Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 21 juli 2014
In mijn antwoorden, mede namens de Minister-President, op de vragen die vorige week zijn gesteld door de leden Pechtold (D66), Hachchi (D66), Van Haersma Buma (CDA) en Van Toorenburg (CDA) inzake de hongerstaking van de Minister-President van Aruba en zoals beantwoord (Aanhangsel Handelingen II 2013/14, nr. 2584) heb ik u geïnformeerd dat ik de Gouverneur in zijn rol als opdrachtgever heb gevraagd of de onderzoekers zeer snel zouden kunnen komen met een tussenrapport, een quick scan.
Deze quick scan met de eerste bevindingen heb ik heden ontvangen van de Gouverneur. De Gouverneur heeft deze ook aan de regering van Aruba gezonden en haar verzocht om een reactie. Bijgaand ontvangt u een afschrift van de quick scan1. Het onderzoeksteam zal zich thans zetten aan het definitieve onderzoeksrapport, waarvan de uitkomsten in de week van 25 augustus 2014 te verwachten zijn.
De conclusies luiden als volgt:
1. De begrotingsproblematiek op Aruba is groot. Om weer terug te keren naar acceptabele normen is op korte termijn een overtuigend maatregelenpakket noodzakelijk dat de tekort- en schuldpositie weer terugbrengt naar houdbare niveaus;
2. De begroting is niet volledig en op onderdelen achterhaald. Van voorgenomen maatregelen is nu op onderdelen al duidelijk dat deze niet meer gerealiseerd zullen worden vanwege een gebrek aan wetgevingscapaciteit en het moment van het jaar;
3. De begroting is niet volledig omdat het slechts een deel van de werkelijkheid bevat. Publieke middelen komen niet alleen via de begroting tot besteding, maar ook door andere organen binnen de collectieve sector of PPS;
4. Het financieel beheer is niet op orde. Inzicht in de daadwerkelijke uitgaven en ontvangsten is moeilijk te verkrijgen en jaarrekeningen kunnen niet gecontroleerd worden;
5. Er bestaan geen degelijke meerjarenramingen, niet van de begroting en niet van de ontwikkelingen die van invloed zijn op de begroting.
In de quick scan zijn tevens aanbevelingen opgenomen om te voorkomen dat in 2014 de toch al bestaande problematiek nog groter wordt. Bijvoorbeeld het strikt toepassen van een vacature- en personeelsstop, het instellen van voorafgaand toezicht door de Minister van Financiën, het afkondigen van een verplichtingenstop en het zo snel mogelijk aanpassen en realiseren van de benodigde wetgeving. Hierdoor leiden de in de begroting 2014 opgenomen ombuigingsmaatregelen ook daadwerkelijk tot besparingen.
Tot slot bevat de quick scan de aanbeveling om in ieder geval 2015 te beginnen met een tijdig vastgestelde begroting om de begroting een zinvol sturingsinstrument te laten zijn, leidend tot gezonde overheidsfinanciën. Dit brengt mee dat de vaststelling van de begroting 2015 vóór het einde van dit jaar dient plaats te vinden.
Uit de onmiskenbare feiten in de quick scan blijkt dat de regering van Aruba met grote urgentie maatregelen zal moeten nemen om de financiële situatie van het land, zowel op de korte als op de langere termijn, te verbeteren. De quick scan bevestigt het standpunt dat de Rijksministerraad reeds geruime tijd heeft ingenomen ten aanzien van de begroting van Aruba.
Thans is het wachten op de reactie van de regering van Aruba. Ik zal u hierover informeren.
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, R.H.A. Plasterk