Vastgesteld 10 juni 2013
De vaste commissie voor Veiligheid en Justitie heeft een aantal vragen voorgelegd aan de Algemene Rekenkamer over het Rapport van de Algemene Rekenkamer bij het Jaarverslag 2012 van het Ministerie van Financiën (Kamerstuk 33 605 IXB, nr.2).
De Algemene Rekenkamer heeft deze vragen beantwoord bij brief van 7 juni 2013. Vragen en antwoorden zijn hierna afgedrukt.
De voorzitter van de commissie, Van Nieuwenhuizen-Wijbenga
De griffier van de commissie, Berck
Vraag 1
De Rekenkamer vind het van groot belang dat de minister van Financiën het parlement goed zicht blijft bieden op de uitvoering van het zeer omvangrijke bezuinigings- en hervormingspakket. Is de Rekenkamer bekend met de systematiek van uitgavenkaders en dat het kabinet in beginsel stuurt op deze uitgavenkaders? Deelt de Rekenkamer de analyse dat wanneer het kabinet zich houdt aan de uitgavenkaders, dat het kabinet dan dus op schema ligt ten aanzien van de uitvoering van de totale bezuinigingsopgave?
Wij zijn bekend met de systematiek van de uitgavenkaders. Wij delen de analyse niet dat het kabinet op schema ligt met de uitvoering van de totale bezuinigingsopgave als de uitgavenkaders sluitend zijn. Die geven immers geen compleet beeld van de realisatie van de bezuinigingsopgave. Een deel van de saldoverbeterende maatregelen slaat namelijk neer in het inkomstenkader (de lastenverzwaringen) en een ander deel in uitgaven die buiten de uitgavenkaders vallen (bijvoorbeeld de zorgtoeslag).
Om goed zicht te bieden op de uitvoering van het zeer omvangrijke bezuinigings- en hervormingspakket is, naast informatie over de budgettaire realisatie van de bezuinigingsopgave, ook informatie over de gevolgen van de maatregelen van groot belang. Burgers en bedrijven moeten weten wat voor hen het effect is van bezuinigingsmaatregelen en lastenverzwaringen. Zoals reeds door ons aangegeven in de Staat van de rijksverantwoording 2011, is het daarvoor noodzakelijk dat het kabinet bij ombuigingen en hervormingen helder aangeeft wat wel en niet (meer) tot het takenpakket van de rijksoverheid behoort en wat de maatschappelijke effecten van het beleid zijn.
Vraag 2
De Rekenkamer geeft aan dat de informatiebeveiliging bij de Belastingdienst beter moet. Welke suggesties heeft de Rekenkamer hiervoor en hoe controleer je dat?
De Belastingdienst kan vooral het autorisatiebeheer verder verbeteren. Het proces van het uitgeven en intrekken van autorisaties moet beter worden ingericht, zodat conflicterende autorisaties in automatiseringssystemen worden voorkomen. Ook kan de Belastingdienst er op toezien dat de controle op de uitgegeven autorisaties over de gehele Belastingdienst op dezelfde manier plaatsvindt. Op dit moment is de Belastingdienst onvoldoende in control wat betreft het autorisatiebeheer. De Belastingdienst dient de zwaktes in het autorisatiebeheer integraal in beeld te brengen en dan gericht maatregelen te nemen.
Vraag 3
De Rekenkamer geeft aan dat de Belastingdienst onder druk staat door vele ontwikkelingen. Wordt deze dienst naar het oordeel van de Rekenkamer niet overvraagd en worden met de toeslagen de grenzen van handhaafbaarheid niet overschreden?
De Belastingdienst staat onder grote druk vanwege vier grote gelijktijdige veranderprogramma’s:
– De reorganisatie bij de Belastingregio’s.
– De bezuiniging van € 395 miljoen tot 2015.
– De implementatie van de aanbevelingen van de commissie-Stevens voor de invoering van toezicht op maat (evaluatie horizontaal toezicht). Deze evaluatie is in juni 2012 gepubliceerd1.
– De intensivering van het toezicht. De Belastingdienst heeft hiervoor structureel € 157 miljoen gekregen in het regeerakkoord uit 2012.
Deze programma’s hebben onderling raakvlakken: activiteiten in het ene programma hebben gevolgen voor andere programma’s. Parallelle uitvoering van grote programma’s legt mede daardoor een extra druk op de Belastingdienst. In het Stuurcontract 2013 staat dat de Belastingdienst het voornemen heeft om de verschillende verandertrajecten zoveel mogelijk te ontkoppelen en in beheersbare pakketten op te splitsen. Daarbij worden de tijdlijnen van de verschillende veranderingen op elkaar afgestemd. Wij hebben dit nog niet kunnen toetsen. De verschillende veranderprogramma’s zijn op dit moment nog onvoldoende uitgekristalliseerd om een oordeel te geven over of de Belastingdienst wordt overvraagd.
De problemen met toeslagen zijn te wijten aan de opzet van het toeslagensysteem. Zij worden veroorzaakt door de uitbetaling van voorschotten en de controle van de gegevens achteraf. Los van deze systematiek blijft de capaciteit die de Belastingdienst heeft voor de handhaving van de regelgeving voor toeslagen voor ons een aandachtspunt, zoals we ook hebben aangegeven in ons Rapport bij het Jaarverslag Financiën uit 2011. Overwogen kan worden nut en noodzaak van de toeslagensystematiek te betrekken bij de bredere heroverweging van de fiscaliteit en de wijze van premieheffing, in het bijzonder in de zorg.