Nr. 1 JAARVERSLAG VAN HET MINISTERIE VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID (XV)

ONDERDEEL A. ALGEMEEN

1. AANBIEDING EN DECHARGEVERLENING

AAN de voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Hierbij bied ik, mede namens de Staatssecretaris, het departementale jaarverslag van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (XV) over het jaar 2013 aan.

Onder verwijzing naar de artikelen 63 en 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verzoek ik de beide Kamers van de Staten-Generaal de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid decharge te verlenen over het in het jaar 2013 gevoerde financiële beheer.

Ten behoeve van de oordeelsvorming van de Staten-Generaal over dit verzoek tot dechargeverlening is door de Algemene Rekenkamer als externe controleur op grond van artikel 82 van de Comptabiliteitswet 2001 een rapport opgesteld. Dit rapport wordt separaat door de Algemene Rekenkamer aan de Staten-Generaal aangeboden. Het rapport bevat de bevindingen en het oordeel van de Rekenkamer met betrekking tot:

• a. het gevoerde financieel beheer en materieel beheer;

• b. de ten behoeve van dat beheer bijgehouden administraties;

• c. de financiële informatie in het jaarverslag;

• d. de betrokken saldibalans;

• e. de totstandkoming van de informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering;

• f. de in het jaarverslag opgenomen informatie over het gevoerde beleid en de bedrijfsvoering.

Bij het besluit tot dechargeverlening dienen verder de volgende, wettelijk voorgeschreven, stukken te worden betrokken:

• a. het Financieel jaarverslag van het Rijk over 2013;

• b. het voorstel van de slotwet dat met het onderhavige jaarverslag samenhangt;

• c. het rapport van de Algemene Rekenkamer met betrekking tot het onderzoek van de centrale administratie van ’s Rijks schatkist en van het Financieel jaarverslag van het Rijk;

• d. de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer met betrekking tot de in het Financieel jaarverslag van het Rijk over 2013 opgenomen rekening van uitgaven en ontvangsten van het Rijk over 2013, alsmede met betrekking tot de Saldibalans van het Rijk over 2013 (de verklaring van goedkeuring, bedoeld in artikel 83, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001).

Het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de betrokken slotwet is aangenomen en voordat de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer is ontvangen.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, L.F. Asscher

2. LEESWIJZER

2.1 Opbouw jaarverslag

Het jaarverslag van SZW bestaat uit vier onderdelen: Algemeen, Beleidsverslag, Jaarrekening en Bijlagen.

Algemeen

Het onderdeel Algemeen omvat het verzoek tot dechargeverlening en deze leeswijzer.

Beleidsverslag

Het beleidsverslag is opgebouwd uit vier onderdelen:

• 1. De paragraaf beleidsprioriteiten bevat een uiteenzetting op hoofdlijnen van de bereikte resultaten.

• 2. De beleidsartikelen verantwoorden meer in detail in hoeverre de doelstellingen van SZW zijn behaald. Tevens is hier de financiële toelichting te vinden op opmerkelijke verschillen tussen realisatie en begroting.

• 3. De niet-beleidsartikelen verantwoorden de financiële afwikkeling van de apparaatsuitgaven kerndepartement, de afgesloten regelingen, de algemene uitgaven die niet aan de beleidsartikelen zijn toe te rekenen, en de onvoorziene uitgaven en loon- en prijsbijstellingen.

• 4. De bedrijfsvoeringsparagraaf geeft informatie over de bedrijfsvoering.

Jaarrekening

De jaarrekening is opgebouwd uit vijf onderdelen:

• 1. De verantwoordingsstaat van het Ministerie van SZW.

• 2. De samenvattende verantwoordingsstaat van de agentschappen van SZW: het Agentschap SZW en de Inspectie Werk en Inkomen.

• 3. De jaarverantwoording van de agentschappen.

• 4. De saldibalans, met de bij dit onderdeel behorende financiële toelichting.

• 5. De paragraaf topinkomens.

Bijlagen

Het jaarverslag bevat zes bijlagen:

• 1. Toezichtrelaties.

• 2. ZBO’s en RWT’s.

• 3. Afgerond evaluatie- en overig onderzoek.

• 4. Inhuur externen.

• 5. SZA-kader en sociale fondsen.

• 6. Lijst van gebruikte afkortingen.

2.2 Specifieke aandachtspunten

Verantwoord Begroten

De begroting 2013 is de eerste begroting die volledig volgens de uitgangpunten van «Verantwoord Begroten»1 is vormgegeven. Evenzo is dit jaarverslag 2013 het eerste jaarverslag dat volgens deze uitgangspunten is opgezet.

Als gevolg van de gewijzigde opzet van de begrotingsadministratie kunnen in de begrotingsgefinancierde budgettaire tabellen niet alle gegevens voor oude jaren worden opgenomen. Het betreft de stand van de verplichtingen 2009–2012 en de onderverdeling in personele en materiële uitgaven 2009–2011 in artikel 96. De overige financiële gegevens voor oude jaren zijn zo nauwkeurig mogelijk toegerekend aan de artikelonderdelen in de nieuwe opzet van het jaarverslag.

Gegevens oude jaren

In dit jaarverslag worden ook kerncijfers gepresenteerd over jaren vóór 2013. Hierbij wordt uitgegaan van de meest recente informatie. Dit betekent dat deze cijfers kunnen afwijken van gegevens die in vorige jaarverslagen werden gepresenteerd.

Norm voor toelichting van verschillen

Bij de budgettaire tabellen in het beleidsverslag wordt het verschil tussen de budgettaire raming uit de begroting 2013 en de realisatie voor het jaar 2013 toegelicht indien de afwijking tussen raming en realisatie groter is dan vijf procent of groter is dan € 25 miljoen.

Integratie en maatschappelijke samenhang

In het regeerakkoord Rutte/Asscher is bepaald dat het integratie- en inburgeringsbeleid wordt ondergebracht bij het Ministerie van SZW. In de begroting 2013 waren de financiële middelen voor dit beleidsterrein nog opgenomen bij het Ministerie van BZK. Deze middelen zijn met een nota van wijziging op de begroting 20132 van BZK overgeheveld naar SZW. In dit jaarverslag wordt in artikel 13, «Integratie en maatschappelijke samenhang», verantwoording over deze middelen en het gevoerde beleid afgelegd.

Begrotingsgefinancierde en premiegefinancierde regelingen

In de begrotingen en de jaarverslagen van het Ministerie van SZW wordt gerapporteerd over zowel begrotingsgefinancierde als premiegefinancierde regelingen. In de beleidsartikelen waar premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten voorkomen zijn deze opgenomen in een afzonderlijke budgettaire tabel. In de paragraaf beleidsprioriteiten en in de bijlage over het SZA-kader wordt ingegaan op de ontwikkeling van het totaal van deze uitgaven.

Rol en verantwoordelijkheid: taakverdeling Minister en Staatssecretaris

In de Comptabiliteitswet (CW) is in artikel 19 geregeld dat de Minister verantwoordelijk is voor het beheer van de begroting(en) van een ministerie. Daarom wordt de begrotingswet ook ondertekend door de Minister. Dit komt in de beleidsartikelen tot uitdrukking onder het kopje «Rol en verantwoordelijkheid Minister». De Staatssecretaris wordt hier niet genoemd. Het begrip staatsecretaris komt in de CW niet voor. De verhouding tussen Minister en Staatssecretaris is in de Grondwet (artikel 46) geregeld. De Staatssecretaris wordt belast met een deel van de taken van de Minister. Minister en Staatssecretaris verdelen de taken onderling op aanwijzing van de Minister. Voor SZW betekent dit dat de Staatssecretaris verantwoordelijk is voor een groot aantal beleidsinstrumenten die in de begroting zijn opgenomen, zoals in de beleidsartikelen 2 (o.a. BUIG, Participatiewet, Wsw), 4 (Wajong), 8 (AOW, pensioenbeleid), 9 (Anw) en 11 (uitvoeringskosten SVB). Dit ondanks dat de verantwoordelijkheid van de Staatssecretaris in de beleidsartikelen niet expliciet bij «Rol en verantwoordelijkheid» wordt vermeld.

Groeiparagraaf

De Algemene Rekenkamer (AR) heeft in haar rapport bij het jaarverslag 2012 van SZW3 enkele aanbevelingen gedaan. Ten aanzien van de bedrijfsvoering heeft de AR aanbevolen aandacht te blijven houden voor informatiebeveiliging en verbeteracties waar nodig toe te snijden op nieuwe regelgeving. Omtrent de financiële informatie heeft de AR enkele aanbevelingen gedaan die de besteding van gelden door gemeenten kunnen verduidelijken. De Minister van SZW heeft toegezegd de aanbevelingen op te volgen. Nieuw dit jaar is daarnaast de opname in de paragraaf beleidsprioriteiten van de tabel «garanties en achterborgstellingen» met bijbehorende toelichting.

Controleverklaring en accountantscontrole

In het kader van de wettelijke controletaak geeft de Auditdienst Rijk (ADR) jaarlijks een controleverklaring af bij het departementale jaarverslag. Daarnaast heeft de auditdienst een wettelijke taak om zowel de totstandkoming van de niet-financiële informatie als het gevoerde financiële en materiële beheer en de daartoe bijgehouden administraties te onderzoeken. Over de belangrijkste bevindingen van deze onderzoeken en van eventuele onderzoeken naar overige aspecten van de bedrijfsvoering brengt de ADR verslag uit in het jaarlijkse samenvattende auditrapport. Deze bevindingen vallen niet onder de reikwijdte van de controleverklaring. Evenmin vallen de premiegefinancierde sociale zekerheidsuitgaven onder de reikwijdte van de controleverklaring.

De zelfstandige bestuursorganen (ZBO’s) leggen zelfstandig verantwoording af over de rechtmatigheid van de sociale zekerheidsuitgaven (begrotings- en premiegefinancierd).

ESF-middelen

De programma-uitgaven voor ESF en EQUAL afkomstig van de Europese Commissie staan buiten begrotingsverband en zijn dus niet in de verantwoordingsstaat terug te vinden. De Tweede Kamer wordt via jaarlijkse voortgangsrapportages geïnformeerd over de voortgang van de uitvoering van het ESF-programma.

Afwijkingen van de rijksbegrotingsvoorschriften

De beschrijving van de rol en verantwoordelijkheid in de beleidsartikelen is niet overgenomen van de begroting 2013 maar van de begroting 2014. In de begroting 2013 voldeed deze beschrijving nog niet volledig aan de uitgangspunten van Verantwoord Begroten. In de begroting 2014 is dit gecorrigeerd. Daarbij zijn geen inhoudelijke wijzigingen in de rol en verantwoordelijkheid aangebracht.

Met instemming van het Ministerie van Financiën wordt de financiële afwikkeling en verantwoording van een aantal aflopende regelingen op het niet-beleidsartikel 97 opgenomen. Het gaat hier om nagekomen declaraties of vergoedingen van nabetalingen op grond van gerechtelijke uitspraken (bezwaar- en beroepsprocedures) naar aanleiding van geschillen in het verleden.

ONDERDEEL B. BELEIDSVERSLAG

3. BELEIDSPRIORITEITEN

3.1 Inleiding

Het jaar 2013 stond in het teken van het uitwerken van de plannen die door het begin november 2012 aangetreden kabinet Rutte/Asscher in het regeerakkoord4 zijn opgenomen. Om zich te verzekeren van voldoende draagvlak in de samenleving heeft het kabinet in de loop van 2013 akkoorden gesloten en afspraken gemaakt met sociale partners en gemeenten. Een randvoorwaarde voor het kabinet vormde de wens om aan de Europese tekortdoelstelling te voldoen. Achtergrond bij de besluiten die het kabinet in 2013 heeft getroffen was de – vergeleken met de raming – tegenvallende economische ontwikkeling. In de tweede helft van 2013 werden de eerste signalen van herstel van de economie zichtbaar.

In deze paragraaf wordt eerst ingegaan op de activiteiten die het kabinet heeft ondernomen om de in het regeerakkoord voorgenomen maatregelen te realiseren en op de uitvoering van de begroting 2013. Daarna wordt de economische ontwikkeling aan de hand van enkele kerncijfers geduid. Vervolgens wordt aandacht besteed aan de twee thema’s uit de Verantwoordingsbrief 2013. De paragraaf wordt afgesloten met verplichte tabellen over de voortgang van beleidsdoorlichtingen en over garanties en achterborgstellingen.

3.2 Het beleid in 2013

De begroting 2013 is door het demissionaire kabinet Rutte/Verhagen opgesteld. Daarom is in de toenmalige begroting gekozen voor een sobere invulling van de beleidsagenda. In november 2012 is het huidige kabinet gevormd. De begroting van 2013 is voor dit begrotingsjaar via een nota van wijziging op de begroting5 geactualiseerd. De aanpassing van de meerjarencijfers 2014–2018 aan de kabinetsplannen is vervolgens in de 1^e suppletoire begroting 20136 opgenomen. Om het begrotingstekort onder de norm van 3% bbp (de Europese tekortdoelstelling) te brengen is in de zomer van 2013 een aanvullend pakket aan maatregelen opgesteld (het 6 miljard-pakket).

Een belangrijke maatregel uit de begroting 2013 die in 2013 is ingegaan is de geleidelijke verhoging van de AOW-leeftijd. Het verhogen van de AOW-leeftijd is noodzakelijk om ook voor toekomstige generaties het stelsel van collectieve voorzieningen zeker te stellen. De voorschotregeling AOW, ter compensatie van inkomensverlies als gevolg van de verhoging van de AOW-leeftijd, zou in 2013 geschrapt worden. Deze regeling is echter met een jaar verlengd. Daarnaast is de Awf-premie tijdelijk verhoogd met € 500 miljoen, vooruitlopend op de WW-hervorming, zoals aangekondigd in de begroting 2013. Andere maatregelen uit de begroting 2013 die volgens het voorgenomen tijdpad zijn getroffen betreffen het verlagen van de MKOB conform het wetsvoorstel Uniformering Loonbegrip (ULB) en het niet indexeren van kinderbijslag per 1 januari 2013. Tot de maatregelen uit het regeerakkoord en het sociaal akkoord die in 2013 tot budgettaire mutaties hebben geleid behoort verder het afstel van de werknemersprikkel uit de modernisering van de ZW. Bovendien is in het regeerakkoord afgesproken om ook per 1 juli 2013 de kinderbijslag niet te indexeren.

Met ingang van 1 maart 2013 is gestart met continue screening van medewerkers in de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk. Er is € 50 miljoen uitgetrokken voor extra inspanningen ter bestrijding van de jeugdwerkloosheid. Verder is voor twee jaar een ambassadeur aangesteld voor de aanpak van jeugdwerkloosheid. Voor de re-integratie van ouderen (55 jaar en ouder) in de WW is, verdeeld over de jaren 2013–2016, € 67 miljoen uitgetrokken. Voor de bestrijding van de armoede- en schuldenproblematiek is in 2013 € 20 miljoen extra uitgetrokken.

Het afgelopen jaar heeft de relatie tussen SZW en de ZBO’s onverminderd in het teken gestaan van de taakstelling op de apparaatsuitgaven van het UWV en de SVB en de doorwerking daarvan op de uitvoering. In 2013 hebben de ZBO’s ten behoeve van de invulling van de resterende taakstelling 2012–2015 voorstellen voor vereenvoudiging uitgewerkt. Daarnaast is er tegelijkertijd bezuinigd en vernieuwd, de continuïteit van goede dienstverlening moest worden gegarandeerd en majeure wetswijzigingen worden doorgevoerd. Wat betreft de reguliere werkzaamheden heeft het UWV meer werk gehad aan de uitvoering van het aantal WW-uitkeringen als gevolg van de tegenvallende economische ontwikkeling.

De gerealiseerde uitgaven 2013 zijn vergeleken met de raming in de begroting 2013 € 0,15 miljard hoger uitgekomen. De voornaamste oorzaak van de hogere uitgaven is de stijging van de werkloosheidsuitgaven (WW en WWB) als gevolg van de tegenvallende economische ontwikkeling. Daarnaast is meer uitgegeven dan begroot aan de MKOB omdat deze met terugwerkende kracht geëxporteerd wordt. Daar staan lagere uitgaven tegenover aan kinderopvangtoeslag, AOW en re-integratie van arbeidsongeschikten. De ijklijn is in het regeerakkoord opwaarts bijgesteld. Het jaar 2013 is uiteindelijk afgesloten met een overschrijding van het uitgavenkader SZW met € 0,2 miljard. Voor meer informatie over de budgettaire ontwikkelingen wordt verwezen naar bijlage 5 (SZA-kader) van dit jaarverslag.

In het kader van de EU2020 armoededoelstelling heeft het kabinet Rutte/Verhagen bepaald ernaar te streven het aantal personen (van 0 t/m 64 jaar) in een huishouden met een lage werkintensiteit (per volwassene wordt minder dan 8 uur per week gewerkt) in 20207 met 100.000 personen te verminderen ten opzichte van de nulmeting in 2008 (1,613 miljoen personen). Op deze doelstelling is in 2012, het meest recente jaar waarvoor cijfers beschikbaar zijn, een daling te zien met 43.000 personen tot 1,635 miljoen personen. De sinds 2008 verslechterde economische situatie is er debet aan dat nog geen positieve cijfers ten opzichte van de nulmeting te zien zijn. De daling in 2012 is met name te danken aan het feit dat mensen langer doorwerken: de afname is het grootst bij de groep 60–64 jarigen.

3.3 Economische ontwikkeling en koopkracht 2013

In de tweede helft van 2013 werden de eerste tekenen van een voorzichtig economisch herstel zichtbaar. Na een krimp in het eerste kwartaal is de Nederlandse economie in het tweede en derde kwartaal gegroeid. In het vierde kwartaal zette het economisch herstel zich versneld door. Over geheel 2013 gezien is nog sprake van een krimp van het bruto binnenlands product (bbp) van 0,8%8. Deze krimp betreft een significante afwijking ten opzichte van de raming van het CPB. Bij de opstelling van de begroting voor 2013 werd nog geanticipeerd op een economische groei van ¾% in 2013.

Het is een historisch gegeven dat de arbeidsmarkt met vertraging reageert op veranderingen in de conjunctuur. Mede als gevolg van de tegenvallende economische ontwikkeling in de tweede helft van 2012 is de werkloosheid fors verder opgelopen. Werkloosheid is voor de mensen die het treft zeer ingrijpend. Het hebben van werk is immers meer dan het hebben van inkomen. Werk biedt ook een sociaal netwerk, mogelijkheden tot zelfontplooiing en zelfvertrouwen.

In januari 2013 was 7,5% van de beroepsbevolking die tenminste 12 uur per week wil en kan werken werkloos. Dit komt overeen met 592.000 personen. Met name in de eerste helft van 2013 is de werkloosheid verder opgelopen. Deze stijging van de werkloosheid werd zowel veroorzaakt door een afname van de werkgelegenheid als door een verdere toename van het arbeidsaanbod9. Het aantal mensen dat hun baan verloor groeide sterker dan het aantal werklozen dat een baan vond. Daarnaast nam het aantal toetreders, met name onder jongeren en ouderen, op de arbeidsmarkt die niet direct een baan vonden sterk toe.

Sinds de zomer van 2013 is de werkloosheid gestabiliseerd en vervolgens is deze gedaald. Volgens het CPB en het CBS hangt een deel van de daling van de werkloosheid in het tweede halfjaar van 2013 samen met het ontmoedigingseffect waarbij werklozen hun zoektocht naar een baan staken10. Het werkloosheidspercentage bedraagt in december 8,5%. Dit zijn 668.000 personen. Gemiddeld over 2013 bedraagt het werkloosheidspercentage 8,3%, waar in de raming van het CPB nog werd uitgegaan van een werkloosheid van 7,0%. De jeugdwerkloosheid kwam in december 2013 uit op 15,9%. Figuur 3.1 maakt de ontwikkeling van de werkloosheid sinds 2010 inzichtelijk.

Ondanks de tegenvallende economische ontwikkeling is er nog steeds sprake van dynamiek op de arbeidsmarkt. In 2013 vonden 844.000 mensen een baan. Het aantal openstaande vacatures is in het derde en vierde kwartaal gestegen. Eind 2013 stonden bijna 100.000 vacatures open.

Voor het vierde jaar op rij daalde de koopkracht in 2013. De mediane koopkrachtontwikkeling in 2013 was -1,1%. Daarbij was de gerealiseerde daling iets groter dan de vooraf geraamde daling van -¾%. Dit verschil valt te verklaren door een hoger dan verwachte inflatie en een lager dan verwachte stijging van de contractlonen in de marktsector. De koopkrachtdaling in 2013 hing ook samen met maatregelen om het begrotingstekort te verminderen, zoals genoemd in het regeerakkoord.

In tabel 3.1 zijn de prognoses van de begroting (MEV 2013) en de realisaties (CEP 2014) van de meest relevante kerncijfers weergegeven.

Tabel 3.1 Kerncijfers 2013 (in %): raming MEV2013 versus realisatie CEP2014

	Raming MEV 2013	Realisatie CEP 2014
Economische groei	¾	– 0,8
Contractloon marktsector	2¼	1,5
Consumentenprijsindex	2	2,5
Koopkracht, mediaan, alle huishoudens	– ¾	– 1,1
Werkgelegenheid in arbeidsjaren, marktsector	– 1	– 1,1
Werkloosheid (in % van de beroepsbevolking, nationale definitie)	7	8,3
Arbeidsproductiviteit marktsector	2	– 0,5
EMU-saldo (in % bbp)	– 2,7	– 2,9
EMU-schuld (in % bbp)	71,8	74,3

3.4 Fraude en decentralisatie

Het kabinet heeft met de Tweede Kamer afgesproken dat de thema’s fraude en decentralisatie in de Verantwoordingsbrief centraal zullen staan en ook in de departementale jaarverslagen aandacht zullen krijgen11.

De Minister en Staatssecretaris van SZW hebben op 4 oktober 2013 een brief naar de Tweede Kamer gestuurd over de maatregelen op het terrein van de fraudeaanpak, handhaving en naleving12. In deze brief is aangegeven dat de Tweede Kamer in het voorjaar van 2014 wordt geïnformeerd over de voortgang en realisatie van de in de brief genoemde maatregelen. De Minister van SZW heeft tijdens het AO Handhaving op 31 oktober 2013 met de Tweede Kamer tevens aangegeven dat hij de Tweede Kamer via het jaarverslag 2013 zal informeren over de eerste resultaten van de nieuwe Fraudewet. De Tweede Kamer ontvangt in mei 2014 een afzonderlijke brief van de Minister van SZW over beide onderwerpen.

In de bedrijfsvoeringsparagraaf van dit jaarverslag wordt verder ingegaan op specifieke aspecten van de thema’s fraude en decentralisatie.

3.5 Beleidsdoorlichtingen

Tabel 3.2 Realisatie beleidsdoorlichtingen

Artikel	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Toelichting
1 Arbeidsmarkt		X	X	Tweede Kamer, 25 883, nr. 209 (2012) Tweede Kamer, 30 982, nr. 15 (2013)
2 Bijstand, Toeslagenwet en Sociale Werkvoorziening
3 Arbeidsongeschiktheid	X			Tweede Kamer, 32 716, nr. 1
4 Jonggehandicapten
5 Werkloosheid
6 Ziekte en zwangerschap
7 Kinderopvang
8 Oudedagsvoorziening			X	Tweede Kamer, 30 982, nr. 16
9 Nabestaanden			X	Tweede Kamer, 30 982, nr. 9
10 Tegemoetkoming ouders			X	Tweede Kamer, 33 716, nr. 5
11 Uitvoeringskosten
12 Rijksbijdragen
13 Integratie en maatschappelijke samenhang
Overig	X			Tweede Kamer, 30 982, nr. 7 en Tweede Kamer, 30 982, nr. 8

In de begroting 2013 zijn twee beleidsdoorlichtingen vermeld met het jaar 2013 als beoogde datum van afronding. Dit betreft de beleidsdoorlichtingen arbeidsmarkt (artikel 1) en tegemoetkoming ouders (artikel 10). Deze doorlichtingen zijn conform planning in 2013 aan de Tweede Kamer aangeboden. De beleidsdoorlichting oudedagsvoorziening, onderdeel pensioenbeleid (artikel 8), en de beleidsdoorlichting nabestaanden (artikel 9) waren gepland in 2012. Deze zijn door uitloop van werkzaamheden ook in 2013 aan de Tweede Kamer aangeboden. In de desbetreffende artikelen van dit jaarverslag is onder het kopje «beleidsconclusies» kort opgenomen wat de resultaten van de beleidsdoorlichtingen zijn.

Bovenstaand overzicht geeft een weergave van de realisatie van beleidsdoorlichtingen op basis van de nieuwe artikelindeling. Omdat de artikelindeling vanaf begroting 2013 is gewijzigd is de praktijk dat een aantal beleidsdoorlichtingen niet het gehele artikel beslaan van de nieuwe artikelindeling, maar een onderdeel van het artikel. Het gaat om:

• • Artikel 1: de beleidsdoorlichting in 2012 (betreft Gezond en Veilig werken);

• • Artikel 1: de beleidsdoorlichting in 2013 (betreft Arbeidsverhoudingen en -voorwaarden);

• • Artikel 3: de beleidsdoorlichting in 2011 (betreft de WIA);

• • Artikel 8: de beleidsdoorlichting in 2013 (betreft het pensioenbeleid);

• • Overig: in 2011 hebben twee beleidsdoorlichtingen plaatsgevonden naar respectievelijk de artikelen 41 (Inkomensbeleid) en 42 (Arbeidsparticipatie) van de oude begrotingsindeling. Bij de huidige begrotingsindeling vallen deze beleidsterreinen onder de beleidsagenda.

3.6 Overzicht garanties en achterborgstellingen

Tabel 3.3 Overzicht verstrekte garanties (bedragen x € 1.000)

Artikel	Omschrijving	Uitstaande garanties 2012	Verleende garanties 2013	Vervallen garanties 2013	Uitstaande garanties 2013	Garantieplafond 2013	Totaal plafond 2013
2 Bijstand, Toeslagenwet en Sociale Werkvoorziening	Startende ondernemers	2.242	0	1.053	1.189	0	1.189

Tabel 3.4 Overzicht uitgaven en ontvangsten garanties (bedragen x € 1.000)

Artikel	Omschrijving	Uitgaven 2012	Ontvangsten 2012	Saldo 2012	Uitgaven 2013	Ontvangsten 2013	Saldo 2013
2 Bijstand, Toeslagenwet en Sociale Werkvoorziening	Startende ondernemers	1.005	4	1.001	928	0	928

4. BELEIDSARTIKELEN

1. Arbeidsmarkt

De overheid bevordert gezonde en veilige arbeidsomstandigheden en draagt bij aan evenwichtige arbeidsverhoudingen en -voorwaarden.

De overheid bevordert een adequaat wettelijk kader voor het functioneren van de arbeidsmarkt, door bescherming te bieden en de belangen van werknemers te waarborgen in evenwicht met de belangen van de onderneming. De overheid voorziet hierbij in een minimumniveau van arbeidsrechtelijke bescherming, onder andere ten aanzien van de arbeidsvoorwaarden, arbeidsverhoudingen en arbeidsomstandigheden, met in achtneming van de eigen verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers. Daarnaast draagt zij zorg voor een op de arbeidsmarkt toegesneden arbeidsmigratiebeleid.

De overheid vindt het belangrijk dat werknemers en zelfstandigen hun werk onder goede condities kunnen verrichten. Dit is ook van belang voor het vergroten van de arbeidsparticipatie en arbeidsproductiviteit, en het beperken van uitval door ziekte en arbeidsongeschiktheid.

De overheid geeft invulling aan bovenstaand beleid door de vormgeving van een stelsel van wet- en regelgeving. Ook ziet de overheid toe op de naleving daarvan. Concreet gaat het daarbij om:

• • Gezond en veilig werken (waaronder de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) en de Arbeidstijdenwet (ATW));

• • Arbeidsverhoudingen (waaronder de Wet op de collectieve arbeidsovereenkomst (cao), de Wet op het algemeen verbindend en het onverbindend verklaren van bepalingen van collectieve arbeidsovereenkomsten (avv) en de Wet op de ondernemingsraden (WOR));

• • Arbeidsrechtelijke bescherming (waaronder de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (Wml), wet- en regelgeving met betrekking tot gelijke behandeling en de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi));

• • Toelating van arbeidsmigranten (waaronder de Wet arbeid vreemdelingen (Wav)).

Bij het realiseren van deze doelstelling is een belangrijke taak weggelegd voor sociale partners. Zij zijn verantwoordelijk voor het maken van onderlinge afspraken over arbeidsvoorwaarden en arbeidsverhoudingen en het bieden van veilige en gezonde werkomstandigheden. De overheid bevordert dat sociale partners hier vorm en uitvoering aan geven en voert hiertoe overleg met hen.

De Minister stimuleert met financiële instrumenten initiatieven die bijdragen aan gezonde en veilige arbeidsomstandigheden en aan goede arbeidsverhoudingen en arbeidsvoorwaarden. De Minister regisseert met wet- en regelgeving het stelsel van minimumeisen. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van dit stelsel;

• • De vaststelling van de hoogte van het sociaal minimum en het maximum dagloon;

• • Het bevorderen van goede arbeidsverhoudingen, onder andere door het recht op onderhandeling door sociale partners te waarborgen en het in stand houden van een adequate overlegstructuur met de sociale partners;

• • Het bevorderen dat werkgevers en werknemers gezonde en veilige arbeidsomstandigheden en een goed werktijden- en verzuimbeleid realiseren;

• • Het bevorderen dat werkenden gezond en vitaal kunnen doorwerken tot de pensioengerechtigde leeftijd;

• • Zorgdragen voor gelijke kansen voor en tijdens arbeidsdeelname;

• • Het stimuleren en faciliteren van postinitiële scholing ten behoeve van het optimaal functioneren van de arbeidsmarkt;

• • De handhaving van de wet- en regelgeving door de Inspectie SZW.

De Minister van Financiën is primair verantwoordelijk voor de fiscale wet- en regelgeving. Wanneer fiscale instrumenten worden ingezet om doelstellingen in het kader van het arbeidsmarktbeleid te realiseren, is de Minister van SZW hiervoor medeverantwoordelijk.

Het domein van de arbeidsomstandigheden stond in 2013 in het teken van de kabinetsvisie op het stelsel voor gezond en veilig werken. In april 2013 reageerde het kabinet positief op het SER-advies over die visie op het stelsel. In dat kader is onder meer aan de SER een vervolgadvies gevraagd over de bedrijfsgezondheidszorg, is een brief over de aanpak van psychosociale arbeidsbelasting naar de Tweede Kamer gestuurd18 en is met sociale partners een gezamenlijke brief aan de Europese Commissie gezonden met de Nederlandse wensen over de Europese arbostrategie.

Aan het programma «duurzame inzetbaarheid» is in 2013 invulling gegeven door te stimuleren en te faciliteren dat werkgevers en werknemers er op de werkvloer mee aan de slag gaan. In dat kader zijn communicatiecampagnes uitgevoerd, bijeenkomsten voor werkgevers en werknemers georganiseerd en zijn werkgevers rechtstreeks gefaciliteerd. In aanvulling op de communicatiecampagnes is een aantal werkgevers rechtstreeks op weg geholpen om meer te investeren in duurzame inzetbaarheid.

Tabel 1.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 1 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	11.303	24.182	– 12.879
Uitgaven	32.217	33.971	18.760	15.692	12.083	24.272	– 12.189
Subsidies	19.419	18.495	5.889	4.407	1.883	5.831	– 3.948
Subsidies	19.419	18.495	5.889	4.407	1.883	5.831	– 3.948
Opdrachten	12.573	15.273	12.663	11.082	10.015	13.235	– 3.220
Opdrachten	12.573	15.273	12.663	11.082	10.015	13.235	– 3.220
Bekostiging	225	203	208	203	185	203	– 18
Bekostiging	225	203	208	203	185	203	– 18
Bijdrage aan andere begrotingen	0	0	0	0	0	5.003	– 5.003
Bijdrage aan andere begrotingen	0	0	0	0	0	5.003	– 5.003
Ontvangsten	33.373	26.662	28.896	29.422	30.722	37.755	– 7.033

A. Subsidies en opdrachten

De uitgaven aan subsidies en opdrachten zijn in 2013 ruim € 7 miljoen lager uitgekomen dan begroot. De neerwaartse aanpassing op het onderdeel subsidies bedraagt € 4 miljoen en is voor een deel veroorzaakt door een herschikking van € 1,7 miljoen naar het onderdeel Opdrachten en € 0,8 miljoen naar het onderdeel «Bijdrage aan andere begrotingen» in dit artikel. De reden van deze herschikking is dat 2013 het eerste jaar is geweest dat er een onderscheid gemaakt is tussen subsidies en opdrachten. Daarmee waren de exacte cijfers per onderdeel lastig in te schatten. Ten slotte is er een bedrag van € 1,6 miljoen onbesteed gebleven omdat verwachte subsidieaanvragen niet zijn ingediend en er lagere subsidies zijn verleend dan aanvankelijk werd verwacht.

De neerwaartse aanpassing op het onderdeel Opdrachten van € 3,2 miljoen is het gevolg van herschikking van € 1,2 miljoen naar artikel 98 in verband met de voorlichting over het project Duurzame Inzetbaarheid, terwijl € 0,8 miljoen is overgeheveld naar artikel 98 ten behoeve van de Inspectie SZW (onder meer voor het Arboportaal en het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO)). Een bedrag van € 1,2 miljoen is uiteindelijk niet tot besteding gekomen. De reden hiervan is onder meer dat de Europese aanbesteding voor uitvoering van het programma Zelfregulering langer duurde dan verwacht, de uitgaven voor een aantal opdrachten pas in 2014 tot betaling komen en enkele activiteiten uiteindelijk voor een lager bedrag uitgevoerd zijn dan begroot.

B. Bekostiging

De gerealiseerde uitgaven komen nagenoeg overeen met de begrote uitgaven.

C. Bijdrage aan andere begrotingen

De bijdragen aan andere begrotingen zijn gerealiseerd via budgetoverhevelingen naar de verschillende departementen, zoals het Ministerie van EZ in verband met de bijdrage aan het TNO, het Ministerie van VWS in verband met de jaarlijkse bijdrage aan de Gezondheidsraad en het Ministerie van I&M in verband met een bijdrage aan het Landelijk Asbestvolgsysteem. Deze mutaties zijn verwerkt bij Voor- en Najaarsnota 2013. De uitgaven worden door de desbetreffende departementen op hun begroting verantwoord.

D. Ontvangsten

De boeteontvangsten zijn € 7,0 miljoen lager dan begroot. Dat komt in de eerste plaats doordat de aan het amendement Spekman19 gekoppelde ontvangsten (– € 3,9 miljoen) niet zijn gerealiseerd. Dit vanwege het feit dat – zoals eerder aan de Tweede Kamer gemeld – inspecteurs zichzelf niet kunnen financieren uit de door hen opgebrachte boeteontvangsten20.

Het resterende verschil is hoofdzakelijk het gevolg van beslissingen op bezwaren waardoor SZW ten onrechte geïnde bedragen met wettelijke rente moest terugbetalen (– € 3,1 miljoen).

Gezond en veilig werken

Het percentage arbeidsongevallen onder werknemers dat verzuim tot gevolg heeft is 2,7%. Ten opzichte van 2012 is dat een daling van 10%.

Tabel 1.2 Kerncijfers gezond en veilig werken

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Percentage arbeidsongevallen onder werknemers dat verzuim tot gevolg heeft1	2,9	3,0	2, 7
Percentage ziekteverzuim2	4,2	4,0	3,9
Aantal incidenten met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen3	2	3	2
Naleving zorgplicht Arbowet (%)4	78	78	–5

Arbeidsverhoudingen en voorwaarden

Tabel 1.3 Kerncijfers arbeidsverhoudingen en voorwaarden (x 1.000)

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal werknemers onder cao1	6.129	6.003	5.895
• waarvan direct gebonden bedrijfstak- en ondernemings-cao’s1	5.400	5.501	5.260
• waarvan gebonden door algemeen verbindend verklaring1	729	502	635
Aantal verleende tewerkstellingsvergunningen (twv)2	12	11	9

Handhaving

Tabel 1.4 Kerncijfers handhaving1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal actieve en reactieve inspecties en onderzoeken arbeidsomstandigheden door Inspectie SZW	18.729	19.696	17.944
Aantal inspecties en onderzoeken binnen bedrijven die vallen onder het besluit risico’s en zware ongevallen 1999	612	512	448
Aantal inspecties Wav/Wml/Waadi door Inspectie SZW	9.655	7.160	4.930
Percentage inspecties waarbij overtreding Wav/Wml/Waadi is vastgesteld	18	21	24

Tabel 1.5 Fiscale uitgaven artikel 1 (lopende prijzen x € 1 mln)1

	2009	2010	2011	2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Vitaliteit: mobiliteit	–	103	197	183	245	333	– 88
Vitaliteit: loopbaanfaciliteiten	–	160	160	160	490	490	0
Premievrijstellling oudere werknemers	939	807	652	487	254	277	– 23
Premiekorting 62+			275	301	0	0	0
Startersaftrek bij arbeidsongeschiktheid	2	2	1	1	2	2	0
Afdrachtvermindering onderwijs	348	377	389	377	326	396	– 70
Ouderschapsverlofkorting	59	85	107	109	112	88	24

2. Bijstand, Toeslagenwet en Sociale Werkvoorziening

De overheid ondersteunt bij het vinden van werk en biedt inkomensondersteuning en aangepaste arbeid aan hen die dat echt nodig hebben.

Wie kan werken, moet dat ook doen. Dit is in de eerste plaats in het belang van de betrokkene zelf: werk zorgt voor economische en financiële zelfstandigheid, draagt bij aan het gevoel van eigenwaarde en biedt kansen om volop mee te doen in de samenleving. De overheid streeft naar een transparant en activerend sociaal zekerheidsstelsel dat mensen enerzijds de zekerheid biedt van een adequaat vangnet als dat echt nodig is, en dat hen anderzijds prikkelt om (weer) aan het werk te gaan als dat kan.

Mensen hebben de verantwoordelijkheid om in het eigen inkomen te voorzien en nemen daartoe zelf het initiatief. Alleen als het vinden van werk op eigen kracht niet lukt, helpt de overheid hierbij door re-integratie-ondersteuning te bieden. Ook faciliteert de overheid via de sociale werkvoorziening de arbeidsparticipatie van mensen die uitsluitend onder aangepaste omstandigheden tot regelmatige arbeid in staat zijn. Aan mensen die (tijdelijk) niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien biedt de overheid een sociaal vangnet in de vorm van bijstand. Daarbij streeft de overheid er in de vormgeving naar om het aantal loketten waar uitkeringsgerechtigden mee te maken hebben te beperken.

De overheid biedt inwoners van Caribisch Nederland – waar nodig – re-integratieondersteuning en inkomensondersteuning op grond van de Onderstandsregeling.

De Minister stimuleert het vinden van werk met het verstrekken van het participatiebudget aan gemeenten. De Minister financiert de inkomensondersteuning met uitkeringsregelingen. De Minister21 is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van de hoogte van de algemene bijstandniveaus;

• • Het ter beschikking stellen aan en verdelen van middelen onder gemeenten voor de inkomensvoorziening vanuit de WWB, IOAW, IOAZ en Bbz;

• • Het houden van systeemtoezicht;

• • Het verdelen van een taakstellend aantal Wsw-arbeidsplaatsen en bijbehorende middelen onder gemeenten voor de uitvoering van de Wsw en het bevorderen van uitstroom naar werk;

• • Het ter beschikking stellen aan en verdelen van middelen over gemeenten voor de Wet participatiebudget;

• • Het terugvorderen van onrechtmatig bestede middelen van het participatiebudget en het terugvorderen van middelen van niet gerealiseerde plekken in de Wsw;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door de SVB (AIO, bijstand buitenland) en het UWV (TW);

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de rechtmatige en doeltreffende uitvoering van de Wet werk en bijstand, de Wet participatiebudget, de Wet sociale werkvoorziening en aan genoemde wetten verwante wetten en voorzieningen. Het Rijk verschaft gemeenten middelen voor de uitvoering en geeft de wet- en regelgeving vorm waarbinnen de uitvoering plaatsvindt.

Voor alle gemeenten samen wordt een toereikend macrobudget vastgesteld om de WWB-uitkeringen te betalen. Dit budget wordt, evenals het participatiebudget en het WSW-budget, zoveel mogelijk op basis van objectieve factoren over de gemeenten verdeeld.

Het Rijk houdt systeemtoezicht. Bij ernstige tekortkomingen in de gemeentelijke uitvoering van de WWB kan het Rijk aanwijzingen geven aan gemeenten over de uitvoering van de WWB of ingrijpen in de uitvoeringsorganisatie. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de handhaving van de naleving door personen die een beroep doen op deze wetten.

Ten opzichte van de in de begroting 2013 gereserveerde middelen zijn de uitgaven Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten (BUIG) € 397 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. De uitgaven voor de TW zijn € 142 miljoen hoger dan begroot. Zie voor een toelichting op de budgettaire ontwikkeling van deze instrumenten de onderdelen A1 en A5.

Tabel 2.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 2 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	10.660.968	9.219.036	1.441.932
waarvan garantieverplichtingen	–	–	–	–	– 125	1.105	– 1.230
Uitgaven	8.830.415	9.272.242	8.983.232	9.146.831	9.751.058	9.219.668	531.390
Inkomensoverdrachten	8.789.844	9.219.279	8.931.026	9.137.711	9.741.716	9.196.939	544.777
Bundeling Uitkeringen	4.047.566	4.103.795	4.093.690	4.981.875 1	5.667.195	5.269.847	397.348
Inkomensvoorzieningen
Gemeenten (BUIG)
Bijstand zelfstandigen	120.328	117.471	145.448	90.886	70.952	67.528	3.424
Participatiebudget	1.758.438	1.895.596	1.698.565	994.553	865.936	861.143	4.793
WSW	2.478.238	2.476.792	2.341.807	2.371.638	2.381.490	2.375.610	5.880
TW	382.903	418.894	425.875	482.882	540.135	398.386	141.749
AIO	0	205.231	222.916	213.000	213.450	221.633	– 8.183
Bijstand buitenland	2.371	1.500	1.657	1.723	1.600	1.600	0
Onderstand (Caribisch Nederland)	0	0	819	743	958	932	26
Re-integratie (Caribisch Nederland)	0	0	249	411	0	260	– 260
Garanties	354	197	387	1.005	928	0	928
Garanties	354	197	387	1.005	928	0	928
Subsidies	2.623	0	0	0	4.408	0	4.408
Subsidies	2.623	0	0	0	4.408	0	4.408
Opdrachten	37.287	52.464	51.515	7.811	3.702	22.425	– 18.723
Opdrachten	37.287	52.464	51.515	7.811	3.702	22.425	– 18.723
Bekostiging	307	302	304	304	304	304	0
Bekostiging	307	302	304	304	304	304	0
Ontvangsten	849.971	1.088.423	1.035.542	337.745	111.947	127.483	– 15.536

A. Inkomensoverdrachten

A1. Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten (BUIG)

Met de Wet BUIG zijn vanaf 2010 de bijdragen aan gemeenten voor de uitvoering van de WWB (inkomensdeel), IOAW, IOAZ, Bbz (alleen het onderdeel tijdelijke uitkeringen levensonderhoud voor startende ondernemers; de overige Bbz-onderdelen worden onder A2 toegelicht) en de WWIK (per 2012 ingetrokken) samengevoegd. Hierdoor ontvangen gemeenten één budget voor de bekostiging van uitkeringen op grond van de genoemde wetten.

Voor de uitvoeringskosten ontvangen gemeenten middelen via de algemene uitkering uit het Gemeentefonds.

De uitgaven van de gebundelde uitkering zijn € 397 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Het budget is met € 242 miljoen aangepast voor de doorwerking van de gestegen lonen en prijzen op de uitkeringen. De tegenvallende economische ontwikkeling heeft tot meer uitkeringen geleid (€ 156 miljoen). Daarnaast is er een beleidsmatige mutatie geweest die in 2013 effect had op de uitgaven. Dit betrof het uitstel van de invoering van de wekeneis musici en artiesten (- € 1 miljoen).

Op basis van nieuwe inzichten in de toe- en afgewezen verzoeken om aanvullende uitkering is, in plaats van de in de begroting opgenomen uitname van € 288 miljoen, uiteindelijk € 163 miljoen van het macrobudget gebruikt voor de in 2013 uitgekeerde meerjarige en incidentele aanvullende uitkeringen.

Tabel 2.2 Extracomptabel overzicht BUIG (x € 1.000)

	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
BUIG	4.981.8751	5.667.195	5.269.847	397.348
WWB-inkomensdeel	4.770.157	5.425.510	5.070.749	354.761
IOAW	143.199	189.116	147.140	41.976
IOAZ	22.932	24.168	23.433	735
Bbz-levensonderhoud (startende ondernemers)	28.526	28.400	28.526	– 126
WWIK	17.0612	0	0	0

Wet werk en bijstand (WWB)

De WWB voorziet in een sociaal vangnet voor personen die niet zelfstandig in hun bestaan kunnen voorzien. De WWB bestaat uit een inkomensdeel en een werkdeel. Het inkomensdeel maakt onderdeel uit van het gebundelde budget BUIG (zie tabel 2.2). Hieruit worden de bijstanduitkeringen betaald. Het werkdeel maakt onderdeel uit van het participatiebudget (zie tabel 2.7). Hieruit wordt de re-integratieondersteuning betaald.

Budgettaire ontwikkelingen

Ten opzichte van de begroting 2013 zijn de uitgaven aan het WWB-inkomensdeel € 355 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. De uitgaven zijn aangepast voor de doorwerking van de gestegen lonen en prijzen (€ 239 miljoen). Daarnaast heeft de tegenvallende economische ontwikkeling tot meer bijstandsuitkeringen geleid (€ 116 miljoen).

Beleidsrelevante kerncijfers

Het volume van de WWB is onder invloed van de tegenvallende economische ontwikkeling verder opgelopen.

Tabel 2.3 Kerncijfers WWB1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume WWB (x 1.000 huishoudens, jaargemiddelde)	315	319	343
Volume WWB (x 1.000 huishoudens, ultimo)	316	325	354
– waarvan verblijfsduur < 1 jaar2	76	70	89
– waarvan verblijfsduur 1–5 jaar2	123	138	153
– waarvan verblijfsduur > 5 jaar2	117	118	112
Instroom WWB (x1 .000)	122	116	1113
Uitstroom WWB (x1 .000)	110	104	903

Handhaving

De realisatie in 2013 wijkt sterk af van 2011 en 2012. Vanwege de inwerkingtreding van de nieuwe Fraudewet per 1 januari 2013 is de wijze van meten door het CBS gewijzigd. De cijfers in 2013 zijn daarom niet te vergelijken met de cijfers van 2012 en eerder.

Tabel 2.4 Kerncijfers WWB (fraude en handhaving)1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	13	16	25
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	67	66	73

Wetten inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) en gewezen zelfstandigen (IOAZ)

De IOAW-uitkering is een aanvulling op het (gezins)inkomen tot bijstandniveau voor oudere werkloze werknemers. Vermogen, zoals een eigen huis of spaargeld, blijft buiten beschouwing. Werkloze ouderen, die vaak spaargeld en/of vermogen in een eigen huis hebben, hoeven hierdoor geen beroep te doen op de WWB en dus ook hun eigen vermogen niet aan te spreken.

De IOAZ is een uitkering voor ouderen die noodgedwongen zijn gestopt met hun werk als zelfstandige omdat de inkomsten daaruit onvoldoende zijn. De IOAZ-uitkering vult het (gezins)inkomen aan tot het bijstandsniveau. In de IOAZ wordt rekening gehouden met de bijzondere positie van zelfstandigen en hun (bedrijfs)vermogen.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven aan de IOAW en IOAZ zijn € 43 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de oplopende werkloosheid en het daaruit volgende toegenomen beroep (€ 40 miljoen) op deze wetten (zie onderstaande tabel). De uitgaven zijn verder toegenomen als gevolg van de aanpassing van de uitkeringen aan loon- en prijsstijging (€ 2 miljoen).

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 2.5 Kerncijfers IOAW en IOAZ1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume IOAW (x 1.000 huishoudens, jaargemiddelde)	10	10	13
Volume IOAZ (x 1.000 huishoudens, jaargemiddelde)	1,4	1,4	1,5

A2. Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz 2004)

Startende ondernemers en gevestigde zelfstandigen kunnen – onder voorwaarden – voor financiële ondersteuning een beroep doen op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004. Met dit besluit wordt beoogd kansrijke vanuit een uitkering startende ondernemers en zelfstandigen met tijdelijke financiële moeilijkheden in staat te stellen hun werkzaamheden te starten dan wel voort te zetten. De bijstand kan worden verstrekt als krediet voor bedrijfskapitaal of voor gevestigde ondernemers om te voorzien in de kosten van levensonderhoud.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven zijn ruim € 3 miljoen hoger dan eerder begroot. Dit is voornamelijk het gevolg van het toegenomen beroep op bijstand in de kosten van levensonderhoud als gevolg van de tegenvallende economische ontwikkeling.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 2.6 Kerncijfers Bbz1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume Bbz (x 1.000 huishoudens, jaargemiddelde)	3,6	3,6	3,9

A3. Participatiebudget

In het Participatiebudget zijn het re-integratiebudget (SZW), het budget voor inburgering (BZK) en het budget voor volwasseneneducatie (OCW) samengevoegd. Met de overkomst van de inburgeringmiddelen van BZK naar SZW per 2013 zijn deze middelen als SZW-middelen in onderstaande tabel opgenomen. 2013 is tevens het laatste jaar waarvoor er inburgeringmiddelen zijn toegekend. Het Participatiebudget wordt jaarlijks volgens een objectieve verdeelsystematiek over de gemeenten verdeeld.

Tabel 2.7 Extracomptabel overzicht participatiebudget (x € 1.000)

	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Participatiebudget	1.758.438	1.895.596	1.698.565	994.553	865.936	861.143	4.793
Re-integratie SZW	1.530.089	1.442.555	1.335.901	722.944	812.583	807.860	4.723
BZK	103.960	302.608	246.813	160.005	0	0	0
OCW	124.389	150.433	115.851	111.604	53.353	53.283	70

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven participatiebudget zijn nagenoeg gerealiseerd zoals begroot.

Beleidsrelevante kerncijfers

De terugloop in het aantal beëindigde en lopende trajecten weerspiegelt het afnemende participatiebudget.

Tabel 2.8 Kerncijfers re-integratie (x 1.000)

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Trajecten beëindigd in verslagperiode1	108	106	–
Trajecten lopend aan einde verslagperiode1	228	207	–
Aantal door bijstandsontvangers/niet-uitkeringsgerechtigden gestarte banen na re-integratie2	68	56	283

A4. Wet sociale werkvoorziening (Wsw)

De Wsw heeft tot doel het scheppen van aangepaste werkgelegenheid voor personen die wel graag willen werken, maar dit niet onder normale arbeidsomstandigheden kunnen doen. De Wsw biedt zowel de mogelijkheid tot werken in een beschutte omgeving als tot begeleid werken bij reguliere werkgevers.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven van de Wsw zijn nagenoeg gerealiseerd zoals begroot.

Beleidsrelevante kerncijfers

Er worden vooruitlopend op de Participatiewet steeds minder nieuwe indicaties afgegeven. Dit resulteert in een afname van de wachtlijst en een toenemende gemiddelde verblijfsduur op de wachtlijst.

Tabel 2.9 Kerncijfers Wsw1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Werknemersbestand (aantal personen x 1.000 per ultimo)	102	102	102
Wachtlijst (aantal personen x 1.000 per ultimo)	21	16	13
Gemiddelde verblijfsduur op de wachtlijst ultimo kalenderjaar (maanden)	18	23	24
Aantal detacheringen als percentage van het totaal aantal arbeidsplaatsen (%)	24	27	30
Aantal gerealiseerde plaatsen in begeleid werken als percentage van het totaal aantal arbeidsplaatsen (%)	6,1	6,2	6,2

A5. Toeslagenwet

De Toeslagenwet (TW) vult sociale verzekeringsuitkeringen aan tot het relevante sociaal minimum als het totale inkomen (excl. TW-uitkering) van de uitkeringsgerechtigde en diens eventuele partner daaronder ligt.

Budgettaire ontwikkelingen

De TW-uitgaven worden vooral bepaald door volumeontwikkelingen in de moederwetten. De gerealiseerde uitgaven zijn € 142 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit is onder meer het gevolg van het hoger dan aanvankelijk geraamde aantal werkloosheidsuitkeringen en de doorwerking daarvan op de TW. Daarnaast is de realisatie hoger uitgekomen, omdat in de begroting 2013 abusievelijk geen rekening is gehouden met de doorwerking op de uitgaven TW van het stijgend aantal WIA-uitkeringen (maar wel met het afnemend aantal WAO-gerechtigden). WIA-gerechtigden maken vaker aanspraak op TW-aanvulling dan WAO-gerechtigden. Verder zijn de TW-uitgaven € 8 miljoen hoger in verband met aanpassing voor gestegen lonen en prijzen. Ten slotte is er in 2013 sprake van een nabetaling op de afrekening over 2012 ter hoogte van € 12 miljoen.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het gemiddeld jaarvolume van de TW is in 2013 met 10.000 uitkeringsjaren gestegen. De toename is voor een belangrijk deel het gevolg van het hoger dan verwachte aantal WW-uitkeringen en de doorwerking hiervan op de TW.

De gemiddelde toeslag is in 2013 met bijna 10% toegenomen. Dit is vooral het gevolg van een relatieve verschuiving van het aantal toeslagen op de (gemiddeld) lagere WW-uitkeringen ten opzichte van de WIA/WAO-uitkeringen, waardoor de gemiddelde toeslag hoger is.

Tabel 2.10 Kerncijfers TW1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Gemiddeld jaarvolume TW (x 1.000 uitkeringsjaren)	185	189	199
Gemiddelde toeslag per jaar (x € 1)	2.297	2.560	2.710

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling is in 2013 toegenomen. Het totale benadelingsbedrag is bijna verdubbeld, doordat het UWV meer overtredingen heeft vastgesteld met een relatief hoog schadebedrag.

Tabel 2.11 Kerncijfers TW (fraude en handhaving)1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	2,3	2,0	2,5
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	5,2	4,8	9,1

A6. Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen

Ouderen met een onvolledig AOW-pensioen kunnen recht hebben op bijstand. Deze bijstand heet Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen (AIO) en kan worden aangevraagd bij de SVB.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie van de uitgaven aan AIO is € 8 miljoen lager dan begroot. Dit is het saldo van een nabetaling van € 10,5 miljoen op een herziene afrekening over 2010 en voor bijna € 19 miljoen het gevolg van een gemiddeld lagere aanvulling dan eerder geraamd. Deze lagere aanvulling is het gevolg van de stijging van de fiscale ouderenkorting in 2013. Hierdoor steeg de netto AOW-uitkering, waardoor AIO-gerechtigden minder aanvulling nodig hadden.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het volume aanvullingen is stabiel, terwijl het volume AOW-gerechtigden stijgt. Daaruit volgt dat relatief minder mensen een beroep doen op de AIO.

Tabel 2.12 Kerncijfers AIO1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Jaarvolume AIO (jaargemiddelde, x 1 000 huishoudens)	40	40	40

A7. Bijstand Buitenland

Verlening van bijstand aan een in het buitenland gevestigde Nederlander wordt alleen nog voortgezet ingeval het recht op uitkering vóór 1 januari 1996 is vastgesteld. Sinds 1996 zijn er dus geen nieuwe rechthebbenden.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven zijn gerealiseerd zoals begroot.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 2.13 Kerncijfers Bijstand Buitenland1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume bijstand buitenland (x 1.000)	0,2	0,2	0,2

A8. Onderstand en re-integratie Caribisch Nederland

De overheid biedt aan inwoners van Caribisch Nederland inkomensondersteuning op grond van de Onderstand en waar nodig re-integratieondersteuning.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie van de uitgaven Onderstand ligt in lijn met de begroting.

Tijdens de begrotingsuitvoering is het voor re-integratie Caribisch Nederland begrote bedrag van € 0,26 miljoen geheel overgeboekt naar het BES-fonds (Ministerie van BZK), waarop de feitelijke uitgaven worden verantwoord.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 2.14 Kerncijfers Caribisch Nederland1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume Onderstand Caribisch Nederland (x 1.000 huishoudens)	0,3	0,3	0,3

B. Garanties

Vanaf het jaarverslag 2013 worden de garanties afzonderlijk weergegeven. Dit betreffen garantstellingen voor de borgstellingregeling, waarvoor de geleden schade voor rekening van SZW is gekomen. Deze uitgaven van € 0,9 miljoen waren eerder begroot onder Opdrachten.

C Subsidies

De begrotingsmiddelen voor subsidies waren begroot onder Opdrachten. Afhankelijk van de toe te kennen subsidieaanvragen zijn de benodigde middelen van € 4,4 miljoen overgeboekt vanuit Opdrachten. De subsidies zijn vooral verleend in het kader van de implementatie van de Participatiewet (Divosa, Cedris), de Quotumregeling (AWVN) en schuldhulpbeleid (Nvvk, Humanitas, Leergeld).

D. Opdrachten

Omdat er bij de opstelling van de begroting 2013 nog veel onduidelijkheid bestond over de allocatie en de vorm van een aantal voorgenomen uitgaven is er voor gekozen deze in gezamenlijkheid op te nemen onder Opdrachten. In de loop van de uitvoering van het begrotingsjaar is dit aangepast. Vanuit dit budget zijn middelen overgeboekt naar de beleidsinstrumenten Garanties (€ 0,9 miljoen) en Subsidies (€ 4,4 miljoen). Verder zijn er drie bedragen overgeboekt naar artikel 11, namelijk voor de werkgeversdienstverlening op de werkpleinen (€ 5,7 miljoen), voor de werkgeversaanpak Wajong (€ 1,9 miljoen) en voor de overstapmogelijkheid van de oude Wajong naar de nieuwe Wajong (€ 1 miljoen). Voorts is aan de 35 arbeidsmarktregio’s middels een overboeking naar het Gemeentefonds € 3,5 miljoen beschikbaar gesteld als tegemoetkoming in de voorbereidingskosten van het nieuwe ESF-programma 2014–2020. Ten slotte is € 1,3 miljoen vrijgevallen op de implementatiekosten van de Participatiewet doordat voorbereidingsactiviteiten zijn doorgeschoven naar 2014.

E. Bekostiging

De uitgaven zijn gerealiseerd zoals begroot.

F. Ontvangsten

3. Arbeidsongeschiktheid

De overheid verzekert werknemers tegen de inkomensgevolgen van arbeidsongeschiktheid en stimuleert hen aan het werk te blijven of het werk te hervatten.

De overheid vindt dat werknemers die loon derven als gevolg van arbeidsongeschiktheid verzekerd moeten zijn van een redelijk inkomen. Daarom zijn werknemers verplicht verzekerd op grond van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Deze wet heeft de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) vervangen en geldt voor mensen die op of na 1 januari 2004 door ziekte of gebrek arbeidsongeschikt zijn geworden.

Op grond van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ) waren ondernemers verplicht verzekerd tegen de inkomensgevolgen van arbeidsongeschiktheid. De WAZ is per 1 augustus 2004 ingetrokken, maar geldt nog wel voor zelfstandigen die op dat moment een uitkering ontvingen.

Als het totale inkomen van de uitkeringsgerechtigde WIA, WAO of WAZ en diens eventuele partner onder het sociaal minimum ligt, kan de uitkeringsgerechtigde een toeslag ontvangen tot dat sociaal minimum op grond van de Toeslagenwet (TW), zie beleidsartikel 2.

De overheid stimuleert met behulp van financiële prikkels voor zowel werknemers als werkgevers dat gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers aan het werk blijven of weer aan het werk gaan. Daarnaast biedt de overheid gerichte re-integratieondersteuning aan gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers die ondersteuning nodig hebben. De overheid kent daarbij een groot belang toe aan de eigen verantwoordelijkheid en het meewerken aan re-integratie door de gedeeltelijk arbeidsgeschikte.

Aan werknemers in Caribisch Nederland wordt met de Ongevallenverzekering (OV) een inkomensvoorziening geboden in geval van arbeidsongeschiktheid door een bedrijfsongeval.

De Minister stimuleert aan het werk blijven of het werk hervatten met een bijdrage voor re-integratieinspanningen aan het UWV. De Minister financiert de inkomensondersteuning met begrotingsgefinancierde uitkeringsregelingen. Bij de premiegefinancierde uitkeringsregelingen regisseert de Minister. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen van de onderscheiden regelingen;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door het UWV;

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

Het in de begroting 2013 voorgenomen beleid voor 2013 heeft doorgang gevonden.

In aanvulling op het voorgenomen beleid is besloten met terugwerkende kracht een bedrag ter hoogte van de tegemoetkoming arbeidsongeschikten toe te kennen aan personen met een Nederlandse arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA, WAO, WAZ of Wajong) woonachtig in het buitenland. Daarnaast wordt de ao-tegemoetkoming vanaf 2014 exporteerbaar gemaakt. Hiertoe is besloten om het financiële risico als gevolg van rechtsprocedures over het niet exporteren van de tegemoetkoming niet verder te laten oplopen. De structurele budgettaire overschrijding die ontstaat door het exporteren van de ao-tegemoetkoming is opgelost door het bedrag van de ao-tegemoetkoming van netto € 350,– per jaar met ingang van 1 juli 2013 generiek te korten. De ao-tegemoetkoming is aangepast naar netto € 342,– per jaar.

In 2013 zijn twee beleidsevaluaties naar de Tweede Kamer gestuurd.

• • Op 7 juni is het rapport «Ontwikkeling hybride financiering WGA» aan de Tweede Kamer aangeboden 24. Uit het onderzoek blijkt dat het stelsel van hybride financiering zich tot en met 2012 stabiel heeft ontwikkeld. De publieke en de private verzekeraars leveren vergelijkbare prestaties. Er zijn signalen dat private verzekeraars financiële risico’s hebben genomen bij het betreden van de markt en dat dit tot verliezen heeft geleid. Dit leidt op dit moment tot een herbezinning van verzekeraars, waarbij zij hun positie op de markt heroverwegen en hun risicomanagement en premiestelling kritisch tegen het licht houden. Monitoring van het hybride stelsel, met haar sterk van elkaar verschillende financieringswijzen, blijft dan ook noodzakelijk.

• • Op 11 juni is het onderzoek «Duurzaam niet-duurzaam» aangeboden aan de Tweede Kamer 25. Het onderzoek laat zien dat de groep werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA) 80–100 naar verwachting ook in de toekomst de grootste groep blijft. Tegelijkertijd blijkt uit het onderzoek dat de groep niet statisch is. Het merendeel van de groep WGA 80–100 blijkt te beschikken over benutbare mogelijkheden. In het sociaal akkoord zijn afspraken gemaakt om de instroom in de WIA verder te beperken. Sociale partners zullen maatregelen nemen die ervoor zorgen dat minder mensen een beroep hoeven te doen op een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Om sociale partners te helpen tot concrete maatregelen te komen zal in 2014 vervolgonderzoek plaatsvinden.

Tabel 3.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 3 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	593	472	121
Uitgaven	0	0	402	562	593	472	121
Inkomensoverdrachten	0	0	402	562	593	472	121
Ongevallenverzekering (Caribisch Nederland)	0	0	402	562	593	472	121
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

Tabel 3.2 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 3 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Uitgaven	9.562.145	9.498.206	9.404.032	9.068.219	9.116.600	9.202.239	– 85.639
Inkomensoverdrachten	9.378.631	9.387.954	9.305.011	8.974.219	9.035.000	8.938.551	96.449
IVA	330.000	474.202	631.000	789.000	964.000	1.000.358	– 36.358
WGA	807.444	1.124.932	1.461.000	1.639.219	1.981.000	1.981.075	– 75
WAO	7.883.187	7.465.814	6.930.000	6.294.000	5.872.000	5.741.565	130.435
WAZ	358.000	323.006	283.011	252.000	218.000	215.553	2.447
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	183.514	110.252	99.021	94.000	81.600	101.698	– 20.098
Re-integratie WIA/WAO/WAZ	183.514	110.252	99.021	94.000	81.600	101.698	– 20.098
Nominaal	0	0	0	0	0	161.990	– 161.990
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

A. Inkomensoverdrachten

A1. Ongevallenverzekering (Caribisch Nederland)

Werknemers in Caribisch Nederland wordt in geval van een bedrijfsongeval een inkomensvoorziening geboden. De uitkering is hierbij gekoppeld aan het laatste loon van de werknemer. De SZW-unit bij de Rijksdienst Caribisch Nederland is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze regeling.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven zijn € 121.000 hoger dan begroot. Deze afwijking wordt verklaard doordat zowel door verbeterde uitvoering als door meer bekendheid bij werkgevers meer arbeidsongevallen worden gerapporteerd.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 3.3 Kerncijfers Ongevallenverzekering (Caribisch Nederland)1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume uitkeringen Ongevallenverzekering (x 1.000)	<0,1	<0,1	<0,1

A2. Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)

De WIA geeft werknemers die na een wachttijd van twee jaar ten minste 35% arbeidsongeschikt zijn, recht op een uitkering. In de WIA staat werk voorop; het accent ligt op wat mensen wel kunnen. Tegelijkertijd is er sprake van inkomensbescherming.

De WIA bestaat uit twee uitkeringsregimes. De Inkomensverzekering voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA) verstrekt een loondervingsuitkering aan werknemers die duurzaam volledig arbeidsongeschikt zijn. Wie nog gedeeltelijk kan werken, dan wel niet duurzaam volledig arbeidsongeschikt is, krijgt een uitkering op basis van de Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA). De WIA wordt uitgevoerd door het UWV.

Wie komt ervoor in aanmerking?

De WIA is van toepassing op mensen die op of na 1 januari 2004 door ziekte of gebrek 35% of meer arbeidsongeschikt zijn geworden. De WIA heeft per 29 december 2005 de WAO vervangen. Werknemers die vóór 1 januari 2004 arbeidsongeschikt zijn geworden als gevolg van ziekte of gebrek hebben recht op een WAO-uitkering.

Inkomensvoorziening volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA)

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten IVA komen € 36 miljoen lager uit dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 17 miljoen, in tabel 3.2 onderdeel van de post nominaal) is sprake van een daling met € 53 miljoen. De daling van de uitkeringslasten is met name het gevolg van een lager dan geraamd volume, waardoor de uitkeringslasten met € 54 miljoen zijn gedaald. Zowel de instroom in de IVA als de doorstroom vanuit de WGA zijn lager uitgevallen dan oorspronkelijk begroot. Hierdoor zijn ook de uitgaven aan de ao-tegemoetkoming lager uitgevallen (€ 5 miljoen). Daartegenover staat dat de gemiddelde jaaruitkering juist hoger is uitgevallen dan begroot (€ 6 miljoen).

Beleidsrelevante kerncijfers

De kerncijfers IVA zijn gecombineerd met de kerncijfers WAO in tabel 3.4.

Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA)

Budgettaire ontwikkelingen

De begrote uitgaven WGA zijn bijna gelijk aan de gerealiseerde uitgaven. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 38 miljoen, in tabel 3.2 onderdeel van de post nominaal) is sprake van een daling met € 38 miljoen, hetgeen onder andere toe te schrijven is aan een lagere instroom in de WGA dan oorspronkelijk geraamd. De uitgaven aan de ao-tegemoetkoming zijn € 6 miljoen hoger uitgevallen dan begroot, hetgeen onder andere toe te schrijven is aan het met terugwerkende kracht toekennen van de tegemoetkoming aan personen met een Nederlandse arbeidsongeschiktheidsuitkering woonachtig in het buitenland.

Beleidsrelevante kerncijfers

De kerncijfers WGA zijn gecombineerd met de kerncijfers WAO in tabel 3.4.

A3. Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO)

Werknemers die vóór 1 januari 2004 arbeidsongeschikt zijn geworden als gevolg van ziekte of gebrek hebben recht op een WAO-uitkering. De WAO is per 29 december 2005 vervangen door de WIA. De WIA geldt voor mensen die op of na 1 januari 2004 door ziekte of gebrek arbeidsongeschikt zijn geworden. De WAO blijft gelden voor mensen die op 1 januari 2004 al een WAO-uitkering ontvingen en voor mensen die binnen vijf jaar na het beëindigen van de WAO-uitkering opnieuw arbeidsongeschikt worden door dezelfde oorzaak. Hierdoor worden er nog slechts nieuwe WAO-uitkeringen toegekend bij herleving van een oud recht. De WAO wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De gerealiseerde uitgaven in 2013 komen € 130 miljoen hoger uit dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 103 miljoen, in tabel 3.2 onderdeel van de post nominaal) is sprake van een stijging met € 27 miljoen. De uitgaven aan de ao-tegemoetkoming zijn € 18 miljoen hoger uitgevallen dan begroot, hetgeen onder andere toe te schrijven is aan het met terugwerkende kracht toekennen van de tegemoetkoming aan personen met een Nederlandse arbeidsongeschiktheidsuitkering woonachtig in het buitenland.

Beleidsrelevante kerncijfers

De totale omvang van het bestand WIA en WAO is in 2013 wederom gedaald. Dit komt doordat het aantal WIA-gerechtigden minder snel toeneemt dan dat het aantal WAO-gerechtigden afneemt. De instroom in de WIA ligt in 2013 nagenoeg op hetzelfde niveau als in 2012 en 2011. De uitstroom uit de WIA is gestegen, evenals de doorstroom vanuit de WGA naar de IVA. De groei van de uitstroom en de doorstroom loopt gelijk op met de groei van het WIA-bestand, dat nog jaren in een opbouwfase zit.

Het WAO-volume daalt omdat de WAO een aflopende regeling is. De instroom in de WAO is beperkt tot herlevingen op basis van oud recht. Daar staat een veel grotere uitstroom tegenover die vooral het gevolg is van het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd.

Tabel 3.4 Kerncijfers IVA, WGA en WAO1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
IVA, WGA en WAO
Bestand in uitkeringen (ultimo, x 1.000)	582	568	560
• waarvan IVA	36	43	51
• waarvan WGA	102	119	135
• waarvan WAO	444	406	373
Bestand als percentage van de verzekerde populatie (%)	8,3	8,2	7,9
Instroom in uitkeringen (x 1.000)	41	39	38
• waarvan IVA	7,8	7,32	7,9
• waarvan WGA	30	292	29
• waarvan WAO	3,1	2,32	1,0
Instroomkans (%)	0,6	0,5	0,5
Uitstroom uit uitkeringen (x 1.000)	55	55	47
• waarvan IVA	3,1	3,72	4,2
• waarvan WGA	6,7	7,82	8,5
• waarvan WAO	46	432	35
Doorstroom van WGA naar IVA (x 1.000)	3,2	3,8	5,0
Uitstroomkans WAO + WIA (%)	8,7	8,8	7,8
WGA
Aandeel werkende WGA’ers met resterende verdiencapaciteit (%)	48	46	43

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen is bij de IVA, WGA en WAO ten opzichte van 2012 gelijk gebleven. Het totale benadelingsbedrag is toegenomen doordat het UWV meer overtredingen heeft vastgesteld met een relatief hoog schadebedrag.

Tabel 3.5 Kerncijfers IVA, WGA en WAO (fraude en handhaving)1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	1,5	1,7	1,7
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	8,0	9,2	12,4

A4. Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ)

De WAZ is een verplichte verzekering voor zelfstandigen, beroepsbeoefenaren, directeuren-grootaandeelhouders en meewerkende echtgenoten tegen de inkomensgevolgen van langdurige arbeidsongeschiktheid. De WAZ is op 1 augustus 2004 ingetrokken. Sindsdien kunnen ondernemers zelf bepalen of zij de inkomensrisico’s al dan niet willen afdekken, bijvoorbeeld via een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering. De WAZ blijft gelden voor zelfstandigen die op 1 augustus 2004 een uitkering ontvingen. De WAZ wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De gerealiseerde uitkeringslasten zijn € 2 miljoen hoger uitgevallen dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 4 miljoen, in tabel 3.2 onderdeel van de post nominaal) is sprake van een verlaging met € 2 miljoen. De uitgaven aan de tegemoetkoming arbeidsongeschikten zijn € 1 miljoen hoger uitgekomen dan begroot.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal WAZ-uitkeringen daalt omdat de WAZ een aflopende regeling is.

Tabel 3.6 Kerncijfers WAZ1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Bestand in uitkeringen (ultimo, x 1.000)	26	23	20

B. Bijdrage aan ZBO’s en RWT’s

Re-integratie WIA/WAO/WAZ/ZW

Voor de re-integratie van uitkeringsgerechtigden in de WIA, WAO, WAZ en ZW zet het UWV middelen in voor de inkoop van trajecten en diensten, voorzieningen en loonkostensubsidies. Het UWV beschikt over een taakstellend budget voor de inzet van trajecten en over een taakstellend budget voor de inzet van voorzieningen voor de re-integratieondersteuning van gedeeltelijk arbeidsgeschikten (inclusief jonggehandicapten). Deze budgetten zijn samen met de re-integratiebudgetten Wajong opgenomen in tabel 4.3. Ze worden jaarlijks aan het UWV beschikbaar gesteld en door het UWV verantwoord via de reguliere rapportages.

Budgettaire ontwikkelingen

In 2013 is het re-integratiebudget niet volledig benut (- € 20 miljoen). Dit komt doordat de gemiddelde prijs per ingekocht traject is gedaald. Daarnaast speelt ook dat door de tegenvallende economische ontwikkeling minder mensen met een beperking aan het werk komen, wat leidt tot minder aanvragen voor voorzieningen en dus lagere uitgaven.

4. Jonggehandicapten

De overheid draagt zorg voor arbeidsondersteuning en een inkomensvoorziening voor jonggehandicapten.

De overheid heeft als doel de arbeidsparticipatie van jonggehandicapten te bevorderen. Voor jonggehandicapten die perspectief hebben op het verrichten van arbeid staat het recht op arbeidsondersteuning centraal. Zij komen in de zogeheten werkregeling van de Wet werk en arbeidsondersteuning Jonggehandicapten (Wajong). Met de jonggehandicapte (en eventueel diens ouders) wordt een individueel participatieplan opgesteld, waarin onder andere staat wat de beste manier is om een baan te vinden, welke ondersteuning daarbij beschikbaar is en welke rechten en plichten de jongere heeft. Als onderdeel van de arbeidsondersteuning kunnen zij zo nodig inkomensondersteuning aanvragen. Mensen die als gevolg van ziekte om medische of arbeidskundige redenen geen perspectief hebben op een baan, ook niet met ondersteuning, hebben recht op de uitkeringsregeling Wajong. Voor hen staat inkomensbescherming voorop.

De Minister stimuleert het vinden van werk met een bijdrage voor re-integratieinspanningen aan het UWV en de REA-instituten. De Minister financiert de inkomensondersteuning met de uitkeringsregeling (de Wajong). Hij26 is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen uit hoofde van de Wajong;

• • Het ter beschikking stellen van middelen voor het aan het werk helpen van mensen die arbeidsmogelijkheden hebben;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door het UWV.

In de begroting 2013 waren geen beleidswijzigingen voorzien. In de loop van 2013 is besloten met terugwerkende kracht een bedrag ter hoogte van de tegemoetkoming arbeidsongeschikten toe te kennen aan personen met een Nederlandse arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA, WAO, WAZ of Wajong) woonachtig in het buitenland (zie voor een verdere toelichting de beleidsconclusies bij artikel 3).

In 2013 is de subsidieregeling scholing jonggehandicapten met ernstige scholingsbelemmeringen geëvalueerd. Naar aanleiding van deze evaluatie is de subsidieregeling gecontinueerd met een aantal beperkte wijzigingen zoals scherpere toelatingscriteria.

De uitkeringslasten Wajong zijn € 93 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Zie voor een toelichting op de budgettaire ontwikkeling onderdeel A.

Tabel 4.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 4 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	2.670.218	2.606.167	64.051
Uitgaven	2.496.803	2.797.221	3.309.562	2.465.446	2.670.218	2.606.167	64.051
Inkomensoverdrachten	2.425.710	2.642.160	3.138.036	2.313.856	2.543.218	2.449.963	93.255
Wajong	2.425.710	2.642.160	3.138.036	2.313.856	2.543.218	2.449.963	93.255
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	71.093	155.061	171.526	151.590	127.000	156.204	– 29.204
Re-integratie Wajong	71.093	155.061	171.526	151.590	127.000	156.204	– 29.204
Ontvangsten	1.016	398	15.461	50.542	13.775	0	13.775

A. Inkomensoverdrachten

Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong)

De Wajong biedt inkomensondersteuning aan personen die voor het bereiken van de 18-jarige leeftijd arbeidsgehandicapt zijn geworden en geen arbeidsverleden hebben en aan jongeren die tijdens hun studie arbeidsongeschikt zijn geworden. De Wajong wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De gerealiseerde Wajonguitgaven zijn € 93 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit is voor € 46 miljoen het gevolg van de loon- en prijsbijstelling. De overige € 47 miljoen is grotendeels het gevolg van een hoger dan geraamde instroom en een hogere gemiddelde uitkeringsprijs. Deze gemiddelde prijs is gestegen vanwege een lager aantal werkende Wajongers. Als mensen in de Wajong werken, krijgen ze meestal een aanvullende uitkering die lager is dan een volledige uitkering of eventueel een nuluitkering vanwege de inkomsten uit werk.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het totale aantal Wajongers is in 2013 opnieuw gestegen. Dit komt doordat de instroom in de Wajong aanzienlijk hoger is dan de uitstroom. De uitstroom ligt op een lager niveau omdat het Wajong-bestand nog relatief jong is, waardoor nog weinig van hen de pensioengerechtigde leeftijd bereiken. Zoals verwacht is het volume «Wajong tot 2010» gedaald. Instroom in deze regeling kan alleen nog als gevolg van herleefde Wajongrechten.

De instroom in de Wajong is in 2013 hoger dan in de afgelopen twee jaren. De verwachting dat de introductie van de nieuwe Wajong met ingang van 2010 een lagere instroom tot gevolg zou hebben, is niet uitgekomen. Een klein deel van de gestegen instroom is het gevolg van een rechterlijke uitspraak waardoor circa 400 mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering ook recht op Wajong bleken te hebben. Deze eenmalige extra instroom heeft geen financiële gevolgen omdat het nuluitkeringen betreft.

Het aandeel werkenden is in 2013 gedaald ten opzichte van 2012. Dit is waarschijnlijk het gevolg van de tegenvallende economische ontwikkeling.

Tabel 4.2 Kerncijfers Wajong1

		Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume Wajong totaal (ultimo, x 1.000 personen)		216	227	239
• waarvan Wajong tot 2010		192	190	187
• waarvan Wajong met ingang van 2010		24	37	52
	o waarvan werkregeling (%)	62	67	71
	o waarvan studieregeling (%)	28	23	20
	o waarvan duurzaam geen arbeidsmogelijkheden (%)	10	9	9
Instroom Wajong totaal (x 1.000 personen)		16	162	18
Uitstroom Wajong totaal (x 1.000 personen)		5,1	5,42	5,5
Aandeel werkenden in de Wajong (%)		25	24	23

B. Bijdrage aan ZBO’s en RWT’s

Re-integratie Wajong

Voor jonggehandicapten is een re-integratiebudget beschikbaar. Dit budget is bestemd voor de inzet van trajecten, voorzieningen en voor de financiering van de REA-instituten. Voor jonggehandicapten met arbeidsmogelijkheden die vallen onder de nieuwe Wajong (vanaf 2010) geldt een re-integratieplicht.

In 2013 is het re-integratiebudget niet volledig benut (- € 29 miljoen). Dit komt doordat de gemiddelde prijs per ingekocht traject is gedaald. Daarnaast speelt ook dat door de tegenvallende economische ontwikkeling minder mensen met een beperking aan het werk komen, wat leidt tot minder aanvragen voor voorzieningen en dus lagere uitgaven.

De middelen voor re-integratie Wajong zoals opgenomen in tabel 4.1 vormen samen met de middelen voor re-integratie WIA/WAO/WAZ/ZW (tabel 3.2) het totale re-integratiebudget waarover het UWV beschikt voor de inzet van trajecten en voorzieningen en voor de financiering van de REA-instituten. Voor wat betreft de onderdelen trajecten en voorzieningen is in tabel 4.3 een overzicht opgenomen.

Tabel 4.3 Overzicht taakstellende budgetten re-integratietrajecten en voorzieningen1 (x € 1.000)

	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Re-integratie trajecten	90.000	109.000	– 19.000
Re-integratie voorzieningen	92.000	134.000	– 42.000

C. Ontvangsten

De ontvangsten betreffen een terugbetaling van het UWV van teveel ontvangen middelen in 2012. Het voorschot dat in 2012 aan het UWV is overgemaakt met betrekking tot de Wajong bleek achteraf € 14 miljoen hoger te zijn dan de uitgaven van het UWV in dat jaar. Dit is in 2013 terugbetaald.

5. Werkloosheid

De overheid beschermt werknemers tegen de financiële gevolgen van werkloosheid.

De overheid biedt werknemers die hun baan verliezen en geheel of gedeeltelijk werkloos worden, bescherming tegen het verlies aan loon als gevolg van werkloosheid. Zij kunnen daardoor bij werkloosheid een beroep doen op een uitkering die voorziet in een tijdelijk loonvervangend inkomen om de periode tussen twee banen te overbruggen. Hiervoor zijn werknemers verplicht verzekerd op grond van de Werkloosheidswet (WW). Werklozen van 60 jaar en ouder komen na afloop van hun WW-uitkering in aanmerking voor een vervolguitkering (IOW). Door middel van instrumenten als bijvoorbeeld de sollicitatieplicht en het passend werkaanbod wordt bijgedragen aan een zo snel mogelijke werkhervatting.

Als het totale inkomen van de uitkeringsgerechtigde WW of IOW en diens eventuele partner onder het sociaal minimum ligt, kan de uitkeringsgerechtigde een toeslag ontvangen tot dat sociaal minimum op grond van de Toeslagenwet (TW), zie beleidsartikel 2.

Inwoners van Caribisch Nederland ontvangen bij ontslag buiten hun toedoen een ontslagvergoeding op grond van de Cessantiawet, te betalen door de werkgever. In geval van faillissement of surseance van betaling neemt de overheid deze verplichting over.

De Minister financiert de inkomensondersteuning met begrotingsgefinancierde uitkeringsregelingen. Bij de premiegefinancierde uitkeringsregelingen regisseert de Minister. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen van de onderscheiden regelingen;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door het UWV;

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

De met het beleid beoogde resultaten zijn gerealiseerd. Van het in de begroting 2013 voorgenomen beleid heeft alleen de invoering van de calamiteitenregeling per september 2013 geen doorgang gevonden, conform een afspraak uit het sociaal akkoord. In aanvulling op het voorgenomen beleid is een tijdelijke compensatieregeling musici en artiesten ingevoerd. Deze regeling heeft voor 2013 in een overgangstermijn voorzien voor de culturele sector in het licht van het vervallen van de uitzonderingen voor musici en artiesten in de WW.

De WW-uitkeringslasten zijn in 2013 ongeveer € 0,6 miljard hoger uitgekomen dan begroot. De uitgaven aan IOW-uitkeringen zijn € 10 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Zie voor een toelichting op de budgettaire ontwikkeling van deze instrumenten de onderdelen A4 en A1.

Tabel 5.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 5 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	15.705	5.122	10.583
Uitgaven	0	1.741	4.800	7.079	15.705	5.122	10.583
Inkomensoverdrachten	0	1.741	4.800	7.079	15.205	5.122	10.083
IOW	0	1.741	4.800	7.000	14.959	4.962	9.997
Cessantiawet (Caribisch Nederland)	0	0	0	79	46	160	– 114
Compensatieregeling musici en artiesten	0	0	0	0	200	0	200
Subsidies	0	0	0	0	500	0	500
Subsidies	0	0	0	0	500	0	500
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

Tabel 5.2 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 5 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Uitgaven	4.525.000	5.214.618	4.629.004	5.314.000	6.811.000	6.219.783	591.217
Inkomensoverdrachten	4.374.000	4.996.618	4.501.000	5.310.000	6.811.000	6.070.333	740.667
WW	4.374.000	4.996.618	4.501.000	5.310.000	6.811.000	6.070.333	740.667
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	151.000	218.000	128.004	4.000	0	0	0
Re-integratie WW	151.000	218.000	128.004	4.000	0	0	0
Nominaal	0	0	0	0	0	149.450	– 149.450
Ontvangsten	170.253	203.000	260.000	299.004	353.000	310.131	42.869
UFO	170.253	203.000	260.000	299.004	353.000	302.833	50.167
Nominaal	0	0	0	0	0	7.298	– 7.298

A. Inkomensoverdrachten

A1. Wet inkomensvoorziening oudere werklozen (IOW)

De IOW geeft werklozen die bij aanvang van de WW-uitkering 60 jaar en ouder zijn, na afloop van hun WW-uitkering recht op een vervolguitkering. Ook gedeeltelijk arbeidsongeschikte ouderen kunnen na hun loongerelateerde WGA-uitkering recht hebben op IOW. De IOW is een tijdelijke regeling die met ingang van 1 december 2009 in werking is getreden. De IOW wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De IOW-uitkeringslasten zijn in 2013 € 10 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Ongeveer € 4 miljoen van deze overschrijding volgt uit een onderschatting van het bestand aan IOW-uitkeringsgerechtigden in de raming ten tijde van het opstellen van de begroting 2013. Het restant van de stijging in uitgaven is het gevolg van de hogere instroom. De instroom in de IOW is vanwege de tegenvallende economische ontwikkeling hoger uitgekomen dan geraamd bij de opstelling van de begroting 2013.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal 60-plussers dat vanwege het bereiken van de maximale duur uitstroomt uit de WW is in 2013 toegenomen. Dit heeft geleid tot een sterke toename van de instroom in de IOW. Het volume verstrekte IOW-uitkeringen is dan ook ongeveer verdubbeld vergeleken met een jaar eerder, tot een totaal van 1.300 uitkeringsjaren in 2013.

Tabel 5.3 Kerncijfers IOW1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume IOW (x 1.000 uitkeringsjaren)	0,5	0,7	1,3

A2. Cessantiawet (Caribisch Nederland)

Inwoners van Caribisch Nederland ontvangen bij ontslag buiten hun toedoen een ontslagvergoeding op grond van de Cessantiawet, te betalen door de werkgever. In geval van faillissement of surseance van betaling neemt de overheid deze verplichting over.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten Cessantiawet zijn € 114.000 lager uitgekomen dan begroot. Bij de uitgaven aan deze regeling kunnen tussen de jaren grote verschillen zitten, afhankelijk van het aantal bedrijven dat failliet is gegaan en het aantal betrokken werknemers.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het volume van de Cessantiawet is beperkt. Specifieke kenmerken van de betrokken werknemers, zoals gemiddeld dienstverband en gemiddeld loon, kunnen dan ook sterk fluctueren en de hoogte van de uitkeringslasten van jaar op jaar beïnvloeden.

Tabel 5.4 Kerncijfers Cessantiawet (Caribisch Nederland)1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume Cessantiawet (x 1.000 personen)	<0,1	<0,1	<0,1

A3. Compensatieregeling musici en artiesten

In 2013 is een tijdelijke compensatieregeling ingesteld voor musici en artiesten naar aanleiding van het vervallen van de uitzonderingen voor deze groepen in de WW. Deze regeling voorziet tot en met ultimo 2013 nog in een ongewijzigde toegang tot de WW voor deze groepen. De compensatieregeling is, in tegenstelling tot de WW zelf, een begrotingsgefinancierde regeling. Deze regeling heeft uiteindelijk geleid tot € 0,2 miljoen aan uitkeringslasten.

A4. Werkloosheidswet (WW)

De WW verzekert werknemers tegen de financiële gevolgen van werkloosheid. Het verlies aan inkomen kan voor een bepaalde periode gedeeltelijk opgevangen worden met een Werkloosheidswetuitkering (WW-uitkering). Hoe lang iemand recht heeft op een WW-uitkering hangt af van het aantal jaren dat iemand heeft gewerkt alvorens werkloos te worden. Het recht op een WW-uitkering bedraagt minimaal 3 en maximaal 38 maanden. Iemand die tien jaar heeft gewerkt heeft bijvoorbeeld tien maanden recht op een WW-uitkering. De WW wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten WW komen ongeveer € 0,6 miljard hoger uit dan begroot. Hierbij wordt in de vergelijking tussen begroting en realisatie rekening gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling van € 0,15 miljard, de post nominaal in tabel 5.2. Door de tegenvallende economische ontwikkeling is de werkloosheid in 2013 meer dan verwacht opgelopen. Als gevolg hiervan is het WW-volume hoger uitgevallen dan geraamd bij de opstelling van de begroting 2013. Dit heeft geleid tot € 1 miljard hogere uitkeringslasten ten opzichte van de begroting. De gemiddelde hoogte van de uitkering is daarentegen lager uitgevallen dan verwacht. Dit heeft tot een daling van uitkeringslasten van € 0,4 miljard geleid.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 5.5 toont enkele kerncijfers voor de WW. Het WW-volume wordt weergegeven in uitkeringsjaren. Dit is het gemiddeld aantal volledige WW-uitkeringen per jaar. Het WW-volume is als gevolg van de tegenvallende economische ontwikkeling ongeveer 50.000 uitkeringsjaren hoger uitgekomen dan geraamd bij de opstelling van de begroting 2013. Het gemiddelde WW-volume lag daarmee in 2013 ruim een kwart hoger dan in 2012. Het aantal nieuwe WW-uitkeringen en het aantal beëindigde WW-uitkeringen zijn hoger uitgekomen dan verwacht. Dit is in lijn met de sterker dan verwachte toename van de werkloosheid.

Tabel 5.5 Kerncijfers WW1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume WW (x 1.000 uitkeringsjaren)	225	262	335
Aantal nieuwe WW-uitkeringen (x 1.000)	414	502	613
Aantal beëindigde WW-uitkeringen (x 1.000)	408	432	516

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling is in vergelijking met 2012 toegenomen. Het totale benadelingbedrag is in sterkere mate gestegen. In 2013 zijn meer overtredingen afgedaan met gemiddeld een hoger schadebedrag per overtreding.

Tabel 5.6 Kerncijfers WW (fraude en handhaving)1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	30	29	31
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	45	35	42

B. Subsidies

In 2013 is € 0,5 miljoen aan subsidie verstrekt, bestemd voor scholing en plaatsing van oudere werklozen27. Dit bedrag is tijdens de begrotingsuitvoering overgeboekt van artikel 99.

C. Ontvangsten

De overheid is eigenrisicodrager voor de WW. Het UWV verhaalt de uitkeringslasten op overheidswerkgevers. Deze lasten staan als ontvangsten op dit artikel van de begroting. Als gevolg van de sterker dan verwachte stijging van de werkloosheid is de realisatie van de ontvangsten € 43 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Hierbij wordt in de vergelijking tussen begroting en realisatie rekening gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling van € 7 miljoen, de post nominaal in tabel 5.2.

6. Ziekte en zwangerschap

De overheid beschermt werknemers tegen de financiële gevolgen van ziekte en zwangerschap.

De overheid vindt dat mensen die ziek worden en waarbij de loonbetalingsverplichting bij ziekte voor de werkgever niet van toepassing is, ook verzekerd moeten zijn van een tijdelijk loonvervangend inkomen. Zij kunnen het verlies aan inkomen daarom voor een periode van twee jaar, gelijk aan de periode van de loondoorbetalingsverplichting, opvangen met een uitkering op grond van de Ziektewet (ZW). Door middel van verzuimbegeleiding en re-integratie stimuleert de overheid deze werknemers om zo snel mogelijk weer aan het werk te gaan.

Ook tijdens de periode van zwangerschaps- en bevallingsverlof voorziet de overheid in tijdelijk loonvervangend inkomen. Op grond van de Wet arbeid en zorg (WAZO) komen zwangere werkneemsters en zelfstandigen in aanmerking voor een uitkering.

Mensen die lijden aan de ziekte maligne mesothelioom door blootstelling aan asbest, kunnen van de overheid een tegemoetkoming of een voorschot op een schadevergoeding ontvangen op grond van de Regeling tegemoetkoming asbestslachtoffers (TAS).

Werknemers in Caribisch Nederland die door ziekte of zwangerschap met loonderving geconfronteerd worden, ontvangen een uitkering (ziekengeld) op grond van de Ziekteverzekering (ZV).

De Minister financiert de inkomensondersteuning met begrotingsgefinancierde uitkeringsregelingen. Bij de premiegefinancierde uitkeringsregelingen regisseert de Minister. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen van de onderscheiden regelingen;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door het UWV en de SVB;

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

Met betrekking tot het wetsvoorstel Modernisering regelingen voor verlof en arbeidstijden heeft op 18 november 2013 een bijeenkomst plaatsgevonden met sociale partners, maatschappelijke organisaties, de wetenschap en andere experts over met name de combinatie van arbeid en zorg. De resultaten hiervan zijn in een brief aan de Tweede Kamer aangeboden28. In de brief zijn aanvullende wettelijke maatregelen op het gebied van arbeid en zorg aangekondigd die het kabinet zal verwerken in een nota van wijziging bij het thans in de Tweede Kamer liggende wetsvoorstel.

In 2013 is de Wet beperking ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid vangnetters29 in werking getreden. Met de in deze wet opgenomen maatregelen, zoals de keuring op algemeen geaccepteerde arbeid na afloop van het eerste ziektejaar, is de activerende werking van de ZW vergroot.

De uitkeringslasten WAZO zijn in 2013 ruim € 100 miljoen lager uitgekomen dan begroot. Zie voor een toelichting op de budgettaire ontwikkeling van de WAZO onderdeel A4.

Tabel 6.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 6 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	6.171	5.164	1.007
Uitgaven	2.836	3.520	4.391	5.458	6.171	5.164	1.007
Inkomensoverdrachten	2.836	3.520	4.391	5.458	6.171	5.164	1.007
TAS	2.836	3.520	3.195	3.773	3.700	3.749	– 49
Ziekteverzekering (Caribisch Nederland)	0	0	1.196	1.685	2.471	1.415	1.056
Ontvangsten	0	0	0	0	301	0	301

Tabel 6.2 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 6 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Uitgaven	2.315.000	2.597.604	2.671.886	2.704.398	2.701.333	2.836.256	– 134.923
Inkomensoverdrachten	2.315.000	2.597.604	2.671.886	2.704.398	2.701.333	2.766.640	– 65.307
ZW	1.222.000	1.511.604	1.551.000	1.594.000	1.612.562	1.570.066	42.496
WAZO	1.093.000	1.086.000	1.120.886	1.110.398	1.088.771	1.196.574	– 107.803
Nominaal	0	0	0	0	0	69.616	– 69.616
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

A. Inkomensoverdrachten

A1. Tegemoetkoming asbestslachtoffers (TAS)

Mensen die lijden aan de ziekte maligne mesothelioom als gevolg van blootstelling aan asbest, kunnen een tegemoetkoming ontvangen op grond van de TAS. Indien zij de ziekte maligne mesothelioom hebben gekregen door te werken met asbest (in dienst van een werkgever) of via werkkleding van een huisgenoot, dan is de (voormalige) werkgever hiervoor aansprakelijk en kunnen zij een schadevergoeding bij de werkgever eisen. Dit kan echter lang duren. Tegelijkertijd is de levensverwachting van mensen met de ziekte maligne mesothelioom vaak erg kort. De TAS heeft tot doel asbestslachtoffers bij leven maatschappelijke erkenning te bieden in de vorm van een tegemoetkoming (vaak uitgekeerd in de vorm van een voorschot). Als de (voormalige) werkgever later alsnog een schadevergoeding betaalt, wordt de tegemoetkoming hiermee verrekend. De TAS wordt uitgevoerd door de SVB.

Budgettaire ontwikkelingen

De gerealiseerde uitkeringslasten komen nagenoeg overeen met de begrote uitkeringslasten.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal toekenningen en terugontvangsten voorschot TAS is stabiel.

Tabel 6.3 Kerncijfers TAS1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal toekenningen voorschot TAS (x 1.000 uitkeringen)	0,4	0,3	0,3
Aantal terugontvangen voorschotten TAS (x 1.000 uitkeringen)	0,2	0,2	0,2
Aantal toekenningen bij leven ten opzichte van totaal aantal toekenningen (%)	87	87	84

A2. Ziekteverzekering (ZV) (Caribisch Nederland)

Werknemers op Caribisch Nederland die door ziekte of zwangerschap met loonderving geconfronteerd worden, ontvangen een uitkering (ziekengeld) op grond van de ZV. De uitkering is gerelateerd aan het loon van de werknemer. De SZW-unit bij de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze regeling in Caribisch Nederland.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven zijn € 1,056 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. De regeling en het uitvoeringsloket van SZW raken steeds beter bekend, waardoor men gemakkelijker tot een aanvraag komt. Dit is ook terug te vinden in een paar grote bedragen van bedrijven die aanvragen hadden opgespaard. In 2013 heeft bovendien een nabetaling van € 0,2 miljoen plaatsgevonden.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 6.4 Kerncijfers Ziekteverzekering (Caribisch Nederland)1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume Ziekteverzekering (x 1.000 uitkeringen)	0,3	0,2	0,3

A3. Ziektewet (ZW)

De ZW geeft zieke werknemers het recht op een uitkering, als zij geen werkgever meer hebben die in geval van ziekte loon moet doorbetalen. De ZW geldt ook voor een beperkte groep werknemers die wel in dienst is van een werkgever, namelijk werknemers die tijdelijk ongeschikt zijn voor het verrichten van hun werk (wegens arbeidsongeschiktheid als gevolg van zwangerschap en orgaandonatie) en werknemers met een zogenaamde no-riskpolis. De ZW bevat minimumnormen voor re-integratie. De ZW wordt uitgevoerd door het UWV. Voor uitzendkrachten en eindedienstverbanders is het mogelijk voor werkgevers om eigenrisicodrager te worden.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten bestaan uit de uitgaven van het UWV plus een inschatting van de uitgaven van eigenrisicodragers. De uitkeringslasten in 2013 zijn € 42 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 40 miljoen, het ZW-deel binnen de post nominaal in tabel 6.2) is sprake van een stijging van € 2 miljoen.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het gemiddelde ZW-volume is in 2013 met 4.000 afgenomen. Dit is voornamelijk het gevolg van werkgevers in de uitzendbranche die eigenrisicodrager zijn geworden. Ziektegevallen bij deze werkgevers verdwijnen uit het zicht van het UWV. Ook de fors lagere in- en uitstroom wordt hierdoor verklaard. In tegenstelling tot de uitkeringslasten worden volumina bij eigenrisicodragers niet bijgeschat.

Tabel 6.5 Kerncijfers ZW1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume ZW (gemiddeld, x 1.000 uitkeringen)	100	100	96
Instroom ZW (x 1.000 uitkeringen)	273	260	211
Uitstroom ZW (x 1.000 uitkeringen)	373	347	269

Handhaving

Het aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling is gelijk gebleven. Het totale benadelingsbedrag is gestegen. In 2013 zijn er meer overtredingen afgedaan met een relatief hoog schadebedrag per overtreding.

Tabel 6.6 Kerncijfers ZW (fraude en handhaving)1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	2,4	1,6	1,6
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	3,3	2,4	4,0

A4. Wet arbeid en zorg (WAZO)

De WAZO bundelt een aantal wettelijke verlofvormen, zoals het zwangerschaps- en bevallingsverlof, kraamverlof, adoptie- en pleegzorgverlof, ouderschapsverlof en kort- en langdurend zorgverlof. Soms bestaat er recht op (gedeeltelijke) loondoorbetaling of op een uitkering van het UWV (zwangerschaps- en bevallingsuitkering en adoptie- en pleegzorguitkering). De WAZO wordt uitgevoerd door het UWV.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten in 2013 zijn € 108 miljoen lager uitgekomen dan begroot. Indien rekening wordt gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling (€ 30 miljoen, onderdeel van de post nominaal in tabel 6.2) is sprake van een daling met € 138 miljoen. De daling van de uitgaven wordt enerzijds veroorzaakt door een daling van het aantal uitkeringen vanwege het lagere aantal geboorten. Anderzijds dalen de uitgaven door een lagere uitkering omdat het bruto salaris van vrouwen die een uitkering ontvangen niet – zoals verwacht was – is gestegen maar is gedaald.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal uitkeringen op grond van zwangerschaps- en bevallingsverlof is achtergebleven bij de raming. Dit komt omdat het aantal geboorten in 2013 5.000 lager is uitgekomen dan in 2012. Aangenomen wordt dat dit samenhangt met uitstel van geboorten door de tegenvallende economische ontwikkeling31. Door deze daling is ook het aantal zwangerschaps- en bevallingsverlofuitkeringen in vergelijking met 2012 gedaald.

Tabel 6.7 Kerncijfers WAZO1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume zwangerschap- en bevallingsverlofuitkering (x 1.000)	144	144	142
Aantal toekenningen werknemers (x 1.000)	136	134	133
Aantal toekenningen zelfstandigen (x 1.000)	7,6	9,9	8,8

B. Ontvangsten

De ontvangsten van € 0,3 miljoen betreffen afrekeningen van vòòr 2013 verstrekte voorschotten in het kader van de TAS.

7. Kinderopvang

De overheid biedt financiële ondersteuning aan werkende ouders voor kinderopvang en bevordert de kwaliteit van kinderopvang.

De overheid hecht aan goede en financieel toegankelijke kinderopvang, zodat ouders arbeid en zorg kunnen combineren en kinderen goed toegerust zijn op het primair onderwijs. Voor de bevordering van de arbeidsparticipatie is het belangrijk dat ouders van jonge kinderen actief blijven op de arbeidsmarkt.

Om de kwaliteit van kinderopvang te bevorderen heeft de overheid in de Wet kinderopvang vastgesteld aan welke eisen de kinderopvangbedrijven moeten voldoen. Hiernaast steunt de Minister via subsidies projecten ter verbetering van de kwaliteit van kinderopvang. Dit om ervoor te zorgen dat ouders hun kind naar een kinderopvangbedrijf kunnen sturen dat van goede kwaliteit is. De kinderopvangondernemers zijn verantwoordelijk voor het goed functioneren van de kinderopvang in hun bedrijf. Ouders hebben een eigen verantwoordelijkheid bij de keuze voor een kinderopvangbedrijf en kunnen hun invloed uitoefenen onder andere via de (voor de ondernemer verplichte) oudercommissies.

De Minister regisseert met wet- en regelgeving het stelsel, financiert met de kinderopvangtoeslag (KOT) het gebruik van kinderopvang en stimuleert met subsidies de bevordering van de kwaliteit van kinderopvang. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • Het vaststellen van de hoogte van de kinderopvangtoeslag en de voorwaarden waaronder deze wordt toegekend;

• • Het ter beschikking stellen van middelen aan gemeenten via het Gemeentefonds ter financiering van toezicht en handhaving op de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk;

• • Het borgen van de kwaliteit van toezicht en handhaving;

• • Het bevorderen van de kwaliteit van de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk.

De Minister van Financiën is verantwoordelijk voor de sturing en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering van de kinderopvangtoeslag door de Belastingdienst.

De bij begroting 2013 aangekondigde beleidswijzigingen zijn in 2013 doorgevoerd. In de uitvoering en bij de beoogde resultaten hebben zich geen bijzonderheden voorgedaan.

Op het terrein van de kwaliteit is met ingang van 1 maart 2013 gestart met continue screening van medewerkers in de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk. De eerste ervaringen met continue screening zijn in november 2013 met de Tweede Kamer gedeeld. Op basis van de eerste resultaten is geconstateerd dat continue screening daadwerkelijk doet wat ermee was beoogd32. Continue screening draagt, net zoals de nulmeting en de meldplicht, bij aan een veiligere omgeving en is daarmee noodzakelijk gebleken om de kwetsbare groep kinderen in de kinderopvang te beschermen. In de periode van 1 maart tot 1 november 2013 zijn via continue screening 60 personen uit de kinderopvang geweerd en via de nulmeting zijn nog eens 31 personen uit de kinderopvang geweerd. Ten aanzien van de meldplicht zijn 32 meldingen binnengekomen bij vertrouwensinspecteurs.

Om misbruik en oneigenlijk gebruik van toeslagen tegen te gaan is sinds 2012 de termijn waarop met terugwerkende kracht kinderopvangtoeslag kan worden aangevraagd beperkt tot de lopende maand en de maand daaraan voorafgaand. Ondanks dat hierover eind 2011 uitgebreid was gecommuniceerd, bleek begin 2013 dat een grote groep ouders hier niet van op de hoogte was. Daarom is besloten deze fraudemaatregel in 2012 en 2013 tijdelijk buiten werking te stellen.

Met ingang van 1 januari 2014 is de maatregel weer van kracht, waarbij de aanvraagtermijn waarop met terugwerkende kracht kinderopvangtoeslag kan worden aangevraagd is verlengd naar de lopende maand en drie maanden daaraan voorafgaand.

De uitgaven aan kinderopvangtoeslag zijn in 2013 € 370 miljoen lager uitgevallen dan begroot. Zie voor een toelichting op de budgettaire ontwikkeling van dit instrument onderdeel A.

Tabel 7.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 7 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	2.327.501	2.710.458	– 382.957
Uitgaven	0	0	3.208.977	2.723.087	2.331.576	2.710.970	– 379.394
Inkomensoverdrachten	0	0	3.178.720	2.706.733	2.321.822	2.691.731	– 369.909
Kinderopvangtoeslag	0	0	3.178.720	2.706.733	2.321.822	2.691.731	– 369.909
Subsidies	0	0	15.881	8.492	1.864	7.668	– 5.804
Subsidies	0	0	15.881	8.492	1.864	7.668	– 5.804
Opdrachten	0	0	14.376	7.862	7.890	11.571	– 3.681
Opdrachten	0	0	14.376	7.862	7.890	11.571	– 3.681
Ontvangsten	0	0	1.117.076	1.421.325	1.486.635	1.427.015	59.620
Ontvangsten algemeen	0	0	408.345	402.805	415.375	339.187	76.188
Werkgeversbijdrage kinderopvang	0	0	708.731	1.018.520	1.071.260	1.087.828	– 16.568

A. Inkomensoverdrachten

Kinderopvangtoeslag (KOT)

Ouders die betaalde arbeid verrichten en ouders die tot een doelgroep behoren, zoals omschreven in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen, ontvangen een inkomensafhankelijke bijdrage in de kosten van kinderopvang: de kinderopvangtoeslag. Hierbij geldt de voorwaarde dat zij hun kinderen naar een kinderopvanginstelling of gastouder brengen die voldoet aan de eisen van de Wet kinderopvang. De KOT wordt uitgevoerd door Belastingdienst/Toeslagen. De SVB is verantwoordelijk voor de uitvoering van de KOT in het buitenland.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven aan de KOT zijn in 2013 € 370 miljoen lager uitgekomen dan in de begroting 2013 was voorzien. Op basis van uitvoeringsinformatie over geheel 2013 zijn de uitgaven aan kinderopvangtoeslag twee maal naar beneden bijgesteld33. De tegenvallende economische ontwikkeling in 2013 met een oplopende werkloosheid en een daling van het aantal kinderen leiden tot een dalend gebruik van kinderopvang. Daarnaast passen ouders, als gevolg van een stapeling van maatregelen die beogen de uitgaven aan kinderopvang te verlagen, het gebruik van kinderopvang eerder en sterker aan dan aanvankelijk verondersteld werd.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het totaal aantal huishoudens met kinderopvangtoeslag is in 2013 met 33.000 huishoudens (7%) gedaald. Bij huishoudens met een inkomen tot anderhalf maal modaal is sprake van een daling van 23.000 huishoudens (13%). Deze daling betreft voornamelijk het gebruik van dagopvang. Het percentage kinderen tot 4 jaar met kinderopvangtoeslag is in 2013 met 5 procentpunt gedaald ten opzichte van 2012. Hieraan kunnen meerdere oorzaken ten grondslag liggen, zoals ook bij de budgettaire ontwikkelingen beschreven. Bovendien kan een deel van de daling verklaard worden door het afschaffen van de vaste voet, waardoor inkomens vanaf € 118.189 voor het eerste kind in 2013 geen toeslag ontvingen. Het percentage kinderen in de basisschoolleeftijd met kinderopvangtoeslag is in 2013 met 2 procentpunt gedaald ten opzichte van 2012. De ouderbijdrage per kind is omhoog gegaan, vooral voor eerste kinderen bij een gezinsinkomen van drie maal modaal. Dit wordt met name verklaard door de afbouw van de vaste voet.

Tabel 7.2 Kerncijfers kinderopvang, gebruik en ouderbijdrage1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal huishoudens dat gebruik maakt van kinderopvangtoeslag (x 1.000)	475	458	425
Aantal huishoudens tot anderhalf modaal dat gebruik maakt van kinderopvangtoeslag (x 1.000)	186	181	158
Aantal kinderen met kinderopvangtoeslag (x 1.000)	738	709	6362
% kinderen 0–4 jaar met kinderopvangtoeslag	52	48	43
% kinderen 4–12 jaar met kinderopvangtoeslag	23	23	21
Ouderbijdrage eerste kind in € per uur voor gezinsinkomen:3
130% Wml	0,71	0,82	0,91
1 1/2 x modaal	1,65	1,91	2,12
3 x modaal	4,13	4,24	5,24
Ouderbijdrage volgend kind in € per uur voor gezinsinkomen:3
130% Wml	0,26	0,45	0,46
1 1/2 x modaal	0,39	0,78	0,79
3 x modaal	0,63	1,42	1,45

Tabel 7.3 Kerncijfers kinderopvang1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Wettelijke maximum uurprijs (€) in:
Dagopvang	6,36	6,36	6,46
Buitenschoolse opvang	5,93	5,93	6,02
Gastouderopvang	5,09	5,09	5,17
Aandeel bijdragen sectoren (in %): Overheid	52	32	20
Werkgevers	21	35	40
Ouders	27	33	40

B. Subsidies

C. Opdrachten

D. Ontvangsten

De ontvangsten bestaan uit twee componenten, te weten de ontvangsten algemeen en de werkgeversbijdrage. De ontvangsten algemeen zijn € 76 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit wordt verklaard door meer terugvorderingen dan geraamd over voorgaande jaren. Daarnaast leidt een lagere vaststelling van de subsidieregeling, die door Bureau Kwaliteit Kinderopvang is uitgevoerd, tot extra ontvangsten van € 4 miljoen. De gerealiseerde werkgeversbijdrage is € 17 miljoen lager dan begroot.

8. Oudedagsvoorziening

De overheid biedt een basisinkomen aan personen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt en stimuleert de opbouw van en waarborgt de aanvullende arbeidspensioenen.

De overheid vindt dat iedere gepensioneerde minimaal een basisinkomen dient te hebben. Daarom verschaft zij een basispensioen (AOW) aan diegenen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt. Dit is de eerste pijler van het Nederlandse pensioenstelsel. Daarnaast bevordert de overheid het opbouwen van toekomstbestendige aanvullende pensioenen, zodat werknemers na hun pensionering niet te maken krijgen met een grote inkomensachteruitgang. Momenteel bouwt ruim 90% van de werknemers een aanvullend arbeidspensioen op door verplichte deelname aan pensioenregelingen die werkgevers en werknemers meestal zelf beheren. Met regelgeving en toezicht waarborgt de overheid een zorgvuldig beheer van de ingelegde pensioengelden. Dit betreft de tweede pijler van het Nederlandse pensioenstelsel. In de derde pijler van het pensioenstelsel kunnen mensen naar eigen wens individuele pensioenverzekeringen afsluiten.

De overheid biedt onder voorwaarden een koopkrachttegemoetkoming (MKOB) aan oudere belastingplichtigen ter compensatie van binnenlands koopkrachtverlies als gevolg van beleidsmaatregelen in de fiscale sfeer.

Inwoners van Caribisch Nederland die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt, ontvangen een basispensioen op grond van de Algemene Ouderdomsverzekering (AOV).

De Minister financiert de inkomensondersteuning met begrotingsgefinancierde uitkeringsregelingen. Bij de premiegefinancierde uitkeringsregelingen en de aanvullende arbeidspensioenen regisseert de Minister. Hij34 is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen van de onderscheiden regelingen voor zover de overheid hier zelf verantwoordelijkheid voor draagt;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door de SVB;

• • De vormgeving van het toezicht met betrekking tot de arbeidspensioenen door De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM);

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

Tabel 8.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 8 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	1.262.819	978.574	284.245
Uitgaven	0	0	636.954	1.138.684	1.262.819	988.574	274.245
Inkomensoverdrachten	0	0	636.954	1.138.684	1.262.536	988.274	274.262
MKOB	0	0	624.200	1.123.204	1.213.849	942.092	271.757
AOV incl. tegemoetkoming	0	0	12.754	15.480	15.537	16.182	– 645
(Caribisch Nederland)
Overbruggingsregeling	0	0	0	0	32.500	30.000	2.500
Tegemoetkoming wijziging inkomensbegrip AOW/Anw	0	0	0	0	650	0	650
Opdrachten	0	0	0	0	283	300	– 17
Opdrachten	0	0	0	0	283	300	– 17
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

Tabel 8.2 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 8 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Uitgaven	28.797.296	29.795.390	30.479.000	31.415.000	32.719.000	32.953.304	– 234.304
Inkomensoverdrachten	28.797.296	29.795.390	30.479.000	31.415.000	32.719.000	32.406.707	312.293
AOW	27.580.144	28.617.668	29.995.000	31.415.000	32.719.000	32.406.707	312.293
Tegemoetkoming AOW	1.217.152	1.177.722	484.000	0	0	0	0
Nominaal	0	0	0	0	0	546.597	– 546.597
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

A. Inkomensoverdrachten

A1. Mogelijkheid koopkrachttegemoetkoming oudere belastingplichtigen (MKOB)

De MKOB is op 1 juni 2011 ingevoerd om oudere belastingplichtigen die koopkrachtverminderingen ondervinden als gevolg van beleidsmaatregelen in de fiscale sfeer een compensatie te bieden.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten MKOB zijn in 2013 € 272 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit komt door de incidentele tegenvaller van € 300 miljoen als gevolg van het met terugwerkende kracht invoeren van de Regeling koopkrachttegemoetkoming niet-KOB-gerechtigden met een AOW-pensioen. Ter dekking hiervan is het MKOB-bedrag per 1 juli 2013 verlaagd. De uitkeringslasten MKOB dalen in 2013 met € 67 miljoen als gevolg van deze verlaging van het MKOB-bedrag en doordat het volume van met terugwerkende kracht geëxporteerde uitkeringen lager uitviel dan geraamd. Het resterende verschil is het gevolg van het overhevelen van de loon- en prijsbijstelling en de afrekening over 2012.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal mensen dat recht heeft op MKOB is ten opzichte van 2012 gestegen. Dit komt enerzijds doordat op 1 oktober 2013 de Regeling koopkrachttegemoetkoming niet-KOB-gerechtigden met een AOW-pensioen in werking is getreden en anderzijds doordat er vanwege de vergrijzing en de stijgende levensverwachting meer AOW-gerechtigden zijn.

Tabel 8.3 Kerncijfers MKOB1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume MKOB2 (jaargemiddelde, x 1.000 personen)	2.698	2.787	2.947

A2. Algemene Ouderdomsverzekering (Caribisch Nederland)

Inwoners van Caribisch Nederland die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt ontvangen een ouderdomspensioen op grond van de Algemene ouderdomsverzekering (AOV). Naast het ouderdomspensioen wordt op St. Eustatius en Saba een tegemoetkoming verstrekt die recht doet aan de prijsverschillen tussen de eilanden.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie van de uitgaven aan de AOV ligt in lijn met de begroting.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal personen met een AOV-uitkering is in 2013 licht gestegen.

Tabel 8.4 Kerncijfers AOV1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume AOV (x 1.000 personen)	2,8	3,9	4,0

A3. Overbruggingsregeling (OBR)

De overbruggingsuitkering beoogt voor mensen die op 1 januari 2013 reeds deelnamen aan een VUT- en prepensioenregeling of een vergelijkbare regeling en zich niet hebben kunnen voorbereiden op de voor hen geldende verhoging van de AOW-leeftijd compensatie te bieden voor inkomensverlies tussen het einde van de VUT- of prepensioenregeling en de verhoogde AOW-leeftijd. De OBR is op 1 oktober 2013 met terugwerkende kracht tot 1 januari 2013 ingevoerd.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten OBR waren in 2013 € 2,5 miljoen hoger dan begroot. Ten eerste is het kasritme aangepast aan de verwachte uitgaven. Een deel van de begrote uitgaven in 2013 is doorgeschoven naar latere jaren; dit leidde tot lagere verwachte uitgaven 2013. Het sociaal akkoord leidde tot hogere verwachte uitgaven omdat de doelgroep is uitgebreid43. Tot slot zijn de verwachte uitgaven naar boven bijgesteld op basis van een CBS-onderzoek44 waaruit blijkt dat er in 2013 meer OBR-gerechtigden zijn.

De SVB is volgens genoemde ramingsbijstellingen bevoorschot voor een bedrag ad € 32,5 miljoen. Uit de realisatiecijfers van de SVB blijkt dat de daadwerkelijke uitkeringslasten OBR in 2013 € 4,5 miljoen bedragen. Dit is fors lager dan de raming en bevoorschotting. Dit verschil heeft te maken met het geringe aantal personen dat gebruik heeft gemaakt van de regeling. Het aantal van 6.700 personen dat gebruik heeft gemaakt van de OBR is aanzienlijk lager dan de geraamde 35.800 personen. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat een deel van de doelgroep heeft afgezien van een aanvraag omdat slechts één maand hoeft te worden overbrugd en men reeds op een andere wijze de overbruggingsperiode heeft gefinancierd. Tot slot zijn de werkelijke uitkeringslasten lager dan geraamd omdat de gemiddelde uitkering, die afhankelijk is van inkomen en verzekerde jaren, lager is dan in de raming werd verondersteld.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 8.5 Kerncijfers Overbruggingsregeling1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume Overbruggingsregeling (x 1.000 personen)	–	–	6,7

A4. Tegemoetkoming wijziging inkomensbegrip AOW/Anw

Deze tijdelijke regeling is geïntroduceerd omdat een groep AOW-gerechtigden en Anw-gerechtigden te laat is geïnformeerd over een wijziging in het inkomensbegrip, waardoor ook een Wajong-uitkering als inkomen wordt aangemerkt. Hierdoor werd de uitkering van deze mensen zonder voldoende voorbereidingstijd verlaagd. Om betrokkenen te compenseren is in juni 2013 de tijdelijke regeling Tegemoetkoming wijziging inkomensbegrip AOW/Anw geïntroduceerd. Dit is uit coulanceoverwegingen en bij hoge uitzondering gebeurd.

Budgettaire ontwikkelingen

Alle uitkeringen in het kader van deze regeling zijn in 2013 verstrekt. De uitgaven 2013 bedroegen € 650.000.

A5. Algemene Ouderdomswet (AOW)

De AOW is een volksverzekering en heeft als doel het verschaffen van een basispensioen aan degenen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt. Daarnaast kent de AOW een partnertoeslag voor AOW-gerechtigden van wie de partner jonger is dan de AOW-gerechtigde leeftijd en geen of weinig inkomen heeft. De AOW-leeftijd wordt vanaf 2013 geleidelijk verhoogd. In 2013 is de AOW-leeftijd verhoogd tot 65 jaar en één maand. De AOW-tegemoetkoming is per 1 juni 2011 afgeschaft.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten in 2013 zijn € 234 miljoen lager uitgekomen dan begroot. Hierbij wordt in de vergelijking tussen begroting en realisatie rekening gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling van € 547 miljoen, de post nominaal in tabel 8.2. De uitkeringslasten AOW zijn in 2013 lager dan begroot doordat het aantal alleenstaanden en het aantal gehuwden met toeslag dat in 2013 recht had op AOW lager is uitgevallen dan ten tijde van de begroting 2013 geraamd. Het aantal gehuwden zonder toeslag is daarentegen hoger uitgevallen dan geraamd. Tevens bleek de reservering die was getroffen voor de verwachte stijgende levensverwachting niet nodig. Bovendien is de indexering van de uitkering lager uitgevallen dan verwacht.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal personen met een AOW-uitkering is in 2013, als gevolg van de stijgende levensverwachting en de vergrijzing hoger dan in 2012.

Tabel 8.6 Kerncijfers AOW1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume AOW (x 1.000 personen, jaargemiddelde)	2.953	3.081	3.172
Personen met een onvolledige AOW-uitkering (% van totaal)	18	18	19
Gemiddeld kortingspercentage AOW-uitkering i.v.m. niet verzekerde jaren (%)	48	47	47

Handhaving

De afname van het aantal geconstateerde overtredingen is het gevolg van het gebruik maken van de beschikbare gegevens door onder meer het koppelen van bestanden. Hierdoor kunnen de uitvoeringsorganisaties zoals de SVB zelf een wijziging in het inkomen constateren en verwerken in de administratie. Het aantal fraudegevallen door het niet voldoen aan de inlichtingenplicht voor het doorgeven van inkomen neemt hierdoor af. Door deze afname is ook het totale benadelingsbedrag lager.

Tabel 8.7 Kerncijfers AOW (fraude en handhaving)1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	2,7	3,5	1,3
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	12	12	5,6

B. Opdrachten

In 2013 zijn middelen ingezet voor voorlichting over de verhoging van de AOW-leeftijd.

Aanvullend pensioen is een arbeidsvoorwaarde. Sociale partners zijn verantwoordelijk voor de inhoud en de reikwijdte van pensioenregelingen. De overheid stelt regels vast om te bevorderen dat toezeggingen ook daadwerkelijk worden nagekomen.

Beleidsrelevante kerncijfers

Als kerncijfers zijn het aantal pensioenfondsen opgenomen en het aantal pensioenfondsen met een dekkingsgraad onder de 130%, alsmede de daarbij betrokken deelnemers en gepensioneerden. De maatstaf van 130% is gekozen omdat een dergelijke dekkingsgraad gemiddeld genomen toereikend is om de pensioenverplichtingen na te komen.

Het aantal pensioenfondsen neemt jaarlijks af. Deze daling is vrijwel volledig terug te voeren op ondernemingspensioenfondsen. De kleine omvang van ondernemingspensioenfondsen, in combinatie met de effecten van de opeenvolgende crises lijken daarbij de belangrijkste oorzaak. Handhaven van het pensioenfonds is vaak niet langer efficiënt; het relatieve kostenniveau is in veel gevallen te hoog.

Tabel 8.8 Kerncijfers aanvullende pensioenen1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Totaal aantal pensioenfondsen2	324	305	281
Aantal pensioenfondsen met dekkingsgraad <130%	311	290	263
Aantal bij deze fondsen betrokken deelnemers (x 1.000)	5.481	5.421	5.266
Aantal bij deze fondsen betrokken gepensioneerden (x 1.000)	2.836	2.992	2.897

9. Nabestaanden

De overheid biedt financiële ondersteuning aan nabestaande partners, halfwezen en wezen.

De overheid vindt dat mensen die geconfronteerd zijn met het overlijden van hun partner of ouder(s) en die vanwege leeftijd, de zorg voor een kind of arbeidsongeschiktheid niet (volledig) in een eigen inkomen kunnen voorzien, verzekerd moeten zijn van financiële ondersteuning. Daarom regelt zij op grond van de Algemene nabestaandenwet (Anw) een nabestaandenuitkering voor de overblijvende partner, een halfwezenuitkering ten behoeve van het kind van wie één van beide ouders is overleden, en een wezenuitkering voor kinderen die beide ouders hebben verloren.

Inwoners van Caribisch Nederland die geconfronteerd zijn met het overlijden van hun partner of ouder(s), hebben op grond van de Algemene weduwen- en wezenverzekering (AWW) recht op een uitkering.

De Minister financiert de inkomensondersteuning met begrotingsgefinancierde uitkeringsregelingen. Bij de premiegefinancierde uitkeringsregelingen regisseert de Minister. Hij45 is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de uitkeringen van de onderscheiden regelingen;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door de SVB;

• • De organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

Tabel 9.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 9 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	814	937	– 123
Uitgaven	0	0	679	869	814	937	– 123
Inkomensoverdrachten	0	0	679	869	814	937	– 123
AWW (Caribisch Nederland)	0	0	679	869	814	937	– 123
Opdrachten	0	0	0	0	0	0	0
Opdrachten	0	0	0	0	0	0	0
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

Tabel 9.2 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 9 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Uitgaven	1.170.069	1.085.697	985.433	859.031	724.640	736.077	– 11.437
Inkomensoverdrachten	1.170.069	1.085.697	985.433	859.031	724.640	725.169	– 529
Anw	1.147.398	1.064.744	968.000	843.342	711.461	712.441	– 980
Tegemoetkoming Anw	22.671	20.953	17.433	15.689	13.179	12.728	451
Nominaal	0	0	0	0	0	10.908	– 10.908
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

A. Inkomensoverdrachten

A1. Algemene weduwen- en wezenverzekering (Caribisch Nederland)

Inwoners van Caribisch Nederland die geconfronteerd zijn met het overlijden van hun partner of ouder(s), hebben op grond van de Algemene weduwen- en wezenverzekering (AWW) recht op een uitkering. De SZW-unit bij de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze regeling in Caribisch Nederland.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven zijn € 123.000 lager uitgevallen dan begroot. Dit verschil wordt verklaard door een lager gebruik dan geraamd.

Beleidsrelevante kerncijfers

Tabel 9.3 Kerncijfers AWW Caribisch Nederland1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume AWW (x 1.000 personen)	0,2	0,3	0,3

A2. Algemene nabestaandenwet (Anw)

De Anw is een volksverzekering en regelt bij overlijden een uitkering voor de partner en kinderen. Daarnaast ontvangt iedere Anw-gerechtigde maandelijks de Anw-tegemoetkoming. De Anw wordt door de SVB uitgevoerd.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten in 2013 zijn € 12 miljoen lager uitgevallen dan begroot omdat het aantal Anw-gerechtigden sneller gedaald is dan verwacht. Hierbij wordt in de vergelijking tussen begroting en realisatie rekening gehouden met de ten tijde van de begrotingsopstelling geraamde loon- en prijsbijstelling van € 11 miljoen, de post nominaal in tabel 9.2. De tegemoetkoming Anw kwam nagenoeg overeen met de begrote uitkeringslasten.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal Anw-uitkeringen is in 2013 gedaald. De groep Anw-gerechtigden die voor 1950 geboren is en daar hun recht op Anw aan ontleent, stroomt deels uit vanwege het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd. Het aantal Anw-uitkeringen is verder gedaald door het integreren van de halfwezenuitkering met de nabestaandenuitkering. Deze laatste maatregel is voor bestaande gevallen op 1 oktober 2013 in werking getreden. Het in de onderstaande tabel gerapporteerde cijfer voor het aantal halfwezenuitkeringen betreft een jaargemiddelde.

Tabel 9.4 Kerncijfers Anw1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Volume Anw (x 1.000 uitkeringsjaren)	78	68	54
Volume Anw (jaargemiddelde, x 1.000 personen)	93	81	65
Onderverdeling volume Anw:
Volume nabestaandenuitkering (x 1.000 uitkeringsjaren), ingang recht voor 1 juli 1996	20	16	13
• waarvan nabestaanden- en halfwezenuitkering	0,3	0,2	0,1
• waarvan alleen nabestaandenuitkering	19	16	13
Volume nabestaandenuitkering (x 1.000 uitkeringsjaren), ingang recht na 1 juli 1996	56	50	40
• waarvan nabestaanden- en halfwezenuitkering	9,0	9,0	8,4
• waarvan alleen nabestaandenuitkering	33	27	21
• waarvan alleen halfwezenuitkering	14	14	11
Volume wezenuitkering (x 1.000 uitkeringsjaren)	1,4	1,4	1,4

Handhaving

De afname van het aantal geconstateerde overtredingen is het gevolg van het gebruik maken van de beschikbare gegevens door onder meer het koppelen van bestanden. Hierdoor kunnen de uitvoeringsorganisaties zoals de SVB zelf een wijziging in het inkomen constateren en verwerken in de administratie. Het aantal fraudegevallen door het niet voldoen aan de inlichtingenplicht voor het doorgeven van inkomen neemt hierdoor af. Door deze afname is ook het totale benadelingsbedrag lager.

Tabel 9.5 Kerncijfers Anw (fraude en handhaving)1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	0,6	0,5	0,2
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	5,2	4,1	1,9

10. Tegemoetkoming ouders

De overheid biedt een financiële tegemoetkoming aan ouders of verzorgers voor de kosten van kinderen.

De overheid biedt ouders of verzorgers, voor de kosten voor verzorging en opvoeding van kinderen, een financiële tegemoetkoming op grond van de Algemene kinderbijslagwet (AKW). Gezinnen met een laag of middeninkomen komen daarnaast in aanmerking voor een tegemoetkoming op grond van de Wet op het kindgebonden budget (WKB). Ouders van thuiswonende gehandicapte kinderen kunnen extra financiële steun ontvangen op grond van de regeling Tegemoetkoming ouders van thuiswonende gehandicapte kinderen (TOG) en daar bovenop, voor alleenverdieners, het TOG-kopje.

De Minister financiert de tegemoetkoming met uitkeringsregelingen. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;

• • De vaststelling van het niveau van de tegemoetkoming op grond van de AKW, de WKB en de TOG;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de AKW en de TOG door de SVB.

De Minister van Financiën is verantwoordelijk voor de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de WKB door de Belastingdienst.

In de uitvoering en bij de beoogde resultaten hebben zich geen bijzonderheden voorgedaan.

De AKW is zowel op 1 januari als op 1 juli 2013 niet geïndexeerd49. Laatstgenoemde als eerste onderdeel van de hervorming kindregelingen. De vereenvoudigingen in de AKW als onderdeel van de Wet vereenvoudiging regelingen SVB50 zijn door middel van het amendement Huizing/Vermeij51 uit het wetsvoorstel geschrapt. Enkele van de voorgestelde vereenvoudigingen komen terug in het wetsvoorstel hervorming kindregelingen.

De inkomensgrens waarboven de WKB afgebouwd wordt, is in verband met de Wet Uniformering Loonbegrip met € 2.750 verlaagd naar € 26.147. Het wetsvoorstel stopzetting export AKW en WKB52 is nog in behandeling bij de Eerste Kamer.

Er is een beleidsdoorlichting artikel 1053 uitgevoerd, met als belangrijkste conclusies:

• • Het primaire doel van AKW en de WKB, namelijk ouders in de kosten van kinderen financieel tegemoetkomen, wordt bereikt. Het is aannemelijk dat deze regelingen over het algemeen ook de ontplooiingskansen van kinderen ten goede komen;

• • Alleenstaande ouders in de bijstand ontvangen 90% Wml + kinderbijslag en kindgebonden budget. Hun besteedbaar inkomen ligt hierdoor hoger dan dat van een paar in de bijstand zonder kinderen. Impliciet wordt met die verhouding verondersteld dat de bijkomende kosten voor het eerste kind in een eenoudergezin hoger zijn dan die van de tweede volwassene bij een paar. Geconstateerd is dat dit niet strookt met de behoefte/uitgaven van de onderscheiden leefvormen (aldus onderzoek van het CBS en Nibud);

• • Van de kwalificatieplicht in de AKW op (de aanpak van) het schoolverzuim voor kinderen van 16 en 17 jaar zonder startkwalificatie gaat volgens leerplichtambtenaren vooral een preventieve werking uit. Het curatieve effect van het middel is discutabel genoemd. Op basis van de genoemde preventieve werking en de wens jongeren krachtig te stimuleren een startkwalificatie te behalen, heeft het kabinet besloten de kwalificatieplicht in de AKW te handhaven. Het kabinet gaat met de sector na hoe het instrument beter kan worden benut.

Tabel 10.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 10 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	4.335.531	4.276.554	58.977
Uitgaven	58.909	60.757	4.596.445	4.394.526	4.335.531	4.276.554	58.977
Inkomensoverdrachten	58.909	60.757	4.596.445	4.394.526	4.335.531	4.276.554	58.977
AKW	0	0	3.359.500	3.225.000	3.236.910	3.216.380	20.530
WKB	0	0	1.197.736	1.140.214	1.071.121	1.029.700	41.421
TOG	58.909	60.757	34.109	24.100	23.000	25.262	– 2.262
Kopje TOG	0	0	5.100	5.212	4.500	5.212	– 712
Ontvangsten	828	13.734	230.986	242.847	185.843	154.180	31.663

A. Inkomensoverdrachten

A1. Algemene Kinderbijslag Wet (AKW)

De AKW biedt ouders een inkomensonafhankelijke tegemoetkoming in de kosten die het opvoeden en verzorgen van kinderen met zich mee brengt. De AKW wordt uitgevoerd door de SVB.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitkeringslasten van de AKW komen € 21 miljoen hoger uit dan begroot. Dit komt door een nabetaling van € 11 miljoen aan de SVB over 2012 vanwege een te lage bevoorschotting in dat jaar. Daarnaast is het aantal kinderen minder dan verwacht afgenomen. Vanwege het schrappen van de AKW-onderdelen uit het wetsvoorstel deregulering SVB werd € 3,5 miljoen minder uitgegeven dan begroot.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal gezinnen en het aantal kinderen met kinderbijslag is licht gedaald.

Tabel 10.2 Kerncijfers AKW1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal gezinnen AKW, jaargemiddelden (x 1.000)	1.940	1.936	1.9312
Aantal telkinderen AKW, jaargemiddelden (x 1.000)	3.483	3.458	3.4422

Handhaving

De afname van het aantal geconstateerde overtredingen is het gevolg van het gebruik maken van de beschikbare gegevens door onder meer het koppelen van bestanden. Hierdoor kunnen de uitvoeringsorganisaties zoals de SVB zelf een wijziging in het inkomen constateren en verwerken in de administratie. Het aantal fraudegevallen door het niet voldoen aan de inlichtingenplicht voor het doorgeven van inkomen neemt hierdoor af. Door deze afname is ook het totale benadelingsbedrag lager.

Tabel 10.3 Kerncijfers AKW (fraude en handhaving)1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)	3,5	4,3	2,1
Totaal benadelingbedrag (x € 1 mln)	3,2	2,7	1,7

A2. Wet op het Kindgebonden Budget (WKB)

Het kindgebonden budget is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming van de overheid in de kosten van gezinnen tot een bepaald inkomen. De WKB wordt uitgevoerd door Belastingdienst/Toeslagen.

Budgettaire ontwikkelingen

Vanwege de tegenvallende economische ontwikkeling en de daaruit voortvloeiende lagere inkomens zijn de gerealiseerde uitkeringslasten van de WKB € 41 miljoen hoger dan de begrote uitkeringslasten. Lagere inkomens hebben per definitie een hoger recht op het (inkomensafhankelijke) kindgebonden budget. Daarnaast is het aantal kinderen minder dan verwacht afgenomen.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal huishoudens en het aantal kinderen met kindgebonden budget is licht gedaald.

Tabel 10.4 Kerncijfers WKB1 2

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal huishoudens WKB (jaargemiddelden, x 1.000)	844	845	832
Aantal kinderen WKB (jaargemiddelden, x 1.000)	1.571	1.552	1.528

A3. Tegemoetkoming ouders van thuiswonende gehandicapte kinderen (TOG)

De TOG geeft extra financiële steun aan ouders met een thuiswonend kind met een lichamelijke of verstandelijke handicap. Het zogenaamde TOG-kopje maakt onderdeel uit van de TOG-regeling. Dit onderdeel is specifiek gericht op alleenverdienerhuishoudens. De TOG wordt uitgevoerd door de SVB.

Budgettaire ontwikkelingen

In 2013 daalde het aantal TOG-gerechtigden sneller dan verwacht. Als gevolg daarvan zijn de uitkeringslasten in 2013 € 2,3 miljoen lager uitgekomen dan begroot. In lijn met de ontwikkeling van het aantal TOG-gerechtigden is ook het aantal ontvangers van het TOG-kopje sneller gedaald dan geraamd. Hierdoor komen de uitkeringslasten van het TOG-kopje € 0,7 miljoen lager uit dan begroot.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal kinderen met recht op TOG is in het afgelopen jaar licht gedaald.

Tabel 10.5 Kerncijfers TOG1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal telkinderen TOG, jaargemiddelden (x 1.000)	39	28	262

B. Ontvangsten

De ontvangsten zijn in 2013 € 32 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Deze ontvangsten betreffen grotendeels de terugontvangsten ten gevolge van terugvorderingen van het kindgebonden budget. Nadat de toeslagen definitief zijn toegekend worden er terugvorderingen ingesteld bij de huishoudens die meer hebben ontvangen dan waar ze recht op hadden op basis van hun vastgestelde inkomen. De daadwerkelijke terugontvangsten vinden met vertraging plaats.

11. Uitvoeringskosten

De uitvoering van de sociale zekerheidswetgeving vindt rechtmatig, efficiënt, klantgericht en daarmee doeltreffend plaats.

De uitvoering van de sociale zekerheidswetten geschiedt mede door ZBO’s en RWT’s. Daarmee is een doelmatige en rechtmatige uitvoering van wet- en regelgeving beoogd, waarbij de uitvoering zich op efficiënte en dienstverlenende wijze kan organiseren.

De Minister van SZW stelt daartoe uitvoeringsbudget ter beschikking, maakt daarbij prestatieafspraken met het UWV (inclusief het Bureau Keteninformatisering Werk en Inkomen, BKWI), de SVB en het Inlichtingenbureau (IB) en stuurt op rechtmatige, doelmatige, doeltreffende en klantgerichte uitvoering. Hiertoe is een planning- en controlcyclus ingericht tussen de uitvoeringsorganen en het ministerie.

De Minister54 is verantwoordelijk voor het doen uitvoeren van de sociale zekerheidswetgeving door de uitvoeringsorganen en draagt zorg voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving (wet SUWI) waarbinnen de uitvoeringsorganen opereren;

• • De vormgeving van het stelsel van sociale zekerheidswetten die het UWV en de SVB uitvoeren;

• • De vaststelling van de budgetten die aan het UWV (incl. het BKWI), de SVB en het IB beschikbaar worden gesteld met daarbij passende prestatieafspraken;

• • De sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doelmatige, doeltreffende en klantgerichte uitvoering door het UWV (incl. het BKWI), de SVB en het IB en de verantwoording daarover;

• • De vaststelling van de omvang van de middelen die aan de Landelijke Cliëntenraad (LCR) beschikbaar worden gesteld.

Het afgelopen jaar heeft de relatie tussen SZW en de ZBO’s onverminderd in het teken gestaan van de taakstelling op de apparaatsuitgaven van het UWV en de SVB en de doorwerking daarvan op de uitvoering. In 2013 hebben de ZBO’s ten behoeve van de invulling van de resterende taakstelling 2012–2015 voorstellen voor vereenvoudiging uitgewerkt. Daarnaast is er tegelijkertijd bezuinigd en vernieuwd, de continuïteit van goede dienstverlening moest worden gegarandeerd en majeure wetswijzigingen worden doorgevoerd. Wat betreft de reguliere werkzaamheden heeft het UWV meer werk gehad aan de uitvoering van een hoger aantal WW-uitkeringen als gevolg van de tegenvallende economische ontwikkeling.

De uitvoering is grotendeels volgens verwachting verlopen. De UWV-brede rechtmatigheid bedroeg 98,9%, vrijwel de afgesproken norm van 99%. Bij de SVB bedroeg de rechtmatigheid op totaalniveau 99,9%.

Tabel 11.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 11 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	454.688	432.859	21.829
Uitgaven	598.110	683.244	590.378	493.138	454.688	432.859	21.829
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	597.212	682.598	589.749	492.486	454.044	432.230	21.814
UWV	495.543	557.619	475.159	379.397	344.878	343.511	1.367
SVB	88.401	112.020	102.928	103.980	101.385	82.539	18.846
IB	7.316	7.177	6.310	6.476	7.781	6.180	1.601
RWI	5.952	5.782	5.352	2.633	0	0	0
Bijdrage aan nationale organisaties	898	646	629	652	644	629	15
Landelijke Cliëntenraad	898	646	629	652	644	629	15
Ontvangsten	8.725	318	3.563	5.817	6.289	0	6.289

Tabel 11.2 Premiegefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 11 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Uitgaven	1.696.004	1.530.229	1.522.092	1.529.448	1.559.088	1.576.698	– 17.610
Bijdrage aan ZBO's	1.696.004	1.530.229	1.522.092	1.529.448	1.559.088	1.560.433	– 1.345
UWV	1.568.399	1.382.100	1.372.499	1.391.800	1.428.300	1.423.045	5.255
SVB	127.605	148.129	149.593	137.648	130.788	137.388	– 6.600
Nominaal	0	0	0	0	0	16.265	– 16.265
Ontvangsten	0	0	0	0	0	0	0

A. Bijdrage aan ZBO’s

De Minister van SZW stelt de financiële kaders vast voor het UWV (inclusief het BKWI), de SVB, het IB en de LCR, waarbinnen zij jaarplannen dienen op te stellen. In de jaarplannen nemen het UWV en de SVB een verdeling van de uitvoeringskosten naar wet op. Het realiseren van uitvoeringskosten per wet is geen eigenstandig te bereiken doel. De Minister stuurt in eerste aanleg op het totaalbudget per organisatie. Uitgangspunt daarbij is dat de organisaties zelfstandig de uitvoering organiseren en over de realisatie op passende wijze via het jaarverslag verantwoording afleggen aan de Minister van SZW.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitvoeringskosten van het UWV en de SVB wijzigen in de loop der jaren als gevolg van beleidswijzigingen en als gevolg van volumeontwikkelingen in de onderscheiden wetten. Voor een nadere toelichting wordt naar de desbetreffende beleidsartikelen verwezen.

In tabel 11.3 zijn de uitvoeringskosten van het UWV en de SVB toegedeeld aan de onderscheiden wetten. Deze toedeling is extracomptabel. Uitgangspunt voor de Minister van SZW is sturing op het totaalbudget.

Tabel 11.3 Extracomptabel overzicht begrotingsgefinancierde en premiegefinancierde uitvoeringskosten (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
UWV (incl. BKWI)	2.058.222	1.932.220	1.844.658	1.771.197	1.773.178	1.766.556	6.622
Begrotingsgefinancierd	489.823	550.120	472.159	379.397	344.878	343.511	1.367
IOW	0	1.566	250	250	200	200	0
Wajong	102.527	125.194	132.542	118.435	96.126	131.989	– 35.863
Re-integratie Wajong1	19.830	17.300	11.598	33.923	65.582	40.276	25.306
Basisdienstverlening	331.866	377.828	293.280	188.956	141.580	140.861	719
Wsw-indicatiestelling	24.600	18.400	24.599	28.533	22.048	21.647	401
Compensatieregeling M&A	–	–	–	–	0	0	0
Uitvoeringskosten WW 55+	–	–	–	–	10.200	0	10.200
BKWI	11.000	9.832	9.890	9.300	9.142	8.538	604
Premiegefinancierd	1.568.399	1.382.100	1.372.499	1.391.800	1.428.300	1.423.045	5.255
WAO	272.450	202.225	168.205	134.896	96.000	97.507	– 1.507
IVA	41.392	49.596	55.418	67.720	74.000	89.633	– 15.633
WGA	147.177	173.789	163.241	220.520	239.000	183.752	55.248
WAZ	15.000	13.000	8.000	4.000	3.000	5.388	– 2.388
WW	515.790	400.665	406.360	491.972	566.000	601.997	– 35.997
ZW	302.590	285.825	284.275	259.332	209.000	268.921	– 59.921
WAZO	29.000	26.000	28.000	26.360	24.000	25.939	– 1.939
Re-integratie WAZ/WAO/WIA/ZW1	71.000	33.000	26.000	36.000	45.000	26.283	18.717
Re-integratie WW1	174.000	198.000	233.000	151.000	167.000	123.625	43.375
Toevoeging aan bestemmingsfonds	–	–	–	–	5.300	0	5.300
SVB	215.590	259.149	251.797	241.078	232.173	219.927	12.246
Begrotingsgefinancierd	87.985	111.020	102.204	103.430	101.385	82.539	18.846
AKW	77.462	82.928	75.849	78.005	70.824	60.446	10.738
TOG	3.385	9.894	3.472	3.070	2.918	1.154	1.764
TAS	879	1.601	1.187	1.067	840	1.082	– 242
KOT/WKB	3.759	3.282	3.765	4.890	4.762	2.893	1.869
AIO	2.500	12.585	14.673	15.827	16.292	12.309	3.983
MKOB	0	730	3.258	571	900	4.105	3.205
Bijstand buitenland2	–	–	–	–	424	550	– 76
Overbruggingsregeling	–	–	–	–	4.425	0	4.425
Premiegefinancierd	127.605	148.129	149.593	137.648	130.788	137.388	– 6.600
AOW	107.632	123.934	127.433	118.577	114.509	121.411	– 6.902
Anw	19.973	24.195	22.160	19.071	16.279	15.977	302

B. Ontvangsten

De ontvangsten betreffen terugontvangsten in verband met afrekeningen van uitvoeringskosten van het UWV en de SVB over 2012.

12. Rijksbijdragen

Borgen van voldoende dekking in sociale fondsen.

De financiering van de sociale fondsen loopt hoofdzakelijk via premie-inning. In een aantal gevallen acht de overheid premieheffing niet wenselijk, bijvoorbeeld om te voorkomen dat premiepercentages blijvend toenemen en daarmee een evenwichtige koopkrachtontwikkeling in de weg staan. In andere gevallen acht de overheid financiering van een regeling via de algemene middelen passender, maar wordt wel gekozen voor uitvoering via de sociale fondsen. De sociale fondsen worden in dat geval via rijksbijdragen voorzien van voldoende financiering.

De Minister financiert de sociale fondsen uit de algemene middelen, al dan niet in aanvulling op premieheffing. Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vaststelling van de hoogte van de rijksbijdragen aan de desbetreffende sociale fondsen;

• • Het betalen van de rijksbijdragen aan de sociale fondsen.

Tabel 12.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 12 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	8.041.464	9.553.531	– 1.512.067
Uitgaven	14.560.353	15.978.291	9.119.453	11.205.022	8.041.464	9.553.531	– 1.512.067
Bijdrage aan sociale fondsen	14.560.353	15.978.291	9.119.453	11.205.022	8.041.464	9.553.531	– 1.512.067
(rijksbijdrage:)
in kosten heffingskortingen AOW	3.086.400	3.090.200	3.374.800	3.380.700	1.659.300	1.670.000	– 10.700
in kosten heffingskortingen Anw	45.500	47.700	72.700	68.300	0	0	0
vermogenstekort Ouderdomsfonds	6.662.100	8.012.400	4.853.400	7.421.800	5.999.500	7.558.900	– 1.559.400
tegemoetkoming arbeidsongeschikten	286.459	281.130	266.600	265.202	315.260	265.602	49.658
tegemoetkoming AOW-gerechtigden	1.213.152	1.170.082	488.506	0	0	0	0
tegemoetkoming Anw-gerechtigden	22.401	20.685	17.433	15.541	12.904	13.728	– 824
rijksbijdrage spaarfonds AOW	3.199.151	3.312.596	0	0	0	0	0
zwangere zelfstandigen	45.190	43.498	46.014	53.479	54.500	45.301	9.199
Ontvangsten	1.955	1.000	55	37	510	0	510

A. Bijdrage aan sociale fondsen55

Rijksbijdragen in de kosten van heffingskortingen (BIKK) AOW en Anw

Deze rijksbijdragen compenseren de gewijzigde premieopbrengst als gevolg van de invoering van de Wet inkomstenbelasting 2001. De hoogte van deze rijksbijdragen wordt jaarlijks aangepast aan de geraamde kosten van de heffingskortingen en wijzigingen van de belasting- en premietarieven in de eerste schijf.

Rijksbijdrage vermogenstekort Ouderdomsfonds

De uitgaven uit het Ouderdomsfonds worden grotendeels gedekt door de premie-inkomsten. De hoogte van de AOW-premie is echter wettelijk gemaximeerd om te voorkomen dat de groeiende AOW-uitgaven leiden tot een alsmaar stijgende AOW-premie en een onevenwichtige koopkrachtontwikkeling. Dit leidt echter tot een jaarlijks exploitatietekort in het Ouderdomsfonds. De rijksbijdrage Ouderdomsfonds is bedoeld om het exploitatietekort in het Ouderdomsfonds aan te vullen zodat er een neutrale kaspositie voor dit fonds bestaat.

Budgettaire ontwikkelingen

De rijksbijdrage is in 2013 vastgesteld op € 6,0 miljard. Dit is € 1,6 miljard lager dan begroot. De rijksbijdrage is € 1,8 miljard verlaagd wegens een verrekening van een vermogensoverschot in 2012. Daarnaast zijn de premie-inkomsten AOW ongeveer € 0,3 miljard hoger uitgekomen dan geraamd. De AOW-uitkeringslasten zijn € 0,5 miljard hoger uitgekomen dan geraamd als gevolg van het uitkeren van de loon- en prijsontwikkeling.

Rijksbijdrage tegemoetkoming arbeidsongeschikten

De Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) kent vanaf 2009 onder meer een jaarlijkse tegemoetkoming aan personen die ten minste 35% arbeidsongeschikt zijn en een uitkering ontvangen van het UWV (in plaats van de fiscale aftrek van buitengewone uitgaven). De tegemoetkomingen voor de categorieën IVA, WGA, WAO en WAZ worden gefinancierd uit een rijksbijdrage die in het Toeslagenfonds wordt gestort. De tegemoetkomingen voor Wajongers worden verantwoord op beleidsartikel 4.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie is € 50 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Deze stijging wordt verklaard door het met terugwerkende kracht exporteren van de ao-tegemoetkoming. In de rijksbijdrage zijn zowel de uitkeringslasten als de uitvoeringskosten van het UWV opgenomen.

Rijksbijdragen tegemoetkoming AOW-gerechtigden en Anw-gerechtigden

De rijksbijdrage tegemoetkoming Anw-gerechtigden dient ter financiering van de in artikel 9 verantwoorde tegemoetkoming Anw.

Budgettaire ontwikkelingen

De rijksbijdrage wordt € 0,8 miljoen lager vastgesteld. Belangrijkste oorzaak is een daling van de uitgaven met € 1 miljoen voortkomend uit het wetsvoorstel deregulering SVB.

Rijksbijdrage zwangere zelfstandigen (ZEZ)

De regeling Zelfstandig en Zwanger voorziet sinds juni 2008 in een uitkering aan zelfstandigen voorafgaand aan en volgend op de bevalling. Deze regeling wordt gefinancierd via een rijksbijdrage aan het Arbeidsongeschiktheidsfonds (Aof). Ook de uitkeringen voor zwangere alfahulpen lopen in de rijksbijdrage mee.

Budgettaire ontwikkelingen

De realisatie is € 9,2 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit wordt verklaard door zowel een stijging van het aantal uitkeringen als een stijging van de gemiddelde uitkering. In de rijksbijdrage zijn zowel de uitkeringslasten als de uitvoeringskosten van het UWV opgenomen.

B. Ontvangsten

De ontvangsten van € 0,5 miljoen hebben betrekking op de afrekening met het UWV van zowel de uitkeringslasten als de uitvoeringskosten ZEZ over 2012.

13. Integratie en maatschappelijke samenhang

De overheid bevordert de maatschappelijke samenhang en sociale stabiliteit door participatie en inburgering van iedereen met een migrantenachtergrond. Resultaat is dat genoemde personen, net als iedere andere burger, zelfredzaam zijn en – naar vermogen – deelnemen aan de samenleving.

Bij het integratiebeleid ligt de nadruk op de participatie van de individuele migrant, waarbij een beroep op de migrant gedaan wordt om middels de in Nederland aanwezige kansen en mogelijkheden zijn of haar capaciteiten ten volle te benutten. Ten aanzien van het maatschappelijk verkeer is het uitgangspunt dat migranten de in Nederland geldende normen en waarden erkennen.

De Minister stimuleert met behulp van financiële instrumenten de zelfredzaamheid en deelname aan de samenleving van arbeidsmigranten. Hij financiert inkomensondersteuning met een sociaal leenstelsel en een uitkeringsregeling (remigratieregeling). Hij is verantwoordelijk voor:

• • De vormgeving, het onderhoud en de werking van het participatie- en inburgeringstelsel;

• • De visie en samenhang van het integratiebeleid en de daarvoor benodigde kennis;

• • Het aanspreken van de vakdepartementen op hun verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat reguliere voorzieningen toegankelijk en effectief zijn voor alle burgers;

• • De uitvoering van de Remigratiewet, de Wet inburgering en de Wet inburgering buitenland.

De in 2013 met het beleid beoogde resultaten en prestaties zijn goeddeels gerealiseerd. De gewijzigde Remigratiewet treedt evenwel niet per 1 juli 2013 maar per 1 juli 2014 in werking. Enkele kerncijfers over de uitkomsten van het integratiebeleid zijn nog niet beschikbaar. Naast de in de begroting 2013 genoemde resultaten en prestaties is in samenwerking met gemeenten een aanpak ontwikkeld voor de invoering van een participatieverklaring voor nieuwkomers en is een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden voor een arbeidsmarktmodule als onderdeel van het inburgeringsprogramma. In samenwerking met privaatgefinancierde internaten en gemeenten is een kwaliteit- en toezichtkader ontwikkeld voor vrijwillig toezicht en is samen met het Ministerie van VWS een wetsontwerp opgesteld om dit toezicht wettelijk te verankeren. Uit onderzoek van Regioplan naar de bijdrage van inburgering aan de participatie van migranten in de Nederlandse samenleving56 bleek verder dat (verplichte en vrijwillige) inburgering een positief effect heeft op participatie in de vorm van betaald werk voor de groepen nieuwkomers.

Tabel 13.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 13 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	87.409	166.387	– 78.978
Uitgaven	0	0	0	238.495	95.434	172.387	– 76.953
Subsidies	0	0	0	12.198	13.016	9.930	3.086
Forum	0	0	0	5.885	5.795	5.820	– 25
LOM	0	0	0	3.280	6.191	3.078	3.113
Vluchtelingenwerk	0	0	0	3.033	1.030	1.032	– 2
Opdrachten	0	0	0	10.102	16.843	14.599	2.244
Programma inburgering	0	0	0	8.523	11.037	7.551	3.486
Programma integratie	0	0	0	1.579	4.103	5.348	– 1.245
Remigratie	0	0	0	0	1.703	1.700	3
Bijdrage aan mede-overheden	0	0	0	166.776	0	73.700	– 73.700
Gemeenten	0	0	0	166.776	0	73.700	– 73.700
Bijdrage aan agentschappen	0	0	0	4.201	11.000	18.558	– 7.558
DUO	0	0	0	4.201	11.000	18.558	– 7.558
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	0	0	0	41.061	51.605	40.493	11.112
SVB	0	0	0	36.852	38.156	36.403	1.753
COA	0	0	0	4.209	13.449	4.090	9.359
Leningen	0	0	0	4.157	2.970	15.107	– 12.137
DUO	0	0	0	4.157	2.970	15.107	– 12.137
Ontvangsten	0	0	0	3.578	178.858	27.566	151.292

A. Subsidies

De hoger dan begrote uitgaven aan het Landelijk Overleg Minderheden (€ 3,1 miljoen) is het gevolg van de met de organisatie overeengekomen gewijzigde financieringssystematiek in verband met de afbouw van de subsidie (€ 2,45 miljoen) en een nabetaling over 2012 op basis van de definitieve vaststelling van de subsidie over 2012 (€ 0,65 miljoen).

B. Opdrachten

B1. Programma Inburgering

Budgettaire ontwikkelingen

Op het programma inburgering zijn de uitgaven € 3,5 miljoen hoger dan begroot. Dat hangt samen met de nabetaling aan gemeenten naar aanleiding van de definitieve vaststelling van de bijdrage voor de uitvoering van de (oude) Wet Inburgering, waarmee aan inburgeringplichtigen een aanbod kon worden gedaan.

Beleidsrelevante kerncijfers

De kerncijfers op het terrein van de inburgering hebben zowel betrekking op het aantal (geslaagde) inburgeraars, voorbereiding op inburgering en maatschappelijke begeleiding betreffende asielgerechtigde nieuwkomers en op het sociaal leenstelsel. Tot 1 januari 2013 kregen inburgeringplichtigen een aanbod van de gemeenten. Vanaf 1 januari 2013 zijn inburgeringplichtigen zelf verantwoordelijk voor hun inburgering en de bekostiging daarvan. Wel kunnen zij een lening bij DUO aanvragen. Dit kon ook onder het oude stelsel, maar toen was de noodzaak daartoe minder. Asielmigranten kunnen aanspraak maken op een voorziening voor hun inburgering. Dat loopt eveneens via het leenstelsel.

Tabel 13.2 Kerncijfers Inburgering

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Inburgeringsplichtige nieuwkomers die een kennisgeving van DUO krijgen (x 1.000)1	nvt3	nvt3	11
Inburgeraars die slagen voor het inburgeringexamen of NT2-examen (x 1.000)1	31	23	17
Asielgerechtigde nieuwkomers die hebben deelgenomen aan de voorbereiding op inburgering in de opvang van de COA (x 1.000)2	2,8	2,1	2,6
Asielgerechtigde nieuwkomers die deelnemen aan de maatschappelijke begeleiding door gemeenten (x 1.000)2	nvt3	nvt3	1,7
Aantal aan inburgeraars toegekende leningen (x 1.000)1	0,4	0,9	2,6

B2. Programma Integratie

Budgettaire ontwikkelingen

Op het programma integratie zijn de uitgaven € 1,2 miljoen lager dan begroot. Dit komt doordat aanbestedingen meer tijd vergden en daardoor later werden afgerond dan voorzien. De daaraan gerelateerde uitgaven vinden daarom pas in 2014 plaats.

Beleidsrelevante kerncijfers

De mate van realisatie van het integratiebeleid wordt afgemeten aan de ontwikkeling van drie kerncijfers. Het streven is er daarbij op gericht dat alle bevolkingsgroepen in Nederland op genoemde indicatoren evenredig participeren.

Tabel 13.3 Kerncijfers Integratiebeleid1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Percentage nettoarbeidsparticipatie van de bevolking 15–64 jaar
Niet-westerse migranten	54	53	50
Autochtone Nederlanders	70	70	69
Verschil	– 16	– 17	– 19
Percentage met startkwalificatie van de niet schoolgaande bevolking 15–64 jaar
Niet-westerse migranten 2e generatie	70	72	72
Autochtone Nederlanders	72	73	74
Verschil	– 2	– 1	– 2
Aantal verdachten per 1.000 van de bevolking van 12 jaar en ouder
Niet-westerse migranten	352	312	–3
Autochtone Nederlanders	82	82	–3
Verschil	232	232	–3

C. Bijdrage aan medeoverheden

Als gevolg van een technische en budgetneutrale begrotingsmutatie (zie ook onder Ontvangsten artikel 2) is het budget voor de betaling aan SZW van de inburgeringsbijdrage aan het participatiebudget ad € 73,7 miljoen overbodig geworden en komen te vervallen.

D. Bijdrage aan agentschappen

De bijdrage aan DUO betreft de uitvoeringskosten voor taken die door DUO worden uitgevoerd voor het Ministerie van SZW, zoals organisatie van de inburgeringexamens, de uitvoering van het sociaal leenstelsel, informatievoorziening aan inburgeraars, gemeenten en instellingen en de handhaving van de inburgeringplicht bij nieuwkomers vanaf 2013. De uitgaven zijn al via de twee suppletoire wetten neerwaarts bijgesteld. Uiteindelijk is € 7,6 miljoen minder uitgegeven dan begroot. Voorts zijn door DUO vergoedingen uitgekeerd op grond van de oude Wet Inburgering aan inburgeraars die zonder hulp van de gemeente hun inburgeringdiploma hebben behaald of die op een hoger niveau het inburgeringexamen hebben afgelegd dan strikt genomen noodzakelijk zou zijn. Deze middelen zijn door SZW beschikbaar gesteld.

E. Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s

Budgettaire ontwikkelingen

De bijdrage aan de SVB voor de uitvoering van de Remigratiewet is € 1,8 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit komt doordat er meer mensen vertrekken met een remigratievoorziening dan eerder geraamd. Daarmee wordt geanticipeerd op de wijziging van de Remigratiewet die vanaf 1 juli 2014 gaat gelden. Bij de 2^e suppletoire wet heeft bijstelling van de begroting plaatsgevonden.

De hogere dan begrote bijdrage aan COA (€ 9,4 miljoen) vloeit voort uit de verantwoordelijkheid van de organisatie om vanaf 1 januari 2013 zorg te dragen voor de verdeling en uitbetaling van de bijdragen aan gemeenten die bestemd zijn voor de maatschappelijke begeleiding van inburgeringplichtige asielmigranten. De betreffende asielmigranten worden via de maatschappelijke begeleiding wegwijs gemaakt in het maatschappelijk verkeer binnen de gemeente en bekend gemaakt met de wijze waarop inburgering georganiseerd kan worden. Voor asielmigranten die in 2013 een verblijfsvergunning hebben ontvangen wordt een bedrag van € 2.000 per persoon uitbetaald. Voor latere lichtingen zal dit € 1.000 per persoon bedragen. De tijdelijke verhoging van het bedrag in 2013 is bedoeld om gemeenten in de opstartfase tegemoet te komen.

Beleidsrelevante kerncijfers

Resultaten van het beleid op het punt van de remigratie worden uitgedrukt in het aantal remigranten met een periodieke uitkeringen.

Tabel 13.4 Kerncijfers Remigratie1

	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Aantal remigranten met een periodieke uitkering, inclusief nihil uitkeringen (ultimo jaar) (x 1.000)2	12	12	13

F. Leningen

Het verstrekken van leningen aan asielgerechtigden en gezinsvormers/gezinsherenigers is achtergebleven bij de verwachtingen. De uitgaven zijn € 12,1 miljoen lager dan begroot. Per 1 januari 2013 zijn inburgeringplichtigen zelf verantwoordelijk voor de organisatie en bekostiging van hun inburgering. De overheid biedt een faciliteit in verband met deze verantwoordelijkheid door middel van een sociaal leenstelsel. Voor asielgerechtigde inburgeraars zal de lening bij een succesvolle inburgering worden kwijtgescholden.

Het achterblijven van het aantal gerealiseerde leningen voor asielgerechtigden is toe te schrijven aan een lager aantal aanvragen door nieuwkomers dan verwacht in samenhang met de maximale termijn die geldt voor de inburgering. Voor nieuwkomers geldt dat zij binnen drie jaar ingeburgerd dienen te zijn. Dit kan voor de nieuwkomers aanleiding zijn om niet direct in het eerste jaar, maar in het tweede of derde jaar te beginnen. Bovendien kunnen inburgeraars ook een opleiding volgen zonder een lening af te sluiten.

G. Ontvangsten

De ontvangsten zijn € 151 miljoen hoger dan begroot. Dit is het gevolg van de definitieve vaststelling van de bijdrage aan gemeenten in voorgaande jaren voor de uitvoering van de (oude) Wet Inburgering, waarmee aan inburgeringplichtigen een aanbod kon worden gedaan.

5 NIET-BELEIDSARTIKELEN

96. Apparaatsuitgaven kerndepartement

Op dit artikel worden alle personele en materiële uitgaven en ontvangsten van het ministerie opgenomen. In beleidsartikel 11 zijn de bijdragen aan de ZBO’s verder toegelicht. Voor een uitgebreide toelichting op de agentschappen wordt verwezen naar hoofdstuk 9 van dit jaarverslag.

Tabel 96.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 96 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	250.629	248.640	1.988
Uitgaven	242.343	252.042	239.556	242.137	251.182	248.640	2.542
Personele uitgaven	–	–	–	164.702	180.005	174.303	5.702
• waarvan eigen personeel	–	–	–	159.054	174.308	171.260	3.048
• waarvan externe inhuur	–	–	–	3.040	3.269	500	2.769
• waarvan postactieven	–	–	–	2.608	2.428	2.543	– 115
Materiële uitgaven	–	–	–	77.435	71.177	74.337	– 3.160
• waarvan ICT	–	–	–	13.385	14.084	11.851	2.233
• waarvan bijdrage aan SSO's	–	–	–	38.614	44.592	39.947	4.645
• waarvan overige materiële uitgaven	–	–	–	25.436	12.501	22.539	– 10.038
Ontvangsten	6.649	6.675	8.030	12.542	9.744	11.035	– 1.291

A. Personele en materiële uitgaven

Hoewel de voor het jaar 2013 ingeboekte taakstelling op de apparaatsuitgaven volledig gerealiseerd is, laat het totaal aan apparaatsuitgaven in 2013 ten opzichte van 2012 toch een stijging zien. Dit komt doordat het beleidsterrein Integratie en maatschappelijke samenhang met ingang van 2013 in de begroting van SZW is opgenomen.

B. Ontvangsten

In 2013 is € 1,3 miljoen minder ontvangen dan begroot. Met name de overige algemene ontvangsten zijn achtergebleven bij de verwachting.

Tabel 96.2 Totaaloverzicht apparaatsuitgaven/kosten inclusief agentschappen en ZBO’s/RWT’s (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Totaal apparaatsuitgaven ministerie	2.573.447	2.487.313	2.374.986	2.287.623	2.278.178	2.259.782	18.396
Kerndepartement	242.343	252.042	239.556	242.137	251.182	248.640	2.542
Totaal apparaatskosten agentschap	35.280	29.238	30.385	31.350	19.509	17.850	1.659
Agentschap SZW	18.530	18.067	21.516	21.741	19.509	17.850	1.659
Inspectie werk en inkomen1	16.750	11.171	8.869	9.609	0	0	0
Totaal apparaatskosten ZBO’s2 en RWT’s	2.295.824	2.206.033	2.105.045	2.014.136	2.007.487	1.993.292	14.195
UWV	2.071.718	1.938.349	1.847.272	1.767.835	1.769.181	1.766.556	2.675
SVB	215.892	259.861	250.834	239.173	229.890	219.927	9.963
IB	7.316	7.177	6.310	6.476	7.781	6.180	1.601
LCR	898	646	629	652	635	629	6

Bovenstaande tabel bevat een totaaloverzicht van alle apparaatsuitgaven van het departement en alle apparaatskosten van de agentschappen en de ZBO’s/RWT’s die onder de verantwoordelijkheid van het Ministerie van SZW vallen. De toelichting op de ontwikkeling bij het kerndepartement is in dit artikel meegenomen. Zie beleidsartikel 11 en bijlage 2 voor een toelichting op de ZBO’s/RWT’s en hoofdstuk 9 voor de agentschappen.

Tabel 96.3 Formatie en bezettingsoverzicht (fte)

	2009	2010	2011	2012	2013
Formatie totaal SZW ultimo	2.659	2.500	2.234	2.230	2.186
waarvan agentschappen	311	267	201	208	201
Bezetting ultimo	2.470	2.398	2.259	2.153	2.184
Bezetting gemiddeld	2.526	2.434	2.328	2.206	2.169

De formatie is in 2013 ten opzichte van 2012 met in totaal 44 fte afgenomen. Deze afname betreft een saldo van een aantal mutaties:

• • Overboekingen tussen departementen (+50 fte), waarvan de komst van de directie Integratie en maatschappelijke samenhang van het Ministerie van BZK naar SZW en de overgang van inkoop van SZW naar het Ministerie van BZK de grootste zijn;

• • Uitbreiding van de Inspectie SZW (+54 fte). Dit betreft een structurele uitbreiding vanwege de invoering van de fraudewet en een tijdelijke uitbreiding voor bestrijding van fraude met het persoonsgebonden budget en de aanpak van malafide uitzendbureaus;

• • Ten slotte heeft de realisatie van de taakstelling Rutte/Verhagen 2012–2015 gezorgd voor een daling van de formatie van 148 fte in 2013.

97. Aflopende regelingen

Voor de financiële afwikkeling en verantwoording van een aantal aflopende regelingen is in de begroting een afzonderlijke voorziening getroffen. Het gaat hier om nadeclaraties of vergoedingen van nabetalingen op grond van gerechtelijke uitspraken (bezwaar- en beroepsprocedures) naar aanleiding van geschillen in het verleden.

Tabel 97.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 97 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	799	0	799
Uitgaven	23.303	8.836	5.396	7.952	929	0	929
Programma-uitgaven	23.303	8.836	5.396	7.952	929	0	929
Aflopende regelingen	23.303	8.836	5.396	7.952	929	0	929
Ontvangsten	8.811	5.782	16.120	426	510	0	510

A. Programma-uitgaven

De uitgaven 2013 hebben betrekking op afrekeningen op de loonkostensubsidieregeling.

B. Ontvangsten

De ontvangsten hebben betrekking op terugvorderingen WWIK en RSP en op afrekeningen op de subsidieregeling Bedrijfsverzamelgebouwen.

98. Algemeen

Op dit artikel worden niet naar beleidsartikelen toe te rekenen budgetten verantwoord. Daarnaast wordt in dit artikel ingegaan op de activiteiten van de Inspectie SZW in het jaar 2013.

Tabel 98.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 98 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	59.313	67.118	– 7.805
Uitgaven	55.328	44.747	47.615	51.512	60.050	67.028	– 6.978
Subsidies	48	387	10	8	275	0	275
Subsidies	48	387	10	8	275	0	275
Opdrachten	18.273	18.650	14.084	11.042	18.218	35.930	– 17.712
Handhaving algemeen	2.679	2.007	1.117	454	589	5.010	– 4.421
Handhavingsprogramma	0	0	0	0	0	16.726	– 16.726
Opdrachten overig	15.594	16.643	12.967	10.588	17.629	14.194	3.435
Bekostiging	0	0	3.935	2.490	2.626	2.275	351
Uitvoeringskosten Caribisch Nederland	0	0	3.935	2.490	2.626	2.275	351
Bijdrage aan medeoverheden	3.165	3.589	5.005	5.349	5.484	0	5.484
Verzameluitkering SZW	3.165	3.589	5.005	5.349	5.484	0	5.484
Bijdrage aan agentschappen	33.192	20.208	22.593	30.822	31.758	26.223	5.535
Inspectie Werk en Inkomen	22.330	11.368	9.652	10.100	9.715	10.000	– 285
Agentschap SZW	10.639	8.431	12.778	20.616	21.934	16.119	5.815
Agentschap NL	223	409	163	106	109	104	5
Bijdrage aan andere begrotingen	650	1.913	1.988	1.801	1.689	2.600	– 911
Bijdrage aan andere begrotingen	650	1.913	1.988	1.801	1.689	2.600	– 911
Ontvangsten	2.071	342	0	2.470	25.812	0	25.812

A. Subsidies

Het budget voor subsidies is gedurende de begrotingsuitvoering door middel van budgettair neutrale herschikkingen toegevoegd aan artikel 98. De gerealiseerde uitgaven hebben betrekking op tegemoetkomingen in verband met de verlenging van de bewaartermijnen van de ESF-administratie periode 2000–2006.

B. Opdrachten

B1. Handhaving algemeen en Handhavingsprogramma

Van het handhavingsbudget op artikel 98 (€ 21,7 miljoen) is gedurende de begrotingsuitvoering € 17,7 miljoen naar andere budgetten overgeboekt, namelijk naar handhavingsbudgetten en budgetten voor voorlichting op andere artikelen, de Verzameluitkering SZW, het IB, en de apparaatsuitgaven op artikel 96. Van het resulterende budget (€ 4,0 miljoen) is € 3,4 miljoen niet uitgegeven.

B2. Opdrachten overig

De realisatie op het budget voor overige opdrachten is € 3,4 miljoen hoger dan begroot. Dit is enerzijds veroorzaakt door de afwikkeling van de problematiek bij de Stichting Opleidingsfonds Groothandel (SOG). De uitgaven zijn niet meer te declareren bij de Europese Commissie en zijn vanwege de in betalingsonmacht verkerende SOG ook niet meer terug te vorderen (€ 8 miljoen). Anderzijds is gedurende de uitvoering van de begroting € 1,8 miljoen aan overboekingen verwerkt voor uitgaven die bij nader inzien ten laste van andere budgetten op de begroting zijn gerealiseerd, zijn op de budgetten voor onderzoek en communicatie totaal € 1,8 miljoen lagere uitgaven gerealiseerd en zal een aantal overige opdrachten doorschuiven naar 2014.

C. Bekostiging

De kosten van de RCN-unit sociale zaken zijn € 0,35 miljoen hoger uitgevallen dan begroot. Ten tijde van het vaststellen van de begroting 2013 was feitelijk nog onvoldoende (uitvoerings)informatie beschikbaar om een nauwkeurige (op historische gegevens gebaseerde) raming te kunnen opstellen. De kosten hebben niet alleen betrekking op de uitvoering van de uitkeringsregelingen maar ook de andere taken van de Minister in Caribisch Nederland (afgifte tewerkstellingsvergunningen, ontslagvergunningen en inspectietaken).

D. Bijdrage aan medeoverheden

De uitgaven hebben betrekking op de Verzameluitkering SZW. Met deze verzameluitkering is een bijdrage ten behoeve van de Regionale Centra Fraudebestrijding en de Landelijke expertisefunctie van de Regionale coördinatiepunten Fraudebestrijding via het Ministerie van BZK aan de betrokken gemeenten overgemaakt. De gerealiseerde uitgaven aan de Verzameluitkering SZW zijn € 5,5 miljoen hoger dan begroot, omdat de uitgaven in de begroting waren opgenomen in het handhavingsbudget. Dit bedrag is gedurende de begrotingsuitvoering naar de Verzameluitkering SZW overgeboekt.

E. Bijdrage aan agentschappen

E1. Inspectie Werk en Inkomen

De bijdrage aan IWI is als gevolg van afrekeningen met het moederdepartement € 0,3 miljoen lager dan geraamd.

E2. Agentschap SZW

De uitgaven aan het Agentschap SZW zijn € 5,8 miljoen hoger dan begroot. Aan uitvoeringskosten van de nieuwe subsidieregeling sectorplannen is € 0,8 miljoen uitgegeven. Het restant ad € 5 miljoen heeft betrekking op hogere uitvoeringskosten van de ESF-regelingen. De uitvoeringskosten zijn hoger omdat meer aanvraagtijdvakken zijn opengesteld dan eerder gepland. De kosten dienen volledig voor eigen rekening te worden genomen omdat het budget van de Europese Commissie volledig is uitgeput.

F. Bijdrage aan andere begrotingen

De bijdrage aan het Ministerie van Financiën ten behoeve van controlewerkzaamheden voor het ESF-programma 2007–2013 is € 0,9 miljoen lager dan geraamd. De betaling voor controlekosten over het vierde kwartaal 2013 (€ 0,5 miljoen) is als gevolg van een gewijzigd factureerproces doorgeschoven naar 2014 en de totale controlekosten zijn € 0,4 miljoen lager dan begroot.

G. Ontvangsten

De ontvangsten hebben voornamelijk betrekking op resterende positieve saldi van rekeningen buiten begrotingsverband van de ESF-programma’s 1994–1999 en 2000–2006. Na het administratief afsluiten van deze rekeningen zijn de positieve saldi ten gunste van de ontvangsten op dit artikel verwerkt.

In 2013 heeft de Inspectie haar toezicht gefocust op:

• • De sectoren en thema’s waar volgens de risicoanalyse sprake is van een hoog en middenrisico, omdat de Inspectie bij deze risico’s de maatschappelijke schade, zoals schade aan de gezondheid van werknemers of voor het functioneren van de arbeidsmarkt, gerelateerd aan de doelen van SZW het grootst acht;

• • De aanpak van misstanden en notoire overtreders. Daarbij heeft de Inspectie zich gericht op sectoren, locaties en bedrijven waar sprake is van niet-zelfredzame groepen, hoge arbeidsuitval wegens ziekte en arbeidsongeschiktheid, sterke concurrentie en de mogelijkheid veel voordeel te behalen door de regels te ontduiken. In dergelijke gevallen acht de Inspectie de kans op (stelselmatige) overtreding en misstanden namelijk groter.

Belangrijke speerpunten in 2013 waren:

• • Aanpak van illegale arbeid en arbeidsuitbuiting in diverse sectoren;

• • Voortzetting van het programma aanpak van malafide uitzendbureaus;

• • Interventieteams: de door de Inspectie geleide interventieteams zijn in 2013 gericht geweest op het bestrijden van arbeidsmarkt-, belasting- en socialezekerheids-fraude in de sectoren uitzendbureaus, schoonmaak en champignonteelt en op het bestrijden van onwetmatigheden bij het verwijderen van asbest;

• • Opsporing van georganiseerde vormen van uitkeringsfraude;

• • Verbeteren naleving arbo-zorgverplichtingen.

Tabel 98.2 Producten Inspectie SZW1

Directie	Producten	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013
Arbeidsomstandigheden	inspecties, ongeval- en klachtenonderzoeken	18.729	19.696	17.944
Arbeidsmarktfraude	inspecties	9.655	7.160	4.930
Major Hazard Control	inspecties en ongevalonderzoeken	612	512	448
Werk & Inkomen	Programmarapportages	9	6	6
	overige producten 2	24	14	21
Opsporing	Onderzoeken	62	61	67
	aantal bij het OM aangemelde verdachten	187	184	181
	vastgesteld nadeel (x € mln)	51	24	35

Eind 2012 heeft de Inspectie haar jaarplan nader uitgewerkt in een Inspectieplan 2013. Daarin heeft ze de gevolgen van de aanscherping van het fraudebeleid per 1 januari 2013 meegenomen. Dit was bij het opstellen van de begroting SZW 2013 nog niet gebeurd. Daarnaast heeft de precieze uitwerking van het meerjarenplan van de Inspectie voor 2013, bijvoorbeeld van de aanpak van misstanden en notoire overtreders, nog gevolgen gehad voor de productiedoelstellingen voor 2013. Dit heeft geresulteerd in lagere ramingen voor verschillende producten dan in de begroting 2013 van SZW.

Tabel 98.3 Producten Inspectie SZW1

Directie	Producten	Begroting 2013	Inspectieplan 2013	Realisatie 2013
Arbeidsomstandigheden	inspecties, ongeval- en klachtenonderzoeken	19.400	18.277	17.944
Arbeidsmarktfraude	inspecties	8.350	6.076	4.930
Major Hazard Control	inspecties en ongevalonderzoeken	590	448	448

Bij de realisatie over 2013 is de productie bij Arbeidsmarktfraude achtergebleven bij de planning in het Inspectieplan 2013. De oorzaak hiervan ligt in het feit dat de Inspectie met name grotere zaken heeft onderzocht, die gekenmerkt worden door een hogere zaaktijd en een goede bijdrage aan het handhavingpercentage.

Meer uitgebreide informatie over de Inspectie SZW treft u aan in haar Jaarverslag 2013 (www.inspectieszw.nl).

99. Nominaal en onvoorzien

Op dit artikel worden de uitgaven verantwoord voor onvoorziene uitgaven, loon- en prijsbijstelling.

Tabel 99.1 Begrotingsgefinancierde uitgaven en ontvangsten artikel 99 (x € 1.000)

artikelonderdeel	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Realisatie 2012	Realisatie 2013	Begroting 2013	Verschil 2013
Verplichtingen	–	–	–	–	0	77.598	– 77.598
Uitgaven	0	0	0	0	0	77.598	– 77.598
Overige beleidsuitgaven	0	0	0	0	0	77.598	– 77.598
Onvoorzien	0	0	0	0	0	77.598	– 77.598
Loonbijstelling	0	0	0	0	0	0	0
Prijsbijstelling	0	0	0	0	0	0	0

A. Overige beleidsuitgaven

Onvoorzien

De grondslag voor dit onderdeel ligt in de Comptabiliteitswet, waarin de mogelijkheid bestaat een artikel voor onvoorziene uitgaven op te nemen. Gedurende de begrotingsuitvoering 2013 zijn diverse op dit artikel geparkeerde bedragen voor sectorplannen, arbeidsparticipatie 55+ en aanpak jeugdwerkloosheid overgeboekt naar beleidsartikelen en naar het Gemeentefonds. De reservering bestemd voor de sondering rondom het pakket kindregelingen/onderwijs is niet aangesproken. Een aantal toedelingen vanuit het Ministerie van Financiën voor eindejaarsmarge en voor loon- en prijsbijstelling is aanvankelijk op artikel 99 geparkeerd. Een deel van deze toedelingen is later naar de beleidsartikelen overgeboekt. Het restant van het beschikbare budget in 2013 is gebruikt ter dekking van uitvoeringsproblematiek SZW. Uiteindelijk bleef een bedrag van € 12,9 miljoen over waar geen beroep meer op is gedaan. Dit bedrag is in de 2^e suppletoire begroting afgeboekt.

6. BEDRIJFSVOERINGSPARAGRAAF

Inleiding

Ik ben van mening dat, over het geheel genomen, de kwaliteit van de financiële bedrijfsvoering ook in 2013 goed was. Er zijn geen structurele tekortkomingen, de nog resterende tekortkomingen beschouw ik als incidenteel van aard. Deze zijn voor het merendeel te kwalificeren als niet onder alle omstandigheden te voorkomen kleine incidenten. Het spreekt vanzelf dat de aandacht wel blijft gericht op het vasthouden en waar mogelijk verder verbeteren van de nu bereikte resultaten.

De Algemene Rekenkamer (AR) trof in haar Verantwoordingsonderzoek over 2012 geen onvolkomenheden in de bedrijfsvoering van SZW aan. Het financieel beheer en het materieelbeheer van SZW waren stabiel. De AR constateerde dat het voor SZW van belang is om het bereikte kwaliteitsniveau vast te houden. De AR merkte wel op dat nog niet geheel werd voldaan aan de regelgeving voor de informatiebeveiliging. In het onderstaande ga ik op dit laatste onderwerp nader in.

Rechtmatigheid

Er hebben zich in 2013 geen onrechtmatigheden voorgedaan die leiden tot overschrijding van de toleranties.

In 2013 is vastgesteld dat de accountantscontrole van de SiSa-bijlage 2012 toereikend is geweest (na herstelwerkzaamheden door de accountants van de gemeenten). Op grond hiervan kunnen de financiële vaststellingen over het vergoedingsjaar 2012 op basis van de SiSa-bijlage 2012 van de gemeenten plaatsvinden. Vanwege de geconstateerde ontoereikende accountantscontrole op de Sisa-bijlage 2010 en de daarop gebaseerde financiële vaststellingen in 2012, die aangemerkt is als een tekortkoming in het M&O-beleid, heb ik een draaiboek opgesteld voor het onverhoopte geval de accountantscontrole ontoereikend is en aanvullende maatregelen noodzakelijk zouden blijken. Dit draaiboek heb ik met de Algemene Rekenkamer en met mijn ambtgenoot van BZK (coördinerend departement voor SiSa) afgestemd.

Totstandkoming beleidsinformatie

Het is van belang dat de Kamer juiste en goede informatie ontvangt over de ontwikkeling van de kerncijfers in de begroting en het jaarverslag. Daarom moet ook de niet-financiële informatie van goede kwaliteit zijn. In het jaarverslag zijn alle kerncijfers voorzien van een eenduidige bronvermelding. De ordelijkheid, controleerbaarheid en deugdelijkheid van de informatie is geborgd door interne procedures en afspraken met de leveranciers van informatie.

Financieel beheer en materieelbeheer

Overige aspecten van de bedrijfsvoering

Tijdigheid van betalingen

Subsidiebeheer

Informatiebeveiliging

Kinderopvangtoeslag en Wet op het kindgebonden budget

ICT-diensten en open standaarden

In 2013 is een aantal ICT-producten en -diensten van boven de € 50.000 ingekocht of aanbesteed. Procedureel is in die gevallen in het inkoop- en aanbestedingsproces geborgd dat wordt voldaan aan de eis van voldoen aan de open-standaarden volgens het pas-toe-of-leg-uit-principe. In 2013 was er geen aanleiding om af te wijken van de lijst met verplichte open standaarden.

Caribisch Nederland

Audit Committee (AC)