Nr. 18 VERSLAG HOUDENDE EEN LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

De vaste commissie voor Veiligheid en Justitie, belast met het voorbereidend onderzoek van dit voorstel van wet, heeft de eer verslag uit te brengen in de vorm van een lijst van vragen met de daarop gegeven antwoorden.

De vragen zijn op 20 oktober 2014 voorgelegd aan de Minister en de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Bij brief van 20 november 2014 zijn ze door de Minister en de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie beantwoord.

Met de vaststelling van het verslag acht de commissie de openbare behandeling van het wetsvoorstel voldoende voorbereid.

De voorzitter van de commissie, Jadnanansing

De griffier van de commissie, Hessing-Puts

Een vonnis waarbij de tenuitvoerlegging van een voorwaardelijke veroordeling wordt uitgesproken, omdat de dader zich opnieuw schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit (=een overtreding van de algemene voorwaarde), wordt niet meer als aparte zaak geteld. De werklast hiervan is verdisconteerd in de prijzen.

Gebleken is dat er een negatief verband bestaat tussen de ontwikkeling van de werkloosheid en het aantal dagvaardingszaken: naarmate de werkloosheid daalt, neemt het aantal dagvaardingszaken toe. Het werkloosheidscijfer is een indicatie van de economische ontwikkeling. Naarmate de economische ontwikkeling gunstiger is, neemt het aantal economische interacties (overeenkomsten zoals koop) toe. En naarmate het aantal economische interacties toeneemt, neemt het aantal potentiële geschillen daarover toe.

Het aantal belastingzaken in hoger beroep volgt (met enige vertraging vanwege de doorlooptijd) de ontwikkeling van belastingzaken in eerste aanleg. De verwachting is dat het aantal belastingzaken tegen lagere overheden zal blijven toenemen, in lijn met de trendmatige ontwikkeling tot nu toe.

Nee. De daling van het aantal vreemdelingenzaken bij de rechtbanken tot en met het jaar 2017 is gebaseerd op de aanname dat de komende jaren minder inbewaringstellingen plaats zullen vinden en prognoses over het percentage inwilligingen op asielaanvragen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

De Bijdrage voor gerechtskosten zoals hier is vermeld heeft alleen betrekking op de gerechtskosten in het kader van civiele zaken en bestuursrechtzaken. Er is hier dus geen verband met de eigen bijdrage van veroordeelden aan de kosten van de strafvordering en de slachtofferzorg.

Het College van beroep voor het bedrijfsleven (CBb) heeft zich de laatste jaren ontwikkeld tot een rechter van markten: mededinging op markten in het algemeen en op meer specifieke markten zoals die van telecommunicatie, elektriciteit, gas, financiële markten en de gezondheidszorg. Daarmee is het College steeds meer een rechter tussen markt en overheid geworden. Het College is in die zin bijzonder en is met geen andere organisatie binnen de Rechtspraak vergelijkbaar.

Mede door de toegenomen instroom van zaken in 2009 en 2010, maar ook de complexiteit van de te behandelen zaken, is het de afgelopen jaren noodzakelijk gebleken dat de formatie van het CBb moest worden uitgebreid. Dit heeft ertoe geleid dat de gerealiseerde kosten zijn toegenomen en sinds 2013 liggen de gerealiseerde kosten rond de € 6,6 mln.

Per 2015 zal de formatie deels worden afgebouwd omdat achterstanden zijn weggewerkt en de instroom zich lijkt te stabiliseren.

De instroomontwikkelingen blijken mede als gevolg van de economische crisis uiterst moeilijk voorspelbaar. Deze onzekerheid, alsmede de financiële mogelijkheden van het kabinet, heeft ertoe geleid dat de ingediende begroting van de Raad voor de rechtspraak die uitgaat van het Prognosemodel Justitiële Ketens, niet volledig is gehonoreerd. Dit geldt met name voor de jaren 2014 en 2015. In deze jaren wordt, indien het geraamde aantal zaken zich voordoet, daarom een beroep gedaan op de reserves bij de Raad om eventuele tekorten op te vangen. Daarnaast zijn door de Raad voor de rechtspraak extra kosten in 2014 voorzien voor de ontwikkeling en implementatie van het programma Kwaliteit en Innovatie.

In 2013 zijn grote stappen gezet om het financieel beheer te verbeteren. De prioriteiten lagen bij het orde brengen van de verplichtingenadministratie, het inhalen van achterstanden en een juiste en volledige verantwoording. Deze doelen zijn gehaald.

In 2014 wordt gewerkt aan de structurele borging van het financieel beheer, met name aan het autorisatiebeheer en het correct gebruik van de financiële administratie. Het streven is om de knelpunten aan het einde van 2014 te hebben opgelost. Hierbij zijn ook externe specialisten betrokken. De inzet van externe inhuur is gedurende 2014 afgebouwd.

Voor het opvangen van hoeveelheidsfluctuaties in de vreemdelingeketen houdt het Ministerie van Veiligheid en Justitie een begrotingsreserve aan bij het Ministerie van Financiën. Het bedrag van de onderuitputting over 2013 (€ 47,1 mln) op het beleidsterrein Vreemdelingenzaken is in 2014 ingezet voor de de uitvoering 2014 van het vreemdelingenbeleid. Het overige bedrag van de onderuitputting 2013 (€ 27,8 mln) is in 2014 ingezet voor de VenJbrede problematiek.

In de VenJ begroting 2015 is per beleidsartikel aangegeven in welke mate het budget binnen VenJ juridisch verplicht is. Het juridische en niet-juridische deel wordt per beleidsartikel nader toegelicht onder het kopje «budgetflexibiteit». Het niet-juridisch deel van het budget bestaat voornamelijk uit meerjarige (project) subsidies en bijdragen aan organisaties die formeel nog niet juridisch gebonden zijn maar waarmee al bestuurlijke verplichtingen zijn aangegaan.

Zie het antwoord op vraag 20.

Sinds de begroting van 2013 is rijksbreed de begrotingsopzet «verantwoord begroten» ingevoerd. Onderdeel daarvan is dat bij de beschrijving van de rol en verantwoordelijkheid van de Minister per beleidsterrein een keuze gemaakt moet worden uit vier typologieën, zijnde stimuleren, financieren, regisseren en (doen) uitvoeren. Vaak hebben bewindslieden op een bepaald beleidsterrein verschillende rollen. In dat geval wordt een keuze gemaakt voor degene die het meest van toepassing is. De Rijksbegrotingsvoorschriften, die ieder jaar door de Minister van Financiën worden vastgesteld, schrijven voor dat in de regel het opnemen van prestatie-indicatoren alleen gewenst is wanneer de Minister een uitvoerende rol heeft. Immers, de Minister heeft alleen dan direct invloed op de resultaten van het gevoerde beleid.

Op 20 april 2011 is de aanpassing van de presentatie van de Rijksbegroting onder de naam «Verantwoord Begroten» door uw Kamer behandeld (TK 31 865, nr. 26). Deze nieuwe presentatie van de Rijksbegroting heeft als uitgangspunt dat niet langer alle prestatie-indicatoren en kengetallen worden opgenomen, waaronder het aantal slachtoffer-dadergesprekken. In deze begroting zijn alle begrotingsartikelen ingevuld volgens deze voorschriften.

Een eenduidige verklaring van de dalende trend in de criminaliteit is niet te geven, er is altijd sprake van een combinatie van maatschappelijke factoren en beleidsmaatregelen. Tot 2002 was sprake van een forse criminaliteitsstijging. Dat blijkt zowel uit enquêtes waarin burgers is gevraagd of ze te maken kregen met criminaliteit als uit wat de politie aan delicten registreert. Vanaf 2002 tekent zich een omslag af: het afgelopen decennium daalde de criminaliteit met zo’n 30%. Sinds het aantreden van het kabinet-Rutte I in 2010 heeft deze daling van de criminaliteit zich stevig voortgezet, zoals blijkt uit figuur 1 in de Bijlage (Bron: Criminaliteit en Rechtshandhaving 2013).

De daling van de criminaliteit kan goed geïllustreerd worden door specifieker in te zoomen op straatroof, woninginbraak en overvallen; drie zogenaamde «high impact crimes». Van 2006 tot en met 2009 nam het aantal overvallen toe. Het gaat hierbij om overvallen op bedrijven en op woningen. Inmiddels is het aantal overvallen weer fors gedaald. Landelijke cijfers van de politie laten in 2013 een daling met 18 procent zien ten opzichte van het jaar daarvoor. Deze daling zet zich in 2014 voort. Vergeleken met het jaar 2009 is het aantal overvallen bijna gehalveerd. Ook het aantal straatroven laat een dalende trend zien. In 2013 is sprake van een daling van 14% ten opzichte van 2012. Ten opzichte van het jaar 2005 bedraagt de daling ruim 40%.

Het geregistreerde aantal woninginbraken laat sinds 2007 een stijgende lijn zien. Sinds 2012 is sprake van een omslag, de stijgende trend is omgezet in een dalende trend. In 2013 daalt het aantal geregistreerde woninginbraken met 5% ten opzichte van 2012 (zie figuur 2 in de Bijlage).

De jaarlijkse publicatie «Criminaliteit en rechtshandhaving (C&R)» (http://wodc.nl/onderzoek/cijfers-en-prognoses/index.aspx#paragraph1) geeft een systematisch overzicht van de ontwikkelingen in en samenhangen tussen criminaliteit en rechtshandhaving. C&R is bedoeld als statistisch naslagwerk. De meest recente editie van november 2014 beschrijft de ontwikkelingen 2005/2007 tot en met 2013. Op de websites van het WODC en het CBS worden in aparte Excel-tabellen ook gegevens van jaren vóór 2007 weergegeven.

De editie van C&R 2013 geeft in de tabellen l 4.2 en 4.3 op p. 352–354 een overzicht van geregistreerde misdrijven naar soort delict van 2007 tot en met 2013.

Voor dit thema wordt binnen VenJ voor zover benodigd via herprioritering geld en capaciteit beschikbaar gesteld.

Een «harde» eenduidige verklaring van de dalende trend in de criminaliteit is niet te geven, er is altijd sprake van een combinatie van maatschappelijke factoren en beleidsmaatregelen. Sinds het aantreden van het kabinet-Rutte I in 2010 heeft de daling van de criminaliteit zich stevig voortgezet.

Een vergelijking van beschikbare wetenschappelijke studies maakt duidelijk dat de daling van veel vormen van criminaliteit niet los gezien kan worden van de toegenomen inzet van preventieve maatregelen. Er is een algemene (internationale) toename waarneembaar in de preventiebereidheid door burgers, overheden en bedrijven. We zijn auto’s, fietsen, woningen, bedrijven en bedrijfsterreinen beter gaan beveiligen, door preventieve maatregelen van burgers (startonderbrekers, inbraakpreventieve maatregelen) en door de inzet van private beveiligingsbedrijven (o.a. met criminaliteitseffectrapportages). Hierdoor zijn de mogelijkheden tot het plegen van dit type criminaliteit duidelijk afgenomen. Een dergelijke aanpak, gericht op het opwerpen van drempels tegen criminaliteit en het ingrijpen in criminele gelegenheidsstructuren, wordt de afgelopen jaren steeds breder toegepast, ook bij ondermijnende criminaliteit zoals fraude, cybercrime en georganiseerde misdaad.

Een andere factor is dat, mede onder invloed van een toenemende morele afkeuring in de samenleving van agressie en criminaliteit, het overheidsoptreden hiertegen veel krachtiger is geworden. Dat is ook terug te zien in het feit dat het Openbaar Ministerie en de rechter veel meer en ook consequenter reageren op veel vormen van criminaliteit. Hiervan is een krachtig signaal uitgegaan dat criminaliteit en agressie niet getolereerd worden en een steviger aanpak verdienen, zoals de afgelopen jaren ook is gebeurd bijvoorbeeld bij «veelplegers» en geweld tegen functionarissen met een publieke taak.

Vooral een goede mix van onderling samenhangende repressieve én preventieve maatregelen blijkt succesvol, zoals bij de probleemgerichte en integrale aanpak waarin partijen als politie, OM, gemeenten en het bedrijfsleven samenwerken aan het voorkómen en bestrijden van criminaliteit en onveiligheid. Het kabinet heeft deze aanpak sterk bevorderd. Er zijn onder meer speciale zogenaamde High Impact Crime teams geformeerd bij politie en het OM. De heterdaadkracht en ook de kwaliteit van de opsporing zijn en worden verbeterd. Met het bedrijfsleven wordt intensief samengewerkt om meer en betere preventieve maatregelen in te zetten. En ook de hulp van burgers is ingeroepen om vaker verdachte situaties te melden en om bijvoorbeeld het elektronisch betalen te stimuleren. Het ingezette kabinetsbeleid heeft bij bovenstaande verklaringen dus zeker een voorwaardenscheppende en stimulerende rol gespeeld.

De geobserveerde daling van de criminaliteit in Nederland zien we ook in andere landen. In veel EU-landen landen zien we een daling van de door burgers ondervonden vermogenscriminaliteit en een geringere daling van ondervonden geweldscriminaliteit. Dit blijkt onder meer uit de internationale slachtofferenquête (International Crime Victim Survey) en afzonderlijke slachtofferenquêtes die in verschillende EU-landen worden afgenomen. Ook met betrekking tot de geregistreerde criminaliteit is het beeld in veel EU- landen hetzelfde als in Nederland: een daling van de geregistreerde vermogenscriminaliteit, en in mindere mate een daling in de sfeer van het aantal geweldsdelicten (Bron: Trends in crime and criminal justice, 2010). Opvallend is de daling van het aantal moorden in de meerderheid van het aantal EU-landen. In de recent verschenen overzichtsbundel «The International Crime Drop: New Directions in Research» wordt door een twintigtal internationale experts de (internationale) daling van de criminaliteit beschreven, waaronder die in EU-landen.

Voor dit thema wordt binnen VenJ voor zover benodigd via herprioritering geld en capaciteit beschikbaar gesteld.

Politie-inzet is gericht op zowel het opsporen en het ontmantelen van hennepkwekerijen als op het opsporen van ondermijnende criminaliteit, waaronder de grootschalige productie van synthetische drugs en het telen van hennep., maar ook mensensmokkel en andere activiteiten. Door het opsporen en ontmantelen worden de activiteiten van de georganiseerde bendes verstoord en ontwricht, en wordt voorkomen dat andere criminele activiteiten worden gefinancierd met het geld dat verdiend wordt met hennepteelt. Daarbij bevinden kwekerijen zich vaak in woonwijken, hetgeen reëel (brand)gevaar oplevert voor omwonenden. Politie-inzet op het ontmantelen van kwekerijen is dus zeer gewenst. Daarnaast worden ook «de grote vissen» aangepakt. Uit de verantwoording aanpak georganiseerde criminaliteit, die op 16 juli 2014 aan uw Kamer is verzonden (Kamerstukken 29 911 nr. 92), blijkt dat in 2013 106 projectmatige en reguliere onderzoeken zijn uitgevoerd op het gebied van de grootschalige hennepteelt. Ook zijn er vele tientallen onderzoeken gedaan naar cocaïne, heroïne en synthetische drugs. Daarnaast wordt in het Jaarverslag RIEC’s-LIEC 2013, dat met dezelfde brief aan uw Kamer is verzonden, weergegeven hoeveel casussen er op integrale wijze zijn aangepakt. Zoals bekend wordt er sinds 1 oktober 2014 bovendien nog extra geïnvesteerd in de aanpak van ondermijnende criminaliteit in Zuid-Nederland, waar de georganiseerde hennepcriminaliteit nadrukkelijk deel van uitmaakt. In de Veiligheidsagenda 2015 – 2018 wordt de aanpak van de ondermijnende en georganiseerde criminaliteit als een landelijke prioriteit aangemerkt.

De burgemeester geeft aan of de politie moet worden ingezet voor de bestrijding van drugscriminaliteit. In afstemming met de politie (en OM) (de lokale driehoek) wordt vervolgens bepaald welke politiecapaciteit daarvoor nodig is. Als meer capaciteit nodig is – zoals bijvoorbeeld in Zuid-Nederland waar vier eenheden gezamenlijk zorgen voor extra inzet – is dat op verzoek van het gezag met de Nationale Politie goed te realiseren.

Begin oktober 2014 vond een eerste bespreking plaats met vertegenwoordigers van Federaal Duitsland en de deelstaten Nedersaksen en Noordrijn Westfalen. Afgesproken is nauwer te gaan samenwerken op de terreinen hennepteelt, mobiele bendes en motorbendes. Naar het zich laat aanzien zal de samenwerking resulteren in een verdere verbetering van de uitwisseling van operationele, tactische en analytische informatie en de uitwisseling van best practices en waar nodig het uitvoeren van gezamenlijke onderzoeken.

Het opsporen van het dumpen van drugsafval maakt onderdeel uit van de aanpak van synthetische drugs en dat is een van de prioriteiten binnen de intensivering van de aanpak van ondermijnende criminaliteit in Zuid-Nederland. De intensivering geschiedt door prioritering binnen de bestaande capaciteit van de regionale eenheden in Zuid-Nederland en de Landelijke Eenheid. De drie politie-eenheden leveren ieder 25 medewerkers en de Landelijke Eenheid levert 50 medewerkers. Dit komt neer op een totaal van 125 medewerkers welke vanuit vaste ondermijningsteams gaan opereren. Naast deze aanpak aan de voorkant loopt in Noord-Brabant een project gericht op de aanpak van dumpingen. Diverse partners werken daarin samen om de gevolgen van de drugsdumpingen en de daarmee gepaard gaande opruimkosten te beperken.

Met de geïntegreerde aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit zoals die met name in de RIECs plaatsvindt, ontwrichten we criminele samenwerkingsverbanden en criminele processen en zitten we criminelen op alle fronten dwars met strafrechtelijke, bestuurlijke en fiscale interventies. In het ene geval wordt dat gedaan door de volledige criminele organisatie, inclusief de top, op te rollen. In het andere geval kan ontwrichting van de groepering of het criminele proces juist worden gerealiseerd door gerichte acties: sleutelfiguren worden uit het criminele proces getrokken, bijvoorbeeld wanneer door ingrijpen van de overheid een cruciale facilitator zijn diensten niet meer levert. Om de kern van de georganiseerde criminaliteit zo effectief mogelijk te raken wordt ook actief ingezet op het ontnemen van crimineel vermogen: hun criminele investeringskapitaal wordt weggenomen. De resultaten van de RIECs slaan neer in de hun individuele jaarverslagen; onder verantwoordelijkheid van de regionale samenwerkende organisaties. Het LIEC bundelt vervolgens die informatie van de 10 RIECs zodat we een totaal beeld krijgen. Met de Verantwoording georganiseerde criminaliteit leggen de leiding van OM en van politie verantwoording af over de resultaten van de strafrechtelijke aanpak. Deze beide rapportages geven een goed beeld van de resultaten ten aanzien van de aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit.

Nederland vervult internationaal gezien een voortrekkersrol op het terrein van cybersecurity, bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van de Nationale Cybersecurity Strategieën en de doorontwikkeling van het Nationaal Cyber Security Centrum. Daarom organiseert Nederland onder andere in 2015 de Global Conference on Cyber Space, waarbij cybersecurity en cybercrime belangrijke thema’s zullen zijn. Cybersecurity en cybercrime zijn ook binnen Veiligheid en Justitie als prioritaire thema’s voor het Nederlandse EU voorzitterschap in 2016 aangemerkt.

De bestrijding van cybercrime is in de afgelopen twee jaren vooral vorm gegeven door het TeamHigh Tech Crime (THTC) van de politie. Het THTC is de afgelopen jaren sterk uitgebreid en is in 2015 119 fte groot. Het team heeft, vaak samen met andere landen, zware onderzoeken naar cybercrime uitgevoerd en daarbij voldaan aan de beleidsdoelstellingen. In het jaar 2013 heeft het THTC 15 onderzoeken uitgevoerd en voor 2014 is de verwachting dat er 20 onderzoeken worden uitgevoerd. De geformuleerde doelstelling voor 2015–2018 betreft een wijziging ten opzichte van de jaren 2013 en 2014, waarin enkel de complexe onderzoeken door het Team High Tech Crime werden geregistreerd.

Daarnaast heb ik het wetsvoorstel Computercriminaliteit III in voorbereiding. Het wetsvoorstel creëert onder meer een nieuwe bevoegdheid voor de daartoe aangewezen opsporingsambtenaren om een geautomatiseerd werk op afstand heimelijk binnen te dringen voor de opsporing van ernstige strafbare feiten.

In 2015 is het Team High Tech Crime (THTC) op sterkte en zal het team zoals aangegeven in de Veiligheidsagenda 2015–2018 de high tech crime-zaken oppakken, conform het huidige toewijzingskader. De overige zaken worden bij de regionale eenheden uitgevoerd. Daarbij kan het ook om relatief complexe zaken gaan. In het Inrichtingsplan van de Nationale Politie is een totale capaciteit voor digitale opsporing en ter bestrijding van cybercrime van 743 fte voorzien.

De intensivering van de bestrijding van cybercrime leidt tot een toename van het totaal aantal cybercrime-onderzoeken van 200 in 2015 naar 360 in 2018. Het THTC zal jaarlijks tenminste 20 complexe onderzoeken uitvoeren. Het gaat hier om cybercrime in enge zin waarbij ICT als doelwit geldt. Het betreft hier veelal een samenstel van specifieke delicten, waaronder computervredebreuk, websiteaanvallen, botnets, DDos-aanvallen en phishing met gebruik van malware. Voor de organisatorische implicaties verwijs ik naar de antwoorden op de vragen 41 en 65.

Er bestaan geen betrouwbare informatiebronnen of gegevensbestanden waarin zowel gegevens over asielmigranten als gegevens over verdachten zijn geregistreerd.

Uit het onderzoek «Asielmigratie en criminaliteit» uit 2006 kwam naar voren dat de criminaliteitsgraad van onrechtmatig in Nederland verblijvende asielzoekers aanzienlijk hoger is dan die van asielzoekers in procedure. Op hun beurt komen asielzoekers in procedure weer vaker in aanraking met de politie dan asielmigranten die beschikken over een geldige verblijfsvergunning. Er is dus een samenhang tussen de verblijfsstatus en de mate waarin asielzoekers zijn betrokken bij criminele activiteiten, aldus de onderzoekers.

De conclusies uit het rapport Asielzoekers & Criminaliteit van 17 januari 2007 zijn met uw Kamer gedeeld in de brief aan uw Kamer met kenmerk 2006–2007, 19 637, nr. 1153 van de toenmalige Staatssecretaris van Justitie.

De nadruk in de samenwerking met Frankrijk, België en Luxemburg ligt op het bestrijden van de georganiseerde criminaliteit, met name in het ontmantelen van criminele samenwerkingsverbanden van drugscriminaliteit en mobiele bendes. Dit zal vooral plaats gaan vinden door het versterken van de uitwisseling van analytische informatie tussen de vier landen, verbetering van de justitiële samenwerking zoals bijvoorbeeld het opzetten van meer Joint Investigation Teams en de verbetering van de confiscatie van crimineel vermogen.

Criminaliteit is vaak een grensoverschrijdend fenomeen. Nederland neemt dan ook zeer actief deel aan de negen EU EMPACT-projecten tegen georganiseerde criminaliteit en dringt daarbij steeds aan op een integrale aanpak. We zetten daarnaast ook actief in op samenwerking met buurlanden als België, Frankrijk, Luxemburg en Duitsland. Deze samenwerking gebeurt vooral op de thema’s Outlaw Motorcycle Gangs, hennep en Oost-Europese bendes.

Voorop staat dat het bij de aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit niet alleen gaat om het draaien van veel zaken: we moeten de criminele industrie duurzaam ontwrichten en de verwevenheid tussen onder- en bovenwereld met alle mogelijke middelen terugdringen.

We liggen op koers met de aanpak. Er zijn meer dan 900 criminele samenwerkingsverbanden aangepakt via strafrechtelijke projectmatige onderzoeken, er zijn meer dan 450 vrijheidsstraffen opgelegd en in RIEC-verband zijn integraal 930 casussen behandeld. We zetten hard door op deze ingeslagen weg: in de Veiligheidsagenda 2015–2018 heb ik met OM, regioburgemeesters en politie afgesproken dat in 2015 verder wordt geïnvesteerd in de aanpak van georganiseerde criminaliteit. Er wordt gericht ingezet op effectievere interventies, door sleutelfiguren en facilitators aan te pakken. Ook het afpakken van crimineel vermogen blijft een kernpunt in de aanpak. Het motto blijft: misdaad mag niet lonen. In 2011 is € 44 mln strafrechtelijk afgepakt, in 2013 bijna € 89 mln (dat was mede als gevolg van een hoge ontnemingsschikking), voor 2014 is als doel geformuleerd: 70 mln en vanaf 2016 loopt dat op tot ruim 100 mln. De resultaten spreken voor zich; ondermijnende criminaliteit kan alleen duurzaam worden bestreden door een langdurige en volhardende aanpak.

Zie het antwoord op vraag 46.

Het doel van de geïntegreerde aanpak is om de criminele samenwerkingsverbanden en criminele processen te ontwrichten en op alle fronten dwars te zitten. Per jaar moeten 950 criminele samenwerkingsverbanden worden aangepakt door middel van strafrechtelijk onderzoek. Deze onderzoeken resulteren in samenwerking met de partners in een combinatie van strafrechtelijke, bestuurlijke en fiscale interventies. In het ene geval wordt ingezet op het oprollen van de volledige criminele organisatie, inclusief de top. In het andere geval kan ontwrichting van de groepering of het criminele proces juist worden gerealiseerd door gerichte acties: sleutelfiguren worden uit het criminele proces getrokken, bijvoorbeeld wanneer door ingrijpen van de overheid een cruciale facilitator zijn diensten niet meer levert. Denk bijvoorbeeld aan een financieel adviseur die niet langer kan helpen witwasconstructies op te zetten. Om de kern van de georganiseerde criminaliteit zo effectief mogelijk te raken wordt daarnaast actief ingezet op het ontnemen van crimineel vermogen: hun criminele investeringskapitaal wordt weggenomen. OM, politie en de partners in de geïntegreerde aanpak beoordelen per geval welke interventie het grootste effect sorteert. Al deze interventies dragen bij aan de aanpak van criminele samenwerkingsverbanden. «Aanpakken» betekent in dit verband dan ook dat een gerichte interventie is gepleegd die daadwerkelijk bijdraagt aan het in de eerste zin van dit antwoord geformuleerde doel. In de verantwoordingsrapportage aanpak georganiseerde criminaliteit van het Openbaar Ministerie en de politie wordt dit inzichtelijk gemaakt.

In onder andere het jaarverslag RIEC/LIEC 2013 ziet u dat we voortgang boeken met de integrale samenwerking: er worden steeds meer zaken integraal opgepakt. Maar het kan en moet nog beter. Het loslaten van de eigen organisatiebelangen ten behoeve van het optreden als één overheid gaat nog niet overal even snel. Hier is continue aandacht voor en waar mogelijk jagen we de samenwerking aan en bieden we ondersteuning. Zo bevat de Veiligheidsagenda 2015–2018 concrete afspraken met de regioburgemeesters, College van Procureurs-generaal en korpsleiding Nationale Politie over verdere verbetering van de kwaliteit van de aanpak om zo de georganiseerde en ondermijnende criminaliteit terug te dringen en te beheersen. Ook bezien we de mogelijkheden om de informatie-uitwisseling te verbeteren. Samen met mijn collega-bewindspersonen voer ik een Verkenning uit naar een kaderwet voor gegevensuitwisseling. Deze Verkenning verwacht ik dit jaar aan uw Kamer te sturen. Tot slot vindt intensief contact plaats vanuit het ministerie met alle landelijke diensten en met de diensten in de regio’s over de gezamenlijke aanpak van ondermijning. Doel daarvan is om knelpunten die men in de uitvoering ervaart, snel op de juiste tafel te krijgen en op te lossen.

In de begroting is opgenomen dat het OM er in 2015 € 5 miljoen bijkrijgt en dit loopt op tot 20 miljoen vanaf 2017. Dit bedrag is bedoeld voor de aanpak van internationale criminaliteit en dus ook voor de aanpak van de georganiseerde misdaad die veelal internationaal van aard is. De politie krijgt er volgende jaar 10 miljoen bij. Dit bedrag loopt op tot 98 miljoen in 2017. Dit geld wordt onder meer ingezet voor de intensiveringen zoals die genoemd staan in de Veiligheidsagenda. Daar maakt de aanpak van ondermijning een wezenlijk onderdeel vanuit.

Hiernaast dragen we financieel bij aan de samenwerking bij de aanpak van ondermijning zoals die plaatsvindt in de RIECs. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie draagt maximaal 50% bij in de kosten van de jaarlijkse begroting van de RIEC’s, met een maximum van € 735.000 per jaar. Ook leveren we nog een financiële bijdrage aan het werk van de TaskForce Brabant Zeeland. Voor 2014 is dat een bedrag van € 500.000. Voor het werk van het integraal afpakteam in Brabant en Zeeland leveren we in 2014 afzonderlijk hiervan nog eens een bijdrage van € 750.000. Al met al wordt hiermee een substantiële bijdrage geleverd aan een krachtige aanpak van ondermijning.

Zie het antwoord op vraag 53.

De samenwerking bij de aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit vindt in alle regio’s plaats via de structuur van de RIEC’s. Dat is een bewuste keuze van de samenwerkende organisaties. In 2011 heb ik, op verzoek van het lokale bestuur in Brabant, de TaskForce B5 opgericht en deze heb ik begin dit jaar voortgezet onder de naam TaskForce Brabant Zeeland (BZ). De specifieke situatie in die regio’s vroeg in 2011 om extra aandacht en deze structuur en vraagt dit nog steeds. Ik zie op dit moment geen aanleiding om een dergelijke TaskForce ook in te stellen in andere regio’s. De structuur van de RIEC’s is stevig en ontwikkelt zich sterk. De ervaringen van de TaskForce BZ bij de geïntegreerde aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit zijn waardevol voor de andere regio’s in het land. Dit geldt ook andersom: ervaringen in andere regio’s kunnen ook waardevol zijn voor het werk van de TaskForce BZ. Via onder meer het Landelijk Platform Geïntegreerde aanpak Ondermijnende Criminaliteit (GOC) worden deze ervaringen gedeeld. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de roadshow van dit Platform waarbij de top van de landelijke organisaties (OM, Nationale Politie, Ministerie van Financiën/ Belastingdienst, LIEC, burgemeesters van Tilburg en Leeuwarden en het Ministerie van Veiligheid en Justitie) het gesprek met de samenwerkende diensten in alle regio’s aangaat om te spreken over de samenwerking bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit en de knelpunten die zij daarbij ervaren en waarbij ook ondersteuning en facilitering aangeboden wordt.

Zie antwoord op vraag 55.

Uitgangspunt is dat bij iedere strafzaak met financieel gewin wordt bekeken welke sancties en maatregelen kunnen worden opgelegd om het ten onrechte genoten voordeel ongedaan te maken en schade van slachtoffers te compenseren door verhaal op de daders. Verhaal op de daders om de schade van slachtoffers te compenseren komt daarbij op de eerste plaats. Dit vergt maatwerk in iedere strafzaak, ook bij zaken tegen jeugdige daders. Het Openbaar Ministerie staat een breed arsenaal aan maatregelen en sancties ter beschikking om aan dit beleid uitvoering te geven. Het differentiëren in leeftijdscategorieën bij het registreren van de resultaten van het afpakken zal geen goed beeld opleveren van de inspanningen en geboekte successen bij de aanpak van jeugdbendes en criminele jongeren. De registratiesystemen zijn hier ook niet op ingericht.

Zowel nationaal als internationaal blijkt dat de onderzoeken die het Team High Tech Crime aanpakt een hoge mate van technische kennis en specialistische vaardigheden vragen, die op dit moment slechts door enkele grote landen kunnen worden geboden. Voorbeelden hiervan zijn onderzoeken in het deep web en darknet, onder meer op zogenoemde online handelsplaatsen in hidden services waar illegale handel plaatsvindt van drugs, wapens en malware. Nederland heeft internationaal doorslaggevende bijdragen aan technisch complexe, internationale onderzoeken geleverd.

Vooralsnog zie ik geen aanleiding om specifiek op dit punt extra te investeren. Mochten er concrete aanwijzingen zijn dat dit onderwerp in Nederland speelt, dan zal er zeker aandacht aan worden geschonken.

In het kader van de rijksbrede aanpak van fraude is afgesproken dat bij de toetsing van nieuwe wet- en regelgeving op frauderisico’s een belangrijkere rol is weggelegd voor organisaties belast met toezicht, handhaving, opsporing en vervolging. Het Bureau Financieel Toezicht is een met toezicht belaste organisatie, en zal bij relevante voorstellen voor wet- en regelgeving worden verzocht om vooraf een beoordeling te geven van mogelijke frauderisico’s. Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat er in het kader van de zogeheten fouten- en misbruiksignalering wordt gevraagd naar eventuele fraudesignalen als een voorstel eenmaal in werking is getreden. Zie het antwoord op vraag 70 voor een nadere beschrijving van de manier van toetsen.

Bij het doorgeven van fraudesignalen is geen sprake van het delen van cliënt- of overige persoonsgegevens aan derden. Het gaat om een beschrijving op fenomeen-niveau die alleen gedeeld wordt met overheidspartijen, zoals dat ook gebeurt bij de zogeheten bestuurlijke signalen.

Het is niet mogelijk om de totale schade van frauduleuze handelingen vast te stellen. De schade die fraude aanricht is niet alleen in financiële termen te meten, maar uit zich bijvoorbeeld ook in een aangetast vertrouwen in de overheid en financiële instellingen. Ervaringen van publieke en private partijen, in binnen- en buitenland leren dat van de totale omvang van fraude niet meer dan zeer globale inschattingen gemaakt kunnen worden. Dit is ook in het Verenigd Koninkrijk het geval gebleken bij ervaringen met de Annual Fraud Indicator. Van steeds meer afzonderlijke vormen van fraude worden wel schattingen gemaakt van de omvang. De wijze waarop een schatting van de omvang gemaakt kan worden en of dat überhaupt kan, verschilt aanzienlijk per fraudevorm. Een optelsom van inschattingen, afkomstig van diverse partijen, die op uiteenlopende wijze tot stand zijn gekomen, heeft daarom weinig toegevoegde waarde en leent zich nadrukkelijk niet om de effectiviteit van de aanpak van fraude te meten. Juist resultaten en het treffen van effectieve maatregelen zijn voor het kabinet van belang. Daarom investeert het Kabinet vooral in het verder verbeteren van zicht op risico’s, het afdichten van die risico’s en inzicht in resultaten van maatregelen tegen fraude. In de voortgangsrapportage over de Rijksbrede aanpak van fraude die uw Kamer volgende maand ontvangt, wordt hier verder op ingegaan.

Het initiatief 1-Overheid tegen fraude in Amsterdam sluit goed aan bij de ambities van het kabinet zoals neergelegd in de brief over de Rijksbrede aanpak van fraude van december 2013 en waarover uw Kamer volgende maand een voortgangsrapportage ontvangt. Het Kabinet stuurt op meer samenhang in de fraudeaanpak, informatie-uitwisseling te verbeteren, belemmeringen in de samenwerking weg te nemen en concrete fenomenen doelgericht aan te pakken. Er is daarom intensieve samenwerking met de gemeente Amsterdam en het initiatief «initiatief 1 overheid». Sinds de start van het initiatief is door een aantal leden van het kabinet periodiek en constructief overleg gevoerd met de initiatiefnemers, de burgemeester van Amsterdam en vertegenwoordigers van het Openbaar Ministerie, de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst en andere direct betrokken diensten.

In Amsterdam is in samenwerking met het initiatief gestart met concrete pilots. Er is bijvoorbeeld een pilot Basisregistratie Personen waarmee adresfraude, schijnverhuizingen en hypotheekrentefraude worden aangepakt. De pilot wordt aangestuurd vanuit het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) en allerlei betrokken overheidsdiensten werken eraan mee. Daarnaast is er een pilot faillissementsfraude. Bovendien wordt intensief samengewerkt op terrein van faillissementsfraudebestrijding, onder meer in een pilot in samenwerking met de gemeente Amsterdam en de Kamer van Koophandel en wordt in samenhang met de initiatiefnemers bezien hoe het handelsregister nog meer dan nu ingezet kan worden tegen fraude. Tot slot zijn diverse departementen in gesprek met leden van het initiatief op terrein van het verbeteren van gegevensuitwisseling tussen bij de fraudebestrijding betrokken organisaties en diensten.

Burgers en bedrijven die te maken krijgen met fraude kunnen terecht bij onder meer het Meldpunt internet oplichting (onderdeel van en bekostigd door het Korps Nationale Politie), Meld Misdaad Anoniem (gesubsidieerd door onder meer de Ministeries van Veiligheid en Justitie en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude (onderdeel van en bekostigd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), de Fraudehelpdesk (gesubsidieerd door de Ministeries van Veiligheid en Justitie en Economische Zaken) en Consuwijzer (onderdeel van en bekostigd door de Autoriteit Consument en Markt).

Daarnaast kunnen slachtoffers van fraude zich ook melden bij Slachtofferhulp Nederland voor psycho-sociale ondersteuning, praktische hulp en juridisch advies (gesubsidieerd door het Ministerie van Veiligheid en Justitie, het Fonds Slachtofferhulp, gemeenten en particulieren).

Tijdens het op 15 mei 2014 gehouden debat over fraude heb ik toegezegd fraudemeldpunten zo veel mogelijk bij elkaar te brengen en te professionaliseren en een onderzoek te laten uitvoeren naar de synergie van de bestaande meldpunten (TK 2013–2014, 83 101, 83). Ter uitvoering van die toezegging laat ik samen met de Ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Economische Zaken een onderzoek uitvoeren. Bij dit onderzoek zal ook de effectiviteit van de meldpunten worden betrokken. In vervolg op dit onderzoek zal worden bepaald of en zo ja welke maatregelen nodig zijn. Hierover zal ik u medio 2015 infomeren.

Dit gebeurt allereerst door in een vroeg stadium van het besluitvormingstraject expliciete keuzes te maken ten aanzien van geconstateerde frauderisico’s. Door actualisatie van het Integraal Afwegingskader voor beleid en regelgeving kunnen beleidsmedewerkers en wetgevingsjuristen met beoogde uitvoerders en handhavers beter inschatten in hoeverre hun voorstel zal worden nageleefd en welke frauderisico’s kleven aan het voorstel. De uitvoerbaarheids- en handhaafbaarheidstoets is een verplichte toets uit het Integraal Afwegingskader. Deze toets is uitgebreid met vragen die in het bijzonder zien op de fraudebestendigheid van het voorstel. In het kader van de wetgevingskwaliteitstoets worden wetsvoorstellen en ontwerpen van algemene maatregelen van bestuur vervolgens beoordeeld op rechtstatelijke en bestuurlijke kwaliteit. Op dat moment komt ook aan de orde of het departement waarvan de voorgenomen regelgeving afkomstig is de aangevulde uitvoerings- en handhavingstoets adequaat heeft uitgevoerd en wordt de weergave hiervan in de toelichting bij het voorstel beoordeeld.

Frauderisico’s worden bovendien beter gesignaleerd en opgevolgd in het kader van een zogeheten fouten- en misbruiksignalering. Na invoering van nieuwe wet- en regelgeving waarbij door het verantwoordelijke departement getaxeerd is dat er mogelijke risico’s op fouten en misbruik resteren zal het binnen een vastgestelde termijn bij de uitvoering en vanuit de domeinen opsporing en toezicht signalen hierover uitvragen. Tot slot zijn begin 2014 rond het opstellen en de opvolging van zogenaamde bestuurlijke signalen de procedures aangescherpt en verduidelijkt.

Het is belangrijk om bij bestaande regelingen in te kunnen spelen op onvoorziene omstandigheden en gelegenheden om met een regeling te frauderen. Om die reden zijn begin 2014 de procedures aangescherpt en verduidelijkt rond het opstellen en de opvolging van zogenaamde bestuurlijke signalen. Deze worden door een handhavings- of opsporingsdienst opgesteld om een signaal over misbruik door te geven aan andere bestuursorganen, zodat kan worden besloten over het treffen van beheersmaatregelen. In mijn brief van 20 december 2013 over de rijksbrede aanpak van fraude heb ik aangegeven dat het kabinet streeft naar een nieuwe balans tussen gerechtvaardigd vertrouwen, goede dienstverlening en fraudebestrijding. In de afgelopen periode heeft dat onder meer geleid tot wijzigingen van de uitbetalingen van toeslagen en het persoonsgebonden budget. Het kabinet blijft alert op nieuwe kwetsbaarheden en rapporteert voor het einde van dit jaar over de voortgang van de maatregelen en over eventuele nieuw geconstateerde frauderisico’s.

De aanleiding voor de verkenning naar een kaderwet gegevensuitwisseling is gelegen in de brief die het kabinet op 20 december jl. aan de Tweede Kamer heeft gezonden over de aanpak van fraude. In die brief heeft het kabinet aangegeven dat het met deze verkenning wil bezien of met een kaderwet generieke knelpunten met betrekking tot de gegevensuitwisseling in de bestaande wetgeving kunnen worden opgelost in plaats van het aanbrengen van afzonderlijke wijzigingen in specifieke wetten (Kamerstukken II 2013–2014, 17 050, nr. 450, blz. 7–8). Het kabinet verwacht dat de verkenning – conform planning – voor het eind van 2014 gereed is en vergezeld van een kabinetsstandpunt naar de kamer kan worden gezonden.

De ontwikkeling van een subjectgerichte aanpak van beroepsfraudeurs is een project binnen de rijksbrede aanpak van fraude. Dit project kent twee sporen. Ten eerste worden veelplegers van fraude integraal – dat wil zeggen door alle deelnemende overheidspartners – aangepakt, door onder meer het combineren van gegevens van verschillende instanties, uitwisselen van kennis en expertise en het inzetten van verschillende fiscale, bestuurs- en strafrechtelijke instrumenten.

Daarnaast worden de ervaringen uit de operationele aanpak en de reeds bij organisaties beschikbare informatie over beroepsfraudeurs gebruikt om de zogenaamde profiling te verbeteren, een methodiek om mogelijke (beroeps)fraudeurs beter te identificeren, alsmede hun relaties en gedrag. Beoogd wordt de beroepsfraudeur al in een vroeg stadium te signaleren, waardoor maatregelen kunnen worden genomen en verdere fraude kan worden voorkomen. De opbrengsten van dit tweede spoor kunnen door alle deelnemende organisaties worden ingezet.

Voor het eind van het jaar wordt de Kamer per brief nader bericht over de voortgang van de rijksbrede aanpak fraude, inclusief de subjectgerichte aanpak.

Zoals uw Kamer is toegezegd zal ik dit voorstel van de VVD-fractie bespreken in het Nationaal Platform Criminaliteitsbeheersing. Het Nationaal Platform Criminaliteitsbeheersing overlegt halfjaarlijks. Ik zal dit punt dan ook bespreken tijdens de eerstvolgende NPC vergadering op 1 december 2015. In voorbereiding hierop ben ik met mijn collega van BZK, als verantwoordelijke voor het BPR, in gesprek over de voor- en nadelen van het voorstel van de VVD. Ik zal u over de resultaten van dit gesprek informeren in de brede fraudebrief die u eind van dit jaar ontvangt.

Voor 2014 heeft het OM afspraken gemaakt met de regionale eenheden over het minimum aantal zaken horizontale fraude, deze tellen op tot landelijk 1.500 zaken. Voor de komende jaren zijn in de Veiligheidsagenda nadere afspraken gemaakt, oplopend tot 2.300 zaken in 2018. Dit betekent een intensivering van de aanpak met 50% in 2018 ten opzichte van 2014.

Er zijn op dit moment geen precieze cijfers over het aantal vervolgingen in deze zaken. De intensivering loopt daarmee vooruit op de ontwikkeling van de monitoring. De inzet wordt al geleverd, het OM heeft daar voor het lopende jaar ook een positief beeld bij.

Het OM ontwikkelt op dit moment, in samenspraak met de politie, een fraudemonitor. Medio 2015 wordt de eerste versie opgeleverd. Onderdeel van deze monitor is een kwantitatief overzicht van de afdoeningsbeslissingen OM in gevallen van horizontale fraude.

De capaciteitsbehoefte in opsporing en vervolging wordt door het gezag (OM) per zaak bepaald. De inzet wordt echter niet als zodanig geregistreerd.

Één van de belangrijkste ontwikkelingen in het kader van de intensivering van de aanpak van mensenhandel, is dat er een nationaal verwijsmechanisme voor slachtoffers van mensenhandel wordt ontwikkeld. Het doel van dit mechanisme is onder meer om een betere verbinding tussen de zorg-, vreemdelingen- en strafrechtketen tot stand te brengen. Dit moet bijdragen aan meer maatwerk voor slachtoffers van mensenhandel. Begin 2014 is bovendien de Task Force Mensenhandel verlengd met een derde termijn. Hierbij zijn een aantal aandachtsgebieden benoemd. Ik licht er hier een paar uit. Zo zal er worden geïnvesteerd in de aanpak van arbeidsuitbuiting. Het doel is meer zicht te krijgen op de aard, locatie en – zo mogelijk – omvang van arbeidsuitbuiting binnen en buiten de bekende arbeidssectoren, alsmede in andere fenomenen van arbeidsuitbuiting (zoals gedwongen bedelen). Dit zal o.a. gebeuren door het draaien – en voor de rechter brengen – van zoveel mogelijk onderzoeken naar arbeidsuitbuiting. Daarnaast wordt er ingezet op bewustwording en training van – en training in – de omgang met signalen van overige uitbuiting. Ook zullen er in samenwerking met diverse publieke en private partners barrières worden opgeworpen en zal er gezocht worden naar alternatieve en innovatieve interventies teneinde overige uitbuiting tegen te gaan.

Daarnaast is de bescherming en opvang van minderjarige slachtoffers van mensenhandel een belangrijk aandachtsgebied tijdens de derde termijn van de TF mensenhandel. De focus in dit kader ligt de komende tijd op het doorvoeren van verbeteringen op het gebied van signalering en registratie van slachtoffers. De ontwikkeling van het nationaal verwijzingsmechanisme draagt hieraan bij. In het kader van het verwijsmechanisme zal ook de aansluiting worden gezocht met de resultaten van de commissie Azough, die de opdracht heeft de hulpverlening aan minderjarige slachtoffers van mensenhandel in jeugdzorginstellingen te verbeteren. Ook wordt geïnvesteerd in de aanpak van loverboyproblematiek door de rijksbrede aanpak loverboyproblematiek in 2015 voort te zetten. Daarnaast zullen de komende tijd de aanpak van misstanden in de prostitutiebranche; de handhaving en opsporing op internet en de bestuurlijke aanpak van mensenhandel een prominente plek innemen in de aanpak van mensenhandel.

In de periode 2009 tot en met 2014 wordt een verdubbeling van het aantal aangepakte criminele samenwerkingsverbanden gerealiseerd, waaronder samenwerkingsverbanden die zich schuldig maken aan mensenhandel. Deze doelstelling heeft ertoe geleid dat het aantal projectmatige onderzoeken naar mensenhandel is gestegen van 80 in 2009 naar 174 in 2013. In de Veiligheidsagenda 2015–2018 heb ik met OM, regioburgemeesters en politie afgesproken dat in 2015 verder wordt geïnvesteerd in de aanpak van ondermijnende criminaliteit, waaronder mensenhandel. In deze periode wordt primair ingezet op een kwalitatieve intensivering, waarbij ook bij mensenhandel intensiever zal worden ingezet op sleutelfiguren en facilitators die de verschillende vormen van uitbuiting mogelijk maken. In deze periode wordt niet zozeer ingezet op het doen van meer zaken, als wel op het aanpakken van betere zaken die de mensenhandel duurzaam terugdringen, door het opwerken van effectieve barrières en het ontwrichten van het criminele proces. Daarnaast moet het aantal handhavingsacties stijgen, zoals in 2013 bijvoorbeeld plaatsvond in het prostitutiegebied de Achterdam in Alkmaar. Ook hiermee wordt mensenhandel effectief teruggedrongen.

Het doel van het nationaal verwijsmechanisme is om meer maatwerk te kunnen bieden aan slachtoffers van mensenhandel, door middel van een betere verbinding tussen de zorg-, vreemdelingen- en strafrechtketen. Signalering en bescherming van het slachtoffer staat hierbij centraal. Het verwijsmechanisme maakt onder andere transparant waar slachtoffers van mensenhandel aanspraak op kunnen maken. Het verwijsmechanisme is verder van belang voor de opsporing en vervolging van daders, wat in belangrijke mate bijdraagt aan het voorkomen van nieuwe slachtoffers. Goede bescherming kan immers bijdragen aan de aangiftebereidheid van slachtoffers en daarmee aan een succesvolle vervolging van mensenhandelaren.

Door overzicht en transparantie te bieden, en door de rolverdeling tussen de verschillende partijen te formaliseren, maakt het verwijsmechanisme voor betrokken professionals beter inzichtelijk hoe zij de beste hulp aan slachtoffers kunnen bieden. De activiteiten van de betrokken partijen worden beter op elkaar afgestemd, waarbij het belang van het slachtoffer centraal wordt gesteld. Zo wordt voorkomen dat partijen langs elkaar heen werken, of niet de juiste partijen betrekken, waardoor het slachtoffer niet de optimale hulp krijgt. Dit alles dient ertoe, dat slachtoffers van mensenhandel betere en meer op hun situatie toegespitste zorg, ondersteuning en begeleiding krijgen.

Nederlandse providers werken niet mee aan het blokkeren van websites die kinderporno aanbieden. In een samenwerkingsproject van politie, meldpunt kinderporno op internet en verschillende pilots is in het verleden onderzocht of zo een blokkade vorm kon worden gegeven en wat het effect zou zijn op de beschikbaarheid van kinderporno via het internet. Op basis van evaluatie van dat samenwerkingsproject heeft mijn ambtsvoorganger uw Kamer laten weten in 2011 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2010–2011, 32 500 VI, nr. 86) dat de in het project opgestelde zwarte lijst echter dusdanig klein van omvang is dat dit tot de conclusie leidt dat het blokkeren van websites met kinderporno via een dergelijke lijst een voorziening is die thans niet meer als een probaat en effectief instrument kan dienen. Daarbij kwam dat voor het filteren en blokkeren partijen inspanningen moeten verrichten en middelen ter beschikking dienden te stellen die niet in verhouding staan tot het te verwachten effect.

Bovendien blijkt de vrijwillige medewerking van providers aan notificatie-afspraken met de politie en het Openbaar Ministerie, de Notice en Take down procedure die sinds 2008 is ingevoerd, goed te werken. Uit ervaring is bekend dat ongeveer 95 procent van de internetbedrijven doet aan «notice-and-take-down» van illegale afbeeldingen of uitingen via het internet. Overige providers worden projectmatig door de politie gemonitord.

Het plan van aanpak kindersekstoerisme moet een algehele verbetering van de aanpak van kindersekstoerisme opleveren. Dit door:

• 1. Meer inzet op preventie en daarmee het meer voorkomen van seksueel misbruik van minderjarigen in het buitenland door Nederlanders.

• 2. Meer inzet op opsporing en vervolging en de verbetering van de informatiepositie van politie en justitie. Dit moet leiden tot meer zicht op Nederlandse kindersekstoeristen en bijdragen aan de verbetering van de opsporing en vervolging van Nederlandse kindersekstoeristen in pleeglanden en in Nederland.

• 3. Meer samenwerking nationaal en internationaal, zowel met andere landen als private partijen (waaronder ngo’s).

De bestrijding van kindersekstoerisme kan en gebeurt binnen het bestaande budgettair kader van politie en justitie. Hiervoor is geen aparte begroting opgemaakt en ook niet nodig.

Ja. Afpakken van geld en goederen wordt vooral ingezet in de aanpak van zware criminaliteit. Bij de aanpak van criminele jeugdgroepen wordt dit middel ook steeds meer ingezet. Er vindt steeds meer samenwerking plaats tussen gemeenten, politie en OM inzake het afpakken. Ook gemeenten hebben bestuurlijke mogelijkheden. Denk aan het korten, terugvorderen of intrekken van bijstand, het opleggen van dwangsommen en het onteigenen van panden.

Momenteel lopen er pilots in de steden Rotterdam, Zoetermeer, Ede en Roosendaal om de toepassing van conservatoir beslag bij jeugdigen ten behoeve van slachtoffers te beproeven. Ik verwacht u in de loop van 2015 te kunnen informeren over de resultaten van deze pilots.

In de landelijke prioriteiten voor de politie 2011–2014 is onder meer neergelegd dat de pakkans voor alle High Impact Crimes tezamen (overvallen, straatroven, woninginbraken en geweld) in 2014 met 25% moet zijn verhoogd ten opzichte van 2009. Als prestatie-indicator voor de pakkans wordt de zogenoemde verdachtenratio gehanteerd. De verdachtenratio is als volgt gedefinieerd: het aantal in een verslagjaar afgehandelde verdachten (o.b.v. politieadministratie) gedeeld door het aantal in datzelfde jaar registreerde misdrijven x 100. De verdachtenratio voor High Impact Crimes lag in 2009 op 30 en deze moet dit jaar uitkomen op minimaal 37,5. Thans ligt de verdachtenratio op 47. Daarmee wordt voornoemde doelstelling ruimschoots gehaald.

In de begroting van het ministerie voor 2015 is in het kader van de bestrijding van de High Impact Crimes aangegeven dat de focus onder meer ligt op het verhogen van het ophelderingspercentage. Het ophelderingspercentage betreft het aantal in een verslagjaar opgehelderde misdrijven gedeeld door het aantal in datzelfde jaar geregistreerde misdrijven x 100%. In de Veiligheidsagenda 2015–2018 zijn naast de streefwaarden voor de aantallen ook ophelderingspercentages met betrekking tot High Impact Crimes te vinden.

Nee, er wordt geen maximum ophelderingspercentage bedoeld. De genoemde cijfers zijn de maximale absolute aantallen straatroven en overvallen voor 2015

De aanpak van problematische jeugdgroepen is aangescherpt door bij de leden van die groepen intensiever in te zetten op bijvoorbeeld vroegtijdig schoolverlaten, schoolverzuim, schuldhulpverlening, nazorg en samenwerking met sociale wijkteams. Gemeenten worden in hun regierol ondersteund met praktische kennis en tools.

Doel is om vroegtijdig problemen te signaleren en aan te pakken, te voorkomen dat jongeren doorgroeien naar zwaardere vormen van overlast, te voorkomen dat broertjes, zusjes en vriendjes het criminele pad op gaan en te zorgen dat de kans op recidive afneemt. Gemeenten die dat willen worden «hands on» en op maat ondersteund door het Ministerie van Veiligheid en Justitie met praktische kennis, tools en ondersteuning op maat.

Daarnaast worden er de komende periode verschillende pilots gestart waar de focus wordt gelegd op jongvolwassen veelplegers van High Impact Crimes (zie de brief over de Eindrapportage onderzoek verkenning uitvoeringspraktijk ISD voor jongvolwassenen d.d. 16 oktober 2014, kenmerk 534177).

Uitgangspunt is dat bij iedere strafzaak met financieel gewin bekeken wordt welke sancties en maatregelen kunnen worden opgelegd om het ten onrechte genoten voordeel ongedaan te maken en schade van slachtoffers te compenseren door verhaal op de daders. Het Openbaar Ministerie staat een breed arsenaal aan maatregelen en sancties ter beschikking om aan dit beleid uitvoering te geven. Het afpakinstrumentarium is daar onderdeel van. Bij het uitvoeren van dit beleid wordt niet gedifferentieerd in leeftijdscategorieën. Het differentiëren in leeftijdscategorieën bij het rapporteren over afpakken zal geen goed beeld opleveren van de inspanningen en geboekte successen bij de aanpak van criminaliteit die wordt gepleegd door daders in bepaalde leeftijdscategorieën. De registratiesystemen zijn hier ook niet op ingericht.

Met de investering van 20 miljoen euro wordt gedoeld op de investering vanaf 2011 oplopend tot een bedrag van 20 miljoen euro per jaar vanaf 2013 in de strafrechtketen ter versterking van het afpakken van crimineel vermogen. Deze investering moet leiden tot een stijging van het incassoresultaat op dit terrein tot ruim 100 miljoen euro vanaf 2016. De investering is gepleegd vanaf 2011. De latere bezuinigingen op het OM raken niet de begrote afpakdoelstellingen.

De subsidie van het Centrum Internationale Kinderontvoering (Centrum IKO) wordt jaarlijks herijkt op basis van het ingediende jaarplan. Ik heb het CIKO in 2014 een subsidie beschikbaar gesteld van € 345.000,– en daarnaast een projectsubsidie ten behoeve van het Mediation bureau van € 36.650,– en een projectsubsidie ten behoeve van crossborder mediation derden van € 25.920,–.

Gelet op de gestegen lasten in de afgelopen 7 jaar heb ik recent voor 2014 een aanvullende subsidie verstrekt aan het Centrum IKO van € 100.000,–, waarmee de totale subsidie voor 2014 € 507.570,– bedraagt.

Op basis van het recent ingediende jaarplan 2015 ben ik – zoals ieder jaar – in overleg getreden met het Centrum IKO. Dit heeft geleid tot overeenstemming over de totale subsidie voor 2015 van € 560.000. Met dit bedrag is het Centrum IKO in staat zijn taken op een goede wijze te kunnen continueren.

Bij de Centrale autoriteit Internationale Kinderaangelegenheden (verder CA IKA) zijn in 2012 166 zaken aangemeld en in 2013 167 zaken. Daarbij gaat het om inkomende en uitgaande verzoeken tot teruggeleiding als om inkomende als uitgaande verzoeken tot vaststelling van een internationale omgangsregeling.

In 2012 ging het daarbij om 239 kinderen die betrokken waren bij de bij de CA IKA aangemelde zaken en in 2013 ging het om 248 kinderen.

Deze cijfers zijn niet compleet aangezien er geen verplichting is opgenomen in het Verdrag betreffende burgerrechtelijke aspecten van internationale Kinderontvoering (ook wel Haags Kinderontvoeringsverdrag genoemd), die betrokkenen verplicht om de Ca over de uitkomst van een zaak te informeren. De CA IKA is afhankelijk van de informatie die zij ontvangt van de betrokkenen bij een verzoek. Het ontwikkelen van een prestatie-indicator is daarom ook niet mogelijk.

Eveneens wordt door de CA niet bijgehouden of CIKO een rol speelt in de zaak.

Het staat ouders vrij op elk moment in de procedure al dan niet het CIKO te benaderen voor hulp en advies.

«De opkomende digitale wereld heeft zowel voor de overheid als voor de particuliere sector een hoog groeipotentieel. Dit groeipotentieel maakt dat een zekere terughoudendheid met regulering aan de dag moet worden gelegd om te voorkomen dat de ontwikkeling van de digitale economie en de digitale overheid achterblijft.

Dat neemt natuurlijk niet weg dat het belang van de bescherming van persoonsgegevens en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer toeneemt als gevolg van die digitalisering. Wat de wetgeving voor dat terrein betreft menen wij dat de algemene beginselen en de hoofdstructuur van de bestaande richtlijn 95/46/EG en de Wet bescherming persoonsgegevens nog altijd voldoen. Het is geen toeval dat die structuren in de nieuwe Algemene verordening gegevensbescherming duidelijk herkenbaar terugkeren. Het is echter ook duidelijk dat ontwikkelingen als ««big data»«, sommige aspecten van het gebruik van sociale netwerksites en cloudcomputing vragen om aanvullende regels om de algemene beginselen voor deze contexten nader uit te werken. Daaraan wordt op Europees niveau hard gewerkt. Gestreefd wordt naar spoedige afronding van de Algemene verordening gegevensbescherming. Ook op het terrein van de rechtshandhaving is er behoefte aan uitwerking van de genoemde beginselen in nieuwe regelgeving. Zo wordt in de EU gewerkt aan een richtlijn gegevensbescherming opsporing en vervolging en is ook op nationaal vlak de behoefte aan herschikking van de wetgeving voor de bescherming van persoonsgegevens op strafrechtelijk terrein onderkend. Daarnaast geldt dat gegevensbescherming een aspect behoort te zijn van de wetgeving van alle ministeries, wanneer die wetgeving aanleiding geeft tot de verwerking van persoonsgegevens. Er wordt door ons ministerie in het kader van de wetgevingstoetsing en het integraal afwegingskader op toegezien dat die wetgeving in overeenstemming met het geldende algemene gegevensbeschermingsrecht is.

Met digitale brandweer wordt gerefereerd aan het leveren van ICT-respons bij incidenten in het digitale domein. In de tweede Nationale Cyber Security Strategie is toegezegd om in 2015 een verkenning uit te voeren naar de mogelijkheid voor de accreditering van bedrijven die als digitale brandweer kunnen worden ingeschakeld door andere bedrijven. In dit licht is het van belang om aan te merken dat informatiebeveiliging en daarmee de respons op ICT-incidenten primair een eigen verantwoordelijkheid betreft.

Deze doelstellingen worden niet opgelegd, maar heb ik gezamenlijk met het Veiligheidsberaad vastgesteld. Er wordt naar gestreefd deze doelstellingen vanuit een intrinsieke gezamenlijke motivatie en inspanning te bereiken. De doelstellingen zijn er op gericht om de huidige risicobeheersing en voorbereiding op de rampenbestrijding en crisisbeheersing gericht op overstromingen, uitval van vitale processen, producten of diensten en stralingsincidenten te optimaliseren door een effectieve samenwerking tussen veiligheidsregio's, het rijk en crisispartners op basis van complementaire verantwoordheden, resulterend in een adequate aanpak bij een incident. Deze hoofddoelstelling wordt op dit moment per thema uitgewerkt in daarvoor benodigde deelresultaten en activiteiten. Deze uitwerking wordt op 20 maart ter besluitvorming aan het Veiligheidsberaad voorgelegd. Hieraan vooraf vindt een internsief consultatietraject op rijks- en regionaal niveau plaats gericht op het verkrijgen van het benodigde draagvlak.

Ja er liggen indicatoren ten grondslag aan de verdere professionalisering van de bevolkingszorg. Het Veiligheidsberaad heeft met vaststelling van het visiedocument «Bevolkingszorg op Orde 2.0» richting gegeven aan de verdere professionalisering van de bevolkingszorg processen. Er zijn op basis van een aantal uitgangspunten prestatie indicatoren opgesteld. In het Veiligheidsberaad is afgesproken om begin 2015 te inventariseren in hoeverre de veiligheidsregio’s met de implementatie van de visie en prestatie indicatoren zijn gevorderd.

Met betrekking tot het vergroten van inzicht in en onderlinge vergelijkbaarheid van prestaties van veiligheidsregio’s maakt de wijze waarop dit kan worden vormgegeven deel uit van het door het Veiligheidsberaad ingestelde project «kwaliteit en vergelijkbaarheid van de veiligheidsregio’s».

Ja, jaarlijks wordt gekeken naar de mate van bescherming van de vitale infrastructuur. Periodiek zal, in samenspraak met de verantwoordelijke partijen, een diepgaander onderzoek plaatsvinden naar de stand van zaken in een vitale sector.

Het verantwoordelijke vakministerie stelt het ambitieniveau vast, al dan niet in samenspraak met de sector. In sommige gevallen staat dit al vastgelegd in wet- en regelgeving. Te denken valt aan eisen met betrekking tot externe veiligheid of waterveiligheid.

De Nederlandse vitale infrastructuur en belangen zijn voldoende beschermd wanneer voldaan wordt aan de normen als gesteld door het verantwoordelijke departement. Deze volgen uit wet- en regelgeving en/of vigerend beleid. Vitale belangen zijn de economische, territoriale, fysieke, ecologische veiligheid en sociaal maatschappelijke stabiliteit, als gedefinieerd in de strategie Nationale Veiligheid.

Het Veiligheidsberaad heeft een «strategische agenda versterking Veiligheidsregio’s» vastgesteld. Uit deze agenda zijn het versterken van de bevolkingszorg en het vergroten van de kwaliteit en vergelijkbaarheid van de veiligheidsregio’s tot prioritaire thema’s benoemt. Op dit moment worden deze door het Veiligheidsberaad uitgewerkt in projectplannen, welke in maart 2015 ter besluitvorming aan het Veiligheidsberaad worden voorgelegd.

In 2013 zijn iets minder dan 185.000 zaken ingestroomd bij ZSM. Ongeveer 66% werd afgedaan op ZSM, de overige zaken werden doorgezonden naar het parket voor afdoening.

In de eerste helft van 2014 zijn ongeveer 90.000 zaken ingestroomd bij ZSM. Ongeveer 75% wordt afgedaan op ZSM, de overige zaken worden doorgezonden naar het parket voor afdoening.

De ZSM-werkwijze is ingevoerd met als doel om strafzaken bij «veel voorkomende criminaliteit» snel, selectief en zorgvuldig te routeren en af te handelen. Zo kan het bijvoorbeeld op termijn leiden tot minder rechtbankzaken en tegelijkertijd tot een intensivering van de slachtofferzorg. Pas nadat ZSM «uitontwikkeld» zal duidelijk zijn of er netto sprake is van een besparing per zaak.

Als er sprake is van besparingen dan kunnen deze worden gebruikt om de strafrechtketen verder te optimaliseren en voor het opvangen van taakstellingen.

De verwachting is niet dat het aantal PR-zittingen op korte termijn zal gaan dalen, omdat er landelijk – vooral bij de politierechterzittingen – nog een voorraad aan zaken is die nog op zitting moeten worden afgedaan.

Daarnaast zien we het dagvaardingspercentage door de jaren heen slechts gering dalen van 54% in 2008 naar 51% op dit moment (2014). Weliswaar is er een kleine verschuiving te zien tussen de fora, maar dat concentreert zich vooral op de kinderrechterzittingen die in aantal afnemen door daling in het aantal jeugdzaken en de MK-zittingen die in verhouding toenemen (zie onderstaande tabel).

Vanaf 3 november start gefaseerd de pilot «ZSM en rechtsbijstand». Hierin participeren het Openbaar Ministerie (OM), de politie, de Raad voor Rechtsbijstand en het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Daarnaast is de advocatuur op lokaal niveau bij de pilot betrokken. Hierin krijgen aangehouden meerderjarige verdachten voorafgaand aan het eerste politieverhoor altijd een advocaat te spreken. Ook als de officier van justitie besluit een strafbeschikking op te leggen, kan de verdachte een beroep doen op rechtsbijstand.

In mijn brief van 1 juli 2014 (2013–2014, 29 279, nr. 202) ben ik ingegaan op de tenuitvoerlegging van financiële sancties. Hierin heb ik aangegeven voorzieningen te zullen treffen voor mensen die hun boete op grond van de Wet administratiefrechtelijk handhaving verkeersvoorschriften, ofwel de Wet Mulder, wel willen, maar niet kunnen betalen. In dit kader is nog dit jaar een voorziening getroffen om op beperkte schaal termijnbetalingen voor Mulderbeschikkingen mogelijk te maken om evident onredelijke situaties zoveel mogelijk te voorkomen. Dit betekent dat zaken van personen waarbij sprake is van (ernstige) schuldenproblematiek in een multidisciplinair team bij het CJIB worden besproken en waar nodig en mogelijk maatwerk wordt verricht. Daarnaast is een onderzoek gestart naar de vraag of en zo ja hoe een meer generieke vorm van termijnbetaling voor Mulderbeschikkingen kan bijdragen aan het zoveel mogelijk voorkomen van betalingsproblemen. Dit onderzoek is inmiddels afgerond. Het laat zien dat burgers behoefte hebben aan gespreide betaling, vooral bij beschikkingen van 225 euro of hoger. Door de mogelijkheid in termijnen te betalen neemt de betalingsbereidheid en het inningspercentage toe. Bovendien kan hierdoor de inzet van dwangmiddelen de burger worden bespaard. Gezien de uitkomsten van dit onderzoek achten de Minister en ik het wenselijk om termijnbetalingen mogelijk te maken voor Mulderbeschikkingen van 225 euro of hoger. Hiertoe wordt de Wet Mulder aangepast. In mijn brief van 20 november 2014 over termijnbetalingen Wahv-beschikkingen licht ik dit verder toe.

Voor veroordeelden die een strafrechtelijke financiële sanctie opgelegd hebben gekregen voorzien wet en beleid al onder voorwaarden in gespreide betaling.Voor veroordeelden die een financiële sanctie opgelegd hebben gekregen voorzien wet en beleid al onder voorwaarden in gespreide betaling.

Het wetsvoorstel over de Politieacademie wordt voor het kerstreces aan de Tweede Kamer aangeboden.

Per januari 2015 start de eerste jaargang van de specialisatie-opleiding slachtofferadvocatuur bij het Willem Pompe Institituut van de Universiteit Utrecht in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam. Het Ministerie van VenJ heeft voor de aanloopfase een subsidie toegekend aan de opleiding, met als voornaamste doel het geven van een kwalitatieve impuls aan de rechtsbijstand aan slachtoffers. Nog in 2015 zal de eerste lichting advocaten die de opleiding heeft voltooid slachtoffers kunnen bijstaan.

In het najaar van 2013 zijn er vijf innovatieve pilots met herstelbemiddeling in en rond het strafrecht van start gegaan. Deze pilots worden geëvalueerd. De evaluatie is naar verwachting in de zomer van 2015 gereed. Op dit moment kan ik nog niet vooruitlopen op de resultaten van het onderzoek.

In het najaar van 2013 zijn er vijf innovatieve pilots met herstelbemiddeling in en rond het strafrecht van start gegaan. Deze pilots worden geëvalueerd. De evaluatie is naar verwachting in de zomer van 2015 gereed. Op basis van de evaluatie zal in het najaar van 2015 beslist worden of en op welke wijze herstelbemiddeling voortgezet zal worden. Hierbij wordt ook de besluitvorming over het budget meegenomen.

Het kabinet heeft de SER om advies gevraagd, omdat de komst van arbeidsmigranten uit de Midden- en Oost-Europese landen een nieuwe dimensie toegevoegd aan het arbeidsmigratiebeleid. Daarnaast blijkt Nederland nog niet voldoende wervende kracht te hebben voor kennismigranten om hier te komen werken. Tot slot is het de vraag welke bijdrage arbeidsmigratie kan leveren in aanvulling op de inzet van het onbenutte arbeidspotentieel in Nederland.

Het kabinet is daarom benieuwd naar de visie van de SER over de mogelijke bijdrage van arbeidsmigratie aan de Nederlandse economie en onder welke voorwaarden arbeidsmigranten op de Nederlandse arbeidsmarkt het beste tot hun recht komen. Het kabinet heeft daarom in juli 2013 de SER om advies gevraagd. Het advies wordt eind 2014 verwacht

Kennismigranten uit derde landen die in Nederland willen komen werken en wonen moeten een arbeidsovereenkomst met een werkgever in Nederland hebben en zij moeten een (naar Nederlandse maatstaven) marktconform salaris verdienen. Er zijn drie bedragen van toepassing (de genoemde bedragen zijn bruto per maand exclusief vakantiegeld):

• • € 4.048 voor kennismigranten van 30 jaar of ouder;

• • € 2.968 voor kennismigranten jonger dan 30 jaar en

• • € 2.127 voor kennismigranten die na afstuderen (al dan niet met een zoekjaar) een baan vinden als kennismigrant.

Daarnaast moet de werkgever bij wie de kennismigrant in dienst treedt erkend referent zijn. Bedrijven die dat nog niet zijn kunnen hiertoe een verzoek indienen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De IND toetst het bedrijf op solvabiliteit, continuïteit en betrouwbaarheid. Erkende referenten hebben een informatie-, administratie- en zorgplicht. Dit houdt in dat zij verplicht zijn relevante wijzigingen met betrekking tot de vreemdeling door te geven aan de IND (bijvoorbeeld als de kennismigrant bij een ander bedrijf gaat werken). Daar staat tegenover dat erkende referenten toegang hebben tot de snelle procedure, waarbij de IND binnen twee weken een beslissing neemt op de aanvraag om een verblijfsvergunning als kennismigrant, mits er sprake is van een volledige aanvraag.

Startende ondernemers uit derde landen die in Nederland een onderneming willen opstarten, kunnen naar verwachting vanaf 1 januari 2015 een aanvraag bij de IND indienen op grond van de nieuwe toelatingsregeling voor startende ondernemers. Deze regeling houdt in dat de startende ondernemer een jaar de tijd krijgt om een onderneming op te starten en een ondernemingsplan te schrijven. Voorwaarde om in aanmerking te komen voor deze nieuwe verblijfsvergunning is dat de startende ondernemer een betrouwbare begeleider heeft en in eigen levensonderhoud kan voorzien. Na dat jaar kan de vreemdeling doorstromen in de zelfstandigenregeling.

Startende ondernemers kunnen ook een aanvraag onder de huidige zelfstandigenregeling indienen, waarbij wordt getoetst met behulp van een puntensysteem of met de onderneming een voldoende wezenlijk Nederlands belang wordt gediend. Voor deze aanvraag is o.a. een ondernemingsplan nodig. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland van het Ministerie van Economische Zaken geeft advies in de aanvragen onder de toelatingsregeling voor startende ondernemers en de zelfstandigenregeling.

Het aantal verleende verblijfsvergunningen voor arbeid als kennismigrant, houder van een Europese Blauwe kaart, starters, en vreemdelingen die voor een ander arbeidsgerelateerd verblijfsdoel in de afgelopen jaren toelating tot Nederland hebben verkregen, treft u hieronder aan.

De in dit antwoord genoemde aantallen betreft het aantal verleende verblijfsvergunningen bij eerste toelating. Het zoekjaar afgestudeerde en de regeling Hoogopgeleiden (potentiele kennismigranten) wordt echter vaak via een wijziging beperking aangevraagd. Daarom wordt hieronder voor de beide zoekjaren het aantal verleende verblijfsvergunningen weergegeven die via een wijziging beperking zijn aangevraagd:

Daarnaast zijn in de afgelopen jaren verblijfsvergunningen verleend op grond van verblijfsdoelen behorend tot de verblijfsclusters Arbeid tijdelijk en Arbeid regulier.

Het bevorderen van de kenniseconomie is van groot belang voor de Nederlandse concurrentiepositie. Migranten die een bijdrage leveren aan de Nederlandse kenniseconomie moeten snel en eenvoudig kunnen worden toegelaten.

De afgelopen periode heb ik drie wijzigingen in gang gezet:

• • Er komt een nieuwe toelatingsregeling voor startende ondernemers, die naar verwachting per 1 januari 2015 in werking treedt.

• • De doelgroep van het zoekjaar voor afgestudeerden wordt uitgebreid, zodat meer potentiële kennismigranten de mogelijkheid krijgen om een baan in Nederland te vinden als kennismigrant;

• • Het Vreemdelingenbesluit 2000 wordt gewijzigd om vreemdelingen die rechtmatig verblijf hebben in een andere Schengenlidstaat en via een erkend referent naar Nederland komen (kennismigranten, wetenschappelijk onderzoekers, studenten), vrij te stellen van het mvv-vereiste.

Het kabinet heeft aan de SER gevraagd hoe Nederland ook op langere termijn aantrekkelijk blijft voor hooggekwalificeerde arbeidskrachten (dat maakt onderdeel uit van de SER-adviesaanvraag over het arbeidsmigratiebeleid). Het advies wordt eind 2014 verwacht.

In 2015 komt het kabinet met aanvullende maatregelen om Nederland aantrekkelijker te maken. Het kabinet komt dan ook met een voorstel om de toegang van kennismigranten tot Nederland soepeler en goedkoper te maken.

Ik heb het ontwerpbesluit ter aanpassing van het Vreemdelingenbesluit 2000 in september 2014 ter advisering aan de Raad van State voorgelegd. Ik verwacht het advies spoedig te ontvangen. De uitvoerende organisaties van de start-up-regeling, te weten de Immigratie- en Naturalisatiedienst en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, bereiden zich voor op implementatie. Ik verwacht het Vreemdelingenbesluit 2000, het Voorschrift Vreemdelingen en de Vreemdelingencirculaire uiterlijk in december 2014 te kunnen publiceren in het Staatsblad en Staatscourant. De regeling treedt dan naar verwachting op 1 januari 2015 in werking.

Ik verwacht de evaluatie toe te zenden vóór de behandeling van de begroting van Veiligheid en Justitie in de Tweede Kamer. Daarop vooruitlopend kan ik u meedelen dat het aantal aanvragen, dat op grond van de toelatingsregeling is ingediend, slechts één bedraagt. Deze aanvraag is afgewezen omdat de benodigde documenten door de aanvrager niet zijn overgelegd.

Ik wil dan ook begin 2015, wanneer het Europees Migratie Netwerk een uitgebreide inventarisatie van de toelatingsregelingen voor vermogende vreemdelingen/buitenlandse investeerders in de EU=lidstaten publiceert, bezien op welke wijze ik de regeling wil aanpassen.

In deze fase, nu de wetgeving voltooid is en geïmplementeerd moet worden, richt Nederland zich met name op praktische samenwerking tussen de lidstaten om tot een gelijk speelveld te komen. Een zeer belangrijke rol hierin speelt het Europees Asiel Ondersteuningsbureau (EASO). EASO brengt lidstaten samen, verzamelt en deelt informatie, organiseert «twinnings» etc. Ook door de andere EU lidstaten wordt zeer actief deelgenomen aan EASO-activiteiten. Naast EASO, spelen natuurlijk ook andere (soms informele) contactmomenten tussen beleidsmakers en uitvoerders van de verschillende lidstaten een rol.

Asielzoekers mogen tijdens de eerste vijf jaar dat zij een vergunning hebben slechts beperkt gebruik maken van het circulatierecht binnen het Schengengebied: zij mogen dit slechts doen binnen hun vrije termijn. Zij kunnen zich dus niet vestigen in een andere lidstaat of daar een beroep doen op publieke middelen

De verantwoordelijkheden tussen Nederland en UNHCR zijn als volgt verdeeld bij het proces van hervestiging. UNHCR doet voordrachten aan Nederland. Nederland toetst de voordrachten onder meer op basis van haar eigen asielbeleid. Nederland kan de voordrachten afwijzen, bijvoorbeeld omdat zij niet in lijn zijn met het Nederlandse asielbeleid of omdat er indicaties zijn dat sprake is van gedragingen als bedoeld in 1 F van het Vluchtelingenverdrag. Nederland kan bepalen op welke wijze zij de aantallen vluchtelingen binnen het quotum verdeelt. De UNHCR global resettlement needs zijn daarbij leidend. Daarbij is het voor NL belangrijk dat de quota over verschillende delen van de wereld zijn verdeeld. Nederland werkt daarbij met hervestigingsmissies waarbij tussen de 80 en 100 personen worden geselecteerd. Uiteraard is NL ook afhankelijk van de capaciteit van UNHCR om in voordrachten te voorzien en hervestigingsmissies te ontvangen.

Er is nog geen budget vastgesteld omdat nog bezien wordt hoe dit onderzoek ingericht zal worden zodat voldaan wordt aan hetgeen de Procedurerichtlijn daarover stelt. De dekking is derhalve ook nog niet bepaald.

Dit onderwerp is nog volop in ontwikkeling. De IND heeft de marktconsultatie naar een geschikte onafhankelijke organisatie ten behoeve van het uitvoeren van het medisch onderzoek inmiddels afgerond. Momenteel wordt bezien hoe de IND dit medisch onderzoek verder zal inrichten. Hierbij wordt onder andere bekeken aan welke voorwaarden de betreffende organisatie moet voldoen en met welke waarborgen het onderzoek moet worden omkleed.

De stichting iMMO is bevraagd tijdens de marktconsultatie en heeft daarbij – net als andere organisaties die een rol kunnen hebben in het uitvoeren van forensisch medisch onderzoek- input geleverd op vragen van de IND. Gelet op het verloop van dit proces kan ik nu nog niet melden of de stichting daadwerkelijk betrokken zal zijn bij de procedures voor het medisch steunbewijs.

Door de beoogde verlaging van het verplichte afdrachtpercentage krijgen de goede doelen loterijen meer ruimte voor productinnovatie, zodat zij een aantrekkelijker spelaanbod kunnen verzorgen dat beter inspeelt op de wensen van het publiek. Dit leidt naar verwachting tot een zodanige omzetgroei dat de afdracht aan de goede doelen minimaal gelijk kan blijven. De beoogde verlaging kan op steun van het Goede Doelen Platform rekenen.

De gehanteerde indicatoren ten aanzien van High Impact Crimes, Ondermijnende en financieel-economische criminaliteit, cybercrime en kinderporno zijn niet gewijzigd. In onderstaand overzicht de vastgestelde doelen en de realisatie in 20131:

De aanpak van horizontale fraude is één van de prioritaire thema’s in de Veiligheidsagenda 2015–2108. Voor politie en OM betekent dit dat zij haar aanpak intensiveren en dat het aantal zaken horizontale fraude vanuit de regionale eenheden stijgt van 1500 zaken in 2014 naar 2300 zaken in 2018. Dit betekent een intensivering van de aanpak met 50% in 2018 ten opzichte van 2014. Horizontale fraude kent vele verschijningsvormen. De aanpak van acquisitiefraude is binnen het prioritaire thema horizontale fraude benoemd als één van de fraudevormen waar het dan om gaat en zit dus verdisconteerd in de geprognosticeerde stijging.

Politie en OM blijven acties gericht op preventie van kinderpornografie en kindersekstoerisme intensiveren. De resultaatgerichte inspanning zoals geformuleerd in de veiligheidsagenda ziet op het aanleveren van verdachten door politie aan het OM. De afgelopen jaren was dit ook reeds het geval, waarbij de politie-inzet tussentijds is verdubbeld en een nieuwe landelijk werkende organisatie is opgebouwd. Voor de periode 2010 – 2014 zijn de doelstellingen gerealiseerd. De verwachting is dat eind 2014 25% meer verdachten bij het OM zijn aangebracht ten opzichte van het aantal in 2010. Voor de periode 2015 – 2018 blijft het aantal politieambtenaren dat wordt ingezet voor de aanpak van kinderporno gelijk en zal er dus sprake zijn van een minder scherpe stijging van het aantal interventies. Kernpunt is dat nog meer dan voorheen za worden ingezet op de aanpak van «zwaardere zaken». In de reguliere voortgangsrapportages aanpak kinderpornografie en kindersekstoerisme wordt verslag gedaan van de resultaatgerichte, repressief gerichte inspanningen en van de inspanningen ter voorkoming van seksueel misbruik van kinderen.

Nee, er is nog geen zicht op de vraag welke financiële consequenties de herziening van het Wetboek van Strafvordering (WSv) zal hebben voor de betrokken organisaties in de strafrechtketen.

Vanwege de complexiteit en omvang van dit traject is het van belang dat in een vroeg stadium aandacht wordt besteed aan de gevolgen voor de werkprocessen, de bedrijfsvoering én de financiën. Daarom zijn ook de ketenpartners gevraagd om actief mee te denken in het wetgevingstraject, om zo snel mogelijk inzicht te krijgen in de gevolgen van deze modernisering. Waar mogelijk worden nu reeds scenario’s doorgerekend in termen van volume-effecten en andere werklastgevolgen. Uiteindelijk zullen de financiële consequenties, zoals gebruikelijk, worden opgenomen in de memories van toelichting bij de wetsvoorstellen die betrekking hebben op deze modernisering.

Uitgangspunt voor de hele operatie is dat het budgettair neutraal is

De voorlopige planning van de modernisering van het Wetboek van Strafvordering (WSv) gaat uit van plaatsing in het Staatsblad van de wetsvoorstellen in 2018 en inwerkingtreding enkele jaren daarna, afhankelijk van de periode die nodig is om de veranderingen in de strafrechtketen adequaat te implementeren.

In de periode vóór inwerkingtreding kan er sprake zijn van een noodzakelijke investering (implementatiekosten). Voor de structurele situatie zullen de financiële consequenties nog beeld worden gebracht.

Uitgangspunt voor de hele operatie is dat het meerjarig budgettair neutraal is, waarbij mogelijk de kost voor de baat uit gaat.

Middels Kamerstuk 24 587, nr. 567 van 5 november 2013 is de Tweede Kamer geïnformeerd over de nieuwe bestemming van Veldzicht per 2016 en het behoud van specifieke werkgelegenheid in de regio. Veldzicht biedt in de nieuwe hoedanigheid plaats aan vier verschillende doelgroepen met een totale capaciteit van 134 tot 154 bedden. Hierbij kan 250 fte werkgelegenheid behouden blijven in Balkbrug. Op basis van deze capaciteit en personele formatie is een raming gemaakt van de jaarlijkse exploitatiekosten en -opbrengsten. De 25 mln die beschikbaar is voor het openhouden van FPC Veldzicht is opgedeeld in de volgende componenten: personeelskosten, huisvestingskosten, materiele kosten en afschrijvingskosten. Meer dan de helft van de beschikbare middelen (15,7 mln) betreffen personele kosten (salarissen, VT, EJU, sociale lasten etc.), gericht op het behoud van de werkgelegenheid van 250 FTE.

Middelen op de aanvullende post – vaak aangeduid als intensiveringsenveloppes – worden beheerd door het Ministerie van Financiën en staan (nog) niet ter beschikking van het beleidsdepartement. Om uitvoering te kunnen geven aan de beleidsplannen moeten de middelen dan ook eerst worden overgeheveld naar de betreffende begroting. Zo is door het kabinet onlangs besloten de middelen t.b.v. de veiligheidsagenda over te hevelen van de aanvullende de post naar de begroting van VenJ, zodat uitvoering kan worden gegeven aan de veiligheidsagenda.

Op basis van de meest recente uitkomsten van het Prognose Model Justitiële ketens (PMJ), worden zowel de geraamde uitgaven van de rechtspraak als de griffieontvangsten naar beneden bijgesteld.

In de tabel op pagina 23 (nr. 4) en in de tabel op pagina 28 (nr. 1) staat respectievelijk de daling van de uitgaven van de rechtspraak en de daling van de griffierechtontvangsten als gevolg van deze bijstelling van PMJ vermeld.

De daling van de uitgaven en van de griffierechtontvangsten hebben geen invloed op de doorlooptijden van rechtszaken.

Bij de start van de regeling werd beoogd een regeling in te stellen ter stimulering van het realiseren van een infrastructuur voor handhaving op gemeentelijk niveau. Dit doel is bereikt aangezien inmiddels 86% van de gemeenten deelneemt. Dit gegeven rechtvaardigt het besluit om in het kader van financiële keuzes de stimulering te stoppen.

De vergoeding dekt slechts een klein deel van de kosten voor het handhavingsapparaat (gemiddeld rond de 12%). De vergoeding heeft nooit beoogd kostendekkend te zijn. Gemeenten hebben zelf de zorgplicht om handhavend op te treden.

Het niet volledig tot besteding komen van het budget in 2013 heeft diverse oorzaken. De belangrijkste posten hebben daarbij betrekking op een meevaller bij de verbeurd verklaarde gelden (€ 26,9 mln.) en meevaller op het beleidsterrein van Asiel (€ 47,1 mln). Naast deze twee specifiek benoemde posten bestaat de onderuitputting uit een veelheid aan mee- en tegenvallers op de uitgaven- én de ontvangstenbegroting. In de slotwet 2013 (33 930 VI 3) is per artikel een uiteenzetting opgenomen met de mee- en tegenvallers die leiden tot de totale bedrag van de onderbesteding

De Minister voor Wonen en Rijksdienst is verantwoordelijk voor het huisvestingsbeleid voor zover dat kantoren betreft van het Rijk die binnen het rijkshuisvestingsstelsel vallen. Per 1 januari 2016 treedt het nieuwe Rijkshuisvestingstelsel in werking. Dit leidt ertoe dat alle huurcontracten van de rijksoverheid voortijdig worden opengebroken en dat uiterlijk 31 december 2015 de egalisatieschuld van departementen op de Rijksgebouwendienst afgelost moet zijn. Het Kabinet heeft besloten dat departementen deze kosten door middel van een overboeking aan het Ministerie van BZK mogen voldoen vanaf VJN 2014 maar uiterlijk bij NJN 2015. Alle overboekingen vinden plaats binnen het kader van de Rijksbegroting en zijn per saldo nul. De hoogte van de overboekingen per departement is nog niet te geven, omdat de definitieve afrekening plaatsvindt ultimo 2015.

Loon- en prijsbijstelling wordt gebruikt voor het opvangen van stijgingen in de kosten van lonen en prijzen. Indien hierna nog loon- en prijsbijstelling resteert, kan deze worden gebruikt voor het oplossen van tegenvallers cq budgettaire problematiek elders op de begroting.

De in Regeerakkoord opgenomen bezuiniging op de strafrechtketen heeft niet tot problemen geleid. Door een betere aansluiting van de te onderscheiden schakels (politie, OM en ZM) worden in de strafrechtketen efficiëntiewinsten gerealiseerd.

VenJ heeft in 2013 uitvoering gegeven aan intensiveringen op veiligheid, terwijl nog niet alle hiervoor benodigde middelen waren overgeboekt van de aanvullende post naar de begroting van VenJ. Het bedrag dat VenJ daardoor uit eigen middelen moest «voorschieten» was 40 mln. In 2014 zijn deze middelen alsnog uitgekeerd van de aanvullende post naar de begroting van VenJ en door VenJ gebruikt om de begroting sluitend te maken, ofwel ter oplossing van VenJ-brede problematiek; problematiek die niet direct binnen het beleidsterrein waar de problematiek zich voordoet, kan worden opgelost.

De volumeontwikkelingen bij de rechtspraak op het terrein van civiel en bestuur zoals wordt geprognosticeerd door het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ) worden ook als input gebruikt om de raming van de griffierechtontvangsten bij te stellen. De hoogte van de griffierechtontvangsten hangen immers samen met het aantal zaken waarbij een griffierecht wordt geheven.

In de begroting van Veiligheid en Justitie is rekening gehouden met invoering per 1 juli 2015. In de tabel op pagina 28 staat de tegenvaller opgenomen als gevolg van de vertraging van het wetsvoorstel aanpassing griffierechten (nr. 3). De tegenvallers voor 2014 en 2015 bedragen respectievelijk € 38 mln. en € 19 mln. Deze tegenvallers zijn binnen de totale begroting van Veiligheid en Justitie opgevangen.

In de tabel op pagina 28 staan de tegenvallers bij de griffierechtontvangsten als gevolg van de meest recente uitkomsten van het Prognosemodel Justitiële Ketens (nr.1), de vertraging van het wetsvoorstel aanpassing griffierechten (nr. 3) en de matiging van het wetsvoorstel aanpassing griffierechten (nr. 4).

In de tabel op pagina 41 staan de geraamde griffierechtontvangsten in totaal. Deze zijn inclusief de bovengenoemde tegenvallers.

In de tabel op pagina 28 staat de tegenvaller opgenomen als gevolg van de vertraging van het wetsvoorstel aanpassing griffierechten (nr. 3). Hierbij is ervan uitgegaan dat het wetsvoorstel per 1 juli 2015 in werking zal treden. De tegenvaller voor 2015 bedraagt € 19 mln. Deze tegenvaller is dus reeds binnen de totale begroting van Veiligheid en Justitie opgevangen.

Overigens staat in bovengenoemde tabel abusievelijk een bedrag van € 19 mln. in plaats van – € 19 mln.: het betreft immers een tegenvaller in plaats van een meevaller.

In de tabel op pagina 28 staat de tegenvaller opgenomen als gevolg van de vertraging van het wetsvoorstel aanpassing griffierechten (nr. 3). Hierbij is ervan uitgegaan dat het wetsvoorstel per 1 juli 2015 in werking zal treden. De tegenvaller voor 2014 en 2015 bedragen respectievelijk € 38 mln. en € 19 mln. Deze tegenvaller is binnen de totale begroting van Veiligheid en Justitie opgevangen.

Overigens staat in bovengenoemde tabel abusievelijk een bedrag van € 19 in plaats van – € 19 mln.: het betreft immers een tegenvaller in plaats van een meevaller.

De vragen die de Tweede Kamer heeft gesteld naar aanleiding van dit wetsvoorstel zijn beantwoord in de nota naar aanleiding van het verslag in januari van dit jaar. Het wetsvoorstel is daarna niet plenair behandeld in de Tweede Kamer. Bij het opstellen van de begroting van Veiligheid en Justitie heb ik de financiële ruimte gevonden voor matiging van het wetsvoorstel met € 13 mln. Inmiddels wordt hiervoor een nota van wijziging voorbereid.

De matiging van het wetsvoorstel aanpassing griffierechten is binnen de totale begroting van Veiligheid en Justitie opgevangen. Er wordt een nota van wijziging voorbereid voor de matiging van het wetsvoorstel.

In de begroting van Veiligheid en Justitie heb ik aangekondigd de gevolgen van het wetsvoorstel aanpassing griffierechten te matigen met € 13 mln. Hiervoor zal ik een nota van wijziging indienen bij de Tweede Kamer. In die nota zal ik uiteenzetten welke tarieven uit het wetsvoorstel aanpassing griffierechten gematigd zullen worden. Die nota wordt voorbereid en zal op de kortst mogelijke termijn aan uw Kamer worden toegestuurd.

Uw kamer heeft veel vragen gesteld over het wetsvoorstel aanpassing griffierechten. Die vragen zijn beantwoord in de nota naar aanleiding van het verslag in januari van dit jaar. De Eerste Kamer heeft tijdens het Staat voor de rechtsstaat debat van 11 maart jl. voorstellen gedaan tot wijziging van het wetsvoorstel. Ik heb de opmerkingen ter harte genomen en bij het opstellen van de begroting van Veiligheid en Justitie de financiële ruimte gevonden om de gevolgen van het wetsvoorstel te matigen.

De tegenvaller op de griffierechtontvangsten en de daling van de uitgaven als gevolg van de volumeontwikkelingen bij de rechtspraak lopen niet volledig synchroon. Niet alle volumeontwikkelingen bij de rechtspraak hebben impact op de griffierechtontvangsten: bij bijvoorbeeld strafzaken en asielzaken worden geen griffierechten geheven.

Voor zover de daling van de uitgaven als gevolg van de volumeontwikkelingen de tegenvaller op de griffierechtontvangsten niet kan opvangen, is dit binnen de totale begroting van Veiligheid en Justitie opgevangen.

De nota van wijzing op het wetsvoorstel inzake de griffierechten wordt voorbereid en zal op de kortst mogelijke termijn aan uw Kamer worden toegestuurd.

Er wordt in kaart gebracht op welke wijze flexibilisering van de griffierechten vorm kan krijgen en wat daarvan de organisatorische en financiële consequenties zijn. Afhankelijk van de uitkomst van dit onderzoek kan flexibilisering van griffierechten een plaats krijgen in het wetsvoorstel.

Oorzaken voor de mutaties in de instroom- zowel stijgingen als dalingen – zijn niet altijd vast te stellen. Alleen bij grote mutaties of mutaties die zich over een langere termijn manifesteren, is het soms mogelijk verbanden te leggen tussen de instroom en een specifieke oorzaak. Het is op dit moment niet mogelijk om met zekerheid vast te stellen welke factoren in welke mate van invloed zijn geweest op de daling van de instroom in de afgelopen jaren.

De daling van voorgaande jaren werkt door in de prognose voor de komende jaren. Hierdoor is het aantal geprognosticeerde zaken voor het jaar 2015 op lager niveau dan de prognose in voorgaande jaren voor dit jaar.

De huidige daling van de griffierechtontvangsten hangt met name samen met de daling van het aantal handelszaken bij de kantonrechter.

Voor de griffierechtontvangsten geldt in zijn algemeenheid dat deze voor meer dan 95% samenhangen met de instroom van civiele zaken (inclusief kanton).

De tegenvaller zoals deze staat vermeld op pagina 28 van de begroting hangt dan ook vrijwel volledig samen met de lagere instroom van civiele zaken.

Op dit moment is het aantal kantonzaken dat in 2014 is ingestroomd niet bekend. Ook is er geen eenduidige definitie van «eenvoudige» kantonzaken.

Door het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ) is het aantal kantonzaken voor het jaar 2014 geprognosticeerd op ruim 1.067.000 zaken. Dat is ruim 52.000 kantonzaken meer dan in 2013 (+5%), maar ruim 58.000 kantonzaken minder dan bij de PMJ-raming in de vorige begroting was geprognosticeerd voor het jaar 2014 (-5%).

De opbrengst uit boetes en transacties is een afgeleide van de wijze waarop de opsporing, vervolging en berechting van strafbare feiten is georganiseerd en wordt uitgevoerd. Vooral in de verkeershandhaving – waar de meeste sancties opgelegd worden in de vorm van een boete – doen zich jaarlijks ontwikkelingen voor die direct van invloed zijn op de ontvangsten. Samen met de betrokken organisaties worden de ontwikkelingen op het verkeersdossier gemonitord. Hierdoor ontstaat een goed beeld van de effecten van deze ontwikkelingen op de inkomsten en kan dit zo nodig worden verwerkt in de begroting. Dit wordt de herijking van de raming voor ontvangsten uit boetes en transacties genoemd.

Zoals in tabel 33.1 is weergegeven loopt de raming van de opbrengsten uit boetes en transacties op van € 960 mln. in 2014 naar circa € 1 mld. vanaf 2018; er is dus geen sprake van een halvering van de inkomsten. De toename van € 40 mln. komt voort uit een doorgevoerde herijking (€ 20 mln.), de aanpassing van de raming aan de indexering 2015 (€ 10 mln.) en de beoogde effecten van de Cross Border richtlijn (€ 10 mln.).

Zie het antwoord op vraag 173.

Recente ontwikkelingen in de verkeershandhaving leiden vermoedelijk tot tegenvallende opbrengsten in 2014 van circa € 70 mln. Zo vindt dit jaar en volgend jaar een grootschalige vervanging plaats van trajectcontrolesystemen, flitspalen en mobiele radarapparatuur. Met als gevolg tijdelijk verminderde beschikbaarheid van handhavingsinstrumenten en derhalve minder gecontroleerde passanten en minder geconstateerde overtredingen. De effecten hiervan zijn hoger dan vooraf werd ingeschat. Op basis van de huidige inzichten wordt verwacht dat, nadat de trajectcontrolesystemen, flitspalen en radarsets zijn vervangen, de ontvangsten weer in evenwicht komen met de raming Daarnaast wordt in 2014 een tekort verwacht door een vertraging bij de invoering van de Cross Border Enforcement-richtlijn, waardoor het nog niet mogelijk is om buitenlandse kentekenhouders uit bepaalde andere landen dan die momenteel al verwerkt worden (België, Duitsland en Zwitserland) te beboeten voor geflitste verkeersovertredingen. In de raming was hier wel vanuit gegaan.

De tegenvaller in 2014 wordt opgevangen door meer opbrengsten die volgens de meest actuele ramingen gerealiseerd worden in de jaren 2018 en 2019.

De recent aangeschafte handhavingsmiddelen beschikken inmiddels over software om de Franse kentekenplaten te herkennen. Ook in de rest van de keten worden de systemen en processen gereed gemaakt. De voorbereiding in de keten bevindt zich op dit moment in de testfase. Dat past bij mijn inzet (die ik aan uw Kamer meldde op 14 augustus jl, in antwoord op schriftelijke vragen van de leden De Rouwe en Oskam) om nog dit jaar geflitste overtredingen gepleegd met voertuigen met Franse kentekens te verwerken en beschikkingen uit te sturen naar Franse kentekenhouders.

De in de vraag genoemde percentages staan niet in de begroting voor 2015 vermeld, maar zien op de door mij beoogde vernieuwing van het stelsel van rechtsbijstand per 1 januari 2016. Tijdens het VSO rechtsbijstand van 30 september jl. heb ik opgemerkt dat uit de uitgevoerde pilots is gebleken dat gemiddeld voor 30% van de aan de eerste lijn voorgelegde juridische problemen die naar huidig recht toevoegwaardig zijn, in de toekomst geen toevoeging nodig is, omdat hun juridische problemen in de eerste lijn verholpen konden worden.

Uit de pilots blijkt dat, uitgemiddeld over deze rechtsterreinen, het aantal geschillen dat in de eerste lijn kan worden opgelost groter is dan aanvankelijk verwacht. Tegelijkertijd heeft het evaluatierapport aanleiding gegeven de kosten opnieuw tegen het licht te houden. Per saldo wordt uitgegaan van de reeds eerder gecommuniceerde begrote besparing.

Het aantal toevoegingen neemt af doordat geschillen naar tevredenheid van de rechtzoekende in of via de eerste lijn kunnen worden opgelost. De vergroting van het probleemoplossend vermogen in de eerste lijn zal gevonden moeten worden in de verbreding van de competenties en verdieping van de inhoudelijke juridische kennis van de medewerkers. Tevens wordt het instrumentarium van de eerste lijn uitgebreid met de eenvoudige behandeling. Om een afname van het aantal toevoegingen te bereiken is nodig dat rechtzoekenden in beginsel hun geschil aan de eerste lijn voorleggen, voordat zij van verdere gesubsidieerde rechtsbijstand gebruik kunnen maken. De verplichte route vormt derhalve een voorwaarde om het aantal geschillen in de eerste lijn op te lossen en daardoor een afname van het aantal toevoegingen te realiseren.

De maatregelen in het kader van de door mij beoogde vernieuwing van het stelsel van rechtsbijstand per 1 januari 2016 brengen extra kosten mee voor de uitvoering door het juridisch loket. Zo zal het juridisch loket als gevolg van de verplichte gang langs haar voorziening meer rechtzoekenden te woord moeten staan. Ook kunnen de kosten toenemen doordat in voorkomende gevallen rechtzoekenden een uitgebreidere vorm van rechtsbijstand zal worden geboden. De extra kosten voor het juridisch loket zijn verdisconteerd in de verwachte opbrengst van de maatregelen. Op welke wijze dit in de subsidie aan het juridisch loket doorwerkt, wordt nog bezien.

In onderstaande tabel zijn de wijzigingen in de basisvergoeding vanaf 2010 weergegeven.

Datum	Basisbedrag	Wijziging
01-07-08 t/m 30-06-2009	€ 107,02
01-07-09 t/m 30-06-2010	€ 110,29	Geïndexeerd met 3,1%
01-07-10 t/m 30-06-2011	€ 111,82	Geïndexeerd met 1,4%
01-07-11 t/m 31-12-2011	€ 112,94	Geïndexeerd met 1%
01-01-12 t/m 31-12-2012	€ 106,23	Verlaagd met 5,9%
01-01-13 t/m 30-09-2013	€ 106,99	Geïndexeerd met 0,7%
01-10-13 t/m 31-12-2013	€ 104,85	Verlaagd met 2%
01-01-14 t/m 31-12-2014	€ 105,96	Geïndexeerd met 1,1%

Uit de monitor gesubsidieerde rechtsbijstand 2013 van de raad voor rechtsbijstand blijkt dat op 35% van de reguliere toevoegingen geen korting op de eigen bijdrage is toegepast. In deze gevallen heeft de rechtzoekende zich voorafgaand aan de aanvraag van de toevoeging niet door het juridisch loket laten adviseren. Op nog eens 19% van de toevoegingen is de korting niet toegepast, omdat de rechtzoekenden geen eigen bijdrage verschuldigd was. Het gaat hier om bijvoorbeeld ambtshalve- en asieltoevoegingen. Wordt uitsluitend gekeken naar het aantal toevoegingen waarin een korting op grond van «diagnose en triage» mogelijk was, dan bedroeg in 2013 het niet-gebruik van de regeling 43%.

Invoering van de verplichte route heeft tot gevolg dat ook rechtzoekenden die nu via een advocaat een toevoeging aanvragen zonder voorafgaand de eerste lijn te raadplegen, in de toekomst in beginsel de eerste lijn als ingang moeten gebruiken als zij van de voorzieningen van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand gebruik willen maken. Hierdoor kan ook van geschillen die nu nog aan het zicht van de eerste lijn zijn onttrokken, een beoordeling worden gemaakt van wat nodig is om deze geschillen op te lossen. Daarbij is het uitgangspunt dat in de versterkte eerste lijn zaken worden afgedaan waar dat mogelijk is, en zaken doorstromen naar de tweede lijn waar dat noodzakelijk is. Uit de pilots in de eerste lijn is gebleken dat een substantieel deel van de geschillen in de eerste lijn kan worden opgelost. De kwaliteit van de eerste lijn wordt versterkt door verbreding van de competenties en verdieping van de inhoudelijke juridische kennis van de medewerkers. Hierdoor wordt het probleemoplossend vermogen van de eerste lijn verder vergroot. Ook wordt het instrumentarium van de eerste lijn uitgebreid met de eenvoudige behandeling.

Ik beoog de wijziging van de Wrb die de vernieuwing van de eerstelijns rechtsbijstand mogelijk maakt in 2016 in werking te laten treden. Het wetsvoorstel heb ik inmiddels in consultatie gegevens.

Vanwege de verplichte gang langs haar voorziening zal het juridisch loket meer rechtzoekenden te woord moeten staan. De extra kosten voor het juridisch loket zijn verdisconteerd in de verwachte opbrengst van de maatregel. Op welke wijze dit in de subsidie aan het juridisch loket doorwerkt, wordt nog bezien.

Vanwege de verplichte gang langs haar voorziening zullen de werkzaamheden van het juridisch loket toenemen. De extra kosten voor het juridisch loket zijn verdisconteerd in de verwachte opbrengst van de maatregel. Op welke wijze dit in de subsidie aan het juridisch loket doorwerkt, wordt nog bezien.

Deze extra kosten die aan de zijde van het juridisch loket gemaakt moeten worden, zijn verdisconteerd in de verwachte opbrengst van de maatregelen. Op welke wijze dit in de subsidie aan het juridisch loket doorwerkt, wordt nog bezien.

In onderstaande tabellen is voor de jaren 2010 tot en met 2013 het aantal bij de raad voor rechtsbijstand ingediende bezwaren tegen de afwijzing van de toevoegaanvraag weergegeven, alsmede het deel van deze bezwaren dat gegrond is verklaard. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen afwijzingen die zijn gelegen in het inkomen en vermogen van de rechtzoekende, afwijzingen met een zaaksinhoudelijke aanleiding, en afwijzingen van het verzoek tot peiljaarverlegging. Dit onderscheid wordt hier gemaakt omdat zich onder bezwaren die zich richten tegen de afwijzing van het verzoek tot peiljaarverlegging, zich zowel verzoeken bevinden die verband houden met het verkrijgen van een toevoeging, als verzoeken die verband houden met het verkrijgen van een lagere eigen bijdrage. Een eventuele uitsplitsing van de categorie peiljaarverlegging vergt nader onderzoek.

In onderstaande lijst zijn de maatregelen op het terrein van de gesubsidieerde rechtsbijstand vanaf 2010 opgenomen die een besparing beoogden, of waarvan een besparing werd verwacht. Eveneens zijn opgenomen de maatregelen in het kader van de vernieuwing van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand, voor zover zij mede een besparingsdoelstelling hebben of naar verwachting tot een besparing zullen leiden.

Maatregelen rechtsbijstand

• • Taakstelling op raad voor rechtsbijstand en juridisch loket (Taakstelling volgend uit regeerakkoord Rutte-Verhagen)

• • Generieke verlaging vergoeding rechtsbijstandverleners

• • Aanpassing indexering (Taakstelling volgend uit regeerakkoord Rutte-Verhagen)

• • Generieke verhoging eigen bijdrage

• • Het verhogen van de eigen bijdrage voor toevoegingen die verband houden met beëindiging van de relatie

• • Het heffen van een eigen bijdrage bij tweede of volgend deskundigenoordeel

• • Het heffen van een eigen bijdrage in bewerkelijke zaken

• • Beëindiging anticumulatieregeling

• • Verlaging vergoeding rechtsbijstandverleners (Taakstelling volgend uit regeerakkoord Rutte-Verhagen)

• • Besluit aanpassing vergoeding tweede of volgende aanvragen vreemdelingen (Volgend uit regeerakkoord Rutte-Verhagen)

• • Taakstelling raad voor rechtsbijstand (Taakstelling volgend uit regeerakkoord Rutte-Verhagen)

• • Taakstelling op raad voor rechtsbijstand en juridisch loket (Uitwerking taakstelling begroting 2014)

• • Verlaging vergoeding rechtsbijstandverleners

• • Tijdelijke uitschakeling indexatie vergoeding en eigen bijdrage tot 1 januari 2019

• • Aanpassing enkele puntenvergoedingen strafrecht

• • Beperkte verlaging vergoeding in bewerkelijke zaken in het strafrecht (Uitwerking stelselvernieuwing)

• • Versterking van de eerste lijn, inclusief selectie aan de poort, verhoging minimaal financieel belang, vervallen korting diagnose en triage, en vervallen administratieve vergoeding advocatuur

• • Besparing op de uitvoeringskosten van de raad voor rechtsbijstand en het juridisch loket

• • Het mogelijk maken van administratieve echtscheiding op gemeenschappelijk verzoek zonder minderjarige kinderen («echtscheiding zonder rechter»), in te voeren bij afzonderlijk wetsvoorstel

• • Echtscheiding op basis van gezinsinkomen

• • Aanpassing alimentatiestelsel (aangekondigd initiatiefwetsvoorstel Van der Steur/Recourt)

• • Beperking ambtshalve toevoeging verdachten

• • Clawback (verhaal kosten rechtsbijstand op rechtzoekende na financieel resultaat in een zaak)

• • Generieke verlaging basisvergoeding rechtsbijstandverleners (Uitwerkingstelselvernieuwing)

De eerdere maatregelen zijn allen in uitvoering. In het Besluit aanpassingen eigen bijdrage en vergoeding rechtsbijstandverleners (Staatsblad 2013 345) was ook de maatregel van een lagere vergoeding bij kennelijke afdoening opgenomen. Deze maatregel is ingetrokken per 15 februari jl.

Het duurt veelal enige tijd na invoering van een maatregel voordat de besparingen volledig gerealiseerd kunnen worden. Het is op dit moment nog te vroeg om alle effecten te kunnen overzien van de veranderingen, vooral als het om veranderingen gaat die niet bij de afgifte, maar bij het vaststellen van een toevoeging pas merkbaar worden. Vergoedingen die in 2014 zijn vastgesteld hebben slechts ten dele betrekking op toevoegingen die na 1 oktober 2013 zijn afgegeven, zodat de verlaging van de vergoeding per die datum vooralsnog niet tot de volledige besparing heeft kunnen leiden.

Bij sommige maatregelen is het bovendien de vraag of op een later moment exact kan worden bepaald of de betreffende maatregel ook de beoogde besparing exact heeft opgeleverd. Immers, mutaties in volume of kosten – zowel stijgingen als dalingen – kunnen meerdere oorzaken hebben, waardoor het aandeel dat een specifieke maatregel aan die mutatie heeft geleverd vaak niet kan worden vastgesteld. Alleen bij grote mutaties of mutaties die zich over een langere termijn manifesteren, is het soms mogelijk verbanden te leggen tussen de genomen maatregel en het effect daarvan op het volume of de kosten.

Niettemin hecht ik er aan om, voor zover mogelijk, te bezien in hoeverre de verschillende maatregelen tot de daarvan verwachte besparing hebben geleid. Ik heb daarom de raad voor rechtsbijstand verzocht te bezien in hoeverre in zijn monitor gesubsidieerde rechtsbijstand de effecten van de maatregelen die na 2010 zijn genomen in kaart te brengen.

Zowel het aantal bezwaren als het aandeel daarvan dat gegrond is verklaard is in recente jaren sterk gedaald. Deze ontwikkeling kan worden verklaard uit de door de raad voor rechtsbijstand gehanteerde proactieve aanpak. In deze aanpak wordt ingezet op informele oplossing van het bezwaar in de voorfase, waarbij een betere afweging plaatsvindt voorafgaand aan doorgeleiding van het bezwaar naar de bezwarencommissie.

Uiteraard wacht ik het debat met de Eerste Kamer af voordat verdere stappen worden gezet. Zoals bekend is mijn streven de AMvB stelselvernieuwing rechtsbijstand I op 1 januari 2015 in werking te laten treden. Deze AMvB geeft uitvoering aan een besparing van € 13,3 miljoen die voor het jaar 2015 is begroot, en tot en met 2018 oploopt tot een besparing van € 26,1.

In 2013 is het mogelijk gebleken om in het kader van het woonakkoord extra middelen te genereren. Dit heeft er in geresulteerd dat vanaf 2014 aan het budget van het Cbp structureel een bedrag van C 0,75 mln. is toegevoegd. Met dit bedrag is invulling gegeven aan de motie Schouw en is het Cbp toegerust om ook in de toekomst adequaat aan al haar taken uitvoering te geven.

Het bedrag wat niet juridisch verplicht is en gereserveerd staat voor toezicht en onderzoek bedraagt € 3.182.000,–

Dit bedrag bestaat uit € 2.408.000,– voor het Bureau Financieel Toezicht en € 774.000,– voor de Nederlandse Vereniging voor de Rechtspraak.

Herijking van enkele strafrechtelijke vergoedingen levert vanaf 2015 een structurele besparing van € 6,7 miljoen op.

Verlaging van de vergoeding voor bewerkelijke strafzaken levert vanaf 2015 een structurele besparing van € 1,4 miljoen op.

Mijn streven is de basisvergoeding per 1 januari 2015 met € 0,35 te verlagen. Deze verlaging levert vanaf 2015 een structurele besparing van € 1,1 miljoen op.

Tijdelijke uitschakeling van de indexeringen levert per 2015 een besparing op van € 4,2 miljoen, oplopend tot € 16,9 miljoen in 2018.

De keuze om voor de oplossing van geschillen in de eerste lijn gebruik te maken van het instrument eenvoudige behandeling, maakt deel uit van de vernieuwing van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand. De financiële effecten van dit onderdeel van de stelselvernieuwing zijn in de begroting per 2016 verwerkt. Naar verwachting zal met de invoering van de versterkte eerste lijn een deel van de huidige lichte adviestoevoegingen naar de eenvoudige behandeling verschuiven. Dit effect is in de voorliggende begroting niet afzonderlijk zichtbaar, omdat ik ten tijde van het opstellen van deze begroting nog geen besluit over invoering van de eenvoudige behandeling had genomen.

De rol van het College bescherming persoonsgegevens zal na inwerkingtreding van de Algemene verordening gegevensbescherming grotendeels dezelfde blijven. Ik zie in ieder geval in de verordening geen redenen om het door de wetgever bij het Cbp belegde takenpakket te veranderen. De verordening zal echter wel zorgen voor twee andere accenten. In de eerste plaats zal het Cbp in Europees verband nog meer moeten gaan samenwerken met andere toezichthouders dan het nu al doet. Het Cbp zal in de European Data Protection Board mee moeten werken aan de eenvormige toepassing en uitleg van de verordening in de EU. In de tweede plaats krijgt het Cbp krachtens de verordening de bevoegdheid om boetes op te leggen bij overtredingen van de verordening. Hoewel wij zelf wetgeving in voorbereiding hebben om deze bevoegdheid ook op nationaal niveau, vooruitlopend op de totstandkoming van de verordening te introduceren, vergt de boeteoplegging in Europees kader ook de nodige afstemming met andere toezichthouders in de EU, wanneer het grensoverschrijdende zaken betreft.

Door het kabinet is besloten twee veiligheidsintensiveringen aan de VenJ begroting 2015 toe te voegen. In de eerste plaats is besloten de middelen uit de Regeer Akkoord-investeringsenveloppe Veiligheid over te hevelen van de aanvullende post naar de begroting van VenJ voor de jaren 2015 t/m 2017. Voor deze jaren wordt respectievelijk € 10,2 mln., € 90,0 mln. en € 97,8 mln. aan de politiebegroting toegevoegd. Deze middelen dragen bij aan de uitvoering van de veiligheidsagenda 2015–2018. In de tweede plaats is in het kader van de begrotingsonderhandelingen 2015 tussen het Kabinet en de fracties van SGP, D66 en CU is besloten tot een intensivering van € 20 mln. voor het OM. De middelen kunnen ingezet worden om de aanpak van criminaliteit met een internationale dimensie te versterken, zoals jihadisme, kinderporno, en internationaal afpakken. Deze middelen worden ingezet om te zorgen dat het OM meer, en kwalitatief betere zaken voor de rechter brengt. Voor de jaren 2015 t/m 2017 gaat het om respectievelijk € 5,0 mln., € 10,0 mln. en meerjarig € 20,0 mln.

Deze intensiveringen staan los van de besparingen die door VenJ gerealiseerd moeten worden.

Het klopt dat voor de uitvoering van de «Veiligheidsagenda 2015–2018» 10 miljoen euro in 2015 tot 98 miljoen euro in 2017 wordt uitgetrokken. Dit is in overeenstemming met het besluit van het kabinet om uitvoering te kunnen geven aan de gemeenschappelijke veiligheidsagenda.

De investering in de veiligheidsagenda is gericht op meer blauw op straat en meer capaciteit voor opsporing. Daarnaast ligt de focus op het verder ontwikkelen van de aanpak van bovenstaande fenomenen, (mede door) het verbeteren van de kwaliteit van de opsporing en de effectiviteit en efficiency van het gehele ketenproces.

De bezuinigingen op het OM, het Nederlands Forensisch Instituut, de rechtspraak, de politie en de reclassering over de jaren 2015 tot 2018 staan los van de investeringsenveloppe. De bezuinigingen zijn onder meer het gevolg van efficiencyafspraken, digitalisering en volumedaling. Er is geen cijfermatige relatie tussen relatie tussen de intensivering en de bezuinigen op de hiervoor genoemde organisaties.

Van de 403 gemeenten die Nederland kent maken er momenteel 357 gemeenten gebruik van de bestuurlijke strafbeschikking overlast en parkeren.

Het uitvoeringsjaar 2013 geeft het meest volledige beeld. Over dat jaar betrof het een totale vergoeding van € 12.789,680. Het totaal bedrag aan parkeerfeiten betrof € 11.441.000. Het totaalbedrag aan overlastfeiten betrof € 1.348.680. Een uitsplitsing naar gemeenten over dat jaar vindt u in bijgevoegd bestand2.

De pilot GIO loopt formeel gedurende het jaar 2014. Door alle betrokken partijen is uitgesproken dat de samenwerking positief is en meerwaarde heeft.

De pilot GIO loopt formeel gedurende het jaar 2014. Door alle betrokken partijen is inmiddels uitgesproken dat een formele evaluatie niet gewenst is, maar dat de algemene beoordeling is dat de samenwerking positief is en meerwaarde heeft. Er is daarom voor gekozen geen evaluatie uit te voeren, maar direct te bezien hoe de pilot concreet een vervolg kan krijgen.

In de beantwoording van vraag 254 gaf ik ook al aan dat door alle betrokken partijen is uitgesproken dat de pilot niet afzonderlijk wordt geëvalueerd, maar dat de samenwerking als positief wordt beoordeeld en meerwaarde heeft. Op basis van de beoordeling ten aanzien van de juridische haalbaarheid is in gezamenlijkheid besloten de informatie-uitwisseling op een andere wijze te organiseren. Dit houdt in dat het georganiseerde bedrijfsleven in 2015 onderlinge gegevensuitwisseling met een register dat bij het College Bescherming Persoonsgegevens wordt aangemeld, regelt. Als hierin is voorzien, zal de informatie uitwisseling tussen dit register en de politie in een convenant worden vastgelegd. Dit heeft ook consequenties voor eventuele financiering, welke nog in kaart worden gebracht.

Binnen het OM zijn drie programmaonderdelen, Gerechtskosten, Verkeershandhaving OM en Afpakken. Voor geen enkel van deze genoemde programma’s worden fte’s gefinancierd noch beschikbaar gesteld. Het betreffen ketenregiegelden of bijzondere uitgaven.

Binnen het verkeersbudget OM 2014 wordt rekening gehouden met de geraamde kosten van aanschaf, beheer en onderhoud van de trajectcontrolesystemen (2014 € 9 mln.) en de (digitale) flitspalen (2014 € 17,4 mln.). Daarnaast wordt door het OM de tijdelijke meerkosten van de zaakbehandeling (in casu beroepen tegen boetes) van het CVOM geraamd. Deze meerkosten worden met name veroorzaakt door een tijdelijke toename van het aantal beroepen als gevolg van de invoering van 30 WAM en de inwerkingtreding van de nieuwe trajectcontrolesystemen. De gezags-/regierol op het verkeersdossier voert het OM uit binnen de beschikbare formatie.

De stijging van het budget hangt samen met de kosten die gemaakt worden voor de aanschaf, beheer en onderhoud van de trajectcontrolesystemen en de (digitale) flitspalen. Zo worden er bijvoorbeeld in 2015 digitale flitspalen geplaatst en worden een aantal trajectcontrolesystemen vervangen.

Het budget voor onrechtmatige detentie is een open-einde regeling waarbij op basis van ervaringsgegevens het budget structureel is vastgesteld op € 11,2 mln.

Nee, een dergelijk beleid van posterioritering voert het OM niet. Wel worden binnen het opsporings- en vervolgingsbeleid prioriteiten gesteld, lokaal in de driehoeken en landelijk in de Veiligheidsagenda.

Dit betreft een verzamelbudget dat aan diverse projectsubsidies wordt besteed zoals o.a. Stichting Maatschappelijke Veiligheid Politie, Meldpunt Discriminatie Internet, Meldpunt Kinderporno, Fraude helpdesk, sektensignaal, mensenhandel en vuurwerkbeleid

Schadeloosstellingen betreft een open-einde regeling waarbij vooraf niet geraamd kan worden wat het beroep is dat wordt gedaan op het budget. Bij de technische conversie van VBTB naar Verantwoord Begroten is er in de begrotingsjaren 2013 en 2015 een begrotingsmutatie doorgevoerd op het begrote bedrag schadeloosstellingen.

Nee. De partijen in de strafrechtketen die zich bezig houden met afpakken hebben allemaal een eigen taak in het proces van afpakken. Van beslaglegging tot incasso. De partijen dragen allemaal bij aan het realiseren van de doelstellingen.

Het CCV ontvangt een subsidie van ruim 4,7 miljoen Euro ten behoeve van criminaliteitspreventie en veiligheid, die inhoudelijk onder te brengen is bij begrotingsartikel 33.2 (1,6 miljoen Euro), artikel 33.3 (ruim 900.000 Euro, in de begroting niet als afzonderlijke post opgenomen maar als onderdeel van een verzamelpost) en bij artikel 34 (ruim 2,2 miljoen Euro). Daarnaast begeleidt het CCV een groot deel van de trajecten die leiden tot een Keurmerk Veilig Ondernemen, hetgeen apart is begroot onder artikel 33.2. Voor meer informatie over de activiteiten van het CCV ten behoeve van criminaliteitspreventie en veiligheid verwijzen wij u naar de jaarprogramma’s en jaarverslagen van het CCV.

Dit betreft een verzamelbudget dat aan diverse projecten wordt besteed zoals Auditteam voetbal, Bestuurlijk aanpak en Reductie van overlast en onveiligheidsgevoel.

Deze intensivering (oplopend van € 5 mln in 2015 tot € 20 mln vanaf 2017) wordt ingezet om de aanpak van criminaliteit met een internationale dimensie te versterken, zoals jihadisme, kinderporno en internationaal afpakken. Deze middelen worden niet gebruikt om taakstellingen in te vullen. Er is dus geen sprake van een minder sterke bezuiniging.

De inkomsten van het afpakken vloeien terug in de algemene middelen en worden niet aangewend voor het bekostigen van enig specifiek doel.

In de CBS-publicatie «Criminaliteit en Rechtshandhaving 2013» is een overzicht opgenomen van het aantal misdrijfzaken en het aantal sepots in de afgelopen jaren. Hieruit blijkt dat bij het totaal aantal misdrijfzaken in de jaren 2010 tot en met 2013 schommelde tussen de 209.000 en 231.000 en dat het aantal sepots is gestegen van ruim 28.000 in 2010 tot ruim 49.000 in 2013. Een belangrijke reden hiervan is dat voorheen de politie de behandeling van een zaak – waarbij een verdachte was geïdentificeerd – zelf kon beëindigen indien er bijvoorbeeld onvoldoende bewijs was om de zaak aan het OM door te sturen. Mede naar aanleiding van het rapport van de Algemene Rekenkamer «Prestaties in de strafrechtketen» uit 2012 is nu duidelijk vastgelegd dat in alle zaken waarin een verdachte is geïdentificeerd alleen het OM – en dus niet de politie – kan seponeren. Dit heeft tot gevolg gehad dat zaken met een verdachte waarbij voorheen de politie bepaalde dat ze verder niet in behandeling werden genomen nu eerst formeel aan het OM worden voorgelegd. Hierdoor stijgt dus om formele reden het aantal sepots bij het OM.

Daarnaast speelt de komst van ZSM een rol. In deze aanpak van lokale veelvoorkomende criminaliteit kijkt het OM met ketenpartners zoals de reclassering en de Raad voor Kinderbescherming naar een passende interventie. Het strafrecht wordt in ZSM niet altijd toegepast, als een alternatieve interventie effectiever is. Een voorbeeld: een verdachte vergoed ter plekke de schade. De zaak wordt vervolgens op basis van een beleidssepot onvoorwaardelijk geseponeerd. Ook dit draagt bij aan de stijging van het aantal sepots.

Vanaf 2011 is er geïnvesteerd in de strafrechtketen, oplopend tot een bedrag van € 20 miljoen per jaar vanaf 2013 op basis van een return on investment van 1:3. Verschillende organisaties in de strafrechtketen zijn versterkt om het afpakken te intensiveren. De politie is uitgebreid met 60 fte, de bijzondere opsporingsdiensten met 60 fte, de KMAR met 10 fte, het OM met 40 fte en het CJIB met 4 fte. De rechtspraak wordt langs de lijn van het Prognosemodel Justitiële Ketens gefinancierd. Aan de investering van € 20 miljoen per jaar is een oplopende reeks doelstellingen verbonden oplopend tot ruim € 100 miljoen per jaar vanaf 2016. De afgelopen jaren is er een stijgende lijn te zien van het afpakresultaat. In 2013 is bijna € 90 miljoen euro aan crimineel vermogen afgepakt.

Het huidig kabinet heeft het OM een taakstelling opgelegd van € 52 mln structureel; € 20 mln in 2016, € 20 mln in 2017 en € 12 mln per 2018. De beoogde efficiencybesparingen zijn niet alleen gericht op geld. Het heeft ook ten doel om slimmer te werken. Hiermee wordt bereikt dat het OM steeds beter in staat is om interventies op maat te plegen (niet alleen strafzaken, maar ook ZSM, OM-afdoening) en dat doorlooptijden worden teruggedrongen. Het OM zal de bezuinigingen realiseren op het gebied van huisvesting en digitalisering. Indien zich onverhoopt problemen voordoen in het tempo van de besparingen zullen – in overleg met het College – hiervoor oplossingsrichtingen gevonden worden.

Uit Slotwet 2013 (kamerstuk 33 930 VI 2) blijkt dat het OM in 2013 een overschrijding had van het budget met € 18 mln. Dit is in het geheel van de mee- en tegenvallers van VenJ opgelost.

In 2013 heeft de GalanGroep bezien op welke wijze het OM de totale taakstelling kan realiseren zonder dat dit risico’s oplevert voor het primaire proces. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat succesvolle ketendigitalisering en -informatisering hiervoor een cruciale randvoorwaarde is. Het gaat bijvoorbeeld om de digitale aanlevering van processen verbaal door de politie, het digitaal werken met omvangrijke zaakdossiers en het stroomlijnen van de ketenprocessen. Deze ontwikkelingen zijn onderdeel van de departementale programma DWS (digitaal werken in het strafrechtproces) en VPS (Versterking Prestaties Strafrechtketen). Deze programma’s hebben als doel om in 2016 de processtukken tussen de betrokken ketenpartners (politie, OM, rechtspraak en advocatuur) digitaal uit te wisselen en uiteindelijke de gehele strafrechtketen correct, effectief, zorgvuldig en transparant te laten functioneren. Ik heb in mijn brief van 2 juli 2014 aan u gemeld dat deze programma’s op koers liggen: de kwaliteit van de ketenprestaties is fors verbeterd, er zijn concrete stappen gezet in het kader van de digitalisering van de keten, het zicht op de prestaties van de keten is aanmerkelijk verbeterd en er zijn diverse wetsvoorstellen in ontwikkeling of al aan uw Kamer aangeboden. Dit moet ertoe leiden dat het OM tijdig in staat wordt gesteld om de opgelegde taakstelling te realiseren zonder dat dit risico’s oplevert voor het primaire proces.

In mijn VPS-voortgangsbrief van 2 juli 2014 (TK 2013–2014, 29 279, 204) heb ik u de resultaten van een nulmeting van de doorlooptijden van strafzaken over 2013 toegelicht. In de nulmeting is de tijd gemeten waarbinnen een standaardzaak met een strafbeschikking, een sepot, reprimande, HALT-verwijzing, transactie of een vonnis of voeging als eerste inhoudelijke beslissing in een zaak werd afgedaan. Uit de nulmeting blijkt dat in 2013 40% van de strafzaken binnen een maand werd afgehandeld. U ontvangt nog voor de begrotingsbehandeling een voortgangsrapport VPS.

Bij brief aan uw Kamer van 3 oktober 2014 heb ik ten aanzien van mijn tijdens het wetgevingsoverleg van 26 juni 2014 over het jaarverslag 2013 van het Ministerie van VenJ gedane toezegging om de documenten over deals tussen het OM en criminelen langdurig te archiveren uw Kamer laten weten dat ik het OM opdracht heb gegeven om te onderzoeken op welke wijze aan de toezegging uitvoering kan worden gegeven. Tevens heb ik u toen laten weten dat ik uw Kamer naar verwachting voor het einde van dit jaar over de stand van zaken kan informeren. Nu het hiervoor genoemde onderzoek van het OM nog steeds gaande is, blijft deze verwachting ongewijzigd.

In 2013 is in totaal € 1.5 mln. beschikbaar gesteld aan het OM en politie voor uitbesteding van forensisch onderzoek aan particuliere instituten. Besteding van het budget was afhankelijk van de hoeveelheid en kwaliteit van de ingediende aanvragen. Om in aanmerking te komen voor uitbesteding, moest een onderzoek aan minimaal één van de volgende criteria voldoen: extra gewenste snelheid, benodigde expertise waarover het NFI niet beschikte, onvoldoende capaciteit bij het NFI voor het betreffende onderzoek of aanvraag van contra-expertise. Van de € 1.5 mln. die beschikbaar is gesteld voor forensisch onderzoek in 2013, is € 1.2 mln. (80%) ook daadwerkelijk uitgegeven. Met ingang van 2014 is voor een periode van drie jaar een bedrag van € 2 mln. per jaar beschikbaar gesteld voor uitbesteding van forensisch onderzoek.

Voor het eerste deel van deze vraag verwijs ik naar het antwoord op vraag 450. Met betrekking tot de invoering van het verbod op cannabis met meer dan 15% tetrahydrocannabinol (THC) geldt dat op dit moment nog onduidelijk is hoeveel monsters het NFI per jaar aangeboden zal krijgen voor onderzoek. Hiervoor is een impactanalyse uitgevoerd, waarbij is uitgegaan van 41.500 monsters per jaar die onderzocht zouden moeten worden. Deze impactanalyse heeft uw Kamer ontvangen als bijlage bij het wetsvoorstel. Over de daadwerkelijke instroom vindt momenteel nog overleg plaats tussen mijn departement en de Politie, het OM en het NFI.

Als onderdeel van Keten Informatie Management is onderzoek gedaan naar het toepassen van de privacy by design principes in de registers en indexen die betrekking hebben op persoonsgegevens in de strafrechtsketen. De uitkomsten hiervan zijn gebruikt bij aanpassingen van een aantal gemeenschappelijke voorzieningen en de voorbereiding van verdere vernieuwing van het systeemlandschap. De daling van de middelen was voorzien omdat vanaf 2015 alleen de beheerkosten zijn begroot.

De budgettaire consequenties van de eigen bijdrageregeling kosten strafproces zijn terug te vinden op artikelonderdeel 32.3 «Optimale randvoorwaarden voor een doelmatig en doeltreffend rechtsbestel». De eigen bijdrageregeling voor verblijf is verantwoord op artikelonderdeel 34.3 «tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring»

De eigen bijdrage voor verblijf en de bijdrage van veroordeelden aan de kosten van het strafproces vloeien voort uit het Regeerakkoord «Bruggen slaan» en hebben tot doel om de kosten die door de overheid hiervoor worden gedragen te verlichten. De opbrengsten zijn derhalve reeds op de Rijksbegroting ingeboekt en worden dus niet voor een andere besteding aangewend. Om die reden kunnen de opbrengsten ook niet worden doorgeschoven naar de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).

In de begroting is al rekening gehouden met aanloopverliezen. Indien als gevolg van niet tijdige invoering nog additionele incidentele besparingsverliezen optreden, dan zullen die ook binnen de VenJ-begroting van dekking worden voorzien.

Op dit moment worden vijf pilots met herstelbemiddeling in en rond het strafproces uitgevoerd. Op basis van de uitkomsten van de evaluatie van deze pilots, die naar verwachting medio 2015 beschikbaar komen, vindt besluitvorming over structurele inbedding van herstelbemiddeling vanaf 2016 plaats.

De subsidieverhoging voor Slachtofferhulp Nederland houdt verband met de investering in de participatie van SHN in het werkproces ZSM. Als gevolg van deze investering kan SHN volwaardig participeren in het werkproces van ZSM en daarmee slachtofferdiensten aanbieden aan 100.000 slachtoffers van veel voorkomende criminaliteit, een doelgroep die tot voor kort nog niet door Slachtofferhulp Nederland werd bediend. De verhoging houdt derhalve geen verband met de inzet op herstelbemiddeling dan wel de rol van SHN daarin.

Sinds 1 januari dit jaar wordt de zorg die wordt geleverd door de instellingen Door, Exodus, Moria en Ontmoeting ingekocht door de Directie Forensische Zorg van de DJI. Deze zorg valt onder het segment «beschermd wonen». Daarnaast wordt bij een aantal van de instellingen ambulante zorg ingekocht. Beschermd wonen wordt niet alleen door deze vier instellingen geleverd, maar ook door andere zorgaanbieders zoals het Leger des Heils. Op dit moment is er veel vraag naar dit type zorg (beschermd wonen). Er is vorig jaar bij de begrotingsbehandeling structureel drie miljoen euro extra beschikbaar gekomen voor deze vorm van zorg. Dit heeft het onder meer mogelijk gemaakt om halverwege het jaar bij de betreffende zorgaanbieders, waaronder de vier genoemde instellingen, extra plaatsen in te kopen. Daarmee is het budget voor het segment beschermd wonen structureel op een hoger peil gebracht.

De middelen zijn nog opgenomen omdat de herziening van de Garantiestellingregeling die de risico’s voor de begroting afdekt, nog niet is doorgevoerd. Dit geschiedt naar verwachting in de loop van 2015. De herziening betekent dat voor de GSR-regeling een begrotingsreserve wordt gecreëerd die middels kostendekkende premieheffing wordt gedekt.

Er is geen sprake van afschaffing van programma’s en maatregelen op preventie sinds 2004. In de beleidsdoorlichting Preventie Maatregelen (Kamerstukken II, 2012–2013, 33 199, nr. 2) is uitgebreid beschreven welke preventieprogramma’s en maatregelen hierop achtereenvolgend zijn ingezet. Verder verwijs ik naar mijn antwoord op vraag 285 voor de verklaring van het verschil tussen 2014 en 2015 van € 6 mln.

Op het gebied van contraterrorisme worden preventieve maatregelen ingezet om te voorkomen dat radicaliseringsprocessen verder doorgaan richting gewelddadig extremisme. Religieuze gemeenschappen wordt gevraagd een bijdrage te leveren aan de kanalisatie van emoties en aan het voorkomen dat kwetsbare personen ontsporen. Ook andere personen in de omgeving kunnen een rol spelen in de begeleiding van jongeren die mogelijk vatbaar zijn voor radicalisering: naast de familie en vrienden kunnen onderwijspersoneel, jongerenwerkers en hulpverleners ook een positieve invloed hebben in het kanaliseren van idealisme, het herkennen en duiden van emoties, het tegenspreken van complottheorieën en het nuanceren van extreme (politieke of religieuze) interpretaties. Samen met sleutelfiguren uit de islamitische gemeenschap, kunnen lokale professionals bijdragen aan het creëren van een ontmoedigend klimaat dat extremisme ontmoedigt. Het is dan ook van belang dat er lokale netwerken en samenwerkingsverbanden zijn waarin ambtenaren, professionals en sleutelfiguren aandacht geven aan dit onderwerp. Uit deze samenwerking dienen passende interventies voort te vloeien, die de voedingsbodem voor radicalisering verminderen en verdere doorradicalisering voorkomen.

Op het gebied van nationale veiligheid wordt op grond van de strategie Nationale Veiligheid op structurele basis gekeken naar wat de dreigingen zijn voor Nederland en welke maatregelen genomen kunnen worden om deze dreigingen te voorkomen of de gevolgen te beperken. Daar hoort bij dat er expliciet gekeken wordt naar maatregelen op het terrein van preventie en van crisisbeheersing. Zo zorgt het Ministerie van Veiligheid en Justitie, als coördinerend ministerie, ervoor dat alle relevante organisaties voorbereid zijn op calamiteiten, te denken valt aan planvorming en opleiden, trainen en oefenen. In het kader van dit laatste heeft mijn ministerie de Nationale Academie voor Crisisbeheersing opgericht.

Er is een robuuste structuur van crisisbeheersing paraat.

Op vele gebieden die bij escalatie een gevaar voor de nationale veiligheid kunnen betekenen, treffen de daarvoor verantwoordelijke ministeries, waaronder mijn ministerie, preventieve maatregelen ter voorkoming van calamiteiten en aantasting van de nationale veiligheid. Ook kan worden gewezen op de versterking van NL-Alert, als een belangrijk middel om de zelfredzaamheid van burgers bij incidenten en rampen te vergroten.

Tenslotte is er ook een structuur ingericht om inbreuk op de nationale veiligheid te voorkomen als gevolg van het verwerven van invloed door staten of niet-statelijke entiteiten, zoals terroristische groeperingen of ongewenste personen, op een in Nederland gevestigde vitale onderneming.

In reactie op uw vraag wijs ik uw Kamer op het onderscheid tussen de stelselverantwoordelijkheid voor de integriteit van het openbaar bestuur van de Minister van Binnenlandse Zaken (BZK) en mijn verantwoordelijkheid voor de evenwichtige inzet van screeningsinstrumenten door de Dienst Justis om integriteitsrisico’s binnen kwetsbare sectoren, bedrijven en organisaties te beperken. Deze screeningsinstrumenten van de Dienst Justis leveren ook een belangrijke bijdrage aan een integer handelende overheid. Om er voor te zorgen dat de verantwoordelijkheden goed op elkaar aansluiten en dubbel werk wordt voorkomen, vindt er ambtelijke afstemming plaats over beleid en uitvoering met verantwoordelijke beleidsafdeling en met het Bureau Integriteit Openbaar Bestuur van BZK.

Voor een overzicht van de preventiemaatregelen en programma’s verwijs ik u naar de begroting van het Ministerie van Veiligheid en Justitie voor het jaar 2015 (Kamerstukken II, 2014–2015, 34 000 VI, nr. 2) In de begroting waren/zijn de volgende bedragen opgenomen voor preventie.

Jaar	2013	2014	2015	2016
Budget € mln.	21	22	16	14,5

De daling na 2014 laat zich onder meer verklaren door een bezuiniging op het CCV en het wegvallen van extra Regeerakkoord middelen. Daarbij wordt opgemerkt dat een deel van de activiteiten ook wordt gefinancierd uit andere artikelen binnen de VenJ-begroting of de begrotingen van andere ministeries. De uitgaven die onder operationele doelstelling art. 34.2 zijn gerealiseerd, worden onverdeeld in garanties, uitgaven voor de Dienst Justis en subsidies en opdrachten voor preventiemaatregelen.

De resultaten en effecten van deze maatregelen kunnen niet in elk geval worden gekwantificeerd. Bij de volgende preventiemaatregelen kan in ieder geval een substantiële voortgang in de ontwikkeling en invoering van maatregelen en instrumenten worden geconstateerd. Ten aanzien van High Impact Crimes (overvallen, straatroven, woninginbraken en geweld) is in samenwerking met onder meer het bedrijfsleven, politie en de lokale overheden een groot aantal preventieve maatregelen genomen gericht op het terugdringen van het aantal HIC op hotspots, hottimes en onder hotvictims. Er zijn maatregelen getroffen in onder meer de volgende sectoren c.q. branches: horeca, benzinestations en juweliers. Mede hierdoor zijn in voornoemde sectoren c.q. branches de aantallen overvallen in 2013 met respectievelijk 25%, 37%, 14% gedaald ten opzichte van 2012. In de eerste negen maanden van 2014 zijn de overvallen in de genoemde sectoren c.q. branches verder gedaald met respectievelijk 24%, 8% en 55% ten opzichte van dezelfde periode in 2013. Ook de op preventie gerichte acties die met verschillende ouderenorganisaties zijn ondernomen om het aantal woningovervallen op senioren terug te dringen werpen hun vruchten af: in 2013 is het aantal woningovervallen op deze doelgroep met 12% gedaald ten opzichte van 2012 en in de eerste negen maanden van 2014 betrof de daling 19% ten opzichte van dezelfde periode het jaar daarvoor. Preventieve maatregelen, waaronder campagnes als`Ben jij het waard om beroofd te worden» en «Hier waak ik», die zijn ingezet om het aantal straatroven en woninginbraken tegen te gaan zijn eveneens succesvol: het aantal straatroven daalde met 12% en het aantal woninginbraken met 5% in 2013 ten opzichte van het jaar daarvoor. Ook deze daling zet zich in 2014 voort: 19% minder staatroven en 17% minder woninginbraken in de eerste negen maanden van 2014 ten opzichte van de eerste negen maanden van 2013.

Met betrekking tot vervoer- en transportcriminaliteitcriminaliteit is het volgende gerealiseerd. Doelstelling voor de aanpak autokraak is een daling van 20% van het aantal aangiften in 2014 t.o.v. 2011. In 2013 is een daling van 15,5% gerealiseerd en de verwachting is dat in 2014 de daling van 20% wordt gehaald. Het aantal autodiefstallen is het afgelopen halfjaar 4,4% lager dan in het eerste halfjaar van 2013. In de eerste 6 maanden van dit jaar zijn 5.492 personenauto’s gestolen, 254 minder dan een jaar geleden in dezelfde periode. De geïntensiveerde samenwerking in de strijd tegen autodieven lijkt succesvol. Gestolen auto’s worden sneller internationaal gesignaleerd, de beveiligingsmogelijkheden van auto’s verbeteren en ook importeurs nemen maatregelen om diefstal van hun merk tegen te gaan.

Het aantal gestolen vrachtwagens is in de eerste helft van 2014 15% minder dan in de eerste helft van 2013. Daar waar we in 2013 een stijging van het aantal aangiften van (pogingen tot) ladingdiefstallen constateerden; van 287 aangiften in 2012 naar 432 in 2013, waarvan 189 pogingen tot ladingdiefstal, zien we voor 2014 over de eerste 6 maanden een daling in het aantal (pogingen tot) ladingdiefstallen.

Met behulp van de Actie Koperslag is samen met ProRail, de politie, het Openbaar Ministerie, en Metaal Recycling Federatie en TenneT ingezet op het bestrijden van het toenemende probleem van koperdiefstal met gevaarzetting. Het doel van Actie Koperslag om het aantal koperdiefstallen met gevaarzetting te halveren is ruimschoots bereikt. In 2011 werden gemiddeld 49 van zulke koperdiefstallen per maand gepleegd; in 2013 lag dat aantal op iets meer dan 20.

Dit betreft een technische verwerking om de problematiek en oplossingen (o.a. de zogenaamde Breukelenmaatregelen) zoals gepresenteerd in de Kamerbrief (zie TK 24 587, nr. 588) op elkaar aan te sluiten. Een kasschuif betekent niet het schuiven van budget tussen verschillende kassen, maar het schuiven van budget in de tijd («intertemporeel») binnen één kas. Actuele inzichten leiden tot aanpassing van de wijze waarop het budget over de jaren wordt verdeeld. Meerjarig is het effect altijd nul.

Zoals aangegeven in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel (blz. 14) was het oorspronkelijke voornemen 800 plaatsen voor elektronische detentie te realiseren, waarvan 425 plaatsen de penitentiaire programma’s zouden vervangen en 375 plaatsen intramurale capaciteit in het gevangeniswezen vervangen. De beoogde besparing van € 16 mln. zou worden gerealiseerd door het sluiten van intramurale capaciteit. Ten opzichte van de – vervanging van de – penitentiaire programma’s zou geen besparing worden gerealiseerd (zie ook de memorie van antwoord bij het wetsvoorstel, blz. 33). Als gevolg van de onderbezetting in het gevangeniswezen kon het sluiten van genoemde intramurale capaciteit worden gerealiseerd, los van de invoering van elektronische detentie. Hiermee wordt de besparing van € 16 mln. gerealiseerd. Vanwege de lagere capaciteitsbehoefte is in de begroting van Veiligheid en Justitie voor 2015 de taakstelling voor elektronische detentie verlaagd van 800 naar 400 plaatsen op jaarbasis vanaf 2015 (tabel 01.11, blz. 95). Nu het wetsvoorstel inzake onder meer de invoering van elektronische detentie niet is aanvaard, blijven de huidige penitentiaire programma’s vooralsnog bestaan. Deze hebben een vergelijkbare kostprijs als elektronische detentie. Er is derhalve geen sprake van een budgettair gat van € 16 mln.

Ten aanzien van de overige onderwerpen die onderdeel waren van het wetsvoorstel wordt momenteel bezien op welke wijze hieraan alsnog uitvoering kan worden gegeven. Het gaat hierbij met name om de invoering van het promoveren/degraderen, het niet aanbieden van arbeid aan arrestanten en bij slecht gedrag, en de invoering van het persoonsgebonden verlof. De Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie zal hier nader op ingaan bij de beantwoording van de schriftelijke vragen die de Vaste Commissie voor Veiligheid en Justitie heeft gesteld naar aanleiding van zijn brief inzake de personele gevolgen van de definitieve cijfers in het kader van het Prognose Model Justitiële ketens (PMJ) en de aanvullende besparingsmaatregelen bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) (Kamerstuk 24 587, nr. 603) en over het feit dat het wetsvoorstel tot wijziging van de Penitentiaire beginselenwet en het Wetboek van Strafrecht in verband met de herijking van de wijze van de tenuitvoerlegging van vrijheidsbenemende sancties en de invoering van elektronische detentie (Kamerstuk 33 745) in de Eerste Kamer is verworpen. Het voornemen is deze brief voorafgaand aan de mondelinge behandeling van de begroting aan uw Kamer toe te zenden.

Het betreft budgettaire problematiek die niet direct binnen het beleidsterrein waar de problematiek zich voordeed, kon worden opgelost. Er is voor deze problematiek binnen het totale VenJ-brede budgettaire beeld ruimte gezocht om deze problematiek op te lossen.

De extra taken van de Reclassering bij langdurig toezicht betreffen met name de verlengde looptijd van toezichten op bepaalde personen en het uitbrengen van (tussentijdse) adviezen. Het is daarmee een uitbreiding van al bestaande werkzaamheden.

Uit de impactanalyse blijkt dat de kosten voor deze uitbreiding, voortvloeiend uit het wetsvoorstel langdurig toezicht op zware gewelds- en zedendelinquenten oplopen van 2 miljoen in 2016, tot ten hoogste 10 miljoen in 2027.

Aangezien het van belang is dat de wet daadwerkelijk kan worden uitgevoerd, is tijdens de behandeling van het wetsvoorstel Langdurig Toezicht in de Tweede Kamer d.d. 4 september 2014, de toezegging gedaan dat in de begroting voor 2016 zal worden gekomen met een financiële oplossing voor de uitvoering van dit wetsvoorstel. Derhalve is de post in 2015 nog niet in de begroting opgenomen.

In 2015 worden de reclasseringsorganisaties gecompenseerd voor de beperkte implementatiekosten van € 100.000,– bij de Reclassering van het wetsvoorstel. Hiervoor is dekking gevonden binnen begrotingsartikel 34.3.59 overige sanctietoepassing.

Eind 2012 is aan de drie reclasseringsorganisaties medegedeeld dat de taakstelling in de periode 2013–2017 van 8,9% op de beleidsbudgetten van het gehele departement Veiligheid en Justitie in gelijke mate op het beschikbare budgettair kader van de Reclassering van toepassing is.

Als vertrekpunt is het bedrag genomen dat in 2013 voor onder meer reclasseringswerkzaamheden structureel beschikbaar was. Dit was een bedrag van € 234.858.000, hetgeen betekent dat de reclasseringsorganisaties gezamenlijk in 2017 een structurele taakststelling van € 20.902.362 dienen in te vullen. Deze dient in 2017 en dus voor 1 januari 2018 te zijn gerealiseerd.

Dit bedrag is als volgt opgebouwd:

Jaar	Bedrag	Cumulatief
t/m 2013	€ 10.000.000	€ 10.000.000
tranche 2014	€ 2.000.000	€ 12.000.000
tranche 2015	€ 6.000.000	€ 18.000.000
tranche 2016	€ 2.000.000	€ 20.000.000
tranche 2017	€ 902.362	€ 20.902.362

De administratiekostenvergoeding van 7 euro wordt geïnd gelijktijdig met de boete en deze worden als ontvangsten geboekt op de begroting van VenJ (conform comptabele regelgeving). De ontvangen administratiekostenvergoeding wordt als bijdrage gebruikt om het CJIB te financieren. De administratiekostenvergoeding als zodanig is geen ontvangst voor het CJIB zelf.

De ontvangen administratiekostenvergoeding wordt door VenJ ingezet als bijdrage om het CJIB te financieren en wordt als ontvangsten geboekt op de begroting van VenJ. (conform comptabele regelgeving) Voor het CJIB is het hiermee geen »omzet derden». De administratiekostenvergoeding wordt door het Bestuursdepartement VenJ als bijdrage gebruikt om het CJIB te financieren.

De inzet van vrijwilligers ten behoeve van (de resocialisatie van) gedetineerden past goed binnen de persoonsgerichte aanpak van het kabinet. Het aanbod van vrijwilligers vormt een waardevolle aanvulling op beroepskrachten doordat het persoonlijk contact er meer centraal staat en de (ex-) gedetineerde sociale contacten kan onderhouden of opbouwen. Vrijwilligers kunnen langs deze weg een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van motivatie van (ex-)gedetineerden voor hun re-integratie. Gedetineerden raken op deze wijze minder geïsoleerd en zullen eerder een positieve levensstijl aanleren en daardoor beter maatschappelijk re-integreren. Alhoewel geen hard causaal verband aan te tonen is, zijn er wel aanwijzingen in de wetenschap dat het versterken van sociale banden, de kans op recidive verkleint.

De Kamer heeft het WODC-onderzoek met de recidivecijfers op 19 november ontvangen. De vijf vaste daderpopulaties die het WODC opneemt in de Recidiveberichten, waaronder jeugdigen, zullen hierin opgenomen zijn.

De opbrengsten van de verplichte bijdrage van veroordeelden ten behoeve van de slachtofferzorg worden geraamd op structureel € 5 miljoen per jaar. Gedurende de eerste jaren wordt echter rekening gehouden met aanloopverliezen. In de begroting zijn de geraamde opbrengsten opgenomen onder de ontvangsten bij artikel 34.

De vergunninghouders hebben op aandringen van de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie de samenwerking gezocht om te bezien hoe de kwaliteit van de keten en de werkzaamheden verbeterd kunnen worden. Er is door hen hiertoe op 2 oktober jl. een rapport uitgebracht waarin een visie voor het adoptielandschap in 2020 uiteengezet wordt. Daarbij staat in het rapport een aantal aanbevelingen om te komen tot een kwalitatief betere keten en de daarbij behorende procedures. Momenteel werk ik aan een beleidsreactie op het rapport, die ik tezamen met het rapport in het eerste kwartaal van 2015 aan uw Kamer zal sturen.

Jeugdige delinquenten krijgen gedragsinterventies opgelegd die door de Erkenningscommissie van Veiligheid en Justitie zijn erkend. Hiervoor zijn kwaliteitscriteria opgesteld, waaraan een effectieve gedragsinterventie moet voldoen. Voor jeugdigen kunnen nu om en nabij 19 erkende gedragsinterventies worden ingezet zoals Leren van delict, Tools4U, Functional Familiy Therapy en Respect Limits.

Gedragsinterventies zijn onderdeel van de persoonsgerichte aanpak van jeugdige delinquenten. Het blijkt niet eenvoudig om wetenschappelijk aan te tonen dat zij direct leiden tot een daling van de recidive. Dit vormt voor mij aanleiding het erkenningssysteem gedragsinterventies te herzien. Ik zal u voor de begrotingsbehandeling daarover nader berichten in mijn brief bij het WODC-rapport Terugval in recidive; exploratie van de daling in de recidivecijfers van jeugdigen en ex-gedetineerden bestraft in de periode 2002–2010.

De systeemaanpak van (criminele) jeugdgroepen is gericht op preventie en vroegsignalering (ook ten aanzien van andere gezinsleden), stevig strafrechtelijk ingrijpen en maatregelen op het terrein van preventie, zorg en openbare orde. Dit is de zogenaamde meersporenaanpak. Zie ook het antwoord op vraag 87.

Deze meersporenaanpak vergt in principe geen extra middelen van gemeenten. Het is slim organiseren, beleid en uitvoering van diverse gemeentelijke domeinen aan elkaar verbinden en capaciteit toedelen op basis van lokale prioriteiten. Gemeenten worden daarbij ondersteund door het Ministerie van Veiligheid en Justitie met praktische kennis, tools en ondersteuning op maat.

De systeemaanpak van leden van criminele jeugdgroepen leidt tot minder recidive, minder nieuwe aanwas en derhalve minder strafrechtelijke interventies.

Per 1 januari 2015 wordt, conform bestuurlijke afspraken, de doeluitkering voor de jeugdbescherming overgedragen aan het gemeentefonds. Daarnaast is sprake van een beperkt budget voor subsidies jeugdbescherming. Met de subsidies voor jeugdbescherming worden diverse projecten en activiteiten gefinancierd, in het brede domein van de jeugdbescherming, zoals bijvoorbeeld de schadevergoedingsregeling seksueel misbruik en vliegwielprojecten. Daarnaast worden van dit budget diverse kleinere projectsubsidies met een innovatieve doelstelling op het gebied van jeugdbescherming gefinancierd. Dergelijke projecten en activiteiten met een landelijk bereik zullen ook in 2015 e.v. gecontinueerd worden vanuit het Ministerie van VenJ en worden dus niet gedecentraliseerd.

Met ingang van 2014 is «verantwoord begroten» doorgevoerd op het beleidsartikel «Bestrijding huiselijke geweld en kindermisbruik». Dit betekent dat de apparaatskosten (formatie) niet meer wordt geboekt op het beleidsartikel maar op het apparaatsartikel 91. De reeks is dan ook hetzelfde gebleven, maar wordt conform rijksvoorschriften op andere wijze op twee artikelen geboekt.

De taakstelling heeft geen gevolgen voor de kwaliteit van de bescherming van de kinderen, of te wel voor het uitvoeren van de onderzoeken. De bezuinigingen zijn enerzijds gericht op efficiency maatregelen die niet het primaire proces raken (bijvoorbeeld inkoop) en anderzijds verwacht de Raad minder instroom te krijgen omdat het preventieve beleid van de gemeenten in het kader van het nieuwe jeugdzorgstelsel gaat leiden tot minder noodzaak van gedwongen zorg. Daarnaast zien we de strafonderzoeken nu reeds afnemen in aantal doordat de keten daarin selectiever opereert: bij de politie vindt preselectie plaats om een eerste inschatting van het recidive-risico te maken; dat leidt ertoe dat niet meer in alle gevallen doorgeleid wordt aan de Raad. Ook binnen de Raad wordt passender onderzoek gedaan: beperkt waar dat kan, aanvullend waar dat nodig is.

Het landelijk instrumentarium jeugdstrafrechtketen (LIJ) is een samenhangend pakket van instrumenten om te screenen, te signaleren en risico’s te taxeren. Het screenen en signaleren gebeurt op basis van de Wat Werkt principes. De onderzoeken 2A en 2B zijn hier onderdeel van.

Als een minderjarige van 12 jaar en ouder een strafbaar feit heeft gepleegd, wordt informatie verzameld en geanalyseerd door de RvdK over de jeugdige en diens omstandigheden ten behoeve van het strafadvies aan het OM of ZM. Deze informatie is nodig om beslissingen in de jeugdstrafzaak te nemen. Informatieverzameling gebeurt zo summier als mogelijk en zo uitgebreid als nodig. Naarmate er bij de jeugdige meer risico wordt geconstateerd, is er meer informatie over de jeugdige en zijn omgeving gewenst. Het summiere onderzoek heet in het jargon strafonderzoek 2A en doet uitspraken over onder meer het reciciverisico. Het uitgebreide strafonderzoek 2B is een verdieping hierop en doet uitspraken over welke interventies ingezet kunnen worden.

Het betreft hier onderzoeken naar schoolverzuim door de Raad voor de Kinderbescherming. Deze onderzoeken vinden plaats op basis van een proces-verbaal tegen de jeugdige wegens veelvuldig ongeoorloofd schoolverzuim. Het zijn derhalve jeugdstrafzaken. Deze onderzoek worden sinds kort apart van de andere jeugdstrafzaken op de begroting vermeld. Het Ministerie van OC&W wordt door de Raad voor de Kinderbescherming op strategisch en beleidsmatig betrokken bij de schoolverzuimaanpak maar wordt niet op casusniveau geïnformeerd.

Het Ministerie van OC&W levert geen financiële bijdrage aan de onderzoeken naar schoolverzuim die de Raad voor de Kinderbescherming uitvoert. Het gaat hierbij om onderzoeken op basis van een proces-verbaal van de leerplichtambtenaar tegen de jeugdige wegens ongeoorloofd schoolverzuim. Het is de taak van de Raad voor de Kinderbescherming als uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van VenJ om in dit soort jeugdstrafzaken onderzoek te doen en advies te geven aan justitiële autoriteiten over een effectieve aanpak van het schoolverzuim.

De gedragsbeïnvloedende maatregel (GBM) is een strafrechtelijke afdoening die gericht is op een positieve gedragsverandering bij de jeugdige en op recidivevermindering. Een gedragsbeïnvloedende maatregel (GBM) kan alleen door de rechter worden opgelegd op basis van een advies van de Raad voor de Kinderbescherming. Het advies van de RvdK moet worden ondersteund door minimaal een gedragsdeskundige, op basis van gedragsdeskundig onderzoek uitgevoerd door de Raad of een pro Justitia rapporteur (via het NIFP).

De RvdK maakt voor het opstellen van het advies onder andere gebruik van de beschikbare 2A en 2B onderzoeken van het Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrechtketen (LIJ), een multidisciplinair overleg en de gedragsdeskundige rapportage. Deze werkwijze is nodig voor het bepalen van de werkzame doelen en invulling van de gedragsbeïnvloedende maatregel.

De Raad voor de Kinderbescherming is geen Opsporingsinstantie en heeft als dan ook geen rol in het «bestrijden» van commercieel draagmoederschap. Na kennisname van een (vermoedelijke) draagmoederschaps-constructie start de Raad een onderzoek.

Cijfers van de afgelopen drie jaar van het aantal onderzoeken dat de Raad voor de Kinderbescherming naar draagmoederschap heeft verricht, geven het volgende beeld:

• – 2012: 12 onderzoeken;

• – 2013: 19 onderzoeken;

• – 2014 (tot oktober): 4 onderzoeken.

Dit geeft echter geen volledig beeld van de omvang. Het vermoeden bestaat immers dat een deel van draagmoederschap buiten het zicht van (overheids)instanties plaatsvindt. Ik baseer me hierbij ook op bevindingen in deze zin van een recent rapport over dit onderwerp van de Haagse Conferentie voor Internationaal Privaatrecht van maart. Dit alles laat zien dat het hier gaat om een complex onderwerp met vele ethische vragen, en samenhang met vele aspecten en rechtsgebieden. Mede daarom heb ik ook de Staatscommissie Herijking Ouderschap ingesteld om zich, onder meer, over het onderwerp draagmoederschap te buigen.

Het rapport van de Staatscommissie dat medio 2016 verschijnt, is een uitgelezen mogelijkheid om op basis van een gedegen onderzoek te bespreken hoe we het onderwerp draagmoederschap op willen pakken.

Advisering door de Raad aan de rechtbank op basis van een zelfstandig verzoek omgang door grootouders komt zeer zelden voor. Het aantal moet op minder dan 10 per jaar worden ingeschat.

Structurele cijfers van het landelijk aantal huisverboden worden niet meer bijgehouden, dus ook niet van het aantal huisverboden dat wordt opgelegd vanwege kindermishandeling. Uit een eerdere effectevaluatie uit 2012 blijkt dat in 70% van de onderzochte huisverboden, kinderen in het gezin aanwezig waren. Bij 15% van de huisverboden was daadwerkelijk sprake van geweld dat ook gericht was tegen het kind.

De gemeente Rotterdam, die in 2012 het initiatief heeft genomen tot het ontwikkelen van nieuw beleid op de inzet van het huisverbod bij kindermishandeling, heeft in 2013 tien huisverboden specifiek op deze grond opgelegd. Steeds meer gemeenten maken werk van het huisverbod bij kindermishandeling. Rotterdam fungeert als voortrekker, maar ook andere gemeenten zijn bezig dit te bewerkstelligen, waaronder gemeenten uit de drie noordelijke provincies.

Gemeenten worden op verschillende manieren gestimuleerd om bij de constatering van kindermishandeling een huisverbod in te zetten. Allereerst door informatiemateriaal dat ik beschikbaar stel. Ik laat momenteel, in overleg met onder andere de VNG, het bestaande informatiemateriaal voor gemeenten over het huisverbod actualiseren. Daarin zal ook aandacht zijn voor de preventieve inzet, bijvoorbeeld bij kindermishandeling.

Ook wordt op dit moment getoetst of het Risicotaxatie Instrument Huiselijk Geweld (het RIHG) aangepast kan worden op situaties van kindermishandeling zonder dat dat extra administratieve lasten voor de politie met zich meebrengt.

Tenslotte besteedt ook de Taskforce kindermishandeling en seksueel misbruik in hun contacten met burgemeesters aandacht aan de mogelijkheid het huisverbod bij kindermishandeling in te zetten.

Neen. Met het openhouden van JJI Amsterbaken is vanaf 2016 een bedrag gemoeid van structureel circa 16 miljoen euro per jaar. Het financieel prijskaartje van 5,6 miljoen euro heeft betrekking op het verdelen van de taakstelling – de capaciteitsreductie met 80 plaatsen – over meerdere JJI’s in de vorm van extra reservecapaciteit (de zogenaamde kaasschaafmethode). Omdat het aanhouden van extra reservecapaciteit kostbaar is en leidt tot vergroting van de kleinschaligheidsproblematiek bij de JJI’s, met bijbehorende meerkosten, levert dit scenario structureel 5,6 miljoen euro minder op dan besparingstaakstelling van € 16,4 mln.

Na de sluiting van PI Havenstraat (in 2014), PI Tafelbergweg, PI Over Amstel en JJI Amsterbaken (alle drie per 2016) is er geen detentiecapaciteit meer beschikbaar in de gemeente Amsterdam. In de stadsregio Amsterdam wordt volgens planning medio 2016 de PI Zaanstad (1.040 plaatsen) in gebruik genomen in de gemeente Zaanstad. Deze nieuwe inrichting vervangt onder andere de verouderde capaciteit in Amsterdam en Haarlem. De jeugdigen uit de regio Amsterdam worden zoveel als mogelijk geplaatst in de nabij gelegen JJI Intermetzo (Lelystad) en JJI Teylingereind (Sassenheim).

De administratie en boekhouding van a. de wettelijke taken (rijksbijdrage); b. de gemeenschappelijke werkzaamheden voor de veiligheidsregio’s (bijdragen van veiligheidsregio’s) en c. de wettelijk toegestane werkzaamheden (op commerciële basis door derden) worden door het IFV strikt gescheiden van elkaar gevoerd. Dit omdat op grond van mededingingsrechtelijke aspecten de wettelijk toegestane werkzaamheden van beide andere categorieën gescheiden dienen te zijn. Daarnaast dient als gevolg van de verschillende bekostigingsafspraken de administratie en boekhouding van de wettelijke taken enerzijds en de gemeenschappelijke werkzaamheden anderzijds tevens gescheiden te zijn. De accountant ziet toe op de financiële waterscheiding van deze drie categorieën van werkzaamheden in de jaarrekening van het IFV.

De wettelijk toegestane werkzaamheden die het IFV op commerciële basis voor derden uitvoert, betreffen werkzaamheden op het gebied van opleiden, trainen en bijscholen op het terrein van brandweerzorg, crisisbeheersing en geneeskundige hulpverlening.

De brandweer in Nederland is sinds 1 januari jl. op basis van de Wet veiligheidsregio’s geregionaliseerd. Daarmee wordt de brandweer bekostigd uit het budget dat de veiligheidsregio’s voor hun totale takenpakket via de BDuR (rijksbijdrage) en de bijdrage van de gemeenten als lumpsum tot hun beschikking hebben. De omvang van de BDuR bedraagt in 2015 € 175 mln. en het bedrag van het clusteronderdeel Brandweer en Rampenbestrijding van het Gemeentefonds is in 2015 € 1.088 mln. (zie ook het antwoord op vraag 320).

Een deel van de bijdrage die het Nationaal Veiligheidsinstituut van het Ministerie van Veiligheid en Justitie ontvangt heeft betrekking op de rente en aflossing, in 10 termijnen, van de lening die de Bank Nederlandse Gemeenten aan het Nationaal Veiligheidsinstituut heeft verstrekt. De eerste datum van aflossing en rentebetaling was 15 januari 2014 en zal vervolgens tot en met 15 januari 2023 worden voortgezet. Dit heeft geleid tot een hoger bedrag ten opzichte van 2013, het jaar waarin de aflossing en rente nog niet plaatsvond.

De bijdragen die de veiligheidsregio’s van de inliggende gemeenten ontvangen worden betaald uit de algemene uitkering die de gemeenten van het Rijk ontvangen (het Gemeentefonds). Deze algemene uitkering is geen geoormerkt geld. Het Rijk bepaalt niet waaraan de algemene uitkering die de gemeenten uit het Gemeentefonds ontvangen moet worden besteed. In overleg tussen de regio en de inliggende gemeenten wordt de hoogte van de gemeentelijke bijdrage aan de veiligheidsregio bepaald.

Het aantal eerste asielaanvragen dat de IND in de afgelopen jaren registreerde, is als volgt:

	2011	2012	2013	2014 jan-sept
Aantal eerste asielaanvragen	11.590	9.810	14.400	19.430

	2011	2012	2013	2014 jan-jun
Vanuit grensbewaking naar toelating	8201	630	780	600

Het is niet mogelijk om bovenstaande aantallen simpelweg van elkaar af te trekken. Het komt bijvoorbeeld ook voor dat een vreemdeling bij inreis via een luchthaven of zeehaven aan alle voorwaarden voor toegang tot Nederland voldoet en pas later kenbaar maakt dat hij of zij asiel wil aanvragen. De asielaanvraag is dan niet bekend bij KMar of ZHP terwijl de asielzoeker wel via lucht of zee is ingereisd.

Zie het antwoord op vraag 322.

Het antwoord op deze vraag is niet zonder meer te geven. Asielaanvragen worden individueel beoordeeld en kunnen om verschillende redenen afgewezen worden. De gevolgde reisroute is één van de elementen die bij de beoordeling worden betrokken, vooral om te bepalen of de vreemdeling aan een ander land kan worden overgedragen. De verschillende redenen van afwijzing zijn niet uit het geautomatiseerde systeem van de IND te genereren.

Het antwoord op bovenstaande vragen vergt intensief en tijdrovend individueel dossieronderzoek. Deze aantallen zijn niet automatisch te generen uit het informatiesysteem van de IND.

Zoals ik ook in mijn brief van 24 maart 2014 aan uw Kamer heb geschreven, is het niet (meer) mogelijk om een uitsplitsing te maken naar gevraagd verblijfsdoel in nareiszaken. De verblijfsdoelen (verblijf bij partner/echtgenoot of kind bij ouder) die voorheen in INDIS bij nareiszaken (MVV) waren geregistreerd, zijn in de conversie naar INDIGO overgezet naar de minder gedetailleerde kwalificatie «Nareis asiel» opdat deze zaken eenduidig in het systeem zouden zijn te onderscheiden binnen de categorie gezinsherenigingsaanvragen.

Het aantal tweede en opvolgende aanvragen vertoont sinds 2012 een dalende trend. Zoals blijkt uit de Rapportage Vreemdelingenketen over de periode januari-juni 2014, is het aantal tweede en volgende aanvragen in de eerste helft van 2014 gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 2013 en ook ten opzichte van de tweede helft van 2013.

De oorzaak zou onder meer gelegen kunnen zijn in het hoge inwilligingspercentage en de maatregelen die op 1 januari 2014 zijn ingevoerd in het kader van het Programma Stroomlijning Toelatingsprocedures (PST), waaronder de schriftelijke aanmelding/eendagstoets voor tweede en volgende asielaanvragen.

De laatste maanden van 2014 is sprake van een toename van het aantal herhaalde aanvragen van onder andere Irakezen. De huidige ontwikkelingen in het Midden- Oosten zijn hier de oorzaak van.

In de onderstaande tabel is de asielinstroom (eerste + opvolgende asielaanvragen) in de lidstaten van Europa (incl. Noorwegen, Zwitserland, IJsland en Liechtenstein) weergegeven, over de jaren 2008 tot en met de eerste helft van 2014. Over de aantallen asielinstroom in Europa wordt halfjaarlijks gerapporteerd in Rapportage Vreemdelingenketen.

In 2013 was het inwilligingspercentage in Europa, uitgedrukt in het totaal aantal inwilligende beslissingen op een asielaanvraag zowel op internationale als nationale gronden en afgezet tegen het totaal aantal beslissingen op een asielaanvraag (inwilligende en afwijzende beslissingen), 34%. Het merendeel van de asielaanvragen is ingewilligd op basis van het Vluchtelingenverdrag. Nederland zat daar in 2013 boven met een inwilligingspercentage van 61%. Indien het inwilligingspercentage wordt beperkt tot de internationale gronden op basis waarvan asiel wordt verleend, zoals dat Europees gebeurt bij Eurostat en EASO, komt het inwilligingspercentage in Nederland en de EU lager te liggen. Het inwilligingspercentage in Nederland is dan 30%, waar het gemiddelde in de EU 29% betreft.

Onderstaand treft u een overzicht van het inwilligingspercentage op internationale gronden in enkele lidstaten over 2013.

Uw Kamer ontvangt nog in november een brief met een nadere duiding van het Nederlandse inwilligingspercentage conform de toezegging van Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie tijdens het Algemeen Overleg van 4 juni jl.

Eén van de oorzaken voor de recente toename van het aantal asielaanvragen in Nederland is de veiligheidssituatie in de huidige conflictgebieden in het Midden Oosten.

Elke EU-lidstaat is verantwoordelijk voor het correct uitvoeren van de EU-wetgeving. Als een lidstaat zijn verplichtingen uit het verdrag niet nakomt, kan de Europese Commissie als hoeder van de Europese verdragen op grond van art. 259 VWEU een inbreukprocedure instellen, eventueel voorafgegaan door een onderzoek. De lidstaat heeft dan nog de kans om het gebrek binnen een bepaalde termijn te herstellen. Indien het gebrek niet hersteld wordt door de lidstaat, kan de Commissie de zaak aanhangig maken bij het Hof van Justitie van de EU.

Ook bestaat de mogelijkheid dat lidstaten zelf andere lidstaten voor het Hof kunnen dagen, zij het dat de klagende lidstaat eerst de Commissie de gelegenheid moet geven om een met redenen omkleed advies uit te brengen en in feite de zaak over te nemen (art. 259 VWEU). Van deze mogelijkheid wordt zeer zelden gebruik gemaakt aangezien het primair de taak van de Commissie is om toe te zien op de naleving.

Voorts spelen de nationale rechters een belangrijke rol. Zij kunnen, in de zaken die particulieren aanspannen tegen de lidstaten, prejudiciële vragen voorleggen aan het Hof van Justitie van de EU. Die uitspraken dragen zodoende ook bij aan naleving van het EU-recht door een lidstaat.

De afgelopen jaren heeft de Commissie een aantal lidstaten aangesproken op het niet (tijdig) nakomen van de verplichtingen voortkomend uit de EU-regelgeving. De Commissie houdt hier een overzicht van bij.3

In het geval van de Schengen regels zijn er ook nog de Schengenevaluaties. Landen behorend tot het Schengengebied worden, conform verordening 1053/2013, periodiek geëvalueerd door experts van lidstaten en de Commissie. Op basis van de evaluatierapporten neemt de Raad aanbevelingen voor de geëvalueerde lidstaten aan. Een geëvalueerde lidstaat dient aan de hand van een actieplan uitvoering te geven aan de aanbevelingen om eventuele tekortkomingen in de nakoming van het Schengen acquis te verhelpen. De Raad en de Commissie zijn nauw betrokken bij dit evaluatieproces, inclusief de monitoring van de implementatie van de hiervoor genoemde actieplannen van lidstaten. Lidstaten die serieuze gebreken blijven vertonen bij de uitvoering van het Schengen acquis moeten (extra) maatregelen nemen. Als de lidstaat langdurig ingebreke zou blijven en deze gebreken vormen een bedreiging voor de interne veiligheid van het Schengengebied, dan heeft de Raad de mogelijkheid om op basis van de criteria opgenomen in verordening 1051/2013 en op voorstel van de Commissie, een lidstaat te adviseren grenscontrole in te voeren op (een deel) van zijn binnengrens. Dit is echter wel een uiterste maatregel.

Dit wordt niet in de systemen van de IND geregistreerd.

Een belangrijke reden is dat in die zaken niet aan de hand van bewijsmiddelen, of indirect bewijs, kan worden vastgesteld via welke lidstaat de asielzoeker de EU illegaal is ingereisd.

Een groot deel van de wetgevingsinstrumenten die behoren tot de tweede fase van het GEAS is al in de Nederlandse wetgeving doorgevoerd. Zo is de herziene Kwalificatierichtlijn (Richtlijn 2011/95/EU52) per 1 oktober 2013 in de Nederlandse regelgeving geïmplementeerd en is de wet ter uitvoering van de herziene Dublinverordening (Verordening EU nr. 604/2013) per 1 januari 2014 van kracht geworden.

Op 20 juli 2015 moeten de herziene Procedurerichtlijn (Richtlijn 2013/32/EU) en Opvangrichtlijn (Richtlijn 2013/33/EU) zijn geïmplementeerd. De werkzaamheden voor de implementatie zijn begonnen nog voordat de richtlijn gepubliceerd was. In het traject zijn alle betrokken instanties geconsulteerd.

Uw Kamer heeft het wetsvoorstel op (datum verzending wetsvoorstel) ontvangen. Voorts zal een ontwerpamvb (een wijziging van het Vreemdelingenbesluit) conform de gebruikelijke gang van zaken aan de Raad van State ter advisering worden voorgelegd zodra uw Kamer heeft ingestemd met het wetsvoorstel.

Daarnaast bereiden de uitvoeringsorganisaties de invoering in de dagelijkse praktijk voor. In het rapport van de ex ante uitvoeringstoets (EAUT) over de gevolgen van de Procedurerichtlijn, dat u tegelijk met het wetsvoorstel heeft ontvangen, wordt weergegeven welke gevolgen het wetsvoorstel voor de uitvoeringspraktijk zal hebben. Het gaat hier onder meer om opleidingen voor de medewerkers, maar ook om het inrichten van het door de Richtlijn beschreven medisch onderzoek naar aanwijzingen van vroegere vervolging of ernstige schade bij een vreemdeling. Tot slot dient ook het informatiesysteem van de IND, INDiGO, te worden aangepast.

Ik ben positief gestemd over een tijdige implementatie van beide richtlijnen. Wel is het voor voor een goede voortgang van verschillende onderdelen van de implementatie nodig dat er duidelijkheid is over de tekst van de wetgeving. Dit geldt vanzelfsprekend voor het hierboven genoemde amvb, maar ook voor het doorvoeren van de benodigde wijzigingen in INDiGO is het nodig dat er sprake is van stabiele wet- en regelgeving, dat wil zeggen dat de wet door de Tweede Kamer is goedgekeurd, zo blijkt uit het EAUT-rapport. In dit rapport wordt ook aangegeven dat de benodigde aanpassingen in INDiGO in ieder geval tijdig gerealiseerd kunnen worden als het wetsvoorstel voor 1 januari 2015 de Tweede Kamer is gepasseerd.

Er is dus sprake van enkele afhankelijkheden die de doorloop kunnen beïnvloeden. Met het oog op deze afhankelijkheden hoop ik op een spoedige behandeling van het wetsontwerp in uw Kamer.

Zolang er nog geen sprake is van een gemeenschappelijk asielstelsel zullen asielzoekers de keuze voor de lidstaat waar zij hun asielverzoek indienen laten afhangen van inschattingen over hun kansen, snelheid van procedures en niveau van voorzieningen. Deze prikkels zullen in belangrijke mate wegvallen als het GEAS is geïmplementeerd en dit zal gevolgen hebben voor de verdeling van asielzoekers over de EU. Hoe deze gevolgen exact zullen uitpakken is niet met zekerheid te zeggen, omdat de keuze voor de lidstaat waar het asielverzoek wordt ingediend ook wordt bepaald door andere factoren, zoals bijvoorbeeld de aanwezigheid van een gemeenschap van landgenoten.

Uw Kamer zal het wetsvoorstel binnenkort ontvangen.

De gevolgen van de tweede fase van het GEAS voor het Nederlandse asielbeleid heb ik eerder beschreven in mijn brief aan uw Kamer van 22 oktober 2013 over dit onderwerp, in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel ter uitvoering van de herziene Dublinverordening (Verordening EU nr. 604/2013) en in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel ter implementatie van de herziene Procedurerichtlijn (Richtlijn 2013/32/EU) en Opvangrichtlijn (Richtlijn 2013/33/EU). Ik moge op deze plaats verwijzen naar deze stukken.

Voor wat betreft de invoering van de verschillende instrumenten geldt de volgende planning:

Eurodacverordening (630/2013):

Uiterste datum van tenuitvoerlegging: 20 juli 2015. Hiervoor is geen wetgevingstraject nodig.

Dublinverordening (604/2013):

Uiterste datum van tenuitvoerlegging: 1 januari 2014. Gerealiseerde datum: 1 januari 2014.

Kwalificatierichtlijn (2011/95/EU):

Uiterste datum implementatie: 21 december 2013. Gerealiseerde datum: 1 oktober 2013.

Procedurerichtlijn (2013/32/EU) en Opvangrichtlijn (2013/33/EU):

Uiterste implementatiedatum: 20 juli 2015.

Uw Kamer zal binnenkort het wetsvoorstel ter implementatie van deze twee richtlijnen ontvangen. Voorts zal een ontwerpamvb (een wijziging van het Vreemdelingenbesluit) conform de gebruikelijke gang van zaken aan de Raad van State ter advisering worden voorgelegd zodra uw Kamer heeft ingestemd met het wetsvoorstel. Mijn inspanningen zijn erop gericht dat de Wet en het Besluit in het voorjaar van 2015 zullen kunnen worden vastgesteld en gepubliceerd, zodat ze tijdig in werking zullen kunnen treden.

Daarnaast bereiden de uitvoeringsorganisaties de invoering in de dagelijkse praktijk voor. Deze voorbereidingen zullen doorlopen tot medio 2015.

Wel is er sprake van enkele afhankelijkheden die de doorloop kunnen beïnvloeden. Voor een goede voortgang van het vaststellen van het amvb, maar ook voor het doorvoeren van de benodigde wijzigingen in INDiGO, is het nodig dat er sprake is van stabiele wet- en regelgeving, dat wil zeggen dat de wet door de Tweede Kamer is goedgekeurd. Uit het rapport van de ex ante uitvoeringstoets (EAUT) over de gevolgen van de Procedurerichtlijn, dat u tegelijk met het wetsvoorstel heeft ontvangen, blijkt dat de benodigde aanpassingen in INDiGO in ieder geval tijdig gerealiseerd kunnen worden als het wetsvoorstel voor 1 januari 2015 de Tweede Kamer is gepasseerd.

Op basis van de thans beschikbare informatie van de Europese Commissie zal dit project uit de Europese middelen worden gefinancierd. De Commissie heeft aangegeven dat zowel de ontwikkelkosten als die van beheer op centraal als nationaal niveau, uit de Europese financiële instrumenten kunnen worden betaald. In het Interne veiligheidsfonds (2014–2020), onderdeel buitengrenzen is hiervoor nu een bedrag van 791 mln. euro gereserveerd.

Het toegenomen aantal asielaanvragen van staatlozen hangt samen met de hoge instroom van staatloze Palestijnen die in Syrië verbleven. Het betreft hier veelal Palestijnen van wie de staatloosheid goed gedocumenteerd is.

Het aantal ingediende aanvragen «buiten schuld» (inclusief het aantal bezwaarschriften) in de afgelopen jaren is als volgt:

	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014 t/m juni
Aanvragen «buiten schuld»	460	550	470	290	240	160	60

Het aantal verleende verblijfsvergunningen dat in de afgelopen jaren op grond van «buiten schuld» is verleend (in eerste aanleg en na bezwaar) wordt weergegeven in de volgende tabel:

	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014 t/m juni
Inwilligingen «buiten schuld»	70	70	60	30	40	10	10

De gevraagde cijfers zijn niet vanuit het IND automatiseringssysteem INDIGO te genereren. De inzet is dat door verdere ontwikkeling van het systeem in de toekomst (geleidelijk) meer informatie geleverd zal kunnen gaan worden. Aangezien dit systeemaanpassingen vergt en veel geld kost, moet dit steeds worden afgewogen tegen de noodzaak van systeemaanpassingen in verband met wijziging van beleid en regelgeving en ten behoeve van de technische stabiliteit van de systemen, waaraan ik prioriteit geef.

In de Rapportage Vreemdelingenketen (RVK) wordt gerapporteerd over het aantal ingediende aanvragen op reguliere verblijfsdoelen. In onderstaande tabellen wordt een overzicht gegeven van de jaartotalen 2012 en 2013 en het eerste halfjaar van 2014 van de aanvragen voor een MVV (vanaf juni 2013 onder de TEV-procedure) en aanvragen voor een verblijfsvergunning regulier. De aanvragen worden onderscheiden naar verblijfscluster conform het Modern Migratiebeleid. Daarnaast worden in onderstaand overzicht ook de aantallen aangevraagde EU-documenten genoemd. Voorheen waren deze aanvragen geschaard onder de categorie «instroom verblijfsvergunning Regulier». Deze aanvragen van EU-documenten worden uitgesplitst in aanvragen door EU-burgers en door Derdelanders.

Ingediende aanvragen MVV/TEV	2012	2013	2014 1e halfjr
Totaal B2 uitwisseling	1.750	1.450	530
Totaal B3 Studie	8.920	9.330	4.060
Totaal B4 Arbeid tijdelijk	360	410	210
Totaal B5 Arbeid regulier	1.680	1.290	240
Totaal B6 Kennis en talent	6.830	7.520	3.660
Totaal B7 Verblijf als familie- of gezinslid	18.850	19.590	7.740
Totaal B8 Humanitair tijdelijk	10	10	<10
Totaal B9 Humanitair niet-tijdelijk	140	100	20
Totaal B11 Bijzonder verblijf	400	70	10
Totaal	38.940	39.760	16.470

Ingediende aanvragen VVR 1a	2012	2013	2014 1e halfjr
B2 – Uitwisseling	1.060	1.050	580
B3 – Studie	2.470	2.450	730
B4 – Arbeid tijdelijk	120	120	80
B5 – Arbeid regulier	630	770	270
B6 – Kennis en talent	3.010	2.990	1.470
B7 – Verblijf als familie- of gezinslid	9.980	9.510	4.660
B8 – Humanitair tijdelijk	1.040	1.050	650
B9 – Humanitair niet-tijdelijk	710	1.350	550
B11 – Bijzonder verblijf	580	370	90
Totaal	19.600	19.670	9.080

Ingediende aanvragen EU-doc	2012	2013	2014 1e halfjr
EU-burgers	3.250	2.850	70
Derdelanders	3.440	3.010	1.300
Totaal	6.690	5.860	1.370

De gevraagde cijfers zijn niet vanuit het IND automatiseringssysteem INDIGO te genereren. De inzet is dat door verdere ontwikkeling van het systeem in de toekomst (geleidelijk) meer informatie geleverd zal kunnen gaan worden. Aangezien dit systeemaanpassingen vergt en veel geld kost, moet dit steeds worden afgewogen tegen de noodzaak van systeemaanpassingen in verband met wijziging van beleid en regelgeving en ten behoeve van de technische stabiliteit van de systemen, waaraan ik prioriteit geef.

De gevraagde cijfers zijn niet vanuit het IND automatiseringssysteem INDIGO te genereren. De inzet is dat door verdere ontwikkeling van het systeem in de toekomst (geleidelijk) meer informatie geleverd zal kunnen gaan worden. Aangezien dit systeemaanpassingen vergt en veel geld kost, moet dit steeds worden afgewogen tegen de noodzaak van systeemaanpassingen in verband met wijziging van beleid en regelgeving en ten behoeve van de technische stabiliteit van de systemen, waaraan ik prioriteit geef.

Vanaf 15 juni 2007 tot en met 30 september 2014 is sprake van 7.390 inwilligingen van naturalisatieverzoeken van vreemdelingen met een generaal pardon-status.

Omdat niet eerder dan 1 september 2012 is gestart met het handmatig bijhouden van de gevallen waarin bewijsnood is aangenomen, kan ik u de gegevens vanaf dan verstrekken. Er is in de periode vanaf 1 september 2012 tot en met 30 september 2014 in minder dan twintig gevallen bewijsnood aangenomen van generaal pardon-status- en andere vergunninghouders met een reguliere verblijfsvergunning. Dit aantal is exclusief naturalisatieprocedures van Somaliërs. In hun zaken wordt altijd bewijsnood aangenomen. Om die reden kan ik u melden dat in deze zaken in de laatste vijf jaar (vanaf 1 mei 2009 tot en met 30 september 2014) van 1.480 Somaliërs met een reguliere verblijfsvergunning een naturalisatieverzoek is ontvangen. Daarvan zijn er 100 afgewezen, 1.260 ingewilligd en 110 zijn nog in behandeling.

In 2013 hebben 7.320 vreemdelingen een verblijfsvergunning met als verblijfsdoel arbeid als kennismigrant gekregen. Voor wat betreft de vraag hoe vaak het verblijfsrecht van kennismigranten is ingetrokken wegens fraude, geldt dat deze informatie niet vanuit het IND automatiseringssysteem INDiGO is te genereren.

Zie het antwoord op vraag 335.

De gevraagde cijfers zijn niet vanuit het IND automatiseringssysteem INDIGO te genereren. De inzet is dat door verdere ontwikkeling van het systeem in de toekomst (geleidelijk) meer informatie geleverd zal kunnen gaan worden. Aangezien dit systeemaanpassingen vergt en veel geld kost, moet dit steeds worden afgewogen tegen de noodzaak van systeemaanpassingen in verband met wijziging van beleid en regelgeving en ten behoeve van de technische stabiliteit van de systemen, waaraan ik prioriteit geef.

De gevraagde cijfers zijn niet vanuit het IND automatiseringssysteem INDIGO te genereren. De inzet is dat door verdere ontwikkeling van het systeem in de toekomst (geleidelijk) meer informatie geleverd zal kunnen gaan worden. Aangezien dit systeemaanpassingen vergt en veel geld kost, moet dit steeds worden afgewogen tegen de noodzaak van systeemaanpassingen in verband met wijziging van beleid en regelgeving en ten behoeve van de technische stabiliteit van de systemen, waaraan ik prioriteit geef.

De IND richt zich op afhandeling binnen de wettelijke termijn en niet op doorlooptijden. Voor 2013 was in 85% van de asiel-aanvragen en in 87% van de reguliere aanvragen binnen de wettelijke termijn beslist. In de eerste helft van 2014 was in 90% van de asiel aanvragen en in 90% van de reguliere aanvragen binnen de wettelijke termijn beslist.

In 2013 is 74% van de asielaanvragen afgedaan in de algemene asielprocedure en 26% in de verlengde asielprocedure. In de eerste helft van 2014 was dit 70% in de algemene asielprocedure en 30% in de verlengde asielprocedure.

In juni 2014 bedroeg de gemiddelde doorlooptijd in beroepszaken regulier 20 weken. In juni 2014 bedroeg de gerealiseerde doorlooptijd in beroep asiel voor algemene asielprocedure-zaken 6 weken en voor verlengde asielprocedure-zaken 27 weken.

De gemiddelde doorlooptijd van hoger beroepszaken regulier was over de eerste helft van 2014 19 weken. Voor de hoger beroepszaken asiel gold over de eerste helft van 2014 een gemiddelde doorlooptijd van 10 weken voor algemene asielprocedure-zaken en 17 weken voor verlengde asielprocedure-zaken.

Ik interpreteer uw vraag over het verder verkorten van de doorlooptijden zo dat u vraagt naar de stand van zaken van de uitvoering van de motie van de leden Maij en Azmani van 13 november 2013. Daarin verzocht u mij om in overleg te treden met de Raad voor de rechtspraak en de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State om, zonder het aantasten van de rechtsbescherming van vreemdelingen, te komen tot maatregelen die de doorlooptijden verkorten. De aanleiding voor de motie was de omstandigheid dat de doorlooptijden van vreemdelingenzaken in beroep en hoger beroep stegen.

Ik heb aan de uitvoering van de motie invulling gegeven door regelmatig met de Raad voor de rechtspraak en Raad van State te spreken over het verkorten van doorlooptijden. Ook heb ik met de Raad voor de rechtspraak, de advocatuur en de IND een tweetal expertmeetings over dit onderwerp georganiseerd. Voorafgaand aan de begrotingsbehandeling zal ik u per brief nader informeren over de uitkomsten van de gevoerde overleggen.

Ten aanzien van de duur van de doorlooptijden heb ik u in de meest recente Rapportage Vreemdelingenketen al kunnen informeren dat de doorlooptijden van beroep en hoger beroep in de eerste helft van 2014 zijn gedaald ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar4.

Om vervolgprocedures te ontmoedigen zijn in de eerste helft van 2014 de maatregelen van het programma Stroomlijning Toelatingsprocedures ingevoerd (PST). De belangrijkste hiervan zijn: 1) bij een eerste aanvraag direct ambtshalve meetoetsen of er humanitaire reguliere verblijfsgronden aan terugkeer in de weg staan; 2) bij vervolgaanvragen wordt de aanvraag zoveel mogelijk binnen één dag afgedaan (ééndagstoets); en 3) gedifferentieerde vergoeding rechtsbijstand bij vervolgaanvragen (no cure, less fee). Deze maatregelen zijn er op gericht het doorprocederen zonder dat daar goede gronden voor zijn tegen te gaan en, als er toch vervolgprocedures worden gestart, vreemdelingen zo snel mogelijk duidelijkheid hierover te geven.

Er wordt getoetst aan artikel 8 EVRM, verblijfsregeling mensenhandel, humanitaire en schrijnende toelatingsgronden en als resttoets wordt ook beoordeeld of op grond van artikel 64 Vw eventueel uitstel van vertrek aan de orde is. Deze toets vindt plaats alleen bij afwijzing van een eerste asielaanvraag op inhoudelijke gronden, mits de aanvraag is ingediend binnen 6 maanden na inreis.

In een eerste procedure waarin de reguliere toelatingsgronden ambtshalve worden getoetst is het principe «no cure less fee» niet van toepassing. Beroept de vreemdeling zich in een volgende toelatingsprocedure op een van de genoemde verblijfsdoelen dan wordt deze aangemerkt als een vervolgprocedure en geldt het principe «no cure less fee».

De gegevens over hoe vaak door (ex-)asielzoekers in 2013 en 2014 reguliere verblijfsaanvragen zijn ingediend, zijn niet vanuit datawarehouse, dat is gekoppeld aan het automatiseringssysteem INDiGO, te genereren. In de komende jaren zal dit in toenemende mate wel het geval zijn.

Uit de handmatig bijgehouden overzichten blijkt dat in 2013 door de IND 90 aangiftes zijn gedaan wegens fraude of het verstrekken van onjuiste informatie bij een verblijfsaanvraag. 80 aangiftes betroffen vreemdelingen. De overige geregistreerde aangiftes zijn gedaan tegen een referent, de genaturaliseerde en/of een derde (bijvoorbeeld de werkgever van de referent).

Handhaving is ingebed in iedere processtap van de procedures van de IND. Handhaving vindt plaats vanaf de inname van de aanvraag aan het loket van de IND, waar document-controles plaatsvinden en vragen worden gesteld over schijnhuwelijken, tot na de vergunningverlening, waarna wordt gecontroleerd of de vreemdeling nog steeds aan de voorwaarden voldoet door middel van trajectcontroles. Op basis van deze trajectcontroles en op basis van externe signalen is sprake van een toename van het aantal intrekkingsprocedures.

De versterking van het vreemdelingentoezicht en handhaving wordt concreet vorm gegeven door onder meer:

• • Handhaving onder Modern migratiebeleid

• • Met de invoering van de Wet modern migratiebeleid heeft de IND nieuwe taken gekregen ter zaken van handhaving en toezicht. Deze taken spitsen zich vooral toe op arbeids-, studie- en kennismigratie.

• • Intensivering handhaving studiemigratie: waarbij de IND onderwijsinstellingen controleert op naleving van de verplichtingen onder het modern migratiebeleid en de Inspectie SZW van informatie voorziet over studenten, ten behoeve van de controle op naleving van de Wav.

• • Versterking samenwerking UWV en Inspectie SZW (ISZW): waarbij de IND zaken voorlegt aan het UWV, om te toetsen of het loon arbeidsmarktconform is.

• • Bestuurlijke boete en waarschuwing: waarbij naast de mogelijkheid tot schorsing en intrekking van de erkenningen, aan referenten bestuurlijke boetes kunnen worden opgelegd en waarschuwingen kunnen worden gegeven.

• • Pilot overlastgevende Unieburgers: waarmee de beëindiging van het verblijf van EU-burgers die in de vier grote steden overlast veroorzaken in de openbare ruimte wordt beoogd.

• • Project EU-derdelanders: dat betrekking heeft op aanvragen om toetsing aan het gemeenschapsrecht waarbij het vermoeden bestaat van een schijnhuwelijk of schijnrelatie tussen een burger van de Unie en derdelanders.

• • Project Common Advisor on Immigration te Accra: dat betrekking heeft op de bestrijding van illegale immigratie door middel van vroegtijdige detectie van misbruik van reguliere toelatingsprocedures en het stimuleren van de Europese samenwerking op het reguliere toelatingsbeleid, door de lidstaten gebruik te laten maken van elkaars onderzoeksinstrumenten.

Aan de hand van risicoprofielen stelt de IND een lijst met werkgevers van kennismigranten samen die voor onderzoek gedeeld wordt met de Inspectie SZW. In 2013 heeft de Inspectie SZW in dit kader 110 onderzoeken uitgevoerd naar werkgevers van kennismigranten. In 30% van deze onderzoeken is een overtreding van de Wet arbeid vreemdelingen (WAV) geconstateerd. De overtredingen van de WAV zijn divers en duidden niet in alle gevallen op fraude. Er zitten bijvoorbeeld ook gevallen bij waarbij de kennismigrant een paar dagen te vroeg is begonnen bij diens werkgever. Afhankelijk van de soort overtreding van de WAV neemt de IND, in aanvulling op de boete van de Inspectie SZW, gepaste maatregelen. Dit kan variëren van onderzoek, intrekking van de verblijfsvergunning, een waarschuwing of een boete voor het bedrijf tot een mogelijk intrekking van het erkend referentschap.

In 2013 zijn 5.140 verblijfsdocumenten als vermist/gestolen geregistreerd bij de IND. In mijn brief van 23 april 2013 (33 293, Nr. 22) heb ik u op de hoogte gebracht van een onderzoek naar vermissing van verblijfsdocumenten. Uit het onderzoek blijkt dat over de periode 2007–2012 het fenomeen van «veelverliezers» van vreemdelingendocumenten aanzienlijk kleiner is dan die van veelverliezers van overige reis- en/of identiteitsdocumenten.

In 2013 zijn – volgens opgave van het Ministerie van BZK – ruim 2 miljoen paspoorten en 1.2 miljoen Nederlandse identiteitskaarten (NIK) uitgegeven. In 2013 zijn circa 183.600* documenten door het Ministerie van BZK geregistreerd als vermist (gestolen of verloren). Het is niet bekend hoeveel Nederlandse documenten totaal in omloop zijn (vanwege het ontbreken van een centrale reisdocumentenadministratie.

Door de vreemdelingenpolitie zijn er in 2014 tot en met september ongeveer 12.770 identiteitsonderzoeken uitgevoerd naar aanleiding van een asielverzoek. In ongeveer 7.400 gevallen zijn er geen reis- en identiteitsdocumenten overlegd.

Het aantal aangetroffen vervalste of onjuiste documenten wordt in de geautomatiseerde systemen van de IND niet geregistreerd. Voor asiel geldt dat als bij de aanmelding (voordat het asielverzoek is ingediend) originele reis- of identiteitsdocumenten worden aangetroffen of door de vreemdeling worden overgelegd, deze door de Vreemdelingenpolitie of de KMar worden ingenomen voor nader onderzoek. Als na afronding van het onderzoek blijkt dat sprake is van valse of vervalste documenten, worden deze niet aan de vreemdeling teruggegeven. Als originele asielgerelateerde documenten worden aangetroffen of overgelegd, dient de vreemdeling deze documenten voor nader onderzoek ter beschikking te stellen aan de IND. Als een vreemdeling ter staving van zijn aanvraag valse of vervalste documenten heeft overgelegd en, hoewel daarover ondervraagd, de echtheid ervan heeft volgehouden, wordt deze omstandigheid mede betrokken bij de beoordeling van de aanvraag. In dat geval ligt op de vreemdeling een zwaardere bewijslast om de noodzaak tot bescherming aannemelijk te maken. Indien een vreemdeling een reguliere aanvraag indient, wordt door de IND-medewerker aan de loketten de echtheid van documenten beoordeeld. Hiertoe hebben alle IND-medewerkers binnen het reguliere proces een training documentenherkenning gevolgd.

Door de vreemdelingenpolitie zijn er in 2014 tot en met september ongeveer 12.770 identiteitsonderzoeken uitgevoerd naar aanleiding van een asielverzoek. In ongeveer 7.400 gevallen zijn er geen reis- en identiteitsdocumenten overlegd.

Zie het antwoord op vraag 353.

In 2013 is in circa 5100 zaken een vervangend verblijfsdocument verleend. Bij het vervangen van verblijfsdocumenten registreert de IND niet de reden van vervanging.

Als er bij een herhaalde aanvraag sprake is van nieuwe feiten en omstandigheden die de vreemdeling niet eerder had kunnen opbrengen, worden deze feiten en omstandigheden door de IND getoetst.

Er vindt ook een 3 EVRM toets plaats in geval van een herhaalde aanvraag waarbij er sprake is van nieuwe feiten en omstandigheden die de vreemdeling eerder had kunnen inbrengen. Dit feit wordt niet aan de vreemdeling tegengeworpen als er sprake is van bijzondere, op de individuele zaak betrekking hebbende feiten en omstandigheden. Bijzondere, op de individuele zaak betrekking hebbende feiten en omstandigheden betreffen onder andere feiten en omstandigheden die leiden tot de conclusie dat de vreemdeling een risico loopt op een behandeling in strijd met artikel 3 EVRM. Het mogelijke 3 EVRM risico prevaleert dan boven het feit dat de vreemdeling de feiten in zijn eerdere asielverzoek had kunnen inbrengen.

Ook gewijzigd beleid dat moet worden aangemerkt als relevant nieuw recht of een gewijzigde(veiligheids)situatie in het land van herkomst kan ertoe leiden dat een herhaalde aanvraag opnieuw wordt getoetst aan artikel 3 EVRM.

Ook in geval van een herhaalde aanvraag is juridische bijstand voldoende verzekerd. Wel geldt dan het uitgangspunt van gedifferentieerde vergoeding, hetgeen wil zeggen dat bij een (voor de vreemdeling) positieve uitkomst van de herhaalde aanvraag de volledige vergoeding aan de advocaat zal worden uitgekeerd en bij een (voor de vreemdeling) negatieve uitkomst een lagere vergoeding.

Als er sprake is van twijfel aan het precieze gebied van herkomst van de vreemdeling zal het van de individuele zaak afhangen of de vreemdeling kan terugkeren naar het land van herkomst. In beginsel wordt onderzocht of de vreemdeling kan terugkeren naar het land waarvan hij de nationaliteit bezit. Indien een vreemdeling in zijn regio van herkomst een 3EVRM risico loopt en er elders in het betreffende land geen veilig verblijfsalternatief is zal, behoudens contra-indicaties, een verblijfsvergunning worden verstrekt.

De controles die de politie uitvoert om na te gaan of vergunninghouders nog voldoen aan de voorwaarden die aan het afgeven van de vergunning gesteld worden maken deel uit van de persoonsgerichte controles die plaatsvinden in het kader van onderzoeken in verband met toelating. De politie voert deze controles onder meer uit op verzoek van de IND wanneer sprake is van indicaties van fraude of misbruik of van het niet naleven van de aan de afgegeven vergunning gestelde voorwaarden bij gezinsmigratie.

Onderstaande tabel geeft het aantal persoonsgerichte controles in het kader van onderzoeken in verband met toelating in de periode 2011 tot en met september 2014.

	2011	2012	2013	2014 (t/m sept)
Persoonsgerichte controles ihkv onderzoeken ivm toelating	1.480	2.650	1.790	980

Adrescontroles kunnen plaatsvinden tijdens persoonsgerichte controles. Deze richten zich op bij de overheid bekende vreemdelingen wanneer sprake is van indicaties van fraude of misbruik of van het niet naleven van de aan de afgegeven vergunning gestelde voorwaarden, op uitgeprocedeerde vreemdelingen en op asielzoekers die zich aan de meldingsplicht hebben onttrokken. Onderstaande tabel geeft het aantal persoonsgerichte controles in de periode 2011 t/m september 2014.

	2011	2012	2013	2014 (t/m sept)
Persoonsgerichte controles	6.600	9.580	6.970	3.480

In ongeveer 32% van de persoonsgerichte controles in 2014 (t/m september), werd de vreemdeling in kwestie aangetroffen.

Op basis van de registratie in de systemen van de politie kan niet worden gezegd in hoeveel gevallen er bij persoonsgerichte controles onrechtmatigheden zijn vastgesteld.

Op 1 oktober 2014 woonden ruim 6.600 personen in Nederland op een adres dat op dat moment in onderzoek was. Het betreft hier alle personen, ongeacht nationaliteit. Het onderscheid tussen vreemdelingen en personen met de Nederlandse nationaliteit is op deze korte termijn en zonder diepgravender onderzoek, niet te maken.

Tevens dient opgemerkt te worden dat het feit dat een adres in onderzoek is niet per definitie hoeft te betekenen dat een gemeente eraan twijfelt of de betrokkene op het adres woont. Wel kan gezegd worden dat de gemeente in deze gevallen twijfelt aan de correctheid van een of meer gegevens in het opgegeven adres. Dat kan bijvoorbeeld ook de schrijfwijze van de straatnaam zijn of een eventuele toevoeging bij het huisnummer. Het zal echter in veruit de meeste gevallen gaan over twijfel over wie er op dat adres woont. In het stadium waarin een gemeente slechts vermoedens heeft over een onjuist adres en de zaak nog in onderzoek is, kan de IND nog geen actie ondernemen.

In 2013 zijn 7110 reguliere- en 370 asielvergunningen ingetrokken. Op welke gronden de vergunning is ingetrokken wordt niet geregistreerd, zodat deze informatie niet beschikbaar is.

De afwijzing van de aanvraag van de verblijfsvergunning geschiedt op grond van strijd met de openbare orde. Er wordt hierbij niet apart geregistreerd of dit het gevolg is van een in het land van herkomst gepleegd misdrijf.

Bij de asielaanvraag dient de vreemdeling een antecedentenverklaring in te vullen waarin hij verklaart zich niet schuldig te hebben gemaakt aan het begaan van strafbare feiten en, als hij dit niet kan verklaren aan te geven welke strafbare feiten hij heeft begaan. Daarnaast maakt een toets aan artikel 1F van het Vluchtelingenverdrag onderdeel uit van de asielprocedure, waarin onderzocht wordt of de vreemdeling zich in het land van herkomst schuldig heeft gemaakt aan ernstige misdrijven.

Uit het geautomatiseerde systeem van de IND is niet te genereren hoeveel houders van verblijfsvergunningen in Nederland een misdrijf hebben gepleegd.

De DT&V beschikt niet over informatie in haar database of er eventueel sprake is van een ingetrokken verblijfsvergunning.

Het is onbekend hoeveel asielzoekers tijdens hun verblijf in Nederland een misdrijf hebben gepleegd. Het aantal beslissingen op asielaanvragen waarin het begaan van een misdrijf is tegengeworpen, wordt niet in het geautomatiseerde systeem van de IND geregistreerd.

Het aantal VRIS vreemdelingen in de caseload van de DT&V wordt wel geregistreerd. Zie hiervoor antwoord 390.

Zie het antwoord op vraag 419.

Het is bekend dat een aantal gemeenten (een vorm van) opvang verleent aan uitgeprocedeerde vreemdelingen. Er wordt steeds getracht om gezamenlijk met de gemeente te zoeken naar een oplossing op maat, om te voorkomen dat gemeenten de betreffende vreemdelingen, langdurig opvangen.

Wat het aantal uitgeprocedeerde asielzoekers betreft dat in een asielzoekerscentrum (AZC) van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) verblijft, wijs ik er op dat dit aantal steeds een momentopname is. De samenstelling van deze groep wisselt immers omdat de stand van zaken in de asielprocedure van asielzoekers kan wijzigen of bijvoorbeeld de opvang inmiddels is beëindigd.

Tijdens het mondeling vragenuur van 30 september jl. heb ik gemeld dat er op dat moment 370 asielzoekers bij het COA verbleven zonder recht op opvang en die Nederland dienen te verlaten. Daarnaast verbleven er 190 asielzoekers bij het COA die rechtmatig verblijf hebben, maar geen recht op opvang.

Het COA houdt steeds de samenstelling bij van de groep vreemdelingen die in AZC’s verblijft. De zaken van vreemdelingen zonder recht op opvang worden besproken tussen DT&V, IND, COA en de Vreemdelingenpolitie, eventueel samen met de gemeente, in de lokale terugkeeroverleggen waarin onder meer wordt besproken wanneer, en op welke wijze, de voorzieningen beëindigd kunnen worden. Daarbij bestaat ook steeds aandacht voor bijzondere individuele omstandigheden, zoals de gezondheidstoestand van betrokkene, die in bijzondere situaties aanleiding kunnen vormen om de opvang tijdelijk te continueren.

Het is bekend dat een aantal gemeenten (een vorm van) opvang verleent aan uitgeprocedeerde vreemdelingen. Precieze aantallen zijn niet bekend, met name omdat deze groep varieert in samenstelling en aantal. Gemeenten worden uitgenodigd om individuele zaken te bespreken met de DT&V, al dan niet in het Lokaal Terugkeeroverleg (waarin Vreemdelingenpolitie (VP), DT&V, IND en COA samenwerken), om zo gezamenlijk tot een oplossing te komen. Op die manier kan worden voorkomen dat gemeenten deze groep vreemdelingen langdurig opvangen.

De rijksoverheid onderstreept in de contacten met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de individuele gemeenten dat alternatieven voorhanden zijn, zoals onderdak in een vrijheidsbeperkende locatie of gezinslocatie, en dat het langdurig opvang bieden aan vreemdelingen zonder verblijfsrecht onwenselijk is.

Als gevolg van de hoge instroom in 2014 en de verwachte voortdurende hoge instroom in 2015, zal het COA ook in 2015 voor de uitdaging staan voldoende opvangcapaciteit te realiseren. Naar de huidige inzichten zal het aantal asielzoekers in de opvang per 1 januari 2015 oplopen tot circa 27.600, dat wil zeggen een groei van 4.000 ten opzichte van de situatie per 1-10-2014. Naar verwachting zal de bezetting in 2015 verder stijgen tot boven de 30.000. De feitelijke bezetting hangt af van de instroom, de lengte van de procedures en van de uitstroom (van verwijderbaren, ontruimbaren, zelfstandig vertrokken personen en vergunninghouders).

Een groot deel van de huidige instroom komt naar verwachting voor vergunningverlening in aanmerking, gelet op de situatie in het land van herkomst. Dit betekent dat het aantal door gemeenten te huisvesten vergunninghouders in 2015 circa 28.900 zal bedragen. In de afgelopen maanden is er een achterstand ontstaan bij het realiseren van de huisvestingstaakstelling door gemeenten, waardoor het aantal vergunninghouders in de opvang veel hoger is dan wenselijk. Per 1 oktober 2014 verbleven ruim 8.500 vergunninghouders in de opvang. Een interdepartementale werkgroep is samen met de VNG en een reeds aangestelde»ambassadeur» bezig te inventariseren, als handreiking naar gemeenten en woningcorporaties, welke mogelijkheden er zijn om gemeenten te stimuleren aan hun wettelijke taakstelling te voldoen.

Het merendeel van alle vluchtelingen wordt in de regio rond het land van herkomst opgevangen. Nederland ondersteunt de bescherming van deze vluchtelingen onder meer door UNHCR te steunen met een jaarlijkse core bijdrage en daarnaast door middel van bijdragen aan humanitaire hulp. Nederland heeft in het kader van de Syrische crisis tot op heden 147 miljoen USD (114 miljoen euro) bijgedragen aan humanitaire hulp. Deze hulp komt ten goede aan ontheemden in Syrië en aan vluchtelingen in de buurlanden. De EU en EU lidstaten hebben de onderstaande bedragen bijgedragen aan humanitaire hulp, zie het overzicht hieronder:

EC en lidstaten (totale bijdragen) (bron VN registratiesysteem voor hum.hulp) per 20/10/14

EC/ECHO: 1.106 mln USD	Litouwen: 110.000 USD
België: 31 mln USD	Luxemburg: 15,8 mln USD
Bulgarije: 618.000 USD	Malta: 133.000 USD
Cyprus: 45.000 USD	Nederland: 147 mln USD
Denemarken 105 mln USD	Oostenrijk: 12 mln USD
Duitsland: 618 mln USD	Polen: 4,8 mln USD
Estland: 1,6 mln USD	Portugal: 433.000 USD
Finland: 39 mln USD	Roemenië: 500.000 USD
Frankrijk: 65 mln USD	Slovenië: 196.000 USD
Griekenland: 394.000 USD	Slowakije: 199.000 USD
Hongarije: 735.000 USD	Spanje: 24 mln USD
Ierland: 31,9 mln USD	Tsjechië: 3,4 mln USD
Italië: 66 mln USD	VK: 849 mln USD
Kroatië: 847.000 USD	Zweden: 120 mln USD
Letland: 124.000 USD

In Angola en de Democratische Rupubliek Congo draagt Nederland bij aan adequate opvangvoorzieningen voor alleenstaande minderjarigen.

De aanhoudende weigering van Afghanistan mee te werken aan de terugkeer en opvang van alleenstaande minderjarigen naar Afghanistan heeft de Europese partners die samenwerken in het European Return Platform on Unaccompanied Minors (ERPUM) gebracht tot de conclusie dat onvoldoende zicht bestaat op het realiseren van opvangvoorzieningen en daarmee de terugkeer van amv’s die niet (op korte termijn) met hun familie herenigd kunnen worden.

Nee, dat klopt niet. De onrechtmatig verblijvende vreemdeling die binnen de vrijwillige vertrektermijn vrijwillig vertrekt, al dan niet met assistentie van IOM, krijgt geen inreisverbod. De onrechtmatig verblijvende vreemdeling die de vrijwillige vertrektermijn overschrijdt dan wel de onrechtmatige verblijvende vreemdeling aan wie geen vrijwillige vertrektermijn is toegekend, krijgt in de regel wel een inreisverbod opgelegd. Ook in dit soort situaties kan soms sprake zijn van vertrek via IOM. In dergelijke gevallen wordt dus in de regel een inreisverbod uitgevaardigd, tenzij er humanitaire of andere redenen zijn om daar vanaf te zien. Van belang is te onderkennen dat het feit dat een vreemdeling op een later moment alsnog vertrekt naar het land van herkomst, niet betekent dat de grond voor het inreisverbod – namelijk eerder onrechtmatig verblijf – komt te vervallen. Vreemdelingen die zelfstandig aantoonbaar zijn vertrokken en een inreisverbod opgelegd hebben gekregen, worden als zodanig niet geregistreerd. Het is daarom niet aan te geven hoeveel vreemdelingen dit betrof in 2013 en 2014.

In het kader van de door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum uitgevoerde nationale evaluatie van de terugkeerrichtlijn is het signaal naar voren gekomen dat het vooruitzicht van een inreisverbod voor sommige onrechtmatig verblijvende vreemdelingen een belemmering kan vormen om uit Nederland te vertrekken. Dit signaal, maar ook andere uitkomsten uit het onderzoek, zijn voor mij aanleiding om te onderzoeken of het inreisverbod op een andere, effectievere, manier kan worden uitgevaardigd. Zoals uw Kamer heeft kunnen lezen in de kabinetsreactie op de evaluatie van de terugkeerrichtlijn (Tweede Kamer 2013–2014, 33 512, nr. 14) wil ik dit doen door een «trap-op-trap-af»-systematiek te ontwikkelen waarbij de duur van het onrechtmatig verblijf («trap-op») en de bereidheid tot actief werken aan vertrek («trap-af») bepalend zijn voor de vraag of een inreisverbod wordt uitgevaardigd en zo ja, hoe lang het inreisverbod duurt. Eind 2014 zal ik uw Kamer nader informeren over de uitwerking van dit voorstel.

Zie het antwoord op vraag 381.

Een overheidsvlucht wordt georganiseerd als andere manieren van terugkeer niet mogelijk zijn. Voor een overheidsvlucht wordt georganiseerd, wordt altijd eerst toestemming gevraagd aan het betreffende land voor deze overheidsvlucht. Er zijn thans geen landen bekend die weigeren overheidsvluchten toe te laten die worden uitgevoerd in het kader van het terugkeerbeleid.

Er is het afgelopen jaar met een aantal herkomstlanden vooruitgang geboekt met het verkrijgen van medewerking op het gebied van terugkeer. Voorbeelden daarvan zijn Burundi en Rwanda waaraan de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie in januari een bezoek heeft gebracht. Met Rwanda is een Memorandum of Understanding (MoU) over migratiesamenwerking getekend en Burundi is hulp aangeboden bij de capaciteitsopbouw van de nationale politie.

In het kader van het programma Versterking Vreemdelingentoezicht en Handhaving (VVH) is eind juli 2013 het project Lokale Samenwerking van start gegaan waarin door de vreemdelingenketen wordt samengewerkt met een aantal pilotgemeenten en maatschappelijke instellingen. Met dit project wordt beoogd om lokale problematiek met vreemdelingen op te lossen, illegaal verblijf tegen te gaan door zelfstandige terugkeer te stimuleren en voor de gemaakte keuzes maatschappelijk draagvlak te creëren. In dat verband is landelijk een aantal pilots ingericht, waarbij gemeente, IOM, IND, Politie, DT&V en maatschappelijke (hulpverlenings-) organisaties – elk vanuit de eigen verantwoordelijkheid – samenwerken in de aanpak van zaken waarin een gedeelde problematiek wordt ervaren. Dit kunnen zaken zijn van bijvoorbeeld overlastgevende vreemdelingen of van vreemdelingen die kwetsbaar zijn. De betreffende gemeente heeft in deze pilots de regie.

De Nederlandse overheid biedt daarnaast via het subsidiekader «Vrijwillige, duurzame terugkeer en herintegratie (SVT)», de subsidieregeling «Ondersteuning Zelfstandig Vertrek (OZV)» en het Europees Terugkeerfonds (ETF) aan maatschappelijke organisaties de mogelijkheid tot het indienen van projectvoorstellen op het terrein van terugkeer naar en herintegratie in landen van herkomst van niet-rechtmatig verblijvende vreemdelingen. Hier wordt ook door verschillende maatschappelijke organisaties gebruik van gemaakt. Op dit moment lopen er 10 projecten uitgevoerd door 9 verschillende organisaties. Naast organisaties uit het maatschappelijk middenveld wordt de zelfstandige terugkeer ondersteund door de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM).

Zie het antwoord op vraag 382.

Het aantal vertrekken in de eerste helft van 2014 laat een geringe daling zien ten opzichte van dezelfde periode in 2013 en kan stabiel genoemd worden. Binnen de vertrekcategorieën zijn twee verschuivingen zichtbaar:

• • Er is minder gedwongen vertrek, wat in belangrijke mate wordt veroorzaakt door de inwerkingtreding van de Dublin Verordening III. Hierdoor worden minder vreemdelingen in bewaring gesteld voorafgaand aan gedwongen vertrek en is er sprake van een stijging binnen het zelfstandig vertrek zonder toezicht.

• • Er is meer aantoonbaar zelfstandig vertrek en minder gedwongen vertrek. Dit sluit aan bij de primaire doelstelling van het terugkeerbeleid om vertrekplichtige vreemdelingen te bewegen tot en te ondersteunen bij zelfstandig vertrek.

De resultaatafspraak die met de politie gemaakt is, betreft het aantal zaken waarin de politie een actieve overdracht doet aan de DT&V die moet leiden tot een bewaring of een andere toezichtsmaatregel cq. een terugkeerbegeleiding door DT&V. Daarnaast betreft de resultaatafspraak het aantal zaken waarin de politie toeziet op een zelfstandig terugkeertraject. Het totale aantal zaken was in de resultaatafspraak 2014 vastgesteld op 4.000. Het totaal aantal zaken die binnen de resultaatafspraak vallen zal in 2014 naar verwachting uitkomen op een aantal tussen de 3.400 en 3.500. Voor een deel is de achterstand te verklaren doordat de politie de capaciteit in 2014 deels verlegd heeft van de toezichtstaken naar de identificatietaken. Deze inspanningen zijn noodzakelijk vanwege de verhoogde instroom van met name Syrische en Eritrese asielzoekers.

In de periode januari t/m september 2014 zijn uit Nederland 6.180 vreemdelingen aantoonbaar vertrokken, waarvan 2.980 zelfstandig en 3.210 gedwongen. Het zelfstandig vertrek zonder toezicht in deze periode is 5.670.

Hieronder treft u de tabel met vertrekcijfers aan over de afgelopen zeven jaren. Het betreft het ketenbreed vertrek zoals uitgevoerd door de betrokken organisaties in de vreemdelingenketen. De cijfers zijn opgesplitst in aantoonbaar vertrek (waar gedwongen en zelfstandig vertrek onder valt) en zelfstandig vertrek zonder toezicht. Zoals uit deze cijfers blijkt, heeft in de afgelopen jaren een duidelijke stijging plaatsgevonden van het zelfstandig vertrek. Zelfstandig vertrek is het uitgangspunt van het Terugkeerbeleid.

Overzicht aantallen ketenbreed vertrek 2007 t/m 2013:

	Aantoonbaar vertrek	waarvan Zelfstandig	waarvan Gedwongen	Zelfstandig vertrek zonder toezicht
2007	11.890	1.870	10.020	14.800
2008	9.170	2.310	6.860	10.960
2009	10.330	3.060	7.270	11.730
2010	11.780	3.750	8.030	11.170
2011	10.800	4.160	6.630	10.650
2012	10.100	4.130	5.970	10.720
2013	8.530	3.660	4.870	7.240

Opmerking: De ketenbrede vertrekcijfers kunnen afwijken van cijfers genoemd in eerdere edities van de Rapportage Vreemdelingenketen. Deze cijfers kunnen met terugwerkende kracht worden bijgesteld vanwege registraties die plaatsvinden na afloop van de rapportageperiode.

Er is een wisselend aantal landen dat moeilijk of niet meewerkt aan het terugnemen van eigen onderdanen die Nederland gedwongen moeten verlaten. Voor de belangrijkste daarvan is de strategische landenbenadering terugkeer geformuleerd waarin de terugkeerproblematiek is ingebed in de bredere bilaterale samenwerkingsrelatie. Deze landen zijn Afghanistan, Algerije, China, Egypte, Ghana, India, Irak, Marokko en Somalië. De strategische landenbenadering wordt momenteel geëvalueerd door de Adviescommissie Vreemdelingenzaken (ACVZ). De ACVZ komt medio 2015 met haar rapport.

De strategische landenbenadering is gericht op een verbetering van de medewerking aan terugkeer. Bij voorkeur op een positieve manier door een brede samenwerking te zoeken op het gebied van migratie. Daarbij kan worden gedacht aan legale migratie, instroom, tegengaan van illegale migratie inclusief terugkeer, voorlichting over migratieopties en risico’s van illegale migratie. Maar ook aan bescherming in de regio, grensbewaking en capaciteitsopbouw, alsmede het betrekken van de diaspora bij de ontwikkeling van herkomstlanden. Van die brede migratiesamenwerking profiteren zowel Nederland als het land van herkomst.

Maar ook andere, niet-migratie gerelateerde, beleidsterreinen zijn relevant. Herkomstlanden koppelen hun bereidheid om medewerking aan gedwongen terugkeer te verbeteren immers niet uitsluitend aan samenwerking op het terrein van migratie, maar ook aan andere aspecten van de relaties met Nederland, waaronder de ontwikkelingsrelatie en economische samenwerking. Het moet herkomstlanden duidelijk zijn dat medewerking aan de terugkeer van de eigen onderdanen die niet in Nederland mogen blijven, van groot belang is voor het draagvlak voor het Nederlandse toelatingsbeleid en dat Nederland bereid is ver te gaan in het stimuleren van die medewerking.

Omdat veel andere landen in Europa kampen met vergelijkbare terugkeerproblemen heeft de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie het initiatief genomen voor een gezamenlijke EU aanpak van terugkeer. In de uitvoering wordt weliswaar al intensief samengewerkt, maar er is behoefte aan meer coherentie en coördinatie tussen lidstaten onderling, tussen lidstaten, de EDEO en de Commissie en binnen de geledingen van de Commissie zelf. De Europese Raad heeft in juni vastgesteld dat migratie en terugkeer een strategische prioriteit zijn van het Europese buitenlands beleid en haar steun gegeven aan een pilot om migratie en terugkeer volledig te integreren in de betrekkingen met een beperkt aantal herkomstlanden. Die pilot wordt momenteel in Brussel nader uitgewerkt op basis van het beginsel van «meer voor meer».

In 2013 zijn 240 vreemdelingen aantoonbaar uit Nederland vertrokken vanaf een gezins-locatie

In het eerste half jaar van 2014 waren dat 110 vreemdelingen. De gezinslocaties waren in de jaren ervoor nog in ontwikkeling en daarom is een vergelijking met voorgaande jaren niet representatief.

Het kan zijn dat gezinnen naar hun land van herkomst zijn vertrokken, maar dat is niet op geautomatiseerde wijze uit de systemen van de DT&V te halen.

Als na een zorgvuldige beoordeling van de asielaanvraag door de IND – en vaak ook door een rechter – blijkt dat er geen aanleiding bestaat om een asielzoeker in Nederland bescherming te bieden, is de boodschap terugkeer. Daarvoor heeft een afgewezen asielzoeker in beginsel een wettelijke vertrektermijn van 28 dagen. Vreemdelingen kunnen zelfstandig vertrekken binnen deze termijn, via IOM, een NGO of DT&V, of op eigen gelegenheid. Het vertrek kan echter ook in een later stadium plaatsvinden, waarbij dit niet altijd is gemeld aan de autoriteiten. Ook zijn er vreemdelingen die in de illegaliteit belanden. Inzet van de overheid is dat vreemdelingen die niet langer in Nederland mogen blijven terug moeten keren. Als van zelfstandig vertrek geen gebruik is gemaakt, kan worden ingezet op gedwongen terugkeer. Aangezien het onbekend is waar de vertrekplichtige vreemdelingen, die niet aantoonbaar zijn vertrokken uit Nederland, na de vertrektermijn verblijven kan geen aantal worden achterhaald. Vanwege het bovenstaande, is een vergelijking met andere EU-lidstaten niet mogelijk.

Medio 2014 waren er 90 vreemdelingen zonder verblijfsrecht in de caseload van de DT&V die op grond van artikel 3 EVRM niet konden worden uitgezet naar het land van herkomst.

Het totaal aantal vreemdelingen dat zich zonder verblijfsrecht in Nederland bevindt en op grond van artikel 3 EVRM niet naar het land van herkomst kan worden uitgezet, is niet als zodanig uit de systemen te herleiden.

In 2013 zijn in totaal 14.590 zaken aan de DT&V overgedragen. In de eerste helft van 2014 zijn 6.820 zaken overgedragen. De DT&V registreert niet of een overgedragen vreemdelingen afkomstig is uit een reguliere- of asielprocedure.

De gezagsrelatie tussen de Minister, de Kmar en de nationale politie ten aanzien van het vreemdelingentoezicht volgt uit artikel 48, tweede lid van de Vreemdelingenwet 2000 (Vw 2000). Op grond van die bepaling kan de Minister van Veiligheid en Justitie5 aanwijzingen geven aan de politie en de KMar t.b.v. de uitvoering van de Vreemdelingenwet en van de Schengengrenscode. De Minister heeft de bevoegdheid in dat kader aanwijzingen te geven aan de korpschef en aan de Commandant KMar, alsmede rechtstreeks individuele aanwijzingen te geven aan ambtenaren van politie en KMar. Het gezag over de politiële vreemdelingentaak kan worden gedefinieerd als «de beslissingsbevoegdheid over de inzet en het optreden van de politie en de KMar en het in dit kader kunnen geven van aanwijzingen met het oog op de handhaving van de vreemdelingenwetgeving. De Vw 2000 schrijft verder voor dat de Minister aanwijzingen kan geven aan de korpschef en aan de Commandant KMar (door tussenkomst van de Minister van Defensie) voor de inrichting van werkprocessen en de bedrijfsvoering.

In 2013 zijn 3.670 vreemdelingen in bewaring geplaatst (bron: DJI).

In 2013 zijn er vanuit de caseload van de DT&V circa 3.450 vreemdelingen vanuit vreemdelingenbewaring vertrokken, waarvan circa 2.390 (69%) Nederland aantoonbaar hebben verlaten.

Naast de genoemde vertrokken vreemdelingen zijn er circa 350 vreemdelingen uit het bewaringsproces gestroomd, vanwege een vorm van rechtmatige verblijf zoals een toelatingsaanvraag of vergunningverlening.

Dit budget wordt ingezet voor de financiering van de onlangs geopende voorlopige gesloten gezinsvoorziening (GGV) en de structurele GGV die eind eerste kwartaal 2015 opent. Daarnaast is dit budget gereserveerd voor de uitgaven die voortvloeien uit het wetsvoorstel Wet terugkeer en vreemdelingenbewaring dat in het voorjaar aan u wordt aangeboden.

Het totaal aantal criminele vreemdelingen dat zich zonder verblijfsrecht in Nederland bevindt, is niet uit de systemen te herleiden. Ten aanzien van de VRIS vreemdelingen (de vreemdeling in de strafrechtketen), die vanuit de caseload van de DT&V zijn vertrokken, zijn er in 2013 circa 860 (77%) aantoonbaar uit Nederland vertrokken en zijn er circa 260 zelfstandig vertrokken zonder toezicht.

In de periode januari t/m september 2014 zijn er circa 710 (79%) aantoonbaar uit Nederland vertrokken en zijn er circa 190 zelfstandig vertrokken zonder toezicht.

Op 30 september 2014 zaten er 660 VRIS vreemdelingen in de caseload van de DT&V, hetzij omdat ze in strafrechtelijke detentie (grootste gedeelte) verbleven of in vreemdelingebewaring ter fine van uitzetting.

De «core contribution» van UNHCR wordt betaald uit de begroting van de Minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, deze bedraagt 33 miljoen euro voor 2015.

UNHCR werkt met een budget gebaseerd op de noden van vluchtelingen, statenlozen en ontheemden. Op basis van dat budget werft de organisatie bijdragen, maar er is nog nooit sprake van volledige dekking geweest. Voor 2013 was het budget bijvoorbeeld 5,3 miljard USD, na verschillende bijstellingen gedurende het jaar, onder meer in verband met de Syrische crisis. De organisatie ontving met 2,9 miljard USD meer bijdragen dan voorheen, maar niet genoeg om iedereen te helpen. Inmiddels is er sprake van 5 grote humanitaire crises en het budget voor 2015 is dan ook 6,2 miljard USD.

Zoals de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking recent aan de Kamer meldde in haar brief over de herziening van humanitaire hulp, blijven de algemene ongeoormerkte bijdragen aan OCHA, UNHCR,WFP en UNWRA vanaf 2015 op hetzelfde niveau, omdat zij een cruciale rol vervullen in het internationale noodhulpsysteem. Met die bijdragen kunnen deze VN organisaties zelf bepalen waar het geld het hardst nodig is. Ongeoormerkte bijdragen zijn waardevol, omdat de organisaties die in eerste instantie snel kunnen inzetten voor nieuwe crises, naarmate daar dekking voor binnenkomt met geoormerkte bijdragen, kan dit geld ten goede komen van hulp in crises die van de voorpagina’s zijn verdwenen.

Naast de algemene bijdrage aan UNHCR kunnen additionele bijdragen worden gedaan voor specifieke crises op basis van VN hulpverzoeken.

Voor een overzicht van de organisaties die subsidie ontvangen verwijs ik u naar de subsidiebijlage bij de begroting van VENJ. Daarin staan de organisaties opgenomen die subsidie ontvangen en staan ook de bijbehorende bedragen vermeld. Deze subsidies zijn verstrekt met als doel het ondersteunen van de processen van de vreemdelingenketen en de versterking van de vreemdelingenketen.

Onder de uitgaven met titel «overig, toegang, toelating en opvang vreemdelingenketen» vallen incidentele subsidies en opdrachten op de in de titel genoemde processen van de vreemdelingenketen.

De realisatie van het programma loopt conform het programmaplan 2014. De voorzieningen voor het tussen ketenpartners uitwisselen van gedigitaliseerde documenten zijn inmiddels operationeel. IND en COA wisselen vanaf juli 2014 op deze wijze informatie uit over beschikkingen en uitspraken van de Rechtbanken. Voor de verbetering van de communicatie tussen de IND en de rechterlijke macht lopen diverse initiatieven die de aankomende jaren voor een (grote) versnelling in informatieverstrekking zullen zorgen. Pas bij inwerkingtreding van het wetsvoorstel modernisering rechtspraak zullen alle uitspraken digitaal vanuit de rechtspraak aan de IND worden aangeleverd.

Sinds 15 september 2014 delen Politie, KMAR, DJI en DTV via het tijdelijke informatiesysteem overdracht vreemdelingen op digitale wijze gegevens in het kader van de gedwongen terugkeer van vreemdelingen. Daarnaast bereiden alle ketenpartners zich met ondersteuning vanuit de programma-organisatie voor op de digitalisering van ketentransacties. Van meer dan de helft van de ketentransacties is al analysewerk uitgevoerd, zodat vanaf begin 2015 na bestuurlijke besluitvorming kan worden gestart met de digitalisering. De aansluiting van de laatste ketenpartners (IND, KMAR) op het nieuwe systeem van Ketenmanagementinformatie wordt rond de jaarwisseling verwacht.

De volgende bedragen zijn verplicht of inmiddels geboekt in 2014:

• • € 0,5 mln bijdrage aan de Koninklijke Marechaussee voor twee liaisons op ambassades;

• • € 0,786 mln bijdrage aan het Coördinatiecentrum Mensenhandel (CoMensha) en categorale opvang;

• • – € 0,2 mln bijdrage aan DJI voor bodyscanners (voor gebruik in detentiecentra);

• • € 0,5 mln bijdrage in de kosten van de Verantwoordelijke Autoriteit (Europese Migratiefondsen

Van de beschikbare middelen wordt € 760.000 besteed aan het beheer van het huidige biometriesysteem. Verder wordt € 100.000 besteed aan meten van biometrische prestatie-indicatoren voor de evaluatie van de biometriebepalingen van de Vreemdelingenwet. De overige middelen worden ingezet als bijdrage vanuit de Vreemdelingenketen aan de ontwikkeling van één biometriesysteem ter vervanging van diverse biometriesystemen bij de verschillende onderdelen van het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

In 2013 is in 660 zaken het verblijf van een EU-burger beëindigd6. In 360 zaken is het verblijf beëindigd en is vervolgens tot ongewenstverklaring overgegaan. In de overige 300 zaken is het verblijf beëindigd omdat niet aan één of meer voorwaarden uit de richtlijn is voldaan. Uit handmatige registratie van de IND in het kader van twee pilots blijkt in ieder geval dat in 2013 in 170 gevallen het verblijf is beëindigd wegens een onredelijk beroep op bijstand. Dit aantal kan nog verder oplopen. Dat is gelegen in de wijze van registratie: meldingen worden geregistreerd in de maand waarin de melding bij de IND is binnengekomen. Het gebeurt zeer vaak dat een melding uit de ene maand in een latere maand (of jaar) wordt afgehandeld. Bijvoorbeeld omdat de ontvangen bijstand in specifieke gevallen o.g.v. de richtlijn vrij verkeer pas na zes maanden als onevenredig wordt beschouwd. Dit betekent dat ook het totaal over 2013 nog kan oplopen. Tevens is handmatig bijgehouden dat in 2013 van het totaal van 300 EU-burgers van 70 EU-burgers het rechtmatig verblijf is beëindigd vanwege het veroorzaken van overlast en het niet voldoen aan de voorwaarden van de Richtlijn vrij verkeer.

Van twee omliggende landen is informatie over verblijfsbeëindigingen van EU-burgers ontvangen. In 2013 is in België van 2.710 EU-burgers het verblijfsrecht ingetrokken. Bij 1.680 van deze verblijfsbeëindigingen is dit gebeurd vanwege een onredelijk beroep op de bijstand.

In Duitsland is in 2013 van 690 EU-burgers het verblijf beëindigd omdat zij niet meer voldeden aan de voorwaarden van de richtlijn. Van 1.040 EU-burgers werd het verblijf beëindigd vanwege openbare orde-aspecten.

In 2013 zijn 380 EU-burgers aantoonbaar uit Nederland vertrokken7, 350 daarvan zijn gedwongen vertrokken. Dit zijn niet allemaal dezelfde EU-burgers van wie de IND in 2013 het rechtmatig verblijf heeft beëindigd. Dat komt doordat tussen de beslissing om het rechtmatig verblijf van een EU-burger te beëindigen en het onherroepelijk worden van die beslissing een tijdsverloop zit. Bovendien houden niet alle beslissingen stand in bezwaar en beroep. Pas na het onherroepelijk worden van de beslissing kan de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) het vertrekproces starten.

In 2013 zijn 3.240 aanvragen ingediend en 2.300 zaken ingewilligd (89%).

Op 1 oktober 2014 stonden er naar schatting 227 duizend personen uit Midden- en Oost-Europese landen (MOE-landen) ingeschreven in de Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens (BRP). Deze groep bestond uit 173 duizend eerste generatie allochtonen (persoon zelf is in één van de MOE-landen geboren en ten minste een van de ouders is in het buitenland geboren) en 54 duizend tweedegeneratie allochtonen (persoon is zelf in Nederland geboren en minstens een van de ouders is in een MOE-land geboren).

Wat betreft het aantal migranten uit Midden- en Oost-Europese landen dat in Nederland is geregistreerd kan het volgende worden opgemerkt.

Aan het eind van het vierde kwartaal van 2012 waren er in Nederland 248 duizend immigranten uit de Midden- en Oost-Europese landen die in Nederland woonden en/of werkten. Van hen stonden er 147 duizend ingeschreven in de GBA, de overige 101 duizend personen stonden in de polisadministratie van de Belastingdienst als in Nederland werkend geregistreerd, maar waren niet in de GBA ingeschreven.

Bovenstaande gegevens zijn eerder gepubliceerd in de Migrantenmonitor (CBS, 2014). Deze monitor is in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gemaakt door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

De migrantenmonitor bevat cijfers over immigranten die afkomstig zijn uit andere Europese lidstaten dan Nederland of uit de kandidaat-lidstaten van de EU.

Zie het antwoord op vraag 400.

Versterken Vreemdelingenketen (in € mln.)

Stand begroting 2013		4,3
Mutaties 1e suppletoire		4
Toevoeging Eindejaarsmarge 2012
Stand begroting na 1e suppletoire		8,3
Mutaties 2e suppletoire
Dekking IND tegenvaller	3,9
Pilot Vreemdelingenbewaring	1,5
ov. Mutaties	0,2
Bijdrage aan KMAR voor Liasons	0,5
Totaal mutaties 2e suppletoire		6,1
Stand na 2e suppletoire		2,2
Realisatie 2013 (stand Slotwet)		0,495
Verschil toegelicht in Slotwet 2013		1,705

Zie het antwoord op vraag 362.

Deze afwijzingsgrond wordt niet apart geregistreerd in het registratiesysteem van de IND. De IND is afhankelijk van signalen over de reis van een houder van een verblijfsvergunning asiel naar diens land van herkomst. Die kunnen bijvoorbeeld afkomstig zijn van de ambtenaar die de vreemdeling bij inreis controleert, of uit de BRP als de vreemdeling uitgeschreven is vanwege vertrek naar het land van herkomst. De IND heeft een unit die belast is met de intrekking van verblijfsvergunningen asiel. Als er aanleiding is om een verblijfsvergunning asiel in te trekken, dan zal de IND daartoe een voornemen uitbrengen. De vreemdeling kan daarop reageren en aan de hand van die reactie wordt besloten of de vergunning wordt ingetrokken.

De gevraagde cijfers zijn niet vanuit het IND automatiseringssysteem INDiGO te genereren.

Medio 2013 hebben de Nederlandse orde van advocaten en het dekenberaad gezamenlijk opdracht gegeven tot het doen van onderzoek naar de kwaliteit van rechtsbijstand door advocaten in asiel- en vreemdelingenzaken. Aanleiding hiervoor waren signalen dat de advocatuur op deze rechtsgebieden zou tekortschieten. Op 9 januari 2014 presenteerden de onderzoekers Terlouw, Butter en Laemers hun onderzoek naar deze signalen. De conclusie was dat het merendeel van de advocaten voldoende presteert.

Toch werden de signalen door het dekenberaad serieus genomen en hebben de dekens besloten hun controles in 2014 meer te richten op de asiel- en vreemdelingenrechtadvocatuur.

De resultaten van dit extra toezicht is neergelegd in de Rapportage betreffende het project versterking kwaliteit rechtsbijstand in vreemdelingen- en asielzaken (27 oktober 2014). Deze rapportage is gepubliceerd op https://www.advocatenorde.nl/8647/advocaten/dekenberaad.

Van belang is met name dat de structurele informatieuitwisseling over mogelijk onvoldoende handelende advocaten die werkzaam zijn op het asiel- en vreemdelingenrechtterrein tussen de IND, de rechterlijke macht en de raad voor rechtsbijstand aanzienlijk is verbeterd. Hiermee is structurele aandacht voor de kwaliteit van deze beroepsgroep ingericht.

In 2014 zijn door de dekens alle signalen van de IND en de rechterlijke macht over advocaten die wellicht onvoldoende presteren door de dekens onderzocht. De signalen hebben tot een veelheid aan acties geleid variërend van het voeren van een goed gesprek tot het starten van een tuchtzaak. Daarnaast zijn een meer dan gemiddeld aantal asiel- en vreemdelingerecht advocatenkantoren aan een kwaliteitsonderzoek onderworpen (tot en met half oktober 77). Ook deze hebben – voor zover aan de orde – tot zeer gevarieerde acties van de dekens geleid.

Zoals aangegeven in de begroting heeft dit voornemen betrekking op het verbeteren van de tijdigheid van de asielaanvragen. De IND streeft bij de behandeling van aanvragen altijd naar een beslissing binnen de wettelijke termijn. Er kunnen echter redenen zijn waarom het nemen van een beslissing langer duurt dan de wettelijke termijn. Er is afgesproken dat vanaf 2014 gestreefd wordt om deze jaar op jaar te verbeteren naar het niveau van 90% in 2016.

In de voorgaande jaren is deze verbetering dan ook als volgt zichtbaar:

	Rel. 2009	Rel. 2010	Rel. 2011	Rel. 2012	Rel. 2013	streef waarde 2014	streef waarde 2015
Asiel	73%	82%	88%	88%	85%	89%	89%

De realisatie t/m september 2014 van de tijdigheid van asielaanvragen bedraagt 92%.

De huidige cijfers voor 2014 laten het volgende beeld zien van de tijdigheid:

	realisatie sept 2014	St.W 2014	St.W 2015
asiel	92%	89%	89%
regulier	91%	95%	95%
naturalisatie	84%	95%	95%

De IND streeft bij de behandeling van aanvragen altijd naar een beslissing binnen de wettelijke termijn. Er kunnen echter redenen zijn waarom het nemen van een beslissing langer duurt dan de wettelijke termijn. De streefwaarden uit de begroting zijn reële ambities voor 2015 en volgende jaren. Er is afgesproken dat vanaf 2014 gestreefd wordt om deze jaar op jaar te verbeteren naar een niveau van 90% voor asielaanvragen en 95% voor reguliere aanvragen en naturalisatieverzoeken in 2016.

De huidige cijfers voor 2014 laten het volgende beeld zien van de tijdigheid:

	realisatie sept 2014	St.W 2014	St.W 2015
asiel	92%	89%	89%
regulier	91%	95%	95%
naturalisatie	84%	95%	95%

Het budget voor de opvang van asielzoekers is vanuit de Regeerakkoorden Rutte 1 en Rutte 2 door taakstellingen gekort met bedragen die tot 2018 (dus ook in 2019) met 84 mln. euro oplopen. Deze taakstellingen zijn voorzien van een opdracht om de kosten terug te dringen door instroom beperkende en doorstroom bevorderende maatregelen; efficiencymaatregelen en duurzamere huisvesting.

De afgelopen 3 jaren zijn verder niet alle indexeringen in de bekostiging van het COA toegestaan. Het incidentele budget van 375 mln. euro dat in de Miljoenennota beschikbaar is gesteld voor de opvang van asielzoekers in 2014/2015 verlicht deze opdracht om de kosten terug te dringen niet, omdat dit besteed wordt aan de opvang van extra asielzoekers.

Hiermee wordt bedoeld dat wordt gekeken naar de verhouding staf (overhead) functies ten opzichte van de functies in het primaire proces. Doel hiervan is te bekijken of het mogelijk is om door vermindering van overhead functies, zonder dat het primaire proces wordt geraakt en besparing mogelijk zijn. Deze besparingen kunnen dan worden ingezet om de taakstelling in te vullen.

Het programma Keteninformatisering werkt op basis van privacy-by-design en security-by-design. Daartoe worden Privacy impact assessments uitgevoerd, gebaseerd op Toetsmodel PIA Rijksdienst en wordt de beveiliging ingericht conform de Baseline Informatiebeveiliging Rijksdienst (BIR). De genomen beveiligingsmaatregelen bestaan uit zowel technische, organisatorische als procedurele maatregelen en zijn zowel specifiek ingebed in de systemen voor keteninformatisering als generiek opgenomen in de technische en fysieke infrastructuren. Hierdoor is het niet mogelijk aan te geven welk bedrag precies in beveiliging wordt gestoken.

Om te bepalen wie voorzieningen gaat ontwikkelen en beheren heeft de Bestuursraad van het Ministerie VenJ een sourcingsstrategie vastgesteld, die een nadere uitwerking is van het Rijksbeleid. Deze sourcingstrategie gaat uit van het principe dat er zoveel mogelijk hergebruik wordt toegepast. Alleen voor specifieke nieuwe voorzieningen (t.b.v. de Vreemdelingenketen) zal het programma Keteninformatisering een sourcingstraject doorlopen. Daarbij hebben Rijksbrede dienstverleners (waaronder JustID, SSC-ICT en ICTU) de voorkeur om deze (te laten) ontwikkelen en beheren.

Zie het antwoord op vraag 392.

De subsidie die aan VluchtelingenWerk Nederland wordt verstrekt is duidelijk geoormerkt voor de ondersteuning van asielzoekers gedurende de asielprocedure. VluchtelingenWerk Nederland dient jaarlijks een verzoek in voor deze activiteiten en legt ook ieder jaar verantwoording hierover af.

Lobbywerk en inzet voor beleidswijziging zit hier niet in. Hiervoor wendt VluchtelingenWerk Nederland middelen aan die op een andere manier zijn verworven.

De aanpak van mensensmokkel is een prioriteit van dit kabinet. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), Koninklijke Marechaussee (KMar) en Nationale Politie (NP) onderzoeken gecoördineerd reisroutes en wijze van opereren van de smokkelaars dan wel de faciliteerders zoals reisagenten in dit proces. Dit doen ze onder meer aan de hand van gehoren met asielzoekers. Het Openbaar Ministerie (OM) is verantwoordelijk voor de vervolging van de mensensmokkelaars.

Met mijn brief van 19 mei jl. heb ik uw Kamer geïnformeerd over de maatregelen om de illegale migratiestroom en mensensmokkel naar Nederland tegen te gaan. Enkele voorbeelden daarvan zijn de plaatsing van een liaison van het Openbaar Ministerie in Rome en het verscherpt toezicht door de Koninklijke Marechaussee en de politie, mede op basis van de informatie van ketenpartners, Frontex en Europol en andere lidstaten. Verder wordt in EU-verband samengewerkt aan de maatregelen uit de Taskforce voor het Middellandse Zeegebied. Deze maatregelen zien ook op de aanpak van mensensmokkel. Daarnaast richt het European Multidisciplinary Platform Against Crime Threat (EMPACT)-project illegale immigratie zich specifiek op de bestrijding van mensensmokkel naar het Schengengebied. Binnen dit project worden verschillende operationele acties door de lidstaten uitgevoerd om mensensmokkel aan te pakken.

In het kader van de MTV-controles zijn in 2013 1.530 personen zonder rechtmatig verblijf aangetroffen. In de eerste helft van 2014 waren dat er 580. Daarnaast werden in 2013 en de eerste helft van 2014 resp. 350 en 620 asielaanvragen gedaan in het MTV-proces.

Op basis van de resultaten van het systeem @migoboras kan worden geconcludeerd dat met het systeem de informatiepositie van de Koninklijke Marechaussee (KMar) in de binnengrenszone is versterkt. De KMar is hierdoor beter in staat om de MTV-capaciteit effectiever in te zetten doordat controles gerichter konden worden uitgevoerd. Uit de resultaten blijkt eveneens dat het informatiegestuurd optreden van de KMar op basis van algemene profielen nog verder moet worden ontwikkeld. Hiervoor worden de nodige maatregelen getroffen zodat @migoboras een integraal onderdeel is van het informatiegestuurd optreden van de KMar. In het kader van de versterking van het binnenlands vreemdelingentoezicht werken partners in de vreemdelingenketen onder andere aan betere informatieuitwisseling en (gezamenlijke) informatieveredeling. Ook deze afspraken moeten er toe leiden dat de KMar gerichter kan optreden.

Met de uitbreiding van het juridisch kader voor de MTV-controles op treinen kunnen de controles effectiever en efficiënter door de KMar worden uitgevoerd en kan illegaal verblijf beter worden tegengegaan. De KMar kan meer personen in treinen controleren.

Daarnaast is een afzonderlijke bepaling gecreëerd om, onder uitzonderlijke omstandigheden, in afwijking van het algemeen kader, tijdelijke de MTV-controles uit te breiden. Dit ziet op de situatie dat er informatie is over een bijzonder verhoogde instroom van illegale vreemdelingen vanuit een ander Schengenland naar Nederland. Op basis van informatie kan de KMar dan tijdelijk extra controles uitvoeren. Met deze uitbreiding kan beter en flexibeler worden ingespeeld op actuele ontwikkelingen en kunnen in dat geval illegale immigratie, en mensensmokkel nog beter en sneller worden tegengegaan.

In het kader van de evaluatie van de terugkeerrichtlijn heeft het WODC in 2014 onderzoek verricht naar de uitvoeringspraktijk van onder meer het inreisverbod.8 De onderstaande tabel geeft weer hoeveel inreisverboden in 2012 en 2013 (t/m september) werden uitgevaardigd.

	2012	2013 (t/m september)
Licht inreisverbod	3.692	3.354
Zwaar inreisverbod	563	591

Het overtreden van het zware inreisverbod is een overtreding van artikel 197 van het Wetboek van Strafrecht. In 2013 werden voor overtreding van artikel 197 van het Wetboek van Strafrecht circa 420 (voorwaardelijke en onvoorwaardelijke) vrijheidsstraffen aan derdelanders opgelegd. Dit betreft vervolgingen van zware inreisverboden, maar ook van de ongewenstverklaringen zoals deze werden opgelegd voor de opname van het inreisverbod in de wet. In de rechtspraak wordt een dergelijke ongewenstverklaring opgelegd aan een derdelander, gelijkgesteld met een inreisverbod. Het is voor het OM op basis van de beschikbare gegevens niet mogelijk een onderscheid te maken tussen de twee categorieën van artikel 197 Wetboek van Strafrecht.

De terugkeerrichtlijn, waar het inreisverbod een onderdeel van is, ziet op de terugkeer van derdelanders. EU-onderdanen krijgen dientengevolge nooit een inreisverbod. Voor het aantal ongewenstverklaringen dat is uitgereikt aan EU-onderdanen; zie het antwoord op vraag 419.

In 2013 is van 360 EU-burgers het rechtmatig verblijf beëindigd in combinatie met een ongewenstverklaring. In de eerste helft van 2014 betrof dit 160 EU burgers. EU-burgers kunnen ongewenst worden verklaard vanwege een gevaar voor de openbare orde of de openbare veiligheid. Het is niet bekend in hoeveel van deze zaken verblijfsbeëindiging en ongewenstverklaring heeft plaatsgevonden op grond van veelvuldig gepleegde lichte strafbare feiten, waarbij elke straf op zichzelf niet tot ontzegging of beëindiging zou kunnen leiden.

In 2013 hebben 250 ongewenstverklaarde EU-burgers Nederland aantoonbaar verlaten.

Zie het antwoord op vraag 348.

De organisaties binnen de vreemdelingenketen bepalen welke medewerkers toegang krijgen tot de digitale informatie, die nodig is voor het uitvoeren van de wettelijke taken. Voor de Vreemdelingenketen is de Baseline Informatiebeveiliging Rijksdienst (BIR) het uitgangspunt voor de beveiliging tegen ongeautoriseerde toegang.

Er worden geen andere systemen gebouwd of andere software ontwikkeld voor het systeem voor Ketenmanagementinformatie. In de beheerfase zullen wel nieuwe vormen van rapportages worden ontwikkeld, die gebruik maken van het gerealiseerde systeem. De begrotingsmiddelen zullen dus zowel voor het beheer als voor de ontwikkeling van nieuwe rapportagevormen worden ingezet.

De beveiliging is conform de Baseline Informatiebeveiliging Rijksdienst (BIR). De genomen beveiligingsmaatregelen bestaan uit zowel technische, organisatorische als procedurele maatregelen en zijn zowel specifiek ingebed in het systeem voor Ketenmanagementinformatie als generiek opgenomen in de technische en fysieke infrastructuren. Minimaal één keer per jaar zal door middel van het uitvoeren van een hack-test de beveiliging beproefd worden.

Uw Kamer is de afgelopen jaren door middel van voortgangsrapportages9 en de rapportages grote en risicovolle ICT-projecten geïnformeerd over de implementatie van INDiGO en afronding van het project INDiGO10 zo ook over de daarmee gepaard gaande kosten.

De directe projectkosten van INDiGO bedroegen aan het eind van het jaar 2013 € 98 miljoen, waarvan € 83,5 miljoen voor de kosten gedurende de projectperiode. De additionele € 14,5 miljoen aan kosten is in de periode daarna gemaakt door de INDiGO Technische Beheerorganisatie (ITBO) en ten behoeve van de technische stabiliteit.

De komende jaren zal de doorontwikkeling van het systeem plaatsvinden. Daarnaast zullen, zoals gebruikelijk bij een ICT systeem, kosten worden gemaakt voor het beheer van INDiGO. Deze kosten, geraamd op € 30 miljoen, zijn verwerkt in de reguliere begroting van de IND en behoren dus niet meer tot de projectkosten. Dit geldt ook voor de begroting van 2015 en verder.

In mijn laatste voortgangsrapportage (Kamerstuk 30 573, nr. 122.) aan Uw Kamer heb ik u bericht dat de implementatie van INDiGO is afgerond en dat de Wet Modern Migratiebeleid op 1 juni 2013 in werking is getreden. Op 1 april van dit jaar is het Programma Stroomlijning Toelatingsprocedures in werking getreden. De uitvoering hiervan wordt door INDiGO ondersteund.

Wat betreft de totale kosten van INDiGO, verwijs ik u naar het antwoord op vraag 425.

Ten aanzien van uw vraag over de oorspronkelijke businesscase en de realisatie daarvan, kan ik u zeggen dat in het kader van het programma IND bij de Tijd in 2006 een business case is opgesteld. In deze business case is een besparing voorzien die oploopt tot € 45 miljoen ten opzichte van de begroting van 2006. In financieel opzicht heeft de IND de besparingen uit deze business case de afgelopen jaren gerealiseerd, in het bijzonder door de invoering van het digitaal dossier en deels door andere maatregelen. De besparing van € 45 miljoen heeft in 2013 zijn beslag gekregen in de begroting van de IND.

De Directie Voorlichting van het Ministerie van Veiligheid en Justitie bestaat uit 40,8 fte. Daarmee bevindt de Directie Voorlichting van Veiligheid en Justitie zich – in vergelijking met directies voorlichting van andere departementen – in de middenmoot. De Directie Voorlichting verzorgt onder meer de mediacontacten en de speeches voor de bewindspersonen.

Daarnaast heeft de Directie Voorlichting een taak in het informeren van professionals en burgers. De activiteiten richten zich op het toelichten van het beleid van de directoraten Politie, echtspleging en Rechtshandhaving, Jeugd en Sanctietoepassing, Vreemdelingenzaken, Inspectie Veiligheid en Justitie, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid en de directie Wetgeving en Juridische Zaken. Veiligheid en Justitie heeft daarnaast een leidende rol in de crisiscommunicatie van de rijksoverheid. Net Nationaal Kernteam Crisiscommunicatie (NKC) is ondergebracht op het departement. Communicatie vervult in crisistijd een essentiële (24/7) rol. Een bezuiniging op communicatie zou een ernstige aantasting betekenen van het dagelijks verkeer met burgers, professionals en media en is dan ook niet aan de orde.

Ja. Bij de evaluatie van de Wet toezicht die gepland staat voor 2016 kan een tevredenheidsmeting onder belanghebbenden worden meegenomen.

Op dit moment bestaan er geen specifieke prestatie-indicatoren voor het College van Toezicht Auteursrechten. Bij de evaluatie van de Wet toezicht zal het functioneren van het College van Toezicht Auteursrechten worden meegenomen. Daarbij zal onder andere kunnen worden gekeken naar de hoeveelheid zaken, het aantal aanwijzingen e.d. en de doorlooptijd.

In het apparaatsbudget 2015 van het OM ad € 454.807.000 zijn de taakstelling in het kader van doelmatiger strafrechtketen (nr. 26) alsook de intensivering in het kader van de aanpak van jihadisme, kinderporno en internationaal afpakken (nr. 7) verwerkt. Middelen voor het wegwerken van voorraden hebben geen betrekking op 2015.

Het budget Personeel & Materieel daalt van € 475 miljoen in 2014 naar € 454,8 miljoen in 2015. Het totaalbudget (excl. geheime uitgaven) van het OM zoals opgenomen in de VENJ-begroting 2015 daalt van € 555,9 miljoen in 2014 naar € 536,4 miljoen in 2015. Daarboven zijn tussen de NP en het OM afspraken gemaakt waarbij de NP in 2015 € 16 miljoen beschikbaar stelt aan het OM als vergoeding voor de geleverde inspanning om de gemeenschappelijk vastgestelde doelstellingen voor de ketensamenwerking te realiseren. De effectief verwachte daling is daarmee € 3,5 miljoen (€ 555,9 – € 536,4 + € 16).

De verhoogde instroom heeft tot gevolg dat het COA extra opvangcapaciteit heeft moeten realiseren en nog verder zal moeten uitbreiden. Dit betekent dat extra opvanglocaties zijn en worden gecontracteerd en dat extra personeel, voornamelijk uitzendkrachten, is en zal worden aangetrokken. Ook de IND heeft door verschuiving van personeel en het aantrekken van extra personeel de capaciteit op het proces asiel drastisch uitgebreid.

Doordat het overgrote deel van de huidige instroom voor inwilliging in aanmerking komt, heeft de huidige hoge instroom geen grote gevolgen voor de instroom bij DT&V.

Omdat zowel COA als IND gefinancierd worden op basis van gerealiseerde aantallen, is er geen relatie tussen de efficiencytaakstelling en de huidige uitbreiding bij IND en COA.

De afweging over de inzet van de middelen uit het niet beleidsartikel Nominiaal en Onvoorzien wordt in het voorjaar 2015 gemaakt, waarbij de budgettaire consequenties van de besluitvorming bij de eerste suppletoire begroting aan de kamer zullen worden gepresenteerd.

Zoals aangegeven in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel (blz. 14) was het oorspronkelijke voornemen 800 plaatsen voor elektronische detentie te realiseren, waarvan 425 plaatsen de penitentiaire programma’s zouden vervangen en 375 plaatsen intramurale capaciteit in het gevangeniswezen vervangen. De beoogde besparing van € 16 mln. zou worden gerealiseerd door het sluiten van intramurale capaciteit. Ten opzichte van de vervanging van de penitentiaire programma’s zou geen besparing worden gerealiseerd (zie ook de memorie van antwoord bij het wetsvoorstel, blz. 33). Als gevolg van de onderbezetting in het gevangeniswezen kon het sluiten van genoemde intramurale capaciteit worden gerealiseerd, los van de invoering van elektronische detentie. Hiermee wordt de besparing van € 16 mln. gerealiseerd. Vanwege de lagere capaciteitsbehoefte is in de begroting van Veiligheid en Justitie voor 2015 de taakstelling voor elektronische detentie verlaagd van 800 naar 400 plaatsen op jaarbasis vanaf 2015 (tabel 01.11, blz. 95). Nu het wetsvoorstel inzake onder meer de invoering van elektronische detentie niet is aanvaard, blijven de huidige penitentiaire programma’s vooralsnog bestaan. Deze hebben een vergelijkbare kostprijs als elektronische detentie. Dit betekent dat er voor het structurele beeld geen financiële consequenties zijn van de verwerping van het wetsvoorstel waar het gaat om de invoering van elektronische detentie.

Ten aanzien van de overige onderwerpen die onderdeel waren van het wetsvoorstel bezie ik momenteel op welke wijze hieraan alsnog uitvoering kan worden gegeven. Het gaat hierbij met name om de invoering van het promoveren/degraderen, het niet aanbieden van arbeid aan arrestanten en bij slecht gedrag, en de invoering van het persoonsgebonden verlof. De Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie zal hier nader op ingaan bij de beantwoording van de schriftelijke vragen die de Vaste Commissie voor Veiligheid en Justitie heeft gesteld naar aanleiding van zijn brief inzake de personele gevolgen van de definitieve cijfers in het kader van het Prognose Model Justitiële ketens (PMJ) en de aanvullende besparingsmaatregelen bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) (Kamerstuk 24 587, nr. 603) en over het feit dat het wetsvoorstel tot wijziging van de Penitentiaire beginselenwet en het Wetboek van Strafrecht in verband met de herijking van de wijze van de tenuitvoerlegging van vrijheidsbenemende sancties en de invoering van elektronische detentie (Kamerstuk 33 745) in de Eerste Kamer is verworpen. Het voornemen is deze brief voorafgaand aan de mondelinge behandeling van de begroting aan uw Kamer toe te zenden.

De Belgische overheid betaalde in 2014 € 39,8 mln. voor het gebruik van de PI Tilburg. In 2015 wordt de bijdrage verlaagd tot € 35,6 mln., in verband met een verminderde afname van het aantal capaciteitsplaatsen. De bijdrage dekt de kosten. Over de gehele looptijd van de overeenkomst wordt uitgegaan van een budgettair neutrale uitkomst.

«In het verdrag dat België en Nederland hebben gesloten met betrekking tot de terbeschikkingstelling van de penitentiaire inrichting Tilburg (Trb. 2009, 202) is geregeld wat er moet gebeuren als een Belgische gedetineerde ontsnapt. De Belgische directeur van de inrichting moet de politie te Tilburg, de Dienst Justitiële Inrichtingen, de (Belgische) politie te Hoogstraten en de Procureur des Konings van het arrondissement Turnhout onmiddellijk informeren over de ontsnapping (artikel 12 van het verdrag). Wordt de ontsnapte gedetineerde op Nederlands grondgebied aangetroffen, dan kan hij worden teruggeleid naar de PI Tilburg, als hij daartegen geen bezwaar maakt. Indien hij wel bezwaar maakt, zal België een Europees aanhoudingsbevel aan Nederland moeten zenden, opdat betrokkene kan worden overgeleverd. Dit is tot op heden één keer gebeurd.

In afwachting van een signalering in het Schengeninformatiesysteem met het oog op die overlevering kan betrokkene enige tijd worden aangehouden (artikel 16 van het verdrag). Vervolgens kan betrokkene in overleveringsdetentie worden gehouden. Nadat in Nederland op de door de Overleveringswet voorgeschreven wijze op het Europees aanhoudingsbevel is beslist, kan betrokkene worden overgeleverd aan België teneinde de rest van zijn straf uit te zitten. Betrokkene keert niet terug in de PI Tilburg.

In het kader van de onderhandelingen met Noorwegen wordt over een vergelijkbare regeling nagedacht.

Uw Kamer heeft op 9 oktober jl. schriftelijke vragen gesteld naar aanleiding van mijn brief inzake de personele gevolgen van de actuele PMJ-ramingen en de aanvullende besparingsmaatregelen bij DJI (kamerstuk 24 587, 603). Deze antwoorden zullen voorafgaand aan de mondelinge behandeling van de begroting aan uw Kamer toegezonden worden. In de beantwoording van deze vragen zal ik meer in detail ingaan op de personele gevolgen van de verschillende maatregelen bij DJI.

Bij brief van 17 oktober jl. (kenmerk: 572590) heb ik uw Kamer geïnformeerd over de stand van zaken bij de gesprekken over de mogelijke verhuur van een penitentiaire inrichting aan Noorwegen. Zoals ik in voornoemde brief heb toegelicht zijn er nog geen definitieve beslissingen genomen.

Nee dat is niet de verwachting. Alhoewel dat vanwege de ontwikkelingen van de conflictgebieden meerjarig lastig is te voorspellen. In de VenJ-begroting 2015 wordt voor 2014 uitgegaan van een asielinstroom bij de IND van 30.000 (inclusief nareis). In de Meerjaren Productie Prognose (MPP) wordt voor 2015 uitgegaan van een asielinstroom van 33.000 (inclusief nareis). De MPP is een intern ramingsinstrument die, op basis van de laatste realisatiecijfers en recente ontwikkelingen, onder andere de asielinstroom voor de vreemdelingenketen raamt. Vanwege de ontwikkelingen in diverse conflictgebieden en omdat de instroom hoog blijft, bestaat er een reële mogelijkheid dat de asielinstroom nog hoger zal uitvallen. Om deze reden wordt momenteel binnen de Vreemdelingenketen al nagedacht over een scenario van 40.000 (inclusief nareis).

Zie antwoord op vraag 439. Voor de financiële consequenties worden op dit moment scenario's opgesteld en de daarbij behorende financiële effecten. Is voor nu niet voorhanden. Zie tevens antwoord op vraag 441.

Ja, bij de IND is extra (extern) personeel aangetrokken voor de afhandeling van de extra asielaanvragen. Dit betreft 155 fte extra (extern) personeel. De kosten die hier mee gemoeid zijn bedragen ca € 8 mln. Aanvullend zijn maatregelen getroffen om extra personeel aan te trekken om in te kunnen spelen op een verdere stijging van de asielinstroom.

De gemiddelde opvangduur van statushouders loopt op doordat er sprake is van een vertraging in de uitplaatsing van statushouders. Er zijn maatregelen getroffen om de gemiddelde opvangduur terug te brengen tot het niveau aangegeven in de prestatie-indicator «gemiddelde verblijfsduur in maanden» getoond op blad 80 in tabel 37.6. Dit kan alleen indien gemeenten en woningcorporaties voldoende woonruimte beschikbaar stellen.

Zie het antwoord op vraag 439.

Bij het uitbreiden van personele capaciteit wordt zorggedragen voor voldoende deskundigheid, onder meer door opleidingen. Flexibiliteit wordt georganiseerd door onder meer een goede mix van tijdelijk/vast personeel en door (bij de IND) inzet van beslismedewerkers regulier en naturalisatie bij asiel.

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 441, zijn om te zorgen dat de IND de sterk gestegen instroom van asielzoekers het hoofd kan bieden 155 extra fte aangetrokken (niet voor 155 mln.). Het betreft hier externen/uitzendkrachten. Dit leidt tot een verhoging van de inhuur externen van ca € 8 mln. die echter in mijn ogen noodzakelijk is. Op langere termijn zal de inhuur van externen weer dalen richting de norm van 10% voor externe inhuur. Daarbij blijft altijd gelden dat de IND flexibel moet zijn om fluctuaties in het aanbod op te vangen.

Er is op dit moment geen sprake van een aanpassing van het incassobeleid.

De afrekening met het CJIB vindt plaats conform de financiële afspraken. Het aantal geïnde boetes (uitstroom) van het totaal aan uitgeschreven boetes bepaalt de (P*Q) financiering.

De middelen op de begroting van VenJ die afkomstig zijn van de administratiekostenvergoeding worden gebruikt als bijdrage om het CJIB te financieren conform de regeling de Regeling vaststelling administratiekosten 2012.

De afrekening met het CJIB vindt plaats conform de financiële afspraken. Het aantal geïnde boetes (uitstroom) van het totaal aan uitgeschreven boetes bepaalt de (P*Q) financiering.

Het budget van het NFI daalt de komende jaren, onder meer als gevolg van de efficiencytaakstelling uit het Regeerakkoord Rutte-II. Om het dalende budget op te vangen, neemt het NFI verschillende maatregelen. Zo zal de efficiency van de bedrijfsvoering verbeterd worden, zal de externe inhuur omlaag gaan, worden werkprocessen geautomatiseerd, worden nieuwe technieken gebruikt en vindt een ontdubbeling van taken plaats tussen politie en NFI.

Er zijn thans vijf forensisch pathologen werkzaam bij het NFI waarvan er één in opleiding is om tekenbevoegd te worden. Bij The Maastricht Forensic Institute zijn geen pathologen in dienst, maar werkt met een service level agreement met 1 van de twee onafhankelijk opererende forensisch pathologen in Nederland.

Uit de gegevens die ik van het CBS heb ontvangen blijkt dat er in 2012 6258 overlijdensgevallen zijn die onder het begrip niet natuurlijke overlijdensgevallen vallen. Waaronder 4343 ongevallen. Het CBS heeft tevens aangegeven dat de ioplevering van gegevens over 2013 vertraagd is, vanwege een herziening van de verwerking, waaronder het gebruik van een geheel nieuwe software. Deze gegevens worden nog voor het eind van dit jaar verwacht. Gegevens over 2014 zijn normaliter voor 1 juni van het jaar daarop beschikbaar.

Het NFI heeft in 2013 336 gerechtelijke secties uitgevoerd. In 2014 heeft het NFI tot en met 29 oktober 266 gerechtelijke secties uitgevoerd. Wanneer dit aantal geëxtrapoleerd wordt, verwacht het NFI in 2014 circa 320 gerechtelijke secties uit te voeren. In opdracht van het Openbaar Ministerie en politie worden door TMFI jaarlijks ongeveer 5 gerechtelijke secties uitgevoerd in samenwerking met een onafhankelijk opererende patholoog. In opdracht van Openbaar Ministerie, politie en rechtspraak wordt TMFI ongeveer 25 keer betrokken bij forensisch pathologische vraagstukken (zonder volledige gerechtelijke sectie).

Het klopt dat het aantal door het OM aangevraagde gerechtelijke secties bij het NFI tot een aantal jaar geleden een dalende trend vertoonde. De laatste jaren stabiliseren deze aantallen zich enigszins. In 2014 heeft het NFI tot en met eind oktober 266 gerechtelijke secties uitgevoerd. Wanneer dit aantal geëxtrapoleerd wordt, verwacht het NFI in 2014 circa 342 gerechtelijke secties uit te voeren.

Het OM beslist over het al dan niet aanvragen van een gerechtelijke sectie. Zij laat zich daarbij adviseren door de schouwarts en de politie. In incidentele gevallen wordt ook vooraf overlegd met een forensisch patholoog van het NFI.

Ik beschik niet over een overzicht van verschillen in regelgeving op het gebied van gerechtelijke secties tussen Nederland en andere landen binnen de Europese Unie.

Wel is mij bekend dat in sommige andere landen bijvoorbeeld ook standaard gerechtelijke secties worden uitgevoerd in geval van zelfmoord en dodelijke verkeersongevallen. Dit is in Nederland niet het geval.

Er bestaan geen werkafspraken tussen TMFI en NFI over het uitvoeren van gerechtelijke secties. Wel werken zowel het NFI en het TMFI volgens protocollen en zijn zij geaccrediteerd voor het verrichten van forensische secties.

Tot een aantal jaar geleden was er een duidelijke dalende trend zichtbaar in het aantal aanvragen voor gerechtelijke secties bij het NFI. De laatste jaren stabiliseren deze aantallen zich enigszins. Er is geen directe relatie met bezuinigingen.

De onnatuurlijk overlijdens die gemeld worden aan het OM betreffen overlijdens ten gevolge van:

• a. Euthanasie;

• b. Ongeval;

• c. Zelfmoord;

• d. Misdrijf;

• e. Onverklaard overlijden (niet zijnde misdrijf);

De eerdere daling van het aantal gerechtelijke secties kan deels verklaard worden door het feit dat in geval van euthanasie, zelfmoord en/of een ongeval, een gerechtelijke sectie niet standaard meer wordt uitgevoerd. Een sectie dient in die gevallen namelijk vaak geen strafrechtelijk belang. Zo wordt er op mensen die verdronken zijn en bij verkeersongevallen niet meer standaard een sectie verricht, maar wordt het bijvoorbeeld ingezet bij de gevallen waarbij er sprake kan zijn van dood door schuld en via een sectie de causaliteit vastgesteld kan worden.

Daarnaast kan door de technologische ontwikkelingen van de afgelopen jaren, de doodsoorzaak ook vaak op andere wijze dan door sectie worden vastgesteld. Zo wordt steeds vaker een MRI- of CT-scan gebruikt (zonder sectie) om de doodsoorzaak vast te stellen.

Het gaat hier om een eigenstandige bevoegdheid van de officier van justitie in het kader van een strafrechtelijk onderzoek, waartegen geen beklag openstaat. In de aanwijzing slachtofferzorg van het openbaar ministerie staat geregeld hoe nabestaanden gedurende de strafrechtelijke procedure worden geïnformeerd.

Gegeven variaties in onderzoek die aan het NFI worden gezonden en mogelijke verstoringen is de levertijd niet met 100% zekerheid te voorspellen. De huidige keuze voor 95% is het resultaat van een zorgvuldige afweging tussen de betrouwbaarheid van de resultaten en de snelheid van de levering. Overigens wordt in alle gevallen waarin de levertijd onverhoopt niet gehaald wordt vooraf met de aanvrager contact opgenomen.

Ja, de digitalisering van de rechtspraak loopt op schema. De eerste pre-release waarin via een automatische systeemkoppeling de CIV-melding (de melding van de rechtspraak aan de IND dat beroep is ingesteld in een asiel- of bewaringszaak) wordt uitgewisseld met de IND, is zoals gepland begin oktober 2014 van start gegaan. Ik heb van de Raad voor de rechtspraak, de Afdeling bestuursrechtspraak, noch van de Hoge Raad signalen ontvangen dat de verdere digitalisering van de civiel- en bestuursrechtelijke rechtsgang niet zoals gepland van start kan gaan.

De Raad voor de rechtspraak heeft door een extern bureau onderzoek laten doen naar de te verwachten besparingen. Aangezien de digitalisering van de rechtsgang in de jaren 2015–2018 fasegewijs wordt ingevoerd, met de daarbij behorende investeringen, zullen de eerste relevante kostenbesparingen ook pas na 2016 gerealiseerd worden.

De uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant met de koppeling naar parketnummer 01/820892–12 is wel gepubliceerd: http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBOBR:2013:BZ1157&keyword=820892-12. De uitspraak is onmiddellijk na openbaarmaking gepubliceerd op rechtspraak.nl via een pdf-versie in de actualiteit. Dat had te maken met de overgang naar een nieuw publicatiesysteem. Op 19/2/2013 kon de uitspraak via dat nieuwe systeem pas worden voorzien van een Europees zoeknummer (ECLI). De uitspraken met zaaknummers AWB 14/17216 + AWB 14/17215 betreffen vreemdelingenzaken. Deze uitspraken worden alleen gepubliceerd als de uitspraak zich daarvoor leent. Deze afweging maakt de betreffende rechter.

Het klopt dat niet alle uitspraken worden gepubliceerd. Jaarlijks velt de rechtspraak zo’n 1,8 miljoen beschikkingen en uitspraken. Ongeveer 30.000 daarvan worden gepubliceerd op Rechtspraak.nl. Deze site is in december 1999 van start gegaan en beschikte vanaf de start over een databank met uitspraken. Teneinde zowel het selectieproces beter te faciliteren als om naar de samenleving meer helderheid te scheppen over het publicatiebeleid, is in 2012 besloten de selectiecriteria ter herzien en te komen tot een Besluit selectiecriteria uitsprakendatabank Rechtspraak.nl.

http://www.rechtspraak.nl/Uitspraken-en-Registers/Uitspraken/Selectiecriteria/Pages/default.aspx

De Raad voor de rechtspraak voert een verkenning uit naar de haalbaarheid en wenselijkheid van de oprichting van een commercial court. De kosten die gemoeid zijn met het oprichten van een commercial court maken daarvan onderdeel uit. Ik wacht de uitkomsten daarvan af.

De instroomontwikkelingen blijken mede als gevolg van de economische crisis uiterst moeilijk voorspelbaar. Deze onzekerheid, alsmede de financiële mogelijkheden van het kabinet, heeft ertoe geleid dat de ingediende begroting van de Raad voor de rechtspraak die uitgaat van het Prognosemodel Justitiële Ketens, niet volledig is gehonoreerd. Dit geldt met name voor de jaren 2014 en 2015. In deze jaren wordt, indien het geraamde aantal zaken zich voordoet, daarom een beroep gedaan op de reserves bij de Raad om eventuele tekorten op te vangen.

Alleen bij het achteraf verrekenen van meer- of minderproductie ten opzichte van de productieafspraken is er sprake van een financiering van 70% van de afgesproken productgroepprijs.

Bij het ontwerp van het bekostigingssysteem van de rechtspraak is getracht om de bekostiging zo goed als mogelijk te laten aansluiten bij de werkelijke kosten, te zorgen voor efficiencyprikkels in het systeem, en daarbij te vermijden dat efficiencyprikkels de kwaliteit aantasten. De uitkomst is het huidige bekostigingssysteem dat sinds 2005 naar tevredenheid van zowel de rechtspraak als het ministerie functioneert.

Het afrekenen van de gerealiseerde meer- of minderproductie tegen 100% in plaats van 70% van de prijs sluit niet aan bij de werkelijke kosten van deze meer- en minderproductie waarbij er – zeker op de kortere termijn – sprake is van een vaste kostencomponent.

Het tekort in 2013 bedroeg geen € 26 mln. maar € 20,6 mln. en is opgevangen door het eigen vermogen van de Rechtspraak. Of er zich een tekort zal voordoen in 2014 is vooralsnog een prognose. Ook voor dit eventuele tekort zal – indien het zich voordoet – een beroep worden gedaan op de reserves van de rechtspraak.

Het tekort bij rechtspraak ter grootte van € 20 mln. in 2015 komt met name voort uit het verschil tussen de geprognosticeerde productie en de bekostigde productie en voor een deel omdat de Raad extra kosten voorziet voor het programma Kwaliteit en Innovatie.

Mocht blijken dat de gerealiseerde productie in 2015 groter of gelijk is aan de geprognosticeerde productie dan zullen in eerste instantie de reserves van de rechtspraak worden ingezet.

In het prijsakkoord 2014 – 2016 is voor betreffende jaren, dus ook voor 2016, een bedrag van € 26,5 mln. beschikbaar gesteld om de balans tussen werkdruk en kwaliteit te bewaren, voor frictiekosten en voor investeringen in het programma Kwaliteit en Innovatie (KEI). Dit bedrag is integraal onderdeel van de prijzen. In de navolgende jaarplannen van de Raad zal nadere invulling gegeven van mijn bijdrage aan de Raad die gebaseerd is op dit prijsakkoord.

Zo staat in het jaarplan van de Rechtspraak 2014 onder andere dat de tijdelijke bijdrage voor het herstel van de balans tussen werkdruk en kwaliteit in de gerechtsbudgetten zal worden opgenomen. Van de gerechtsbesturen verwacht de Raad dat zij het maximale doen om hun middelen in te zetten voor het primaire proces van de Rechtspraak en deze goed te verdelen over de rechtsgebieden. Verder wordt er fors geïnvesteerd in het programma Kwaliteit en Innovatie en zijn er maatregelen zoals verschuiving van middelen nodig om de productiedruk op specifieke terreinen te verminderen.

Op pagina 122 van de begroting is aangegeven dat in het prijsakkoord 2014 – 2016 een tijdelijke tegemoetkoming van € 26,5 mln. per jaar beschikbaar is gesteld om de balans tussen werkdruk en kwaliteit te bewaren, voor frictiekosten en voor investeringen in het programma Kwaliteit en Innovatie (KEI). Dit bedrag is integraal onderdeel van de prijzen in deze prijsperiode zoals zijn vermeld in de eerste tabel op dezelfde pagina.

Het eigen vermogen en de egalisatierekening bedragen op 31 december 2013 € 29 mln. respectievelijk € 52 mln.

Volgens de Raad voor de rechtspraak zullen deze reserves op 31 december 2014 dalen naar een niveau van € 9 mln. respectievelijk € 42 mln. en op 31 december 2015 naar –/– € 11 mln. respectievelijk € 10 mln. (zie de tweede tabel op pagina 122 en de tweede tabel op pagina 124).

Ja, een dergelijke situatie komt vaker voor. Ook in voorgaande begrotingen is de gefinancierde productie niet gelijk geweest aan de geraamde capaciteitsbehoeften volgens het Prognosemodel Justitiële Ketens.

De Raad voor de rechtspraak hecht er – vanzelfsprekend – aan dat de Rechtspraak conform het door de Raad ingediende begrotingsvoorstel wordt gefinancierd.

Vanwege de noodzaak om binnen de budgettaire kaders van de begroting van Veiligheid en Justitie te blijven, kon het begrotingsvoorstel 2015 van de Raad echter niet volledig worden gehonoreerd en wordt daarmee – evenals voorgaande jaren – een beroep gedaan op de reserves bij de Rechtspraak om oplopende voorraden te voorkomen. Mocht blijken dat dit leidt tot onevenwichtigheden in de financiering dan bestaat in het bekostigingssysteem de mogelijkheid om dit achteraf via de hardheidsclausule te herstellen.

Het verschil tussen de geraamde capaciteitsbehoeften volgens het Prognosemodel Justitiële Ketens en gefinancierde productie bedraagt in de jaren 2014 en 2015 tezamen circa € 61 mln. Volgens de regels van het bekostigingssysteem worden meer- en minderproductie voor 70% van de prijs gefinancierd vanuit de egalisatierekening. Het verschil van 30% komt ten laste van het eigen vermogen.

De egalisatierekening daalt in de bovenstaande situatie van de huidige € 52 mln. met € 43 mln. (70% van € 61 mln.) naar een niveau van ruim € 9 mln.

Het eigen vermogen dient het restant van € 18 mln. (30% van € 61 mln.) op te vangen. Het eigen vermogen daalt in de bovenstaande situatie van de huidige € 29 mln. naar een niveau van € 11 mln.

Hierbij moet wel opgemerkt worden dat in de bovenstaande berekening ervanuit is gegaan dat de gerealiseerde productie gelijk is aan de geprognosticeerde productie en er zich geen andere mee- of tegenvallers voordoen.

Door de inzet van de eigen middelen van de Rechtspraak dalen het eigen vermogen en de egalisatierekening.

Bij eventuele nieuwe tegenvallers kan geen beroep meer worden gedaan op deze reserves. Het is daarom van belang de ontwikkelingen nauwkeurig te volgen, zodat indien nodig alsnog aanvullende maatregelen getroffen kunnen worden.

Het inzetten van de eigen middelen door de Raad voor de rechtspraak heeft geen gevolgen voor de werkdruk van de rechters.

Met de inzet van de eigen middelen wordt voorkomen dat – indien de geprognosticeerde instroom zich voordoet – de voorraden en doorlooptijden oplopen.

Het verschil tussen de geraamde capaciteitsbehoeften volgens het Prognosemodel Justitiële Ketens en gefinancierde productie bedraagt in het jaar 2014 € 15 mln. en 2015 circa € 46 mln.

De stellingname van de regering dat in 2014 en 2015 de financiering op het huidige niveau blijft en er niet bezuinigd wordt (Kamerstuk 29 279, nr. 181), is gebaseerd op het Prijsakkoord 2014–2016. In deze jaren blijven de prijzen in totaal op hetzelfde niveau als de prijzen in de prijsperiode 2011–2013. Vanaf 2016 daalt de prijs als gevolg van de algemene efficiencytaakstelling van dit kabinet. De rechtspraak kan deze efficiencytaakstelling invullen, doordat de bedrijfsvoering van de gerechten efficiënter wordt ingericht en er meer digitaal gewerkt zal gaan worden.

De financiering van het volume staat los van het bovenstaande. De gerealiseerde productie wordt uiteindelijk altijd gefinancierd. Meer- en minderproductie worden immers achteraf conform de regels van het bekostigingssysteem tegen 70% van de prijs verrekend met de egalisatierekening.

Het vooraf niet volledig financieren van de geprognosticeerde productie kan – evenals de voorgaande jaren – niet worden gekwalificeerd als een taakstelling. De gerealiseerde productie wordt immers uiteindelijk altijd gefinancierd. Indien de productie niet vooraf wordt gefinancierd via de bijdrage, dan wordt deze achteraf betaald. Meer- en minderproductie worden immers conform de regels van het bekostigingssysteem tegen 70% van de prijs verrekend met de egalisatierekening. Mocht blijken dat dit leidt tot onevenwichtigheden in de financiering dan bestaat in het bekostigingssysteem de mogelijkheid om dit in lijn met artikel 21 van het Besluit Financiering Rechtspraak te herstellen.

Bij een negatief eigen vermogen dient het ministerie het tekort aan te vullen. Het is echter zeer onzeker of deze situatie zich zal gaan voordoen. De instroomontwikkelingen blijken mede als gevolg van de economische crisis uiterst moeilijk voorspelbaar. Bovendien bedragen de reserves bij rechtspraak bij elkaar circa € 80 mln. (een eigen vermogen van circa € 29 mln. en een egalisatierekening van circa € 52 mln.). Het is daarom van belang de ontwikkelingen nauwkeurig te volgen, zodat indien nodig alsnog aanvullende maatregelen getroffen kunnen worden.

Met de in het voorjaar met de Raad voor de rechtspraak gemaakte afspraken over de prijzen voor de periode 2014 – 2016 wordt de kwaliteit van de rechtspraak gewaarborgd. In 2015 blijft de financiering van de rechtspraak op het huidige niveau en is er dus geen sprake van bezuinigingen. Vanaf 2016 geldt de algemene efficiencytaakstelling zoals is opgenomen in het Regeerakkoord. De eerste tranche van deze taakstelling is verwerkt in het Prijsakkoord met de Raad voor de rechtspraak. Anders dan deze reeds verwerkte taakstelling zijn er geen andere taakstellingen ingeboekt op de rechtspraak in deze prijsperiode.

In het Prijsakkoord 2014 – 2016 is tot en met het jaar 2016 een bedrag van € 26,5 mln. per jaar beschikbaar gesteld om de balans tussen werkdruk en kwaliteit te bewaren, voor frictiekosten én voor investeringen in het programma Kwaliteit en Innovatie. Dit bedrag zet de Raad voor de rechtspraak onder andere in om de kwaliteit van uitspraken te vergroten en om te investeren in de digitalisering van de civiel- en bestuursrechtelijke rechtsgang. De Raad heeft aangegeven ook vanuit de eigen middelen te investeren in KEI.

Het bedrag van 26,5 miljoen maakt deel uit van de integrale kostprijs die is afgesproken met de Raad voor de rechtspraak. Gegeven het karakter van een afgesproken integrale kostprijs is er in de gemaakte prijsafspraken geen specifieke onderverdeling gemaakt van de 26,5 miljoen.

De Rechtspraak heeft te maken met grote veranderingsprocessen zoals bijvoorbeeld de herziening van de gerechtelijke kaart en het programma Kwaliteit en Innovatie. Dit soort verandertrajecten brengen altijd (tijdelijke) frictieproblematiek met zich mee. Onder andere voor frictiekosten is in het Prijsakkoord 2014–2016 een tijdelijke tegemoetkoming beschikbaar gesteld ter grootte van € 26,5 mln. per jaar.

Naar aanleiding van het Leeuwarder Manifest waarin zorgen werden geuit over het evenwicht tussen werkdruk en kwaliteit, is de Raad in gesprek gegaan – en gebleven – met de rechters en de gerechtsbesturen. Vervolgens heeft de Raad enkele concrete maatregelen getroffen. Zo is het evenwicht tussen productie en kwaliteit onderwerp van gesprek in de bestuurlijke overleggen van de Raad met de gerechten, voerde de Raad een korting in op de centrale budgetten om ruimte te maken voor het rechtspreken en worden er professionele standaarden ontwikkeld waarmee rechters zelf het evenwicht tussen kwaliteit en productiedruk kunnen bewaken. Daarnaast is de relatie tussen werkdruk en kwaliteit uitgebreid aan de orde gesteld in het medewerkerstevredenheidsonderzoek en de Visitatie gerechten 2014. Tot slot heeft de Raad gesteld dat, als blijkt dat een gerecht, na alle mogelijke maatregelen te hebben genomen, alleen in staat is de kwaliteit te handhaven door in de rode cijfers te gaan, dit door de Raad wordt geaccepteerd. In de jaarplannen van de gerechten is hiermee rekening gehouden.

De Raad is dus steeds in nauw overleg met de rechters om de werkdrukproblematiek te monitoren en waar nodig in overleg met het gerechtsbestuur bij te sturen. De Raad heeft de hoop dat het programma KEI en alle innovaties binnen dat programma de komende jaren tot enige verbeteringen van de situatie gaan leiden.

De instroomontwikkelingen blijken mede als gevolg van de economische crisis uiterst moeilijk voorspelbaar. Deze onzekerheid, alsmede de financiële mogelijkheden van het kabinet, heeft ertoe geleid dat in de ingediende begroting van de Raad voor de rechtspraak niet volledig is gehonoreerd. Dit geldt met name voor de jaren 2014 en 2015. In deze jaren wordt daarom een beroep gedaan op de reserves bij de Raad. Mede om die reden daalt volgens de Raad voor de rechtspraak de egalisatierekening en het eigen vermogen, aangezien de Raad er in de berekening van het eigen vermogen en de egalisatierekening vanuit gaat dat de gerealiseerde productie gelijk zal zijn aan de geprognosticeerde productie.

De planning van het programma KEI van de Rechtspraak is erop gericht dat de digitale rechtsgang in alle civiel- en bestuursrechtelijke procedures in 2018 beschikbaar is. Voorop staat dat het digitale systeem goed en betrouwbaar werkt. Pas dan gaat het digitaal procederen van start. Iedere fase start pas als de vorige fase succesvol is doorlopen. 2018 is daarmee een streefdatum.

In het Prijsakkoord 2014 – 2016 is tot en met het jaar 2016 een bedrag van € 26,5 mln. per jaar beschikbaar gesteld om de balans tussen werkdruk en kwaliteit te bewaren, voor frictiekosten én voor investeringen in het programma Kwaliteit en Innovatie. Dit bedrag zet de Raad voor de rechtspraak onder andere in om de kwaliteit van uitspraken te vergroten en om te investeren in de digitalisering van de civiel- en bestuursrechtelijke rechtsgang. De Raad heeft aangegeven ook vanuit de eigen middelen te investeren in KEI. Op dit moment wordt de kosten/baten-analyse voor KEI herijkt. Alsdan wordt duidelijk wat de omvang van de kosten en de baten zijn en in welke jaren die vallen. (zie ook het antwoord op vraag 483).

Het meest omvattende deel van de benodigde wetgeving is ingediend bij de Tweede Kamer (Kamerstukken 34 059). Een wetsvoorstel dat digitaal procederen in hoger beroep en cassatie regelt, ligt voor advies bij de Raad van State. Over een invoeringswet en nadere regelgeving ten aanzien van het digitale verkeer met de rechter wordt dit najaar geconsulteerd. Ik streef ernaar dat de regelgeving medio 2015 gereed is. De digitalisering van de civiel- en bestuursrechtelijke rechtsgang bij de rechtspraak ligt op schema. De eerste pre-release waarin via een automatische systeemkoppeling de CIV-melding (de melding van de rechtspraak aan de IND dat beroep is ingesteld in een asiel- of bewaringszaak) wordt uitgewisseld met de IND, is zoals gepland begin oktober 2014 van start gegaan. Ik heb van de Raad voor de rechtspraak, de Afdeling bestuursrechtspraak, noch van de Hoge Raad signalen ontvangen dat de digitalisering van de civiel- en bestuursrechtelijke rechtsgang niet zoals gepland van start kan gaan. Een vereiste hiervoor is evenwel dat het digitale systeem goed en betrouwbaar werkt.

1. De Raad bewaakt het evenwicht tussen productie en kwaliteit vanuit het belang van goede, tijdige rechtspraak voor de rechtzoekenden. Dit doet hij onder andere via de genoemde bestuurlijke overleggen die hij heeft met de gerechtsbestuurders. De bestuurlijke overleggen die in november en december gehouden zijn en worden vormen daarbij een belangrijk ijkpunt.

Kwaliteit van rechtspraak staat voorop bij de afspraken die de Raad met de gerechtsbesturen maakt over de productie. Dat gold al voor de afspraken die eind 2013 zijn gemaakt over 2014 en dat geldt voor de afspraken die binnenkort gaan worden gemaakt over het jaar 2015. Daar waar de kwaliteit, ondanks alle inspanningen van een gerechtsbestuur, door het ontbreken van volledige financiering toch in het gedrang komt, accepteert de Raad een negatieve begroting.

2. De Raad dringt er bij rechters en raadsheren op aan steeds te handelen vanuit het belang van goede, tijdige rechtspraak voor de rechtzoekenden en zich niet in hun dagelijkse afwegingen te laten beïnvloeden door de wijze waarop het systeem van bekostiging wordt toegepast.

Deze boodschap draagt de Raad uit op alle gelegenheden die zich daarvoor voordoen: van de formele bestuurlijke overleggen tussen Raad en gerechtsbesturen, tot de informele sessies zoals de periodieke introductiebijeenkomsten van nieuwe rechters en raadsheren in opleiding.

3. De Raad heeft zoveel mogelijk ruimte in het totale budget voor het rechtspreken vrijgemaakt en verwacht dat ook de gerechtsbesturen geld uit de overhead vrijmaken voor het primaire proces.

In het bestuurlijke overleg tussen de Raad en het gerechtsbestuur over het jaarplan 2015 wordt besproken welke inspanningen het gerechtsbestuur verricht om een goede balans tussen werkdruk en kwaliteit te bereiken. Daarin gaat het onder meer over de keuzen die het gerechtsbestuur maakt bij het verdelen van het beschikbare gerechtsbudget over de teams en de afdelingen, gegeven de specifieke situatie op de werkvloer bij dat gerecht.

4. De Raad bevordert de totstandkoming van professionele standaarden, o.a. met een onderzoek naar professionele standaarden in andere maatschappelijke sectoren en de wijze van totstandkoming daarvan. Deze standaarden moeten de rechter houvast bieden bij het maken van de afwegingen tussen kwaliteit, kwantiteit en werkdruk. Het opstellen van de professionele standaarden is een verantwoordelijkheid van de rechters en raadsheren.

In juni 2014 heeft de Raad voor de rechtspraak het onderzoeksrapport «Professionele standaarden: een vergelijkend perspectief» gepubliceerd via www.rechtspraak.nl. Wetenschappers van de Universiteit Utrecht hebben een vergelijkend onderzoek uitgevoerd naar de professionele standaarden van drie beroepsgroepen: medisch specialisten, accountants en politieagenten. Het blijkt dat deze beroepsgroepen systematisch de kwaliteit van hun vak bewaken. Zij hebben uniforme afspraken voor werkwijzen, voorschriften voor samenwerking, en aandacht voor de naleving ervan. Binnen de Rechtspraak wordt via de landelijke overleggen vakinhoud (LOV’s) gewerkt aan de totstandkoming van professionele standaarden binnen de diverse rechtsgebieden. Tevens is in de Agenda van de Rechtspraak 2015–2018 afgesproken dat rechters gezamenlijk professionele standaarden gaan vaststellen en actueel gaan houden.

5. In het aanstaande medewerkerstevredenheidsonderzoek zal nadrukkelijk onderzoek worden gedaan naar de ervaren werkdruk onder rechters, raadsheren en overige medewerkers.

In 2014 is binnen elk gerecht een medewerkerswaarderingsonderzoek (MWO) uitgevoerd. Werkdruk was binnen dit onderzoek een nadrukkelijk thema. De uitkomsten van de verschillende MWO’s zijn binnen de gerechten besproken en zullen gezien hun personeelsvertrouwelijk karakter door de Rechtspraak niet openbaar worden gemaakt. Ik beschik ook niet over de MWO rapportages. Wel heeft de voorzitter van de Raad voor de rechtspraak mij geïnformeerd over de uitkomsten van de algemene landelijke rapportage hiervan.

Als de gerealiseerde productie in 2014 en 2015 gelijk is aan de geprognosticeerde productie en indien het de Rechtspraak niet lukt om binnen afgesproken prijzen van het Prijsakkoord 2014–2016 te blijven, dan zakt het eigen vermogen onder de 0.

Het is daarom van belang de ontwikkelingen nauwkeurig te volgen, zodat indien nodig alsnog aanvullende maatregelen kunnen worden getroffen.

De inzet van het eigen vermogen door de Raad voor de rechtspraak heeft op zichzelf geen invloed op de doorlooptijden. Het eigen vermogen is bedoeld bedrijfsrisico’s en andere prijsverschillen op te vangen. De Rechtspraak geeft hoge prioriteit aan het verkorten van de doorlooptijden. Daar komt met de inzet van het eigen vermogen geen verandering in.

De huidige normen zijn in 2012 ingevoerd, met het doel die in 2014 te behalen.

Om aan de normen te kunnen voldoen was een substantiële versnelling nodig in de afhandeling van een groot aantal zaaksgroepen. In 2012 vond een versnelling plaats, vooral in het bestuursrecht, maar die was beperkt. Door de reorganisaties lukte het onvoldoende om in 2012 en 2013 de benodigde versnelling tot stand te brengen (zie jaarverslag Rechtspraak 2013, pg. 49).

Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het Ministerie van Veiligheid en Justitie stelt jaarlijks de prognoses op voor de meerjarige behoefte aan sanctiecapaciteit in de gehele strafrechtsketen. Dit gebeurt aan de hand van het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ), een uitgebreid ramingsmodel waarin een groot aantal historische gegevens wordt verwerkt ten aanzien van criminaliteit, sanctietoepassing en relevante maatschappelijke ontwikkelingen. Aan deze zogeheten beleidsneutrale ramingen worden, in samenwerking met alle betrokken beleidsdirecties en taakorganisaties, de effecten van nieuw beleid en nieuwe wetgeving toegevoegd. Deze beleidsrijke ramingen vormen de basis voor de begrotingsvoorbereiding. De PMJ-ramingen ten behoeve van de begroting 2015 zijn opgenomen in hoofdstuk 7 van de begroting, blz. 125 e.v.

Voor de verwachte extra kosten voor de rechtspraak als gevolg van de wetsvoorstellen rond ontslag en werkloosheidswet is door de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bij Voorjaarsnota 2014 compensatie geboden.

De aanloopverliezen van de eigen bijdragenregelingen zijn binnen het totaal van tegen- en meevallers op de begroting opgevangen.

Zie antwoord op vraag 175

Zie antwoord op vraag 175

Momenteel vindt er een grootschalige vervanging plaats van trajectcontrolesystemen, flitspalen en mobiele radarapparatuur. Deze vervanging loopt in ieder geval tot 2015 door. De nieuwe systemen zijn geavanceerder en kunnen daardoor meer passanten controleren. In de komende maanden wordt daarnaast bezien waar mogelijkheden zijn om de verkeershandhaving verder te optimaliseren. Uit ervaring is bekend dat realisatie van aanpassingen in de verkeershandhaving een aantal jaren duren, derhalve worden de extra-ontvangsten pas in 2018 en 2019 verwacht.

Zie het antwoord op vraag 501

Zie het antwoord op vraag 501

Zie het antwoord op vraag 501

Zie antwoord op vraag 175

In het verdiepingshoofdstuk worden de 1e suppletoire mutaties wel vermeld maar niet afzonderlijk toegelicht.

De werkzaamheden rond Internationale tribunalen laten in 2014 een tekort zien. Om die reden is vanuit overig budget, waarvan DJI verwacht dit niet uit te putten, vanuit 2017 budget naar 2014 verschoven middels een kasschuif.

In de Miljoenennota is 375 mln euro vrijgemaakt voor de eerstejaarsopvang van asielzoekers uit DAC-landen. Met dit extra bedrag kunnen de kosten van de opvang voor 2014 en een deel van 2015 gedekt worden. Er zijn, als de instroom niet afneemt, ook extra middelen nodig voor 2015 en verder.

De 375 mln euro wordt niet specifiek gebruikt om structurele opvangcapaciteit te creëren, maar om eerstejaars opvangkosten van asielzoekers te betalen. Anders gezegd: het bedrag wordt niet zozeer gebruikt om investeringen in huisvesting te financieren, maar wel (deels) om voor een bepaalde periode gebruik te maken van extra huisvesting.

Deze mutatie wordt toegelicht op pagina 27 van de VenJ-begroting: In het Regeerakkoord is besloten tot bezuinigingen in de strafrechtketen. Door een betere aansluiting van de te onderscheiden schakels (politie, OM en ZM) moeten in de strafrechtketen efficiëntiewinsten worden gerealiseerd. Deze taakstelling bedraagt € 60 mln. structureel. Hiervan is vorig jaar reeds een eerste tranche van € 30 mln. structureel ingevuld op de begroting van VenJ. Het restant van deze taakstelling is bij de 1e suppletoire begroting 2014 ingevuld.

Het verschil in recidive tussen de veelplegers die uitstroomden na een SOV maatregel Strafrechtelijke Opvang Verslaafden (SOV-maatregel) en veelplegers die uitstromen na een maatregel Inrichting Stelselmatige Daders (ISD-maatregel) is niet eenvoudig te duiden, nu de populatie die een SOV-maatregel opgelegd had gekregen niet geheel te vergelijken is met de ISD-populatie. Zo was bij de SOV-maatregel psychiatrische problematiek een contra-indicatie, bij de ISD-maatregel is dit niet het geval. De SOV-maatregel werd opgelegd aan chronisch harddrugsverslaafde mannelijke veelplegers zonder ernstige psychiatrische problematiek. De groep in de ISD is gevarieerder. Ook vrouwen, personen met een psychiatrische problematiek en niet-verslaafden stromen in. Dit zijn belangrijke selectiecriteria waardoor de groepen in de basis al van elkaar verschillen. Bovendien werd de SOV-maatregel opgelegd in een andere periode (tot 2005) dan de ISD-maatregel (vanaf eind 2004). De inzet van rechtshandhaving en de focus op de beide groepen is in de tijd veranderd.

Naar zowel de SOV-maatregel als naar de ISD-maatregel is door het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum effectonderzoek gedaan. Er zijn echter enkele belangrijke verschillen tussen het SOV-effectonderzoek en het ISD-effectonderzoek. De uitkomstmaten zijn anders omdat het SOV-onderzoek voor de meting van de recidive gebruik maakte van een combinatie van politiegegevens (op basis van het Herkenningsdienst Systeem van de politie (HKS)) en zelfrapportagegegevens van de verslaafden. Deze laatste werden verkregen van de proefpersonen zelf, die in het SOV-onderzoek «lijfelijk» werden gevolgd vanaf instroom tot een jaar na de uitstroomdatum. In het onderzoek naar de effecten van de ISD-maatregel is gebruik gemaakt van de gegevens uit de Monitor Veelplegers, waarin de politie- en justitierecidive wordt gemeten. De hier genoemde verschillen belemmeren een vergelijking van de uitkomsten van beide onderzoeken.

De strekking van de uitkomsten van beide onderzoeken is wel min of meer gelijk: zowel de SOV-maatregel als de huidige ISD-maatregel is effectief in het terugdringen van de recidive bij veelplegers.

De budgetten van de agentschappen Frontex en EASO maken onderdeel uit van het totale budget van de Europese Unie. Een eventuele groei in uitgaven van deze en andere gedecentraliseerde agentschappen wordt binnen het bestaande EU budget voor de betreffende uitgavencategorie gefinancierd. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de extra uitgaven die Frontex heeft begroot voor het uitvoeren van operatie Triton. Lidstaten hebben hier geen extra financiële middelen voor geleverd. Dit is tevens in lijn met het Nederlandse standpunt hierover.

De staatscommissie herijking ouderschap is gevraagd aandacht te besteden aan een aantal terugkerende vraagstukken. Een van deze vraagstukken betreft de grondslagen van het ontstaan van juridisch ouderschap, zoals vormgeven in het huidige Nederlandse afstammingsrecht. De verschillende ontstaansvormen zullen door de staatscommissie nader worden bezien en daarbij zal tevens de praktische toepassing in beschouwing genomen worden. Erkenning is een van deze ontstaansvormen. De vraag of de twee rechtshandelingen, erkenning en gezag aanvragen over het kind door de tweede ouder, niet in één rechtshandeling vervat kunnen worden, of anders ten minste gelijktijdig en bij hetzelfde loket, maakt onderdeel uit van de praktische toepassing van de erkenning. Ik vertrouw er dan ook op dat de Staatscommissie binnen de huidige opdracht reeds voldoende ruimte heeft om de genoemde vraag te beantwoorden.

Het voortouw voor beide wetsvoorstellen ligt niet bij de Minister van Veiligheid en Justitie, maar het departement is wel volop betrokken bij de regelgeving. In ambtelijke overleggen wordt waar nodig gewezen op het belang van de adviesrol van de brandweer bij het ontwerpen en bouwen, om te bereiken dat de belangen van de brandweer, zowel wat betreft preventie als wat betreft feitelijke bestrijding van brand, stelselmatig betrokken zullen worden bij de besluitvorming dienaangaande. Het zijn de besturen van de veiligheidsregio’s die formeel de adviesrol uitoefenen. Het voorstel voor de Omgevingswet, waarbij het voortouw ligt bij de Minister van IenM, bevat grondslagen voor nadere regeling van de adviesfunctie. Momenteel wordt gewerkt aan het Omgevingsbesluit, en daarin zal die rol naar verwachting verankerd worden.

Een gelijksoortige inzet geldt de regelgeving met betrekking tot de kwaliteitsborging voor het bouwen, waarvoor de Minister voor Wonen en Rijksdienst de eerstverantwoordelijke Minister is.

Zie het antwoord op vraag 514.

In het Besluit en de Regeling personeel veiligheidsregio's zijn de bekwaamheidseisen opgenomen waaraan het personeel van de veiligheidsregio's (brandweer-, GHOR- en multidisciplinair personeel) moet voldoen. Het onderwijs (opleiden, bijscholen, trainen en oefenen) is er op gericht dat het personeel aan deze eisen voldoet. Het aanbod van de opleidingen is divers georganiseerd. In het kader van het project Versterking brandweeronderwijs wordt momenteel een samenhangend stelsel met kwaliteitsborging ingericht voor het brandweeronderwijs. Het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) zal bij de kwaliteitsborging een centrale rol spelen. Via het IFV worden opleidingen voor de GHOR aangeboden. Samen met de Politieacademie verzorgt het IFV multidisciplinaire opleidingen. Het bijscholen, trainen en oefenen worden georganiseerd door de veiligheidsregio’s, waarbij soms sprake is van uitbesteding. De officiersopleidingen bij de brandweer worden gefinancierd via de bijdrage voor de uitvoering van de wettelijke taken van het IFV. De overige opleidingen, alsmede het bijscholen, trainen en oefenen worden gefinancierd door de veiligheidsregio's.

Het subsidiebedrag dat voor de Fraudehelpdesk vanuit het Ministerie van Veiligheid en Justitie beschikbaar is voor 2015, is gelijk aan de subsidie van de voorgaande jaren. Het betreft hier een bedrag van € 750.000.

Het besluit om de Fraudehelpdesk komend jaar te blijven financieren, en voor hetzelfde bedrag als voorgaande jaren, hangt samen met mijn toezegging aan uw Kamer om fraudemeldpunten zo veel mogelijk bij elkaar te brengen en te professionaliseren en een onderzoek te laten uitvoeren naar de synergie van de bestaande meldpunten (Handelingen 83 van de Tweede Kamer). Ter uitvoering van die toezegging laat ik samen met de Ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Economische Zaken een onderzoek uitvoeren. Bij dit onderzoek zal ook de effectiviteit van de meldpunten worden betrokken. In vervolg op dit onderzoek zal worden bepaald of en zo ja welke maatregelen nodig zijn. Ik verwacht u hierover half 2015 te kunnen informeren.

Ja. Indien besluitvorming heeft plaatsgevonden die van invloed is op de taken en verantwoordelijkheden van het NRK en de relatie die het NRK met het Ministerie van Veiligheid en Justitie heeft wordt de Tweede Kamer hierover geïnformeerd.

Het CCV ontvangt een totale subsidie van ruim 4,7 miljoen en voert daarvoor activiteiten uit ten behoeve van criminaliteitspreventie die inhoudelijk vallen onder begrotingsartikelen 33 en 34.