Nr. 8 NOTA NAAR AANLEIDING VAN HET VERSLAG

Inhoudsopgave			blz.
I.	ALGEMEEN		1
	1.	Inleiding	2
	2.	Het Verdrag en het Akkoord	4
	3.	Beleid	8
	4.	Gevolgen van de opzegging	12
	5.	Overgangsrecht	18
	6.	Associatierecht	19
	7.	Inwerkingtreding	20
	8.	Financiële effecten	21
	9.	Ontvangen commentaren	23
	10.	Overig	25

I. ALGEMEEN

Deze fracties geven aan nog enkele vragen en opmerkingen bij dit wetsvoorstel te hebben. In deze nota naar aanleiding van het verslag wordt ingegaan op de vragen en opmerkingen van de verschillende fracties over het onderhavige wetsvoorstel. Om vragen zoveel mogelijk in samenhang te beantwoorden is daarbij op een aantal plaatsen afgeweken van de volgorde van het verslag.

1. Inleiding

De leden van de VVD-fractie hebben vragen over het overgangsrecht. Deze leden vragen of het klopt dat het gevolg van opzegging van het verdrag is, dat uitkeringen die zijn ingegaan na ingang van de Wet Woonlandbeginsel in de sociale zekerheid, maar vóór de datum van opzegging van het verdrag, zullen worden gekort ten gevolge van toepassing van het woonlandbeginsel, maar dat deze wel continueren? Dit ten gevolge van de rechtszaken die de afgelopen jaren zijn gevoerd met Marokkaanse ingezetenen. Verder vragen deze leden of het klopt dat de export van kinderbijslag waarop het recht is ontstaan vóór ingang van de Wet Herziening export Kinderbijslag (Whek, Kamerstukken 33 162) continueert, maar dat de kinderbijslag met 40% wordt verminderd als het recht na ingang van de Wet Woonlandbeginsel is ontstaan? De Whek is op 1 januari 2015 in werking getreden. Deze wet heeft ten aanzien van Marokko nog geen gevolgen. Wanneer het voorliggende wetsvoorstel om het verdrag met Marokko op te zeggen is aangenomen worden vanaf het moment van buiten werkingtreden van het verdrag geen nieuwe uitkeringen op grond van de Algemene Kinderbijslagwet (AKW) naar Marokko geëxporteerd. Voor de AKW geldt dat de CRvB op 12 december 2014 uitspraak heeft gedaan in hoger beroep1. Voor Marokkaanse gerechtigden heeft de CRvB de Sociale Verzekeringsbank (SVB) in het ongelijk gesteld. De Centrale Raad van Beroep (CRvB) heeft geoordeeld dat artikel 5 van het verdrag met Marokko in de weg staat aan de toepassing van het woonlandbeginsel. Dit betekent dat het woonlandbeginsel in geval van Marokko niet op AKW-uitkeringen mag worden toegepast, zowel voor oude gevallen (het recht op uitkering is ingegaan vóór 1 juli 2012), als ook nieuwe gevallen (het recht op uitkering is ingegaan op of na 1 juli 2012, zijnde de datum van inwerkingtreding van de Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid).

Het niet kunnen toepassen van het woonlandbeginsel op AKW-uitkeringen voor Marokko voor oude en nieuwe gevallen heeft ook een weerslag op het toepassen van het woonlandbeginsel op uitkeringen op grond van de Algemene Nabestaandewet (Anw) en Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsongeschikten (WGA-vervolguitkering) en het daarbij gehanteerde onderscheid tussen oude en nieuwe gevallen. De CRvB heeft op 9 mei 2014 bepaald dat voor Marokkaanse weduwen die al Anw ontvingen vóór 1 juli 2012 (oude gevallen) het woonlandbeginsel niet mocht worden toegepast. Dat volgde uit artikel 5 van het verdrag met Marokko. Op basis van deze uitspraak is geconcludeerd dat het woonlandbeginsel tevens niet kon worden toegepast op de WGA-vervolguitkering waarvan het recht was ingegaan vóór 1 juli 2012. De uitspraak van de CRvB van 12 december 2014 betekent dat ook voor wat betreft nieuwe gevallen in de Anw en WGA in het geval van Marokko het woonlandbeginsel niet kan worden toegepast. Ook hier staat artikel 5 van het verdrag met Marokko aan in de weg. Dit betekent dat wanneer het verdrag wordt opgezegd, bijvoorbeeld per 1 januari 2016, Nederland lopende uitkeringen op grond van de Algemene nabestaandenwet (Anw) en de WGA-vervolguitkering dient door te betalen (te blijven exporteren) zonder toepassing van het woonlandbeginsel. Het woonlandbeginsel wordt in geval van Marokko wel nog toegepast op het kindgebonden budget. Dit is in lijn met de uitspraak van de rechtbank Rotterdam van 8 augustus 2014. Betrokkene heeft tegen deze uitspraak hoger beroep ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Naar verwachting volgt medio dit jaar een uitspraak.

Voorts heeft de regering zich tot op heden op het standpunt gesteld dat ieder kwartaal een nieuw recht op AKW ontstaat (de zogenaamde kwartaalsystematiek). Dit betekent dat wanneer het verdrag met Marokko wordt opgezegd, twee kwartalen na beëindiging van het verdrag de export van AKW voor lopende gevallen naar Marokko stopt. Dit is ook opgenomen in het voorliggende wetsvoorstel. Volgens de uitspraak van 12 december 2014 van de CRvB staat artikel 5 van het verdrag met Marokko aan de toepassing van de kwartaalsystematiek in de weg. Dit betekent in geval van Marokko dat AKW-rechten die zijn ingegaan voorafgaand aan de beëindiging van het verdrag met Marokko doorbetaald dienen te worden maximaal tot het kind 18 jaar is.

Leden van de VVD-fractie vragen voorts of de financiële gevolgen van het continueren van de export van AKW zijn meegenomen in de doorrekening van voorliggend wetsvoorstel. In voorliggend wetsvoorstel is rekening gehouden met lopende uitkeringen voor de AKW die per 1 januari 2016 komen te vervallen met een overgangstermijn van zes maanden. De financiële gevolgen hiervan zijn meegenomen voor deze periode waarbij rekening is gehouden met toepassing van het woonlandbeginsel. De situatie is echter veranderd door de uitspraak van de CRvB. De bestaande AKW-uitkeringen worden gecontinueerd zonder toepassing van de woonlandfactor en eindigen als het recht op kinderbijslag niet meer aanwezig is. De onderstaande tabel geeft de besparingen weer voor de nieuwe situatie bij opzegging van het verdrag. De structurele besparing wordt 18 jaar na opzegging van het verdrag bereikt als geen van de bestaande gevallen meer recht heeft op een uitkering. In vergelijking met de tabel uit de memorie van toelichting (MvT) is de besparing structureel hoger doordat de woonlandfactor niet meer mag worden toegepast bij de AKW. De besparing voor 2016 is daarentegen lager doordat huidige uitkeringen AKW volledig eerbiedigd worden.

Tabel 1. Te realiseren besparing op uitkeringslasten bij opzegging van het verdrag met Marokko (miljoen €)

	2016	2017	structureel
AKW	0,2	0,4	3,3
WKB	0,7	1,2	1,2
Totaal	0,9	1,6	4,5

De leden van de SP-fractie vragen of het voorliggende wetsvoorstel gezien moet worden als drukmiddel bij de onderhandelingen met Marokko en of voortzetting van het verdrag in aangepaste vorm de voorkeur heeft van de regering. Het heeft de voorkeur van de regering om het verdrag in gewijzigde vorm voort te zetten. Daarom is de Nederlandse regering ook in overleg getreden met Marokko tot aanpassing van het verdrag. Tegelijkertijd is de regering van mening dat een verdrag moet kunnen meegroeien met hervormingen van het socialezekerheidsstelsel. Omdat Marokko niet positief heeft gereageerd op de voorstellen van Nederland tot aanpassing van het verdrag, heeft de regering, na zorgvuldige afweging en rekening houdend met de wens van een meerderheid in uw Kamer, aan het parlement voorgesteld om over te gaan tot opzegging van het verdrag. De opzeggingswet is daarmee niet bedoeld als drukmiddel bij de onderhandelingen. Mocht Marokko echter alsnog bereid zijn afspraken te maken over de door Nederland gewenste wijzigingen van het verdrag dan kan de parlementaire procedure alsdan beëindigd worden.

2. Het Verdrag en het Akkoord

De leden van de D66-fractie vragen een feitenrelaas te geven over het verloop van de onderhandelingen en daarbij de momenten aan te geven waarop Nederland en Marokko gesproken hebben over het verdrag, wie er gesproken hebben, de onderhandelingsposities op die momenten en het «eindbod» van beide landen te vermelden. De leden van de PvdA-fractie vragen eveneens een toelichting te geven op de onderhandelingen en poging tot onderhandelingen en de stappen die daarin door zowel de Nederlandse als Marokkaanse regering zijn gezet met een toelichting op de gebeurtenissen tussen april 2011 en mei 2013 en vanaf mei 2013. De leden van de SP-fractie vragen welke data gesproken dan wel onderhandeld is met de Marokkaanse autoriteiten, op welk niveau en welke argumenten gewisseld zijn. De leden van de ChristenUnie-fractie vragen naar een toelichting en de redenen waarom het tijdens de laatste onderhandelingsronde en contacten in augustus en september niet gelukt is om overeenstemming te bereiken. Het kabinet Rutte I heeft in zijn regeerakkoord besloten tot stopzetten van de export van kinderbijslagen en kindgebonden budget en beperking van de werelddekking in de Zorgverzekeringswet (Zvw) tot het grondgebied van de Europese Unie, de Europese Economische Ruimte en Zwitserland (hierna: beëindiging werelddekking). Om dit te bewerkstelligen dienen de bilaterale sociale zekerheidsverdragen met een aantal landen, waaronder het verdrag met Marokko, te worden aangepast.

Opening onderhandelingen

Op 25 april 2011 heeft de Nederlandse ambassadeur in Marokko een brief van de Nederlandse Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de Marokkaanse autoriteiten overhandigd met het verzoek om spoedig onderhandelingen te starten over aanpassing van het bilaterale sociale zekerheidsverdrag. De Marokkaanse autoriteiten hebben daarop aangegeven dat het lastig zou zijn om op korte termijn onderhandelingen te starten. Op 23 augustus 2011 heeft een hoge ambtenaar van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid persoonlijk een brief van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan een Minister uit het Marokkaanse kabinet overhandigd. Hierbij is een toelichting gegeven op de Nederlandse voorgestelde wijzigingen en tevens een protocol tot wijziging van het verdrag overhandigd. Het wijzigingsprotocol voorzag in het stopzetten van de export van kinderbijslag en kindgebonden budget en beëindiging van de werelddekking bij tijdelijk verblijf in het kader van de Zorgverzekeringswet. Daarnaast is een toelichting gegeven op het woonlandbeginsel in de sociale zekerheid; op dat moment ging het nog om een voornemen van het kabinet. Op 14 en 15 november 2011 heeft een ambtelijke delegatie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een technische toelichting gegeven op de door Nederland gewenste verdragswijzigingen aan het Ministerie van Werkgelegenheid en Beroepsopleidingen in Marokko. Nederland heeft toen voorgesteld om na de vervroegde Marokkaanse parlementsverkiezingen en de vorming van een nieuwe Marokkaanse regering de onderhandelingen te starten. De Marokkaanse autoriteiten reageerden hier onverbindend op. Vanaf januari 2012 is herhaaldelijk op verschillende manieren gepoogd om de onderhandelingen met Marokko te starten. Zo heeft na lang aandringen van Nederlandse zijde op 29 maart 2012 een gesprek plaatsgevonden tussen de Nederlandse ambassadeur in Marokko en een Minister uit het Marokkaanse kabinet. De ambassadeur heeft op dat moment verzocht om spoedig formele verdragsonderhandelingen te starten. Op 9 mei 2012 vond een gesprek plaats tussen de Nederlandse ambassadeur en een Minister uit het Marokkaanse kabinet met hetzelfde verzoek. Vanwege het ontbreken van bereidheid van de Marokkaanse autoriteiten tot het starten van verdragsonderhandelingen heeft het kabinet in mei 2012 de voorbereidingen in gang gezet voor een wetsvoorstel tot goedkeuring van het voornemen tot opzegging van het verdrag. Op 22 augustus 2012 heeft een gesprek met de Marokkaanse Tijdelijk Zaakgelastigde op het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag plaatsgevonden met als doel om de onderhandelingen te starten. Ook informele contacten nadien leidden niet tot het gewenste resultaat. Aangezien de onderhandelingen niet van start konden gaan, is dit voor het kabinet aanleiding geweest zich op 30 november 2012 te beraden op de opstelling van Marokko en op de vraag welke consequenties het daaraan zou verbinden. Het kabinet is destijds tot de conclusie gekomen dat het een wetsvoorstel houdende de goedkeuring van het voornemen tot opzegging van het bilaterale sociale zekerheidsverdrag met Marokko zou indienen bij het parlement indien er geen bevredigende uitkomst van het overleg met Marokko zou zijn. Uw Kamer is hierover geïnformeerd via een brief van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.2

Verdragsonderhandelingen

De leden van de SP-fractie vragen welke andere EU-landen bilaterale sociale zekerheidsverdragen met Marokko hebben. Tevens vragen de leden van deze fractie of er andere landen zijn die recent verdragen hebben opgezegd en zo ja of die opzegging gevolgen heeft gehad voor de wederzijdse relaties. Daarnaast vragen de leden van de SP-fractie of er EU-landen zijn die nu in onderhandeling zijn met Marokko over opzegging van verdragen. Marokko heeft sociale zekerheidsverdragen gesloten met de volgende EU-landen: België (1968), Spanje (1979), Zweden (1980), Duitsland (1981), Denemarken (1982), Roemenië (1983), Portugal (1998), Frankrijk (2007) en Luxemburg (2006). Een in 1994 getekend verdrag met Italië moet nog door dit land worden geratificeerd. Onderhandelingen over wijziging van het sociale zekerheidsverdrag tussen België en Marokko bevinden zich voor zover bekend in een afrondende fase. Voor zover bekend is de inzet van België bij deze onderhandelingen anders dan de Nederlandse inzet. Opzegging is daarbij niet aan de orde. Ook ten aanzien van de andere genoemde bilaterale verdragen is hier voor zover bekend geen sprake van.

De leden van de SP-fractie vragen of de regering de stukken die gewisseld zijn in de contacten met Marokko naar de Tweede Kamer wil sturen. Omdat de besprekingen nog niet zijn afgerond acht de regering het niet opportuun deze correspondentie beschikbaar te stellen. Ik heb uw Kamer eerder in deze nota wel geïnformeerd over het verloop van de onderhandelingen en de standpunten die partijen ingenomen hebben.

3. Beleid

Leden van de fractie van de VVD vragen of het Associatiebesluit ook mogelijkheden biedt om de controle op de rechtmatigheid van uitkering die na opzegging van het verdrag nog naar Marokko moeten worden geëxporteerd, weer uit te breiden. Het Associatiebesluit bevat handhavings- en samenwerkingsbepalingen die administratieve en medische controle op de rechtmatigheid van sociale zekerheidsuitkeringen mogelijk maken. De onderhandelingen tussen de Europese Commissie en de Marokkaanse overheid over het Associatiebesluit zijn inmiddels afgerond en wachten op politiek akkoord door de Raad van Ministers van de Europese Unie. Na inwerkingtreding van het Associatiebesluit kan Nederland de handhavings- en samenwerkingsbepalingen van het Associatiebesluit inroepen om controle op de rechtmatigheid van sociale zekerheidsuitkeringen te bewerkstelligen, voor zover deze uitkeringen zijn verkregen op basis van het besluit. Daar waar een of meer lidstaten en Marokko dat wensen kunnen bilateraal aanvullende handhavingsbepalingen worden overeengekomen voor zover deze betrekking hebben op de reikwijdte van het besluit.

De leden van de PvdA-fractie vragen de regering een nadere toelichting te geven op de afweging die gemaakt is om te komen tot opzegging van het verdrag. De leden van de SP-fractie vragen in welke mate de gevolgen voor andere beleidsterreinen anders dan de sociale zekerheid zijn betrokken bij het kabinetsbesluit om het verdrag op te zeggen en in welke mate deze hebben meegewogen voor de keuze van opzegging. De leden van de SP-fractie vragen voorts een volledig overzicht te geven van welke gevolgen door de regering in de beschouwingen tot opzeggen van het verdrag zijn betrokken. De leden van de PvdA-fractie vragen of de regering kan ingaan op de mogelijke gevolgen voor de bilaterale relatie tussen Nederland en Marokko in de toekomst. De regering heeft zoals aangegeven in de memorie van toelichting een breed palet aan elementen betrokken bij haar afweging. Het gaat dan om de realisatie van de Nederlandse beleidsdoelen van stopzetten export kinderbijslag en kindgebonden budget en beëindigen van de werelddekking bij tijdelijk verblijf in het kader van de Zorgverzekeringswet, financiële effecten en de betrekkingen met Marokko in brede zin. Daarnaast zijn handhavingsaspecten meegewogen. Dit betreft het vervallen van de juridische basis voor de werkzaamheden van de attaché voor sociale zaken in Marokko voor zover het de controle op de rechtmatigheid van in Nederland verstrekte uitkeringen betreft op basis van de Participatiewet en de risico’s ten aanzien van de controle op de rechtmatigheid van geëxporteerde socialeverzekeringsuitkeringen, zoals het vervallen van de mogelijkheid om medische keuringen te laten uitvoeren door de Marokkaanse autoriteiten. Ook zijn meegewogen het vervallen van de aanwijsregels voor de toepasselijke wetgeving, bijvoorbeeld voor gedetacheerden, en de toekomstige socialezekerheidsrelatie tussen Marokko en de lidstaten van de Europese Unie op basis van het Associatiebesluit. Nu de Marokkaanse autoriteiten niet positief hebben gereageerd op de Nederlandse voorstellen heeft de regering, alles afwegende en rekening houdend met het standpunt van een meerderheid in het parlement, ervoor gekozen om over te gaan tot het indienen van een wetsvoorstel ter goedkeuring van het voornemen tot opzegging van het verdrag bij uw Kamer. De regering is van mening dat bilaterale sociale zekerheidsverdragen de ontwikkelingen in de stelsels van de verdragspartijen moeten kunnen volgen. Een verdrag is immers een afspiegeling van de stelsels van beide landen. Daarnaast heeft de regering geconstateerd dat het verdrag buiten de controles in het kader van de Participatiewet weinig voordelen biedt voor Nederland. Door verdragsopzegging worden de beleidsdoelen van stopzetting export kinderbijslag en kindgebonden budget en beëindiging werelddekking bij tijdelijk verblijf in het kader van de Zorgverzekeringswet gerealiseerd. Uiteindelijk heeft de regering afgewogen om niet te willen afzien van invoering van de door Nederland gewenste beleidsdoelen uit vrees voor mogelijke gevolgen waarvan niet valt in te schatten of die zich daadwerkelijk zullen voordoen. Het is niet de wens van de regering om de kwestie van het verdrag te verbreden naar andere terreinen waarop Marokko en Nederland samenwerken; Marokko en Nederland onderhouden al jarenlang een goede relatie. De regering hecht zeer aan deze relatie.

De leden van de D66-fractie verzoeken om een overzicht van het aantal uitleverings- of rechtshulpverzoeken dat aan Marokko is gedaan in de jaren 2011, 2012 en 2013. In onderstaand schema staan het aantal uitleverings- en rechtshulpverzoeken dat vanuit het Ministerie van Veiligheid en Justitie aan Marokko is verstuurd.

Soort procedure	2011	2012	2013
Uitlevering	1	5	0
Overdracht Strafvervolging (OVS)	1	1	1
Kleine rechtshulp (KLR)	59	75	82

De leden van de D66 fractie vragen voorts hoe vaak de Belastingdienst en de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD) in de jaren 2011, 2012 en 2013 informatieverzoeken of andere verzoeken aan Marokko hebben gedaan. Tevens vragen deze leden in welke mate dit heeft geleid tot navorderingen en het opleggen van boetes. Informatieverzoeken worden niet door de FIOD, maar door de Belastingdienst in de administratiefrechtelijke sfeer gedaan. De Belastingdienst heeft in de genoemde jaren alleen in het jaar 2012 één informatieverzoek aan Marokko gedaan. Dit heeft niet geleid tot een navordering of het opleggen van een boete. Rechtshulpverzoeken die betrekking hebben op fiscale strafrechtelijke onderzoeken worden gedaan onder de verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie. Er vindt geen aparte registratie plaats van fiscaal gerelateerde rechtshulpverzoeken.

Leden van de D66-fractie vragen of de regering schematisch uiteen wil zetten welke uitkeringen naar Marokko worden geëxporteerd in de situatie bij voortzetting van het verdrag; bij opzegging van het verdrag, mét het Associatiebesluit; en bij opzegging van het verdrag, zónder het Associatiebesluit.

Export uitkeringen naar Marokko bij
	1. voortzetting verdrag	2. opzegging verdrag met Associatiebesluit	3. opzegging verdrag zonder Associatiebesluit
AOW	Ja, bijzonderheden: – Gehuwden (50% WML) – Alleenstaanden (70%) – Met partner <65 (100%)/ stopt 1-1-2015 voor nieuwe gevallen	Ja, bijzonderheden: – Gehuwden (50% WML) – Alleenstaanden (70%) – Met partner <65 (100%)/ stopt 1-1-2015 voor nieuwe gevallen	Ja, bijzonderheden: – Personen met bestaande rechten blijven dezelfde uitkering ontvangen; – Voor nieuwe gerechtigden geldt tot maximaal 50% WML, (geen hogere bedrag alleenstaanden en partnertoeslag).
Anw	Ja	Ja	Nee, bijzonderheden: – maar personen met bestaande rechten blijven de uitkering ontvangen
WAO, WIA	Ja	Ja, bijzonderheden: – in principe alleen als arbeidsongeschiktheid voortvloeit uit beroepsziekte of arbeidsongeval. Dit onderscheid maakt Nederland echter niet.	Nee, bijzonderheden: – personen met bestaande rechten blijven de uitkering ontvangen
WAZ Tw ZW	Ja	Nee, bijzonderheden: – personen met bestaande rechten blijven de uitkering ontvangen.	Nee, bijzonderheden: – personen met bestaande rechten blijven de uitkering ontvangen
AKW	Ja	Nee, maar personen met bestaande rechten blijven de uitkering ontvangen	Nee, maar personen met bestaande rechten blijven de uitkering ontvangen
WKB	Ja	Nee, maar personen met bestaande rechten blijven de uitkering ontvangen voor twee kalenderkwartalen	Nee, maar personen met bestaande rechten blijven de uitkering ontvangen voor twee kalenderkwartalen

Verder vragen de leden van de D66-fractie waarom de regering er voor kiest om reeds nu het verdrag op te zeggen, en waarom wordt daar niet mee gewacht tot het Associatiebesluit definitief tot stand is gekomen. De regering heeft in haar afweging tot opzegging van het verdrag de totstandkoming van het Associatiebesluit meegenomen. De regering heeft hierbij geoordeeld dat het Associatiebesluit de regering geen aanleiding geeft om het voornemen tot opzeggen van het verdrag aan te houden. De beleidsdoelen van het stopzetten van de export van kinderbijslag en kindgebonden budget en beëindiging van werelddekking bij tijdelijk verblijf in het kader van de Zorgverzekeringswet kunnen door het opzeggen van het verdrag worden gerealiseerd, ook wanneer het Associatiebesluit van kracht is.

De leden van de SGP-fractie vragen waarom handhavingsbepalingen uit het Administratief Akkoord behorende bij het verdrag van kracht kunnen blijven wanneer het verdrag wordt opgezegd. In het verlengde hiervan vragen zij of de handhaving alleen ziet op uitkeringen die vóór opzegging zijn aangevangen. In artikel 35 van het Akkoord behorende bij het Verdrag met Marokko is overeengekomen dat in geval van opzegging van het Verdrag artikel 31a van het Akkoord van toepassing blijft. Artikel 31a ziet op de controle van de rechtmatigheid van geëxporteerde sociale zekerheidsuitkeringen ten aanzien van bijvoorbeeld «in leven zijn», leefvorm of inkomen. Deze handhavingsafspraken hebben enkel betrekking op uitkeringen die verkregen zijn op basis van het verdrag voordat het verdrag buiten werking is getreden.

Leden van de fractie van de SGP vragen waarom de export van nieuwe uitkeringen in het kader van de Participatiewet na opzegging van het verdrag voortduurt. De bijstandsuitkering is de voorziening die het sluitstuk vormt in het stelsel van sociale zekerheid. De kring der rechthebbenden bestaat uit iedere in Nederland woonachtige Nederlander en daaraan gelijkgestelde vreemdeling die rechtmatig verblijf houdt in Nederland en die hier te lande niet over de middelen beschikt om in de noodzakelijke kosten van bestaan te voorzien. Uit dit territorialiteitsbeginsel (de rechthebbende moet in Nederland wonen of verblijf houden) volgt dat de uitkeringen in het kader van de Participatiewet niet kunnen worden geëxporteerd. Dit is momenteel reeds van toepassing en opzegging van het sociale zekerheidsverdrag met Marokko zal daarin geen verandering brengen.

4. Gevolgen van de opzegging

De leden van de SP-fractie vragen de opvatting van de regering over het risico dat de Marokkaanse autoriteiten alle vormen van samenwerking of medewerking kunnen weigeren op het gebied van justitiële en economische samenwerking en zelfs de diplomatieke status van medewerkers van het Bureau Sociale Zaken in kunnen trekken. Zoals hierboven is aangegeven, is er een risico dat de in de vraag aangegeven gevolgen zich zullen voordoen. In hoeverre Marokko daadwerkelijk dergelijke maatregelen zal nemen is niet goed te voorspellen.

De leden van de SGP-fractie vragen de regering inzichtelijk te maken welke gevolgen de opzegging van het verdrag kan hebben voor het vreemdelingenbeleid ten aanzien van Marokkanen en in hoeverre de gedwongen terugkeer naar Marokko bemoeilijkt wordt door opzegging van het verdrag. De leden van de PvdA-fractie vragen voorts of opzegging van het verdrag de uitzetting van criminele immigranten raakt. De leden van de SGP-fractie vragen om een overzicht van het aantal Marokkanen dat de afgelopen jaren gedwongen is uitgezet. Terugkeer naar Marokko vindt voor het merendeel plaats op grond van originele documenten. Om voor de overige zaken terugkeer te kunnen realiseren, is de medewerking nodig van de Marokkaanse autoriteiten voor de bevestiging van de nationaliteit en de afgifte van een vervangend reisdocument (laissez-passer). Onder de vreemdelingen die naar Marokko worden uitgezet bevinden zich ook vreemdelingen met criminele antecedenten. Zoals hiervoor aangegeven heeft de diplomatieke vertegenwoordiging van Marokko in Nederland aangegeven dat de verdere medewerking aan gedwongen terugkeer sterk onder druk gezet wordt. Sinds enige tijd worden geen (vervangende) reisdocumenten meer afgegeven en hebben geen presentaties aan de Marokkaanse vertegenwoordigingen in Nederland meer plaatsgehad ter vaststelling van de identiteit en nationaliteit. Zoals gemeld aan uw Kamer heeft de Raad van State geoordeeld dat er sinds begin december 2014 geen zicht meer is op uitzetting van Marokkaanse vreemdelingen binnen een redelijke termijn. Nederland streeft ernaar de operationele terugkeersamenwerking voort te zetten en is hierover met Marokko in gesprek. In 2012, 2013 en in 2014 zijn respectievelijk circa 145, 110 en 75 personen uitgezet naar Marokko.

Gedetacheerden

De leden van de fracties van de PvdA, CDA en ChristenUnie vragen de regering aan te geven hoeveel gedetacheerde werknemers worden geraakt door opzeggen van het verdrag en wat hun mogelijkheden zijn om zich toch te verzekeren. In 2014 heeft de SVB 37 nieuwe detacheringsverklaringen afgegeven. Voor 14 verklaringen geldt dat deze over de jaargrens 2014–2015 heen doorlopen. Over de afgelopen jaren ligt het aantal verklaringen gemiddeld rond de 25. Door het wegvallen van het verdrag vervallen de aanwijsregels voor de toepasselijke wetgeving. Dit kan ertoe leiden tot werknemers in twee landen verzekerd zijn maar ook tot het ontbreken van verzekering. Een uitzondering geldt voor gedetacheerden op wie het Besluit uitbreiding en beperking volksverzekeringen 1999 en/of het Besluit uitbreiding en beperking kring verzekerden werknemersverzekeringen 1990 van toepassing is. Op deze gedetacheerden blijven de Nederlandse volksverzekeringen respectievelijk werknemersverzekeringen van toepassing. Kort gezegd betreft het hier Nederlandse ambtenaren en hun gezinsleden, Nederlanders in dienst van een publiekrechtelijke rechtspersoon en enige specifieke beroepen. Voor gedetacheerden die niet onder het Besluit uitbreiding en beperking volksverzekeringen 1999 vallen en die niet verzekerd zijn, is het mogelijk om, als zij aan de betreffende voorwaarden voldoen, op vrijwillige basis een voortzettingsverzekering af te sluiten voor de AOW en/of de Anw.

Zorgkosten

De leden van de fracties van de PvdA en het CDA vragen om een nadere duiding van de groep die geen vergoeding in het kader van de zorgkosten meer ontvangt. Op het gebied van de medische zorg bevat het verdrag twee verschillende regelingen. De ene regeling betreft de vergoeding van zorgkosten die Zvw-verzekerden maken bij tijdelijk verblijf in Marokko. De andere regeling betreft de vergoeding van zorg voor (niet Zvw-verzekerde) verdragsgerechtigden die in Marokko wonen. De regering gaat ervan uit dat de leden van de PvdA en CDA-fractie bij deze vraag doelt op de verdragsregeling inzake de vergoeding van zorgkosten die Zvw-verzekerden maken bij tijdelijk verblijf in Marokko. Dit aangezien in de volgende vraag geïnformeerd wordt naar de doelgroep van verdragsgerechtigden.

Voorts vragen de leden van de fracties van de PvdA en het CDA om een nadere toelichting te geven op de doelgroep voor de vergoeding voor medische zorg voor verdragsgerechtigden. Verdragsgerechtigden zijn mensen die in Marokko wonen en een Nederlands wettelijk pensioen ontvangen6 en hun in Marokko wonende gezinsleden. Een derde categorie verdragsgerechtigden betreft de in Marokko wonende gezinsleden van in Nederland werkende verzekerden («achtergebleven gezinsleden»). Op grond van het verdrag hebben verdragsgerechtigden recht op zorg in Marokko, voor rekening van Nederland. Verdragsgerechtigden betalen hiervoor een «verdragsbijdrage» aan het Zorginstituut Nederland. Omdat deze mensen niet in Nederland wonen of werken, zijn zij niet verzekerd voor de Zvw. Zij ontlenen hun recht op zorg in Marokko uitsluitend aan het verdrag. Na opzegging van het verdrag moet – op grond van het in het verdrag opgenomen overgangsrecht – de zorg ten laste van Nederland voor de op dat moment bestaande groep verdragsgerechtigden worden voortgezet. Voor nieuwe groepen vervalt het verdragsrecht op zorg. Zij zijn dan aangewezen op de nationale wetgeving in Marokko of zij zullen op een andere manier in een financiële dekking van hun zorgkosten moeten voorzien. Op grond van de Remigratiewet kunnen zij, indien zij aan de daarvoor gestelde voorwaarden voldoen, aanspraak maken op een tegemoetkoming in de kosten van een particuliere ziektekostenverzekering.

Handhaving

De leden van de D66-fractie vragen hoeveel vermogenscontroles er in het kader van de voormalige Wet Werk en Bijstand (thans Participatiewet) in 2011, 2012 en 2013 in Marokko zijn uitgevoerd. In de jaren 2011, 2012 en 2013 zijn respectievelijk 110, 152 en 240 vermogenscontroles uitgevoerd.

Het opzeggen van het verdrag met Marokko is niet van invloed op de aspecten a tot en met c. De onder d. bedoelde bevoegdheid, om gemeenten een aanwijzing te geven, is alleen van toepassing indien naar het oordeel de Minister sprake is van een ernstige tekortkoming in de rechtmatige uitvoering van de Participatiewet. De eerdere conclusie dat het opzeggen van het verdrag met Marokko niet leidt tot een onrechtmatige wetsuitvoering door gemeenten, leidt ertoe dat ook geen sprake zal zijn van ernstige rechtmatigheidtekortkomingen. Het opzeggen van het verdrag met Marokko is derhalve ook niet van invloed op sub d. In z’n algemeenheid geldt dat de Algemene Rekenkamer de Minister kritisch beoordeelt op welke wijze hij zijn bevoegdheid toepast. Het is niet aan de regering om een uitspraak te doen over het oordeel van de Algemene Rekenkamer in deze.

Overig

5. Overgangsrecht

De leden van de SP vragen of het juist is dat na beëindigen van het verdrag geen controle meer op de rechtmatigheid kan worden uitgevoerd op geëxporteerde uitkeringen en in hoeverre dit tot fraude kan leiden in de periode van het overgangsrecht. Op basis van artikel 35 van het Administratief Akkoord behorende bij het verdrag zal artikel 31a van het Akkoord dat ziet op controle van rechtmatigheid van geëxporteerde socialezekerheidsuitkeringen van toepassing blijven. Het is dus na het buiten werkingtreden van het verdrag nog steeds mogelijk om verificatie en controles uit te voeren op uitkeringen die verkregen zijn op basis van het verdrag. Zo kan fraude tegen worden gegaan op dezelfde wijze als in de situatie met verdrag. De praktijk zal moeten uitwijzen hoe de medewerking van de Marokkaanse autoriteiten bij de controle op de rechtmatigheid van geëxporteerde socialezekerheidsuitkeringen na beëindiging van het verdrag feitelijk zal verlopen.

6. Associatierecht

De leden van de fractie van VVD stellen dat het afsluiten van verdragen over sociale zekerheid geen bevoegdheid is van de Europese Unie, zoals handelsverdragen dat wel zijn. De stelling van de leden van de VVD-fractie is, in deze context, niet correct. Op grond van artikel 217 VWEU kunnen met landen Associatieverdragen worden gesloten over allerlei onderwerpen waarvoor de EU een bevoegdheid heeft, waaronder ook de coördinatie van sociale zekerheid. Zo is op grond van artikel 217 VWEU een associatie tot stand gebracht tussen de Europese Unie en hun lidstaten, enerzijds, en het Koninkrijk Marokko, anderzijds. Deze Associatie wordt gekenmerkt door wederkerige rechten en verplichtingen en gemeenschappelijk optreden en bevat bepalingen die zien op de coördinatie van sociale zekerheid. Op dat terrein bestaat ook interne EU-wetgeving. Het voorgenomen Associatiebesluit met Marokko is een nadere uitwerking van de sociale paragraaf die in het Associatieverdrag met Marokko (in werking getreden op 1 maart 2000) is opgenomen.

Voorts vragen de leden van de VVD-fractie wanneer het parlement de goedkeuringswet van het herziene Associatieverdrag en/of het Associatiebesluit tegemoet zien en of de regering een tijdpad kan schetsen. Tevens vragen deze leden of de regering de Tweede Kamer actief kan informeren over het tijdpad van besluitvorming inzake het Associatiebesluit. Het Associatieverdrag wordt niet herzien. De regering kan voor het Associatiebesluit geen goedkeuringswet naar het parlement sturen. Het gaat immers niet om een verdrag waarbij ook de lidstaten bevoegd zijn, maar om een besluit dat onderdeel zal vormen van de EU-regelgeving waaraan de lidstaten rechtstreeks gebonden zullen zijn. De regering zal de Tweede Kamer actief informeren over het tijdpad van besluitvorming inzake het Associatiebesluit. Voorlopig kan de regering melden dat het de verwachting is dat in de loop van 2015 de Europese Commissie het Associatiebesluit aan Raad en Europees parlement stuurt. Het ligt aan het roulerend Voorzitterschap wanneer het Associatiebesluit op Europees niveau in bespreking wordt gebracht. Zoals gebruikelijk wordt uw Kamer middels een beoordeling nieuw commissievoorstel fiche (BNC-fiche) hierover geïnformeerd. Daarna volgt nog de fase van de Associatieraad voor definitieve ondertekening van het Associatiebesluit.

Leden van de fractie van D66 vragen welke handhavingsmogelijkheden Nederland heeft op grond van het verdrag, die Nederland niet zal hebben op grond van het Associatiebesluit. Het Associatiebesluit bevat handhavings- en samenwerkingsbepalingen die administratieve en medische controle op de rechtmatigheid van uitkeringen bij ouderdom, nabestaanden en arbeidsongeschiktheid mogelijk maken. Deze bepalingen hebben alleen betrekking op uitkeringen voor zover het recht verkregen is op grond van het Associatiebesluit. Nederland kan de administratieve en medische controle in Marokko laten uitvoeren door het sociale zekerheidsorgaan dat in Marokko is bevoegd, dan wel door een arts of deskundige naar keuze. Het is eventueel mogelijk om de gerechtigde, indien reisvaardig, naar Nederland te laten komen voor medische of administratieve controle. Deze bepalingen komen in grote lijnen overeen met het bilaterale verdrag tussen Nederland en Marokko, zij het dat in de bepalingen in het verdrag uitgebreider en meer in detail is beschreven op welke specifieke aspecten kan worden gecontroleerd. Tevens staat in het verdrag specifiek de rol van de diplomatieke en consulaire vertegenwoordiging benoemd. De mogelijkheid om vermogencontroles uit te voeren in Marokko voor in Nederland wonende bijstandsgerechtigden is op grond van het verwachte Associatiebesluit niet mogelijk, evenals terugvordering van onverschuldigd betaalde uitkeringen.

7. Inwerkingtreding

De leden van de VVD-fractie hebben gevraagd of het klopt dat het verdrag eerder dan 1 januari 2016 kan worden opgezegd als de Tweede en Eerste Kamer voor 1 juli 2015 hebben ingestemd met het voorliggend wetsvoorstel. Artikel 38 van het Verdrag bepaalt dat opzegging dient te geschieden uiterlijk zes maanden vóór het einde van een lopend kalenderjaar, waarna het verdrag aan het einde van dat kalenderjaar buiten werking treedt. Dit betekent dat het verdrag voor 1 juli 2015 moet zijn opgezegd, wil het per 1 januari 2016 buiten werking treden. Mocht deze termijn niet worden gehaald dan zal opzegging vóór 1 juli 2016 plaats moeten vinden. Het verdrag zal vervolgens per 1 januari 2017 buiten werking treden.

Leden van de fractie van SP vragen of de regering voornemens is om het voorliggende wetsvoorstel pas in werking te laten treden nadat het Associatiebesluit in werking is getreden, mede gelet op de mensen die reeds in Marokko wonen en een Nederlandse uitkering ontvangen. De regering is niet voornemens om het voorliggende wetsvoorstel pas in werking te laten treden nadat het Associatiebesluit in werking is getreden. Voor wat betreft de belangen van mensen die reeds in Marokko wonen met een Nederlandse uitkering, deelt de regering mee dat alle thans in Marokko wonende uitkeringsgerechtigden aanspraak blijven maken op de sociale zekerheidsuitkering als het bilaterale verdrag buiten werking is getreden en het Associatiebesluit nog niet in werking is getreden. Zie hiervoor tevens de schematische weergave over de gevolgen voor de uitkeringen.

8. Financiële effecten

De leden van de PvdA-fractie vragen om naast het aantal bestaande uitkeringen ook inzicht te geven in het aantal nieuwe uitkeringen dat de afgelopen jaren naar Marokko is geëxporteerd, gedifferentieerd naar type uitkering. Hieronder volgt een overzicht voor de jaren 2012 en 2013.

Aantal uitkeringen geëxporteerd naar Marokko

	2012		2013
	Nieuwe uitkeringen	Bestaande uitkeringen	Nieuwe uitkeringen	Bestaande uitkeringen
AKW	189	3.980	203	3.530
WKB	89	1.400	77	1.200
Anw	72	891	60	851
AOW	789	12.261	843	12.526
WIA	15	57	18	71
IVA	2	11	7	18
WGA	13	46	11	53
WAO	42	913	50	888

Leden van de SP-fractie vragen om de financiële voordelen en nadelen naast elkaar te zetten. Dit is weergegeven in onderstaand overzicht exclusief de uitvoeringskosten. Het is een schatting van de besparingen. De besparingen nemen jaarlijks toe doordat de huidige uitkeringsgerechtigden uitstromen. Het structurele niveau wordt bereikt wanneer alle huidige uitkeringsgerechtigden zijn uitgestroomd. Voor een goede vergelijking is uitgegaan van het huidige volume in de regelingen. Als het Associatiebesluit in werking treedt zijn er geen besparingen Anw, WIA, en AOW-aanvulling voor alleenstaanden. In deze tabel is de uitspraak van de CRvB omtrent de toepassing woonlandbeginsel van 12 december 2014 verwerkt, terwijl dat in de MvT niet het geval was. De eerste tabel geeft de besparingen weer zolang het associatiebesluit nog niet in werking is getreden. De tweede tabel geeft de besparingen weer zodra het associatiebesluit in werking is getreden. De besparing voor het beëindigen van de werelddekking in de Zvw kan worden gerealiseerd nadat de Zvw is gewijzigd. Dit wetsvoorstel is in voorbereiding. In de tabel wordt uitgegaan van besparingen in verband met beëindiging werelddekking per 1 januari 2017. De extra kosten als gevolg van het vervallen van de handhaving voor de controle op de rechtmatigheid van geëxporteerde uitkering zijn afhankelijk van de medewerking vanuit Marokko na beëindiging van het verdrag.

Besparingen door opzegging verdrag (x € mln)

Zonder associatiebesluit	2016	2017	Structureel
Stopzetten nieuwe export AKW en WKB	0,9	1,6	4,5
Beëindigen werelddekking in Zvw	0,0	5,0	5,0
Beëindigen medische zorg bijdrage nieuwe verdragsgerechtigden	0,8	1,6	9,1
Extra kosten remigratiewet	– 0,1	– 0,1	– 0,5
Stopzetten nieuwe export Anw, WIA, TW en AOW aanvulling alleenstaanden1	1,4	2,9	22,6
Vervallen rechtshandhaving Participatiewet	– 1,0	– 1,0	– 1,0
Vervallen handhaving controle rechtmatigheid uitkeringen	– 0,2	– 0,2	– 0,2
Totale besparing	1,8	9,8	39,5
Met associatiebesluit	2016	2017	Structureel
Stopzetten nieuwe export AKW en WKB	0,9	1,6	4,5
Beëindigen werelddekking in Zvw	0,0	5,0	5,0
Beëindigen medische zorg bijdrage nieuwe verdragsgerechtigden	0,8	1,6	9,1
Extra kosten remigratiewet	2	2	2
Stopzetten nieuwe export Anw, WIA, TW en AOW aanvulling alleenstaanden3	0,0	0,0	0,1
Vervallen rechtshandhaving Participatiewet	-1,0	-1,0	-1,0
Vervallen handhaving controle rechtmatigheid uitkeringen	-0,2	-0,2	-0,2
Totale besparing	0,5	7,0	17,5

Uitkeringsbedrag indien verdrag wordt opgezegd (x € mln)

	2015	2016	2017	2018	2019
AKW	3,3	3,1	2,9	2,8	2,6
WKB	1,2	0,5	0,0	0,0	0,0
WIA	1,2	1,1	1,1	1,0	0,9
Anw	13,8	12,7	11,5	10,4	9,3
AOW	68,3	67,0	65,5	64,1	62,7
WAO	10,0	9,1	8,3	7,5	6,8
WAZ	0,1	0,1	0,1	0,1	0,0
TW	1,6	1,5	1,4	1,2	1,1

Uitkeringsbedrag Indien verdrag niet wordt opgezegd (x € mln)

	2015	2016	2017	2018	2019
AKW	3,3	3,3	3,3	3,3	3,3
WKB	1,2	1,2	1,2	1,2	1,2
WIA	1,2	1,3	1,4	1,5	1,6
Anw	13,8	13,7	13,6	13,4	13,3
AOW	68,3	67,1	66,0	64,8	63,7
WAO	10,0	9,1	8,3	7,5	6,8
WAZ	0,1	0,1	0,1	0,1	0,0
TW	1,6	1,5	1,4	1,3	1,2

Leden van de D66-fractie vragen in hoeverre rekening is gehouden in de geraamde besparingen met het gedragseffect dat mensen bij beëindiging van het verdrag niet meer zouden verhuizen. In de berekeningen van de besparingen is hier geen rekening mee gehouden.

9. Ontvangen commentaren

De leden van de SP-fractie vragen wat de reactie van de regering is op de stelling van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) dat het intrekken van het verdrag de diplomatieke betrekkingen met Marokko zal verstoren. De SVB heeft in haar uitvoeringstoets beschreven welke mogelijke effecten opzegging kan hebben. Daarbij is aangegeven dat de SVB, dankzij de verdragsrechtelijke basis die er nu is, vermogensonderzoeken in het kader van de Participatiewet kan uitvoeren. Als deze juridische basis wegvalt, zullen de Marokkaanse autoriteiten naar alle waarschijnlijkheid niet langer hun medewerking verlenen waardoor controles (nagenoeg) onmogelijk worden. Een dergelijke situatie heeft zich in 2001 voorgedaan toen de toenmalige attaché startte met Participatiewet-onderzoeken zonder de verdragsrechtelijke basis. Dit heeft geleid tot een diplomatiek conflict tussen Marokko en Nederland. Het ligt dan ook niet voor de hand dat Marokko thans wel de Participatiewet-onderzoeken zal gedogen na opzegging van het verdrag.

De leden van de SP-fractie vragen een reactie van de regering op de stelling van het UWV dat het in de praktijk onmogelijk zal worden om medische keuringen te verrichten in het kader van de arbeidsongeschiktheidswetgeving. Tevens vragen deze leden zich af welke gevolgen dat heeft voor de rechtmatigheid van de uitkering. Na opzegging van het verdrag vervalt de mogelijkheid om medische keuringen te laten uitvoeren door of in samenwerking met de Marokkaanse autoriteiten. Medische controles kunnen dan alleen verricht worden door klanten op te roepen naar Nederland te komen. Het oproepen naar Nederland lukt echter lang niet altijd vanwege het niet reisvaardig zijn als gevolg van ziekte. De verzekeringsartsen van het UWV zijn niet bevoegd om in Marokko zelfstandig medische onderzoeken te verrichten. Omdat in voorkomende gevallen een wijziging kan optreden in de mate van arbeidsongeschiktheid, neemt de onzekerheid over de rechtmatigheid toe.

10. Overig

De leden van de D66-fractie vragen of de regering in onderhandeling is met andere landen om het woonlandbeginsel of het stopzetten van de werelddekking in de Zorgverzekeringswet (Zvw) mogelijk te maken. De genoemde leden vragen de regering hoe deze onderhandelingen verlopen en of er voornemens zijn om andere verdragen om deze reden op te zeggen. De leden van de ChristenUnie-fractie vragen in hoeveel verdragen met andere landen momenteel nog geen rekening wordt gehouden met het woonlandbeginsel. Tevens vragen deze leden of de regering kan ingaan op de stand van zaken over de onderhandelingen met de betreffende landen.

De regering herinnert eraan dat er reeds onderhandelingen worden gevoerd met andere landen voor het aanpassen van bilaterale sociale zekerheidsverdragen voor het stopzetten van de export van kinderbijslag en kindgebonden budget en – waar van toepassing – het beëindigen van de werelddekking in de Zorgverzekeringswet in landen buiten de Europese Unie, Europese Economische Ruimte en Zwitserland. Daarover is uw Kamer geïnformeerd bij brief van 28 juni 20138. Bij de totstandkoming van de Wet woonlandbeginsel was de regering ervan overtuigd dat aanpassing van sociale zekerheidsverdragen niet nodig zou zijn. Het woonlandbeginsel werd zonder aanpassing van sociale zekerheidsverdragen toegepast. Zoals eerder in deze nota aangeven zijn nadien diverse gerechtelijke uitspraken gedaan waaruit blijkt dat het woonlandbeginsel in een aantal gevallen niet kan worden toegepast. In de brief van 3 juni 20149 is aan uw Kamer gemeld dat de SVB in overleg met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid doende was om per verdragsland te bezien wat de gevolgen van de uitspraken van de CRvB over de Turkse10 en Marokkaanse11 zaken zijn voor de toepassing van het woonlandbeginsel op Anw-uitkeringen. Hierbij is ook de uitspraak van de CRvB van 12 december 201412 inzake de AKW betrokken. Op basis van deze analyse is duidelijk geworden dat het woonlandbeginsel voor de AKW niet meer kan worden toegepast voor landen met een verdragsbepaling die gelijk of strenger is dan de verdragsbepaling met Marokko, te weten Israël, Suriname en Zuid-Korea. Tevens is vastgesteld dat het bilaterale socialezekerheidsverdrag in de weg staat aan de toepassing van het woonlandbeginsel op de Anw en WGA-vervolguitkeringen op gerechtigden die wonen in Turkije, Bosnië-Herzegovina, Canada/Québec, India, Kosovo, Montenegro, Servië, Australië, Chili, Israël, Macedonië, Nieuw-Zeeland, Suriname en Zuid-Korea. De bilaterale verdragen met deze landen kennen namelijk een verdragsbepaling die gelijk of strenger is dan artikel 5 van het verdrag met Marokko. Voor landen waar het bilaterale socialezekerheidsverdrag in de weg staat aan de toepassing van het woonlandbeginsel, zet het kabinet in op de aanpassing van deze verdragen. Het wijzigen van een verdrag duurt in de regel enkele jaren. Deze onderhandelingen worden op basis van de analyse van de uitspraak van december 2014 opgestart en zijn dan ook nog niet afgerond. In het geval van Turkije staat het EU-Associatieraadsbesluit in de weg aan de toepassing van het woonlandbeginsel ten aanzien van de Anw en WGA-vervolguitkering; aanpassing van het bilaterale socialezekerheidsverdrag is daarom niet zinvol.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, L.F. Asscher