Nr. 5 VERSLAG

De leden van de VVD-fractie zijn verheugd over het voorliggende wetsvoorstel. Het is zeer goed dat het opnemen van de gegevens in een landelijke databank tot een vereenvoudiging voor de burger en uiteindelijk tot kostenbesparing voor gemeenten leidt. Ook zijn de leden van de VVD-fractie tevreden over de afschaffing van de Fierensmarge. De leden van de VVD-fractie hebben echter nog wel enkele aanvullende vragen.

De leden van de fractie van de PvdA hebben met veel belangstelling kennisgenomen van het wetsvoorstel. Op een aantal onderdelen resteren echter nog vragen. Die vragen gaan onder andere over de privacy en over het te verwachten aantal bezwaarschriften. Verder resteren enkele overige vragen.

De leden van de fractie van de PVV hebben met belangstelling kennisgenomen van dit wetsvoorstel. Daarbij hebben deze leden echter wel de volgende vragen, aan- en opmerkingen.

De leden van de SP-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het wetsvoorstel. Deze leden hebben hierover de volgende vragen.

De leden van de CDA-fractie hebben kennisgenomen van het wetsvoorstel. Deze leden hebben er begrip voor dat meer openbaarheid voordelen kan hebben. Deze leden hebben nog wel enkele vragen bij het wetsvoorstel.

De leden van de fractie van D66 hebben kennisgenomen van het wetsvoorstel. Deze leden hebben naar aanleiding hiervan verschillende vragen.

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben met kritische belangstelling kennisgenomen van het wetsvoorstel. Deze leden hebben hierbij nog enkele vragen en opmerkingen.

De leden van de SGP-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het wetsvoorstel. Deze leden hebben daar op dit moment nog een aantal vragen over, die deze leden de regering in dit verslag willen voorhouden.

In de memorie van toelichting lezen de leden van de VVD-fractie meerdere malen over de vereenvoudiging van het opvragen van een WOZ-waarde. Hier wordt echter telkens op een andere wijze over gesproken. Zo moet het vrij zijn om in te zien, maar is het inzien wel aan regels gebonden. Is het inzien gratis, maar niet wanneer informatie over een groot aantal objecten wordt opgevraagd. Hoe wordt het register vormgegeven? Is het te doorzoeken als bijvoorbeeld het internet, of blijft er altijd een Rijksdienst bij betrokken die de gegevens toe stuurt, of inzichtelijk maakt? Is het voortaan enkel mogelijk gegevens in te zien wanneer dit nodig is, bijvoorbeeld bij de aanschaf van een woning, of indiening van een bezwaarschrift, of kunnen mensen voortaan ook puur uit nieuwsgierigheid gegevens inzien?

De leden van de VVD-fractie lezen over de mogelijkheid de WOZ- waarde te verstrekken aan de verleners van hypothecair krediet. Is het wenselijk dat de banken deze gegevens in handen krijgen?

Het is mooi dat taxatiefraude kan worden tegengegaan wanneer de WOZ-gegevens openbaar worden, zo vinden de leden van de VVD-fractie. Wat is nu de omvang van de taxatiefraude?

De leden van de SP-fractie hebben ook vragen over het bestrijden van fraude. Hoe gaat de regering de voorgestelde maatregel inzetten bij de bestrijding van vastgoedfraude en andere criminele activiteiten? Hoe ziet de regering de rol van de gemeente hierin? Wat zijn de mogelijkheden om ook de notaris hierin een zwaardere rol toe te bedelen? Hoe ziet de regering de mogelijkheid dat de notaris in het voortraject van een koopovereenkomst van een onroerende zaak een meer controlerende functie vervult om fraude en criminaliteit te voorkomen, wanner de notaris toegang tot de landelijke voorziening verkrijgt? Hierdoor kan de notaris makkelijker een vergelijking maken tussen de WOZ-waarde en de kadastrale waarde.

De leden van de VVD-fractie vinden het goed dat bezwaarschriften kunnen worden voorkomen door vooraf aan de WOZ-waarde beschikking een mogelijkheid te geven deze waarde reeds te kennen en eventueel aan te laten passen, zodat beroep na toekennen van de WOZ-waarde niet meer nodig is. Het is goed om daarbij de gemeenten vrij te laten hier invulling aan te geven, leidt dit echter niet tot grote verschillen tussen gemeenten en daardoor een ondoorzichtig systeem?

De leden van de PvdA-fractie lezen in de toelichting dat de verruiming van de openbaarheid er toe zal leiden dat mensen zelf hun referentiepanden kunnen kiezen. Tegelijkertijd spreekt de regering de verwachting uit dat het aantal bezwaarschriften zal dalen. Waar baseert de regering die verwachting op? De openbaarmaking zou naar de inschatting van deze leden ook een precies omgekeerde reactie tot gevolg kunnen hebben. In de omgeving zal altijd wel een referentiepand te vinden zijn dat naar de smaak van de bezwaarindiener ondergewaardeerd is. Zodra alle WOZ-informatie publiek wordt, kan dat leiden tot juist veel meer bezwaarschriften. Deze leden willen hierover graag een uitgebreid antwoord van de regering.

De leden van de SP-fractie lezen eveneens over de verwachting dat het aantal bezwaarschriften tegen de WOZ-waarde, na de invoering van dit wetsvoorstel, zal dalen. Wordt er na de invoering een evaluatie gepland om te bekijken of het aantal bezwaarschriften tegen de WOZ-waarde is afgenomen en kan worden aangegeven wanneer deze evaluatie plaatsvindt? Indien blijkt dat het aantal bezwaarschriften tegen de WOZ-waarde niet afneemt, gaat de regering dan nadere maatregelen nemen? Zo nee, waarom niet?

De openbaarmaking van WOZ-waarden gaat niet gelden voor niet-woningen. De leden van de PvdA-fractie stellen vraagtekens bij het voorgestelde verschil in behandeling van niet-woningen (en daarmee vooral bedrijven) en woningen (en daarmee vooral burgers). Deze leden snappen de redenering dat er voor niet-woningen ook gekeken moet worden naar huurprijzen en omzetgegevens. Ook snappen deze leden dat concurrenten dan inzicht kunnen krijgen in deze gegevens, maar deze leden vragen wat daar precies het bezwaar tegen is. Waarom is het zo belangrijk dat die informatie niet publiek zal worden? Voor burgers geldt immers ook dat voor iedereen inzichtelijk wordt gemaakt hoe duur het huis is waarin iemand woont. Het gaat in dat geval niet zo zeer om bedrijfsgevoelige, maar wel om zeer persoonsgevoelige informatie. Graag een reactie op dit punt.

Ook de leden van de SP-fractie hebben vragen over dit onderscheid. Waarom is gekozen de openbaarheid enkel te regelen voor woningen? Waar ligt de grens tussen woningen en niet-woningen? Is een verzorgingshuis een woning of een niet-woning? Wie bepaalt of er sprake is van een woning, dan wel een niet-woning? Deelt de regering voordelen voor ondernemers voor het openbaar maken van de WOZ-waarde van bedrijfspanden? De concurrentie kan gebaat zijn bij openheid.

De regering schrijft, zo lezen de leden van de PVV-fractie, dat er voor de waardering van niet-woningen meestal te weinig verkopen zijn om de taxatie daar op te kunnen baseren. En dat daarom door de gemeenten vaak andere marktinformatie gebruikt wordt dan alleen verkoopprijzen, zoals huurprijzen en omzetgegevens. Hieruit blijkt een misvatting over het karakter van de waardebepaling en -vaststelling in het kader van de Wet WOZ. Het klopt inderdaad dat er ten aanzien van de niet-woningen weinig verkoopcijfers zijn. Daarom wordt voor dergelijke WOZ-objecten de waarde gebaseerd op de huurwaardekapitalisatiemethode en de gecorrigeerde vervangingswaarde. Er is hier sprake van een andere wijze van waardebepaling en waardevaststelling. De leden van de fractie van de PVV zouden van de regering graag nader onderbouwd willen zien waarom bij de niet-woningen de privacy het wel van de openbaarheid heeft gewonnen. Het argument van de concurrentie gevoelige informatie zouden deze leden nader onderbouwd willen zien. Zeker bij niet-woning is die transparantie juist zeer zeker gewenst.

Voor de openbaarheid van de WOZ-waarde van woningen wordt door de regering gezegd dat deze steeds meer van een persoonsgegeven een objectkenmerk is geworden. Is ditzelfde eigenlijk niet in versterkte mate aanwezig bij commercieel onroerend goed? Is deze ondoorzichtige markt nu juist niet gebaat bij meer openbaarheid?

De leden van de fractie van D66 constateren dat de regering de WOZ-waarden van woningen openbaar wil maken. De leden van de fractie van D66 constateren dat de regering stelt dat zij verschillende signalen heeft ontvangen die een omslag in het denken over de relatie tussen openbaarheid van de WOZ-waarde en de privacy van mensen suggereert. De leden zijn benieuwd of de regering dit ook kan staven op basis van objectieve feiten? Zijn er bijvoorbeeld enquêtes over de wenselijkheid van openbare WOZ-waarden gehouden?

De leden van de fractie van D66 merken op dat sommige mensen niet willen dat de WOZ-waarde van hun huis openbaar wordt. De leden zijn benieuwd of de regering een opt-out heeft overwogen voor deze groep, zodat mensen kunnen kiezen om de WOZ-waarde van hun huis niet openbaar te maken? Kan de regering opties schetsen waarop zo’n opt-out vormgegeven kan worden?

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen de regering nader in te gaan op de aanname dat het belang van een openbare WOZ-waarde zwaarder zou wegen dan het nadeel van de inbreuk op de privacy. Is de regering het met deze leden eens dat een openbare WOZ-waarde slechts een hulpmiddel is voor eventuele belanghebbenden die WOZ-waarden willen vergelijken en dat een openbare WOZ-waarde niet noodzakelijk is?

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen waarom de regering de wijziging van maatschappelijke opvattingen over de privacy-gevoeligheid van de Wet WOZ in de afgelopen twintig jaar zwaarder laat wegen dan recente uitspraken hierover van de Raad van State en het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch. Deze leden vragen ook om een nadere onderbouwing van het maatschappelijk belang van een openbare WOZ-waarde. Deze leden vinden de onderbouwing in paragraaf 2.4 van de toelichting te summier.

De leden van de SGP-fractie zouden ook graag een nadere onderbouwing willen op het punt dat de burgers de waarde van de WOZ als minder privacygevoelig zijn gaan ervaren. Kan de regering aangeven hoeveel procent van de burgers er niet mee wil instemmen dat de WOZ-waarde openbaar wordt? Kan de regering inzicht geven in hun bezwaren en overwegingen?

De leden van de VVD-fractie lezen over de mogelijkheid gegevens uit de basisadministratie toe te voegen aan een WOZ-waarde om deze meer inhoud te geven. Om welke informatie gaat het hier? Is hierbij de privacy van een individu genoeg gewaarborgd?

De leden van de SP-fractie vragen of voor de op te richten landelijke voorziening dezelfde privacy- en veiligheidseisen gelden als voor andere basisregistraties. Welke maatregelen worden getroffen voor mensen die geen toegang hebben tot internet, maar wel gebruik willen maken van de landelijke voorziening?

Ten aanzien van het gebruik van de landelijke voorziening zien de leden van de fractie van de PVV een sterke analogie met andere openbare registers, gedacht kan daarbij worden aan de kadastrale registers. Vraagt men gegevens aan bij de Dienst voor het Kadaster en andere openbare gegevens voor een afschrift uit die registers een bedrag verschuldigd. Dit verschuldigde bedrag varieert met de wijze van opvragen. Voor 2013 is € 30 verschuldigd voor een aanvraag aan de balie, € 15,10 voor aanvraag per post/fax/email en € 3,20 voor een raadpleging via Mijn kadaster. De kosten voor de landelijke voorziening bedragen eenmalig € 2 mln. voor de ontwikkeling en voor exploitatie en beheer € 1,3 mln..

Deze kosten voor exploitatie en beheer worden thans over afnemers verdeeld via de gebruikelijke verdeelsleutel.

De leden van de PVV-fractie vinden het vreemd dat voor een gegevens op vraag bij de Dienst voor het Kadaster en andere openbare gegevens een gering bedrag in rekening wordt gebracht terwijl dit bij de landelijke voorziening niet zo is. De landelijke voorziening wordt dan ook de facto uit de algemene middelen voldaan. Is de regering van mening dat bij de verstrekking van een dergelijk gegeven ook sprake is van een dienst waarvoor het gepast is dat er een bedrag voor in rekening wordt gebracht? Dit bedrag zou een dusdanig hoogte kunnen hebben dat de exploitatiekosten hier door gedekt kunnen worden. De betaling kan op eenvoudige wijze via Ideal of via Paypal plaats vinden. De leden van de fractie van de PVV merken op dat bij gemeenten dit voor diverse uittreksels al gebeurt en op deze wijze de kosten gedekt worden. Waarom worden daar wel kosten in rekening gebracht en voor een WOZ-waarde van een woning niet?

De leden van de SP-fractie constateren dat het doel van het invoeren van de landelijke voorziening WOZ is om de acceptatie van de WOZ beschikking bij de burger te vergroten. Is er in dit kader breder onderzoek gedaan naar samenhangende problematiek zoals de onzekerheid van de burger aangaande fluctuerende gemeentelijke OZB-heffing, dan wel de openbaarheid van taxatierapporten? Zo ja, kan de regering hier uitslag over geven? Zo nee, waarom niet? En is de regering bereid dit onderzoek alsnog uit te voeren? Waarom wordt vastgehouden aan lokaal taxeren? Wat zijn de mogelijkheden om dit via het landelijk systeem te doen? Wat zijn hierbij de schaalvoordelen? Wat zijn mogelijke kwaliteitsvoordelen?

De leden van de CDA-fractie lezen in de toelichting dat de transparantie van een openbare WOZ-waarde kan leiden tot een hogere acceptatie. De leden van de CDA-fractie vragen in hoeverre de voorstellen van de regering ten aanzien van de WOZ-waarde (zoals de 4,5%) juist niet leiden tot meer bezwaarschriften.

De leden van de SP willen weten hoe de regering denkt de burger te overtuigen dat hij gebaat is bij de invoering van de landelijke voorziening WOZ. Deelt de regering de mening dat met name de duur van de afhandeling van een bezwaarschrift een grote rol speelt bij de acceptatie door de burger? Kan worden aangegeven of aan de duur van de afhandeling van een bezwaarschrift iets gedaan gaat worden. Zo ja, wat zijn deze maatregelen dan? Zo nee, waarom niet?

Ook de leden van de ChristenUnie hebben vragen op het punt van de acceptatie van de WOZ-waarde. De leden van de ChristenUnie-fractie zijn van mening dat hiertoe allereerst de transparantie van de waardebepaling moet worden verbeterd, zodat burgers weten hoe de WOZ-waarde van hun eigen woning precies is bepaald. Deze leden vragen de regering hoe groot zij de bijdrage acht van de openbaarmaking van de WOZ-waarde aan het versterken van de acceptatie van deze waarde, naast de andere stappen die zijn ondernomen om de acceptatie te versterken.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen welke alternatieven zijn overwogen voor openbaarmaking van de WOZ-waarde om het vertrouwen in de uitvoering van de Wet WOZ te bevorderen.

De leden van de fractie van D66 constateren dat de WOZ-waarden van woningen openbaar raadpleegbaar worden, maar dat ze niet als open data beschikbaar worden gesteld. Kan de regering dit verschil nader uitleggen? En kan de regering de contouren schetsen van de wijze waarop mensen de WOZ-waarden kunnen inzien? Wat moeten de leden zich voorstellen bij een «WOZ-viewer»?

De leden van de ChristenUnie-fractie lezen dat onder meer belanghebbenden straks een beroep kunnen doen op bijvoorbeeld een WOZ-viewer om de WOZ-waarde van een woning op te vragen. Worden er nog voorwaarden gehanteerd om te bepalen of iemand een belanghebbende is, zo vragen deze leden. Of kan straks iedere burger WOZ-waarden van woningen opvragen?

Is de rechtsgelijkheid bij een laagdrempelig systeem voldoende gewaarborgd, zo vragen de leden van de VVD-fractie. Worden individuele personen niet eerder gematst of tegengewerkt indien het systeem laagdrempelig wordt? Worden er bijvoorbeeld verslagen gemaakt over de afhandeling van deze contacten? Hoe gaat dit in zijn werk?

Zullen mensen zich niet verleid voelen bij elke WOZ-waarde bepaling een wijziging aan te vragen nu dat op een zeer laagdrempelige manier mogelijk wordt? Nu dit bijvoorbeeld zal kunnen zonder dat een beroep hoeft te worden ingediend, maar enkel een formuliertje hoeft te worden ingevuld? Zeker gezien het feit dat de WOZ-waarde ook invloed heeft op een groot aantal andere heffingen?

Uit de toelichting volgt dat naar aanleiding van een bezwaar- of beroepsprocedure de waarde ook verhoogd kan worden. Hieruit blijkt, zo concluderen de leden van de PVV-fractie, dat met het bredere gebruik van de WOZ-waarde het mogelijk is dat iemand belang heeft bij een hogere WOZ-waarde. De voorgestelde wijzigingen van artikel 29 voorzien erin dat ook na een verhoging van de bij de beschikking vastgestelde WOZ-waarde na bezwaar (eerste lid) of beroep (tweede lid) belanghebbenden en afnemers daarvan op de hoogte worden gebracht. De leden van de fractie van de PVV vragen of het louter bij die mededeling blijft, of wordt de waarde dan ook voor de belanghebbende die geen bezwaar heeft gemaakt ook nog bij beschikking aangepast. Wordt er aan die andere belanghebbende een herzieningsbeschikking uit hoofde van artikel 27 Wet WOZ gezonden? Hoe verhoudt de toezending van die herzieningsbeschikking zich tot de leer van het nieuw feit? Of is hier sprake van een feit dat de gemeenteambtenaar bekend was of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn en dat dit dus geen grond voor herziening kan opleveren? Heeft die verhoging van de WOZ-waarde consequenties voor de aanslagoplegging voor de bezwaarmaker? Wordt er een navorderingsaanslag opgelegd voor de onroerende zaakbelasting, de inkomstenbelasting en de watersysteemheffing gebouwd? Hoe verhoudt dit zich tot de leer van het nieuw feit? Heeft die verhoging van de WOZ-waarde consequenties voor de aanslagoplegging voor de belanghebbende die geen bezwaar heeft gemaakt?

Wordt er een navorderingsaanslag opgelegd voor de eerder genoemde belastingen en heffingen? Hoe verhoudt dit zich tot de leer van het nieuw feit? Indien de waardeverhoging doorwerkt naar andere WOZ-waarden, zoals bijvoorbeeld het geval is bij een homogene groep, wat zijn dan de gevolgen voor de belanghebbenden ten aanzien van de WOZ-waarden, de beschikking en de op de beschikking gebaseerde aanslagen?