Nr. 5 VERSLAG

Kijkend naar de fiscale maatregelen per 2013 constateren de leden van de PvdA-fractie dat het voorliggende wetsvoorstel voor slechts € 5,3 mld. aan voorstellen bevat, de overige voorstellen voor een bedrag aan € 1,4 mld. uit het Begrotingsakkoord 2013 zijn niet opgenomen. De regering stelt dat de ontbrekende maatregelen worden verwerkt in het Belastingplan 2013 en daarmee in de twee helft van het jaar zullen worden behandeld. Blijkbaar kan de gewone procedure dus wel gewoon worden doorlopen. Maar door deze splitsing behandelt de Kamer voor het zomerreces feitelijk geen totaalpakket van fiscale maatregelen voor 2013. De behandeling van de fiscale maatregelen wordt opgeknipt in twee momenten, waarover de Kamer in verschillende samenstellingen – afhankelijk van de verkiezingsuitslag van 12 september 2012 – zal besluiten. De leden van de fractie van de PvdA vinden het zeer bezwaarlijk en onzorgvuldig dat de Kamer niet op één moment over het totaalpakket van fiscale maatregelen per 2013 besluit. Dit ook gelet op de demissionaire status van het kabinet en de recente uitingen van de politieke partijen die het Kunduz-akkoord sloten waarin afstand wordt genomen van het afschaffen van de onbelaste reiskostenvergoeding, waardoor het de vraag is of deze voorstellen wel aan het pakket zullen worden toegevoegd.

Nationale fiscale wetgeving dient zorgvuldig en in samenhang door de Kamer worden behandeld. De leden van de fractie van de PvdA wijzen erop dat de minister-president in de media heeft uitgesproken dat het Kunduz-akkoord niet direct het startpunt voor een nieuw kabinet na de verkiezingen is. Dit regeringsstandpunt wordt ondersteund door deze leden en daarom de vraag om de behandeling van voorliggend wetsvoorstel uit te stellen tot de behandeling van het Belastingplan 2013. Gezien het spoedeisende karakter kan dan een uitzondering worden gemaakt voor de verhoging van de btw per 1 oktober 2012, de structurele verlaging van de overdrachtsbelasting naar 2%, en de verlaging van het btw-tarief voor podiumkunsten en kunstvoorwerpen. Deze maatregelen kunnen dan voor het zomerreces worden behandeld. Daarbij zij wel aangetekend dat de leden van de PvdA-fractie het een slecht idee vinden om in tijden van recessie, bestedingsuitval en laag consumentenvertrouwen de Nederlandse consument op te zadelen met een zeer forse btw-verhoging. Over de bankenbelasting heeft al in een ander debat besluitvorming plaatsgevonden. De fiscale maatregelen die in 2013 moeten ingaan willen de leden van de PvdA-fractie in het Belastingplan 2013 als totaalpakket behandelen en in de tweede helft van het jaar over besluiten met een nieuw gekozen Kamer. In voorbereiding daarop hebben de leden van de PvdA-fractie nog enkele vragen en opmerkingen.

De Raad van State uitte de kritiek dat de voorgenomen maatregelen uit het Begrotingsakkoord 2013 in samenhang moeten worden beoordeeld, omdat anders het totaaleffect van de maatregelen niet kan worden beoordeeld. Waarom neemt de regering deze aanbevelingen niet over? Wat is de reden dat deze twee grote voorstellen wel na Prinsjesdag 2013 kunnen worden behandeld, terwijl de voorliggende voorstellen volgens de regering wel voor het zomerrreces moeten worden behandeld? Wat zijn de gevolgen als de Kamer voorliggende voorstellen samen met de aanpassing van de regels rond de hypotheekrenteaftrek en de onbelaste reiskostenvergoeding woon/werk-verkeer behandelt bij het Belastingplan 2013, natuurlijk met behoud van de terugwerkende kracht van de structurele verlaging van de overdrachtsbelasting? Klopt het dat de verhoging van het btw-tarief met 2% zelfs na de verkiezingen van 12 september 2012 via een spoedprocedure per 1 oktober 2012 in werking zou kunnen treden?

De leden van de fractie van de PvdA zien geen aanleiding de voorstellen overhaast voor het zomerreces te behandelen. Deze leden maken zich zorgen over de onmogelijkheid van een integrale beoordeling met het Belastingpakket 2013 en de mogelijke budgettaire consequenties van de gescheiden behandelingen.

Bij de leden van de PvdA-fractie rijst de vraag of de verhoging ook geldt voor goederen en diensten die besteld zijn voor 1 oktober 2012 maar die daarna afgerekend worden. Een voorbeeld is een koper van een nieuwbouwwoning in aanbouw, die zich contractueel aan het project verbindt in 2011, maar de woning waarschijnlijk eind 2012 krijgt opgeleverd. Bij een prijs exclusief btw van € 200 000 zou de aanschaf inclusief btw van 19% op € 238 000 uitkomen. Door de verhoging naar 21% wordt de prijs nu € 242 000. Het verschil is toch € 4 000. Hoe gaat de regering met deze grensgevallen om?

De regering zegt toe een deel van de btw-opbrengst terug te sluizen via tarieven in de IB en LB. Waarom is deze terugsluis niet in het pakket opgenomen, zo vragen de leden van de PvdA-fractie. De argumentatie voor de verhoging van de btw-tarieven is dat de tarieven in onze buurlanden hoger liggen. In veel van onze buurlanden liggen de tarieven van de winstbelasting (Vpb), inkomstenbelasting (Box 1) en vermogensbelasting (Box 3) ook hoger dan in Nederland. Toch stelt de regering in deze belastingwetten geen hogere tarieven voor. Wat is hiervoor de reden?

De leden van de PvdA-fractie hebben al gerefereerd aan het feit dat de maatregelen rondom het kindgebonden budget en de zorgtoeslag niet in deze wetsvoorstellen zitten. Waarom zitten deze voorstellen niet bij het pakket en wanneer zullen de wetsvoorstellen rond deze onderwerpen naar de Kamer worden gestuurd?

De leden van de PVV-fractie lezen dat de opbrengsten in de jaren 2012 en 2013 deels worden ingezet voor verbetering van het EMU-saldo en deels voor maatregelen in de IB/LB, het kindgebonden budget en de zorgtoeslag. De maatregelen rondom het kindgebonden budget en de zorgtoeslag zullen in separate wet- en regelgeving geregeld worden. De leden van de PVV-fractie zijn er nieuwsgierig naar waarom dat niet in dit wetsvoorstel meegenomen kon worden. Deze leden achten samen met vooraanstaande economen, deze zogenaamde btw-schuif in een tijd van recessie zeer onverstandig. Deze belastingverhoging betreft niet alleen luxegoederen, zoals de Kunduz-coalitie zegt, maar ook noodzakelijke dingen zoals kleding en energie. Gelukkig kunnen we weer wel voor 6% naar het concert en de houseparty, of een schilderij kopen, dat zijn de echte primaire levensbehoeften voor Kunduz.

In de jaren 2014 en 2015 zal het restant van de opbrengst worden teruggesluisd via tarieven in de IB en de LB. Voornemen is om dit in het Belastingplan 2014 te regelen. De leden van de PVV-fractie zijn er nieuwsgierig naar waarom dit niet al in dit wetsvoorstel is opgenomen. Met het voorstel vindt een schuif van directe naar indirecte belastingen plaats. Hierover is gesproken bij de behandeling van de Fiscale Agenda. Volgens de toelichting is er ruimte voor een btw-tariefsverhoging omdat de tarieven in onze buurlanden hoger liggen. De btw-tarieven van Duitsland en België bedragen 19% respectievelijk 21%. Door de tariefsverhoging zitten we op een gelijk niveau met België, die wel lagere directe belastingen hebben. Gelukkig kunnen we weer voordelig inkopen gaan doen in Duitsland. De benzinepomphouders in Duitsland zijn er blij mee, de verkopen van benzine en sigaretten gaan «sky high». Graag een reactie van de regering op dit punt.

De leden van de CDA-fractie zijn tevreden dat er overgangsrecht gekomen is voor de betaalde termijnen van nieuwbouwhuizen die reeds gekocht zijn, maar na 1 oktober 2012 worden opgeleverd. Kan de regering aangeven hoe de heffing van btw over de resterende termijnen na 1 oktober 2012 zich verhoudt tot de uitzondering in het eerste lid voor leveringen en diensten die zijn verricht voor 1 oktober 2012? De leden van de CDA-fractie vrezen dat een deel van de mensen die voor 1 oktober 2012 een huis gekocht hebben nog voordat de btw-verhoging bekend was, nu in de problemen kan komen met de financiering nu zij nog twee procent extra gefinancierd moeten zien te krijgen. Graag een reactie van de regering op dit probleem.

De leden van de CDA-fractie vragen of de regering duidelijkheid kan bieden aan de kopers van een nieuwbouwwoningen die al contracten hebben gesloten voor het plaatsen van de keuken, badkamer, vloer etc. in hun woning? Onder welk tarief vallen de reeds gedane aanbetalingen voor een keuken, badkamer of vloer in de nog op te leveren nieuwbouwwoning, met andere woorden, zijn deze leveringen aan te merken als een werk in onroerende staat? Zijn zij gebonden aan een gesloten contract dat na 1 oktober 2012 zal worden uitgevoerd, waarin uitgegaan wordt van een btw-tarief van 19%? Hoe verloopt de btw-heffing over deze contracten?

De leden van de CDA-fractie vragen of de regering kan aangeven hoe de terugsluis precies wordt vormgegeven? In welk wetsvoorstel zal de terugsluis via het kindgebonden budget en de zorgtoeslag worden geregeld? Kan de regering nader toelichten waarom de terugsluis voor de jaren 2014 en 2015 via een verlaging van de inkomstenbelastingtarieven geregeld zullen worden in het Belastingplan 2014 en niet in het voorliggende wetsvoorstel?

De leden van de SP-fractie vragen waarom is gekozen voor verhoging van het algemene btw-tarief. Wat zijn volgens de regering de effecten van deze verhoging op de vraag naar goederen en diensten waarop dit tarief betrekking heeft? Deelt de regering de conclusie van Q&A Research & Consultancy dat de bestedingen in de non food detailhandel met 7,5% zullen afnemen in het vierde kwartaal? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat betekent deze ontwikkeling voor de geraamde opbrengst van het onderhavige voorstel om het algemene btw-tarief te verhogen? Is door de regering rekening gehouden met het feit dat consumenten minder zullen besteden wanneer de prijzen stijgen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, in hoeverre zullen de bestedingen dalen door de verhoging van het tarief? Denkt de regering, net als veel Nederlanders, dat winkeliers hun prijzen zullen verhogen na de btw-verhoging en zo ja, met welke gemiddelde prijsstijging is rekening gehouden? Zo nee, waarom niet? De leden van de SP-fractie vragen wat de effecten van de btw-verhoging voor het mkb zijn. Wat zijn de effecten van de btw-verhoging voor de werkgelegenheid?

Kan de regering verder ingaan op de beoogde grenseffecten van deze maatregel? In hoeverre zullen consumenten producten gaan aanschaffen in landen als Duitsland, waar het btw-tarief 19% is? Is het volgens de regering waar dat lagere inkomensgroepen de btw-verhoging harder gaan voelen dan hogere inkomensgroepen? Zo nee, kan de regering dat onderbouwen met een berekening? Heeft de regering kennisgenomen van het artikel van prof. mr. Flip de Kam, waarin wordt gesteld dat het stelsel van collectieve lasten niet progressief uitpakt? Vindt de regering het gerechtvaardigd om extra inkomsten voor de Staat te realiseren die vooral worden gevoeld door de lagere inkomensgroepen, zo vragen de leden van de SP-fractie. Wat verstaat de regering onder hoge inkomens? Vanaf welk inkomen wordt het maximum van de arbeidskorting niet verder verhoogd? Waarom kan de btw-verhoging niet wachten tot na de Tweede Kamerverkiezingen in september? Is het verstandig, met het oog op de ondernemer, om kort voor de Tweede Kamerverkiezingen de btw-verhoging door te voeren, met de kennis dat het na de verkiezingen weer teruggedraaid kan worden? Wat doet deze onzekerheid met de vele ondernemers, volgens de regering?

De leden van de fractie van D66 zijn positief over de verschuiving van directe naar indirecte belasting. Deze leden zijn van mening dat het goed is dat consumptie meer wordt belast en werken minder.

De verhoging van de btw gaat in per 1 oktober 2012, zo lezen de leden van de D66-fractie. Geldt dit ook voor verplichtingen die reeds voor die datum zijn aangegaan? Zo zijn er bijvoorbeeld mensen die een nieuwbouwhuis hebben aangeschaft voor 1 oktober 2012, maar de oplevering vindt (gedeeltelijk) plaats na 1 oktober 2012. Geldt het verhoogde btw-tarief voor de gehele aankoopsom, voor die onderdelen die na 1 oktober 2012 worden betaald dan wel opgeleverd of worden deze aankopen en getekende contracten uitgesloten van de btw-verhoging? Graag een toelichting.

De verhoging van de btw wordt de komende jaren teruggegeven in verlaging van de lasten. In 2013 al voor € 1,5 miljard, onder andere door de arbeidskorting aan te passen. Het resterende bedrag wordt in latere jaren teruggegeven via de tarieven van de inkomsten- en loonbelasting. De leden van de fractie van D66 geven er voorkeur aan deze sluis zodanig in te richten dat werken aantrekkelijker wordt gemaakt en de arbeidsparticipatie wordt gestimuleerd. Kan de regering aangeven op welke manier zij voornemens is deze teruggave van lastenverlichting vorm te geven?

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen of de regering een indicatie kan geven van de gevolgen die de verschuiving van directe naar indirecte belastingen heeft voor de stimulering van arbeid en ondernemerschap. Deze leden vragen verder aandacht voor de overgangsproblematiek rond de btw-verhoging. Geldt bij de verhoging van de btw het moment van aankoop of het moment van betalen? Wat zijn hierbij de ervaringen met eerdere btw-verhogingen?

Met betrekking tot de aanpassing van de heffingskortingen voor de premie voor volksverzekeringen vragen deze leden zich af hoe deze aanpassing doorwerkt en wat de mogelijke effecten op andere maatregelen zijn.

Kan de regering nader toelichten waarom ervoor gekozen is om de vrijstelling voor groene beleggingen in box 3 te behouden, maar de vrijstellingen voor sociaal-ethische beleggingen, beleggingen in durfkapitaal en culturele beleggingen geheel te schrappen, zo vragen de leden van de CDA-fractie Welke overwegingen liggen hieraan ten grondslag? Hoe beoordeelt de regering de effectiviteit van de huidige vrijstelling voor sociaal-ethische beleggingen, die beperkt is tot projecten in ontwikkelingslanden?

In welke mate wordt momenteel gebruik gemaakt van de faciliteiten voor sociaal-ethische beleggingen, beleggingen in durfkapitaal en culturele beleggingen? De leden van de CDA-fractie vragen waarom de regering er niet voor heeft gekozen om in het wetsvoorstel te voorzien in overgangsrecht, zoals dat wel het geval was bij het Belastingplan 2011.

De leden van de CDA-fractie achten het positief dat personen met een hoger loon om een evenredige bijdrage wordt gevraagd. Toch hebben deze leden enkele vragen over deze maatregel. Waarom is alleen sprake van een werkgeversheffing? Wat betekent deze maatregel voor de verhouding tussen een werknemer en een zzp’er? Deelt de regering de vrees dat werknemers en werkgevers de heffing zullen proberen te ontlopen door de werknemer als zzp’er in dienst te nemen? Waarom geldt de werkgeversheffing niet tevens voor zelfstandig ondernemers en belastingplichtigen die resultaat uit overige werkzaamheden genieten?

Is de werkgeversheffing ook verschuldigd als een werknemer in een jaar meerdere banen heeft gehad waarvan het gezamenlijke salaris meer dan € 150 000 bedraagt en zo ja, door welke werkgever? Tellen incidentele loonbestanddelen, zoals ontslagvergoedingen en bonussen, mee bij het berekenen van de grens van € 150 000? Wat zijn de gevolgen van de werkgeversheffing voor bedrijven in de publieke sector? Kan de regering bijvoorbeeld aangeven welke gevolgen deze werkgeversheffing heeft voor academische ziekenhuizen, waar een fors aantal mensen meer dan € 150 000 verdient?

De leden van de CDA-fractie vragen een reactie van de regering op de mening van het Register Belastingadviseurs dat een enigszins rommelig systeem ontstaat, doordat wordt afgeweken van de systematiek dat een loonbestanddeel ofwel loon van de werknemer is ofwel een eindheffingsbestanddeel. Kan de regering ingaan op de samenloop tussen de werkgeversheffing en de gebruikelijkloonregeling?

Ten aanzien van de aanpassing van de aftrek deelnemingsrente (Bosal-gat) geeft de regering met betrekking tot de huidige renteaftrekbeperkingen aan voorstander te zijn van afschaffing van de thincapregeling, zo lezen de leden van de VVD-fractie, maar dat dit leidt tot een budgettaire derving van € 30 miljoen waarvoor op dit moment geen dekking is. Welke alternatieve dekking acht de regering in dit kader mogelijk, bijvoorbeeld door middel van een verlaging van de drempel van € 1 miljoen? Wordt deze drempel jaarlijks geïndexeerd?

Met betrekking tot de uitbreiding van operationele activiteiten vragen de leden van de VVD-fractie de regering nader toe te lichten waarom is gekozen voor de term «operationele activiteiten» en bijvoorbeeld niet voor de term «ondernemingsactiviteiten» waarmee mogelijk beter wordt aangesloten bij zowel in de rechtspraak als in de literatuur reeds nader ingevulde begrippen. Kan de regering eveneens nader toelichten waarom de 12-maandsperiode in de uitbreidingstoets als voldoende wordt geacht?

De leden van de VVD-fractie vragen of de voorgestelde regeling niet tot overkill kan leiden. Stel een belastingplichtige drijft een onderneming die geheel is gefinancierd met schuld waarop de rente onder de bestaande wetgeving aftrekbaar is: het eigen vermogen bedraagt nihil en de belastingplichtige houdt geen deelnemingen. De kostprijs van de desbetreffende activa is 500. Vervolgens verkrijgt deze belastingplichtige door een kapitaalstorting de aandelen in een groepsvennootschap met een waarde van 200, het eigen vermogen van belastingplichtige wordt dan ook 200. Enige tijd later daalt als gevolg van de economische crisis de waarde van de gehele onderneming tot 300. De activa worden afgewaardeerd tot dit bedrag hetgeen leidt tot een daling van het eigen vermogen tot nihil. Op grond van de voorgestelde wettekst heeft de afwaardering van activa tot gevolg dat de deelnemingsschuld als bedoeld in artikel 13, derde lid, van de Wet Vpb toeneemt van nihil tot 200, zodat de rente over de schuld tot dit bedrag niet aftrekbaar is. De schuld is echter niet aangegaan voor de deelneming maar voor de overige ondernemingsactiviteiten. Kan de regering bevestigen dat toepassing van het voorgestelde artikel 13l hiertoe inderdaad leidt en, zo ja, wordt dit wenselijk geacht in het huidige economische klimaat?

De leden van de VVD-fractie vragen de regering nader toe te lichten wat de reden is dat 13l ook voor overname van derden aanvullende voorwaarden stelt, inclusief de vraag of er ergens in de target groep beleggingen aanwezig zijn, en dat aanzuivering van verliezen niet als zakelijke uitbreiding wordt aangemerkt. Klopt het dat bij artikel 13l een vermindering van het fiscale vermogen optreedt als een binnenlandse deelneming na aanschaf in de fiscale eenheid wordt opgenomen (het zogeheten «goodwill-gat)? Acht de regering dit wenselijk?De leden van de VVD-fractie willen weten waarom geen overgangstermijn is opgenomen. Het nu ontbreken hiervan kan in het bijzonder negatief uitwerken voor langdurig aangegane externe financieringsverplichtingen. Is de regering bereid hier alsnog een voorziening voor op te nemen? Kan de regering aangeven wat de mogelijkheden zijn voor het opnemen van een regeling op grond waarvan de belastingplichtige die vooraf zekerheid wil hebben over het bedrag van de verkrijgingsprijs van een deelneming, dat buiten aanmerking blijft op grond van het vijfde lid, een verzoek kan indienen bij de inspecteur die daarop bij voor bezwaar vatbare beschikking wordt beslist.

De leden van de PvdA-fractie hebben vragen bij de beperking van de aftrek deelnemingsrente, het dichten van het Bosalgat. De motie Bashir/Van Vliet1 had als doel de rente op een schuld die samenhangt met een buitenlandse deelneming niet langer aftrekbaar te maken. De uitvoering van de regering is niet in lijn met deze gedachte. Met de voorgestelde aanpassing zijn deelnemingen in het buitenland nog steeds aftrekbaar, zolang ze niet de drempelwaarde van € 1 miljoen overschrijden. Waarom worden met schuld gefinancierde deelnemingen in het buitenland door de Nederlandse staat gesubsideerd? Wat is de reden een drempel van € 1 miljoen aan te houden, dit lijkt willekeurig?

Met een drempel van € 1 miljoen levert de maatregel € 150 mln. structureel op. Wat zou de budgettaire opbrengst zijn indien de drempel wordt verlaagd naar € 0,5 miljoen, zo vragen de leden van de PvdA-fractie. In het openbare stuk Opties Budgettaire Consolidatie die een overzicht van opties voor het Catshuisoverleg geeft, wordt gesteld dat een generieke aanpak € 700 mln. zou kunnen opleveren. Wat houdt deze generieke aanpak precies in? Wat zijn de dubbelingen met bestaande wetgeving? Waarom kiest de regering er niet voor de deelnemingsrente generiek te beperken? De regering schrijft over het tegengaan van onbedoeld gebruik, waar in Catshuisstuk werd gesproken over oneigenlijk gebruik. Wat zijn de budgettaire consequenties van het tegengaan van respectievelijk onbedoeld gebruik en oneigenlijk gebruik?

De Raad van State is van mening dat de aftrek van de deelnemingsrente in een apart wetsvoorstel moet worden opgenomen, aangezien het complexe wetgeving betreft. De leden van de fractie van de PvdA ondersteunen deze visie. Deze leden vragen de regering de aanpassing van de aftrek in een apart wetsvoorstel op te nemen en deze naar de Kamer te sturen op het moment dat het wetsvoorstel met voorstellen omtrent aanpassing van regels rondom hypotheekrenteaftrek en de afschaffing van de onbelaste reiskostenvergoeding naar de Kamer worden gezonden. Tevens de vraag van de leden van de PvdA-fractie in dit voorstel de afschaffing van de thincapregeling op te nemen en te onderbouwen met argumenten die verdergaan dan een verwijzing naar de budgettaire ruimte, zoals de Raad van State ook aangeeft.

De leden van de PvdA-fractie vragen of de regering kan reageren op het alternatief voor de beperking van de renteaftrek op vreemd vermogen zoals dat is aangedragen door de NOB. Kan de regering daarbij tevens ingaan op de vraag waarom in dit wetsvoorstel bestaande gevallen ook onder aftrekbeperking vallen, terwijl in eerdere wetgeving ten aanzien van de vennootschapsbelasting juist het belang werd benadrukt dat wetgeving met terugwerkende kracht fnuikend is voor het vestigingsklimaat?

De bedoeling van het repareren van het Bosal-gat was om evident misbruik aan te pakken, zo stellen de leden van de CDA-fractie vast. Kan de regering aangeven in welke mate het huidige wetsvoorstel meer doet dan alleen misbruik en onbedoeld gebruik aanpakken? In hoeverre is het de bedoeling van de regering om ook in de financieringswijze van bedrijven te willen ingrijpen? In dat kader vragen de leden van de CDA-fractie waarom, in tegenstelling tot de overnameholdingmaatregel in het Belastingplan 2012, het wetsvoorstel geen eerbiedigende werking kent. Waarom acht de regering materieel terugwerkende kracht in deze situatie gerechtvaardigd? Kan de regering tevens nader toelichten waarom in artikel 13l Wet Vpb geen rekening wordt gehouden met het goodwill-gat?

Hoe kijkt de regering aan tegen de vraag van de Raad van State of een meer gelijke behandeling van eigen en vreemd vermogen niet de enige structurele oplossing voor het probleem met deelnemingsrente is, zo vragen de leden van de CDA-fractie.

En hoe beoordeelt de regering in dat licht de stelling van onder andere de redactie van de Vakstudie-Nieuws en J.W. Bellinghout dat er geen Bosal-gat is omdat dit een bewuste keuze is geweest van de toenmalige wetgever en dat als er een Bosal-gat is, dit niet komt door het arrest maar door de wetgeving uit 2004?

Wat zijn de gevolgen van de aftrekbeperking voor groepsfinancieringsmaatschappijen die in Nederland gevestigd zijn en die een totaalbedrag aan vreemd vermogen aantrekken en dit geld onder dezelfde voorwaarden en met dezelfde rente doorgeven aan de verschillende dochtermaatschappijen van de groep? Om welke redenen heeft de regering besloten om geen saldering toe te staan in dit geval?

De leden van de CDA-fractie zijn van mening dat er twee belangrijke aspecten zijn bij het aanpassen van de aftrek deelnemingsrente. Allereerst is het voor de leden van de CDA-fractie van groot belang dat het tegengaan van misbruik met de aftrek van rente zo efficiënt mogelijk wordt tegengegaan. Momenteel zijn er in de vennootschapsbelasting al vijf verschillende anti-misbruikbepalingen die allemaal weer eigen voorwaarden en gevolgen kennen. Met het nieuwe artikel 13l komt er opnieuw een anti-misbruikbepaling bij zonder dat er een andere bepaling verdwijnt. Is de regering van mening dat er geen efficiëntere manier is om misbruik van renteaftrek tegen te gaan? Waarom heeft de regering er niet voor gekozen om anti-misbruikbepalingen samen te voegen tot een overzichtelijke bepaling? Wat vindt de regering van de suggestie van de redactie van de Vakstudie-Nieuws om de franchise te verlagen om zo de afschaffing van artikel 10d te bekostigen? Zo hoeft er geen wetgeving te komen om de samenloop van de twee artikelen te regelen en heeft het bedrijfsleven zekerheid. Kan de regering ook antwoord geven op de vraag van deze redactie waarom er geen aandacht is voor de samenloop tussen artikel 10d en artikel 13l? En om welke reden heeft de regering besloten om de aftrekbeperking voor houdsterverliezen, ook een reparatie van het Bosal-gat, in stand te laten na de introductie van artikel 13l? Ten tweede is het noodzakelijk dat er rust komt op het gebied van de aftrek van de kosten van vreemd vermogen binnen de vennootschapsbelasting. Buitenlandse bedrijven die in Nederland willen investeren worden bijna jaarlijks geconfronteerd met nieuwe beperkende maatregelen. Dit heeft een zeer negatieve invloed op het vestigingsklimaat van Nederland. Kan de regering aangeven of het Nederlandse systeem van renteaftrek nu definitief vaststaat en er rust komt op dit gebied?

De leden van de CDA-fractie constateren dat bij de vormgeving van de nieuwe aftrekbeperking de regering zich sterk lijkt te hebben laten inspireren door box 3, alleen voorlopig werkt artikel 13l nog met twee peildata. Een verwerving van een deelneming aan het eind van het jaar pakt zeer ongunstig uit voor de onderneming, terwijl een verwerving aan het begin van het jaar relatief gunstig uitpakt voor de aftrek van rente. Hoe verhoudt de vormgeving van het voorgestelde artikel 13l zich met de eenvoudigere regeling uit het Consultatiedocument?

Doordat de maximaal in aftrek te brengen rente gekoppeld is aan het eigen vermogen heeft een onderneming in voorspoedige economische tijden een hogere maximale renteaftrek dan voor dezelfde deelneming in crisistijd, waarbij het eigen vermogen door conjuncturele verliezen wordt aangetast. Heeft de regering rekening gehouden met dit gevolg? Acht de regering dit gevolg rechtvaardig? Hoe beoordeelt de regering het gevolg dat een onderneming bij het aangaan van de financiering voor de aankoop van de deelneming geen zekerheid heeft over de aftrekbaarheid van de rente, omdat deze mede afhankelijk is van de hoogte van de latere winst?

De omvang van de deelnemingsschuld hangt af van de verkrijgingsprijs. De leden van de CDA-fractie vragen of de regering nader kan toelichten waarom gekozen is voor het begrip «verkrijgingsprijs» en niet voor het in de vennootschapsbelasting gebruikelijke begrip «opgeofferd bedrag», al dan niet zoals bedoeld in de aanhef van artikel 13d, tweede lid?

De leden van de CDA-fractie vragen een reactie op de volgende vijf suggesties van de redactie van de Vakstudie-Nieuws ter vereenvoudiging van de regeling van artikel 13l:

• 1. Op een punt kan de bepaling vrij makkelijk worden vereenvoudigd, namelijk door in de eerste volzin vóór de komma de woorden «de verkrijgingsprijs van de deelnemingen» te vervangen door «de boekwaarde van de deelnemingen». Daarmee kan namelijk het voorgestelde lid 4, dat weer voorziet in correcties van de boekwaarde van het eigen vermogen, worden geschrapt (zie ook onze aantekening onder lid 4 hierna). Bovendien kan dan in een aantal gevallen de bepaling van de verkrijgingsprijs achterwege blijven, omdat dit dan toch niet meer relevant is. Dit scheelt lange zoektochten in een grijs verleden naar de ooit voor de deelneming betaalde historische verkrijgingsprijs.

• 2. Wij zouden ervoor willen pleiten om schulden waarop art. 10a Wet VPB 1969 van toepassing is voor doeleinden van het nieuwe art. 13l Wet VPB 1969 als eigen vermogen aan te merken. Daarmee wordt recht gedaan aan het karakter van art. 10a Wet VPB 1969, namelijk het fiscaal niet volgen van het omzetten van eigen vermogen in schuld. Bovendien wordt de toepassing van art. 13l Wet VPB 1969 naar onze mening aanzienlijk vereenvoudigd. … Wij staan dezelfde oplossing voor als bij de samenloop met art. 10a Wet VPB 1969, namelijk aanmerken van de art. 10b-schuld als eigen vermogen voor de toepassing van het voorgestelde art. 13l Wet VPB 1969. Nog eenvoudiger zou zijn om art. 10b Wet VPB 1969 te schrappen.

• 3. Verder zou de praktische toepassing aanzienlijk kunnen worden vereenvoudigd als niet op elk beleggingsslakje zout hoefde te worden gelegd en het doorrekenen en uitsplitsen achterwege mocht blijven, indien de bezittingen hoofdzakelijk (70% of meer) (of zo men strenger wil zijn: uitsluitend of nagenoeg uitsluitend, dat wil zeggen 90% of meer) bestaan uit andere bezittingen dan vrije beleggingen. Vergelijk in dit verband de zogenoemde rotte-appelbenadering van art. 13 lid 11 onderdeel b Wet VPB 1969.

• 4. De noodzaak tot handhaving van artikel 10a Wet VPB 1969 op het onderhavige punt zou zich bijvoorbeeld niet voordoen als bij artikel 13l Wet VPB 1969 was gekozen voor een toerekening van de lening aan de deelneming (zoals tot 2004 bij artikel 13 lid 1 (oud) Wet VPB 1969 deed) in plaats van een toerekening van het vermogen (met inachtneming vanzelfsprekend van de kwalificatie aan de hand van het begrip uitbreidingsinvestering).

• 5. De enige bepaling die zich wel echt tegen het door de staatssecretaris geconstateerde misbruik richt, is art. 10a Wet VPB 1969. Deze bepaling biedt echter nog steeds veel ruimte, bijvoorbeeld doordat samenwerkende groepen van aandeelhouders niet goed geëcarteerd worden. Bij de totstandkoming van art. 15ad Wet VPB 1969 hebben wij daarop al gewezen en gepleit voor aanpassing van art. 10a Wet VPB 1969 in plaats van invoering van nog weer een extra renteaftrekbeperking in art. 15ad Wet VPB 1969. Dat pleidooi zouden wij hier nogmaals willen herhalen. Nu is het enerzijds zo dat als men er in slaagt buiten de grenzen van art. 10a Wet VPB 1969 te blijven, het binnen de grenzen van de maxima gesteld in art. 15ad Wet VPB 1969 mogelijk is te arbitreren met groepsschuld. Anderzijds kunnen volstrekt reële derdenleningen buiten aftrek blijven, hetgeen een rem kan zetten op overnames en daarmee economisch verstorend werkt.

De leden van de SP-fractie zijn verheugd over het feit dat de aftrek van de deelnemingsrente wordt ingeperkt. Waarom wordt de aangenomen motie Bashir/Van Vliet1 niet in zijn geheel uitgevoerd? Hoeveel zou het opleveren wanneer het Bosal-gat in zijn geheel zou worden gedicht? Waarom is er gekozen voor een drempel van € 1 000 000? Waarom is de drempel niet hoger of juist lager gekozen? Waarom wordt met deze maatregel slechts een opbrengst van € 150 miljoen beoogd? Zijn er mogelijkheden deze opbrengst te vergroten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, waarom wordt daar niet voor gekozen? Is de regering bereid het voorstel van dr. J. Vleggeert in het weekblad Fiscaal Recht, waarin een andere suggestie wordt gedaan voor aftrekbeperking, te onderzoeken? Zo nee, waarom niet? Deelt de regering de mening dat Nederland een gunstig vestigingsklimaat heeft, zo vragen de leden van de SP-fractie. Zo nee, waarom niet? Zou het vestigingsklimaat dramatisch verslechteren wanneer de renteaftrek verder wordt beperkt dan in het onderhavige wetsvoorstel? Zo ja, kan de regering dat toelichten en onderbouwen?

Waarom is de aftrekbeperking slechts van toepassing voor zover de bovenmatige deelnemingsrente hoger is dan € 1 000 000, zo vragen de leden van de SP-fractie. Wat is de achterliggende gedachte bij het invoeren van een drempel bij dit bedrag? Wat zouden de budgettaire en niet-budgettaire gevolgen zijn van het verlagen van deze drempel tot € 500 000. De leden van de ChristenUnie-fractie vragen tevens naar de gevolgen van een dergelijke verlaging.

De leden van de fractie van D66 hebben met interesse kennisgenomen van de voorstellen omtrent de aanpassing van de aftrek deelnemingsrente. Deze leden hebben enkele vragen ter verduidelijking.

Het «Topteam Hoofdkantoren» heeft in een advies van 17 juni 2011 aangegeven dat de huidige wet op de vennootschapsbelasting voldoende ruimte biedt om «onzakelijke constructies» te bestrijden. Bovendien wordt in deze brief opgemerkt dat er geen aanwijzingen zijn dat deze instrumenten structureel tekortschieten. Waarom is er niet voor gekozen om, in lijn met het advies van het Topteam Hoofdkantoren, de huidige wetgeving scherper te handhaven? Waarom heeft de regering gekozen voor nieuwe, aanvullende wetgeving? Kan de regering hier een toelichting geven?

De leden van de fractie van D66 hebben aan de hand van twee voorbeelden vragen over de gevolgen van het voorstel voor het vestigingsklimaat.

Voorbeeld 1: Een buitenlandse multinational overweegt het hoofdkantoor van een van haar divisies in Nederland te vestigen en draagt in dat kader een groot aantal deelnemingen over aan een nieuw opgerichte Nederlandse vennootschap die de verwerving van deze deelnemingen deels middels een schuld financiert. De verworven deelnemingen kwalificeren niet als uitbreidingsinvestering omdat zij al langer dan twaalf maanden door de buitenlandse multinational worden gehouden. De rente over de schuld van de Nederlandse vennootschap is als gevolg niet aftrekbaar op grond van artikel 13l Wet Vpb terwijl de over deze schuld betaalde rente bij de buitenlandse multinational wel wordt belast. Kan de regering toelichten welke ruimte er is voor tegemoetkoming in dergelijke gevallen?

Voorbeeld 2: Twee multinationals willen de activiteiten van twee van hun divisies in een 50/50 joint venture onderbrengen. De joint venture overweegt om haar hoofdkantoor in Nederland te vestigen. De twee multinationals richten daartoe een gezamenlijke Nederlandse vennootschap op en dragen een groot aantal deelnemingen aan deze vennootschap over die de verwerving van deze deelnemingen deels middels een schuld financiert. De verworven deelnemingen kwalificeren niet als uitbreidingsinvestering omdat zij al langer dan twaalf maanden door de multinationals worden gehouden. De rente over de schuld van de Nederlandse vennootschap is niet aftrekbaar op grond van artikel 13l Wet Vpb. Kan de regering toelichten welke ruimte er is voor tegemoetkoming in dergelijke gevallen?

In het kader van artikel 13l hoeft bij de berekening van de deelnemingsschuld geen rekening gehouden te worden met de verkrijgingsprijs van een deelneming welke verband houdt met de uitbreiding van de operationele activiteiten op dat moment dan wel in de daaraan voorafgaande of daarop volgende periode van twaalf maanden. De leden van de fractie van D66 begrijpen dat deze bepaling geen eerbiedigende werking kent waardoor belastingplichtigen soms jaren terugmoeten om vast te stellen of een verkregen deelneming verband hield met de uitbreiding van de operationele activiteiten. Deze leden vragen in hoeverre er op dit punt eerbiedigende werking aan deze bepaling gegeven kan worden en wat daar de consequenties van zijn. Bijvoorbeeld door een verwerving of uitbreiding van een deelneming van voor de inwerkingtreding van artikel 13l bij fictie als een uitbreiding van de operationele activiteiten aan te merken.

De leden van de fractie van D66 begrijpen dat de bepaling in artikel 13l, zesde lid, onderdeel a, ziet op gevallen waarin in feite de rente twee keer wordt afgetrokken. Eén keer door de belastingplichtige en één keer door een met de belastingplichtige verbonden lichaam. Is deze bepaling ook van toepassing op situaties waarin de rente door dezelfde belastingplichtige tweemaal kan worden afgetrokken, dus zonder dat er sprake is van een belastingplichtige die in het buitenland als transparant wordt behandeld en in Nederland niet? Hoe werkt voorbeeld 9 uit de memorie van toelichting uit, indien C niet een coöperatie is, maar bijvoorbeeld een vaste inrichting van M in Nederland?

Kan de regering in het kader van artikel 13l, zesde lid, letter b, ingaan op de term «per saldo»? Waarom moet in dat kader ook worden gekeken naar het lichaam dat de vergoeding in aftrek brengt?

In voorbeeld 10 uit de memorie van toelichting wordt gesteld dat de over de hybride lening door A BV ontvangen rente aan een naar Nederlandse maatstaven redelijke belastingheffing moet zijn onderworpen. De door A BV over de hybride lening ontvangen rente valt volgens de Nederlandse jurisprudentie onder de deelnemingsvrijstelling. Is dat dan niet de naar Nederlandse maatstaven redelijke belastingheffing?

De leden van de fractie van D66 vragen wat in artikel 13l, zesde lid, onderdeel c, dient te worden verstaan onder «aansturende functie». In hoeverre is artikel 13l, zesde lid, onderdeel c, ook van toepassing op een externe verwerving?

Wordt de verkrijgingsprijs en de kwalificatie van een deelneming als uitbreidingsinvestering bij een voor bezwaar vatbare beschikking worden vastgesteld, zo vragen de leden van de fractie van D66.

De leden van de CDA-fractie vragen of de regering een overzicht kan geven van het effect van de accijnsverhoging op de volgende producten:

• – een fles wijs (0,7 liter, 12% alc);

• – een fles champagne (0,7 liter, 12% alc);

• – een kratje bier (5%, 24 flesjes);

• – een fles frisdrank (1,5 liter).

Kan de regering een nadere toelichting geven op de gevolgen van het verhogen van de alcohol- en tabaksaccijns in grensregio’s? Kan de regering hierbij tevens ingaan op het oordeel van de Algemene Rekenkamer en de Raad van State? Welke maatregelen zet de regering in om illegale inkoop van alcohol en tabak in het buitenland te voorkomen? Is de regering bereid deze maatregel bij het Belastingplan 2015 te evalueren en dan ook aan te geven of de meeropbrengst gehaald is?

Het wetsvoorstel voorziet niet alleen in het verhogen van de alcoholaccijnzen, maar ook in het afschaffen van de bubbeltjesbelasting op champagne. De leden van de CDA-fractie vragen of de regering kan aangeven wat de te verwachten gevolgen zijn van deze maatregel voor de gemiddelde prijs van een fles champagne. Is het de bedoeling van de regering om in economisch moeilijke tijden de prijs van champagne fors te verlagen? Wat kost deze verlaging de schatkist? Waarom is er niet voor gekozen om de bubbeltjesbelasting af te schaffen door de accijnzen voor wijn en bier op termijn te laten toegroeien naar de hoogte van de champagneaccijns?

Deelt de regering de mening dat het huidige verschil in accijns tussen bier en wijn net zo onrechtvaardig is als het verschil in accijns tussen wijn en champagne? De leden van de CDA-fractie vragen hoe de regering aankijkt tegen een accijnssysteem waarbij de te betalen accijns alleen afhankelijk is van het alcoholpercentage en niet van de soort alcoholische drank. Ziet de regering, gezien de behoorlijke grenseffecten die zich voordoen bij de alcoholaccijns, mogelijkheden om het systeem van de alcoholaccijns op Europees niveau (Richtlijn betreffende de harmonisatie van de structuur van de accijnzen) op deze wijze te moderniseren?