Nr. 1 JAARVERSLAG VAN HET MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES (VII)

A. ALGEMEEN

A1. AANBIEDING EN DECHARGEVERLENING

AAN de voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Onder verwijzing naar de artikelen 63 en 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verzoeken wij de beide Kamers van de Staten-Generaal ons decharge te verlenen over het in het jaar 2012 gevoerde financiële beheer.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, R.H.A. Plasterk

De Minister voor Wonen en Rijksdienst, S.A. Blok

De Minister van Veiligheid en Justitie, I.W. Opstelten

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, L.F. Asscher

Op grond van artikel 64, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, ter behandeling doorgezonden aan de voorzitter van de Eerste Kamer.

Op grond van artikel 64, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 wordt dit originele exemplaar van het onderhavige jaarverslag, na ondertekening van de hierboven opgenomen verklaring, doorgezonden aan de Minister van Financiën.

A2. LEESWIJZER

Het beleidsverslag

In het beleidsverslag 2012 wordt teruggekeken op de resultaten uit 2012. Het beleidsverslag bestaat uit vier onderdelen: het verslag over de beleidsprioriteiten 2012, de beleidsartikelen, de niet-beleidsartikelen en de bedrijfsvoeringparagraaf.

In het verslag over de beleidsprioriteiten wordt verantwoording afgelegd over de resultaten uit het afgelopen jaar. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan opmerkelijke (politieke) prestaties. De pijlers van de beleidsprioriteiten in 2012 zijn de belangrijke stappen op weg naar een compacte overheid, een streng en rechtvaardig asiel- en immigratiebeleid en het scheppen van voorwaarden voor een beter werkende woningmarkt.

Begrotingsstructuur en budgettaire gevolgen van beleid

Dit jaarverslag is vormgegeven conform de voorschriften van Verantwoord Begroten voor zover deze in de begroting 2012 al waren doorgevoerd. Door de nieuwe indeling kunnen in sommige tabellen geen gegevens worden opgenomen voor de jaren 2011 en eerder.

De nieuwe presentatie betekent dat in deze begroting alle begrotingsartikelen zijn ingevuld volgens de nieuwe voorschriften, inclusief de aanpassing van de tabel budgettaire gevolgen van beleid.

De nieuwe presentatie betekent dat in deze begroting alle begrotingsartikelen zijn ingevuld volgens de nieuwe voorschriften, inclusief de aanpassing van de tabel budgettaire gevolgen van beleid.

Na het vaststellen van de begroting 2012 is gebleken dat er nog een significant aantal wijzigingen moesten worden doorgevoerd om te voldoen aan de juiste definities van «Verantwoord Begroten». Omdat deze (technische) wijzigingen een inhoudelijk relevante presentatie van de realisatie in de tabel budgettaire gevolgen van beleid in de weg staan, is ervoor gekozen om in het jaarverslag 2012 (tabel budgettaire gevolgen van beleid) te werken met een «herziene stand OW2012». In de bijlage (D5) is een conversietabel opgenomen die de mutaties verklaard van de oorspronkelijk gepresenteerde «stand OW2012» naar de «herziene stand OW2012».

Voor de tabel budgettaire gevolgen van beleid, zijn als gevolg van de structuurwijziging in de begroting in verband met «Verantwoord Begroten», geen budgettaire gegevens beschikbaar van de jaren 2008 t/m 2011. Voor het toelichten van verschillen tussen de budgettaire raming en de realisatie in het verslagjaar, is de absolute norm aangehouden van € 1 mln.

Diensten die een baten-lastenstelsel voeren

In de jaarrekening is de financiële verantwoording van de baten-lastendiensten opgenomen. In de jaarrekening wordt voor deze diensten middels een balans, een staat van baten en lasten en een kasstroomoverzicht, financiële verantwoording afgelegd over 2012. Tevens worden de bijzonderheden ten aanzien van de bedrijfsvoering, de ontwikkeling van het vermogen, de liquiditeit en de exploitatie kort toegelicht.

Opbouw Jaarverslag 2012

Het jaarverslag 2012 is als volgt opgebouwd:

• A. een algemeen deel met de dechargeverlening.

• B. het beleidsverslag 2012 over de prioriteiten en de beleidsartikelen.

In deel B is tevens de bedrijfsvoeringparagraaf opgenomen.

• C. de jaarrekening 2012.

Deel C bestaat uit de verantwoordingsstaten van het departement en de baten-lastendiensten, de departementale saldibalans en het overzicht van de gefinancierde topinkomens.

• D. de bijlagen:

  • 1. overzicht van de toezichtrelaties en ZBO’s/RWT’s;

  • 2. overzicht niet-financiële informatie over inkoop van adviseurs en tijdelijk personeel;

  • 3. overzicht van de burgemeestersbenoemingen in 2012;

  • 4. extra-comptabel overzicht stedenbeleid 2012;

  • 5. conversie tabel;

  • 6. afkortingenlijst;

  • 7. trefwoordenregister.

B. BELEIDSVERSLAG

B1. BELEIDSPRIORITEITEN

1. Inleiding

Met het aantreden van het nieuwe kabinet op 5 november 2012 is de samenstelling van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties veranderd. De onderdelen Vreemdelingenzaken en Integratie zijn overgedragen aan respectievelijk het ministerie van Veiligheid en Justitie (V&J) en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Conform de afspraak met betrekking tot verantwoording, zullen de vertrekkende onderdelen in dit verslag aan bod komen. Het onderdeel Rijksvastgoed en Ontwikkelingsbedrijf (RVOB), dat van het ministerie van Financiën naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties overgeheveld is, zal behandeld worden in het jaarverslag van Financiën.

2. Een goed werkende en efficiënte compacte overheid

Er is een aantal belangrijke stappen gezet op weg naar een compacte overheid. Om dit doel te bereiken is er in 2012 ingezet op een doelmatiger openbaar bestuur, een efficiëntere en effectieve bedrijfsvoering van de Rijksoverheid en een betere verhouding tussen overheid en samenleving in combinatie met minder regeldruk.

Een doelmatig openbaar bestuur

Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen moeten in samenhang fungeren als een herkenbare eenheid voor burgers en bedrijven. Taken moeten zo dicht mogelijk bij de burger worden belegd. Medeoverheden kunnen zo een geïntegreerd beleid voeren dat recht doet aan de specifieke lokale omstandigheden en wensen van mensen. In het regeerakkoord zijn afspraken gemaakt over decentralisaties. De kaders hiervoor zullen in 2013 verder worden uitgewerkt.

Daarnaast was een belangrijke doelstelling om de bestuurlijke inrichting verder te vereenvoudigen en terug te brengen tot de oorspronkelijke drie bestuurslagen. Dit zou uitgevoerd worden door middel van de afschaffing van deelgemeenten en WGR+-regio’s. Het wetsvoorstel om de WGR+-regio’s af te schaffen, is door de val van het vorige kabinet niet meer in 2012 ingediend. Daarentegen is het wetsvoorstel om een aantal natuurtaken naar provincies te decentraliseren in 2012 wel bij de Tweede Kamer ingediend. Dit geldt eveneens voor het nieuwe hoog waterbeschermingsprogramma, waarin afspraken worden gemaakt over de financiering van de primaire waterkeringen. Het wetsvoorstel afschaffing deelgemeenten is in juli 2012 door de Tweede Kamer aanvaard. In het najaar van 2012 heeft de schriftelijke behandeling door de Eerste Kamer plaatsgevonden.

Een efficiëntere en effectieve bedrijfsvoering Rijksoverheid

De eerste programmalijn voorziet in de inrichting van een rijksbrede infrastructuur voor de bedrijfsvoering. In 2012 behaalde BZK concrete resultaten op de terreinen personeel, informatie- en communicatietechnologie (ICT), organisatie, huisvesting, inkoop, facilitaire dienstverlening en beveiliging. Het is van belang dat de departementen samen inkopen om hiermee belangrijke besparingen te realiseren. Met dit inzicht is er toegewerkt naar 20 inkoopuitvoeringscentra per 2013, waarvan er inmiddels 19 zijn aangewezen. Dit is een grote vooruitgang in vergelijking met de oorspronkelijke 350 inkooppunten. De aanbestedingsprocedure voor een datacenter is afgerond en de procedure voor een tweede datacenter loopt. Daarnaast zijn er rijksbrede afspraken gemaakt over informatiebeveiliging. Ook is er verder gewerkt aan de ontwikkeling van de masterplannen voor kantoorhuisvesting. Als laatste is de overstap van medewerkers tussen departementen vereenvoudigd.

Binnen de tweede programmalijn is verder gewerkt aan de concentratie van de bedrijfsvoering voor de kerndepartementen. Per 1 januari 2012 is de Haagse Inkoop Samenwerking met drie ministeries begonnen. Bij de shared serviceorganisatie voor facilitaire zaken, FMHaaglanden, zijn per 1 januari 2012 de ministeries van OC&W en VWS toegetreden, waardoor er inmiddels 7 departementen in FMHaaglanden samenwerken. Het SSC-ICT is in juni jl. uitgebreid met de toetreding van BZK, waardoor er nu vier departementen samenwerken. Bij het project SSO voor de internationale functie is in oktober 2012 de kwartiermakersorganisatie aan de slag gegaan onder de naam 3W (WereldWijd Werken), vooruitlopend op de formele start per 15 april 2013.

De laatste programmalijn van de Compacte Rijksdienst is gericht op het voorkomen van dubbeling bij taken in uitvoering en toezicht. De Instellingswet voor de oprichting van de Autoriteit Consument en Markt (een fusie van OPTA, NMa en Consumentenautoriteit) is in oktober 2012 door de Tweede Kamer goedgekeurd. Na instemming van de Eerste Kamer zal de Autoriteit haar werkzaamheden beginnen. Het project «clustering van subsidies aan bedrijven» heeft toegewerkt naar de inwerkintreding van het rijksbreed bindend Raamwerk voor Uitvoering van Subsidies met ingang van 2013. Binnen het project «vastgoed» is toegewerkt naar een fusie van RGD en RVOB per 2014.

Een betere verhouding tussen overheid en samenleving en minder regeldruk

In 2012 is het thema «maatschappelijk initiatief» door BZK verder op de kaart gezet, onder andere door de «Kracht in Nederland-parade» mede te organiseren. Deze vond op 8 oktober jl. plaats. Professionals van gemeenten, instellingen en het Rijk en ook initiatiefnemers zelf waren aanwezig om van elkaar te leren hoe maatschappelijk initiatief tot wasdom kan worden gebracht. Richting de Tweede Kamer is, in antwoord op het WRR-rapport «Vertrouwen in burgers», het resultaat van een landelijke verkenning gestuurd. Daarin is weergegeven hoe op dit moment in de lokale praktijk met maatschappelijk initiatief wordt omgegaan.

Wat betreft de regeldruk is onder andere in samenwerking met VNG en KING een programma opgezet dat gemeenten ondersteunt in het vergroten van de kwaliteit van dienstverlening. Dit omdat is gebleken dat alleen merkbare vermindering van de regeldruk haalbaar is als de feitelijke interactie (onder andere in dienstverleningsprocessen) tussen mensen en hun overheid verbetert. Door beter aan te sluiten bij de leefwereld van mensen, neemt de beleving van de regeldruk af. In het kader van «Right to Challenge' is een aantal casussen geselecteerd waarin – bij wijze van proef – tijdelijk regels buiten werking worden gesteld. In 2013 worden de resultaten hiervan verwacht.

Een goed werkende arbeidsmarkt voor ambtenaren

Door bezuinigingen zal de werkgelegenheid in het openbaar bestuur afnemen. Om te voorkomen dat onnodig beroep wordt gedaan op de externe inhuur van specialisten is het van belang dat de arbeidsmobiliteit binnen het openbaar bestuur toeneemt. Hiervoor zijn er acties ingezet door het Programma Beter Werken in het Openbaar Bestuur. Binnen de ABD is door de bredere inzet van interim en adviespools gewerkt aan een verdere terugdringing van de externe inhuur op managementniveau. Daarnaast is ter bevordering van de uitwisseling van managers tussen de grote gemeenten en de Rijksoverheid een samenwerkingsconvenant afgesloten met de G4. Om de mobiliteit te vergroten zou het ambtenarenrecht gelijkgetrokken worden met het arbeidsrecht. Dit is tevens afgesproken in het huidige regeerakkoord. Desalniettemin is door de val van het vorige kabinet het initiatiefwetsvoorstel eind van 2012 stil komen liggen.

Het kabinet hanteert in plaats van een nullijn voor de contractloonstijging een budgettaire nullijn voor de loonsom van overheidspersoneel in 2012 en 2013. Dat betekent dat er geen loonsverhoging plaatsvindt. Op voorwaarde van modernisering van CAO’s en het in lijn brengen van de secundaire arbeidsvoorwaarden met het kabinetsbeleid, kunnen financiële besparingen door het afschaffen van secundaire arbeidsvoorwoorden in dezelfde CAO-periode worden ingezet voor stijging van het primair loon, mits de CAO’s worden gemoderniseerd. De minister van BZK coördineert dit beleid.

Veiligheid en integriteit zijn van belang om een goed werkende arbeidsmarkt te garanderen. Het programma Veilige Publieke Taak is ingezet om personeel bescherming te bieden tegen agressie en geweld. In 2012 is de «Handreiking voorkomen van agressie en geweld» ontwikkeld en beschikbaar gesteld aan alle werkgevers met een publieke taak. Alle projecten in het kader van de stimuleringsregeling Veilige Publieke Taak zijn in 2012 afgerond. Er zijn onderzoeken uitgevoerd en aan diverse pilots op het gebied van het voorkomen van agressie en geweld is ondersteuning geboden.

Ook op het gebied van integriteitsbeleid is vooruitgang geboekt in 2012. In het laatste kwartaal van dat jaar is de Onderzoeksraad Integriteit Overheid (opvolger van de Commissie Integriteit Overheid) begonnen. De OIO is een extern integriteitsmeldpunt voor Defensie, Rijk en Politie. Provincies zijn ook aangesloten en naar alle waarschijnlijkheid zullen ook de waterschappen zich aansluiten.

Bescherming van de democratie, rechtsstaat en veiligheid

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties staat garant voor de borging van de kernwaarden van de democratie en de rechtsstaat, met de Grondwet als basis. In dit kader is in 2012 naar aanleiding van het rapport van de Staatscommissie Grondwet een ontwerp wijziging van artikel 13 Grondwet in internetconsultatie gegaan. In dit voorstel wordt het brief-, telefoon- en telegraafgeheim omgezet in een brief- en telecommunicatie geheim, waardoor de grondwet op dit punt minder gevoelig wordt voor technologische vernieuwingen. Daarnaast is het wetsvoorstel tot wijziging van de Grondwet met betrekking tot de inpassing van de eilanden Bonaire, Saba en St. Eustatius in eerste lezing door de Tweede Kamer aanvaard. Een belangrijk moment was de start in het najaar van 2012 van het College voor de Rechten van de Mens, het nationale mensenrechten instituut, dat tot taak heeft de mensenrechten in Nederland te beschermen, het bewustzijn van deze rechten te vergroten en de naleving te bevorderen.

De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft ook in 2012 de Nederlandse overheid, en andere belanghebbende afnemers van eigen geverifieerde en gevalideerde inlichtingeninformatie voorzien, waarover zij via reguliere weg niet kunnen beschikken. Daarmee zijn bedreigingen voor de nationale veiligheid en voor Nederlandse belangen in het buitenland afgewend.

De eerder gesignaleerde trends van internationalisering en technologisering waren ook in 2012 van invloed op de uitvoering van de wettelijke taken door de AIVD. Nieuwe (terroristische) dreigingen konden zich, door de toenemend dynamische en onzekere internationale omgeving, op onvoorspelbare wijze, in korte tijd en van buitenaf ontwikkelen. Daarnaast werden de risico’s en bedreigingen voor de Nederlandse veiligheidsbelangen in 2012 sterk beïnvloed door snelle ontwikkelingen op het gebied van informatie- en communicatietechnologie. De AIVD heeft in 2012 flexibel gereageerd op dergelijke onverwachte gebeurtenissen en werkte daarbij actief samen met de veiligheidspartners.

Mede met het oog op de trends van internationalisering en technologisering heeft de AIVD in 2012 gewerkt aan een verdere versterking van de samenwerking binnen het netwerk van buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Ook heeft de samenwerking met de nationale politie en de MIVD verder vorm gekregen en is bijstand verleend aan de Veiligheidsdienst van Sint Maarten. In 2012 zijn er daarnaast investeringen gepleegd op het gebied van (technische) inlichtingenmiddelen, zoals Signal Intelligence, cybertechnologie en een betere benutting van grote datastromen.

3. Een streng en rechtvaardig asiel- en immigratiebeleid

Nederland biedt bescherming en opvang aan personen die in hun eigen land worden vervolgd. Hierbij staan snelle, duidelijke en zorgvuldige procedures centraal. Voor migranten die om andere redenen naar Nederland willen komen, geldt een selectief toelatingsbeleid. In 2012 is bij een aantal van de processen van de vreemdelingenketen verbeteringen doorgevoerd, die hieronder nader wordt toegelicht.

Het asielbeleid

Snelheid in de asielprocedure zorgt ervoor dat vreemdelingen snel weten waar ze aan toe zijn en voorkomt maatschappelijke onrust en onbegrip. Op dit moment krijgt het grootste deel van de asielzoekers binnen acht dagen een antwoord op het asielverzoek. Wel is in 2012 het aantal vervolgprocedures toegenomen. In het Programma Stroomlijning Toelatingsprocedures zijn maatregelen uitgewerkt om het stapelen van verblijfsprocedures tegen te gaan en doorlooptijden van procedures te verkorten.

Om te voorkomen dat jongeren de dupe worden van lange procedures – mogelijk mede het gevolg van stapelen van procedures of niet meewerken aan vertrek door ouders – heeft dit kabinet besloten een definitieve regeling en een overgangsregeling te treffen. Op grond daarvan kunnen jongeren, die al jaren in Nederland verblijven zonder zicht op een verblijfsvergunning, onder bepaalde voorwaarden alsnog in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning. De voorwaarden voor de definitieve regeling zullen op onderdelen strenger zijn, bijvoorbeeld op het punt van dat er meegewerkt moet zijn aan terugkeer. De Tweede Kamer is in december 2012 geïnformeerd over deze voornemens, die in 2013 zullen worden uitgevoerd.

Asielzoekers worden tijdens hun procedure opgevangen bij het COA. Na afloop van de procedure, en eventueel de vertrektermijn, verlaten zij de opvang. Vergunninghouders krijgen huisvesting toegewezen in gemeenten. In 2012 is een snellere toewijzing van woningen gerealiseerd. Door de uitspraak van het Hof Den Haag en de bevestiging daarvan door de Hoge Raad in de zaak Ferreira (21 september 2012) wordt sinds eind 2011 aan gezinnen die in de opvang zitten en moeten vertrekken onderdak in een gezinslocatie geboden, totdat het jongste kind 18 jaar is. In 2012 was de instroom in gezinslocaties groter dan de uitstroom, ondanks de inzet van de Dienst Terugkeer en Vertrek, die gedurende het hele jaar gericht is geweest op een zo groot mogelijke vrijwillige en gedwongen terugkeer vanuit gezinslocaties. Het feit dat gedwongen terugkeer in belangrijke landen van herkomst het afgelopen jaar beperkt mogelijk was, in combinatie met het Ferreira arrest van de Hoge Raad en het uitzicht op de regeling voor jongeren met langdurig verblijf, was hier debet aan. Hierover is de Tweede Kamer per brief geïnformeerd.

In de verblijfsregeling voor slachtoffers van mensenhandel (B9-regeling) staat bescherming van het slachtoffer en bijdragen aan de opsporing van de daders centraal. Per 1 juni 2012 is het aantal plaatsen in de categorale opvang voor slachtoffers van mensenhandel in de B9-bedenktijd uitgebreid. Tevens is er een begin gemaakt met een betere doorstroming vanuit eerste opvang naar huisvesting in de gemeenten, door B9-vergunninghouders op te nemen in de huisvestingtaakstelling voor vergunninghouders. Om oneigenlijk gebruik van de B9-regeling minder aantrekkelijk te maken, is in 2012 een aantal maatregelen genomen, met name gericht op verkorting en versnelling van de procedure.

Het immigratiebeleid

Het kabinet Rutte–Verhagen heeft de eisen aan gezinsmigranten aangescherpt, met de bedoeling om fraude en misbruik te voorkomen en integratie te bevorderen. Per 1 oktober 2012 is een aantal maatregelen getroffen die betrekking hebben op de gezinshereniging en -vorming. Het beleid voor verruimde gezinshereniging, waaronder ouderenbeleid, en het beleid inzake familiebezoek is komen te vervallen. Verder kunnen vanaf 1 oktober 2012 mensen met een reguliere verblijfsvergunning voor bepaalde tijd pas een partner naar Nederland halen als zij ten minste één jaar rechtmatig in Nederland verblijven. De termijn om in aanmerking te kunnen komen voor voortgezet verblijf is verlengd van drie naar vijf jaar. Verder is de termijn, waarna in ieder geval wordt aangenomen dat het hoofdverblijf naar het buitenland is verplaatst, teruggebracht van negen naar zes maanden. Tenslotte is in EU-verband, op voorstel van onder meer Nederland, een expertgroep aan de slag om voorstellen te ontwikkelen voor richtlijnen om fraude en misbruik op het gebied van gezinsmigratie te bestrijden.

Met het aantreden van het nieuwe kabinet is het wetsvoorstel tot aanscherping van de voorwaarden ter verkrijging van het Nederlanderschap ingetrokken. Een nieuw voorstel is in voorbereiding om de naturalisatietermijn te verhogen van 5 naar 7 jaar. Ook de voorwaarde dat partners gehuwd moeten zijn of een geregistreerd partnerschap moeten zijn aangegaan, komt te vervallen.

Op 26 april 2012 heeft het EU-Hof geoordeeld dat de Nederlandse leges voor langdurig ingezetenen die uit het buitenland komen «onevenredig en overdreven hoog» zijn en in strijd met de desbetreffende richtlijn. Op 9 oktober 2012 heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State een vergelijkbare uitspraak gedaan over de leges voor gezinsmigratie. In reactie op onder meer deze uitspraken zijn de leges voor de verblijfsvergunning voor langdurig ingezetenen uit een ander EU-lidstaat, gezinshereniging en studie verlaagd naar respectievelijk € 150, € 225, € 300.

In juli 2012 heeft de toenmalige minister voor Immigratie, Integratie en Asiel aangekondigd de uitvoering van het nareisbeleid te wijzigen. De aanpassing ziet op het vaker toepassen van DNA-onderzoek om de gezinsband van ouders en hun biologische minderjarige kinderen aan te tonen. Eerder werden voornamelijk identificerende interviews gehouden om de gezinsband vast te stellen, na geconstateerde fraude. Deze is succesvol aangepakt en hiervoor blijft nog steeds aandacht.

Een betere handhaving van het beleid

Een consequente handhaving van het vreemdelingenbeleid is essentieel voor een geloofwaardig vreemdelingenbeleid. In 2012 is ingezet op verbeteringen op het gebied van binnenlands vreemdelingenentoezicht, effectief en efficiënt grenstoezicht en terugkeer. Het binnenlands vreemdelingentoezicht richt zich op het tegengaan van illegaal verblijf en het tegengaan van onrechtmatig verkregen verblijf. Er wordt prioriteit gegeven aan de verwijdering van criminele vreemdelingen, vreemdelingen die overlast veroorzaken en aan de aanpak van op toelating gerichte fraude (migratiecriminaliteit). Het in 2012 aan de Kamer verzonden wetsvoorstel Biometrie in de Vreemdelingenketen beoogt door eenduidige en eenmalige vaststelling van vingerafdrukken documenten- en identiteitsfraude tegen te gaan. Als een vreemdeling zich schuldig maakt aan crimineel gedrag kan dit gevolgen hebben voor zijn verblijfsrecht. Het VRIS-protocol (Vreemdelingen in de strafrechtketen) is een werkwijze om de rechten van vreemdelingen te kunnen verbinden aan strafrechtelijke gedragingen door vreemdelingen. In 2012 zijn verduidelijkte werkinstructies ingevoerd, en is geïnvesteerd in verbeterde informatie-uitwisseling tussen de vreemdelingenketen en strafrechtketen. Met ingang van 1 augustus 2012 worden MTV-controles (Mobiel Toezicht Veiligheid) ondersteund door het camerasysteem @migoboras. Hiermee gaat de Koninklijke Marechausse meer informatiegestuurd werken. In 2012 is een wetsvoorstel voorbereid om illegaal verblijf strafbaar te stellen. Dit voorstel is in januari 2013 aan de Kamer gezonden. Ook is er een wetsvoorstel aangenomen waardoor verblijfsvergunning niet wordt verstrekt als de aanvrager eerder illegaal in Nederland verbleef of fraude heeft gepleegd. Daarnaast is de glijdende schaal aangescherpt en is een verdere aanscherping daarvan voor 2013 voorzien.

In 2012 is gewerkt aan een effectief en efficiënt grenstoezichtproces, waarbij zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van de inzet van geautomatiseerd toezicht en risicogestuurd optreden op basis van vooraf ontvangen informatie over passagiers en hun bagage. Het programma Biometrie in de Vreemdelingenketen heeft er toe geleid dat de authenticiteit en verificatie van (reis-)documenten elektronisch plaatsvinden. Ook is de grenscontrole met vingerafdrukken voor visaplichtige reizigers ingevoerd met het begin van de invoering van het Europees Visa-Informatiesysteem.

In 2012 was een stijgende lijn waarneembaar in zelfstandig vertrek. Deze vorm van vertrek is onder meer gestimuleerd door subsidiëring van terugkeerprojecten in landen van herkomst en het bieden van onderdak aan vreemdelingen die meewerken aan terugkeer. Desondanks moet worden geconstateerd dat in 2012 de terugkeercijfers in algemene zin zijn gedaald. De oorzaak hiervan lag deels bij een verlate invoering van de terugkeerrichtlijn (2008/115/EG) en een tijdelijke stop van het mobiele toezicht veiligheid, maar is vooral een gevolg van een dalende instroom vanuit het vreemdelingentoezicht en de factoren beschreven onder het asielbeleid.

Vreemdelingenbewaring wordt toegepast op het moment dat de vreemdeling niet vrijwillig vertrekt, de begeleiding naar zelfstandig vertrek niet slaagt en er dus geen andere mogelijkheid meer is om het vertrek af te dwingen. Vreemdelingenbewaring kan alleen dan worden toegepast als er ook zicht bestaat op uitzetting. Om de mogelijkheden te verruimen zijn in 2012 vier proeven begonnen die een alternatief moeten vormen voor het opleggen van vreemdelingenbewaring. Deze proeven zullen in 2013 worden geëvalueerd.

Een Europese agenda

De Europese Commissie, de lidstaten en het Europees Parlement hebben zich gecommitteerd aan de realisatie van de tweede fase van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel voor het einde van 2012. Nederland heeft hierbij wel opgemerkt dat kwaliteit boven snelheid gaat. Bovendien heeft Nederland zich er voor ingezet dat de onderscheiden richtlijnen en verordeningen waar nodig als één pakket zouden worden aangenomen; dit om de onderlinge samenhang van de instrumenten te benadrukken en de invoeringstermijnen op elkaar af te stemmen. Doel van het GEAS is te komen tot een stelsel waarin de asielsystemen zich zodanig tot elkaar verhouden dat een vreemdeling die binnen de EU internationale bescherming vraagt, in alle lidstaten op eenzelfde uitkomst kan rekenen. De meeste onderhandelingen zijn inmiddels afgerond; er is (politiek) akkoord bereikt op de kwalificatierichtlijn, de opvangrichtlijn en de Dublin-verordening. De onderhandelingen over de procedurerichtlijn en de Eurodac-verordening bevinden zich eind 2012 in een afrondende fase.

4. Integratie en burgerschap; woon en leefomgeving

Het jaar 2012 heeft in het teken gestaan van het scheppen van voorwaarden voor een beter werkende woningmarkt. Diverse maatregelen zijn genomen op het terrein van zowel de huur- als de koopwoningmarkt. Daarnaast heeft het kabinet verschillende acties ondernomen om de investeringscondities in de bouw te verbeteren en een bijdrage te leveren aan de voorwaarden voor herstel. Hierbij is het uitgangspunt dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor hun bestaan en het samenleven met anderen. Het afgelopen jaar is ingezet om voorwaarden te scheppen die mensen in staat stellen om die verantwoordelijkheid te dragen en daarbij samenwerking en steun te vinden bij anderen.

Integratie op basis van eigen verantwoordelijkheid

Integratiebeleid heeft het afgelopen jaar in het teken gestaan van een nieuwe koers zoals uiteengezet in de nota «Integratie, binding en burgerschap». Het integratiebeleid is er op gericht mensen te prikkelen in te burgeren, de taal te leren en structurele oplossingen voor integratieproblemen te formuleren. Centraal hierin staat de eigen verantwoordelijkheid die mensen hebben een zelfstandig bestaan op te bouwen en deel te nemen aan de samenleving. Als mensen steun nodig hebben bij het opbouwen van een zelfstandig bestaan, kunnen zij terecht bij de daarvoor bestaande voorzieningen.

De aangekondigde maatregelen voor dit beleid zijn voor een belangrijk deel gerealiseerd. De nieuwe wet Inburgering is met ingang van 1 januari 2013 in werking getreden. De zorg voor de arbeidsmarktpositie van migrantenjongeren is onverminderd groot. In 2012 zijn er gesprekken geweest met gemeenten, werkgevers en betrokken partijen om te komen tot een gezamenlijke en meerjarige aanpak voor verbetering van de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt van migrantenjongeren. Door uitvoering te geven aan de Wet antidiscriminatievoorzieningen, het actieprogramma «bestrijding discriminatie en het indammen van maatschappelijke spanningen», polarisatie en radicalisering in de Nederlandse samenleving, heeft het kabinet een bijdrage geleverd aan het verkleinen van de sociaal-culturele afstand tussen mensen. De samenwerking met gemeenten is in 2012 onder de naam «Gemeenschappelijke Integrale Aanpak» (GIA) voortgezet. Op het terrein van huwelijksdwang is een Actieprogramma Preventie van huwelijksdwang ontwikkeld. Dit programma is inmiddels in uitvoering. In 2012 is de intrekking van de Wet Overleg Minderheden in gang gezet. Ook de wetswijziging remigratie is aan de Tweede Kamer gestuurd voor behandeling, maar kon door de kabinetswisseling nog niet worden behandeld.

Verbeteren van de werking van de woningmarkt

In 2012 heeft de regering verschillende maatregelen genomen om de marktwerking op de huurwoningmarkt te verbeteren. Er is ruimte gecreëerd in het woningwaarderingsstelsel om in schaarstegebieden de waardering van woningen met maximaal 25 punten te verhogen. Daarnaast heeft het kabinet een wetsvoorstel ingediend om voor inkomens vanaf 43.000 euro huurverhogingen van maximaal 5% boven inflatie toe te staan. In het Begrotingsakkoord 2013 is, samen met de fracties van D66, GroenLinks en CU, bovenop de genoemde maatregelen besloten om voor inkomens van 33.000 euro tot 43.000 euro een huurverhoging van maximaal 1% boven inflatie toe te staan. Hiertoe is een wetsvoorstel ingediend. De inkomsten van de huurverruiming worden afgeroomd met de verhuurdersheffing. Ook hiervoor is een wetsvoorstel ingediend.

Op het terrein van de koopwoningmarkt heeft het demissionaire kabinet Rutte–Verhagen, samen met de fracties in het Begrotingsakkoord 2013, stappen gezet om duidelijkheid en rust te scheppen over de toekomst van het beleid. De overdrachtsbelasting is per juli 2012 blijvend verlaagd naar 2%, zodat de belemmering om te verhuizen tot een minimum wordt beperkt.

Het op 5 november 2012 aangetreden nieuwe kabinet Rutte–Asscher zet in op een krachtige en verdergaande hervorming van de woningmarkt. Op de huurmarkt is het kabinet van plan de maximaal toegestane jaarlijkse huurverhoging tot 1,5% boven inflatie te verhogen en het woningwaarderingsstelsel te vereenvoudigen. De door het vorige kabinet ingezette wetsvoorstellen zullen worden gewijzigd op basis van de nieuwe percentages en de verhuurdersheffing zal worden verhoogd. Met deze maatregelen wordt de huur een betere afspiegeling van de waarde van de woning en wordt de doorstroming bevorderd en scheefwonen in de sociale huursector beperkt.

Op de koopmarkt moeten nieuwe hypotheken volledig en ten minste annuitair worden afgelost als men recht wil houden op hypotheekrenteaftrek. Verder wordt ingezet op een geleidelijke beperking van het maximale tarief van de hypotheekrenteaftrek vanaf 2014. Vanaf 1 januari 2013 wordt tevens de maximale «loan-to-value» voor nieuwe hypotheken stapsgewijs verlaagd van 105% in 2013 naar 100% in 2018. Daarnaast wordt vanaf eind 2012 extra geld uitgetrokken om huiseigenaren te ondersteunen die vanaf die tijd met restschulden te maken krijgen en is er geld beschikbaar gekomen voor startersleningen. Met deze maatregelen is gekozen voor blijvende bevordering van het eigenwoningbezit, maar worden de risico’s van hoge schulden beperkt. Deze maatregelen dragen bij aan een houdbare koopwoningmarkt en bieden perspectief en vertrouwen voor de langere termijn.

In het voorjaar van 2012 heeft de Tweede Kamer de herziening van de Woningwet aangenomen. Deze wet voorziet in de versterking van het intern en extern toezicht op woningcorporaties, invulling van het werkdomein van woningcorporaties en de relatie met gemeenten en een scheiding tussen de kerntaken (met staatssteun) en commerciële activiteiten (zonder staatssteun). De Commissie Hoekstra, die werd ingesteld naar aanleiding van de financiële problemen bij Vestia, heeft december 2012 geadviseerd over verbeteringen in het toezicht op woningcorporaties. Mede naar aanleiding van de kwestie-Vestia is de herzieningswet aangescherpt op het punt van toezicht. Per 1 oktober 2012 is een ministeriële regeling van kracht geworden die het derivatengebruik bij corporaties zeer beperkt.

In 2012 zijn wederom stappen gezet bij het ondersteunen van lokale partners om de leefbaarheid – daar waar die onder druk staat – op innovatieve wijze te versterken. De rol van het Rijk is daarbij ondersteunend. In 2012 is de Rotterdamwet geëvalueerd en is wetgeving gericht op huisjesmelkers voorbereid. Het Nationaal programma Rotterdam Zuid is in uitvoering genomen. Het leernetwerk rond de frontlijnaanpak van multiprobleemgezinnen (1 gezin – 1 plan – 1 regisseur) is fors uitgebreid en de methode is verder ontwikkeld. Tevens zijn maatwerkafspraken gemaakt met aandachtswijken en krimpregio’s. De experimenten met wijkondernemingen van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken lopen. De wijkengids is opgeleverd, waarin de lessen uit vijf jaar lang wijkenaanpak staan beschreven. Bovendien is de monitormix uitgebreid met een instrument om de gevolgen van krimp op de leefbaarheid in beeld te brengen.

Het stimuleren van woningbouw en energiebesparing

Het kabinet heeft verschillende acties ondernomen om de investeringscondities in de bouw te verbeteren en een bijdrage te leveren aan de voorwaarden voor herstel. Om innovatie, flexibiliteit en kostenreductie in de bouwsector te bevorderen, heeft het kabinet in januari 2012 samen met de bouwsector en andere betrokken partijen het Bouwteam geïnstalleerd. Het Bouwteam heeft in mei jl. een Actieagenda Bouw opgeleverd. Hierin zijn 17 actievoorstellen opgenomen om de bouw sterker uit de crisis te laten komen.

Om de kantoorleegstand te verminderen en het woningaanbod te stimuleren heeft het kabinet in het voorjaar van 2012 het startsein gegeven voor het Expertteam Kantoortransformatie. Dit expertteam ondersteunt inmiddels circa 40 projecten bij het transformeren van leegstaande kantoren in woningen. In juni 2012 hebben Rijk, provincies, gemeenten en marktpartijen het Convenant Aanpak Leegstand Kantoren getekend.

In juni 2012 is een wetsvoorstel om de Crisis- en herstelwet permanent te maken door de Tweede Kamer aangenomen; het voorstel is vervolgens aan de Eerste Kamer aangeboden. Ook is in 2012 een wetsvoorstel ingediend waarin de maximale termijnen voor tijdelijke verhuur van sloop- en renovatiewoningen en van woningen in een gebouw (bijvoorbeeld een kantoor) worden verruimd. Tevens vervalt de maximale huurprijsgrens. Er zijn verschillende stappen gezet om de bouwregelgeving te vereenvoudigen en verbeteren. Het kabinet heeft verder uitvoering gegeven aan de adviezen van de commissie-Dekker en heeft onderzoek gedaan naar een nieuw stelsel van private kwaliteitswaarborging. Op 1 april 2012 is het Bouwbesluit 2012 in werking getreden, waarbij een betere samenhang tussen de bouw- en gebruikstechnische voorschriften is gerealiseerd. In het kader van meer flexibiliteit wordt gewerkt aan eenvoudige voorschriften voor eenvoudige bouwwerken zoals woningen en aan een risicobenadering voor complexe bouwwerken.

Het kabinet heeft ingezet op verschillende maatregelen om de energiebesparing in de gebouwde omgeving te verbeteren. In het Blok-voor-Blok-proefproject verkennen marktpartijen, corporaties, gemeenten, provincies en andere maatschappelijke partijen in veertien projecten wat de beste manier is om landelijk te komen tot grootschalige energiebesparing in de bestaande woningvoorraad. Verder zijn Green Deals gesloten met maatschappelijke partijen om energiebesparing te versnellen en belemmeringen weg te nemen. Er zijn aanbestedingen uitgeschreven voor innovatieve projecten die moeten leiden tot energieneutrale nieuwbouw en renovatie. Het Nationaal Plan voor het bevorderen van bijna energieneutrale gebouwen is in het kader van de Europese richtlijn voor energieprestatie van gebouwen (EPBD) aan de Europese Commissie gezonden. Het wetsvoorstel Kenbaarheid energieprestatie gebouwen is in 2012 door de Tweede Kamer verworpen. Het kabinet beraadt zich op het vervolg en komt in de eerste helft van 2013 met nadere voorstellen over de wijze waarop Nederland aan de verplichtingen met betrekking tot het energielabel zal voldoen.

Beleidsdoorlichtingen

Artikel	Realisatie			Toelichting
	2010	2011	2012
1. Openbaar bestuur en democratie
1 Bestuurlijke en financiele verhoudingen				Agendering stond in 2012 gepland. Beleidsdoorlichting is in 2012 gestart met uitvoering. De oplevering wordt verwacht in 2013.
2 Participatie
2. Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst
1 Apparaat
2 Geheim
3. Woningmarkt
1 Betaalbaarheid
2 Onderzoek en kennisoverdracht
4. Woonomgeving en bouw
1 Energie en bouwkwaliteit				Agendering stond in 2012 gepland. De beleidsdoorlichting is verplaatst naar 2014.
2 Woningbouwproductie
3 Kwaliteit woonomgeving
5. Integratie en maatschappelijke samenhang				Agendering stond gepland in 2012 en voorbereidingen zijn gestart. Echter i.v.m. de ontvlechting is de verantwoordelijkheid voor de doorlichting nog voor de feitelijke start overgedragen aan SZW.
1 Faciliteren Inburgering
2 Maatschappelijke en economische zelfredzaamheid
6. Dienstverlenende en innovatieve overheid
1 Verminderen regeldruk		x
2 Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen		x
3 Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen		x
4 Burgerschap			x
5 Reisdocumenten en basisadministratie personen
7. Arbeidszaken overheid
1 Overheid als werkgever				Is gestart maar nog niet afgerond.
2 Pensioenen, uitkeringen en benoemingsregelingen
8. Kwaliteit Rijksdienst
1 Kwaliteit Rijksdienst
9. Uitvoering Rijksdienst
1 Een doelmatige uitvoeringspraktijk vd Rijksdienst
10. Vreemdelingen
1 Toegang, toelating en opvang vreemdelingen
2 Terugkeer en bewaring vreemdelingen

B2. BELEIDSARTIKELEN

Artikel 1: Openbaar bestuur en democratie

A Algemene doelstelling

Een bijdrage leveren aan een goed functionerend openbaar bestuur en democratie.

In 2012 is het nieuwe kabinet aangetreden. Het nieuwe regeerakkoord bevat een ambitieuze paragraaf op het vlak van de bestuurlijke organisatie (onder andere decentralisatie, gemeentelijke en provinciale herindeling). Het kabinet streeft ernaar deze hervormingsagenda waar mogelijk in goed overleg met de bestuurlijke partners uit te voeren.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor het functioneren van het stelsel van het openbaar bestuur, zowel op centraal als op decentraal niveau en binnen de kaders van de regelgeving van de Europese Unie. Hij is verantwoordelijk voor de bestuurlijke organisatie (de Grondwet, de Gemeente- en Provinciewet, de Financiële verhoudingswet en de Wet gemeenschappelijke regelingen), maar ook voor goede bestuurlijke en financiële verhoudingen. Daarmee schept de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties randvoorwaarden voor voldoende bestuurskrachtige gemeenten en provincies, die in staat zijn hun taken – zowel in autonomie als in medebewind – goed te kunnen uitvoeren. Dat draagt bij aan de legitimatie van ons bestuurlijke stelsel. Binnen het openbaar bestuur wordt aan de compacte overheid gewerkt door een doelmatige taakverdeling. In principe worden overheidstaken over maximaal twee bestuurslagen verdeeld.

Een tweede pijler van de legitimatie van het Nederlandse openbaar bestuur betreft het democratische en rechtsstatelijke gehalte van de publieke besluitvorming en beleidsvoering. In dat kader waarborgt de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het functioneren van het constitutionele bestel, daaronder begrepen het stelsel van de representatieve democratie. Daarbij gaat het in de eerste plaats om de verkiezingen (de Kieswet) voor vertegenwoordigende lichamen op de verschillende bestuurlijke niveaus. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zorgt tevens voor zodanige toerusting van de Kiesraad dat deze zijn wettelijke taken adequaat kan vervullen.

C Beleidsconclusies

Met betrekking tot de uitvoering en beoogde resultaten hebben zich in 2012 geen bijzonderheden voorgedaan. De uitvoering is verlopen conform verwachting. Een nadere toelichting op de uitgevoerde activiteiten is opgenomen bij de instrumenten van de twee artikelonderdelen.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 1 Openbaar bestuur en democratie

						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						31.897	22.668	9.229
Uitgaven:						25.209	22.668	2.541
1.1	Bestuurlijke en financiële verhoudingen					6.806	3.916	2.890
	Subsidies					4.246	3.481	765
	Diverse subsidies					1.600	1.080	520
	Oorlogsgravenstichting (OGS)					2.646	2.401	245
	Opdrachten					2.560	435	2.125
	Communicatie, kennisdeling en onderzoek					2.560	435	2.125
1.2	Participatie					18.403	18.752	– 349
	Subsidies					14.600	15.810	– 1.210
	Politieke partijen					14.600	15.810	– 1.210
	Opdrachten					3.803	2.942	861
	Kiesraad					540	320	220
	Verkiezingen					3.263	2.622	641
	Ontvangsten					24.694	21.965	2.729

E Toelichting op de financiële instrumenten

1.1 Bestuurlijke en financiële verhoudingen

Subsidies

Diverse subsidies

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties draagt bij aan verschillende Europese kenniscentra. Het European Urban Knowledge Network (EUKN) beoogt de sociaal-economische positie van steden in de Europese Unie te versterken door kennis te verspreiden en ervaringen uit te wisselen. Het EUKN heeft per 7 december 2012 de Europese rechtspersoonlijkheid EGTS (Europese Groepering voor Territoriale samenwerking), waar tien lidstaten in deelnemen. Het URBACT II programma richt zich op de ontwikkeling van netwerken van Europese steden en concentreert zich in het bijzonder op duurzame stedelijke ontwikkeling. Het Kenniscentrum Europa Decentraal is een gezamenlijk initiatief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het ministerie van Economische Zaken, het Interprovinciaal Overleg, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Unie van Waterschappen dat zich richt op toepassing en verspreiding van kennis en expertise over Europees recht bij de decentrale overheden.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft ook in 2012 bijgedragen aan het Actieprogramma Lokaal Bestuur. Dit Actieprogramma draagt bij aan de kwaliteit van het lokaal bestuur, met aandacht voor nieuwe rollen, het samenspel in het lokaal bestuur en de relatie tussen het lokaal bestuur en de veranderende samenleving. Het Actieprogramma biedt begeleiding aan raden/raadsleden en wethouders om op een adequate manier invulling te geven aan hun veranderende rollen en taken».

Het Actieprogramma Lokaal Bestuur heeft in 2012 diverse activiteiten uitgevoerd. Zo zijn gemeenten door het Actieprogramma ondersteund door middel van de inzet van het instrument Quick Scan Lokaal Bestuur en zijn gemeenteraden ondersteund door middel van het workshop-programma Kennis&Kunde. Daarnaast zijn er lokale en regionale bijeenkomsten voor raadsleden georganiseerd om hen op specifieke onderwerpen te trainen en kennis en ervaring uit te wisselen. Ook heeft het Actieprogramma een raadsledenprogramma op het VNG-jaarcongres georganiseerd.

Oorlogsgravenstichting (OGS)

Namens de Nederlandse overheid heeft de Oorlogsgravenstichting in 2012 wereldwijd ongeveer 50.000 graven van Nederlandse oorlogsslachtoffers beheerd. Deze graven liggen in meer dan 50 landen, verspreid over vijf continenten. Het zwaartepunt ligt daarbij in Indonesië. Tevens verzorgde de Stichting ruim 10.000 graven van militairen van de geallieerde strijdkrachten in Nederland. Daarnaast is gewerkt aan de voorbereiding van een uitbreiding van het Ereveld Loenen.

Opdrachten

Communicatie, kennisdeling en onderzoek

Ten aanzien van een aantal uiteenlopende beleidsrelevante onderwerpen zijn het afgelopen jaar de nodige communicatie-activiteiten ondernomen. In dat verband zijn ze gewezen op onder meer het handboek Wet revitalisering generiek toezicht. Met betrekking tot de vervoegde Kamerverkiezingen zijn enkele onderzoeken uitgevoerd (evaluatie, volmachten). Op het vlak van de regionalisering hebben er enkele regionale bijeenkomsten plaatsgevonden, is de website van de regio-atlas in de lucht en is de herindelingskaart gerealiseerd. Ook is er op het vlak van de implementatie van de WolBES en de FinBES het nodige gebeurd: de gezaghebbers zijn ondersteund, terwijl het Actieprogramma Lokaal Bestuur BES verder vorm heeft gekregen. Ook is het secretariaat van de commissie-BBV uitbesteed aan de VNG.

1.2 Participatie

Subsidies

Politieke partijen

In 2012 ontvingen 11 politieke partijen subsidie op basis van de Wet subsidiëring politieke partijen, te weten: VVD, PvdA, SP, CDA, D66, ChristenUnie, GroenLinks, SGP, Partij voor de Dieren, 50PLUS en OSF. De realisatie van de subsidie voor politieke partijen is lager uitgevallen dan geraamd. De hoogte van de uitbetaalde subsidies wordt vooral bepaald door de subsidiabele uitgaven die partijen daadwerkelijk hebben gedaan in het jaar waarover zij zich verantwoorden. De in 2012 gedane betalingen hebben betrekking op de afrekening van de subsidie over 2011 en de voorschotten voor 2012.

Tabel 1.1 Subsidies politieke partijen

Kengetallen	Subsidies op grond van de Wet subsidiering politieke partijen
Partij	Waarde 2009	Waarde 2010	Waarde 2011	Te verlenen subsidie 2012 (indicatief)1
CDA	3.689.447	3.278.622	2.129.837	2.324.237
PvdA	3.123.645	2.926.487	2.769.171	2.952.659
SP	2.394.179	2.142.686	1.696.472	1.822.135
VVD	2.204.470	2.204.390	2.737.051	2.919.558
GL	967.414	952.569	1.149.220	1.204.404
CU	986.719	921.732	855.599	905.537
D66	684.230	827.851	1.273.866	1.337.659
SGP	816.707	759.919	737.401	766.189
PvdD	540.977	529.866	538.846	576.534
OSF	375.589	355.292	377.161	396.000
50+			224.935	403.745

Opdrachten

Kiesraad

De Kiesraad is het centraal stembureau voor de verkiezingen van de leden Tweede Kamer, de Eerste Kamer en het Europees Parlement. In 2012 vond na de val van het kabinet een ontbindingsverkiezing plaats voor de Tweede Kamer. Daarbij besliste de Kiesraad onder meer over de registraties van aanduidingen, de nummering van de kandidatenlijsten en stelde de Raad de verkiezingsuitslag vast. Ook benoemde de Raad de nieuwe Tweede Kamerleden en werden Kamerleden benoemd in tussentijdse vacatures (Tweede Kamer: 18, Eerste Kamer: 3 en Europees Parlement: 1).

De Kiesraad adviseert regering en beide kamers der Staten-Generaal over uitvoeringstechnische aangelegenheden die het kiesrecht of de verkiezingen betreffen. De Raad bracht in 2012 vier adviezen uit: drie aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en één aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu.

Voor de Tweede Kamerverkiezing en de herindelingsverkiezingen vervulde de Kiesraad in 2012 een rol in het verschaffen van informatie aan onder meer kiezers, gemeenten, politieke partijen en media.

De Kiesraad behandelde in 2012 33 registratieverzoeken. De meeste verzoeken hingen samen met de vervoegde Tweede Kamerverkiezing (31). Eén verzoek betrof de registratie van een aanduiding voor de verkiezing van het Europees Parlement. Eén verzoek werd afgewezen. De Raad schrapte 29 politieke partijen uit het register voor Tweede Kamerverkiezingen.

De Raad valt onder de Kaderwet adviescolleges en stelt in de uitvoering daarvan jaarlijks een jaarverslag op. Alle adviezen van de Raad worden gepubliceerd op de website van de Raad, www.Kiesraad.nl. De besluiten die de Raad neemt in zijn hoedanigheid van centraal stembureau, zijn in rechte toetsbaar.

Ontvangsten

Bij de afrekening van de subsidies hebben politieke partijen geld moeten terugbetalen, omdat bij de voorschotverlening nog geen rekening was gehouden met de taakstelling op deze subsidies. Tevens zijn er meer ontvangsten van waterschappen in het kader van hun jaarlijkse bijdrage in de WOZ-kosten.

Artikel 2: Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst

A Algemene doelstelling

Tijdige onderkenning van niet direct waarneembare dreigingen en risico’s voor de (inter)nationale veiligheidsbelangen van de Nederlandse staat en samenleving, en daarop gebaseerde informatieverstrekking aan de partners van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), die daardoor worden aangezet om passende maatregelen te nemen.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

De AIVD voert zijn wettelijke taken (Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002) uit in het belang van de nationale veiligheid. Dat wil zeggen «de bescherming van de democratische rechtsorde, dan wel de veiligheid of andere gewichtige belangen van de staat». De AIVD is in staat gebleken om bestuurders, beleidsmakers, veiligheidspartners en andere belanghebbenden op lokaal, nationaal en internationaal niveau, tijdig en adequaat aan te sporen tot handelen. Hiermee zijn dreigingen in binnen- en buitenland tegen Nederlandse belangen weggenomen en is een substantiële bijdrage aan de (inter)nationale veiligheid geleverd. In 2012 zijn er in Nederland of tegen Nederlandse belangen in het buitenland geen aanslagen gepleegd. De AIVD heeft diverse spionageactiviteiten onderkend en het uitreizen van jihadstrijders voorkomen. Ook is een beter inzicht verworven in de politieke intenties van een aantal landen van zorg.

Omschrijving van de samenhang in het beleid

De eerder door de AIVD gesignaliseerde trends van internationalisering en technologisering kwamen ook in 2012 tot uiting binnen de uitvoering van de wettelijke taken van de AIVD. Zo kregen de risico’s en bedreigingen voor de (inter)nationale veiligheidsbelangen van de Nederlandse staat en samenleving een sterker internationaal karakter. Dat wil zeggen dat zij voortkomen uit een in toenemende mate dynamische en onzekere internationale omgeving. Nieuwe terroristische dreigingen konden zich hierdoor op onvoorspelbare wijze, in korte tijd en van buitenaf (exogeen) ontwikkelen. Voorbeelden daarvan zijn de ontwikkelingen gedurende het afgelopen jaar in Syrië en Mali. Tegelijkertijd heeft de voortgaande technologisering, en dan specifiek het gebruik van een scala aan hoogwaardige informatie- en communicatietechnologie door onderzoekssubjecten van de AIVD, geleid tot een bemoeilijkt zicht op risico’s en bedreigingen voor de Nederlandse veiligheidsbelangen.

In 2012 heeft de AIVD, mede met het oog op de toenemende internationalisering, ingezet op een verdere versterking van de internationale samenwerking binnen het netwerk van buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Daarnaast heeft ook de nationale samenwerking verder vorm gekregen. Zo is er ten aanzien van de samenwerking met de nationale politie gewerkt aan de (voorbereidende) personele en technische inrichting van de Regionale Inlichtingendiensten, waarbij de focus ligt op de complementariteit van de taakuitvoering. Daarnaast is er in 2012 door de AIVD bijstand verleend aan de Veiligheidsdienst Sint Maarten. Ook is er intensiever samengewerkt met de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). In het bijzonder betrof het hier die terreinen waar specifieke expertise en (toekomstige) grote investeringen benodigd zijn, zoals ten aanzien van cyber security en signal intelligence. Voor dit laatste aandachtsgebied is inmiddels de gezamenlijke eenheid Symbolon opgericht, waarin personeel van de MIVD en de AIVD intensief samenwerkt. Met het oog op de toenemende technologisering is, naast Sigint- en Cyberinvesteringen, door de AIVD ook ingezet op een betere benutting van grote datastromen en op een verdere doorontwikkeling van de informatiehuishouding en het strategisch informatiemanagement van de AIVD. De technologische investeringen door de AIVD hebben daarbij geleid tot een vergroting van de operationele slagkracht van de dienst in een steeds technologischer omgeving.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor de taakuitvoering van de AIVD. De Minister legt zo veel mogelijk in het openbaar verantwoording af aan de Tweede Kamer. Waar dat niet kan, vanwege geheimhoudingsnoodzaak, gebeurt dit via de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD) van de Tweede Kamer. De Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (CTIVD) onderzoekt de rechtmatigheid van de taakuitvoering door de AIVD. De Algemene Rekenkamer controleert de rechtmatigheid van ontvangsten en uitgaven van de dienst en onderzoekt de doelmatigheid en doeltreffendheid van het gevoerde beleid. Daarnaast onderzoekt de Auditdienst Rijk (ADR) de rechtmatigheid en het financieel beheer van de AIVD.

De AIVD staat voor de nationale veiligheid. De AIVD onderkent tijdig dreigingen, politieke ontwikkelingen en risico’s die niet direct zichtbaar zijn. Hiervoor verricht de AIVD onderzoek in binnen- en buitenland met behulp van algemene inlichtingenmiddelen (open bronnen) en bijzondere inlichtingenmiddelen. Op basis van de onderzoeksresultaten zet de AIVD belanghebbenden op verschillende niveaus aan tot handelen. Hiertoe informeert en adviseert de AIVD zijn afnemers met ambtsberichten en analyses (waaronder openbare publicaties) en door gericht relatiemanagement.

Tabel 2.1 Kengetallen

Kengetallen	Waarde 2011	Waarde 2012
Aantal openbare publicaties	7	6
Aantal ambtsberichten aan het OM1	41	42
Aantal ambtsberichten aan EZ2	59	38
Aantal dreigingsinformatieproducten t.b.v. stelsel bewaken en beveiligen (art 6.2.e WIV 2002)3	129	133
Aantal dreigingsinformatieproducten t.b.v. beveiligingsbevorderende taak (art 6.2.c WIV 2002)	6	12
Aantal vertrouwensfuncties	75.556	63.948
Aantal door AIVD in behandeling genomen veiligheidsonderzoeken	9.017	8.497
Aantal geweigerde VGB’s (Verklaring van Geen Bezwaar)4	621	990

C Beleidsconclusies

Om invulling te geven aan de ambities voor 2012 vertaalt de AIVD zijn algemene doelstelling naar operationele doelstellingen en onderzoeksprojecten. Onderstaand worden de daarbij gehanteerde onderzoeksprioriteiten van 2012 uiteengezet, samen met een aantal resultaten. Een nadere uiteenzetting van taken en activiteiten van de AIVD in 2012, zijn te vinden in het Jaarverslag AIVD 2012.

(Jihadistisch) terrorisme: de AIVD heeft in 2012 met prioriteit gewerkt aan het verder uitbouwen van een eigen hoogwaardige inlichtingenpositie met betrekking tot personen en organisaties in Nederland én het buitenland die een concrete of zeer voorstelbare jihadistisch-terroristische dreiging vormen voor Nederland of Nederlandse belangen elders. Om dit de realiseren heeft de AIVD mede gebruik gemaakt van informatie die inzicht geeft in reisbewegingen. In januari van 2012 heeft de AIVD het rapport «Het jihadistisch internet: kraamkamer van de hedendaagse jihad» gepubliceerd over de rol van jihadistisch internet op het nationale en internationale dreigingsbeeld. Daarnaast signaleert de AIVD een stijgende trend van Nederlanders en andere Europeanen die uitreizen naar jihadistische strijdgebieden. Wanneer Nederlandse jihadisten uitreizen naar strijdgebieden in het buitenland, vormen zij bij terugkeer naar Nederland een potentieel risico. Zij hebben immers in het buitenland (gevechts)vaardigheden en contacten opgedaan en kunnen bovendien getraumatiseerd terugkeren. In november van 2012 zijn door de Nationale Recherche, op basis van ambtsberichten van de AIVD, enkele jihadgangers aangehouden, die van plan waren uit te reizen naar Syrië om zich daar aan te sluiten bij de jihadistische strijd. Op basis van onderzoek door de AIVD naar de in Nederland verboden organisatie Koerdische Arbeiders Partij (PKK), samen met de in dat verband door de AIVD uitgebrachte ambtsberichten, heeft de Nationale Recherche in december 2012 een bijeenkomst van de PKK in Zeeland verstoord en zijn meerdere aanhoudingen verricht.

Radicalisme en Extremisme: de laatste jaren weet een aantal activistische radicaal islamitische bewegingen in Nederland de aandacht op zich te vestigen. Van deze bewegingen kan een polariserend effect uitgaan, doordat zij antidemocratische en onverdraagzame opvattingen uitdragen. Ook creëren ze door hun opvattingen en ambivalente houding ten aanzien van geweld een klimaat waarin de toepassing van geweld steeds acceptabeler wordt. De actiebereidheid en het organisatorisch vermogen van de Nederlandse bewegingen zijn wisselvallig. Zo ondernam Shariah4Holland in de laatste maanden van 2012 nauwelijks meer publiekelijk zichtbare activiteiten. Achter de schermen waren individuele kernleden van Shariah4Holland echter wel betrokken bij jihadgang naar Syrië.

In 2012 is in links-extremistische kringen het verzet tegen het Nederlandse en Europese asiel- en vreemdelingenbeleid toegenomen. Dat komt met name door de definitieve start van het No Border Netwerk, waarbinnen activisten en extremisten de krachten hebben gebundeld om de samenwerking en coördinatie te bevorderen. Naast de gebruikelijke actiegroepen werden in 2012 ook andere (voor een deel nieuwe) groeperingen actief, die bijvoorbeeld directe hulp verleenden aan vluchtelingen op straat. Ook verlegden enkele antifascistische groeperingen hun focus naar het verzet tegen het asiel- en vreemdelingenbeleid.

Heimelijke activiteiten van andere landen: de AIVD heeft zich in 2012 gericht op het vroegtijdig onderkennen, in beeld brengen en het inschatten van de potentiële schade die wordt toegebracht door ongewenste en heimelijke activiteiten van andere landen in Nederland. Prioriteit is daarbij gegeven aan de inlichtingenactiviteiten van waarbij in ieder geval is gelet op de volgende vormen van inmenging: politiek-bestuurlijke beïnvloeding, de aantasting van vitale overheidstructuren en ICT-infrastructuur en de verwerving van (kwetsbare) wetenschappelijke/technische kennis en technologie. Digitale spionagedreiging tegen de nationale en economische veiligheid is omvangrijk en neemt voortdurend toe. Daarnaast blijven buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten ook de klassieke vormen van spionage toepassen. Het rekruteren en inzetten van menselijke bronnen is een cruciaal onderdeel van de activiteiten van buitenlandse inlichtingendiensten. Niet alleen voor het verzamelen van informatie, maar ook bij de beïnvloeding van migranten in ons land. In 2012 heeft de AIVD onderzoek gedaan naar een Nederlander die verdacht wordt van het lekken van staatsgeheimen. De identiteit kon door de AIVD worden vastgesteld, waarop een ambtsbericht is uitgebracht. De AIVD heeft daarnaast in 2012 sterk ingezet op het verhogen van de weerbaarheid tegen (digitale) spionage door het geven van briefings aan de overheid en raden van bestuur van het bedrijfsleven.

Inlichtingen buitenland: om de complexe en samenhangende ontwikkelingen in de wereld te kunnen volgen en duiden is de inzet van een inlichtingendienst als de AIVD één van de instrumenten die de Nederlandse regering ter beschikking staat bij de vorming van het buitenlandbeleid. De AIVD levert informatie die via reguliere diplomatieke kanalen niet beschikbaar komt. De inlichtingen die de AIVD inwint zijn zoveel mogelijk complementair aan de informatie die via de reguliere, diplomatieke kanalen worden ingewonnen en dragen bij aan het buitenlands beleid van de Nederlandse regering. Deze taak wordt uitgevoerd in nauw overleg met het ministerie van Buitenlandse Zaken en is gebaseerd op Aanwijzingsbesluit Buitenlandtaak.

Door de opkomst van nieuwe politieke en/of economische mogendheden veranderen de internationale verhoudingen. Nieuwe mogendheden kenmerken zich door een soms agressieve wijze waarop zij hun belangen behartigen, met name op het gebied van energievoorzieningszekerheid, en het verkrijgen van schaarse grondstoffen en hoogwaardige technologie en kennis. Deze ontwikkelingen leiden tot spanningen tussen staten en binnen regio’s, die op hun beurt (bijvoorbeeld via migratie of politieke druk) weer andere landen of regio’s kunnen beïnvloeden en destabiliseren. Met name de regio’s aan de grenzen van Europa (Noord-Afrika en het Midden-Oosten) kenmerken zich steeds meer door instabiele regimes en toenemende dreiging van terrorisme.

Proliferatie van massavernietigingswapens: de AIVD heeft in 2012 gezamenlijk met de MIVD onverminderd inspanningen verricht om (eventuele) verwervingspogingen op het gebied van massavernietigingswapens en hun overbrengingsmiddelen door de zogenoemde «landen van zorg» tegen te gaan. Daarnaast heeft de AIVD met de MIVD onderzoek verricht naar de aard en omvang van de diverse (wapen)programma’s van «landen van zorg», dat wil zeggen de chemische, biologische, radiologische en nucleaire aspecten daarvan. Door een zo sterk en zelfstandig mogelijke informatiepositie met betrekking tot de landen van zorg en door intensieve samenwerking met buitenlandse collega-diensten is de Nederlandse regering voorzien van relevante inlichtingenproducten op het gebied van de proliferatie van massavernietigingswapens. Ook zijn in het kader van de exportcontrole door het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie in 2012 door de AIVD ambtsberichten verstrekt aan dit ministerie.

Informatie- en verbindingsbeveiliging en veiligheidsbevordering: de AIVD heeft in 2012 fors geïnvesteerd in onderzoek naar complexe digitale aanvallen, met name spionage door staten. Op basis van onderzoek van de AIVD zijn diverse organisaties in staat gesteld om maatregelen te nemen om de schade van deze digitale aanvallen te beperken. De dienst is een belangrijke partner in de uitvoering van de Nationale Cyber Security Strategie en is actief betrokken bij het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC). Vanaf de start in januari 2012 is een AIVD-liaison in het NCSC geplaatst. Ten behoeve van de bevordering van informatie- en verbindingsbeveiliging heeft de AIVD in 2012 zijn partners binnen de Rijksoverheid voorzien van het noodzakelijke handelingsperspectief om (hoger) gerubriceerde of gevoelige informatie te beschermen tegen gerichte ICT aanvallen en ICT-gerelateerde dreigingen. Ook is het rapport «Bring your own device, choose your own device» gepubliceerd over het gebruik van privé tablets en smartphones in werkomgevingen. Voorts heeft de AIVD in 2012 de inspanning op het gebied van veiligheidsbevordering (C- en E-taak), gecontinueerd. Daarbij is onder meer een e-learning module uitgebracht voor de Rijksoverheid en vitale infrastructuur om de weerbaarheid tegen spionage te verhogen.

Vertrouwensfuncties en veiligheidsonderzoeken:

door of onder mandaat van de AIVD zijn in 2012 circa 40.140 veiligheidsonderzoeken uitgevoerd en afgerond naar personen die een vertrouwensfunctie (gaan) vervullen. Hiervan zijn 990 afgesloten met een weigering of intrekking van de Verklaring van geen bezwaar (Vgb). De AIVD voerde 1.474 A-onderzoeken uit; dit zijn de meest diepgaande veiligheidsonderzoeken. In 2012 is 94% van de rechtstreeks bij de AIVD aangemelde veiligheidsonderzoeken uitgevoerd binnen de wettelijk vastgestelde behandeltermijn.

Het AIVD-project «Herijking B-taak» dat in 2012 is uitgevoerd heeft geresulteerd in verbetervoorstellen die in 2013 worden geïmplementeerd. Zo is een scherper aanwijzingsbeleid ontwikkeld waarbij vertrouwensfuncties in het kader van de nationale veiligheid worden aangewezen op grond van ernst en voorstelbare dreiging. Voorts zijn zowel de werkwijze als de uitvoeringsprocessen van de veiligheidsonderzoeken herijkt. In de uitvoering van veiligheidsonderzoeken zal de AIVD meer nadruk leggen op de relatie tussen de vertrouwensfunctie en het risico voor de nationale veiligheid door het benutten van risicoprofielen. Tenslotte heeft de AIVD de invoering van tarifering van de veiligheidsonderzoeken voorbereid. Vanaf 1 januari 2013 worden de aangevraagde veiligheidsonderzoeken voor de publieke sector van een tarief voorzien. De onderzoeken voor de private sector zullen, na wijziging van de Wet veiligheidsonderzoeken in 2013, vanaf 2014 worden getarifeerd.

D Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 2 Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						200.112	200.328	– 216
Uitgaven:						198.945	200.328	– 1.383
2.1	Apparaat					188.302	190.560	– 2.258
2.2	Geheim					10.643	9.768	875
	Ontvangsten					3.170	1.191	1.979

E Toelichting op de financiële instrumenten

2.1 Apparaat

Er zijn minder apparaatsuitgaven gerealiseerd dan geraamd, omdat voor het project Symbolon (een samenwerking met de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst), op het terrein van signal intelligence en cyber intelligence, minder SIGINT (Signals Inteligence-)-middelen zijn aangeschaft.

Ontvangsten

De hogere ontvangsten betreffen de bijdrage van de MIVD in de investeringen in het kader van Symbolon.

Artikel 3: Woningmarkt

A Algemene doelstelling

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister voor Wonen en Rijksdienst is systeemverantwoordelijk voor:

• • het via regelgeving bevorderen van een evenwichtige verdeling van de woningvoorraad op grond van de Huisvestingswet en de Rotterdamwet;

• • het zorgen voor een heldere verdeling van rollen en verantwoordelijkheden van de partijen op het terrein van wonen;

• • het scheppen van voorwaarden voor de beschikbaarheid van voldoende betaalbare woningen, onder meer door huurprijsregulering en voorgestelde herzieningswetgeving voor woningcorporaties;

• • betaalbaarheid van wonen – in het bijzonder voor de lagere inkomensgroepen en middeninkomens (onder andere op grond van de Wet op de Huurtoeslag);

• • de beleidsmatige vormgeving van het instrument huurtoeslag en het budgettair beheer hiervan op grond van de Wet op de Huurtoeslag. De uitvoering van de huurtoeslag is, op grond van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (AWIR) en onder verantwoordelijkheid van de Minister van Financiën, belegd bij de Belastingdienst/Toeslagen. Deze dienst is ook verantwoordelijk voor de bestrijding van misbruik en oneigenlijk gebruik;

• • het beleid met betrekking tot de huisvesting van bijzondere aandachtsgroepen;

• • het ontwikkelen van kaders om onrechtmatige bewoning tegen te gaan;

• • de beleidsmatige vormgeving en de kwaliteit van het toezicht op woningcorporaties, het uitoefenen van dit toezicht via het Besluit Beheer Sociale Huurwoningen (BBSH) en de verantwoording hierover;

• • het waarborgen van een laagdrempelige huurgeschillen beslechting. In het Burgerlijk Wetboek (art. 7.249 t/m 7.261) is vastgelegd dat huurders en verhuurders een beroep kunnen doen op de Huurcommissie. De organisatie en werkwijze van de Huurcommissie, evenals de administratieve ondersteuning door de Dienst van de Huurcommissie, is vastgelegd in de Uitvoeringswet huurprijzen woonruimte (Uhw).

C Beleidsconclusies

Verlagen van de overdrachtsbelasting van 6 naar 2 procent tot 1 juli 2012: Tot 1 juli 2012 was het tarief voor de overdrachtsbelasting voor woningen als een tijdelijke maatregel verlaagd van 6% naar 2%. Per 1 juli 2012 is de tariefsverlaging naar 2% voor woningen structureel geworden.

Extra huurverhoging van maximaal 5 procent voor hogere inkomens in gereguleerde woningen: Om de doorstroming binnen het gereguleerde huursegment te bevorderen is ervoor gekozen om huishoudens met een inkomen van meer dan € 43.000 een hogere huurverhoging toe te staan, te weten van maximaal 5% boven inflatieniveau. Het wetsvoorstel daartoe, huurverhoging op grond van inkomen (Kamerstukken II, 2011–2012, 33 129), is op 12 april 2012 aangenomen door de Tweede Kamer. De behandeling bij de Eerste Kamer is nog niet afgerond. In het Begrotingsakkoord 2013 van mei 2012 is een aanvullende maatregel genomen: maximaal 1% extra huurverhoging voor huishoudens met een inkomen tussen € 33.000 en € 43.000. Dit wetsvoorstel, huurverhoging op grond van een tweede inkomenscategorie, is op 6 juli 2012 bij de Tweede Kamer ingediend (Kamerstukken II, 2011–2012, 33 330, nr. 1). De Eerste Kamer heeft besloten de behandeling van het wetsvoorstel met betrekking tot de extra huurverhoging van 5% pas te hervatten op het moment dat ook het wetsvoorstel over de extra huurverhoging met 1% begin 2013 bij de Eerste Kamer is ingediend.

Ontwikkeling van de huurstijging: De maximale huurverhoging voor alle huishoudens is in 2012 uitgekomen op het inflatiepercentage van 2011, te weten 2,3%.

Uit de grafiek blijkt het inflatievolgend huurbeleid vanaf 2007; vanaf dat moment komt de reële huurstijging uit op nul.

Uitwerken van het recht voor huurders om hun woning te kopen

Het beleid ten aanzien van het kooprecht voor huurders van woningen van toegelaten instellingen is uitgewerkt in een voorstel tot wijziging van de Woningwet. Gezien de demissionaire status van het kabinet Rutte I is het wetsvoorstel niet in 2012 bij de Tweede Kamer ingediend.

Bevorderen maximale maatschappelijke prestaties van woningcorporaties

Op 5 juli 2012 is het wetsvoorstel Herziening Woningwet (Kamerstukken II, 2010–2011, 32 769, nr. 1–3) door de Tweede Kamer aanvaard. Ter verbetering van het bestel voor woningcorporaties wordt daarmee onder andere het in- en externe toezicht op woningcorporaties versterkt. Het wetsvoorstel zal worden aangepast door middel van een novelle.

In 2012 is de Tweede Kamer het Sectorbeeld Realisaties Woningcorporaties toegezonden. Hierin is ingegaan op de volkshuisvestelijke (investeringen, verkopen, e.d.) en financiële prestaties (vermogensontwikkeling, kasstromen, bedrijfslasten e.d.) van de corporatiesector in 2011.

In 2012 is op basis van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), die per 1 januari 2013 in werking is getreden, een regeling voor de woningcorporatiesector tot stand gebracht. Deze regeling die de sector in in een aantal grootteklassen met onderscheiden beloningsplafonds indeelt, is gelijktijdig met de WNT in werking getreden.

In het kader van het toezicht op corporaties zijn in 2012 vier aanwijzingen verstrekt. In het voorjaar van 2012 is een aanwijzing aan Laurentius (Breda) verstrekt in combinatie met het aanstellen van een externe toezichthouder vanwege problemen op het vlak van financiën en integriteit. De Tweede Kamer is hier schriftelijk over geïnformeerd. Daarnaast is aan de corporaties Woongoed 2 Duizend (Reuver) en De Woonplaats (Enschede) een aanwijzing verstrekt in combinatie met een last onder dwangsom vanwege niet-toegestane nevenactiviteiten. Aan Servatius (Maastricht) is een aanwijzing verstrekt met als strekking dat de gerechtelijke procedure tegen het voormalige bestuur en leden van de voormalige Raad van Toezicht van Servatius op het gebied van schadeverhaal dient te worden voortgezet.

Aan alle 389 corporaties is op 30 november 2012 de individuele oordeelsbrief verzonden. In laatstgenoemde brief is voor de eerste keer ook aandacht besteed aan de in 2012 gedane toewijzingen in relatie tot de inkomensgrens voor de staatssteun. Het blijkt dat de sociale huurwoningen over het verslagjaar 2011 gemiddeld in circa 94% van alle gevallen zijn toegewezen aan de doelgroep. Slechts bij 38% van de corporaties was de verantwoording over de 90% -toewijzing juist en volledig. Vier corporaties hebben overigens geen sociale huurwoningen toegewezen in 2011. Omdat er sprake is van een aanloopjaar werd onthouding van staatssteun in de vorm van borging door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw in 2013 nog niet op zijn plaats geacht, hetgeen is medegedeeld in genoemde oordeelsbrief.

Bij het Meldpunt Integriteit Woningcorporaties (MIW) kan een ieder meldingen doen van fraude en/of zelfverrijking door bestuurders, medewerkers en (intern) toezichthouders bij of gelieerd aan woningcorporaties.

	Aantal meldingen integriteit woningcorporaties
2009	206
2010	109
2011	92
2012	119

Het aantal bij het MIW binnengekomen meldingen in 2012 is groter dan in 2010 en 2011, maar kleiner dan in het eerste jaar 2009.

De stijging in het aantal meldingen ligt vermoedelijk aan een artikel in het Financieel Dagblad over het meldpunt halverwege 2012 en aan het feit dat meldingen die voorheen buiten het MIW rechtstreeks bij het ministerie binnenkwamen nu bij het meldpunt binnenkomen. Van de 119 binnengekomen meldingen hadden er 74 geen betrekking op integriteit. Dezezijn afgedaan als burgerbrief (vooral huurgeschillen). Van de 45 in behandeling genomen meldingen waren op 31 december 2012 nog 15 meldingen in onderzoek. De overige 30 zijn afgedaan. Na onderzoek bleken er bij deze meldingen onvoldoende aanknopingspunten voor fraude en/of zelfverrijking. Er waren geen meldingen die aanleiding gaven deze over te dragen aan de Inlichtingen en Opsporingsdienst (IOD) van de Inspectie Leefomgeving en Transport.

Ouderenhuisvesting

Uit de Monitor Investeren voor de Toekomst 2009 is gebleken, dat er tot 2018 gemiddeld jaarlijks 36.000 tot 40.000 woningen voor ouderen extra nodig zijn om de toenemende vergrijzing het hoofd te bieden. Tijdens een Algemeen Overleg op 24 november 2011 is de Tweede Kamer een actieplan Ouderenhuisvesting toegezegd dat medio 2012 gereed moest zijn. In juli 2012 is aan de Kamer bericht, dat dit wacht op onderzoeksgegevens. Deze worden in de eerste helft van 2013 verwacht.

EU arbeidsmigranten

In maart 2012 is door BZK een nationale verklaring Arbeidsmigranten6 opgesteld en door de minister, samen met VNG, Aedes en werkgeverskoepels ondertekend. In vervolg hierop zijn en worden bestuurlijke afspraken hierover gemaakt met negen regio’s.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 3 Woningmarkt

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						2.817.288	2.844.460	– 27.172
Uitgaven:						2.857.598	2.786.655	70.943
3.1	Betaalbaarheid					2.846.876	2.778.378	68.498
	Subsidies					60.267	41.327	18.940
	Beleidsprogramma betaalbaarheid					751	0	751
	Bevordering eigen woningbezit					58.243	32.982	25.261
	Eigen woningenregelingen					0	6.984	– 6.984
	Woonconsumentenorganisaties					1.272	1.361	– 89
	Opdrachten					703	1.672	– 969
	Beleidsprogramma betaalbaarheid					703	1.672	– 969
	Inkomensoverdracht					2.766.870	2.694.518	72.352
	Huurtoeslag					2.766.870	2.694.518	72.352
	Bijdragen aan baten-lastendiensten					0	21.982	– 21.982
	Beleidsprogramma betaalbaarheid (Agentschap NL)					0	1.982	– 1.982
	Overige uitvoeringsinstanties					0	20.000	– 20.000
	Bijdragen aan ZBO's / RWT's					19.036	18.879	157
	Huurcommissie					18.879	18.879	0
	Overige uitvoeringsinstanties					157	0	157
3.2	Onderzoek en kennisoverdracht					10.722	8.277	2.445
	Subsidies					5.880	5.678	202
	Samenwerkende kennisinstellingen e.a.					5.880	5.678	202
	Opdrachten					4.842	2.599	2.243
	Onderzoek en kennisoverdracht					4.842	2.599	2.243
	Ontvangsten					468.840	556.140	– 87.300

E Toelichting op de financiële instrumenten

3.1 Betaalbaarheid

Subsidies

Bevordering eigen woningbezit

Eigen Woningregelingen

Tabel 3.1 Indicatoren NHG-garanties en aandeel eigenwoningbezit

	2007	2008	2009	2010	2011	2012
NHG verstrekking	90 000	84 000	97 000	130 000	136 500	122.600
Aandeel eigenwoningbezit	56,6%	57,3%	57,8%	59,3%	59,7%	59,3%

Opdrachten

Beleidsprogramma betaalbaarheid

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voert voor het programma betaalbaarheid verschillende activiteiten uit. Op het punt van de huurtoeslag maar ook op het gebied van ouderenhuisvesting heeft monitoring plaatsgevonden op zowel woonlasten als beschikbaarheid, zoals het jaarlijks verslag over de Huurtoeslag. Verschillende acties zijn ondernomen ten aanzien van het toezicht op woningcorporaties.

Inkomensoverdracht

Huurtoeslag

In 2012 is meer uitgegeven aan huurtoeslag dan begroot. De overschrijding wordt veroorzaakt door hogere voorschotten als gevolg van een hoger aantal aanvragen in 2012. Een deel van de overschrijding was bij voorjaarsnota al voorzien als gevolg van een stijging van het aantal bijstandsgerechtigden. De uiteindelijke overschrijding hoger is uitgevallen.

Kengetallen						Begroting	Realisatie
		2008	2009	2010	2011	2012	2012
Eenpersoonshuishouden	minima	17,3%	17,3%	17,3%	17,3%	17,6%	17,8%
Meerpersoonshuishouden	minima	14,4%	14,3%	14,2%	14,2%	14,8%	15,1%
Eenpersoonsouderhuishouden	minima	20,3%	20,1%	20,1%	20,1%	20,7%	20,9%
Meerpersoonsouderhuishouden	minima	14,8%	14,5%	14,5%	14,5%	15,1%	14,9%
Eenpersoonshuishouden	boven minimaal	19,7%	19,4%	19,4%	19,4%	19,8%	20,0%
Meerpersoonshuishouden	boven minimaal	15,9%	15,6%	15,6%	15,5%	16,1%	16,2%
Eenpersoonsouderhuishouden	boven minimaal	19,5%	17,7%	17,8%	17,9%	18,7%	18,7%
Meerpersoonsouderhuishouden	boven minimaal	16,3%	13,8%	13,9%	14,0%	14,5%	14,4%

Ten opzichte van 2011 is sprake van een stijging door bezuinigingsmaatregelen. Deze bezuiniging bestond uit een verhoging van de kwaliteitskortingen in de huurtoeslag met 10%-punt. Daarnaast is de eigen bijdrage per 2012 verhoogd met € 0,73 per maand.

Voor de gepresenteerde huishoudens komt de huurquote in sommige gevallen iets hoger uit dan voorzien in de begroting 2012. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een andere inkomensontwikkeling dan verwacht.

Bijdragen aan baten-lastendiensten

Overige uitvoeringsinstanties

De meevaller op het geraamde budget voor de uitvoeringskosten voor de inkomensafhankelijke huurprijsstijging is ingezet als dekking voor de bij voorjaarsnota geraamde tegenvaller in de huurtoeslag.

Bijdragen aan ZBO’s /RWT’s

Huurcommissie

Afhandeling huurgeschillen	Afhandeling 2011	Afhandeling 2012
Huurprijsgeschillen	5.235	4.938
Servicekostengeschillen	3.093	2.801
Huurverhogingsgeschillen	587	629
Huurtoeslagverklaringen	458	245
Wet op het overleg huurders verhuurder (Wohv)	–	5
Totaal	9.373	8.618

In 2012 heeft de Huurcommissie minder verzoeken binnen gekregen dan in 2011. De Huurcommissie handelde net als in 2011 wel meer verzoeken af dan er binnenkwamen, waardoor de voorraad in behandeling zijnde verzoeken verder werd verlaagd.

Doorlooptijd afhandeling ten opzichte van de geldende norm	Realisatie 2011	Norm 2012	Realisatie 2012
Huurprijsgeschillen	92% binnen 6 mnd.	> 80% binnen 5 mnd.	66%
Servicekostengeschillen	83% binnen 7 mnd.	> 80% binnen 5 mnd.	57%
Huurverhogingsgeschillen	93% binnen 6 mnd.	> 80% binnen 5 mnd.	95%

De beoogde versnelling van de doorlooptijden is bij de reguliere huurprijs-geschillen en de servicekostengeschillen in 2012 nog niet gehaald. De oorzaak hiervan is dat de Huurcommissie in 2012 is gestart met relatief veel verzoeken die al langere tijd in behandeling waren. Deze verzoeken zijn met voorrang afgehandeld. In de loop van 2012 zijn de doorlooptijden sterk verbeterd. Eind 2012 lagen de doorlooptijden op een niveau dat de voor 2013 afgesproken verdere verkorting (ten minste 90% afgehandeld binnen vier maanden) mogelijk maakt.

3.2 Basisonderzoek en kennisoverdracht

Subsidies

Samenwerkende kennisinstellingen (Platform 31)

De instelling is breed werkzaam en behandelt vele voor BZK relevante thema’s. De inhoudelijke domeinen van Platform31 zijn wonen, ruimte, duurzaamheid, sociale vraagstukken, economische vraagstukken en organisatie en bestuur.

Opdrachten

Onderzoek en kennisoverdracht

Het budget is in 2012 besteed aan opdrachten onder meer op het gebied van verkenningen, de uitvoering van het Woon Onderzoek Nederland 2012, monitoring van beleid en ramingmodellen.

In 2012 zijn hiertoe ondermeer de volgende onderzoeken en verkenningen opgeleverd:

• • Onderzoek Behoefteraming stedelijke vernieuwing en woningbouw

• • Onderzoek Koopstarters op de woningmarkt

• • Onderzoek Moelanders

• • Onderzoek naar en krimpfaciliteit voor bevolkingdaling

• • Onderzoek Mogelijke effecten kabinetsmaatregelen op woningmarkt.

Ontvangsten

De ontvangsten bij de huurtoeslag zijn lager uitgevallen dan verwacht. Dit is voornamelijk het gevolg van lagere terugvorderingen bij de definitieve vaststelling van de toeslag. Daarnaast lag het in invorderingstempo lager dan geraamd als gevolg van later terugbetalende debiteuren.

Artikel 4: Woonomgeving en bouw

A Algemene doelstelling

Het stimuleren van burgers, decentrale overheden, instellingen en bedrijven om de kwaliteit van woningen en gebouwen te verbeteren en daarmee energie te besparen en woonlasten te beperken. Het bevorderen van de woningbouwproductie waarbij aanbod en diversiteit zoveel mogelijk aansluit bij de woningbehoefte van Nederland. Het stimuleren van burgers en andere partijen om de leefbaarheid in steden en dorpen te bevorderen.

In 2012 stond het versterken van het functioneren van de woningmarkt en het nemen van energiebesparende maatregelen in de gebouwde omgeving centraal, mede om de gevolgen van de crisis af te zwakken. Nadruk lag op stimulering van gemeenten en marktpartijen om op een slimme manier met de effecten van de crisis om te gaan en om de woningmarkt weer in beweging te krijgen. Stimuleren van de bouwkwaliteit en een goed stelsel van de bouwregelgeving draagt bij aan de doelstelling. Energiebesparing in de gebouwde omgeving, met een substantieel potentieel, zorgt voor een beter beheersbare energierekening van burgers en bedrijven, creëert extra omzet en werkgelegenheid in de bouw- en installatiesector en draagt bij aan de afgesproken Europese doelstellingen op het gebied van reductie van CO₂-uitstoot.

B Rol en verantwoordelijkheid

• • Op basis van de Woningwet (artikel 120), de Wet milieubeheer (hoofdstuk 4) en de Kadasterwet is de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verantwoordelijk voor het stimuleren van energiebesparing en reductie van CO₂-uitstoot binnen de sector gebouwde omgeving. Het belangrijkste instrument om dit te bereiken is het plan van aanpak Energiebesparing Gebouwde Omgeving. Dit plan, mede van belang voor de bijdrage van Nederland aan de Europese CO₂ reductiedoelstelling in 2020, biedt een lange termijnvisie en richt zich op medewerking van marktpartijen. Daarnaast zijn er convenanten (Meer Met Minder bestaande bouw, Lenteakkoord Energiebesparing in de Nieuwbouw en Energiebesparing Sociale-Huursector), wet- en regelgeving (verplicht energielabel op basis van Energieprestatie van gebouwen (EPBD)), en onderzoek met als doel het verspreiden van kennis.

• • Op basis van de Woningwet (hoofdstuk 2) is de minister verantwoordelijk voor het opstellen van bouwregelgeving, de naleving hiervan en het stimuleren van bouwkwaliteit.

• • Op basis van de Grondwet, artikel 22 lid 2 en de Woningwet (hoofdstuk V) is de minister verantwoordelijk voor woningbouw; hetgeen de zorg omvat voor voldoende omvang, kwaliteit en differentiatie van de woningvoorraad. Het kabinet wil de sector stimuleren door investeringscondities te verbeteren en belemmeringen weg te nemen, waardoor meer ruimte ontstaat voor kleinschalige natuurlijke groei, het voorzien in eigen woningbehoefte, (collectief) particulier opdrachtgeverschap (CPO) en meegroei-, mantel- en meergeneratie woningen.

• • Op basis van de Woningwet (artikel 80a) heeft de minister een bevorderende en ondersteunende rol in het leefbaar maken en houden van steden en dorpen, waarbij met name aandacht is voor grote of specifieke problemen in bepaalde gebieden (bijvoorbeeld aandachtswijken en krimpregio’s). De charters tussen Rijk en gemeenten met aandachtswijken en het Actieplan bevolkingsdaling zijn de kaders waarbinnen de minister ondersteunt, stimuleert en faciliteert. Belangrijkste maatregelen hiertoe zijn het aanpassen van belemmerende wet- en regelgeving (bijvoorbeeld via de Rotterdamwet), advisering, kennisoverdracht, monitoring van resultaten (outcomemonitor Wijken, monitor krimpproblematiek en de ISV3-monitor) en het aanspreken van medeverantwoordelijke collega’s, met het oog op een samenhangende aanpak, bij te dragen aan de leefbaarheid.

C Beleidsconclusies

4.1 Energie en bouwkwaliteit

Energiebesparingsbeleid

In het licht van deze doelstellingen is het streven jaarlijks 300.000 gebouwen 20% energiezuiniger te maken. Het aantal gebouwen dat energiezuiniger wordt gemaakt, is echter gedaald van 270.000 in 2010 tot 160.000 in 2011.9 De cijfers voor 2012 volgen in de loop van 2013. De voornaamste reden van deze daling is de slechte situatie op de woningmarkt en de financiële crisis, waardoor investeringen worden uitgesteld. In het Regeerakkoord zijn maatregelen opgenomen om de woningmarkt op orde te brengen. Daarnaast is in 2012 ingezet op versneld verduurzamen van bestaande woningen en andere gebouwen.

Investeren in energiebesparing

In 2012 zijn 393.410 energielabels voor woningen afgegeven. Ultimo 2012 beschikt 33% van de ruim € 7 mln. woningen over een label. Onderscheiden cijfers naar koop- en huurwoningen zijn naar verwachting in maart van dit jaar beschikbaar en te raadplegen via de site www.energielabel.nl.

In 2012 heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties diverse nieuwe Green Deals gesloten waarin energiebesparing in de gebouwde omgeving centraal staat. De betrokkenheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bestaat onder meer uit de inzet van specifieke expertise en/of themagerichte ondersteuning. Hiernaast is ook geïnvesteerd in innovatieprogramma’s op het gebied van energiebesparing. In 2012 waren dit o.a. het programma Energiesprong, uitgevoerd door Platform31 en het programma Gebieden Energie Neutraal, uitgevoerd door de coöperatie Gebieden Energie Neutraal. Het doel hierachter is het voorbereiden van de marktintroductie van energieneutrale nieuwbouw en renovatie.

Afspraken met de sector

Drie convenanten (uit 2008) voor de bestaande bouw, de nieuwbouw en de Huursector zijn in 2012 herzien en bijbehorende uitvoeringsprogramma’s zijn vastgesteld. Daaraan is een koepelconvenant toegevoegd. De herijking was noodzakelijk vanwege bijgestelde kabinetsdoelstellingen en veranderde economische omstandigheden. Het rijk richt zich op het wegnemen van barrières in wet- en regelgeving, het ondersteunen van kennisontwikkeling en -overdracht en het monitoren. De betrokken marktpartijen zijn verantwoordelijk voor de inhoudelijke thema’s zoals kwaliteitsverbetering uitvoering, klantgerichte benadering en nieuwe financiële arrangementen.

Implementatie Europese richtlijnen

De herziene Europese richtlijn Energieprestatie van gebouwen (EPBD) regelt onder meer het energielabel. Het wetsvoorstel Kenbaarheid energieprestatie gebouwen10 is op 20 november 2012 door de Tweede Kamer verworpen. Nadere voorstellen, met daarbij oog voor vereenvoudiging van het label en terugdringen van administratieve lasten, worden momenteel uitgewerkt.

Op 4 december 2012 is de Europese Energy-Efficiency Directive (EED) in werking getreden. Nederland moet de richtlijn binnen 18 maanden implementeren in wet- en regelgeving. De richtlijn beschrijft een kader voor maatregelen om de toepassing van energiebesparende maatregelen te bevorderen ten behoeve van de Europese doelstelling van 20% energiereductie in 2020. De Minister voor Wonen en Rijksdienst is hierbij verantwoordelijk voor energie-efficiëntie in gebouwen. In 2012 is een start gemaakt met de uitwerking van de richtlijn en begin 2013 zal deze aan de Tweede Kamer op hoofdlijnen worden gepresenteerd inclusief voorstellen tot wetswijzigingen.

Bouwkwaliteit

Op 1 april 2012 is het Bouwbesluit 2012 in werking getreden. Het aantal algemene maatregelen van bestuur is hierdoor afgenomen. In lijn met de adviezen van de commissie Dekker is een start gemaakt om private kwaliteitsborging en vermindering van publiek toezicht mogelijk te maken. De adviescommissie brandveiligheid heeft de advisering over de toepassing van (brandveiligheids)voorschriften verzorgd De helpdesk bouwregelgeving heeft ondersteund door beantwoording van 2270 vragen in 2012.

4.2 Woningbouwproductie

Woningbouwstimulering inclusief investeringscondities Bouw

In de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (Kamerstukken II, 32 660, nr. 17) is opgenomen dat de programmering van de verstedelijking wordt overgelaten aan provincies en gemeenten. In de Noord- en Zuidvleugel van de Randstad worden de bestaande verstedelijkingsafspraken onderdeel van de integrale aanpak voor deze gebieden. In de andere regio’s is geen directe rijksbetrokkenheid meer bij de woningbouwprogrammering. In het Bestuurlijke Overleg Meerjarenprogramma infrastructuur Ruimte en Transport (MIRT) overleg zijn in 2012 afspraken gemaakt met medeoverheden over de ontwikkeling van bestaande en nieuwe woningbouwlocaties. Dat geldt in het bijzonder voor de Noord- en Zuidvleugel van de Randstad, waar op sommige plekken de (kwalitatieve) woningbehoefte groot blijft. In 2012 is gestart met de actualisatie van de Gebiedsagenda’s MIRT uit 2009.

Inmiddels heeft de bouwsector in 2012 de uitvoering van de Actieagenda Bouw ter hand genomen. Hierbij zijn BZK en andere departementen betrokken. Een klein Kernteam bevordert de voortgang van en synergie tussen de acties en zorgt voor de algemene communicatie over de uitvoering.11

Particulier opdrachtgeverschap (Eigenbouw)

Het Expertteam Eigenbouw, ter bevordering van eigenbouw, heeft in 2012 aan 33 gemeenten adviezen verstrekt. De inzet van het team voorziet in een behoefte van gemeenten. Het aantal gerealiseerde woningen in eigenbouw als percentage van de totale bouwstroom, is in 2012 gegroeid van 11% naar 16%. Het Expertteam heeft in 2012 een zgn. toolbox12 voor gemeenten uitgebracht. Hierin zijn handleidingen en methoden opgenomen voor de verschillende deelonderwerpen van particulier opdrachtgeverschap, zoals grondexploitatie, financiering, collectief PO en klushuizen.

Kantoortransformatie

In 2012 is het Expertteam Kantoortransformatie opgericht, dat gemeenten, eigenaren en overige betrokkenen kan ondersteunen. Het Expertteam heeft circa 40 projecten ondersteund, waarvan 15 met extra inhoudelijke betrokkenheid. Hiermee is voldaan aan de beoogde inzet voor 2012. Van de 10 bestaande pilots (uit 2011) is inmiddels de helft doorgezet naar de startfase. BZK is betrokken bij het op 27 juni 2012 door overheden en marktpartijen ondertekende convenant «Aanpak leegstand kantoren» (gecoördineerd door I&M) om de leegstand van kantoren te bestrijden en het bereiken van een beter functionerende kantorenmarkt.

Grondbeleid

In 2012 is in onderzoek door Deloitte, gekeken naar de positie en oplopende tekorten bij de gemeentelijke grondbedrijven die actief op de grondmarkt opereren. Uit het onderzoek, zoals aangeboden aan de Tweede Kamer, blijkt dat gemeenten al voor bijna 3 mld. hebben afgeboekt op hun grondposities en de eerstkomende jaren nog een verlies van ca. € 1–€ 1,5 mld. zullen moeten nemen (ceteris paribus). Samen met het ministerie van Infrastructuur en Milieu en met onder andere VNG en IPO wordt bekeken welke vereenvoudigingen en verbeteringen op gebied van het grondbeleid mogelijk zijn in de rijkswet- en regelgeving, teneinde (woning)bouwprojecten makkelijker en sneller tot stand te laten komen en betere kansen te bieden voor organische gebiedsontwikkeling/uitnodigingsplanologie. Dit wordt meegenomen in de nieuwe Omgevingswet (2018).

4.3 Kwaliteit Woonomgeving

Stedelijke vernieuwing

In juli 2012 is de voortgangsrapportage stedelijke vernieuwing aangeboden aan de Tweede Kamer13. Deze is opgesteld met betrokkenheid van VNG, steden en het IPO. De rapportage laat zien dat de afgelopen decennia de leefbaarheid in steden en dorpen is verbeterd, mede door de inzet van lokale partijen in stedelijke vernieuwing, daarbij gesteund door het Rijk. De analyse van de opgave stedelijke vernieuwing is afgerond en op 12 december 2012 met de Kamer besproken.

Beleidsprogramma woonomgeving

BZK heeft in 2012 een ondersteunende en stimulerende rol gespeeld bij het versterken van de leefbaarheid in regio’s, buurten en wijken. Dat gebeurt via de Agenda Burgerschap, de Wijkenaanpak, het programma Bevolkingsdaling en het Nationaal programma Rotterdam Zuid. Nadruk bij de programma’s ligt op de eigen kracht van burgers en op het integraal samenwerken. Het Rijk is tijdelijk partner en ondersteunt, voert afspraken uit, experimenteert en neemt waar mogelijk (wettelijke) belemmeringen weg. Via de wijkengids zijn kennis en ervaringen ontsloten voor anderen.

Wijkenaanpak en burgerschap

Over de voortgang op de Agenda Burgerschap en de Wijkenaanpak is gerapporteerd via de Voortgangsrapportage leefbaarheid 2012. Aangekondigde aanpassingen van de Rotterdamwet en het wetsvoorstel voor het aanpakken van Huisjesmelkers worden uitgewerkt. Wat betreft de wijkenaanpak is het beeld dat de voortgang per wijk divers is op punten zoals dalende verkoopprijzen van woningen, werken, inkomen en schuldenproblematiek.

Nationaal programma Rotterdam Zuid

September 2011 is het Nationaal programma Kwaliteitssprong Rotterdam Zuid ondertekend. Het afgelopen jaar hebben de gemeente Rotterdam en haar maatschappelijke partners een uitvoeringsstructuur opgezet. Juli 2012 is het uitvoeringsprogramma 2012 – 2014 gepresenteerd. Het plan focust op de grootste en taaiste problemen op de terreinen scholing, werk en wonen. De eerste concrete resultaten zijn zichtbaar, zo zijn in 2012 extra lesuren ingevoerd op een aantal scholen. Ook zijn 35 voorschoolse groepen opgezet gericht op taal en zijn 2000 gesprekken gevoerd met scholieren over een schoolkeuze die aansluit bij de vraag op de arbeidsmarkt. Er is in 2012 30 miljoen euro beschikbaar gesteld vanuit BZK voor de uitvoering van het uitvoeringsprogramma, met name voor fysieke opgaven. De Tweede kamer is op 31 oktober 2012 uitgebreid geïnformeerd via de Voortgangsrapportage Kwaliteitsprong Rotterdam Zuid (Kamerstukken II, 32 847, nr. 35).

Bevolkingsdaling

De Interbestuurlijke Voortgangsrapportage Bevolkingsdaling 2012 maakt duidelijk dat de krimp- en anticipeerregio’s de uitdaging van bevolkingsdaling oppakken. Het Rijk is ondersteunend aan dit proces en zoekt op basis van concrete casuïstiek naar mogelijkheden om knelpunten in wet- en regelgeving weg te nemen zoals krimpbestendig maken van de Omgevingswet.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 4 Woonomgeving en bouw

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						49.886	44.351	5.535
Uitgaven:						46.141	44.033	2.108
4.1	Energie en bouwkwaliteit					23.210	35.356	– 12.146
	Subsidies					19.217	25.250	– 6.033
	Beleidsprogramma Energiebesparing					626	0	626
	Beleidsprogramma bouwregelgeving					1.626	0	1.626
	Innovatieregelingen gebouwde omgeving					9.479	17.000	– 7.521
	Tijdelijke regeling blok voor blok					350	1.000	– 650
	Tijdelijke stimuleringsregeling energiebesparing					7.136	7.250	– 114
	Opdrachten					3.124	10.106	– 6.982
	Beleidsprogramma Energiebesparing					2.209	8.707	– 6.498
	Beleidsprogramma bouwregelgeving					899	1.399	– 501
	Innovatieregelingen gebouwde omgeving					16	0	16
	Bijdragen aan baten-lastendiensten					869	0	869
	Beleidsprogramma Energiebesparing					869	0	869
4.2	Woningbouwproductie					16.781	2.799	13.982
	Subsidies					1.643	0	1.643
	Beleidsprogramma woningbouwproductie					1.643	0	1.643
	Opdrachten					469	1.072	– 603
	Beleidsprogramma woningbouwproductie					469	1.072	– 603
	Bijdragen aan baten-lastendiensten					14.669	1.727	12.942
	Beleidsprogramma woningbouwproductie (Agentschap NL)					14.669	1.727	12.942
4.3	Kwaliteit woonomgeving					6.150	5.878	272
	Subsidies					4.650	0	4.650
	Beleidsprogramma woonomgeving e.a.					4.650	0	4.650
	Opdrachten					1.500	5.878	– 4.378
	Beleidsprogramma woonomgeving e.a.					1.458	5.878	– 4.420
	Wijkverpleegkundigen					42	0	42
	Ontvangsten					3.792	91	3.701

E Toelichting op de financiële instrumenten

4.1 Energie en bouwkwaliteit

Subsidies

Innovatieregelingen gebouwde omgeving

De uitgaven zullen in 2013 tot betaling komen. De vertraging is veroorzaakt door de verminderde tijdige beschikbaarheid, als gevolg van de voortdurende crisis in de woningbouw- en utiliteitsbouwsector, van kortlopende pilots waarmee kennis- en leerpunten worden opgedaan.

Opdrachten

Beleidsprogramma Energiebesparing

Agentschap NL voert het werkprogramma Energiebesparing in de Gebouwde Omgeving uit. De uitvoeringskosten voor de opdracht Agentschap NL waren geraamd binnen het beleidsprogramma Energiebesparing. De opdracht dient echter verantwoord te worden onder het instrument «Kosten uitvoeringsorganisaties». Door middel van verschillende mutaties is dit gecorrigeerd.

4.2 Woningbouwproductie

Bijdragen aan baten-lastendiensten

Beleidsprogramma woningbouwproductie (Agentschap NL)

Agentschap NL voert het werkprogramma Energiebesparing in de Gebouwde Omgeving uit. De kosten voor de uitvoering zijn geraamd binnen het beleidsprogramma Energiebesparing.

Tevens is bij Najaarsnota voor een juiste artikelbelasting het budget ad € 2,1 mln. voor de oude Eigen Woning regelingen van artikel 3 Woningmarkt naar dit artikel overgeboekt.

Ontvangsten

Het Rijk heeft tot 1 januari 2011 de woningbouw (via gemeenten) ondersteund met de Tijdelijke Stimuleringsregeling Woningbouw. Voor zover gemeenten een bijdrage hadden ontvangen voor projecten, die niet vóór 1 januari 2011 van start zijn gegaan, is dit terugbetaald aan het Rijk.

Artikel 5: Integratie en maatschappelijke samenhang

A Algemene doelstelling

Het bevorderen van maatschappelijke samenhang en sociale stabiliteit door participatie en inburgering, met als doel dat iedereen met een migrantenachtergrond net als iedere andere burger zelfredzaam is en – naar vermogen – deelneemt aan de samenleving.

De mate waarin de algemene doelstelling van het integratiebeleid is gerealiseerd, wordt afgemeten aan de ontwikkeling van de drie kengetallen, deze zijn: percentage netto-arbeidsparticipatie van de bevolking (15–64 jaar), percentage met startkwalificatie van de niet schoolgaande bevolking (15–64 jaar) en het aantal verdachten per 1.000 van de bevolking van 12 jaar en ouder. Deze gegevens zijn in april 2013 beschikbaar. Op de langere termijn wordt gestreefd naar evenredige participatie van alle bevolkingsgroepen in Nederland op genoemde indicatoren.

B Rol en verantwoordelijkheid

• • De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is verantwoordelijk voor de visie van en samenhang binnen het integratiebeleid van het kabinet en de daarvoor benodigde kennis.

• • De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid spreekt de vakdepartementen aan op hun verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat hun generieke beleid voor alle burgers even effectief werkt.

• • De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Remigratiewet, de Wet inburgering, de Wet inburgering buitenland en de Wet overleg minderhedenbeleid.

Tabel 5.1

Percentage netto-arbeidsparticipatie van de bevolking 15–64 jaar	2007	2008	2009	2010	2011	2012
Niet-westerse migranten	53,6	56,9	55,2	52,8	53,5	1
Autochtone Nederlanders	68,7	70,0	69,9	69,4	69,6	1
Verschil (afname)	– 15,1	– 13,1	– 14,7	– 16,6	– 16,1	1
Percentage met startkwalificatie van de niet schoolgaande bevolking 15–64 jaar
Niet-westerse migranten 2e generatie	68,1	67,1	67,4	67,2	69,5	1
Autochtone Nederlanders	70,5	71,4	72,2	72,9	72,4	1
Verschil (afname)	– 2,4	– 4,3	– 4,8	– 5,7	– 2,9	1
Aantal verdachten per 1.000 van de bevolking van 12 jaar en ouder
Niet-westerse migranten	44	41	38	33*	32	1
Autochtone Nederlanders	12	11	10	9*	9	1
Verschil (afname)	32	30	28	24*	23	1

C Beleidsconclusies

Omdat de cijfers uit tabel 5.1 ontbreken, kunnen er geen beleidsconclusies worden getrokken.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 5 Integratie en maatschappelijke samenhang

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						222.546	245.633	23.087
Uitgaven:						238.496	251.633	– 13.137
5.1	Faciliteren inburgering					187.867	197.293	– 9.426
	Opdrachten					8.523	11.242	– 2.719
	Programma inburgering					8.523	11.242	– 2.719
	Leningen					4.157	0	4.157
	Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)*					4.157	0	4.157
	Bijdragen aan baten-lastendiensten					4.201	21.956	– 17.755
	Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)*					4.201	21.956	– 17.755
	Bijdragen aan ZBO's / RWT's					4.209	4.090	119
	Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA)					4.209	4.090	119
	Bijdragen aan medeoverheden					166.776	160.005	6.771
	Gemeenten uitvoering Wet Inburgering					166.776	160.005	6.771
5.2	Maatschappelijke en economische zelfredzaamheid					50.629	54.340	– 3.711
	Subsidies					12.198	9.632	2.566
	Forum					5.885	6.000	– 115
	Programma integratie					3.280	2.600	680
	Vluchtelingenwerk Nederland (VWN) e.a.					3.033	1.032	2.001
	Opdrachten					1.579	7.706	– 6.127
	Programma integratie					1.579	6.006	– 4.427
	Remigratie					0	1.700	– 1.700
	Bijdragen aan ZBO's / RWT's					36.852	37.002	– 150
	Sociale Verzekeringbank (SVB)					36.852	37.002	– 150
	Ontvangsten					3.578	32.425	– 28.847

E Toelichting op de financiële instrumenten

5.1 Faciliteren Inburgering

Opdrachten

Programma Inburgering

Een deel van de inburgeringstaken is centraal uitgevoerd onder regie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Met het aantreden van het kabinet Rutte II zijn deze taken overgedragen aan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daarbij gaat het om het onderhoud van de examens, de monitoring van de inburgeringsresultaten en het keurmerk inburgering. De uitvoering verloopt via opdrachten aan diverse organisaties.

Een deel van het budget beschikbaar voor inburgering is in 2012 niet besteed, omdat aanvragen, wensen en claims van meerdere gemeenten bij het afronden van de oude Wet Inburgering (die loopt t/m 2012) zijn afgewezen of er is besloten om pas in latere jaren te bezien.

Wet basisexamen inburgering buitenland (WIB)

Tabel 5.2 Kengetallen inburgering Nederland1

	Realisatie 2008	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Begroting 2012	Realisatie 2012
Aantal deelnemers dat voor het inburgeringsexamen is geslaagd2	7.373	18.006	27.425	25.037	25.000	17.202
Slagingspercentage	81	75	72	69	70	68

Bijdragen aan baten- lastendiensten

Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)

Aan DUO zijn middelen ter beschikking gesteld voor de organisatie van de inburgeringsexamens, het beheer van het Informatiesysteem Inburgering (ISI) en het verstrekken van leningen en vergoedingen. Daarnaast heeft DUO in 2012 de voorbereidingen getroffen om de gewijzigde Wet inburgering uit te voeren. Dit betreft de handhaving van inburgeringsplichtige nieuwkomers per 1 januari 2013, aanpassingen van het huidige leenstelsel en de inrichting van een nieuw inburgeringsexamen.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA)

Het COA heeft een tweetal programma’s uitgevoerd ten behoeve van asielgerechtigden die in afwachting zijn van huisvesting binnen een gemeente. Daarmee kunnen de asielgerechtigden een beter voorbereide start maken met hun inburgering. In de loop van 2012 is gestart met aanpassing van het programma zodat het beter aansluit op de gewijzigde Wet inburgering die per 1 januari 2013 in werking is getreden.

Bijdragen aan medeoverheden

Gemeenten uitvoering Wet Inburgering (WIN)

In 2012 heeft het Rijk in totaal € 196,7 mln. beschikbaar gesteld aan gemeenten voor de uitvoering van de wet inburgering. Hiermee kunnen gemeenten inburgeraars een aanbod doen. Een deel van de bijdrage is toegevoegd aan het gemeentefonds (€ 36,7 mln.) voor uitvoeringskosten, het resterende deel is toegevoegd aan het Participatiebudget.

De afrekening van de Wet Inburgering heeft langer geduurd dan gepland, met als gevolg dat uitgaven, gepland voor 2011 in 2012 hebben plaatsgevonden.

5.2 Maatschappelijke en economische zelfredzaamheid

Subsidies

Forum

FORUM heeft in 2012 vanuit zijn expertise op het integratie beleid diverse belangrijke inhoudelijke bijdragen geleverd aan initiatieven om kennis op het beleidsterrein te vergaren en verdelen. Hierbij valt te denken aan de succesvolle Rondetafelgesprekken, themabijeenkomsten en het opstellen van de plannen van aanpak ter bevordering van criminaliteitspreventie en bestrijding van obesitas onder migranten.

VluchtelingenWerk Nederland (VWN)

Vluchtelingenwerk Nederland heeft conform de afspraken de subsidie ingezet voor de steunfunctie van de primaire dienstverlening van de regionale stichtingen van VWN aan de integratie van asielgerechtigden. De digitale kennisbron Vluchtweb voor vrijwilligers en medewerkers wordt daarvan onderhouden en een gespecialiseerde telefonisch helpdesk en de training en scholing voor vrijwilligers en medewerkers zijn bekostigd uit de subsidie.

Opdrachten

Programma integratie

Versterking regulier beleid

Voor monitoring van het integratieproces zijn opdrachten uitgevoerd door o.a. het CBS en SCP, bijvoorbeeld ten behoeve van de Jaarrapporten integratie. Ten behoeve van kennisontsluiting, methodiekontwikkeling, onderzoek en evaluatie zijn opdrachten aan diverse partijen verstrekt.

Maatschappelijke binding en burgerschap

Huwelijk- en gezinsmigratie

Preventie huwelijksdwang

Voor de preventie van huwelijksdwang wordt ingezet op bewustwording en gedragsverandering in de gemeenschappen door het bespreekbaar maken van taboe onderwerpen. Op landelijk niveau faciliteert het kabinet de bewustwording van jongeren en hun sociale omgeving met de campagne van Movisie «Your right to choose». Ook wordt ingezet op deskundigheidsbevordering van professionals. Dit gebeurt concreet door training van docenten en de ontwikkeling van een e-learning module voor beroepsgroepen in de gezondheidszorg en hulpverlening.

Remigratie

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft aan het Nederlands Migratie Instituut (NMI) een meerjarige opdracht verstrekt ten behoeve van de voorlichting Remigratiewet voor de periode 2011–2014

Tabel 5.3 Kengetallen Aanpak rassendiscriminatie

	20071)	20081)	20092)	2010	2011	2012
Aantal meldingen bij een antidiscriminatievoorziening van discriminatie op grond van ras.	1.835	2.003	2361	2376	2918	PM

Bijdragen

Sociale Verzekeringsbank

De wet is conform de afspraken uitgevoerd. De behandeling van het voorstel tot wijziging van de Remigratiewet door de Tweede Kamer heeft door de kabinetswisseling nog niet plaatsgevonden.

Tabel 5.4 Kengetallen Facilitering remigratie

	2010	2011	2012	2013	2014	2015
Aantal remigranten met een periodieke uitkering per einde jaar	11.386	11.876	12.369	12.300	12.550	12.780

Ontvangsten

Aan de ontvangstenkant is de realisatie op het beleidsterrein van Integratie en Samenleving (I&S) € 28 mln. lager dan geraamd. De reden hiervoor is dat de afrekening Brede doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid (BDU SIV) is vertraagd. De ontvangsten zullen in 2013 gerealiseerd worden bij SZW. Bij de ontvlechting van I&S van BZK naar SZW zijn hier afspraken over gemaakt.

Artikel 6: Dienstverlenende en innovatieve overheid

A Algemene doelstelling

Een compacte overheid, door minder regeldruk, voorzieningen voor efficiënt gebruik van overheidsinformatie en het bevorderen van maatschappelijk initiatief (actief burgerschap).

In 2012 is de nullijn voor regeldruk gerealiseerd en konden de eerste stappen worden gezet naar een afname van 5% in 2013. In dit jaar is een start gemaakt met een programma waarmee BZK een eigen bijdrage levert aan actief burgerschap. Via samenwerkingsrelaties worden de mensen en de kennisbronnen voor het ondersteunen van deze beweging van de kracht in Nederland bijeengebracht. Het inzetten van meer ICT door de overheid is opnieuw een belangrijke schakel gebleken om de overheidsdienstverlening sneller en makkelijker toegankelijk te maken. Dat kan alleen als de ICT ook betrouwbaar en veilig is. In navolging van Diginotar is er in 2012 geïnvesteerd in meer veiligheid en de bewustwording van het belang daarvan. Het veiligheidsaspect is bij alle voorzieningen verzwaard en de governance rond dit thema is met alle overheidssectoren georganiseerd. Daarnaast is er geïnvesteerd in de kwaliteit van de gegevens in de GBA in samenwerking met gemeenten en uitvoeringsorganisaties.

Het juist vermeld staan in de basisregistraties van de overheid is in 2012 een speerpunt geworden met het tegengaan van identiteitsfraude en -fouten. Naar aanleiding van Europese afspraken zijn ouders en kinderen geïnformeerd over de nieuwe regels voor paspoorten en konden nieuwe paspoorten zonder al te grote problemen tijdig worden verstrekt.

De realisatie van het stelsel van basisregistraties stond in 2012 in het teken van de transitie van het verder vervolmaken van het aanbod naar aandacht voor het versnellen van het gebruik. Binnen het stelsel zijn verbindingen tussen Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) en Gemeentelijke Basisadministratie voor persoonsgegevens (GBA), Wet waardering onroerende zaken (WOZ), Nieuw Handelsregister (NHR) en de Basisregistratie Kadaster (BRK) gerealiseerd. Knelpunten die gebruik van het stelsel in de weg staan zijn via een vraaggerichte benadering inzichtelijk gemaakt. Gewerkt is aan het aandragen van oplossingen en het informeren van betrokkenen en belangstellenden, opdat men van elkaars ervaringen kan leren.

Het gebruik van DigiD heeft zich in het afgelopen jaar gestaag ontwikkeld. Inmiddels zijn meer dan 600 overheidsdiensten aangesloten en zijn er 9,8 miljoen gebruikers, waarvan 4,6 miljoen met DigiD basisniveau en 5,2 miljoen met DigiD middenniveau. In totaal zijn daarmee meer dan 72 miljoen authenticaties gerealiseerd (in 2011 waren dat er nog ongeveer 50 miljoen). De beschikbaarheid van DigiD was over heel 2012 99,83%.

In 2012 heeft Nederland bij de VN public service awards voor de elektronische overheid de eerste prijs van Europa en de tweede plaats van de wereld gewonnen. Reden is dat zowel het aanbod van elektronische voorzieningen en het gebruik daarvan vanuit het oogpunt van dienstverlening aan de burger vooroploopt en als voorbeeld geldt voor andere landen.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een regierol voor het verminderen van administratieve lasten en regeldruk voor burgers, professionals en interbestuurlijke regeldruk. Daarnaast is de minister systeemverantwoordelijk voor het stelsel van basisregistraties. Hij is vanuit de Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens verantwoordelijk voor een goed functionerende Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA) en vanuit de Paspoortwet verantwoordelijk voor betrouwbare reis- en identiteitsdocumenten. De minister stelt voor de basisregistratie het beleid vast en is verantwoordelijk voor de uitvoering.

De minister is coördinerend verantwoordelijk voor het gebruik en de implementatie van e-overheidvoorzieningen en is als opdrachtgever verantwoordelijk voor de ontwikkeling en het beheer van diverse e-overheidvoorzieningen.

De minister heeft een regierol voor het bevorderen van burgerschap.

C Beleidsconclusie

Met betrekking tot de uitvoering en beoogde resultaten hebben zich in 2012 geen bijzonderheden voorgedaan. De uitvoering is verlopen conform verwachting. Een nadere toelichting op de uitgevoerde activiteiten is opgenomen bij de instrumenten van de vijf artikelonderdelen.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 6 Dienstverlenende en innovatieve overheid

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						193.538	125.170	68.368
Uitgaven:						145.866	125.170	20.696
6.1	Verminderen regeldruk					3.711	2.800	911
	Opdrachten					3.711	2.800	911
	Vermindering regeldruk en administratieve lasten					3.711	2.800	911
6.2	Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen					37.699	25.166	12.533
	Opdrachten					30.066	25.166	4.900
	(door)ontwikkeling e-overheidvoorzieningen					29.593	17.166	12.427
	Baten-lastendienst Logius					473	0	473
	Implementatie NUP (VNG)					0	8.000	– 8.000
	Bijdragen aan baten-lastendiensten					7.632	0	7.632
	Baten-lastendienst Logius					7.006	0	7.006
	(door)ontwikkeling e-overheidvoorzieningen (Logius)					626	0	626
6.3	Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen					50.967	45.852	5.115
	Opdrachten					9.915	10.171	– 256
	Beheer e-overheidsvoorzieningen					7.023	7.063	– 40
	Officiële publicaties en wettenbank					2.893	3.108	– 215
	Bijdragen aan baten-lastendiensten					41.052	35.681	5.371
	Baten-lastendienst BPR					2.973	3.296	– 323
	Baten-lastendienst Logius					37.166	30.885	6.281
	Beheer e-overheidsvoorzieningen (Logius)					913	1.500	– 587
6.4	Burgerschap					5.136	4.942	194
	Subsidies					4.831	4.442	389
	Comité 4/5 mei					140	119	21
	Huis voor Democratie en rechtstaat					3.898	4.323	– 425
	Programma burgerschap					793	0	793
	Opdrachten					305	500	– 195
	Programma burgerschap					305	500	– 195
6.5	Reisdocumenten en basisadministratie personen					48.354	46.410	1.944
	Subsidies					179	0	179
	Beleid GBA en reisdocumenten					179	0	179
	Opdrachten					27.111	29.510	– 2.399
	Beleid GBA en reisdocumenten					9.834	4.758	5.076
	Modernisering GBA					16.376	8.752	7.624
	ORRA					900	16.000	– 15.100
	Bijdragen aan baten-lastendiensten					21.064	16.900	4.164
	Baten-lastendienst BPR					21.064	16.900	4.164
	Ontvangsten					21.569	500	21.069

E Toelichting op de financiële instrumenten

6.1 Verminderen regeldruk

Opdrachten

Vermindering regeldruk en administratieve lasten

Tabel 6.1

Indicatoren	Beginstand 2010	Streefwaarde 2011	Streefwaarde 2012	Streefwaarde 2013	Streefwaarde 2014	Streefwaarde 2015
Vermindering administratieve lasten van de burger in tijd en kosten bij de overheid (t.o.v. het jaar daarvoor)	78,2 mln. uur € 945,7 mln.	0%	0%	– 5%	– 5%	– 5%

In 2010 bedroegen de administratieve lasten voor burgers 78,2 mln. uur en € 945,7 mln. In 2012 gold een nullijn (toename van lasten moet worden gecompenseerd door dezelfde kwantitatieve afname) en het streven was om de lasten van burgers in 2015 met 15% te verminderen ten opzichte van 2010.

Tot het demissionair worden van het vorige kabinet lag de realisatie van deze kwantitatieve doelstelling op schema. In de Voortgangsrapportage Regeldruk (Kamerstukken II, 2011–2012 29 362, nr. 203) werd onderstaande prognose gegeven tot 2015.

Totaal lastenreductie 2010 – 2015	– 17.006.676	– 116.587.519
Reductiepercentage 14 oktober 2010 – 31 december 2015	– 20,3%	– 15,4%

6.2 Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

(Door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft naar aanleiding van het kabinetsstandpunt op het rapport «iOverheid» van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (Kabinetsreactie op WRR-rapport iOverheid, Kamerstukken II, 2011–2012, 26 643 nr. 211) onderzocht hoe het portaal MijnOverheid (https://mijn.overheid.nl) verder kan worden ingezet voor de toegankelijkheid van persoonsgegevens en daarmee het versterken van de informatiepositie van de burger. Zoals in een brief aan de Tweede Kamer (Aanbieding onderzoek «Het versterken van de informatiepositie van de burger», Kamerstukken II, 2012–2013, 26 643 nr. 254) is aangegeven, is er naar aanleiding van dit onderzoek opdracht gegeven de voorbereidingen te treffen voor, mits redelijkerwijs te realiseren, additionele functionaliteiten binnen MijnOverheid voor persoonsgegevens in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Tevens is in 2012 een nieuwe functionaliteit aan MijnOverheid toegevoegd die de WOZ-waarde van onroerend goed in het bezit van burgers toont.

Bestendiging maatregelen Diginotar

In 2012 is extra aandacht besteed aan het verbeteren en versterken van het PKIoverheid certificatenstelsel. Daartoe is een beleidsintensiveringsimpuls gegeven aan Logius. Dit heeft geleid tot een eengepast programma van eisen en invulling van eerstelijnstoezicht door middel van gerichte bedrijfsbezoeken bij certificatenleveranciers. Daarnaast is naar aanleiding van het rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid begonnen met het voorbereiden en initaliseren van een zogenaamde Taskforce Bewustzijn Informatiebeveiliging. Deze zal zich bezighouden met het door de OVV geconstateerde gebrek aan informatiebeveiligingsbewustzijn bij bestuurders.

eNIK

ICT-beveiligingsassessements DigiD

In het kader van de verbetering van de beveiliging van de ICT-omgeving van de afnemers van DigiD, is voorgeschreven dat zij jaarlijks een ICT-beveiligingsassessement DigiD dienen te ondergaan. Conform planning hebben de grote afnemers [met name uitvoeringsorganisaties] het assessement in 2012 uitgevoerd. De andere afnemers [met name gemeenten] zullen het assessement in 2013 uitvoeren. De voorbereiding daarop is evenwel al in 2012 ter hand genomen, onder meer door het aanbieden van een ondersteuningsaanpak. Daartoe is een convenant gesloten met VNG/KING, die de uitvoering daarvan zal verzorgen. Inmiddels zijn in dit kader reeds regiobijeenkomsten gehouden waarbij uitleg is gegeven over de asessments en de ondersteuningsaanpak.

Implementatie NUP (VNG)

6.3 Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

Beheer e-overheidsvoorzieningen

Onder het beheer van de bij het ministerie van BZK ondergebrachte dienst Logius is in 2012 verdergegaan met het efficiënt en effectief leveren van e-overheidsdienstverlening via het internetportaal voor burgers; MijnOverheid. Het gebruik door het aantal burger nam in 2012 gestaag toe. Het aantal burgers dat gebruik maakt van MijnOverheid steeg van circa 150.000 naar circa 300.000. Via het MijnOverheid-portaal zijn in 2012 meer dan 1 miljoen berichten verstuurd. Ook het gebruik van andere e-overheidsvoorzieningen is toegenomen. Zo gebruiken nu bijna 10 mln burgers DigiD en is de dienstverlening van overheidsorganisaties nu mede afhankelijk van een goed functionerend DigiD. Deze ontwikkelingen sporen met de ingezette beleidslijnen

Officiële publicaties en wettenbank

Het Kenniscentrum- en exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties, waar ondermeer de Staatscourant, het Staatsblad en wetten.nl worden beheerd, is per 1 januari 2012 in zijn geheel overgegaan van de Stichting ICTU naar De Werkmaatschappij. De redactionele werkzaamheden voor wetten.nl zijn na een Europese aanbesteding opnieuw gegund aan Sdu.

Bijdragen aan baten- en lastendiensten

Baten- en lastendienst Logius

Logius stimuleert het gebruik van en aansluitingen op de voorzieningen DigiD/DigiD buitenland, stelselvoorzieningen digikoppeling, -melding en levering, Public Key Infrastructure (PKI), DigiD-machtiging standaarden/voorzieningen toegankelijkheid overheidsinformatie (waaronder de webrichtlijnen), www.overheid.nl en MijnOverheid. De kosten van het beheer van de e-overheidsvoorzieningen neemt sinds een aantal jaren toe, doordat het gebruik van de voorzieningen toeneemt. In 2012 heeft de beheerorganisatie meer kosten gemaakt, dan er financiële middelen beschikbaar waren op de rijksbegroting. Door het toenemende gebruik en de voornemens van het kabinet om in 2017 de overheidsdienstverlening zoveel mogelijk te digitaliseren, zal er de komende jaren een structureel tekort ontstaan om de beheerlasten van de e-overheidsvoorzieningen te kunnen bekostigen.

6.4 Burgerschap

Subsidies

Het Comité 4 en 5 mei

Huis voor Democratie en Rechtsstaat (ProDemos)

ProDemos heeft tot doel om mensen te informeren over de democratische rechtsstaat en hen te stimuleren om een actieve rol daarin te spelen. ProDemos heeft zijn activiteiten in 2012 uitgebreid. In Den Haag en elders «op locatie» namen in totaal ruim 130.000 mensen waarvan ongeveer 72.500 scholieren, deel aan ProDemos-activiteiten die kennis en bewustwording van onze democratische rechtsstaat bevorderen. In samenwerking met vijf rechtbanken heeft ProDemos ter plekke publieksgerichte pilotprojecten uitgevoerd, variërend van educatieve programma's voor jongeren tot een meet-the-judge programma voor winkeliers en een training voor begeleiders die binnen de rechtbank groepen ontvangen. ProDemos was ook actief in het onderwijs, zo hebben bijvoorbeeld respectievelijk 729 basisscholen en 436 scholen voor voortgezet onderwijs aan kinder- en scholierenverkiezingen meegedaan.

Opdrachten

Programma Burgerschap

In de bijlagen bij de kabinetsreactie naar aanleiding van het WRR-advies «Vertrouwen in Burgers», die op 22 juni 2012 aan de Tweede Kamer is aangeboden (Kamerstukken II, 2011–2012, 29 614, nr 33) is uitgebreid verantwoord welke activiteiten bij deze verkenning zijn ondernomen en welke kwesties daarbij zijn tegengekomen. De verkenning heeft opgeleverd dat er in het veld behoefte is aan uitwisseling, erkenning van vernieuwende activiteiten, kennisontwikkeling en experimenten. Dit zijn dan ook materiële bijdragen die BZK in 2012 heeft geleverd aan de beweging van onderop. Partnerschappen met de coöperatie i.o. Kracht in Nederland, met het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken, het Actieprogramma Lokaal Bestuur van de VNG, Kenniscentra Platform31 en Movisie, Greenwish en andere ondersteuningsorganisaties van maatschappelijke initiatiefnemers en startende sociaal ondernemers, hebben de reikwijdte van de inspanningen van het ministerie hierbij aanzienlijk vergroot. Een voorbeeld waren in 2012 geslaagde conferenties als de Parade Kracht in Nederland en de De Wijk Verdient het over wijkondernemingen. De minister van BZK heeft zich tevens bereid verklaard om zo nodig regelgeving en werkwijzen aan te passen die het uitoefenen van maatschappelijke verantwoordelijkheden in de weg staan. Die bereidheid bestaat nog steeds, hoewel op deze mogelijkheid in 2012 nog geen beroep is gedaan.

6.5 Een betrouwbare GBA en betrouwbare reis- en identiteitsdocumenten

Opdrachten

Beleid GBA en reisdocumenten

In 2012 investeerde BZK met name in het ondersteunen van gebruikers en gemeenten in hun werkprocessen opdat zij optimaal kunnen meehelpen aan het verhogen van de kwaliteit. Daarnaast ging het om het aanpassen van regelgeving en het doen van een aantal onderzoeken en pilots. De stand van zaken rond deze diverse acties is toegelicht in de brief van 5 juli 2012 (Kamerstukken II, 2011–2012, 27 859, nr. 60).

Specifiek betrof het acties rond gerichte adresonderzoeken en bestandsvergelijkingen, en het versterken van de informatiepositie van de burger (inzage- en correctierecht) door de inzet van MijnOverheid. Eerste conclusies naar aanleiding van onderzoek duiden er op dat de groep niet-geregistreerden klein is (minder dan 50.000) en weinig maatschappelijke en financiële schade veroorzaakt. Voor die gevallen waarin er vraagtekens zijn over de juistheid van het adres is gericht adresonderzoek gestart. Het onderzoek adresvergelijking UWV – GBA Amsterdam is gestart, met financiële steun van het ministerie van BZK en SZW. Hierbij wordt gekomen tot een werkproces dat over alle gemeenten kan worden uitgerold in 2013. De pilot van het evaluatie-instrument is succesvol afgerond: het instrument (dat de huidige audit gaat vervangen) is goed bruikbaar voor gemeenten en wordt nog uitgebreid met monitoring van terugmeldingen. De pilot deskundigheidsbevordering burgerzakenambtenaar is gestart in samenwerking met de NVVB en loopt tot 2014, waarna bezien zal worden of het concept voor alle gemeenten toegepast kan worden. De toegezegde transparantie-maatregelen zijn uitgevoerd: autorisatieproces (voor verstrekking van gegevens uit de GBA), autorisatiebesluiten (welke gegevens worden aan welke organisatie en voor welk doel verstrekt) en resultaten audit zijn beschikbaar gesteld via de website van het ministerie van BZK.

Samen met Caribisch Nederland wordt gewerkt aan verbetering van de kwaliteit van de drie bevolkingsadministraties «PIVA». De openbare lichamen hebben in 2012 de bestuurlijke vaststelling van straatnamen en huisnummers opnieuw opgepakt, op basis van de eerste voorbereidingen die in 2009 en 2010 met financiële steun van het ministerie van BZK waren uitgevoerd.

Inzake de eventuele vervanging van de sédula door de Nederlandse identiteitskaart is een inventariserend onderzoek uitgevoerd naar de gevolgen van de beoogde vervanging. De resultaten zijn vervolgens met een beleidsvoorstel aan de openbare lichamen voorgelegd. Dit consultatieproces is nog in 2012 afgerond.

Ouders die kinderen in hun paspoort bijgeschreven hadden staan zijn geïnformeerd dat als gevolg van Europese regelgeving hun kinderen vanaf 26 juni 2012 een eigen document moesten hebben om te kunnen reizen. Aan alle kinderen waarvoor tijdig een eigen paspoort of Nederlandse identiteitskaart was aangevraagd, is voor 26 juni 2012 een document verstrekt.

Modernisering GBA

Het programma modernisering GBA realiseert het 24 uur per dag online beschikbaar maken van actuele en betrouwbare persoonsgegevens voor geautoriseerde gebruikers. Dit levert een gestandaardiseerde en moderne uitwisseling van de persoonsgegevens en een betere controle op de kwaliteit van de GBA, zoals is vastgelegd in het bestuurlijke akkoord met de VNG op 5 maart 2009 (Kamerstukken II, 2008–2009, 27 859, nr. 17). Net als in 2011 is in 2012 een Gateway Review uitgevoerd op het programma modernisering GBA. Geconstateerd werd dat de weg die vorige Gateway heeft aanbevolen goed is ingeslagen. Een andere belangrijke constatering is dat het belang en de doelen van het programma nog steeds breed worden onderschreven en dat het draagvlak groot is. Aanbevelingen betreffen onder andere een consequente sturing van opdrachtgevers en stuurgroep op product, tijd en geld en het heroverwegen van de implementatiestrategie. In mei heeft de Minister het rapport van de Gateway Review aan de Tweede Kamer toegestuurd (Kamerstukken II, 2011–2012, 27 859, nr. 59). In juli en november heeft de Minister de Tweede Kamer geïnformeerd over de uitvoering van de aanbevelingen (Kamerstukken II, 2011–2012, 27 859, nr. 60 en Kamerstukken II, 2012–2013, 27 859, nr. 61).

In juni en september hebben drukbezochte «BRPreviews» plaatsgevonden. Tijdens deze bijeenkomst konden gemeenten, afnemers en andere geïnteresseerden voor het eerst «live» kennismaken met de Basisregistratie Personen (BRP), die de GBA gaat vervangen.

Overeenkomstig de aanbeveling van de Gateway Review is de implementatiestrategie in 2012 herijkt. De implementatiestrategie richt zich op een goed geregisseerde en beheerste implementatie van de moderne basisregistratie personen (BRP) waarin gemeenten en afnemers van 2014 tot de einddatum (1 juli 2016) geleidelijk aansluiten op de BRP. Gemeenten en afnemers worden bij de voorbereidingen en de feitelijke aansluiting op de BRP ondersteund door programma mGBA, KING en het agentschap BPR. Begin 2012 hebben de gemeenten die als eerste zullen aansluiten een convenant afgesloten, daarmee zijn de eerste stappen richting de implementatie gezet. Een andere belangrijke stap in de richting van de oplevering van de BRP in 2012 was het opleveren van de GBA-V Full Service. Deze migratievoorziening is onderdeel van de implementatie.

De overschrijding van het budget wordt grotendeels verklaard door de aanpassing van het budget aan de in 2011 aangepaste.programmabegroting. Bij Voorjaarsnota 2012 is het programmabudget opgehoogd met € 3,6 mln. Bij Najaarsnota 2012 is er nog eens € 1,7 mln. aan het budget toegevoegd.

ORRA

Bijdragen aan baten-lastendiensten

Baten-lastendienst BPR

Bijdragen zijn verstrekt voor het organiseren van vijf regionale bijeenkomsten, de roadshows GBA, gericht op het verbeteren van de samenwerking tussen gemeenten en uitvoeringsorganisaties en het uitdragen van de beleidsprioriteiten op het terrein van de kwaliteit van de GBA. In verband met de uitvoering van de financieringssystematiek van de GBA, waarbij middels de afspraken op het terrein van de budgetfinanciering via departementale begrotingsoverboekingen wordt voorzien in een deel van de kosten in verband met de uitvoering van de Wet GBA. Ook is een bijdrage verstrekt ten behoeve van de korting die wordt gegeven op het tarief van de Nederlandse identiteitskaart indien de aanvrager jonger is dan 14 jaar. Ten slotte is een bijdrage verstrekt ten behoeve van het functioneren en verbeteren van de identiteitsinfrastructuur van de openbare lichamen. Dit omvat het beheer van de PIVA-V en de sédula, de ondersteuning van de openbare lichamen bij de kwaliteitsverbetering van PIVA en de inzet van BPR op het traject voor de vervanging van de sédula door de NIK (inventariserend onderzoek en vervolgacties). Aan de baten-lastendienst BPR is in 2012 een hogere bijdrage verstrekt dan oorspronkelijk was begroot. De belangrijkste oorzaak daarvan is dat er begin 2012 nog jeugd-NIK’s zijn afgerekend die eind 2011 waren aangevraagd, maar toen niet konden worden geleverd als gevolg van de grote toeloop op identiteitskaarten die eind 2011 plaatsvond. Dit heeft begin 2012 nog tot een betaling van € 2,3 mln. geleid.

Ontvangsten

Voor de ontwikkeling van e-overheidprojecten heeft het ministerie van BZK een budget van het ministerie van EZ ontvangen in het kader van het Programma Implementatie Agenda ICT beleid (PRIMA-gelden). Daarnaast heeft BZK in 2012 het resultaat van BPR op de in 2011 afgezette reisdocumenten ontvangen; dit resultaat is grotendeels ingezet voor de dekking van de kosten van de genomen maatregelen voor het opvangen van de verwachte toename van aanvragen van jeugd-NIK’s als gevolg van het vervallen van de geldigheid van de kinderbijschrijvingen in de paspoorten van ouders.

Artikel 7: Arbeidszaken overheid

A Algemene doelstelling

Een (compacte) overheid met voldoende en goed gekwalificeerde, integere medewerkers en politieke ambtsdragers tegen verantwoorde kosten.

B Rol en verantwoordelijkheid

Op grond van onder andere de Ambtenarenwet en de Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers is de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties systeemverantwoordelijk voor de coördinatie van het arbeidsvoorwaardenbeleid in de publieke sector, waaronder het creëren van voorwaarden om agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak tegen te gaan. Verder is de minister verantwoordelijk voor het bevorderen van integriteit van ambtenaren en bestuurders en het bevorderen van de professionaliteit van bestuurders. De minister creëert voorwaarden ter bescherming van klokkenluiders binnen de publieke sector. De minister bevordert mobiliteit binnen het openbaar bestuur door belemmeringen weg te nemen en gaat excessieve beloningen in de publieke en semi-publieke sector tegen. Ook bevordert de minister het moderniseren van de rechtspositieregelingen voor politieke ambtsdragers (in het verlengde van de Dijkstal-voorstellen).

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is uitvoeringsverantwoordelijk voor de rechtspositionele regelingen van (voormalige) politieke ambtsdragers, de pensioenregelingen van Nederlandse ambtenaren uit de voormalige overzeese gebiedsdelen en hun nagelaten betrekkingen, de benoemingen en ontslagen van onder andere burgemeesters, commissarissen der Koningin, leden van de Raad van State en de toekenning van Koninklijke onderscheidingen.

C Beleidsconclusies

Bij de overige instrumenten op dit beleidsartikel hebben zich in 2012 geen bijzonderheden voorgedaan. De uitvoering is verlopen conform verwachting. Een nadere toelichting op de uitgevoerde activiteiten is opgenomen bij de instrumenten van de twee artikelonderdelen.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 7 Arbeidszaken overheid

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						38.068	47.192	– 9.124
Uitgaven:						44.797	47.192	– 2.395
7.1	Overheid als werkgever					16.124	14.244	1.880
	Subsidies					10.696	5.436	5.260
	Diverse subsidies					2.802	2.150	652
	Programma Veilige Publieke Taak					2.098	0	2.098
	Subsidies Overlegstelsel					5.587	3.286	2.301
	Subsidies internationaal					209	0	209
	Opdrachten					5.428	8.808	– 3.380
	Arbeidsmarktbeleid					3.117	3.058	59
	Programma Veilige Publieke Taak					130	4.800	– 4.670
	Zorg voor politieke ambtsdragers					2.181	950	1.231
7.2	Pensioenen, uitkeringen en benoemingsregelingen					28.673	32.948	– 4.275
	Inkomensoverdracht					8.242	9.904	– 1.662
	Pensioenen en uitkeringen Politieke ambtsdragers					8.242	9.904	– 1.662
	Bijdragen aan ZBO's / RWT's					20.431	23.044	– 2.613
	Regelingen voor Nederlandse ambtenaren uit de voormalige overzeese gebiedsdelen (SAIP)					20.431	23.044	– 2.613
	Ontvangsten					2.485	820	1.665

E Toelichting op de financiële instrumenten

7.1 Overheid als werkgever

Subsidies

Programma Veilige Publieke Taak

Het verschil tussen de begroting en gerealiseerde uitgaven wordt veroorzaakt door het feit dat het voor VPT beschikbare budget in de begroting in zijn geheel op de categorie «Opdrachten» was geboekt, terwijl dit budget ook bedoeld was voor het toekennen van subsidies.

Subsidies Overlegstelsel

Ten behoeve van een adequaat overlegstelsel zijn er subsidies verstrekt aan de Stichting Verdeling Overheidsbijdragen (SVO), het Verbond Sectorwerkgevers Overheid (VSO) en de Stichting Centrum voor Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel (CAOP). Een deel van het bedrag is per abuis onder «Veilige Publieke Taak» geboekt in de begroting 2012. Het budget dient echter verantwoord te worden onder «Subsidies Overlegstelsel».

Opdrachten

Arbeidsmarktbeleid

Programma Veilige Publieke Taak

Het verschil tussen de begroting en gerealiseerde uitgaven wordt grotendeels veroorzaakt door het feit dat het voor VPT beschikbare budget in de begroting in zijn geheel op de categorie «Opdrachten» was geboekt, terwijl een deel van het budget was bedoeld voor subsidies.

Zorg voor politieke ambtsdragers

Tabel 7.1 Overheid als werkgever

	Waarde 2009	Waarde 2010	Waarde 2011	Waarde 2012
1. Aantal onvervulde vacatures in de sectoren Rijk, Provincies, Gemeenten, Rechterlijke Macht, Waterschappen, Onderwijs, Politie en Defensie.1	20.700	10.500	7.700	7.200
2. Bevorderen van aantrekkelijk werkgeverschap: Aandeel werknemers, dat tevreden is met de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. 2	59%	–		77,4%
3. Driejarig gemiddelde afwijking in loonontwikkeling overheid t.o.v. de markt3	0,42%	0,18%	– 0,35%	4

7.2 Pensioenen, uitkeringen en benoemingsregelingen

Inkomensoverdracht

Pensioenen en uitkeringen politieke ambtsdragers.

Op basis van deze regelingen zijn uitkeringen en pensioenen verstrekt aan gewezen politieke ambtsdragers. De lagere uitgaven dan begroot zijn het gevolg van het feit dat er geen waardeoverdracht heeft plaatsgevonden en van een minder beroep op de uitkeringsregeling dan verwacht.

Regelingen voor Nederlandse ambtenaren uit de voormalige gebiedsdelen

Op basis van deze regelingen zijn uitkeringen en pensioenen verstrekt aan deze specifieke groepen. De uitgaven voor SAIP (Stichting Administratie Indonesische Pensioenen) zijn lager uitgevallen dan begroot. Demografische factoren liggen hieraan ten grondslag.

Ontvangsten

De meerontvangsten betreffen met name terugontvangsten met betrekking tot eerder verstrekte subsidies. Daarnaast is er een niet begrote ontvangst van € 1 mln. gerealiseerd die verband houdt met de uitbetaling door de Vereffeningscommissie uit de boedelscheiding van de voormalige Nederlandse Antillen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties had een claim op deze boedel gedaan vanwege de betaling van achterstallige salaris betalingen aan personeel van de voormalige Nederlandse Antillen.

Artikel 8: Kwaliteit Rijksdienst

A Algemene doelstelling

Een goed presterende rijksoverheid op het gebied van bedrijfsvoering en het bevorderen van de kwaliteit van het management van de Rijksdienst.

De algemene doelstelling is gericht op het functioneren van de totale rijksoverheid. Een goed functionerende overheid, die integer, effectief en kostenbewust is, vergroot de legitimiteit van het overheidshandelen.

B Rol en verantwoordelijkheid

Voor een optimale beleidsvoorbereiding en -uitvoering moet de interne beheersing en sturing van de bedrijfsprocessen in rijksbreed verband op orde zijn. Deze bedrijfsprocessen moeten naast dienstbaar aan het beleid, ook effectief en doelmatig zijn. Daarvoor zijn heldere kaders nodig. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bepaalt in samenwerking met de andere ministeries deze kaders en brengt daarin meer samenhang, met als doel een beter bestuurbare en meer efficiënte bedrijfsvoering binnen de rijksdienst.

De Minister voor Wonen en Rijksdienst is verantwoordelijk voor het rijksbrede beleid en de rijksbrede kaders op terreinen als personeel, informatie- en communicatietechnologie (ICT), organisatie, huisvesting, inkoop, facilitaire dienstverlening en beveiliging. Tevens is de minister verantwoordelijk voor de primaire arbeidsvoorwaarden van het Rijk.

De Minister voor Wonen en Rijksdienst investeert vanuit zijn systeemverantwoordelijkheid in het concernbrede zicht op talent en in specifieke ontwikkeltrajecten voor managers. Daartoe bevordert de minister de uitstroom en flexibiliteit, een kleinere topstructuur van het Rijk, samenwerking tussen leidinggevenden, toekomstgerichtheid van managementtalent en de plaatsing van Nederlandse topposities bij Europese instellingen. Dit laatste gebeurt in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Vanuit een uitvoerende rol is de Minister voor Wonen en Rijksdienst verantwoordelijk voor de rol van werkgever voor de Topmanagementgroep, daar waar het gaat om benoemingen, arbeidsvoorwaarden en ontslag.

C Beleidsconclusies

Met uitzondering van Doc-Direkt waren het op dit artikel uitgevoerde beleid en de bijbehorende resultaten het afgelopen jaar conform de verwachtingen zoals vermeld in de begroting. Er zijn geen grote afwijkingen of een noodzaak tot bijstelling aan het licht gekomen. Gedurende het jaar hebben departementen, in het kader van rijksbrede samenwerking, budget overgeheveld voor de uitvoering van opdrachten voor de bedrijfsvoering Rijk.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 8 Kwaliteit Rijksdienst

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						53.218	28.964	24.254
Uitgaven:						54.736	28.964	25.772
8.1	Kwaliteit Rijksdienst					54.736	28.964	25.772
	Subsidies					3.400	3.400	0
	Subsidie A&O-fonds					3.400	3.400	0
	Opdrachten					29.409	7.828	21.581
	Bedrijfsvoering Rijk					29.408	7.828	21.580
	Bijdragen aan baten-lastendiensten					21.927	17.736	4.191
	Arbeidsmarkt Communicatie					5.955	5.955	0
	Doc-Direkt					15.972	11.781	4.191
	Ontvangsten					3.496	2.550	946

E Toelichting op de financiële instrumenten

Subsidies

Subsidie A&O-fonds

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een subsidie van € 3,4 mln. aan het Arbeidsmarkt- en opleidingenfonds (A&O-fonds) Rijk verstrekt. Deze subsidie is ingezet voor de kwaliteitsagenda 2012 waaronder verschilende projecten vallen, zoals: Agressie & Geweld, Loopbaanstappen en Leerlijnen, Leidinggeven in een veranderende context en het «gezonde» nieuwe werken.

Opdrachten

Bedrijfsvoering Rijk

De Minister voor Wonen en Rijksdienst is verantwoordelijk voor het rijksbrede beleid en kaders voor de bedrijfsvoering. De opdrachten voor de bedrijfsvoering Rijk wordt mede door de departementen zelf gefinancierd. Hiertoe wordt door departementen tijdens het begrotingsjaar budgetten overgeheveld. Daarnaast is het Eigen Vermogen bij de baten- en lastendiensten De Werkmaatschappij (DWM) en Logius voor € 10 mln. versterkt. Dit verklaart het verschil tussen begroting en realisatie. Om de kwaliteit van de rijksdienst te verbeteren werd in 2012 op het terrein van organisatie en personeel het functiegebouw Rijk bij alle departementen geïmplementeerd. De Belastingdienst implementeert het functiegebouw Rijk later.

Op het gebied van ICT heeft BZK, samen met de andere departementen, maatregelen uit de I-strategie Rijk (Kamerstukken II, 2011, 26 643 nr 216) verder uit- en ingevoerd. In 2012 is in kaart gebracht hoe de CIO-rol bij ministeries is gepositioneerd en hoe de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de CIO's zijn ingevuld. In 2012 is de Rekenkamer gestart met een «lessons learned» onderzoek naar de maatregelen ten aanzien van de beheersing van ICT-projecten. De resultaten van beide onderzoeken zullen worden betrokken bij de ontwikkeling van nieuw beleid vanaf 2013.

Er zijn 18.917 uniforme digitale werkplekken uitgerold en operationeel. Alle departementen maken in 2012 gebruik van de interdepartementale samenwerkingsfunctionaliteit en op (het ministerie van IenM (volgt later) en het ministerie van Defensie na) ook van het Rijkportaal. Eind van het jaar zijn er 75.000 actieve Rijkspassen in omloop.

De Baseline Informatiebeveiliging Rijksdienst (BIR) is vastgesteld. Dit kader vervangt vijf interdepartementale kaders voor specifieke onderwerpen en de individuele baselines van de departementen en uitvoeringsorganisaties.

De informatiehuishouding is zo ingericht dat ministeries documenten zoveel mogelijk rijksbreed toegankelijk maken. In 2012 is het programma Documentdiensten gestart dat de departementen ondersteunt in hun digitalisering.

Categoriemanagement is een inrichtingsprincipe voor het gezamenlijk inkopen van generieke producten en diensten. Het inrichtingsprincipe is verder uitgewerkt. Bestaande categorieën zijn verstevigd en verder uitgebouwd binnen de rijksdienst.

Er is verder gegaan met de invoering van de standaardisatie voor de fysieke werkomgeving Rijk. De normen en kaders zijn de basis voor de kantooromgeving van het Rijk en worden toegepast op gebouwen die aan renovatie of verbouwing toe zijn. De normen zijn tevens het uitgangspunt voor de masterplannen.

Rijksbrede kengetallen over de bedrijfsvoering staan vermeld in de jaarrapportage bedrijfsvoering Rijk die medio mei naar de Kamer wordt verstuurd.

Bijdragen

Arbeidsmarkt Communicatie

Het Expertisecentrum Organisatie & Personeel (EC O&P) van De Werkmaatschappij heeft een nieuwe arbeidsmarktaanpak geformuleerd. De website www.werkenvoornederland.nl maakt daar onderdeel vanuit.

Doc-Direkt

Doc-Direkt heeft in 2012 6,6 kilometer archief weggewerkt (cumulatief komt het aantal kilometers op 44). Dit is lager dan het streefcijfer van 30 kilometer per jaar. Er was bij het aangeboden werk sprake van een mismatch tussen de benodigde expertise voor het werk en de voorhanden zijnde expertise bij het personeel.

Tabel 8.1 Kengetallen en indicatoren

Indicatoren
	Waarde 2010	Waarde 2011	Streefwaarde 2012	Waarde 2012
Aantal strekkende kilometers wegwerken archief ná 1975 (cumulatief)	22,4	37,4	30	44

Artikel 9: Uitvoering Rijkshuisvesting

A Algemene doelstelling

Het verzorgen van de huisvesting van de Hoge Colleges van Staat, het ministerie van Algemene zaken en het Koninklijk Huis, het in stand houden van Rijksmonumenten en het uitvoeren van het Rijkshuisvestingsbeleid.

Het doel en de onderliggende operationele doelstellingen zijn in 2012 (vrijwel) gerealiseerd.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Wonen en Rijksdienst is op basis van het Besluit Rijksgebouwendienst 1999 (KB), als opdrachtgever en uitvoerder verantwoordelijk voor:

• • de huisvesting van de Hoge Colleges van Staat en het ministerie van Algemene Zaken;

• • de huisvesting van het Koninklijk Huis, voor zover vallend onder de verantwoordelijkheid van de Staat;

• • de instandhouding van de monumenten in beheer van de Rijksgebouwendienst, ook als die naar hun aard niet geschikt zijn voor de huisvesting van rijksdiensten;

• • de doelmatige uitvoeringspraktijk van de rijkshuisvesting binnen de wettelijke en afgesproken kaders.

C Beleidsconclusies

De Hoge Colleges van Staat en het ministerie van Algemene Zaken zijn binnen de beschikbare budgettaire kaders gehuisvest. Aan de Koning zijn de drie staatspaleizen Huis ten Bosch, Paleis op de Dam en Paleis Noordeinde ter beschikking gesteld.

De doelgroep heeft de beschikking over ca. 260.000 m² bruto vloeroppervlak, waarop onderhoudswerkzaamheden zijn uitgevoerd.

Aan diverse monumenten zijn onderhoudwerkzaamheden uitgevoerd. Een belangrijk monument dat thans veel inzet vergt is het Jachtslot St. Hubertus in het Nationaal Park Hoge Veluwe dat tot en met 2014 wordt gerestaureerd.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 9 Uitvoering Rijkshuisvesting

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						60.414	58.053	2.361
Uitgaven:						60.414	58.053	2.361
9.1	Een doelmatige uitvoeringspraktijk van de rijkshuisvesting					60.414	58.053	2.361
	Bijdragen aan baten-lastendiensten					60.414	58.053	2.361
	Bijdrage aan Rgd voor huisv Koninklijk Huis, HoCoSta's en AZ					35.613	38.042	– 2.429
	Bijdrage aan Rgd voor monumenten					13.923	10.130	3.793
	Bijdrage aan Rgd voor rijkshuisvesting					10.878	9.881	997
	Ontvangsten					504	2.626	– 2.122

E Toelichting op de financiële instrumenten

Bijdrage aan RGD

Bij de uitgaven voor Rijkshuisvesting is sprake van incidenteel lagere uitgaven voor de huisvesting van HoCoSta’s/AZ/paleizen en hogere uitgaven bij de monumenten. Bij de huisvesting HoCoSta’s/AZ/paleizen is sprake van later dan geraamde afronding van projecten wat leidt tot vertraagde facturering (van 2012 naar 2013) aan BZK. De hogere uitgaven voor de monumenten is in belangrijke mate een gevolg van de renovatie van het Jachtslot St. Hubertus op de Hoge Veluwe.

Ontvangsten

De verkoop van het pand op de Anna Palownastraat is gerealiseerd in december. Echter vanwege administratieve redenen worden deze niet meer gerealiseerd ten bate van de begroting van BZK in 2012.

Functioneel Controleren, Inregelen en Beproeven (FCIB)

Bijdrage aan RGD voor het beheren van monumenten

Gerealiseerde prestaties voor 2012 zijn:

Tabel 9.1 Prestatie-indicator

Prestatie-indicator	Basiswaarde	Peildatum	Streefwaarde	Periode	Realisatie
Aantal monumenten in beheer	43 (1281)	2011	43 (1281)	2012	42(127)
Gebruiksgraad monumenten	95%	2009	95%	2012	95%

Artikel 10. Vreemdelingen

A Algemene doelstelling

Een gereglementeerde en beheerste toelating tot, verblijf in en vertrek uit Nederland of terugkeer van vreemdelingen, die in nationaal en internationaal opzicht maatschappelijk verantwoord is.

Ondanks de val van het kabinet Rutte I is de algemene doelstelling in belangrijke mate gerealiseerd. Enkele grote beleidswijzigingen, zoals de voorwaarden voor toelating in het kader van gezinsmigratie en een verdere versnelling van de asielprocedures, zijn gerealiseerd. In de uitvoering is een toename van vrijwillig vertrek gerealiseerd, maar moet een afname van gedwongen terugkeer worden vastgesteld. In het kader van handhaving en optreden tegen fraude zijn successen geboekt. Daarnaast heeft het jaar in het teken gestaan van de voorbereiding op ingrijpende wijzigingen in het komende jaar; de invoering van modern migratiebeleid en de stroomlijning van toelatingsprocedures, zijn hiervan voorbeelden. Het asiel- en migratiebeleid is met deze maatregelen restrictiever en selectiever geworden conform de doelstelling van Rutte 1.

B Rol en verantwoordelijkheid

Met het aantreden van het kabinet Rutte II is de verantwoordelijkheid voor het vreemdelingenbeleid overgegaan van de minister voor Immigratie, Integratie en Asiel op de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Deze staatssecretaris is systeemverantwoordelijk voor het vreemdelingenbeleid, de coördinatie en afstemming binnen de vreemdelingenketen en voor de uitvoering van het beleid, ook voor nationaliteit dat voorheen onder de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties viel. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is verantwoordelijk voor het integratiebeleid.

De staatssecretaris van V&J is verantwoordelijk voor de uitvoeringsdiensten Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V). Deze uitvoeringsdiensten vallen rechtstreeks onder het ministerie van Veiligheid en Justitie. De staatssecretaris onderhoudt bovendien een gezagsrelatie met de Koninklijke Marechaussee (KMar), de Vreemdelingenpolitie en de Zeehavenpolitie. Vreemdelingenbewaring en uitzetcentra van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) vallen onder de directe verantwoordelijkheid van de staatssecretaris. Voor een effectieve uitvoering van het vreemdelingenbeleid is ketensamenwerking tussen alle genoemde ketenpartners van groot belang.

De verantwoordelijkheid van de staatssecretaris beslaat zowel het asielbeleid als het beleid ten aanzien van reguliere vreemdelingen (die geen – internationale – bescherming zoeken, zoals huwelijk en gezinsmigranten). Het beleid biedt bescherming aan personen die worden bedreigd in eigen land en biedt het kansen aan personen die een bijdrage kunnen leveren aan de samenleving vanwege hun kennis, arbeid, studie of dienstverlening.

Bij een onterecht beroep op bescherming moet de asielzoeker Nederland verlaten. Vrijwillig vertrek is hierbij uitgangspunt en wordt maximaal gestimuleerd. DT&V heeft hierbij, samen met de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), een leidende rol. Indien wordt vastgesteld dat de asielzoeker mag blijven, dan volgt zo snel mogelijk huisvesting in een gemeente zodat de relatief hoge kosten van de opvang kunnen worden beperkt en de nieuwkomer kan gaan participeren in de samenleving. Het stimuleren van integratie en participatie ligt ook ten grondslag aan het reguliere toelatingsbeleid, dat selectief is, en uitnodigend waar mogelijk. Verblijfsaanvragen worden in beginsel nog uitsluitend vanuit het buitenland gedaan.

Deze beleidsuitgangspunten zijn ook leidend voor de Nederlandse inzet in Europa. Om de kenniseconomie in Europa te versterken en om concurrentie (zowel negatief als positief) tussen Europese lidstaten uit te sluiten is Europese samenwerking noodzakelijk. Uitgangspunt is dat in alle lidstaten asielzoekers en migranten gelijk behandeld worden, op een zelfde beoordeling kunnen rekenen en dezelfde rechten kunnen verwerven. Ook inzake de bewaking van de Schengen-buitengrens en het terugkeerbeleid wordt in Europees verband samengewerkt. Bij deze praktische samenwerking heeft het European Asylum Support Office (EASO) een belangrijke ondersteunende rol gespeeld.

Het vreemdelingenbeleid functioneert in een keten die begint bij (een verzoek om) toelating en eindigt bij verblijf of vertrek. Om een streng en rechtvaardig immigratie- en asielbeleid te kunnen uitvoeren is handhaving van cruciaal belang. Hierbij ligt de nadruk op de samenwerking tussen de verschillende uitvoerende diensten; zij zijn van wederzijdse informatie afhankelijk. De staatssecretaris is voor de gehele keten verantwoordelijk.

Tabel 10.1 Kengetallen1 Vreemdelingenketen (in aantallen)

	Realisatie	Realisatie	Begroting	Realisatie
	2010	2011	2012	2012
Opvang, Toegang, Toelating en Toezicht
Asielinstroom	15.150	14.630	15.000	13.630
Overige instroom2	8.570	9.130	5.810	8.280
Regulier (asielgerelateerd)3	1.150	1.200	2.330	870
Instroom in de opvang	15.300	13.760	15.000	13.300
Uitstroom uit de opvang	13.200	18.640	16.000	14.800
Gemiddelde bezetting in de opvang	20.100	18.720	17.155	14.400
Machtiging tot voorlopig verblijf (MVV)	53.600	49.720	11.000	46.600
Verblijfsvergunningen regulier (VVR)	55.500	58.930	27.200	58.520
Toelating en Verblijf (TEV)	Nvt	Nvt	42.400	–
Visa	3.400	2.420	4.000	1.480
Aantal naturalisatie verzoeken	26.280	26.300	32.000	28.890
Streefwaarden Terugkeer
Zelfstandig vertrek	16%	20%	20%	20%
Gedwongen vertrek	35%	32%	30%	29%
Zelfstandig vertrek zonder toezicht	49%	48%	50%	50%

Toelichting

Asiel

De daling van de asielinstroom die al sinds 2009 zichtbaar is, heeft zich in 2012 sterker voortgezet dan verwacht. Als gevolg hiervan viel ook de daling van de instroom in de opvang lager uit dan het begrote aantal. De overige asielprocedures daarentegen vertoonden een aanzienlijke stijging, om verschillende redenen. In eerste plaats kwamen meer asielzoekers in aanmerking voor een asielvergunning voor onbepaalde tijd in verband met het aflopen van de tijdelijke asielvergunning. Daarnaast is extra ingezet op handhaving: de herbeoordeling van circa 1.200 vergunningen heeft geleid tot de intrekking van het grootste deel van deze vergunningen. De aanzienlijk lagere instroom van reguliere (asielgerelateerde) aanvragen kan tot slot verklaard worden door het feit dat een groot deel van de vreemdelingen heeft gekozen voor naturalisatie in plaats van hun verblijfsvergunning te verlengen.

Regulier

Naturalisatie

In 2012 voldeed de groep vreemdelingen met een RANOV-vergunning (ruim 26.000) aan de verblijfstermijn van vijf jaar die noodzakelijk is voor naturalisatie. De verwachting was dat 5.500 van deze vreemdelingen van deze gelegenheid gebruik zouden maken om een naturalisatieverzoek in te dienen. Dit bleken er echter 4.000. Daarnaast was ook de normale instroom van naturalisatieverzoeken lager dan verwacht. Door de RANOV-groep was het aantal verzoeken weliswaar hoger dan in 2011 maar lager dan begroot voor 2012.

C Beleidsconclusies

In het afgelopen jaar zijn de toelatingsprocedures verder gestroomlijnd en is ingezet op het terugdringen van doorprocederen. Vreemdelingen krijgen sneller duidelijkheid over de uitkomst van de procedure. Wel is in 2012 het aantal vervolgprocedures toegenomen. In 2012 is het categoriaal beschermingsbeleid voor alle landen beëindigd, wat betekent dat aan een vluchtelingenstatus in beginsel altijd een individuele afweging ten grondslag moet liggen. Ook is er gewerkt aan bevordering van opvang in de regio. De aanpak van fraude in nareiszaken is succesvol geweest.

De inzet op vrijwillige terugkeer van vreemdelingen die Nederland moeten verlaten is succesvol geweest; deze vorm van terugkeer is in 2012 gestegen. Hier staat tegenover dat het aantal uitgeprocedeerde vreemdelingen, dat gedwongen terugkeert, is gedaald als gevolg van -voornamelijk- gebrek aan medewerking van sommige herkomstlanden. In reactie hierop is in 2012 de strategische landenbenadering verder ontwikkeld. Op het gebied van vreemdelingenbewaring en op het terrein van uitzetting zijn initiatieven ontwikkeld om een alternatief te bieden voor de vergaande maatregel van detentie. In het publieke debat over terugkeer hebben vooral de verschillende tentenkampen, waarmee uitgeprocedeerde vreemdelingen aandacht vroegen voor hun situatie, een belangrijke rol gespeeld.

De voorwaarden voor gezinsmigratie zijn in 2012 aangescherpt. Ook zijn maatregelen genomen om misbruik van de B9-regeling voor slachtoffers van mensenhandel tegen te gaan. In het kader van handhaving is een wetsvoorstel voor de strafbaarstelling van illegaal verblijf voorbereid, zijn maatregelen genomen om fraude tegen te gaan en is de glijdende schaal om vreemdelingen uit te zetten als zij zich schuldig hebben gemaakt aan een strafbaar feit, aangescherpt. Op het gebied van grenstoezicht zijn belangrijke praktische stappen gezet, door inzet van geautomatiseerd en risicogestuurd toezicht.

Het is in 2012 niet mogelijk gebleken het nieuwe digitale systeem van de IND, Indigo, volledig te implementeren. Wel zijn hiervoor in 2012 belangrijke stappen gezet, evenals voor de invoering van het moderne migratiebeleid, dat daarmee samenhangt. Door de inspanningen die in 2012 zijn geleverd, zal dit systeem en dit beleid in 2013 in werking treden. Daarnaast heeft het jaar in het teken gestaan van de voorbereiding op ingrijpende wijzigingen; de invoering van modern migratiebeleid en de stroomlijning van toelatingsprocedures, zijn hiervan voorbeelden. Het asiel- en migratiebeleid is met deze maatregelen restrictiever en selectiever geworden conform de doelstelling van Rutte 1. In het kader van hervorming 6 uit het Kabinet-Rutte 1 zijn de categoriale vergunningen van Irakezen herbeoordeeld. Als onderdeel van het programma stroomlijning van toelatingsprocedures wordt het categoriale beleid afgeschaft.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 10 Vreemdelingen

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						944.427	793.065	151.362
Uitgaven:						739.537	793.065	– 53.528
10.1	Toegang, toelating en opvang vreemdelingen					709.467	761.366	– 51.899
	Subsidies					6.942	7.928	– 986
	Vluchtelingenwerk Nederland (VWN) e.a.					6.942	7.928	– 986
	Opdrachten					21.995	45.315	– 23.320
	Programma Biometrie					4.872	16.500	– 11.628
	Programma Vernieuwing Grensmanagement					6.673	8.390	– 1.717
	Programma keteninformatisering					936	15.800	– 14.864
	Versterking vreemdelingenketen					9.514	4.625	4.889
	Bijdragen aan baten-lastendiensten					297.199	282.254	14.945
	Immigratie- en naturalisatiedienst					297.199	282.254	14.945
	Bijdragen aan ZBO's / RWT's					383.330	425.869	– 42.539
	Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA)					383.330	425.869	– 42.539
10.2	Terugkeer en bewaring Vreemdelingen					30.070	31.699	– 1.629
	Subsidies					6.800	6.800	0
	REAN-regeling					6.800	6.800	0
	Opdrachten					0	4.200	– 4.200
	Vreemdelingenbewaring					0	4.200	– 4.200
	Bijdragen aan baten-lastendiensten					23.270	20.699	2.571
	Terugkeer vreemdelingen					23.270	20.699	2.571
	Ontvangsten					14.768	467	14.301

E Toelichting op de financiële instrumenten

10.1 Toegang, toelating en opvang vreemdelingen

Subsidies

Vereniging Vluchtelingenwerk Nederland (VWN)

VluchtelingenWerk Nederland is een onafhankelijke organisatie die opkomt voor de belangen van vluchtelingen en asielzoekers. VWN voert activiteiten uit die gericht zijn op de begeleiding in de asielprocedure, zoals individuele voorlichting en individuele procesbegeleiding gebaseerd op persoonlijke situatie en fase van de asielprocedure.

Opdrachten

Programma Biometrie

Drie Biometrie in de Vreemdelingenketen projecten (BVK) kennen een vertraging van enkele maanden om de volgende redenen: – de bredere invoering bij Binnenlands vreemdelingentoezicht; – de opname van biometrische gegevens op het Vreemdelingendocument; en de invoering van het vreemdelingendocument met biometrische kenmerken op Caribisch Nederland. Voor alle drie de projecten geldt dat de geraamde uitgaven over meerdere jaren plaatsvinden.

De voornaamste afwijking van de begroting wordt verklaard door de inrichting van het centraal apparaatartikel en de operatie verantwoord begroten. Andere oorzaken zijn gelegen in de afronding van meerdere projecten (zie jaarverslag IDMI) en vertraging van drie projecten onder het programma Biometrie in de Vreemdelingenketen.

Programma Vernieuwing Grensmanagement (VGM)

Op Schiphol zijn elektronische poorten in gebruik genomen voor self-service paspoortcontrole, ter vergroting van de mobiliteit en veiligheid in Nederland. De Koninklijke Marechaussee (KMar) en Douane hebben aangegeven vanuit het bestaande samenwerkingsverband Joint Data Analysis Centre (JDAC) samen met de andere met grenscontrole belaste overheidsdiensten te willen groeien naar een Nationaal Informatie- en Analysecentrum Grens (NIAG); de blauwdruk hiervoor is in november opgeleverd. Tevens is het systeem voor Elektronische Vettingapplicatie (geautomatiseerd achtergrondonderzoek van kandidaat-geregistreerde reizigers) in gebruik genomen.

Eind 2012 zijn nagenoeg alle noodzakelijke documenten opgeleverd die ten grondslag zouden moeten liggen aan de investeringsbeslissing om te kunnen starten met de verwerving van het passagiersinformatie-systeem PARDEX (Passenger-related Data Exchange). De Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie heeft in de december besloten om het project te bevriezen; de aanbesteding van het systeem heeft daarom niet plaatsgevonden. Hierdoor is de realisatie over 2012 achtergebleven op de raming.

Programma Keteninformatisering

In 2012 is door studies en analyses de basis gelegd voor keuzes over de wijze waarop de informatie-uitwisseling zodanig kan worden verbeterd dat de vreemdelingenketen op termijn volledig digitaal kan werken. Op basis van deze studies is ingestemd met voorstellen voor de vervanging van de huidige papieren formulieren in de vreemdelingenketen door digitale informatie-uitwisseling. Tevens zijn de principes van de informatiearchitectuur voor de vreemdelingenketen vastgesteld, welke de basis vormden voor impactanalyses per ketenpartner en voor de ketenvoorzieningen. Verder is in 2012 gestart met de aanbesteding van een nieuw systeem voor Ketenmanagementinformatie. Ook is de informatie uit de basisvoorziening vreemdelingen nu raadpleegbaar vanaf de mobiele apparatuur van de politie. De voornaamste afwijking van de begroting wordt verklaard door de inrichting van het centraal apparaatartikel en de operatie verantwoord begroten. Tevens is budget overgeboekt naar het ministerie van Veiligheid en Justitie.

Versterking vreemdelingenketen

In 2012 is vanuit dit budget de subsidie aan Comensha verstrekt voor de registratie van slachtoffers van mensenhandel en de coördinatie van de opvang van deze doelgroep. Daarnaast is een bijdrage verstrekt aan de naturalisatietoets voor Caribisch Nederland.

Bijdragen aan baten-lastendiensten

Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)

Het jaar 2012 heeft in het teken gestaan van de brede uitrol van INDIGO. Ook is in 2012 gestart met de verdere doorontwikkeling van de bekostigingssystematiek van de IND en de hieraan gerelateerde kostprijzen. De overschrijding is het resultaat van een aantal mutaties die dit jaar zijn doorgevoerd. De belangrijkste oorzaak van dit verschil is de toegekende prijsbijstelling en de tegenvaller met betrekking tot archiveringskosten.

Tabel 10.2 % Vreemdelingenzaken waarop binnen de gestelde wettelijke termijn is besloten

					Realisatie	Begroting	Verschil
	2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Asiel	65	73	82	88	88	85	3
Regulier	88	93	95	87	89	100	– 11
Naturalisatie	84	95	96	87	91	100	– 9

Toelichting

De streefwaarde van 100% voor regulier is in 2012 niet gerealiseerd, dit is mede het gevolg van de vertraging van de implementatie en de conversie naar INDIGO. Ook is de termijn die voor bezwaar geldt in de praktijk lastig te realiseren. In de nog niet ingevoerde mvv-wet is een ruimere beslistermijn voor bezwaar opgenomen.

Van de naturalisatieverzoeken uit Nederland worden 97% binnen de wettelijke termijn van 52 weken afgehandeld. De lagere realisatie van gemiddeld 91% wordt verklaard doordat de naturalisatieverzoeken vanuit Aruba, Curaçao, Sint Maarten en Caribisch Nederland gemiddeld pas na 52 weken door de IND worden ontvangen.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT

Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA)

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is de organisatie die zorg draagt voor de opvang van vreemdelingen in Nederland. In opdracht van de Staatssecretaris voor Veiligheid en Justitie biedt het COA de vreemdelingen huisvesting. In 2012 heeft het COA zes gezinslocaties geopend. Op een gezinslocatie verblijven gezinnen met minderjarige kinderen die op basis van het arrest van de hoge raad in de zaak Ferreira (21 september 2012) recht hebben op onderdak. De gemiddelde bezetting bij het COA is in 2012 gedaald, als gevolg hiervan heeft het COA in 2012 capaciteit afgebouwd. Het personeelsbestand van het COA is hierop aangepast.

De uitgaven voor opvang van asielzoekers vallen lager uit. In de eerste helft van 2012 liet de bezetting bij het COA een substantiële en snelle daling zien, hierdoor vallen de uitgaven aan opvang lager uit.

Tabel 10.3 Indicatoren: gemiddelde verblijfsduur (in maanden)

	realisatie	realisatie	begroting	realisatie
	2010	2011	2012	2012
Gemiddelde opvangduur vergunninghouders na vergunningverlening	6.6	5	3	4
Gemiddelde verblijfsduur opvang	171	15	10	14

Toelichting

De gemiddelde opvangduur na vergunningverlening is in 2012 achtergebleven bij de begroting. Dit komt doordat de invoering van een nieuwe systematiek voor de uitplaatsing van statushouders in de loop van 2012 is ingevoerd. De gemiddelde opvangduur in de centrale opvang blijft achter bij de verwachting. Dit wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door het feit dat uitgeprocedeerde gezinnen met kinderen de opvang vaak niet verlaten. Hen wordt onderdak geboden in een gezinslocatie.

10.2 Terugkeer en bewaring Vreemdelingen

Subsidies

REAN-regeling

IOM biedt financiële ondersteuning aan vreemdelingen die zelfstandig willen vertrekken uit Nederland op basis van de REAN-regeling (Return and Emigration of Aliens from the Netherlands). De IOM doet dit onder meer door het geven van voorlichting en advies over vrijwillige terugkeer en extra ondersteuning voor kwetsbare groepen. Ook het procesmatig voorbereiden en begeleiden van de terugkeer (zoals het verkrijgen van reisdocumenten) hoort tot de activiteiten van IOM.

Opdrachten

Bijdragen aan baten-lastendiensten

Vreemdelingenbewaring

Op beperkte schaal is door middel van een viertal pilots gestart met het opdoen van ervaring met alternatieven voor vreemdelingenbewaring. De doelgroep van de pilots waarbij de vreemdeling een meldplicht wordt opgelegd dan wel aan de vreemdeling de keuze voor een borgsom wordt voorgesteld, is uitgebreid met vreemdelingen die op grond van een Dublin-claim dienen te vertrekken uit Nederland. Een aantal NGO’s is gestart met het begeleiden van vreemdelingen naar zelfstandige terugkeer naar het land van herkomst.

De pilots «alternatieven voor bewaring» zijn gezien de beperkte doelgroep in 2012 nog niet volledig uitgerold. De resterende middelen worden overgeheveld naar 2013, voor de verdere ontwikkeling van alternatieven.

Terugkeer vreemdelingen

De DT&V bevordert het daadwerkelijke vertrek van vreemdelingen door de regie over het vertrekproces van individuele vreemdelingen te voeren. Dat gebeurt onder meer door het voeren van gesprekken met vreemdelingen, het faciliteren van het verkrijgen van reisdocumenten, het geven van voorlichting en het voorbereiden van het daadwerkelijke vertrek. Daarnaast bevordert de DT&V de samenwerking op het terrein van terugkeer met landen van herkomst en landen van de Europese Unie.

De voornaamste afwijking van de begroting wordt verklaard door de inrichting van het centraal apparaatartikel en de operatie verantwoord begroten.

Ontvangsten

De meerontvangsten zijn gerealiseerd door extra ontvangsten vanuit de partners van de vreemdelingenketen voor de bijdragen aan het ketenbrede informatiesysteem Basisvoorziening Vreemdelingen (BVV).

B3. NIET-BELEIDSARTIKELEN

Artikel 11. Centraal apparaat

Op dit artikel staan alle personele en materiële uitgaven en ontvangsten van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties met uitzondering van de AIVD (zie artikel 2) en de agentschappen.

Tabel 11 Centraal apparaat

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						422.040	309.905	112.135
Uitgaven:						411.850	305.445	106.405
11.1	Apparaat (exclusief AIVD)					411.850	305.445	106.405
	Personeel					221.888	304.639	-82.751
	Eigen personeel					195.399	304.639	– 109.240
	Externe inhuur					20.299	0	20.299
	Overig personeel					6.190	0	6.190
	Materieel					189.962	806	189.156
	Bijdrage SSO`s					64.657	0	64.657
	ICT					85.523	0	85.523
	Overig materieel					39.783	806	38.977
	Ontvangsten					138.353	32.232	106.121

E. Toelichting

Uit de tabel Apparaat per dienstonderdeel blijkt de budgettaire betekenis van het uitstel van de vorming van een SSC-ICT. Het verschil bij het dienstonderdeel Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk (OBR) wordt hier voor bijna € 117 mln. door verklaard. Voorts zijn bij OBR middelen toegevoegd voor de uitvoering van projecten in het kader van de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk. De lagere realisatie bij de Dienst Concernondersteuning en Bedrijfsvoering (DCB) wordt grotendeels verklaard door de overheveling van het BZK-budget voor de SSC-ICT naar OBR. En door vertraging realisatie van investeringen in «nieuwbouw BZK». De apparaatuitgaven bij het Bureau Algemene Bestuursdienst (BABD) zijn lager uitgevallen door lagere loonkosten bij de Topmanagementgroep (TMG) en een verschuiving van apparaat naar programma. Bij de directoraten-generaal Vreemdelingenzaken (DGVz) en Bestuur en Koninkrijksrelaties (DGBK) zijn de apparaatuitgaven in 2012 iets hoger uitgekomen door onder andere externe inhuur waarvoor budget is overgeheveld vanuit programma.

Tabel 11.2 Apparaat per dienstonderdeel van BZ- kerndepartement
Uitgaven x € 1.000

DG	Realisatie	Oorspronkelijk vastgestelde begroting	Verschil
BABD	22.484	26.444	– 3.960
DCB	130.963	147.691	– 16.728
DGBK	26.912	25.785	1.127
DGOBR	138.721	13.856	124.865
waarvan SSO-ICT i.o.	116.759
DGVZ	65.389	62.286	3.103
DGWB	26.152	25.706	446
Kiesraad	1.313	1.580	– 267
Totaal	411.934	303.348	108.586

Artikel 12. Algemeen

A Algemene doelstelling

Op dit artikel worden de centrale onderzoeksbudgetten en de werkzaamheden van internationale zaken begroot en verantwoord.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 12 Algemeen

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						2.466	2.272	194
Uitgaven:						14.704	14.084	620
12.1	Algemeen					692	1.480	– 788
	Subsidies					181	184	– 3
	Koninklijk Paleis Amsterdam					181	184	– 3
	Opdrachten					511	1.296	– 785
	Internationale Samenwerking					3	475	– 472
	Opdrachten					508	821	– 313
12.2	Verzameluitkeringen					14.012	12.604	1.408
	Bijdragen aan (inter)nationale organisaties					14.012	12.604	1.408
	IPSV en impulsbudget					13.923	12.604	1.319
	Oude regelingen wonen					89	0	89
	Ontvangsten					0	0	0

E Toelichting op de financiële instrumenten

12.2 Verzameluitkeringen

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

Innovatieprogramma Stedelijke Vernieuwing (IPSV) en Impulsbudget

Voor de uitfinanciering van afgegeven beschikkingen op het gebied van Innovatieprogramma Stedelijke Vernieuwing en Impulsregeling Stedelijke Vernieuwing heeft er bij Najaarsnota 2012 een technische correctie plaatsgevonden van 2013 naar 2012 om er voor te zorgen dat het budget hierop aansluit.

Artikel 13. Nominaal en Onvoorzien

Tabel 1 Nominaal en onvoorzien

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						0	35.427	– 35.427
Uitgaven:						0	32.027	– 32.027
13.1	Loonbijstelling					0	4.461	– 4.461
13.2	Prijsbijstelling					0	10.721	– 10.721
13.3	Onvoorzien					0	16.595	– 16.595

E. Toelichting

De middelen zijn aangewend voor de uitvoeringsproblematiek 2012.

Artikel 14. VUT-fonds

Tabel 14 VUT-fonds

(bedragen x € 1.000)						Realisatie	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting	Verschil
		2008	2009	2010	2011	2012	2012	2012
Verplichtingen						190.000	100.000	90.000
Uitgaven:						190.000	100.000	90.000
14.1	VUT-fonds					190.000	100.000	90.000
	Ontvangsten					15.892	14.600	1.292

Toelichting

Gebleken is dat steeds meer mensen besluiten om later gebruik te maken van FPU (Flexibel Pensioen en Uittreden). De liquiditeitsbehoefte van het VUT-fonds is daardoor sterk gewijzigd. Dit heeft (al in 2009) geleid tot een nieuwe aangepaste leenovereenkomst tussen de Staat en het fonds. Verder kan het VUT-fonds op ieder gewenst moment een beroep doen op uitbetaling van een tranche van de lening en is zij bevoegd een tranche geheel of gedeeltelijk vervroegd af te lossen. Daardoor kan het fonds beter inspelen op de actuele liquiditeitsbehoeften.

B4. BEDRIJFSVOERINGPARAGRAAF

Inleiding

1. Rechtmatigheid

Huurtoeslag

De huurtoeslag wordt uitgevoerd door de Belastingdienst. Eventuele rechtmatigheidfouten worden in de uitvoering verantwoord in het beheersverslag van de Belastingdienst. De uitgaven worden verantwoord op de begroting van BZK. Er zijn fouten geconstateerd in de uitgaven en definitieve toekenningen van huurtoeslag. De fouten in de huurtoeslag overschrijden de rapporteringstolerantie van het begrotingshoofdstuk.

De Rijksbegrotingsvoorschriften schrijven met ingang van 2012 voor dat, indien bij statistische steekproeven de meest waarschijnlijke of maximale fout de tolerantiegrens overschrijdt, hierover in de bedrijfsvoeringparagraaf expliciet verantwoording moet worden afgelegd.

2. Totstandkoming beleidsinformatie

De totstandkoming van de beleidsinformatie in het jaarverslag voldoet aan de eisen die daaraan worden gesteld in de Rijksbegrotingvoorschriften van het ministerie van Financiën.

Bij de totstandkoming van de beleidsinformatie in het jaarverslag van 2011 vormde de tijdigheid van de dossiervorming en de kwaliteit van de indicatoren een aandachtspunt. Het proces van totstandkoming van de beleidsinformatie is voor 2012 beheerst verlopen. Het aantal indicatoren is met de komst van Verantwoord Begroten gestroomlijnd. Dit gaf mede een impuls aan de efficiency van het totstandkomingproces en de uiteindelijke kwaliteit.

3. Financieel- en materieelbeheer

EU-aanbestedingen

De aandacht voor fouten in de EU-aanbestedingsprocedure heeft er toe geleid dat in 2012 het aantal fouten is afgenomen. Bij het kerndepartement zijn slechts enkele onrechtmatigheden geconstateerd van niet materiële aard.

Rijksdienst Caribisch Nederland

Na de oprichting van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) in 2010 is in de eerste instantie veel aandacht uitgegaan naar de inrichting van de RCN en was eind 2011 het financieel- en materieelbeheer nog niet helemaal op orde. In 2012 zijn de inspanningen hierop gericht en is het financieel- en materieelbeheer verder verbeterd. Het beheer van o.a. de personeelsdossier, naleving van de inkoopprocedures en het hebben van een toereikende administratieve organisatie vormen voor 2013 nog een aandachtspunt.

Verantwoording toepassing open standaarden

Toezeggingen aan de Algemene Rekenkamer

De toezeggingen aan de Algemene Rekenkamer hebben betrekking op de zeven onvolkomenheden die bij het jaarverslag Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 2011 zijn geconstateerd. Hieronder wordt kort ingegaan op deze toezeggingen.

Single information, single audit

Inkoopbeheer FMHaaglanden (FMH)

FMH heeft een verbeterplan uitgevoerd. De volledigheid en juistheid van aanbestedingsdossiers en het contractenregister zijn verbeterd, maar zullen ook in 2013 nog aandacht vragen.

Inkoopbeheer kerndepartement

De EU-aanbestedingen voor het kerndepartement verlopen vanaf 2012 via de Haagse Inkoop Samenwerking (HIS). Daarnaast zijn diverse maatregelen getroffen om het contractbeheersysteem en het aanbestedingsdossiers verder te professionaliseren.

Personeelsbeheer Rijksgebouwendienst (Rgd) en IND

De IND en Rgd hebben de benodigde controlsheets van P-Direkt opgenomen in hun controleplan Personeelsbeheer en deze controles in uitvoering genomen over heel 2012. De tekortkomingen van onvoldoende aanvullende controlemaatregelen zijn daarmee eind 2012 opgelost.

Informatiebeveiliging en vertrouwensfuncties

De actualisatie van de informatiebeveiligingsplannen, de afhankelijkheids- en kwestbaarheidsanalyses zijn voor de meeste dienstonderdelen eind december 2012 gerealiseerd. In het eerste kwartaal 2013 zijn de laatste plannen gerealiseerd. De borging van de toekomstige actualisatie van deze plannen wordt door de Beveiligingsautoriteit (BVA) in samenwerking met de dienstonderdelen in 2013 verder uitgewerkt. Voor een deel is deze borging geregeld via de Planning en Controlcyclus en wordt de voortgang gemonitord via de management informatierapportage en de managementafspraken.

De Algemene Rekenkamer constateerde over 2011 dat de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) inzake de vertrouwensfunctie rijksbreed onvoldoende invulling gaf aan de systeemverantwoordelijkheid. Met betrekking tot de vertrouwensfuncties blijkt dat de AIVD op grond van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), slechts een uitvoerende taak heeft. Voor de systeemverantwoordelijkheid speelt de RijksBVA een belangrijke rol op het gebied van informatiebeveiliging, waarvan de vertrouwensfunctie een aspect vormt. In het eerste kwartaal van 2013 wordt conform de toezegging aan de AR het proces rondom vertrouwensfuncties en de verantwoordelijkheden verder verhelderd. Voor BZK is in 2012 de lijst met vertrouwensfuncties overigens actueel en sluitend.

Controlraamwerk P-Direkt

P-Direkt heeft in 2012 het controlraamwerk verder op orde gebracht. Er zijn verbeteringen doorgevoerd bij de processen voor het beheer van de autorisaties SAP-HR/BW en voor de wijzigingsprocedure van de programmatuur van het personeelsinformatiesysteem (SAP-HR) die qua opzet effectief werkend zijn. Bij een beperkt deel van het proces van de handmatige mutatieverwerking moeten ten aanzien van de juistheid, volledigheid en tijdigheid nog stappen worden gezet. Voor het changemanagementproces SAP-HR is navolgbaarheid van uitgevoerde processtappen nog een aandachtspunt doordat detailuitwerking van procedures nog niet is afgerond. De werking van het gebruikers- en autorisatiebeheer SAP-HR/BW is voor geheel 2012 niet volledig geborgd geweest. De bevindingen zijn door P-Direkt grotendeels al in 2012 opgepakt en afronding staat voor 2013 op de agenda.

Financieel beheer De Werkmaatschappij (DWM)

In 2011 is vastgesteld dat de onderbouwing van de volledigheid van de verantwoorde opbrengsten bij enkele bedrijfseenheden onvoldoende was. De planning & controlcyclus van De Werkmaatschappij is in 2012 zodanig ingericht dat het tussentijds sturings- en beheersinginformatie oplevert over de omzet. Maandelijks wordt de omzet bepaald van alle bedrijfseenheden, zodat eventuele onzekerheid eerder wordt vastgesteld en tijdig kan worden gecorrigeerd. DWM heeft hier goede vooruitgang geboekt. De verwachting is medio 2013 het probleem tot het verleden behoord.

Baten-lastendiensten

Centrale Archiefselectiedienst

Per 1 november 2012 is de Centrale Archiefselectiedienst (CAS) opgeheven. Vanwege onzekerheid over de waardering van het onderhanden werk is een controleverklaring met een oordeelsonthouding afgegeven.

Doc-Direkt

Ultimo 2012 is in overleg met het ministerie van Financiën de tijdelijke baten-lastendienst status van Doc-Direkt ingetrokken, omdat Doc-Direkt niet voldoet aan de gestelde normen in de nieuwe regeling agentschappen, en beperkte voortgang is geboekt met het Verbeterplan financieel beheer dat begin 2012 is opgesteld. Doc-direkt blijft voortbestaan als kasdienst van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Vanwege een onvoldoende werkend systeem van interne controle is een controleverklaring met oordeelsonthouding bij de jaarrekening 2012 afgegeven.

Met de aangepaste businessarchitectuur en de nieuwe organisatie-inrichting wordt de doelstelling om het financieel beheer op orde te krijgen in 2013 alsnog mogelijk.

4. Overige aspecten van de bedrijfsvoering

Externe inhuur

De realisatie van de uitgaven externe inhuur voor BZK komt uit op 16,4% over heel 2012. Deze overschrijding wordt veroorzaakt door de inhuur bij de rijksbrede baten-lastendiensten van BZK. In de bijlage «Overzicht niet-financiële informatie over inkoop van adviseurs en tijdelijk personeel» zijn de uitgaven van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor externe inhuur in 2012 toegelicht. In een brief naar de Tweede Kamer over de vaststelling van de plafonds externe inhuur 2013 maakt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties met ingang van 2013 onderscheid tussen inhuur voor BZK en de inhuur voor de Rijksdienst via interdepartementaal opdrachtgeverschap.

Betaalsnelheid

De betaalsnelheid lag in geheel 2012 boven de Rijksnorm om 90% van facturen tijdig af te handelen. Hiermee is de positieve ontwikkeling uit 2011 vastgehouden.

Totstandkoming jaarverslag

Het proces van de totstandkoming van het jaarverslag, en dan met name die van de saldibalansen, is voor verbetering vatbaar. Hiervoor zijn diverse oorzaken aan te wijzen, zoals de in- en ontvlechting van het departement, de verhuizing en ICT-problematiek en een gebrekkige aandacht voor beheersmatige aspecten van de administratie. De reeds in 2012 genomen maatregelen om het hoofd te bieden aan de diverse problemen renderen nog onvoldoende. In 2013 zal BZK aan de hand van een verbeterplan het totstandkomingsproces oppakken.