Anw	24.195	22.160	19.071	16.279	11.608	12.606	– 998

B. Bijdrage aan nationale organisaties

Bij de LCR is € 0,3 miljoen meer uitgegeven dan begroot. Dit verschil wordt verklaard door loon- en prijsontwikkelingen en extra toegekende middelen voor het uitvoeren van extra werkzaamheden in het kader van de invoering van de Participatiewet. Dit laatste is via een budgettair neutrale herschikking binnen de begroting van SZW gerealiseerd.

C. Ontvangsten

De ontvangsten betreffen terugontvangsten in verband met afrekeningen van uitvoeringskosten van het UWV en de SVB.

12. Rijksbijdragen

Borgen van voldoende dekking in sociale fondsen.

De financiering van de sociale fondsen loopt hoofdzakelijk via premie-inning. In een aantal gevallen acht de overheid premieheffing niet wenselijk, bijvoorbeeld om te voorkomen dat premiepercentages blijvend toenemen en daarmee een evenwichtige koopkrachtontwikkeling in de weg staan. In andere gevallen acht de overheid financiering van een regeling via de algemene middelen passender, maar wordt wel gekozen voor uitvoering via de sociale fondsen. De sociale fondsen worden in dat geval via rijksbijdragen voorzien van voldoende financiering.

De Minister financiert de sociale fondsen uit de algemene middelen, al dan niet in aanvulling op premieheffing. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vaststelling van de hoogte van de rijksbijdragen aan de desbetreffende sociale fondsen;

• • Het betalen van de rijksbijdragen aan de sociale fondsen.

Tabel 12.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 12 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	8.041.464	11.353.370	11.102.706	250.664
Uitgaven	15.978.291	9.119.453	11.205.022	8.041.464	11.353.370	11.102.706	250.664
Bijdrage aan sociale fondsen	15.978.291	9.119.453	11.205.022	8.041.464	11.353.370	11.102.706	250.664
in kosten heffingskortingen AOW	3.090.200	3.374.800	3.380.700	1.659.300	2.000.000	1.695.200	304.800
in kosten heffingskortingen Anw	47.700	72.700	68.300	0	0	0	0
vermogenstekort Ouderdomsfonds	8.012.400	4.853.400	7.421.800	5.999.500	9.073.100	9.141.000	– 67.900
tegemoetkoming arbeidsongeschikten	281.130	266.600	265.202	315.260	208.480	207.654	826
tegemoetkoming AOW-gerechtigden	1.170.082	488.506	0	0	0	0	0
tegemoetkoming Anw-gerechtigden	20.685	17.433	15.541	12.904	9.336	8.879	457
rijksbijdrage spaarfonds AOW	3.312.596	0	0	0	0	0	0
zwangere zelfstandigen	43.498	46.014	53.479	54.500	62.454	49.973	12.481
Ontvangsten	1.000	55	37	510	169	0	169

A. Bijdrage aan sociale fondsen 41

Rijksbijdrage in de kosten van heffingskortingen (BIKK) AOW

Deze rijksbijdrage compenseert de gewijzigde premieopbrengst als gevolg van de invoering van de Wet inkomstenbelasting 2001. De hoogte van deze rijksbijdrage wordt jaarlijks aangepast aan de geraamde kosten van de heffingskortingen en wijzigingen van de belasting- en premietarieven in de eerste schijf.

Budgettaire ontwikkelingen

De BIKK AOW wordt bijna € 305 miljoen hoger vastgesteld dan bij de begroting geraamd. Dit wordt met name veroorzaakt door een verlaging van het tarief van de eerste schijf, waardoor de heffingskorting voor een groter deel neerslaat bij de AOW-premie. Hierdoor komen minder AOW-premies binnen. Hiertoe is in de begrotingsafspraken 2014 besloten. Dit besluit was nog niet bekend bij de publicatie van de begroting 2014.

Rijksbijdrage vermogenstekort Ouderdomsfonds

De uitgaven uit het Ouderdomsfonds worden grotendeels gedekt door de premie-inkomsten. De hoogte van de AOW-premie is echter wettelijk gemaximeerd om te voorkomen dat de groeiende AOW-uitgaven leiden tot een alsmaar stijgende AOW-premie en een onevenwichtige koopkrachtontwikkeling. Dit leidt echter tot een jaarlijks exploitatietekort in het Ouderdomsfonds. De rijksbijdrage Ouderdomsfonds is bedoeld om het exploitatietekort in het Ouderdomsfonds aan te vullen zodat er een neutrale kaspositie voor dit fonds bestaat.

Budgettaire ontwikkelingen

De rijksbijdrage vermogenstekort Ouderdomsfonds wordt € 67,9 miljoen lager vastgesteld dan in de begroting is geraamd. Deze bijstelling is het saldo van een verrekening van het eenmalige vermogensoverschot uit 2013 van € 110 miljoen, € 234 miljoen hogere baten en € 276 miljoen hogere uitkeringslasten.

Rijksbijdrage tegemoetkoming arbeidsongeschikten

De Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) is vanaf 2014 afgeschaft. De regeling van de tegemoetkoming arbeidsongeschikten is overgeheveld van de Wtcg naar de WIA, de Wajong, de WAZ en de WAO. De tegemoetkomingen voor de categorieën WIA, WAZ en WAO worden gefinancierd uit een rijksbijdrage die in het Toeslagenfonds wordt gestort. De tegemoetkomingen voor Wajonggerechtigden worden verantwoord op beleidsartikel 4.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie van deze rijksbijdrage komt nagenoeg overeen met de begrote uitgaven.

Rijksbijdrage tegemoetkoming Anw-gerechtigden

De rijksbijdrage tegemoetkoming Anw-gerechtigden dient ter financiering van de in artikel 9 verantwoorde tegemoetkoming Anw.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie van deze rijksbijdrage komt nagenoeg overeen met de begrote uitgaven.

Rijksbijdrage zwangere zelfstandigen (ZEZ)

De regeling Zelfstandig en Zwanger voorziet sinds juni 2008 in een uitkering aan zelfstandigen voorafgaand aan en volgend op de bevalling. Deze regeling wordt gefinancierd via een rijksbijdrage aan het Arbeidsongeschiktheidsfonds (Aof). Ook de uitkeringen voor zwangere alfahulpen lopen in de rijksbijdrage mee. In deze rijksbijdrage zijn daarnaast de uitvoeringskosten van het UWV opgenomen.

Budgettaire ontwikkelingen

De rijksbijdrage ZEZ wordt € 12,5 miljoen hoger vastgesteld dan bij de begroting geraamd. Dit wordt veroorzaakt doordat het aantal uitkeringen aan zwangere zelfstandigen hoger is uitgevallen en is daarnaast het gevolg van een nabetaling over 2013.

B. Ontvangsten

De ontvangsten hebben betrekking op de afrekening met het UWV van de uitvoeringskosten ZEZ over 2013.

13. Integratie en maatschappelijke samenhang

De overheid bevordert de maatschappelijke samenhang en sociale stabiliteit door participatie en inburgering van iedereen met een migrantenachtergrond. Resultaat is dat genoemde personen, net als iedere andere burger, zelfredzaam zijn en – naar vermogen – deelnemen aan de samenleving.

Bij het integratiebeleid ligt de nadruk op de participatie van de individuele migrant, waarbij een beroep op de migrant gedaan wordt om middels de in Nederland aanwezige kansen en mogelijkheden zijn of haar capaciteiten ten volle te benutten. Ten aanzien van het maatschappelijk verkeer is het uitgangspunt dat migranten de in Nederland geldende normen en waarden erkennen.

De Minister stimuleert met behulp van financiële instrumenten de zelfredzaamheid en deelname aan de samenleving van arbeidsmigranten. Hij financiert inkomensondersteuning met een sociaal leenstelsel en een uitkeringsregeling (remigratieregeling). Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het participatie- en inburgeringstelsel;

• • De visie en samenhang van het integratiebeleid en de daarvoor benodigde kennis;

• • Het aanspreken van de vakdepartementen op hun verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat reguliere voorzieningen toegankelijk en effectief zijn voor alle burgers;

• • De uitvoering van de Remigratiewet, de Wet inburgering en de Wet inburgering buitenland.

De in 2014 met het beleid beoogde resultaten en prestaties zijn goeddeels gerealiseerd. Het betreft onder meer de invoering van het nieuwe inburgeringsexamen per 1 november 2014, en als onderdeel daarvan de introductie van een arbeidsmarktmodule; het uitvoeren van een pilot rond de participatieverklaring, waarvan de evaluatie in de 1^e helft 2015 volgt; de ontwikkeling en implementatie van een kwaliteitskader moskee-internaten en het mede ter invulling van de motie Azmani – Yücel 42 – aanbieden van het voorstel van wet op de de Jeugdverblijven43 aan de Tweede Kamer, die een vorm van wettelijk toezicht introduceert op genoemde internaten.

Daarnaast is vanaf 1 juli 2014 een gewijzigde Remigratiewet van kracht, waarmee onder meer de basisvoorzieningen worden beëindigd, de doelgroep beperkt wordt en de leeftijdsgrens voor aanvragen verhoogd is. In 2014 is tevens het besluit genomen tot beïndiging van de subsidierelatie met Forum per 1 januari 2015 en is een bijdrage ter beschikking gesteld voor de afbouw hiervan, inclusief een sociaal plan. Met in het 2014 ontwikkelde Actieplan Integrale Aanpak Jihadisme zet het kabinet stevig in op het ontkrachten van radicalisering en extremisme. De Tweede Kamer is met de brief van 12 november over dit actieplan geïnformeerd 44. Met name voor het preventieve deel van het plan ligt de verantwoordelijkheid bij het Ministerie van SZW.

Uit in 2014 verschenen onderzoek (Jaarrapport integratie 2013, Participatie van Migranten op de arbeidsmarkt, SCP 2014a 45; Jaarrapport Integratie 2014, CBS 2014 46) bleek dat de economische recessie migranten aanzienlijk harder raakt dan de allochtone bevolking. Dit is bijvoorbeeld zichtbaar in de sneller oplopende werkloosheid. Mede naar aanleiding van de conclusie van het SCP dat tekortschietende «soft skills» en discriminatie bij werving en selectie hiervoor een verklaring vormen, zet SZW extra in op de verbetering van het traject van school naar werk en op discriminatiebestrijding. De onderzoeksbevindingen (SCP 2014a en Ervaren discriminatie in Nederland, SCP 2014b47) hebben er tevens toe geleid dat een instrument wordt ontwikkeld om arbeidsdiscriminatie bij werving en selectie te monitoren.

Uit een door Regioplan 48 uitgevoerde evaluatie blijkt dat de verhoging van het taalniveau voor de Wet Inburgering Buitenland ertoe heeft geleid dat minder kandidaten slagen voor het examen, maar dat zij die slagen op alle onderdelen (luisteren, lezen, schrijven en spreken) significant hoger scoren dan bij het examen oude stijl en dat zij hun inburgering in Nederland vaker succesvol en ook zichtbaar sneller afronden.

Tabel 13.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 13 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	87.409	97.515	121.521	– 24.006
Uitgaven	–	–	238.495	95.434	94.761	121.521	– 26.760
Inkomensoverdrachten	–	–	0	0	40.761	35.303	5.458
Remigratieregeling	–	–	0	0	39.266	33.803	5.463
Inburgering	–	–	0	0	1.495	1.500	– 5
Subsidies	–	–	12.198	13.016	8.504	6.762	1.742
Forum	–	–	5.885	5.795	5.546	5.730	– 184
LOM	–	–	3.280	6.191	326	0	326
Vluchtelingenwerk	–	–	3.033	1.030	1.030	1.032	– 2
Overige subsidies	–	–	–	–	1.602	0	1.602
Opdrachten	–	–	10.102	16.843	12.504	23.821	– 11.317
Programma inburgering	–	–	8.523	11.037	5.721	10.127	– 4.406
Programma integratie	–	–	1.579	4.103	5.083	11.994	– 6.911
Remigratie	–	–	0	1.703	1.700	1.700	0
Bijdrage aan mede-overheden	–	–	166.776	0	0	0	0
Gemeenten	–	–	166.776	0	0	0	0
Bijdrage aan agentschappen	–	–	4.201	11.000	7.950	9.300	– 1.350
DUO	–	–	4.201	11.000	7.950	9.300	– 1.350
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	–	–	41.061	51.605	8.759	9.090	– 331
SVB	–	–	36.852	38.156	0	0	0
COA	–	–	4.209	13.449	8.759	9.090	– 331
Leningen	–	–	4.157	2.970	16.283	37.245	– 20.962
DUO	–	–	4.157	2.970	16.283	37.245	– 20.962
Ontvangsten	–	–	3.578	178.858	7.933	4.425	3.508

A. Inkomensoverdrachten

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven in het kader van de Remigratieregeling zijn in 2014 € 5,5 miljoen hoger uitgevallen dan begroot. Dit is het gevolg van de per 1 juli 2014 in werking getreden wijziging van de Remigratieregeling, waardoor op termijn minder mensen een Remigratievoorziening krijgen. In 2014 heeft dit echter eerst geleid tot een stijging van het aantal te verstrekken voorzieningen aan personen die in de eerste helft van het jaar nog volgens de oude voorwaarden een aanvraag indienden.

Beleidsrelevante kerncijfers

Resultaten van het beleid op het punt van de remigratie worden uitgedrukt in het aantal remigranten met een periodieke uitkering.

Tabel 13.2 Kerncijfers Remigratie 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Aantal remigranten met een periodieke uitkering, inclusief nihil uitkeringen (x 1.000, ultimo)2	12	13	14	13	1

B. Subsidies

Bij de subsidies is € 1,7 miljoen meer uitgegeven dan begroot. De komt doordat aan Forum een incidentele subsidie uit de post overige subsidies werd verstrekt in het verband met de afbouw van dit instituut. Aan het Landelijk Overleg Minderheden is een eveneens in verband met een afbouwtraject aanvullende subsidie verstrekt. Dit betekent dat er in 2015 minder aan subsidie zal worden uitgekeerd aan deze organisatie.

C. Opdrachten

C1. Programma Inburgering

Budgettaire ontwikkelingen

Op het programma inburgering is € 4,4 miljoen minder uitgegeven dan begroot. Dit hangt samen met vertraging in de aanbesteding van twee opdrachten in het kader van het nieuwe inburgeringsexamen. De betaling van de kosten zal daardoor pas in 2015 plaatsvinden.

Beleidsrelevante kerncijfers

De kerncijfers op het terrein van de inburgering betreffen de op dit beleidsterrein bereikte resultaten en zijn niet direct te koppelen aan de budgettaire ontwikkelingen op dit terrein. De uitgaven betreffen namelijk het ontwikkelen en beheren van het inburgeringssysteem. De kerncijfers hebben zowel betrekking op het aantal (geslaagde) inburgeraars, voorbereiding op inburgering en maatschappelijke begeleiding betreffende asielgerechtigde nieuwkomers als op het sociaal leenstelsel. Vanaf 1 januari 2013 zijn nieuwkomers zelf verantwoordelijk voor hun inburgering en de bekostiging daarvan. Voor dit laatste kunnen zij een lening aanvragen bij DUO. Asielgerechtigden kunnen aanspraak maken op een voorziening voor hun inburgering. Dat loopt eveneens via het leenstelsel. De lening behoeft dan echter – onder voorwaarden – niet terugbetaald te worden. Met name door de sterke stijging van het aantal asielmigranten komt de realisatie van het aantal door DUO verstuurde kennisgevingen, het aantal toegekende leningen en het aantal asielgerechtigden dat heeft deelgenomen aan de voorinburgering van COA een stuk hoger uit dan de raming.

Tabel 13.3 Kerncijfers Inburgering

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Inburgeringsplichtige nieuwkomers die een kennisgeving van DUO krijgen (x 1.000)1	–2	11	19	15	4
Inburgeraars die slagen voor het inburgeringexamen of NT2-examen (x 1.000)1	23	17	13	10	3
Asielgerechtigde nieuwkomers die hebben deelgenomen aan de voorbereiding op inburgering in de opvang van de COA (x 1.000) 3	2,1	2,6	5,6	4,0	1,6
Asielgerechtigde nieuwkomers die deelnemen aan de maatschappelijke begeleiding door gemeenten (x 1.000)3	–2	1,7	5,9	5,0	0,9
Aantal aan inburgeraars toegekende leningen (x 1.000)1	0,9	2,6	9,8	7,0	2,8

C2. Programma Integratie

Budgettaire ontwikkelingen

Op het programma Integratie is € 6,9 miljoen minder uitgegeven dan begroot. Dat is met name veroorzaakt door de latere aanbesteding van een aantal (onderzoeks)opdrachten als gevolg van een langere dan voorziene voorbereidingstijd. De uitgaven die met deze opdrachten verband houden, vinden nu pas in 2015 plaats. Ook is een aantal opdrachten niet doorgegaan.

Beleidsrelevante kerncijfers

De mate van realisatie van het integratiebeleid wordt afgemeten aan de ontwikkeling van drie kerncijfers. Het streven is er daarbij op gericht dat alle bevolkingsgroepen in Nederland op genoemde indicatoren evenredig participeren.

Tabel 13.4 Kerncijfers Integratiebeleid 1

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014
Percentage nettoarbeidsparticipatie van de bevolking 15 tot 75 jaar2
Niet-westerse migranten	58	56	55
Autochtone Nederlanders	68	67	67
Verschil	– 10	– 11	– 12
Percentage met startkwalificatie van de niet-schoolgaande bevolking 15 tot 75 jaar2
Niet-westerse migranten 2e generatie	71	72	72
Autochtone Nederlanders	69	70	71
Verschil	2	2	1
Aantal verdachten per 1.000 van de bevolking van 12 jaar en ouder
Niet-westerse migranten	33	30	–3
Autochtone Nederlanders	9	8	–3
Verschil	– 24	– 22	–3

C3. Remigratie

De uitgaven betreffen een bijdrage aan het Nederlands Migratie Instituut ten behoeve van de voorlichting van (mogelijke) remigranten en zijn conform het begrote bedrag.

D. Bijdrage aan agentschappen

De uitgaven aan DUO voor de organisatie van inburgeringsexamens (binnen- en buitenland), de uitvoering van taken in het kader van het leenstelsel en informatievoorziening aan inburgeraars zijn € 1,35 miljoen lager uitgekomen dan het begrote bedrag. Oorzaak hiervan is dat de geraamde uitgaven voor de ontwikkeling van de nieuwe onderdelen van het inburgeringsexamen en de organisatie in het buitenland deels zijn verschoven naar 2015.

E. Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s

De uitgaven aan COA zijn een vergoeding voor de taken in het kader van de voorinburgering en de maatschappelijke begeleiding die via gemeenten wordt geboden. In 2014 is het aantal asielmigranten fors toegenomen. Dat heeft in 2014 nog niet geleid tot extra uitgaven. Die worden in 2015 en 2016 verwacht.

F. Leningen

Hoewel het aantal toegekende leningen hoger is dan de raming, is in 2014 € 21 miljoen minder uitgegeven dan begroot. Reden hiervan is dat het gemiddeld opgenomen bedrag achterblijft bij het geraamde bedrag, wat waarschijnlijk samenhangt met de driejaars periode waarbinnen het inburgeringsdiploma behaald moet zijn. Het geld kan daardoor ook in latere jaren worden opgenomen.

G. Ontvangsten

De ontvangsten komen in 2014 € 3,5 miljoen hoger uit dan begroot. Dit kan onder meer verklaard worden uit nagekomen en laatste betalingen door gemeenten als gevolg van de afrekening in het kader van het voormalig inburgeringsstelsel. Voorts zijn er niet voorziene ontvangsten van het UWV die verband houden met de remigratieregeling. Ten slotte zijn er nog laatste terugbetalingen van leningen die op grond van het inburgeringsstelsel 2007 zijn verstrekt.

5. NIET-BELEIDSARTIKELEN

96. Apparaatsuitgaven kerndepartement

Op dit artikel worden alle personele en materiële uitgaven en ontvangsten van het Ministerie opgenomen. In beleidsartikel 11 zijn de bijdragen aan de ZBO’s verder toegelicht. Voor een uitgebreide toelichting op de agentschappen wordt verwezen naar hoofdstuk 9 van dit jaarverslag.

Tabel 96.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 96 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	250.629	256.278	285.829	– 29.551
Uitgaven	252.042	239.556	242.137	251.182	250.857	285.829	– 34.972
Personele uitgaven	–	–	164.702	180.005	179.912	176.600	3.312
• waarvan eigen personeel	–	–	159.054	174.308	173.719	172.407	1.312
• waarvan externe inhuur	–	–	3.040	3.269	3.470	1.458	2.012
• waarvan postactieven	–	–	2.608	2.428	2.723	2.735	– 12
Materiële uitgaven	–	–	77.435	71.177	70.945	109.229	– 38.284
• waarvan ICT	–	–	13.385	14.084	13.004	14.587	– 1.583
• waarvan bijdrage aan SSO's	–	–	38.614	44.592	46.394	81.287	– 34.893
• waarvan overige materiële uitgaven	–	–	25.436	12.501	11.547	13.355	– 1.808
Ontvangsten	6.675	8.030	12.542	9.744	4.761	3.500	1.261

A. Personele en materiële uitgaven

A1. Personeel

De hogere uitgaven worden onder andere verklaard doordat er in de loop van 2014 nieuwe taken, met name bij de Inspectie SZW, zijn bijgekomen.

A2. Externe inhuur

Het verschil tussen de begroting en de realisatie wordt verklaard doordat bij het opstellen van de begroting nog niet bekend was hoeveel budget er benodigd was. In de loop van het jaar is dit budget aangevuld. De realisatie van € 3,5 miljoen blijft binnen de verwachting van € 4 miljoen die in de toelichting op de begroting (op blz. 112) genoemd is.

A3. Postactieven

De gerealiseerde uitgaven komen overeen met de in de begroting geraamde uitgaven.

A4. ICT

De onderuitputting heeft voor het grootste deel betrekking op in 2014 geleverde producten en diensten waarvan de betaling in 2015 zal plaatsvinden.

A5. Bijdrage aan SSO’s

Het verschil wordt met name verklaard door het naar 2015 verschuiven van het voor de afkoop van de boekwaarde van het huidige pand beschikbare bedrag vanwege het uitstellen met een jaar van de verhuizing van SZW naar De Resident.

A6. Overige materiële uitgaven

Het verschil is een saldo van herschikkingen binnen artikel 96 en met andere beleidsartikelen, overboekingen met andere departementen, uitdeling van loon- en prijsontwikkeling en onderuitputting.

B. Ontvangsten

In de loop van 2014 zijn enkele bedragen ontvangen waar in de begroting geen rekening mee was gehouden. Dit gaat met name om een teruggave door de Belastingdienst van de betaalde WAO/WIA-premie in 2013 en om vergoedingen voor detacheringen.

Tabel 96.2 Totaaloverzicht apparaatsuitgaven/kosten inclusief agentschappen en ZBO’s/RWT’s (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Totaal apparaatsuitgaven Ministerie	2.486.667	2.374.357	2.286.971	2.277.543	2.404.112	2.468.179	– 64.067
Kerndepartement	252.042	239.556	242.137	251.182	250.857	285.829	– 34.972
Totaal apparaatskosten agentschap	29.238	30.385	31.350	19.509	19.091	14.920	4.171
Agentschap SZW	18.067	21.516	21.741	19.509	19.091	14.920	4.171
Inspectie werk en inkomen1	11.171	8.869	9.609	0	0	0	0
Totaal apparaatskosten ZBO’s 2 en RWT’s	2.205.387	2.104.416	2.013.484	2.006.852	2.134.164	2.167.430	– 33.266
UWV	1.938.349	1.847.272	1.767.835	1.769.181	1.908.187	1.938.371	– 30.184
SVB	259.861	250.834	239.173	229.890	219.405	223.309	– 3.904
IB	7.177	6.310	6.476	7.781	6.572	5.750	822

Bovenstaande tabel bevat een totaaloverzicht van alle apparaatsuitgaven van het departement en alle apparaatskosten van de agentschappen en de ZBO’s/RWT’s die onder de verantwoordelijkheid van het Ministerie van SZW vallen. De toelichting op de ontwikkeling bij het kerndepartement is te vinden bij tabel 96.1. Zie beleidsartikel 11 en bijlage 4 voor een toelichting op de ZBO’s/RWT’s en hoofdstuk 9 voor de agentschappen.

Tabel 96.3 Bezettingsoverzicht (fte)

	2010	2011	2012	2013	2014
Bezetting ultimo	2.398	2.259	2.153	2.184	2.254

Na verwerking van de voor 2014 geldende taakstelling in fte is de bezetting van SZW ultimo 2014 ten opzichte van ultimo 2013 per saldo toegenomen vanwege een uitbreiding van taken. Deze uitbreiding doet zich voor bij het Agentschap SZW (uitvoering sectorplannen) en de Inspectie SZW (aanpak schijnconstructies, businesscase grote constructies en gefingeerde dienstverbanden en de aanpak van declaratiefraude in de zorg).

Tabel 96.4 Extracomptabele tabel invulling taakstelling regeerakkoord Rutte/Asscher (x € 1.000)

	2016	2017	2018	Structureel
Departementale taakstelling (totaal)	23.354	52.803	64.978	64.978
Kerndepartement	3.354	7.703	9.378	9.378
Agentschappen totaal	0	0	0	0
Agentschap SZW	0	0	0	0
ZBO’s totaal	20.000	45.100	55.600	55.600
UWV (inclusief BKWI)	17.700	39.700	48.900	48.900
SVB	2.300	5.400	6.700	6.700

Concrete maatregelen voor invulling van de taakstelling 2016–2018

97. Aflopende regelingen

Voor de financiële afwikkeling en verantwoording van een aantal aflopende regelingen is in de begroting een afzonderlijke voorziening getroffen.

Tabel 97.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 97 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	799	0	0	0
Uitgaven	8.836	5.396	7.952	929	0	0	0
Programma-uitgaven	8.836	5.396	7.952	929	0	0	0
Aflopende regelingen	8.836	5.396	7.952	929	0	0	0
Ontvangsten	5.782	16.120	426	510	4	0	4

A. Programma-uitgaven

Het gaat hier om nadeclaraties of vergoedingen van nabetalingen op grond van gerechtelijke uitspraken (bezwaar- en beroepsprocedures) naar aanleiding van geschillen in het verleden. Er zijn in 2014 geen uitgaven gedaan.

B. Ontvangsten

De ontvangsten hebben betrekking op terugvorderingen Regeling Schoonmaakdiensten Particulieren en loonkostensubsidies.

98. Algemeen

Op dit artikel worden niet naar beleidsartikelen toe te rekenen budgetten verantwoord.

Tabel 98.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 98 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	59.313	42.548	48.804	– 6.256
Uitgaven	44.747	47.615	51.512	60.050	39.442	48.804	– 9.362
Subsidies	387	10	8	275	244	0	244
Subsidies	387	10	8	275	244	0	244
Opdrachten	18.650	14.084	11.042	18.218	14.271	30.605	– 16.334
Handhaving	2.007	1.117	454	589	851	18.359	– 17.508
Opdrachten overig	16.643	12.967	10.588	17.629	13.420	12.246	1.174
Bekostiging	0	3.935	2.490	2.626	2.260	2.400	– 140
Uitvoeringskosten Caribisch Nederland	0	3.935	2.490	2.626	2.260	2.400	– 140
Bijdrage aan medeoverheden	3.589	5.005	5.349	5.484	5.633	0	5.633
Verzameluitkering SZW	3.589	5.005	5.349	5.484	5.633	0	5.633
Bijdrage aan agentschappen	20.208	22.593	30.822	31.758	15.352	13.599	1.753
Inspectie Werk en Inkomen	11.368	9.652	10.100	9.715	0	0	0
Agentschap SZW	8.431	12.778	20.616	21.934	14.898	13.090	1.808
Agentschap NL	409	163	106	109	454	109	345
Agentschap Dienst Regeling	–	–	–	–	0	400	– 400
Bijdrage aan andere begrotingen	1.913	1.988	1.801	1.689	1.682	2.200	– 518
Bijdrage aan andere begrotingen	1.913	1.988	1.801	1.689	1.682	2.200	– 518
Ontvangsten	342	0	2.470	25.812	9.779	0	9.779

A. Subsidies

Het budget voor subsidies is gedurende de begrotingsuitvoering door middel van budgettair neutrale herschikkingen toegevoegd aan artikel 98. De gerealiseerde uitgaven hebben betrekking op subsidies aan de Stichting van de Arbeid voor voorbereidingskosten sectorpilots vangnetters en aan de VNG voor de Gezamenlijke Backoffice Inkomensvoorzieningen.

B. Opdrachten

B1. Handhaving

Van het handhavingsbudget op artikel 98 (€ 18,4 miljoen) is gedurende de begrotingsuitvoering € 15,7 miljoen naar andere budgetten overgeboekt, namelijk naar handhavingsbudgetten en budgetten voor voorlichting op andere artikelen, de Verzameluitkering SZW, het Inlichtingenbureau, en de apparaatsuitgaven op artikel 96. Daarnaast is € 1,1 miljoen overgeboekt naar het Ministerie van BZK ten behoeve van het project electronische identiteit. Van het resulterende budget (€ 1,6 miljoen) is € 0,7 miljoen niet uitgegeven.

B2. Opdrachten overig

De realisatie op het budget voor overige opdrachten is € 1,2 miljoen hoger dan begroot. Dit is toe te schrijven aan het door de Hoge Raad verworpen cassatieberoep in de zaak tegen Fabricom (uitvoering programma doelstelling 3 van het ESF).

C. Bekostiging

De gerealiseerde uitgaven van de RCN-unit sociale zaken komen nagenoeg overeen met de begrote uitgaven.

D. Bijdrage aan medeoverheden

De uitgaven hebben betrekking op de Verzameluitkering SZW. Met deze verzameluitkering is een bijdrage ten behoeve van de Regionale Centra Fraudebestrijding en de Landelijke expertisefunctie van de Regionale coördinatiepunten Fraudebestrijding via het Ministerie van BZK aan de betrokken gemeenten overgemaakt. De gerealiseerde uitgaven aan de Verzameluitkering SZW zijn € 5,6 miljoen hoger dan begroot, omdat de uitgaven in de begroting waren opgenomen in het handhavingsbudget. Dit bedrag is gedurende de begrotingsuitvoering naar de Verzameluitkering SZW overgeboekt.

E. Bijdrage aan agentschappen

E1. Agentschap SZW

De uitgaven aan het Agentschap SZW zijn € 1,8 miljoen hoger dan begroot als gevolg van hogere uitvoeringskosten voor de ESF-regelingen.

E2. Agentschap NL en Agentschap Dienst Regelingen

De agentschappen NL en Dienst Regelingen zijn gedurende de begrotingsuitvoering samengevoegd. De gerealiseerde uitgaven op het samengevoegde budget van € 0,509 miljoen zijn € 0,055 miljoen lager dan begroot.

F. Bijdrage aan andere begrotingen

De bijdrage aan het Ministerie van Financiën ten behoeve van controlewerkzaamheden is € 0,5 miljoen lager dan begroot.

Het verschil betreft minder controlekosten ADR van de Auditautoriteiten (€ 0,4 miljoen) en het doorschuiven van voorbereidingskosten van de nieuwe programmaperiode (2014–2020) naar volgend jaar (€ 0,1 miljoen).

G. Ontvangsten

De gerealiseerde ontvangsten hebben betrekking op:

• • de financiële afwikkeling van de Inspectie Werk en Inkomen (€ 4,0 miljoen);

• • een ontvangst van vier O&O-fondsen in verband met de afwikkeling van het faillissement van de Stichting Opleidingsfonds Groothandel (€ 3,2 miljoen);

• • door het Agentschap SZW terugbetaalde voorschotten in verband met een afrekening over 2013 van de uitvoering van Europese subsidieregelingen (€ 2,4 miljoen) en

• • diverse overige ontvangsten (€ 0,2 miljoen).

99. Nominaal en onvoorzien

Op dit artikel worden de uitgaven verantwoord voor onvoorziene uitgaven, loon- en prijsbijstelling.

Tabel 99.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 99 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Realisatie 2014	Begroting 2014	Verschil 2014
Verplichtingen	–	–	–	0	0	81.517	– 81.517
Uitgaven	0	0	0	0	0	81.517	– 81.517
Overige beleidsuitgaven	0	0	0	0	0	81.517	– 81.517
Onvoorzien	0	0	0	0	0	81.517	– 81.517
Loonbijstelling	0	0	0	0	0	0	0
Prijsbijstelling	0	0	0	0	0	0	0

A. Overige beleidsuitgaven

Onvoorzien

De grondslag voor dit onderdeel ligt in de Comptabiliteitswet, waarin de mogelijkheid bestaat een artikel voor onvoorziene uitgaven op te nemen. Gedurende de begrotingsuitvoering 2014 zijn diverse op dit artikel geparkeerde bedragen voor onder andere de implementatiekosten Participatiewet, kostendelersnorm in de AOW en AOW partnertoeslag overgeboekt naar beleidsartikelen en naar het Gemeentefonds. Een aantal toedelingen vanuit het Ministerie van Financiën voor eindejaarsmarge en voor loon- en prijsbijstelling is aanvankelijk op artikel 99 geparkeerd. Een deel van deze toedelingen is later naar de beleidsartikelen overgeboekt. Het restant van het beschikbare budget in 2014 is gebruikt ter dekking van uitvoeringsproblematiek SZW. Uiteindelijk bleef een bedrag van € 2,7 miljoen over waar geen beroep meer op is gedaan. Dit bedrag is in de 2^e suppletoire begroting afgeboekt.

6. BEDRIJFSVOERINGSPARAGRAAF

Inleiding

1. Rechtmatigheid

2. Totstandkoming beleidsinformatie

Essentieel is dat de Tweede Kamer juiste en goede informatie ontvangt over de ontwikkeling van de kerncijfers in de begroting en het jaarverslag. Daarom moet ook de niet-financiële informatie van goede kwaliteit zijn. In het jaarverslag is alle niet-financiële informatie voorzien van een eenduidige bronvermelding. De ordelijkheid, controleerbaarheid en deugdelijkheid van de informatie is geborgd door interne procedures en afspraken met de leveranciers van informatie.

3. Financieel beheer en materieelbeheer

Departementale bedrijfsvoering

Misbruik en oneigenlijk gebruik en frauderisico's

Binnen SZW is veel aandacht voor M&O-beleid. Er is op veel aspecten daarvan het nodige geregeld of wordt verbeterd. Een effectieve aanpak van fraude en misbruik is noodzakelijk voor het draagvlak van overheidsbeleid. Dat geldt voor zowel interne als externe risico’s.

Interne risico's

Externe risico's

Kinderopvangtoeslag en Wet op het kindgebonden budget

UWV

De Inspectie SZW stelde bij het jaarverslag UWV 2013 vast dat UWV zich in het kader van de financiële rechtmatigheid nog niet verantwoord had over de toereikendheid van het M&O-beleid. SZW heeft UWV in de dechargebrief verzocht om dit bij het jaarverslag 2014 wel te doen, conform de voorschriften van de Regeling SUWI.

Algemene Rekenkamer

Open standaarden

ICT-producten en -diensten van boven de € 50.000 dienen in het inkoop- en aanbestedingsproces te voldoen aan de open standaardennorm. Hierbij is het pas-toe-of-leg-uit-principe van toepassing. In 2014 heeft SZW geen aanleiding gehad om af te wijken van de lijst met verplichte open standaarden. Er is conform de norm gehandeld.

Invoering van trekkingsrechten PGB door de SVB

4. Overige aspecten van de bedrijfsvoering

Verdeling macrobudget 2015 Participatiewet

Per 1 januari 2015 is de Participatiewet in werking getreden. De verdeling over de gemeenten van de gedecentraliseerde middelen zal plaatsvinden door een integratie-uitkering op grond van de Financiële verhoudingswet. Dit wordt tevens de juridische grondslag. Vooruitlopend daarop heeft SZW medio 2014 indicatief de te verwachten budgetten voor de gemeenten bekend gemaakt. Op dat moment ontbrak een formele juridische grondslag voor een formele toedeling. Het was van belang de budgetten tijdig bekend te maken, om de gemeenten in staat te stellen op de formele budgettoekenning te anticiperen.

Grote ICT-projecten

Betaalgedrag

Informatiebeveiliging

Subsidiebeheer

SZW maakt indien nodig gebruik van subsidies. Het beheer is over het algemeen op orde. Er zijn in 2014 bevindingen die aanleiding zijn voor scherpe aandacht voor subsidiebeheer in 2015. Het betreft onder andere het naleven van regels omtrent voorschotten en volledigheid van dossiers.

Agentschap SZW (AGSZW)

In 2014 is AGSZW doorgelicht in het kader van de Regeling Agentschappen. AGSZW herkent zich in het rapport en de daarin opgenomen aanbevelingen. AGSZW heeft met tevredenheid kennisgenomen van de constatering dat zij zowel binnen als buiten SZW een goede naam heeft, kostenbewust is en nadrukkelijk heeft bijgedragen aan een rechtmatige uitvoering van ESF. Uit de inmiddels vastgestelde Tarievennota 2015 blijkt dat AGSZW een aantal aanbevelingen al heeft overgenomen. In overleg met de eigenaar en de opdrachtgevers zullen de overige aanbevelingen ter hand worden genomen.

Caribisch Nederland

Op grond van de audit van de ADR van november 2014 kan worden geconcludeerd dat het financieel beheer op onderdelen nog verdere verbetering behoeft. De audit wees onder meer uit dat de applicatie voor de Wet ziekteverzekering BES en de Wet ongevallenverzekeringen BES niet geheel accuraat werkt. Dit probleem is onder de aandacht gebracht van de leverancier. Totdat een oplossing gevonden is, worden eventuele fouten handmatig hersteld. Ook op andere punten van het financieel beheer zijn maatregelen ter verbetering in voorbereiding.

Audit Committee (AC)

Het AC heeft zich in 2014 allereerst gericht op risicomanagement en het borgen van de kwaliteit van de bedrijfsvoering van SZW. Naar aanleiding van het jaarverslag 2013 is in maart gesproken over het auditrapport 2013 van de ADR en over het auditplan voor 2014. In elk volgend AC heeft de ADR gerapporteerd over de voortgang van het auditplan en is het AC geïnformeerd over de lopende onderzoeken van de AR. Daarnaast heeft het AC eind 2013 zijn functioneren geëvalueerd. Naar aanleiding daarvan is besloten dat het AC de focus verbreedt naar de gehele wijze van besturing en bedrijfsvoering van het departement, inclusief de keten van beleid, uitvoering en toezicht. In 2014 is gestart met het bespreken van inhoudelijke gespreksthema’s, waarbij het AC een kritische zijlichtfunctie vervult ten aanzien van risico’s en sturingsvraagstukken in het brede domein van sociale zaken en werkgelegenheid.