Nr. 1 JAARVERSLAG VAN HET MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES (VII) EN VAN WONEN EN RIJKSDIENST (XVIII)

JAARVERSLAG VAN KONINKRIJKSRELATIES

A. ALGEMEEN

1. AANBIEDING EN DECHARGEVERLENING

AAN de voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Hierbij bied ik het jaarverslag met betrekking tot de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) over het jaar 2013 aan.

Onder verwijzing naar de artikelen 63 en 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verzoek ik de beide Kamers van de Staten-Generaal de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties decharge te verlenen over het in het jaar 2013 gevoerde financiële beheer.

Het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de betrokken slotwet is aangenomen en voordat de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer is ontvangen.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, R.H.A. Plasterk

2. LEESWIJZER

Algemeen

Op 20 april 2011 is de aanpassing van de presentatie van de Rijksbegroting onder de naam «Verantwoord Begroten» in de Tweede Kamer behandeld (Kamerstukken II, 31 865, nr. 26). Het jaarverslag is vormgegeven conform de voorschriften van Verantwoord Begroten.

Bij nota van wijziging is door middel van een splitsing van het oorspronkelijke wetsvoorstel tot vaststelling van de begrotingsstaten van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2013 een nieuw voorstel van wet tot vaststelling van de begrotingsstaten van Wonen en Rijksdienst (XVIII) gecreeërd.

Voor het toelichten van verschillen tussen de budgettaire raming en de realisatie in het verslagjaar, is de absolute norm aangehouden van € 1 mln.

Groeiparagraaf

Er zijn dit jaar geen nieuwe ontwikkelingen voor de groeiparagraaf te melden.

Het beleidsverslag

In het beleidsverslag wordt teruggekeken op de resultaten uit 2013. Het beleidsverslag bestaat uit de beleidsprioriteiten, de beleidsartikelen en de bedrijfsvoeringsparagraaf.

Begrotingsstructuur en budgettaire gevolgen van beleid

Dit jaarverslag is vormgegeven conform de voorschriften van Verantwoord Begroten. Door de nieuwe indeling zijn in de tabellen geen gegevens opgenomen voor de jaren 2011 en daarvoor.

Baten-lastenagentschappen

In de jaarrekening is de financiële verantwoording van de baten-lastenagentschappen opgenomen. In de jaarrekening wordt voor deze agentschappen middels een balans, een staat van baten en lasten en een kasstroomoverzicht, financiële verantwoording afgelegd over 2013. Tevens worden de bijzonderheden ten aanzien van de bedrijfsvoering, de ontwikkeling van het vermogen, de liquiditeit en de exploitatie toegelicht.

Opbouw Jaarverslag 2013

Het jaarverslag 2013 is als volgt opgebouwd:

• A. een algemeen deel met de dechargeverlening.

• B. het beleidsverslag 2013 over de prioriteiten en de beleidsartikelen.

  In deel B is tevens de bedrijfsvoeringsparagraaf opgenomen.

• C. de jaarrekening 2013.

  Deel C bestaat uit de verantwoordingsstaten van het departement en de baten-lastenagentschappen, de departementale saldibalans en het overzicht van de gefinancierde topinkomens.

• D. de bijlagen:

  • 1. overzicht van de toezichtrelaties en ZBO’s/RWT’s;

  • 2. afgeronde evaluatie en overig onderzoek;

  • 3. externe inhuur;

  • 4. overzicht van de burgemeestersbenoemingen in 2013;

B. BELEIDSVERSLAG

1. BELEIDSPRIORITEITEN

1. Inleiding

In 2013 is gestart met de voorbereiding voor de beoogde decentralisaties op het gebied van de participatiewet naar werk, maatschappelijke ondersteuning en jeugdzaken. Met betrokken ministeries en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is gewerkt aan een aanbod om gemeenten bij hun nieuwe taken te ondersteunen. Ook is in 2013 een perspectief geschetst voor de vorming van provincies nieuwe stijl.

Om ruimte en vertrouwen te bieden aan maatschappelijke initiatieven zijn in 2013 door Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties belemmeringen in regelgeving weggenomen en is kennisuitwisseling en netwerkvorming op lokaal en regionaal niveau gefaciliteerd. Daarnaast is gewerkt aan het verminderen van de administratieve lasten. Dat is bereikt door betere (digitale) dienstverlening, toezicht en bestuurlijke samenwerking.

Het werkgeverschap in de publieke sector is meer gemoderniseerd. Er is een akkoord bereikt tussen sociale partners over de aanpassing van de ABP-pensioenregeling. Daarnaast is de Wet Normering Topinkomens (WNT) in werking getreden, waardoor de inkomens van topfunctionarissen – van onder de WNT vallende instellingen – worden gemaximeerd tot 130% van het ministersalaris.

2. Moderniseren Openbaar Bestuur

Decentralisaties naar gemeenten

Met de in het regeerakkoord «Bruggen slaan» voorgenomen decentralisaties krijgen gemeenten meer verantwoordelijkheden op het gebied van participatie naar werk, maatschappelijke ondersteuning en jeugdzaken. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in het sociale domein een stelselverantwoordelijkheid ten opzichte van de andere departementen. In 2013 is de voorbereiding van de voorgenomen decentralisaties ter hand genomen:

• – in opdracht van het kabinet en de VNG heeft het Centraal Planbureau de financiële risico’s en kansen als gevolg van drie voorgenomen decentralisaties geïnventariseerd (Kamerstukken II, 2012–2013, 33 400 B nr. 16, 33 400 B nr. 22 en 33 750 B nr. 5);

• – er is besloten tot het oprichten van een sociaal deelfonds voor de bekostiging van de te decentraliseren verantwoordelijkheden (Kamerstukken II, 2012–2013, 33750 VII, nr. 9);

• – onder voorzitterschap van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, is interdepartementaal gewerkt aan de gewenste juridische borging van gegevensuitwisseling en privacy in het sociaal en justitieel domein;

• – in samenwerking met de VNG is de aansluiting tussen de gemeentelijke informatievoorziening, de sectorale informatievoorziening en de generieke voorzieningen voor e-overheid tot stand gebracht;

• – samen met de betrokken ministeries en de VNG, is tevens een breed aanbod ter ondersteuning van gemeenten ontwikkeld en verspreid. Dit heeft onder meer geleid tot samenwerkingsverbanden met 40 gemeenten.

Effectief Middenbestuur

Op 14 december 2012 startte het kabinet met de procedure tot het samenvoegen van de provincies Flevoland, Noord-Holland en Utrecht (vorming Noordvleugelprovincie). De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft begin 2013 overleg gevoerd met betrokken partijen: provincies (provinciale en gedeputeerde staten), gemeenten, waterschappen, inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Vanaf medio 2013 is het overleg aangegaan met de betrokken provincies over de taken en bevoegdheden waarmee de nieuw te vormen provincie zal kunnen worden uitgerust. De uitkomsten van dit overleg worden verwerkt in het wetsvoorstel Noordvleugelprovincie dat medio 2014 ter behandeling aan de Tweede Kamer wordt aangeboden. Het perspectief voor de vorming van overige provincies nieuwe stijl verwoordde het kabinet in november 2013 als reactie op de motie Vliegenthart (Kamerstukken I, 2013–2014, CII H).

Burgerschap

Het kabinet biedt ruimte en vertrouwen aan maatschappelijke initiatieven en actief bijdragen aan het zelforganiserend vermogen van de samenleving. In 2013 zijn daartoe de volgende activiteiten ontplooid:

• – samen met het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve Bewoners en Platform 31 zijn projecten opgezet, gericht op het wegnemen van belemmeringen in regelgeving, aansprakelijkheid in de openbare ruimte en maatschappelijke aanbestedingen;

• – een tiental leerkringen is ingericht, waarbinnen gemeenteprofessionals ervaringen op het terrein van overheidsparticipatie kunnen delen;

• – door partnerschappen met ondersteuningsorganisaties is kennisuitwisseling en netwerkvorming tussen initiatiefnemers en overheidsprofessionals versterkt;

• – in samenwerking met 15 andere partners is de internationale leerconferentie Borders to Cross, rondom democratische vernieuwing en burgerschap, georganiseerd. Borders to Cross bracht 300 overheidsprofessionals, academici en initiatiefnemers uit heel Europa bijeen rond 40 innovatieve projecten op het gebied van de veranderende relatie overheid, samenleving en markt.

Verkiezingen en politieke partijen

Voor de eerstkomende verkiezing van de leden van het Europees parlement op 22 mei 2014 kunnen Nederlanders die op Aruba, Curaçao of Sint Maarten wonen zich registreren bij de Vertegenwoordiging van Nederland in deze landen. Daarvoor is in 2013 de Kieswet aangepast. Ook wordt bij deze verkiezing een experiment gehouden met een nieuw model stembiljet. Kiezers in het buitenland kunnen bij de registratie opgeven of zij het stembiljet per mail willen ontvangen. Het mailen van het stembiljet heeft het voordeel dat de kiezer snel het stembiljet ontvangt en dan nog voldoende tijd heeft om de stem op tijd per post uit te brengen. Door deze maatregelen wordt het stemmen voor Nederlanders uit het buitenland gemakkelijker.

Met ingang van mei 2013 is de Wet financiering politieke partijen in werking getreden. Deze wet stelt onder andere eisen aan de transparantie van giften aan politieke partijen. Zo moeten landelijke politieke partijen giften boven 4.500 euro met naam en toenaam in hun jaarverslag openbaar maken. Een uitbreiding van de wet om ook transparantieregels te stellen voor lokale politieke partijen en lokale afdelingen van landelijke partijen is eind 2013 in consultatie gegaan.

Verdieping van het constitutioneel bestel

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties staat garant voor de borging van de kernwaarden van de democratie en de rechtsstaat, met de Grondwet als basis. In 2013 zijn hiervoor verschillende voorstellen verder uitgewerkt, zoals:

• – het voorstel tot opneming in de Grondwet van het recht op een eerlijk proces en op toegang tot de rechter;

• – het wetsvoorstel tot modernisering van artikel 13 (onschendbaarheid van het brief-, telefoon- en telegraafgeheim);

• – initiatiefvoorstellen tot wijziging van de Grondwet met betrekking tot invoering van een correctief referendum;

• – het treffen van een wettelijke regeling ter invoering van een raadgevend referendum in het voorjaar van 2014;

• – op 10 december 2013 heeft de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het eerste Nationale Actieplan Mensenrechten aan de Tweede Kamer aangeboden.

3. Nationale Veiligheid

De onderzoeksprioriteiten van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) voor 2013 waren de internationale jihadistische-, terroristische- en cyberdreigingen.

De snel groeiende deelname, van bijna 100 Nederlanders, aan de burgeroorlog in Syrië, bleek een concrete bedreiging voor de nationale veiligheid. Een deel van deze Syrië-gangers is in de loop van het jaar teruggekeerd. Hun ervaringen en gelegde contacten met internationaal opererende jihadistische netwerken, maakt dat zij bij terugkeer naar ons land een potentiële dreiging vormen. Voor deze teruggekeerde personen is een integrale aanpak ontwikkeld, waarmee de dreiging op zowel landelijk als lokaal niveau is tegengegaan. Hierbij werkten de AIVD, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), gemeenten, politie en het Openbaar ministerie nauw samen.

Onderzoek naar digitale spionage vormde een belangrijk aandachtsgebied. De AIVD verkreeg meer inzicht in daders, doelwitten, intenties en methoden. Dit inzicht werd vervolgens gebruikt ten behoeve van een betere detectie en beveiliging. Veel digitale spionageaanvallen zijn gericht op overheidsinstanties. Deze aanvallen richten zich op het vergaren van politieke inlichtingen over het defensie-, energie-, economisch en buitenlandbeleid. Daarnaast zijn digitale aanvallen gericht op het intimideren, manipuleren en/of bespioneren van dissidentengroeperingen en mensenrechtenorganisaties. Steeds meer digitale spionageaanvallen waren op het bedrijfsleven gericht. Ook hoogwaardige ICT-infrastructuur in Nederland is op zichzelf mikpunt. Deze wordt gebruikt voor digitale spionage- en sabotageaanvallen op doelwitten buiten Nederland.

Op 2 december 2013 heeft de commissie-Dessens haar rapport van de evaluatie van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002 (Wiv 2002) aangeboden aan de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Defensie. Hun reactie op de bevindingen van het rapport is in maart 2014 aan de Kamer aangeboden.

In het begrotingsakkoord 2013, tussen VVD, PvdA en de oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP, is de taakstelling op de AIVD vastgesteld op structureel € 34 mln. vanaf 2018. Door aanvullende efficiencymaatregelen, verregaande versobering en een gedeeltelijke bijstelling van taken, heeft de AIVD in 2013 voor een bedrag van structureel € 23 mln. reeds ingevuld. Daartoe is een pakket aan maatregelen vastgesteld, waarbij ook wordt gesneden in de organisatie: circa 200 fte, met name in de staf- en ondersteunende functies (Kamerstukken II, 2012–2013, 30 977, nr. 54).

4. Overheid en Dienstverlening

In 2013 is ingezet op het wegnemen van regeldruk, de aanpak van fraude en de modernisering van het werkgeverschap.

Verbeteren van de dienstverlening van de overheid en het verminderen van de regeldruk

In 2013 realiseerde de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een besparing van € 352 mln. in de administratieve lastendruk voor burgers. Dit is ondermeer bereikt door betere (digitale) dienstverlening, toezicht en bestuurlijke samenwerking.

De landelijke toepassing van een informele aanpak binnen besluitvormingsprocedures en bij behandeling van klachten en bezwaren is verder uitgebreid. Inmiddels zijn 450 pilotprojecten actief binnen het project «Prettig contact met de overheid». Om bestuursorganen te ondersteunen en te stimuleren bij het toepassen en implementeren van deze aanpak, is door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in samenwerking met de Minister van Veiligheid en Justitie, een nieuwe handleiding uitgebracht. Uit onderzoeksresultaten, gebundeld in de uitgave «Prettig contact met de overheid 5», blijkt dat burgers de informele aanpak als eerlijker en rechtvaardiger ervaren. Ook neemt het vertrouwen van burgers in de overheid toe.

Fraude

Ter voorkoming en bestrijding van fraude is het kabinet gestart met het versterkt inzetten van de kwaliteitsagenda Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) (Kamerstukken II, 2012–2013, 17 050, nr. 435). In 2013 leidde dit tot de volgende resultaten:

• – de gegevens uit de GBA zijn gecombineerd met actief DigiD-gebruik en signalen van mogelijke fraude in de keten. Dat heeft in 6.000 gevallen geleid tot vermoedens van fraude en uiteindelijk tot het afsluiten van 167 DigiD’s;

• – via de centrale verstrekkingsvoorziening wordt gecontroleerd op risicopatronen bij inschrijvingen en is gestuurd op meer samenwerking in de keten van afnemers van de GBA;

• – gemeenten hebben inzage gekregen in adresgegevens van werknemers bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV), de zogenaamde Suwi-inkijk. Daar maakten 184 gemeenten 19.500 keer gebruik van;

• – het kabinet investeerde € 1 mln. extra in opleidingen en examens van 1.200 gemeentelijke burgerzaken-ambtenaren gericht op het bestrijden van fraude (Kamerstukken II, 2013–2014, 29 911, nr. 450);

• – op basis van ruim 5.000 adresbezoeken zijn risicoprofielen ontwikkeld en actief gedeeld met alle gemeenten. Deze profielen gebruiken gemeenten bij nieuwe adresonderzoeken.

(Door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

In 2013 is gewerkt aan de (door)ontwikkeling van e-overheidsvoorzieningen en het voldoen aan de steeds wijzigende eisen omtrent veiligheid en toenemend gebruik. Ten opzichte van 2012 is het gebruik van DigiD met ruim een derde gestegen. In 2013 is het voor Nederlanders die wonen in het buitenland mogelijk geworden om een DigiD aan te vragen en zo digitaal zaken te doen met de overheid.

Moderniseren van werkgeverschap publieke sector

In september 2013 is een akkoord bereikt tussen sociale partners in de publieke sector over een aanpassing van de ABP-pensioenregeling aan fiscale kaders die per 1 januari 2014 gelden. In ruil voor de versobering van de ABP-pensioenregeling is een lastenverlichting voor overheidswerknemers afgesproken wat leidt tot een gemiddelde koopkrachtstijging van 2% in 2014. Daarnaast is door geen uitkering te geven voor loonbijstelling een besparing van ongeveer € 750 mln. gerealiseerd op de rijksbegroting. Het kabinet heeft voor het eerst overheidswerkgevers gelegenheid gegeven om door modernisering van secundaire arbeidsvoorwaarden toch budgettaire ruimte te creëren voor primaire loonstijging.

Op 27 juli 2013 is de Wet aanpassing pensioenleeftijd Algemene Pensioenwet Politieke Ambtdragers (APPA) in werking getreden. De pensioengerechtigde leeftijd van politieke ambtsdragers loopt nu in lijn met de verhoging van de AOW-leeftijd. Pensioenen van politieke ambtdragers volgen voortaan de ontwikkelingen van de overheidspensioenen. Ook is het middelloonstelsel ingevoerd. Op verzoek van de Tweede Kamer wordt de duur van de voortgezette uitkering van politieke ambtsdragers teruggebracht van tien naar vijf jaar. In december 2013 is dit wetsvoorstel voor (internet)consultatie aangeboden.

Beperken Topinkomens Publieke Sector

Per 1 januari 2013 is de Wet Normering Topinkomens (semi-)publieke sector (WNT) in werking getreden. Het inkomen van topfunctionarissen, van de onder de WNT vallende instellingen, wordt gemaximeerd tot 130% van het ministersalaris. Vakministers kunnen voor instellingen van onder hen ressorterende sectoren een lagere normering vaststellen. Verder dient een overzicht van de inkomens van topfunctionarissen te worden opgenomen als bijlage bij de departementale jaarverslagen 2013. Dit geldt ook voor de inkomens van niet-topfunctionarissen die het bezoldigingsmaximum van de WNT overschrijden.

Daarnaast zijn voorbereidingen getroffen om gegevens te verzamelen voor de eerste WNT-rapportage. De WNT voorziet in een jaarrapportage over de gehele (semi) publieke sector aan de Staten-Generaal over het voorafgaande jaar. In 2014 wordt de eerste WNT-rapportage (over 2013) gepresenteerd.

Integere en veilige publieke taakuitoefening

In 2013 is de metamonitor Veilige Publieke Taak uitgevoerd1. De resultaten zijn gebaseerd op beschikbare, sectorale en landelijke onderzoeken. Hieruit blijkt dat het percentage werknemers met een publieke taak dat slachtoffer is geweest van agressie en geweld tussen 2011 en 2012 gelijk is gebleven.

Het slachtofferschap tussen de sectoren loopt sterk uiteen. Bij de sector veiligheid lijkt er sprake van een toename van het percentage slachtoffers, terwijl er in het stads- en streekvervoer een afnemend slachtofferschap wordt gerapporteerd. In de overige sectoren is de omvang van het slachtofferschap ongeveer stabiel in vergelijking met eerdere jaren.

De implementatie en doorwerking van agressie- en geweldsbeleid laat een stijgende lijn zien.

Het afgelopen jaar hebben 435 mensen contact gezocht met het Adviespunt Klokkenluiders. In ongeveer 75% van de gevallen betrof het een verzoek om advies. Daarnaast richtte het Adviespunt zich op signalerings- en voorlichtingstaken op dit specifieke gebied. De Onderzoeksraad Integriteit Overheid heeft zich als extern meldpunt voor de publieke sector gepositioneerd en nieuwe sectoren hebben hierbij aansluiting gezocht. Naast de sectoren Rijk, Politie, Defensie en de Provincies hebben nu ook de sectoren gemeenten en waterschappen de Onderzoeksraad Integriteit Overheid aangewezen als extern meldpunt.

5. Realisatie Beleidsdoorlichtingen

Realisatie Beleidsdoorlichtingen H VII Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Artikel	Realisatie			Toelichting
	2011	2012	2013
1. Openbaar bestuur en democratie
1.2 Bestuurlijke en financiële verhoudingen				De beleidsdoorlichting is in 2013 uitgevoerd en begin 2014 afgerond. Reeds in maart 2014 verzonden aan de Tweede Kamer.
1.2 Participatie
2. Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst
2.1 Apparaat
2.2 Geheim
6. Dienstverlenende en innovatieve overheid
6.1 Verminderen regeldruk	x
6.2 Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen	x
6.3 Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen	x
6.4 Burgerschap		x
6.5 Reisdocumenten en basisadministratie personen
7. Arbeidszaken overheid
7.1 Overheid als werkgever				De beleidsdoorlichting is in 2013 uitgevoerd en begin 2014 afgerond. Verzending aan de Tweede Kamer staat gepland voor maart 2014.
7.2 Pensioenen, uitkeringen en benoemingsregelingen

2. BELEIDSARTIKELEN

Artikel 1. Openbaar bestuur en democratie

A Algemene doelstelling

Een bijdrage leveren aan een goed functionerend openbaar bestuur en democratie.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor het functioneren van het stelsel van het openbaar bestuur, zowel op centraal als op decentraal niveau en binnen de kaders van de regelgeving van de Europese Unie. De minister is verantwoordelijk voor de bestuurlijke organisatie (de Grondwet, de Gemeente- en Provinciewet, de Financiële verhoudingswet en de Wet gemeenschappelijke regelingen), maar ook voor goede bestuurlijke en financiële verhoudingen. Daarmee schept de Minister van BZK randvoorwaarden voor voldoende bestuurskrachtige gemeenten en provincies, die in staat zijn hun taken – zowel in autonomie als in medebewind – goed te kunnen uitvoeren. Dat draagt bij aan de legitimatie van ons bestuurlijke stelsel.

Het democratische en rechtsstatelijke gehalte van de publieke besluitvorming en beleidsvoering vormt daarnaast een belangrijke pijler van de legitimatie van het Nederlands openbaar bestuur. In dat kader waarborgt de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het functioneren van het constitutionele bestel, waaronder het stelsel van de representatieve democratie. Daarbij gaat het in de eerste plaats om de verkiezingen (de Kieswet) voor vertegenwoordigende lichamen op de verschillende bestuurlijke niveaus. De Minister van BZK zorgt tevens voor zodanige toerusting van de Kiesraad dat deze zijn wettelijke taken adequaat kan vervullen.

C Beleidsconclusies

Decentralisaties

Het Ministerie van BZK blijft nauw betrokken bij de decentralisatieoperatie in het sociaal domein. Naast de klassieke verantwoordelijkheden zoals opgenomen in gemeentewet en financiële verhoudingswet, heeft de Minister van BZK in het constituerend beraad ook een coördinerende rol gekregen. Deze coördinerende rol richt zich op de samenhang tussen de drie decentralisaties, jeugd, maatschappelijke ondersteuning en participatie, en op het goed laten landen van de nieuwe verantwoordelijkheden bij bestuurskrachtige en uitvoeringskrachtige gemeenten. De Minister van BZK kent ook een inhoudelijke verantwoordelijkheid in relatie tot een aantal belangrijke randvoorwaarden bij het goed laten landen van de decentralisaties. Zo is hij verantwoordelijk voor onderwerpen als een bestuurskrachtig binnenlands bestuur met de juiste schaal, de juiste bestuurlijke verhoudingen, het beheer van het gemeentefonds, interbestuurlijk toezicht, vermindering van regeldruk, kaders voor een goede implementatie van gegevensuitwisseling en privacyvraagstuk ten behoeve van regie en vroegsignalering over alle te decentraliseren domeinen, en het faciliteren en bevorderen van burgerparticipatie en overheidsparticipatie.

Het Kabinet heeft, onder leiding van de Minister van BZK, een aantal uitgangspunten geformuleerd in de zogeheten «Decentralisatiebrief» van 19 februari 2013. Deze uitgangspunten brengen samenhang binnen de drie genoemde decentralisaties op onderwerpen als verantwoording, interbestuurlijk toezicht, vermindering van regeldruk en financiën. De uitgangspunten zoals opgenomen in de decentralisatiebrief zijn meegenomen in de besluitvorming omtrent de decentralisatiewetgeving, daarnaast worden deze gebruikt bij de vormgeving die bij inwerkintreding van de decentralisaties van belang worden zoals een overall monitor sociaal domein. Als voorbeeld wordt de samenhang op het terrein van financiën bereikt door het opnemen van de middelen in het sociaal deelfonds. De middelen in het deelfonds worden tijdelijk, voor een periode van drie jaar, verstrekt via een apart begrotingsartikel in het gemeentefonds en kunnen gedurende deze periode alleen worden besteed aan de onderscheiden doelen van het sociaal domein.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 1.1 Openbaar bestuur en democratie

						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
(x € 1.000)		2009	2010	2011	2012	2013	2013	2013
Verplichtingen					31.897	45.581	25.102	20.479
Uitgaven:					25.209	30.373	25.102	5.271
1.1	Bestuurlijke en financiële verhouding				6.806	11.947	7.999	3.948
	Subsidies				4.246	6.794	3.349	3.445
	Communicatie, kennisdeling en onderzoek				0	13	0	13
	Diverse subsidies				1.600	605	854	– 249
	Oorlogsgravenstichting (OGS)				2.646	6.176	2.495	3.681
	Opdrachten				2.560	5.016	4.650	366
	Communicatie, kennisdeling en onderzoek				2.560	5.016	4.650	366
	Bijdragen aan (inter)nationale organisaties				0	137	0	137
	Bijdragen internationaal				0	137	0	137
1.2	Participatie				18.403	18.426	17.103	1.323
	Subsidies				14.599	15.749	16.033	– 284
	Politieke partijen				14.599	15.749	16.033	– 284
	Opdrachten				3.803	2.677	1.070	1.607
	Kiesraad				540	245	420	– 175
	Verkiezingen				3.263	2.432	650	1.782
Ontvangsten					24.694	24.816	49.465	– 24.649

E Toelichting op de financiële instrumenten

1.1 Bestuurlijke en financiële verhoudingen

Subsidies

Diverse subsidies

De stichting Europa Decentraal heeft in 2013 gemeenten en provincies ondersteund in de omgang met de Brusselse regels omtrent staatssteun, en hier een subsidie voor ontvangen.

Het actieprogramma Lokaal Bestuur heeft naar aanleiding van de verantwoording over 2012 een nabetaling ontvangen voor een subsidie. Deze subsidie is toegekend ten behoeve van de begeleiding aan raden/raadsleden en wethouders om op een adequate manier invulling te geven aan hun veranderende rollen en taken.

Oorlogsgravenstichting (OGS)

Namens de Nederlandse overheid heeft de Oorlogsgravenstichting in 2012 wereldwijd ongeveer 50.000 graven van Nederlandse oorlogsslachtoffers beheerd. Deze graven liggen in meer dan 50 landen, verspreid over vijf continenten. Het zwaartepunt ligt daarbij in Indonesië. Ook verzorgde de stichting ruim 10.000 graven van militairen van de geallieerde strijdkrachten in Nederland. Naast de € 2,5 mln. structurele subsidie heeft de Oorlogsgravenstichting in 2013 € 2,9 mln. aan incidentele subsidies ontvangen: € 1,9 mln. voor de uitbreiding van ereveld Loenen en het onderhoud aan de paden aldaar en € 0,8 mln. voor het aanboren van derde geldstromen en/of het reorganiseren van de werkzaamheden. Omdat de Oorlogsgravenstichting kampt met wisselkoersrisico’s is daarnaast een incidentele subsidie van € 0,2 mln. voor de vorming van een egalisatiereserve gedaan.

1.2 Participatie

Subsidies

Politieke partijen

Politieke partijen krijgen subsidie op grond van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp). Voor subsidie komen alleen partijen in aanmerking die ten minste 1.000 leden hebben, die hebben deelgenomen aan de voorgaande Kamerverkiezingen en daarbij in één van beide Kamers minimaal één zetel hebben behaald.

De Wfpp is op 1 mei 2013 in werking getreden, en kan worden gezien als de opvolger van de Wet subsidiëring politieke partijen (Wspp). In de Wfpp staan niet alleen de regels over de subsidiëring aan politieke partijen, maar zijn ook nieuwe, aangescherpte regels opgenomen over de financiering van partijen door derden (door middel van bijvoorbeeld donaties).

Tabel 1.2 Subsidies op grond van de Wet subsidiering politieke partijen

Partij	Waarde 2009 (in €)	Waarde 2010 (in €)	Waarde 2011 (in €)	Waarde 2012 (in €)	Waarde 2013 (in €)1
VVD	2.204.470	2.323.101	2.737.052	2.743.998	3.629.949
PvdA	3.123.645	3.084.084	2.769.171	2.780.432	3.538.686
SP	2.394.179	2.334.912	1.696.472	1.666.193	1.606.728
CDA	3.689.447	3.455.182	2.129.837	2.110.184	1.710.428
D66	684.230	872.433	1.273.866	1.273.909	1.530.066
CU	986.719	971.370	855.600	849.163	921.981
GL	967.414	1.003.867	1.149.221	1.137.367	833.945
SGP	816.707	800.842	737.401	738.740	855.725
PvdD	540.977	558.401	538.847	540.732	613.973
50PLUS			224.936	377.943	441.608
OSF	375.589	374.426	377.161	376.975	360.890

Opdrachten

Verkiezingen

In het voorjaar van 2013 is extra budget vrijgemaakt ten behoeve van het onderzoek naar een nieuw stembiljet dat elektronisch geteld kan worden. De Tweede Kamer heeft eind 2013 het verslag van het onderzoek ontvangen (Kamerstukken II, 2013–2014, 31 142 nr. 37). De Minister van BZK heeft het onderzoek, voor zover het gaat om de invoering van een nieuw stembiljet in het stemlokaal «on hold» gezet lopende de advisering van de commissie Van Beek die moet adviseren over de vraag of het mogelijk is om elektronisch stemmen in het stemlokaal in te voeren. Deze commissie heeft op 18 december 2013 advies uitgebracht. De planning is om in maart 2014 het kabinetsstandpunt aan de Tweede Kamer toe te sturen. Voor de kiezers die vanuit het buitenland mogen stemmen wordt bij de verkiezing van de leden van het europees parlement geëxperimenteerd met een van de, in het onderzoek, ontwikkelde modellen voor een nieuw stembiljet. In dit experiment kan het nieuwe model van het stembiljet per mail worden gezonden aan de kiezers die zijn geregistreerd.

Nederlanders die in Curaçao, Aruba of Sint Maarten woonachtig zijn kunnen zich registreren bij de Vertegenwoordiging van Nederland in deze landen. De Kieswet is daarvoor aangepast. Medio 2013 is (Kamerstukken II, 2012–2013, 31 142 nr. 35) aan de Tweede Kamer bericht dat toegewerkt zal worden naar de realisatie van een permanente registratie voor de kiezers die vanuit het buitenland mogen stemmen. Doel is de permanente registratie gereed te hebben voor de eerstkomende reguliere verkiezing waaraan de kiezers in het buitenland mogen deelnemen. Dat is de verkiezing van de leden van de Tweede Kamer in 2017.

Ontvangsten

In het financieringsarrangement mGBA/ORRA was een ontvangst van € 25 mln. van agentschap BPR voorzien in verband met de inbeheername van de Online Raadpleegbare Reisdocumentenadministratie (ORRA). Deze inbeheername heeft in 2013 niet plaatsgevonden, omdat er een pas op de plaats is gemaakt met de ontwikkeling van de ORRA; de met de inbeheername samenhangende ontvangst heeft derhalve ook niet plaatsgevonden.

Artikel 2. Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst

A Algemene doelstelling

Tijdige onderkenning van niet direct waarneembare dreigingen en risico’s voor de (inter)nationale veiligheidsbelangen van de Nederlandse staat en samenleving, en daarop gebaseerde informatieverstrekking aan de partners van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), die daardoor worden aangezet om passende maatregelen te nemen.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor de taakuitvoering van de AIVD. De Minister legt zo veel als mogelijk in het openbaar verantwoording af aan de Tweede Kamer. Waar dat niet kan, vanwege geheimhoudingsnoodzaak, gebeurt dit via de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD) van de Tweede Kamer.

De AIVD staat voor de nationale veiligheid door tijdig dreigingen, politieke ontwikkelingen en risico’s te onderkennen die niet direct zichtbaar zijn. Hiervoor verricht de AIVD onderzoek in binnen- en buitenland met behulp van algemene inlichtingenmiddelen (open bronnen) en bijzondere inlichtingenmiddelen. Op basis van de onderzoeksresultaten zet de AIVD bestuurders, beleidsmakers en andere belanghebbenden op lokaal, nationaal en internationaal niveau aan tot handelen. Hiertoe informeert en adviseert de AIVD zijn afnemers met ambtsberichten en analyses (waaronder openbare publicaties) en door gericht relatiemanagement.

Tabel 2.1 Kengetallen

	Waarde 2012	Waarde 2013
Aantal openbare publicaties	6	3
Aantal ambtsberichten exportcontroles1	38	30
Aantal ambtsberichten aan het Openbaar Ministerie	42	42
Aantal ambtsberichten (overige afnemers)	23	35
Aantal dreigingsinformatie-producten ten behoeve van stelsel bewaken en beveiligen (art 6.2.e Wiv 2002)2	163	115
Aantal dreigingsinformatie-producten ten behoeve van beveiligingsbevorderende taak (art 6.2.c Wiv 2002)	12	13
Aantal inlichtingenproducten over ontwikkelingen in de landen van het aanwijzingsbesluit buitenland	530	427
Aantal aangewezen vertrouwensfuncties	63.948	61.417
Aantal door AIVD in behandeling genomen veiligheidsonderzoeken	8.497	7.929
Aantal geweigerde Verklaringen van Geen Bezwaar (VGB)3	990	716

C Beleidsconclusies

De beoogde verregaande samenwerking met de nationale politie aangaande de personele en technische inrichting van de tien Regionale Inlichtingendiensten en de Landelijke Inlichtingendienst heeft in 2013 vertraging opgelopen door reorganisaties bij zowel de AIVD als de nationale politie. In 2013 heeft wel een ICT-pilot bij één Regionale Inlichtingendienst (RID) plaatsgevonden. Het doel was de effectiviteit en efficiency van de inzet van RID-en te versterken. Verder zijn de resultaatgebieden nagenoeg allemaal beschreven. Deze zullen door de nationale politie en de AIVD vanaf 2014 stap voor stap worden doorgevoerd bij de RID’s.

In 2013 is een kwartiermaker aangesteld in het kader van de samenwerking tussen de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de AIVD inzake de Nationale Sigint Organisatie (NSO) en de operationele ondersteuning van de beide diensten op het gebied van cybersecurity. Daarmee is ook een aanvang gemaakt met de gezamenlijke uitvoering van deze taken. Naar verwachting zal in het voorjaar van 2014 de gezamenlijke eenheid formeel worden opgericht. De commissie Dessens heeft geadviseerd de bevoegdheden van de I&V-diensten met betrekking tot kabelinterceptie uit te breiden. Nadat het kabinet een reactie heeft geformuleerd op het advies kan eventueel een wijziging van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV) worden ingediend. Materiële uitbreiding van specifieke expertise en technieken die nodig zijn om de toenemende datastromen te kunnen verwerken en analyseren zijn op beperkte schaal gerealiseerd. Van personele uitbreiding hiervoor was geen sprake. In 2013 is een pilot voor netwerk detectie bij het Rijk in samenwerking met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en de MIVD voorbereid.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 2.1 Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst

						Realisatie	Oorspronkellijk Vastgestelde begroting	Verschil
(x € 1 000)		2009	2010	2011	2012	2013	2013	2013
Verplichtingen					200.112	197.486	199.621	– 2.135
Uitgaven:					198.945	195.142	199.621	– 4.479
2.1	Apparaat				188.302	185.758	190.237	– 4.479
2.2	Geheim				10.643	9.384	9.384	0
Ontvangsten					3.170	7.440	8.214	– 774

E Toelichting op de financiële instrumenten

2.1 Apparaat

De opstart van de gezamenlijke eenheid van de MIVD en de AIVD is later van start gegaan dan gepland. De beschikbare middelen zijn doorgeschoven naar 2014 (€ 1,5 mln.). Daarnaast zijn in 2013 zijn middelen vrij gespeeld binnen de dienst met het oog op de financiering van de frictiekosten van de reorganisatie als gevolg van de taakstelling op de dienst. (€ 6 mln.). Ten opzichte van deze mutaties is de begroting volledig gerealiseerd.

Ontvangsten

Vanaf 1 januari 2013 zijn de kosten die samenhangen met de uitvoering van veiligheidsonderzoeken voor de publieke sector in rekening gebracht aan de werkgevers. In totaal heeft de AIVD in 2013 € 5,7 mln. in rekening gebracht, waarmee er sprake was een tegenvaller van € 1,3 mln. op de ontvangsten als gevolg van vraaguitval. De overige ontvangsten zijn apparaatsgerelateerd.

Artikel 6. Dienstverlenende en innovatieve overheid

A Algemene doelstelling

Een compacte overheid door minder regeldruk, voorzieningen voor efficiënt gebruik van overheidsinformatie en het bevorderen van burgerschap.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van BZK heeft een regierol voor het verminderen van administratieve lasten en regeldruk voor burgers, professionals en medeoverheden.

De Minister is systeemverantwoordelijk voor het stelsel van basisregistraties en is vanuit de Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens verantwoordelijk voor een goed functionerende Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA) en vanuit de Paspoortwet verantwoordelijk voor betrouwbare reis- en identiteitsdocumenten. De Minister stelt voor de basisregistratie het beleid vast en is verantwoordelijk voor de uitvoering.

De Minister is coördinerend verantwoordelijk voor het gebruik en de implementatie van e-overheidvoorzieningen en is als opdrachtgever verantwoordelijk voor de ontwikkeling en het beheer van diverse e-overheidvoorzieningen.

De Minister heeft een regierol bij het bevorderen van burgerschap en stimuleert hiervoor veranderingen binnen de overheid.

In Caribisch Nederland is de Minister vanuit de Wet basisadministraties persoonsgegevens BES verantwoordelijk voor een goed functionerende bevolkingsadministratie (PIVA) en vanuit de Wet identiteitskaarten BES voor een betrouwbare identiteitskaart (sedula).

C Beleidsconclusies

Open Overheid

Open data (herbruikbare openbare overheidsinformatie) is één van de uitgangspunten van de visie op Open Overheid en levert een belangrijke bijdrage aan economische innovatie, versterking burgerschap, goed bestuur en een efficiëntere overheid. In 2012 is een begin gemaakt met pilots en het op elkaar laten aansluiten van vraag en aanbod van Open data. In 2013 is actief ingezet op het wegnemen van belemmeringen bij het aanbieden van data, op het verspreiden van goede voorbeelden van vraag en aanbod en op kennisdeling. In 2013 is binnen het departement voortgang geboekt door het gebruik van open data. Er zijn meer bestanden beschikbaar zoals topinkomens in de publieke sector en nieuwe data met betrekking tot leefbaarheid. Vanuit de eigen BZK organisatie is een team Open data actief om data open te maken. BZK inventariseert bij ieder ministerie welke datasets openbaar worden gemaakt. Uit internationale vergelijkingen blijkt dat Nederland veel datasets beschikbaar stelt, maar op het terrein van financiële transparantie – open spending – nog achterblijft. Hiermee is in 2013 een start gemaakt.

Het aantal open data bestanden wat vindbaar is in 2013 via data.overheid.nl is flink groter geworden. Het open data aanbod is toegenomen van 150 datasets eind 2012 naar ruim 6.000 datasets eind 2013. Er is hard gewerkt aan de bekendheid van open data. Op veel agenda's van uitvoeringsagenda's, gemeenten en andere overheden is Open data een thema geworden. In 2013 is niet alleen het vergroten van het aanbod van data leidend geweest, maar ook de toepassing ervan in maatschappelijke vraagstukken. Hiervoor zijn onder andere twee pilots opgestart om de invloed van open data bij de oplossing van maatschappelijke vraagstukken vast te kunnen stellen. Daarbij is er het Gronings open data portaal geopend. Het als open data beschikbaar stellen van aardbevingsdata speelt een rol in het gesprek over aardbevingen in provincie Groningen. Daarnaast is in samenhang met de departementen Economische Zaken (EZ), Infrastructuur en Milieu (IenM) en BZK gestart met het doorbraakproject open data. Doel is om op basis van een aantal thema's vraag en aanbod bij elkaar te brengen. De thema's voor 2014 zijn Water, Energie en Smartcities.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 6.1 Dienstverlenende en innovatieve overheid

						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
(x € 1.000)		2009	2010	2011	2012	2013	2013	2013
Verplichtingen					193.538	102.722	125.848	– 23.126
Uitgaven:					145.866	125.526	125.848	– 322
6.1	Verminderen regeldruk				3.711	2.849	4.300	– 1.451
	Opdrachten				3.711	2.004	4.300	– 2.296
	Vermindering regeldruk en administratieve lasten				3.711	2.004	4.300	– 2.296
	Bijdragen aan baten-lastenagentschappen				0	845	0	845
	Vermindering regeldruk en administratieve lasten				0	845	0	845
6.2	Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen				37.699	31.562	22.129	9.433
	Opdrachten				30.066	27.429	22.129	5.300
	(door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen				29.593	15.065	18.348	– 3.283
	Aanpak fraudebestrijding				0	5.270	0	5.270
	Baten-lastenagentschap Logius				473	0	0	0
	Implementatie NUP (VNG)				0	7.094	3.781	3.313
	Bijdragen aan baten-lastenagentschappen				7.632	4.133	0	4.133
	(door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen (Logius)				626	58	0	58
	Baten-lastenagentschap Logius				7.006	4.075	0	4.075
6.3	Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen				50.967	52.073	42.950	9.123
	Opdrachten				9.915	7.270	7.746	– 476
	Beheer e-overheidsvoorzieningen				7.023	3.630	4.545	– 915
	Officiële publicaties en wettenbank				2.893	3.640	3.201	439
	Bijdragen aan baten-lastenagentschappen				41.052	44.803	35.204	9.599
	Baten-lastenagentschap BPR				2.973	7.393	3.394	3.999
	Baten-lastenagentschap Logius				37.166	32.897	30.410	2.487
	Baten-lastenagentschap Werkmaatschappij				0	4.513	0	4.513
	Beheer e-overheidsvoorzieningen (Logius)				913	0	1.400	– 1.400
6.4	Burgerschap				5.136	6.324	5.134	1.190
	Subsidies				4.831	5.533	4.384	1.149
	Comité 4/5 mei				140	109	109	0
	Huis voor Democratie en rechtstaat				3.898	0	4.253	– 4.253
	ProDemos				0	5.019	22	4.997
	Programma burgerschap				793	405	0	405
	Opdrachten				305	791	750	41
	Programma burgerschap				305	791	750	41
6.5	Reisdocumenten en basisadministratie personen				48.354	32.718	51.335	– 18.617
	Subsidies				179	40	0	40
	Beleid GBA en reisdocumenten				179	40	0	40
	Opdrachten				27.111	20.581	34.435	– 13.854
	Beleid GBA en reisdocumenten				9.834	5.840	4.288	1.552
	Modernisering GBA				16.376	14.741	5.147	9.594
	ORRA				900	0	25.000	– 25.000
	Bijdragen aan baten-lastenagentschappen				21.064	12.097	16.900	– 4.803
	Baten-lastenagentschap BPR				21.064	12.097	16.900	– 4.803
	Beleid GBA en reisdocumenten				0	0	0	0
Ontvangsten					21.569	17.480	500	16.980

E Toelichting op de financiële instrumenten

6.1 Verminderen regeldruk

Opdrachten

Vermindering regeldruk en administratieve lasten

Het kabinet heeft met de zogenaamde maatwerkaanpak ingezet op vermindering van regeldruk in die sectoren en domeinen waar de regeldruk als onevenredig hoog wordt ervaren. Zo is in 2013 gewerkt aan het wegnemen van belemmeringen in het openbaar vervoer voor mensen met een beperking en aan de aanpak van belemmeringen voor vrijwilligers. Deze aanpak loopt door, c.q. wordt (ten dele) afgerond in 2014. In de Najaarsrapportage Regeldruk is de voortgang van de maatwerkaanpak, de regeldrukvermindering bij medeoverheden en de nadere uitwerking van de voorstellen ter verbetering van de wetgevingskwaliteit geschetst.

In 2013 heeft het onafhankelijk advies- en toetsingscollege Actal toetsen uitgevoerd op nieuwe, voorgenomen wet- en regelgeving. Actal heeft meerdere adviezen opgeleverd in 2013, waaronder een advies over de merkbaarheid van regeldrukvermindering.

De onderuitputting op het artikelonderdeel is binnen het artikel ingezet om tekorten op de dossiers eOverheid te verkleinen.

Tabel 6.2 Indicatoren

	Beginstand 2010	Streefwaarde 2011	Streefwaarde 2012	Realisatie tot en met 2013
Vermindering administratieve lasten van de burger in tijd en kosten bij de overheid (t.o.v. het jaar daarvoor)1	83,7 mln. uur € 755 mln	0%	0%	€ 52,9 mln.

Bijdragen aan baten-lastenagentschappen

Vermindering regeldruk en administratieve lasten

Het Kenniscentrum Prettig Contact, onderdeel van de Werkmaatschappij, heeft een bijdrage ontvangen ten behoeve van de vermindering van regeldruk en administratieve lasten. Naast de inzet op administratieve lastenvermindering voor de burger is vanuit het project «Prettig Contact met de Overheid» ten behoeve van de de-juridisering ingezet op een landelijke toepassing en implementatie van de informele aanpak in besluitvormings-procedures en bij de behandeling van klachten en bezwaren. Een informele aanpak door de overheid wordt door burgers als positief ervaren, zo bleek uit de onderzoeken gebundeld in de uitgaven «Prettig contact met de overheid» editie 4 en 5. Dit inzicht heeft geleid tot 450 pilotprojecten waarin de behandeling van klachten en bezwaren op informele wijze wordt aangepakt. Om de informele aanpak door bestuursorganen verder te ondersteunen en stimuleren heeft de Minister van BZK in samenwerking met de Minister van VenJ een nieuwe handleiding hierover uitgebracht.

6.2 Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

(door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Voor de ontwikkeling naar een iOverheid is ontwikkeling en beheer van een digitale basisinfrastructuur noodzakelijk. In 2013 waren vele eOverheidsvoorzieningen in bedrijf en is door stichting ICTU gewerkt aan het up-to-date houden en het voldoen aan de steeds wijzigende eisen met betrekking tot veiligheid, toenemend gebruik en de gegevensuitwisseling tussen de verschillende systemen. Ook zijn verdere stappen naar een open overheid genomen en is het bestuurlijk en operationeel besef van het belang van informatiebeveiliging vergroot. De digitale basisinfrastructuur is een belangrijke basis voor het realiseren van de afspraak uit het regeerakkoord; bedrijven en burgers kunnen uiterlijk in 2017 zaken die ze met de overheid doen, zoals het aanvragen van een vergunning, digitaal afhandelen.

Ook is door stichting ICTU gewerkt aan de beveiliging van DigiD. Alle gebruikers moeten een beveiligingsassessment uitvoeren en hiervan een auditrapport bij Logius inleveren. In samenwerking met KING en VNG zijn de gebruikers bij de uitvoering hiervan ondersteund. Voor bijna 90% van de authenticaties in Nederland is inmiddels een ICT-beveiligingsassessment ingeleverd.

In 2013 is gewerkt aan de strategische verkenning eID stelsel. Voor de totstandkoming van het eID Stelsel en de uitwerking van de DigiD-kaart is het programma eID ingericht, onder aansturing vanuit een stuurgroep waarin diverse departementen zijn vertegenwoordigd. Het programma werkt nauw samen met de VNG en NVVB. Over de ontwikkeling en invoering van het eID stelsel is de Tweede Kamer eind december 2013 geïnformeerd (Kamerstukken II, 26 643, nr. 299).

In 2013 is gewerkt aan de voorbereiding van de registratie van niet-ingezetenen, deze moest op 6 januari 2014 operationeel zijn. Met de komst van de RNI kunnen niet-ingezetenen zich bij 18 daartoe aangewezen RNI-loketgemeenten laten inschrijven en wordt hen een BSN toegekend.

Aanpak fraudebestrijding

In 2013 is een impuls gegeven aan fraudebestrijding. Hiertoe zijn middelen aan het budget BZK toegevoegd. In de brief van 10 mei 2013 en het debat rond fraude met toeslagen (Kamerstukken II, 17 050, nr. 435) is aangekondigd om de kwaliteitsagenda GBA versterkt in te zetten in de aanpak en voorkoming van fraude. Hiervoor is vanaf 2013 structureel budget beschikbaar gekomen en is de aanpak gestart. Zo is het aantal adressen dat in onderzoek is sterk verhoogd en zijn de gegevens uit de GBA gecombineerd met actief DigiD-gebruik en signalen van mogelijke fraude in de keten. Dat heeft in 6.000 gevallen geleid tot vermoedens van fraude en tot het uiteindelijk actief afsluiten van 500 DigiD’s. Daarnaast hebben gemeenten risicoprofielen ontwikkeld in relatie tot het inschrijven van personen en wordt hierop gemonitord via de centrale verstrekkingsvoorziening. Deze profielen worden actief gedeeld met alle gemeenten. Er is gestuurd op meer samenwerking in de keten van afnemers van de GBA. Gemeenten hebben inmiddels inzage in adresgegevens van werknemers bij het UWV. 184 gemeenten hebben daar in 2013 19.500 keer gebruik van gemaakt. Ook is geïnvesteerd in deskundigheidsbevordering van burgerzaken-ambtenaren.

Implementatie NUP (VNG)

Medio 2013 is de tussenbalans van i-NUP opgemaakt en aan de Tweede Kamer verzonden (Kamerstukken II, 26 643, nr. 292). Hieruit blijkt dat het merendeel van de bouwstenen van i-NUP (72%) inmiddels beschikbaar is. Gemiddeld 66% van de gemeenten en 65% van de grote uitvoeringsorganisaties is aangesloten op de afgeronde bouwstenen. In 2014 wordt het i-NUP afgerond en worden de bouwstenen geborgd.

De Minister van BZK draagt bij aan de implementatie van eOVerheidsvoorzieningen door gemeenten via operatie NUP2. In 2013 hebben nagenoeg alle gemeenten gebruik gemaakt van de generieke implementatie-ondersteuning, dat in opdracht van de VNG door KING wordt uitgevoerd. Voor de financiering van de implementatie zijn meerjarige afspraken gemaakt. In 2013 zou de VNG € 9,0 mln. ontvangen. Hiervan is een deel in 2012 reeds voorgefinancierd. De rest is in 2013 betaald. Begin 2013 heeft een positieve evaluatie plaatsgevonden op basis waarvan het programma is gecontinueerd tot en met het einde van de looptijd van het i-NUP (2014).

Bijdragen aan baten-lastenagentschappen

Baten-lastenagentschap Logius & (door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen (Logius)

Er is in 2013 voor € 1,8 mln. aan opdrachten verstrekt aan Logius voor de doorontwikkeling van voorzieningen. Het ging hier om doorontwikkeling van DigiD en DigiDmachtigingen en de stelselvoorzieningen. Deze doorontwikkeling maakte geen onderdeel uit van het reguliere beheer en exploitatie en is daarom middels aparte opdrachten betaald. Voor de ontwikkeling van DigiD voor Nederlanders in het buitenland is eveneens € 1,8 mln. besteed. De ontwikkeling van de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA) heeft in 2013 € 0,4 mln. gekost.

6.3 Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

Beheer e-overheidsvoorzieningen

Beheer van de diverse e-overheidsvoorzieningen is ondergebracht bij een aantal baten-lastenagentschappen, namelijk BPR, de Werkmaatschappij en Logius. In 2013 is verdergegaan met het efficiënt en effectief leveren van e-overheidsdienstverlening.

Officiële publicaties en wettenbank

Het Kennis- en exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP) verzorgt het beheer van de officiële publicaties en wettenbank, zie ook bij «Baten-lastenagentschap Werkmaatschappij». De productie van de gegevens, die door KOOP beheerd worden, worden door een externe partij verzorgd. Hiervoor is een meerjarige opdracht verstrekt.

Bijdragen aan baten-lastenagentschappen

Baten-lastenagentschap BPR

Het baten-lastenagentschap BPR heeft in 2013 voorbereidingen getroffen om in 2014 het register niet-ingezetenen in beheer te kunnen nemen. Voor de inbeheername zijn door het agentschap kosten gemaakt die bij de begroting nog niet geraamd waren. Ook heeft het agentschap een bijdrage geleverd aan de verdere ontwikkeling van het register. Daarnaast heeft BPR het beheer verzorgd van de Beheervoorziening burgerservicenummer (BV-BSN).

Baten-lastenagentschap Logius & Beheer e-overheidsvoorzieningen

Het agentschap Logius beheert diverse e-overheidsvoorzieningen in opdracht van de Minister van BZK. Het gaat hier bijvoorbeeld om voorzieningen als DigiD/DigiD buitenland, stelselvoorzieningen digikoppeling, melding en levering, Public Key Infrastructure (PKI), www.overheid.nl en MijnOverheid. De kosten van het beheer van de e-overheidsvoorzieningen nemen, als gevolg van toenemend gebruik en toenemende eisen aan veiligheid en betrouwbaarheid, sinds een aantal jaren toe. Zo steeg in 2013 het aantal berichten dat via het MijnOverheid-portaal is verstuurd van circa 1 miljoen in 2012 naar meer dan 6 miljoen in 2013. Daarnaast gebruiken meer dan 10 miljoen burgers DigiD en is het aantal DigiD-authentificaties naar circa 115 miljoen in 2013 gestegen.

Baten-lastenagentschap Werkmaatschappij

Het Kennis- en exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP), een onderdeel van het baten-lastenagentschap Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR) beheert onder meer de Staatscourant, het Staatsblad en wetten.nl. In 2013 is een centrale publicatievoorziening tot stand gebracht waarmee decentrale overheden desgewenst en tegen betaling van een vergoeding een elektronisch gemeenteblad, provinciaal blad of waterschapsblad kunnen produceren. Daarnaast is een voorziening operationeel geworden waarmee verkeerbesluiten, die voorheen in regionale bladen werden gepubliceerd, in de Staatscourant bekend worden gemaakt.

6.4 Burgerschap

Subsidies

Comité 4/5 mei

Met de subsidie die het Nationaal Comité 4 en 5 mei van BZK ontvangt, wordt jaarlijks een deel van het inhoudelijke programma op de 14 Bevrijdingsfestivals gerealiseerd onder de noemer «Debat en Dialoog». In totaal werden er meer dan 44 verschillende projecten uitgevoerd die door bijna een miljoen bezoekers zijn bezocht.

Huis voor Democratie en rechtstaat / ProDemos

ProDemos heeft tot doel om mensen te informeren over de democratische rechtsstaat en hen te stimuleren om een actieve rol daarin te spelen. Ook in 2013 heeft ProDemos zijn activiteiten verder uitgebreid. In Den Haag en elders op locatie namen in totaal ruim 160.000 mensen deel aan ProDemos-activiteiten, waaronder ongeveer 77.000 scholieren. Verspreid over het land namen ruim 15.000 mensen deel aan gastlessen, rollenspellen, trainingen en andere activiteiten op bijvoorbeeld scholen en in gemeentehuizen. Het aantal activiteiten met en bij rechtbanken nam sterk toe. Nieuw was onder andere de interactieve tentoonstelling DemocratieLAB. Bezoekers kunnen hier hun kennis over de democratie vergroten en direct toepassen om zo hun meningen verder te ontwikkelen.

Opdrachten

Programma Burgerschap

In 2013 heeft BZK naar aanleiding van onderzoek en dialoog met netwerkpartners de nota Doe-Democratie (Kamerstukken II, 2012–2013 33 017, nr. E) aan de Kamer aangeboden. Om de doelstellingen uit de nota te realiseren zijn in 2013 een aantal activiteiten ondernomen. Zo zijn in samenwerking met Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtsgebieden en Platform 31 projecten tot stand gebracht met betrekking tot het wegnemen van belemmeringen in de regelgeving, aansprakelijkheid in de openbare ruimte en maatschappelijk aanbesteden. Er is een tiental leerkringen ingericht in samenwerking met o.a. Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) en de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) om dilemma’s en goede voorbeelden van overheidsparticipatie te delen tussen gemeenteprofessionals, variërend van griffiers en gemeentesecretarissen tot beleidsmedewerkers. Meer dan 25% van de gemeenten is dit jaar op enige wijze ondersteund vanuit BZK.

Daarnaast heeft BZK door middel van partnerschappen met de coöperatie Kracht in Nederland, Movisie, Greenwish en andere ondersteuningsorganisaties, kennisuitwisseling en netwerkvorming tussen initiatiefnemers en overheidsprofessionals versterkt. Om het aansluitingsvermogen van het Rijk te vergroten, zijn leerkringen binnen het Rijk ingericht. Ook is het traject Empowering People ingezet waarin 20 initiatieven zijn ondersteund door 40 rijksambtenaren op hun beleidsterrein. Tenslotte heeft het programma in samenwerking met 15 andere partners de internationale leerconferentie Borders to Cross rondom democratische vernieuwing en burgerschap georganiseerd. Borders to Cross bracht 300 overheidsprofessionals, academici en initiatiefnemers uit heel Europa bijeen rond 40 innovatieve projecten op het gebied van veranderende relatie overheid, samenleving en markt.

6.5 Reisdocumenten en basisadministratie personen

Opdrachten

Beleid GBA en reisdocumenten

In 2013 hebben de Tweede en Eerste Kamer ingestemd met het wetsvoorstel Basisregistratie personen (BRP, de opvolger van de wet GBA). Onderdeel van de Wet BRP is de invoering van de bestuurlijke boete op de aangifteverplichtingen van de burger en dat ook registratie plaatsvindt van niet-ingezetenen (RNI) – waaronder arbeidsmigranten.

In de brief van 10 mei 2013 en het debat rond fraude met toeslagen (Kamerstukken II, 17 050, nr. 435), is in samenwerking met de agentschappen BPR en Logius versneld uitvoering gegeven aan de maatregelen uit de kwaliteitsagenda GBA/BRP. Ook Caribisch Nederland maakt onderdeel uit van deze Kwaliteitsagenda. Onder de BRP lopen de kwaliteitsmaatregelen en fraudeaanpak door. Eind 2013 is de campagne gericht op burgers gestart: «Voorkom gedoe, kijk het na». Deze campagne is er op gericht om burgers te wijzen op het belang van correcte registratie in de GBA/BRP. Het Kabinet heeft een fors bedrag in opleidingen en examens van burgerzaken-ambtenaren geïnvesteerd, als intensivering van de deskundigheidsbevordering van burgerzaken-ambtenaren (€ 1 mln.). Er is voor gemeenten methodiek beschikbaar voor adresvergelijking BRP en UWV. De gemeenten hebben inzage in gegevens bij het UWV, de zogenaamde Suwi-inkijk; die gegevens kunnen gebruikt worden als extra informatie om de BRP te verbeteren. Het evaluatie-instrument is werkend en succesvol beproefd met gemeenten; het gebruik is verplicht met de inwerkingtreding van de wet BRP. www.wiekrijgtmijngegevens.nl is gelanceerd, burgers kunnen hier zien aan welke instanties in het algemeen hun gegevens worden verstrekt. Uit risicogericht adresonderzoek in 2013 blijkt dat 97,7% van burgers op het juiste adres staat ingeschreven (onderzoek «Samen Leren» op www.bprbzk.nl). Er is door dit onderzoek voor gemeente een methodiek beschikbaar voor het doen van risicogerichte huisbezoeken. De gegevens van ingezetenen die niet frequent veranderen – de burgerlijke staat gegevens bijvoorbeeld – zijn nagenoeg 100% betrouwbaar; dit blijkt uit de resultaten van het evaluatie-instrument.

In 2013 is voor de Persoonsinformatievoorziening Nederlandse Antillen en Aruba (PIVA) van Bonaire, Sint Eustatius en Saba een meting uitgevoerd naar de administratieve kwaliteit van de bestanden. Het ging om een eerste vervolgmeting sinds 2010. Uit de meting blijkt dat de aanpak waarbij GBA/PIVA specialisten worden ingezet, leidt tot significante vooruitgang. GBA/PIVA specialisten ondersteunen op locatie bij het verbeteren van geconstateerde fouten en het vergroten van de deskundigheid van de medewerkers.

In 2013 hebben de Tweede en Eerste Kamer ingestemd met de wijziging van de Paspoortwet (Kamerstukken II, 33 440 (R1990)) die onder andere toeziet op de verlenging van de geldigheidsduur van de reisdocumenten van vijf naar tien jaar. Ook wordt met het wetsvoorstel geregeld dat bij de aanvraag van een Nederlandse identiteitskaart geen vingerafdrukken meer worden opgenomen. De wijzigingen zullen op 9 maart 2014 van kracht worden.

In 2013 is het afschaffen van het verplicht aangifte doen bij politie bij vermissing van het paspoort of identiteitskaart verder beproefd. Door deze proef ontstaat bij de politie ruimte om gericht misbruik en fraude met behulp van de documenten te onderzoeken. Ook is de proef uitgebreid met enkele Caribische delen van het Koninkrijk.

Modernisering GBA

De modernisering GBA realiseert een basisregistratie personen die 24 uur per dag, 7 dagen per week online beschikbaar is, met een hoge verwerkingscapaciteit, een directe verwerking van wijzigingen en met de mogelijkheden voor het leggen van verbanden tussen geregistreerde personen. Persoonsgegevens kunnen er snel en in grote aantallen uit worden opgevraagd op gebeurtenisniveau, zodat ze op het stelsel van basisregistraties aansluiten en direct beschikbaar zijn. De gemoderniseerde GBA schept daarmee voorwaarden voor een doorbraak in e-dienstverlening bij uitvoeringsorganisaties en gemeenten en voor verdergaande ketensamenwerking.

In 2013 is het projectbudget met € 29,6 mln. opgehoogd tot € 74,0 mln. (betreft meerjarige projectkosten). De meerkosten zijn in belangrijke mate veroorzaakt door de, als inherent aan dit type projecten bekend staande, verbreding en verdieping van de gewenste functionaliteit. De Kamer is hier in oktober over geïnformeerd (Kamerstukken II, 27 859, nr. 68).

In mei 2013 is de Kamer geïnformeerd over het voornemen om de drie PIVA bevolkingsadministraties van Bonaire, Sint Eustatius en Saba over te laten gaan naar de basisregistratie personen (BRP) (Kamerstukken II, 2012–2013, 27 859, nr. 65). De planning van de overgang van de PIVA administraties naar de BRP en de eventuele vervanging van het identiteitsbewijs sedula worden afgestemd op herijkte planning van de BRP.

ORRA

In het financieringsarrangement mGBA/ORRA was een ontvangst van € 25 mln. van agentschap BPR voorzien in verband met de inbeheername van de Online Raadpleegbare Reisdocumentenadministratie (ORRA). Deze inbeheername heeft in 2013 niet plaatsgevonden, omdat er een pas op de plaats is gemaakt met de ontwikkeling van de ORRA; de met de inbeheername samenhangende ontvangst heeft derhalve ook niet plaatsgevonden. De ontvangsten zijn binnengekomen op artikel 1 Openbaar bestuur en democratie.

Bijdrage aan baten-lastenagentschappen

Baten-lastenagentschap BPR

In 2013 is een bijdrage aan BPR verstrekt voor de uitvoering van de financieringssystematiek van de GBA, waarbij door middel van afspraken over budgetfinanciering via departementale begrotingsoverboekingen is voorzien in een deel van de kosten van de GBA. Daarnaast is er een bijdrage verstrekt voor werkzaamheden van BPR in het kader van de voorbereiding van de inbeheername van de BRP en voor het organiseren van de GBA-roadshows, die gericht zijn op het verbeteren van de samenwerking tussen gemeenten en uitvoeringsorganisaties en het verbeteren van de kwaliteit van de GBA.

Op het gebied van de reisdocumenten is in 2013 een bijdrage verstrekt ten behoeve van de korting die is gegeven op het tarief voor de Nederlandse identiteitskaart voor aanvragers die jonger zijn dan 14 jaar. Doordat het aantal aanvragen in 2013 lager was dan geraamd, was hiervoor minder budget benodigd dan begroot.

Ontvangsten

De ontvangsten zijn voor het grootste gedeelte toe te schrijven aan het positieve resultaat bij BPR. Onderdeel hiervan is het positieve resultaat op de reisdocumenten. Conform afspraken wordt dit resultaat teruggestort naar BZK. Ook heeft BPR het positieve resultaat op de leges ingezet voor het programma Reisdocumenten. Tevens heeft Logius de gelden voor opdrachten die niet tot uitputting hebben geleid, teruggestort naar BZK.

Artikel 7. Arbeidszaken overheid

A Algemene doelstelling

Een (compacte) overheid met voldoende en goed gekwalificeerde, integere medewerkers en politieke ambtsdragers tegen verantwoorde kosten.

B Rol en verantwoordelijkheid

Onder meer op grond van de Ambtenarenwet en de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers is de Minister van BZK systeemverantwoordelijk voor de coördinatie van het arbeidsvoorwaardenbeleid in de publieke sector. Daaronder valt ook het creëren van voorwaarden om agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak tegen te gaan. Verder is de minister verantwoordelijk voor het bevorderen van de integriteit van ambtenaren en politieke ambtsdragers, voor het bevorderen van de professionaliteit van politieke ambtsdragers, voor het onderhouden en moderniseren van de rechtspositieregelingen voor politieke ambtsdragers (in het verlengde van de Dijkstal-voorstellen) en voor het bevorderen van mobiliteit binnen het openbaar bestuur door het wegnemen van bestaande belemmeringen. De minister creëert voorwaarden ter bescherming van klokkenluiders binnen de publieke sector en gaat excessieve beloningen in de publieke en semi-publieke sector tegen.

De Minister van BZK is uitvoeringsverantwoordelijk voor de rechtspositionele regelingen van (voormalige) politieke ambtsdragers, de pensioenregelingen van Nederlandse ambtenaren uit de voormalige overzeese gebiedsdelen en hun nagelaten betrekkingen, de (her-)benoemingen en ontslagen van onder andere burgemeesters, commissarissen der Koning en leden van de Raad van State en voor het decoratiestelsel en de toekenning van Koninklijke onderscheidingen.

C Beleidsconclusies

In 2013 is de Wet aanpassing pensioenleeftijd Appa in werking getreden. De pensioengerechtigde leeftijd van politieke ambtsdragers loopt nu in de pas met de geleidelijke verhoging van de AOW-leeftijd.

D. Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 7.1 Arbeidszaken overheid

						Realisatie	Oorspronkellijk Vastgestelde begroting	Verschil
(x € 1.000)		2009	2010	2011	2012	2013	2013	2013
Verplichtingen					38.068	32.136	43.177	– 11.041
Uitgaven:					44.797	40.146	43.177	– 3.031
7.1	Overheid als werkgever				16.124	14.099	16.198	– 2.099
	Subsidies				10.696	9.534	10.012	– 478
	Diverse subsidies				2.802	2.634	3.857	– 1.223
	Programma Veilige Publieke Taak				2.098	1.175	3.100	– 1.925
	Subsidies Overlegstelsel				5.587	5.541	2.833	2.708
	Subsidies internationaal				209	184	222	– 38
	Opdrachten				5.428	4.200	6.186	– 1.986
	Arbeidsmarktbeleid				3.117	3.338	4.444	– 1.106
	Programma Veilige Publieke Taak				130	102	750	– 648
	Zorg voor politieke ambtsdragers				2.181	760	992	– 232
	Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken				0	365	0	365
	Bijdrage aan de NOM				0	365	0	365
7.2	Pensioenen, uitkeringen en benoemingsregelingen				28.672	26.047	26.979	– 932
	Inkomensoverdracht				8.242	8.214	9.224	– 1.010
	Pensioenen en uitkeringen Politieke ambtsdragers				8.242	8.214	9.224	– 1.010
	Bijdragen aan ZBO's / RWT's				20.431	17.833	17.755	78
	Regelingen voor Nederlandse ambtenaren uit de voormalige overzeese gebiedsdelen				20.431	17.833	17.755	78
Ontvangsten					2.485	1.769	820	949

E Toelichting op de financiële instrumenten

7.1 Overheid als werkgever

Subsidies

Diverse subsidies

De Minister van BZK werkt aan een betrouwbare overheid. In dat kader zijn onder andere het Bureau Integriteitsbevordering Openbare Sector (BIOS) en het Professionaliseringsfonds voor burgemeesters gesubsidieerd. Dankzij de subsidie aan het professionaliseringsfonds, die voor een belangrijk deel aangevuld wordt met middelen uit de eigen arbeidsvoorwaardenruimte, kan het Nederlands Genootschap van Burgemeesters een breed programma van professionalisering uitvoeren dat jaarlijks wordt vernieuwd op grond van ontwikkelingen rond het burgemeesterschap. Dit wordt in burgemeesterskring hoog gewaardeerd.

In het kader van het programma Beter Werken in het Openbaar Bestuur (BWOB) wordt ingezet op het bevorderen van mobiliteit van personeel, flexibiliteit van organisaties en professionalisering van medewerkers. Aan de professionalisering is in 2013 tevens bijgedragen via subsidies. Onder meer is subsidie verleend aan de Vereniging voor OverheidsManagement (VOM) en de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS). Dat laatste in het kader van een professionaliseringstraject van het lokaal topmanagement, dat verband houdt met de op handen zijnde decentralisaties.

Programma Veilige Publieke Taak

Een veilige taakuitoefening door personeel met een publieke taak en politieke ambtsdragers is van groot belang voor het openbaar bestuur. Met het expertisecentrum Veilige Publieke Taak richt de Minister van BZK zich op het stimuleren en ondersteunen van de overheidswerkgevers bij het nemen van hun verantwoordelijkheid hiervoor. Het gaat daarbij met name om het stimuleren van en ondersteunen bij het daadwerkelijk verhalen van schade en het uitwisselen van kennis en ervaringen. Uit de metamonitor 2013 blijkt dat het beleid in organisaties met een publieke taak in het algemeen beter is geïmplementeerd.

Subsidies Overlegstelsel

Ten behoeve van een adequaat overlegstelsel zijn er subsidies verstrekt aan de Stichting Verdeling Overheidsbijdragen (SVO) en de Stichting Centrum voor Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel (CAOP). Een deel van het bedrag (€ 1,7 mln.) is onder «Veilige Publieke Taak» en «Diverse subsidies» geboekt in de begroting 2013. Het budget dient echter verantwoord te worden onder «Subsidies Overlegstelsel».

Subsidies Internationaal

Ter bevordering van de vaardigheden van overheidsfunctionarissen bij het afhandelen van zaken van de Europese Unie is een subsidie aan het European Institute of Public Administration verstrekt.

Opdrachten

Arbeidsmarktbeleid

Het interbestuurlijke programma Beter Werken in het Openbaar Besuur (BWOB) investeert in kwaliteit en flexibiliteit van arbeidsinzet bij de overheid. Ook in 2013 werd vanuit BWOB gewerkt aan een betere inzet en ontwikkeling van medewerkers, onder meer door het bevorderen van arbeidsmobiliteit en «slimmer werken». Daarnaast zijn vanuit BWOB activiteiten verricht op het gebied van samenwerken tussen (semi)overheden. Zo is een vervolg gegeven aan de aansluiting van overheidsorganisaties op regionale arbeidsmarktnetwerken. Dit met het doel de personele mobiliteit te bevorderen: binnen en tussen rijk, gemeenten, provincies en waterschappen, maar ook tussen publieke en private sector.

In 2013 zijn verdere stappen gezet in het aansluiten van overheidsorganisaties op regionale werkgeversnetwerken. In West-Brabant zijn overheidsorganisaties uit het openbaar bestuur aangesloten op het werkgeversnetwerk ArbeidsmobiliteitsCentrum (ACE). Verbonden aan ACE is het Transfercentrum West-Brabant waarin werknemers die moeilijker van werk naar werk kunnen komen, begeleid worden naar een andere functie. Getracht wordt succesvolle regionale activiteiten ook in andere regio’s te implementeren. Tijdens de themadag «Het bestuur draait door», ondertekenden topambtenaren een intentieverklaring over grenzeloze mobiliteit.

In 2013 is het experiment van 14 proeftuinorganisaties met vernieuwende arbeidsrelaties afgerond. Conclusie is dat er veel mogelijkheden zijn voor flexibele arbeidsinzet, ook vanuit een vaste arbeidsrelatie.

In november 2013 is een update gepresenteerd van het rapport De Grote Uittocht uit 2010. De update laat zien dat er voorlopig geen kwantitatieve tekorten, maar mogelijk wel kwalitatieve tekorten zijn te verwachten in de personeelsvoorziening.

Verder zijn er in 2013 initiatieven genomen om de samenwerking tussen overheidsorganisaties te versterken en is geëxperimenteerd met andere werkwijzen, onder andere via het zogenaamde Slimmer Netwerk.

Tabel 7.2 Kengetallen en indicatoren

	Waarde 2009	Waarde 2010	Waarde 2011	Waarde 2012	Waarde 2013
1. Aantal onvervulde vacatures in de sectoren Rijk, Provincies, Gemeenten, Rechterlijke Macht, Waterschappen, Onderwijs, Politie en Defensie	20.700	10.500	7.700	7.200	7.700
2. Bevorderen van aantrekkelijk werkgeverschap: Aandeel werknemers, dat tevreden is met de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden	59%	–	–	77,4%	¹
3. Driejarig gemiddelde afwijking in loonontwikkeling overheid t.o.v. de markt	0,42%	0,18%	– 0,35%	– 0,65%	²

Programma Veilige Publieke Taak

Ruggengraat van de aanpak zijn de acht VPT-maatregelen voor werkgevers3 en de Eenduidige Landelijke Afspraken (ELA) tussen politie en Openbaar Ministerie over opsporing en vervolging.

De aanpak van agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak heeft plaats gevonden langs drie hoofdlijnen:

• 1. de lokale bestuurlijke aanpak en het ondersteunen van werkgevers en werknemers

  Er is een plan van aanpak ontwikkeld voor het stimuleren van de lokale bestuurlijke aanpak van Veilige Publieke Taak (VPT). Doel is dat gemeenten en organisaties met een publieke taak VPT opnemen in het (integrale) veiligheidsbeleid en de acht VPT-maatregelen invoeren.

• 2. preventie van agressie en geweld

  Er is een plan van aanpak opgesteld gericht op preventie met als aandachtsgebieden:

  • – slachtoffers die zeer frequent slachtoffer zijn;

  • – collega’s in de rol van omstander tijdens een incident;

  • – overige factoren die een rol spelen tijdens het incident.

• 3. het aanpakken van de dader

  De Minister van Veiligheid en Justitie heeft de verbeterpunten uit de evaluatie van de Eenduidige Landelijke Afspraken voor een eenduidige, effectieve en snelle opsporing en vervolging van VPT-zaken onder de aandacht van politie en Openbaar Ministerie (OM) gebracht. Voor de politie betreft dat bijvoorbeeld de (eenduidige) registratie van VPT-zaken. Bij het OM is er verbetering mogelijk bij het eisen van zwaardere straffen4. Er wordt op toegezien dat deze verbeterpunten worden doorgevoerd. Begin 2014 wordt de Tweede Kamer geïnformeerd over een nader onderzoek naar de toepassing van de verhoogde strafeis door het OM.

  Ook is er continu aandacht geweest voor de landelijke werking van het onder nummer aangifte doen («beschermde aangifte»).

  Het programma Veilige Publieke Taak wordt voortgezet tot 20175.

Zorg voor politieke ambtsdragers

De facilitering van de zorg voor politieke ambtsdragers heeft in 2013 onder meer vorm gekregen door samenwerking met en het faciliteren van de beroepsverenigingen van raadsleden en wethouders, die daarmee beide een programma van op hun specifieke beroepsgroep gerichte professionaliseringsactiviteiten konden uitvoeren. Daarbij speelt het perspectief op de grote decentralisatie-operaties uiteraard een rol. Voor facilitering van activiteiten die politieke ambtsdragers verrichten in het kader van hun rechtspositie (zoals re-integratie in relatie tot de sollicitatieplicht), bleek in 2013 minder benodigd dan voorzien door externe factoren (minder ambtsdragers met een uitkering).

7.2 Pensioenen, uitkeringen en benoemingsregelingen

Inkomensoverdracht

Pensioenen en uitkeringen politieke ambtsdragers

Op basis van deze regelingen zijn uitkeringen en pensioenen verstrekt aan gewezen politieke ambtsdragers. De lagere uitgaven dan begroot zijn het gevolg van het feit dat gewezen politieke ambtsdragers binnen zes maanden na het aftreden geen gebruik hebben gemaakt van het recht op waardeoverdracht (de mogelijkheid om in het ambt opgebouwde pensioenafspraken mee te nemen naar een ander pensioenfonds) en van een lager beroep op de uitkeringsregeling dan verwacht.

Bijdragen aan ZBO’s / RWT’s

Regelingen voor Nederlandse ambtenaren uit de voormalige overzeese gebiedsdelen

Op basis van deze regelingen zijn uitkeringen en pensioenen verstrekt aan deze specifieke groepen. Dit wordt gedaan door de Stichting Administratie Indonesische Pensioenen (SAIP).

Ontvangsten

De meerontvangsten betreffen met name terugontvangsten met betrekking tot eerder verstrekte subsidies.

3. NIET-BELEIDSARTIKELEN

Artikel 11. Centraal apparaat

Op dit artikel staan alle personele en materiële uitgaven en ontvangsten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties met uitzondering van de AIVD (zie hiervoor artikel 2). Sinds de begroting 2012 zijn de apparaatsbudgetten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in de begroting gecentraliseerd.

D. Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 11.1 Centraal apparaat

						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
(x € 1.000)		2009	2010	2011	2012	2013	2013	2013
Verplichtingen					422.040	270.261	226.423	43.838
Uitgaven:					411.850	272.083	225.309	46.774
11.1	Apparaat (excl. AIVD)				411.850	272.083	225.309	46.774
	Personeel				221.888	150.878	127.098	23.780
	Waarvan:
	Eigen personeel				195.399	141.399	115.950	25.449
	Externe inhuur				20.299	4.396	6.398	– 2.002
	Materieel				189.960	121.205	98.211	22.994
	Waarvan:
	Bijdrage SSO’s				64.657	80.022	39.768	40.254
	ICT				85.523	298	0	298
Ontvangsten					138.353	91.404	28.144	63.260

E Toelichting op de financiële instrumenten

Het verschil tussen de omvang van de realisatie in 2012 en 2013 is grotendeels te verklaren uit de volgende factoren:

• – de uitgaven voor 2012 zijn inclusief de apparaatsuitgaven van Vreemdelingenzaken en Integratie en Samenleving. Deze onderdelen zijn bij het Regeerakkoord overgegaan naar de ministeries van respectievelijk Veiligheid en Justitie en Sociale Zaken en Werkgelegenheid;

• – daarnaast werden tot 2012 zowel de uitgaven als de ontvangsten voor SSC-ICT op centraal apparaat verantwoord. Begin 2013 is deze dienst van een kasdienst veranderd naar een agentschap en worden de uitgaven en ontvangsten verantwoord in de baten-lasten paragraaf.

Het verschil op totaalniveau tussen de oorspronkelijke begroting en de uiteindelijke realisatie is grotendeels te verklaren uit de volgende factoren:

• – de Dienst Concernstaf en Bedrijfsvoering (DCB) draagt zorg voor de financiële verrekening van de dienstverleningovereenkomsten tussen de diverse baten-lastenagentschappen van het departement. De verrekeningen verlopen via centraal apparaat en zorgt na desaldering gedurende het jaar voor een substantiële verhoging van zowel de ontvangsten als de uitgaven;

• – aanvullend heeft de overgang van Doc-Direkt, van een tijdelijke baten-lastenagentschap naar een kasdienst ertoe bijgedragen dat de uitgaven en ontvangsten van deze dienst verantwoord worden onder centraal apparaat.

11.1 Apparaat

De verschuivingen tussen de verschillende uitgavencategorieën, die zichtbaar zijn in de tabel worden afzonderlijk per regel verklaard en nader uiteengezet per dienstonderdeel.

Eigen personeel

Externe inhuur

De onderuitputting op de regel externe inhuur is de resultante van sturen op een vermindering van externe inhuur.

Materieel

Bijdrage SSO’s

Het verschil tussen de realisatie en de oorspronkelijk vastgestelde begroting is het gevolg van de verrekeningen van de dienstverleningsafspraken tussen de baten-lastenagentschappen onderling die via het departement lopen.

Ontvangsten

De realisatie van ontvangsten laat een substantiële toename zien ten opzichte van de oorspronkelijk vastgestelde begroting. Hiervoor zijn een aantal oorzaken:

• – de overgang van Doc-direkt;

• – de verrekeningen van de dienstverleningsafspraken tussen de baten-lastenagentschappen onderling die via het departement lopen;

• – de afrekening voor de overgenomen activa van BZK door het baten-lastenagentschap SSC-ICT.

Tabel 11.2 Totaaloverzicht apparaatsuitgaven

					Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
(x € 1.000)	2009	2010	2011	2012	2013	2013	2013
Totaal apparaatsuitgaven ministerie				600.152	457.841	415.546	42.295
Kerndepartement				411.850	272.083	225.309	46.774
AIVD				188.302	185.758	190.237	– 4.479
Totaal apparaatskosten Agentschap				557.587	658.198	572.542	85.656
BPR				97.425	93.226	87.451	5.775
Doc-Direkt1				30.131	0	30.876	– 30.876
Logius				74.943	96.650	82.012	14.638
P-Direkt				55.169	56.524	57.692	– 1.168
De Werkmaatschappij				113.859	106.761	120.139	– 13.378
FMHaaglanden				96.737	111.887	88.365	23.522
Dienst van de Huurcommissie				12.783	13.099	12.675	424
Rijksgebouwendienst				76.540	68.531	70.482	– 1.951
RVOB				0	20.852	22.850	– 1.998
SSC-ICT2				0	90.668	0	90.668
Totaal apparaatskosten ZBO’s en RWT's				1.097	–	770
Stichting Administratie Indonesische Pensioenen3				1.097	–	770

Tabel 11.3 Totaaloverzicht apparaatsuitgaven per DG

Directoraat-generaal	Realisatie	Oorspronkelijk vastgestelde begroting	Verschil
Totaal apparaat	272.083	225.309	46.772
Dienst Concernstaf en Bedrijfsvoering	146.799	131.287	15.512
Kiesraad	1.343	1.618	– 275
Bestuur en Koninkrijksrelaties	29.454	29.310	144
Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk	51.551	14.575	36.976
Bureau Algemene Bestuursdienst (inclusief Topmanagementgroep (TMG) van het Rijk)	20.779	23.816	– 3.037
Wonen en Bouwen	21.310	23.974	– 2.664
Rijksvastgoedbedrijf	847	729	118

Artikel 12. Algemeen

A Algemene doelstelling

Op dit artikel worden de centrale onderzoeksbudgetten en de werkzaamheden van internationale zaken begroot en verantwoord.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 12.1 Algemeen

						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
(x € 1.000)		2009	2010	2011	2012	2013	2013	2013
Verplichtingen					2.466	331	2.266	– 1.935
Uitgaven:					14.704	2.870	4.420	– 1.550
12.1	Algemeen				692	627	1.474	– 847
	Subsidies				181	334	178	156
	Diverse subsidies				0	155	0	155
	Koninklijk Paleis Amsterdam				181	179	178	1
	Opdrachten				511	293	1.296	– 1.003
	Internationale Samenwerking				3	0	475	– 475
	Opdrachten				508	293	821	– 528
12.2	Verzameluitkeringen				14.012	2.243	2.946	– 703
	Bijdragen aan medeoverheden				0	2.243	0	2.243
	IPSV en impulsbudget				0	2.243	0	2.243
	Bijdragen aan (inter)nationale organisaties				14.012	0	2.946	– 2.946
	IPSV en impulsbudget				13.923	0	2.946	– 2.946
	Oude regelingen wonen				89	0	0	0
Ontvangsten					0	0	0	0

E Toelichting op de financiële instrumenten

12.1 Algemeen

Opdrachten

Internationale samenwerking

In 2013 heeft in het kader van Internationale samenwerking een overboeking naar het Ministerie van Veiligheid en Justitie plaatsgevonden van € 75.000,–. Verder zijn met betrekking tot dit onderdeel geen specifieke uitgaven gedaan.

Opdrachten

Op dit artikelonderdeel zijn uitgaven gerealiseerd voor strategisch, beleidsondersteunend en evaluatief onderzoek dat raakvlakken heeft met meerdere beleidsterreinen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

12.2 Verzameluitkeringen

Bijdragen aan medeoverheden

IPSV en impulsbudget

Dit betreft een technische correctie van 2013 naar 2012 om het beschikbare budget aan te laten sluiten met de uitfinanciering op grond van de afgegeven beschikkingen op het gebied van vooral IPSV en de Impulsregeling Stedelijke Vernieuwing.

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

IPSV en impulsbudget

Zie bovenstaande toelichting.

Artikel 13. Nominaal en Onvoorzien

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 13.1 Nominaal en onvoorzien

						Realisatie	Oorspronkellijk Vastgestelde begroting	Verschil
(x € 1.000)		2009	2010	2011	2012	2013	2013	2013
Verplichtingen					0	0	10.551	– 10.551
Uitgaven:					0	0	10.551	– 10.551
13.1	Loonbijstelling				0	0	983	– 983
13.2	Prijsbijstelling				0	0	4.797	– 4.797
13.3	Onvoorzien				0	0	4.771	– 4.771

E Toelichting op de financiële instrumenten

Bij de Ontwerpbegroting 2014 is het resterende saldo op de budgetten voor loon- en prijsbijstelling structureel gerealloceerd naar Nominaal en Onvoorzien (N&O), waarna het beschikbare budget op N&O voor 2013 is ingezet voor het oplossen van de problematiek ten behoeve van de Modernisering van de Gemeentelijke Basis Administratie (mGBA) in de jaren 2015 en 2016.

Artikel 14. VUT-fonds

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 14.1 VUT-fonds

						Realisatie	Oorspronkellijk Vastgestelde begroting	Verschil
(x € 1.000)		2009	2010	2011	2012	2013	2013	2013
Verplichtingen					190.000	140.000	210.000	– 70.000
Uitgaven:					190.000	140.000	210.000	– 70.000
14.1	VUT-fonds				190.000	140.000	210.000	– 70.000
Ontvangsten					15.892	18.816	19.000	– 184

E Toelichting op de financiële instrumenten

14.1 VUT-fonds

In 2013 heeft het VUT-fonds een lager beroep op de VUT-lening gedaan dan was geraamd. De leenbehoefte was lager, omdat steeds meer mensen besluiten langer door te werken, zelfs tot de leeftijd van 64 jaar en 11 maanden, en er daarom steeds later een beroep wordt gedaan op de regeling Flexibel Pensioen en Uittreden. Deze trend is al vanaf de aanvang van de leenovereenkomst zichtbaar. Indien men langer doorwerkt, komt de volledige VUT/FPU tot uitkering in een kortere periode. De totale kosten veranderen niet. De raming voor de VUT-lening wordt regelmatig bijgesteld op basis van de meest actuele inzichten in de liquiditeitsplanning.

4. BEDRIJFSVOERINGSPARAGRAAF

Inleiding

In de bedrijfsvoeringsparagraaf wordt ingegaan op de aandachtspunten en relevante verbeteringen in de bedrijfsvoering van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het verslagjaar 2013.

De bedrijfsvoeringsparagraaf heeft het karakter van een uitzonderingsrapportage. Voorgeschreven is dat de bedrijfsvoeringsparagraaf in ieder geval ingaat op de aandachtspunten in het financieel- en materieel beheer, de rechtmatigheid, de totstandkoming van de niet-financiële beleidsinformatie en de toezeggingen aan de Algemene Rekenkamer inzake het rechtmatigheidsonderzoek.

Daarnaast wordt in deze bedrijfsvoeringsparagraaf de stand van zaken gemeld op enkele overige aspecten van de bedrijfsvoering uit het management control systeem.

1. Rechtmatigheid

De Auditdienst Rijk heeft in haar controle over 2013 bij het departement bij de aangegane verplichtingen en de uitgaven rechtmatigheidsfouten en niet-gecorrigeerde getrouwheidsfouten geconstateerd. Deze zijn weliswaar lager dan de voor de artikelen (en voor de verantwoordingsstaat als geheel) van toepassing zijnde rapporteringstoleranties, maar bedragen meer dan de materialiteitsgrens. Deze grens bepaalt of er wel of niet een verklaring met goedkeurende strekking kan worden afgegeven.

In totaal is voor een bedrag van bijna € 7,4 mln. onrechtmatigheden bij de aangegane verplichtingen geconstateerd. Deze zijn voor bijna € 1,4 mln. het gevolg van het niet correct naleven van de (Europese) aanbestedingsregelgeving. Door het niet of onvoldoende onderbouwen van de aangegane verplichting is een onrechtmatigheid van in totaal € 3,6 mln. ontstaan. Ten slotte bedraagt de meest waarschijnlijke rechtmatigheidsfout uit de steekproef op de materiële uitgaven (apparaatsartikel) € 2,4 mln. De oorzaak van deze tekortkomingen is divers.

Bij de uitgaven zijn rechtmatigheidsfouten geconstateerd tot een bedrag van ruim € 9,4 mln. Voor een groot deel wordt dit veroorzaakt doordat betalingen ten onrechte in 2013 zijn verricht tot een bedrag van € 7,6 mln. Daarnaast blijkt uit de steekproef op de uitgaven van het apparaatsartikel (onderdeel materiële uitgaven) een meest waarschijnlijke fout van € 1,8 mln.

Misbruik en oneigenlijk gebruik

Binnen het Ministerie van BZK is het beleid met betrekking tot misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O) uitgewerkt door een inventarisatie en analyse op de onderdelen subsidies, personeels- en inkoopregelingen, en een overkoepelend beleidskader. Daaruit blijkt dat sprake is van een toereikend M&O-beleid. Alleen op het vlak van subsidieregelingen was sprake van een omissie in de voorbereidingsfase. Daarvoor zijn en worden nog maatregelen genomen. Zie hiervoor het onderdeel subsidiebeheer.

2. Totstandkoming beleidsinformatie

De totstandkoming van de beleidsinformatie in het jaarverslag voldoet aan de eisen die daaraan worden gesteld in de Rijksbegrotingvoorschriften van het Ministerie van Financiën.

Met betrekking tot de totstandkoming van niet-financiële informatie in het jaarverslag voorziet de procedure in een gezamenlijke rol van beleidsdirecties en FEZ. De tijdigheid van de aanlevering van de niet-financiële informatie in het jaarverslag door beleidsdirecties en de volledigheid van de dossiervorming is voor verbetering vatbaar. Voor volgend jaar worden maatregelen genomen om monitoring en de toetsing te versterken.

Beleidsdoorlichtingen en subsidie-evaluaties

In de begroting voor 2013 stonden twee beleidsdoorlichtingen vermeld met afronding 2013: artikel 1.1 »Bestuurlijke en financiële verhoudingen» en artikel 7.1 «Integriteitsbeleid». Beide doorlichtingen zijn inmiddels afgerond en worden in maart 2014, na behandeling in de ministerraad, verzonden aan de Tweede Kamer.

3. Financieel en materieelbeheer

De toezeggingen aan de Algemene Rekenkamer hebben betrekking op de 11 onvolkomenheden die bij het jaarverslag van het Ministerie van BZK over 2012 zijn geconstateerd. Deze onvolkomenheden zijn gesplitst. Hieronder wordt kort ingegaan op de toezeggingen die betrekking hebben op hoofdstuk VII. De onvolkomenheden behorend bij het ministerie voor Wonen en Rijksdienst, voornamelijk de agentschappen, worden in het jaarverslag van hoofdstuk XVIII weergegeven. De verbeteringen in het financieel beheer van Koninkrijksrelaties staan toegelicht in het jaarverslag van hoofdstuk IV.

Financiële functie kerndepartement

De Algemene Rekenkamer constateerde vorig jaar een ontoereikende financiële functie, onder andere als gevolg van onvoldoende personele stabiliteit. Het beheer van voorschotten en verplichtingen vertoonde tekortkomingen en het totstandkomingsproces van het jaarverslag verliep moeizaam.

Informatiebeveiliging

De Algemene Rekenkamer constateerde in 2012 dat de informatiebeveiligingsplannen nog niet voor alle onderdelen gereed waren en periodieke evaluatie van het beleid niet plaats vond.

Eind 2013 zijn de actualisatie van de informatiebeveiligingsplannen, de afhankelijkheids- en kwetsbaarheidsanalyses voor nagenoeg alle dienstonderdelen gereed. Enkele directies van het Directoraat-generaal Organisatie Bedrijfsvoering Rijk en Dienst Concernstaf en Bedrijfsvoering waren ultimo 2013 nog niet klaar met de actualisatie. Verder zijn er in opzet toereikende maatregelen genomen om de evaluatie als onderdeel van de actualisatie en de aandacht van het lijnmanagement in de toekomst te borgen. In de planning- en controlcyclus wordt periodiek de voortgang gerapporteerd door middel van de prestatie-indicator integrale beveiliging. Door de vertraging in actualisatie kon de werking van de plannen als de borging in de organisatie door de Auditdienst Rijk niet worden getoetst. Beide onderwerpen moeten voor 2014 op orde komen, omdat anders niet voldaan wordt aan de Baseline Informatiebeveiliging Rijk.

Inkoopbeheer kerndepartement

De volledigheid van het contractenregister en de aanbestedingsdossiers diende te worden verbeterd volgens de Algemene Rekenkamer. De inkoopanalyse (spendanalyse) die gebruikt wordt om doelmatig en rechtmatig in te kopen, was daarnaast niet tijdig opgesteld en onvoldoende gedocumenteerd in 2012.

Subsidiebeheer

De Algemene Rekenkamer constateerde in het rapport bij het jaarverslag over 2012 dat de interne beheersmaatregelen voor subsidies niet adequaat functioneerden. Daarnaast waren er geen actuele procesbeschrijvingen beschikbaar, en ontbrak het aan beleid ter bestrijding van misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O), en risicoanalyses.

In 2013 zijn de aanwijzingen voor subsidieverstrekking uitgewerkt in de Kaderwet overige BZK-subsidies en het Kaderbesluit overige BZK-subsidies. Deze zijn in werking getreden per 1 juli 2013. Ook is een procesbeschrijving subsidies uitgewerkt en zijn werkinstructies en hulpmiddelen opgesteld en tevens beschikbaar gesteld. Bovendien is er per directie een FIV-medewerker benoemd die de naleving van de subsidievoorwaarden toetst. In 2013 is gestart met het uitvoeren van een risicoanalyse per subsidieregeling. Dit traject wordt voortgezet in 2014. In het voorjaar van 2014 wordt het M&O-beleid uitgebreid met een M&O-register en een reviewbeleid dat beargumenteerd aangeeft of en op welke wijze een review bij de betreffende subsidieregelingen met een controleverklaring van belang is.

Rijksdienst Caribisch Nederland

De Algemene Rekenkamer vroeg in het verantwoordingsonderzoek 2012 om een actieve invulling van de coördinerende rol van het Ministerie van BZK richting collega departementen ten aanzien van de problemen in het financieel beheer bij Caribisch Nederland.

In 2012 zijn verbeteringen in het financieel- en materieel beheer doorgevoerd. Deze ontwikkeling heeft zich ook in 2013 voortgezet. Wel constateert de Auditdienst Rijk een verslechtering in het contractbeheer. Deze bevinding vergt nader onderzoek. Directoraat-generaal Bestuur en Koninkrijksrelaties zal dit samen met het Rijksdienst Caribisch Nederland ter hand nemen en waar nodig verbeteracties formuleren en inzetten.

Departementen zijn zelf verantwoordelijk voor het financieel beheer ten aanzien van de uitgaven in Caribisch Nederland. Ten aanzien van de coördinerende rol van BZK is het bestaande interdepartementale overleg Caribisch Nederland uitgebreid en worden departementoverstijgende onderwerpen, zoals de door de Algemene Rekenkamer gesignaleerde tekortkomingen, hierin afgestemd.

Fraude en Fraudebestrijding

Aanpak fraudebestrijding Gemeentelijke Basisadministratie (GBA)

In 2013 is een impuls gegeven aan fraudebestrijding en is hiervoor ook structureel budget beschikbaar gesteld. Hiertoe is gestart met het versterkt inzetten van de kwaliteitsagenda Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) (Kamerstuk 17 050, nr. 435). In 2013 leidde de intensivering van de controle rondom de juistheid van adresgegevens tot een verhoging van het aantal onderzochte huishoudens. Daarnaast leidde de koppeling van gegevens uit GBA met actief DigiD-gebruik en signalen van mogelijke fraude in de keten tot 6.000 gevallen tot vermoedens van fraude en uiteindelijk tot het afsluiten van 500 DigiD’s. Er is gestuurd op meer samenwerking in de keten van afnemers van de GBA. Ook is geïnvesteerd in deskundigheidsbevordering van burgerzakenambtenaren.

Verantwoording toepassing open standaarden

Het kerndepartement van BZK heeft in 2013 gehandeld conform artikel 3, eerste lid van de «Instructie rijksdienst bij aanschaf ICT-diensten of ICT-producten». Er zijn in de regel geen ICT-diensten of -producten aangeschaft waarbij is afgeweken van de open standaarden op de «pas toe of leg uit»-lijst van College Standaardisatie.

De Rijksgebouwendienst is in één geval afgeweken van de lijst. De Rijksgebouwencatalogus is nog niet aangepast aan de webrichtlijnen. Het gaat hierbij om een specifieke applicatie, die in de fusie naar het Rijksvastgoedbedrijf in het applicatielandschap wordt heroverwogen. De investering om te voldoen aan de webrichtlijnen is derhalve uitgesteld.

Van een tweede afwijking is sprake bij de tooling voor de dienstverleningssystemen van P-Direkt. Doordat de dienstverlening draait op gesloten systemen, kan de tooling niet op basis van open standaarden worden geselecteerd. Logius past relevante open standaarden toe in haar overheidsbrede ICT-producten, zoals MijnOverheid, e-Herkenning en DigiD. In een beperkt aantal gevallen zijn open standaarden nog niet toegepast. Jaarlijks publiceert Logius in zijn online jaaroverzicht een overzicht van de toepassing van open standaarden binnen de Logius-producten met eventuele afwijkingen en toelichting (http://www.logius.nl/organisatie/jaaroverzicht/).

4. Overige aspecten van de bedrijfsvoering

Externe inhuur

Het verwachte sturingspercentage over heel 2013 komt uit op 18,5%. Het kerndepartement en de agentschappen BPR en DHC blijven binnen de norm van 10% (samen 6,4%). De agentschappen met een rijksbrede dienstverlening komen daar ver boven (25%).

In de bijlage Overzicht Niet-Financiële Informatie over inkoop van adviseurs en tijdelijk personeel zijn de uitgaven van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor externe inhuur in 2013 toegelicht.

Betaalsnelheid

Het Ministerie van BZK voldoet aan de rijksbrede norm van ten minste 90% tijdig betaalde facturen.

Werkkosten Regeling (WKR)

Rijksbreed hebben alle departementen voor de WKR gegevens aangeleverd bij het Ministerie van Financiën. Op basis van de voorlopige opgave van het Ministerie van Financiën blijft het Rijk als geheel binnen de kaders. BZK is ook onder de grens gebleven en er vindt derhalve geen naheffing plaats.

Grote ICT-projecten

Het Ministerie van BZK heeft vier grote ICT projecten en één afgerond groot ICT project. Over deze projecten wordt gerapporteerd aan de Tweede Kamer in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering. De rapportage wordt gepubliceerd op de website www.rijksictdashboard.nl. Het betreft de volgende projecten: modernisering Gemeentelijke Basisadministratie (mGBA) (nu: operatie BRP), Elektronische identificatie (eID), DigiInkoop, Overheidsdatacenter Haagse km² en Orion (afgerond).

In het regeerakkoord Rutte-Asscher is vastgelegd dat de uitvoering van een Privacy Impact Assessment (PIA) een vanzelfsprekende maatregel is bij de bouw van systemen en het aanleggen van databestanden om de risico’s voor privacy beter beheersbaar te maken. Dit heeft geleid tot het verplicht stellen van de PIA per 1 september 2013 voor projecten boven de € 50.000. Bij het Ministerie van BZK ziet de Chief Information Officer (CIO) en de Functionaris voor de Gegevensbescherming (FG) toe op de naleving.

De risico’s ten aanzien van de uitvoering van grote ICT-projecten vormen de basis van de rapportage in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering. In dit jaarverslag wordt daarom volstaan met een verwijzing naar het dashboard waarop de informatie wordt gepubliceerd.

Wet Normering Topinkomens

Het Ministerie van BZK heeft, als gevolg van de complexiteit van de Wet normering topinkomens (Wnt), pas op een laat moment invulling gegeven aan zijn systeemverantwoordelijkheid voor de wet. De definities en normstelling die nodig waren om een goede verantwoording over 2013 te kunnen opleveren, zijn op 26 februari 2014 in een ministeriële regeling Wnt 2013 (inclusief beleidsregels) aan de Staten-Generaal aangeboden en gepubliceerd op de website www.topinkomens.nl.

Activiteiten Audit Committee

In 2013 is in het Audit Committee veel aandacht geweest voor de verbetering van het financieel beheer. Daarnaast is uitgebreid stil gestaan bij de systeemverantwoordelijkheid inzake decentralisaties en het toezicht op zelfstandige organisaties.