Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

Dit wetsvoorstel sluit aan bij de Voorjaarsnota 2012 van het Ministerie van Financiën en bevat alleen begrotingsmutaties die betrekking hebben op de uitvoering van reeds ingezet beleid.

De mutaties zijn hieronder in tabelvorm weergegeven en toegelicht.

De budgettaire gevolgen van de begrotingsmutaties zijn verder onder 2.2 op de productartikelen zichtbaar gemaakt.

In dit wetsvoorstel is de aanbeveling uit het rapport van de Tijdelijke commissie onderhoud en innovatie spoor (Kamerstukken II, 2011–2012, 32 707, nr. 9, blz. 22) verwerkt om dezelfde normering te hanteren als bij de jaarverantwoording en waarbij geldt dat afwijkingen van meer dan € 5 mln. bij begrotingsbedragen boven € 50 mln. ook worden toegelicht.

De norm van te verklaren verschillen is hieronder in tabelvorm opgenomen:

Alle productartikelen van het Infrastructuurfonds zijn in navolging van het jaarverslag voorzien van een toelichtende tabel die inzichtelijk maakt welke mutaties vanaf de ontwerpbegroting hebben plaatsgevonden. Bij alle mutaties is aangegeven of de mutatie een inter-temporele kasschuif betreft of dat er sprake is van in- of extensiveringen of een technische boeking, zoals de verwerking van het voordelig saldo 2011 van het fonds.

Bij inter-temporele kasschuiven worden er, over de jaren heen bezien, geen gelden aan het betreffende artikel onttrokken, maar is er slechts sprake van een aanpassing van het kasritme.

De begroting van het Infrastructuurfonds vertoont over het jaar 2011 een voordelig saldo van ca. € 103,2 mln. Dit saldo wordt gevormd door de saldering van de in dat jaar gerealiseerde uitgaven en ontvangsten.

Het voordelig saldo is ten gunste van ontvangstenartikel 18.10 (Saldo van de afgesloten rekeningen) gebracht. In dit wetsvoorstel is echter naast deze ontvangstenverhoging ook het volledige voordelig saldo op de juiste uitgaven- en ontvangstenartikelen (producten) verwerkt. Het betreft hier de alleen de begrotingtechnische verwerking van het saldo 2011.

• – Voor het HWBP-2 is in de basisrapportage als groot project de raming geactualiseerd en met deze kasschuif wordt de begroting hierop beter aangesloten. Over het HWBP-2 bent u geïnformeerd via de basisrapportage groot project (26 september 2011).

• – Het verbeterprogramma waterkwaliteit is enigszins vertraagd als gevolg van het besluit in het Regeerakkoord om het programma te versoberen en te temporiseren. De beschikbare budgetten van het verbeterprogramma en een aantal overige waterkwaliteitsprogramma's zijn beter in overeenstemming gebracht met de actuele projectramingen.

• – Met het sluiten van de Bestuursovereenkomst Waterveiligheid Maas is een bijdrage geleverd aan het oplossen van de problematiek ten aanzien van het consortium Grensmaas. Over de uitkomsten van de Bestuursovereenkomst Waterveiligheid Maas heb ik u door middel van mijn brief van 10 november 2011 geïnformeerd. Hiertoe zijn budgetten overgeheveld vanuit artikel 11 naar artikel 16.

Het kasritme is aanwend om de budgetten voor het programma Beter Benutten in de juiste kas jaren te krijgen.  Dit betekent dat vanuit de waterbegroting in 2012 en 2013 € 124 mln. wordt geleend aan «Beter Benutten». Deze lening wordt vanaf 2015 terugbetaald aan de waterbegroting (zie punt 2.b.).

Om de doelstellingen van het programma Beter Benutten nog in deze kabinetsperiode te behalen, is de afgelopen periode gezocht naar mogelijkheden om binnen het MIRT-programma budgetten in de juiste kasjaren beschikbaar te krijgen.

Op een aantal projecten zijn namelijk bedragen gereserveerd waarvan de verwachting is dat die niet volledig in deze kabinetsperiode besteed zullen worden, waardoor deze kasmiddelen voor de prioriteit Beter Benutten kunnen worden ingezet.

Deze gelden vloeien in latere jaren weer terug naar de projecten waaruit deze oorspronkelijk afkomstig zijn.

Zie ook mijn brief van 1 december 2011 aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal (Kamerstukken II, 2011–2012, 33 000 A, nr. 21).

Op onderstaande operationele doelstellingen zijn mutaties opgenomen ten behoeve van de oplossing van de HSA-problematiek en de invulling van de efficiency-taakstelling voor de spoorsector.

Voor een uitvoerige toelichting op deze problematiek wil ik graag verwijzen naar mijn brief van 18 november 2011 aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal (Kamerstukken II, 2011–2012, 22 026, nr. 343).

Het Rijk draagt met deze bijdrage aan het Gemeentefonds bij aan het behoud van het karakteristieke landschap van Midden Delfland. De bijdrage is bestemd voor de z.g. IODS kwaliteitsprojecten (Integrale Ontwikkeling Delf-Schiedam) «Sanering verspreid liggende glastuinbouw» en «Groen ondernemen, een nieuwe landbouw» (onderdeel «Grondinstrument»).

Deze bijdrage wordt verstrekt in vervolg op de gemaakte afspraken in de Bestuurlijke Overeenkomst IODS van 2 september 2010, die tot stand is gekomen in relatie met het tracébesluit van de A4 tussen Delft en Schiedam.

De mutaties op deze operationele doelstelling hebben betrekking op de verwerking van het saldo over 2011 aan 2012.

De daling van het budget op het hoofdproduct Basispakket waterkeren van ca. € 44,4 mln. houdt verband met het in lijn brengen van het benodigde budget met de onderhoudsplanning voor 2011. In de Miljoenennota 2013 zal door middel van een kasschuif (uit latere jaren) het budget ten behoeve van beheer en onderhoud in 2012 op het gewenste kasritme worden aangepast.

De mutatie op het hoofdproduct Groot Variabel Onderhoud Waterbeheer wordt verklaard door:

• • Vertraging in 2011 als gevolg van een afgebroken aanbesteding op het project renovatie Stuwen in de Lek (€ 43,6 mln.). Om onaanvaardbaar risico op falen van de sluis- en stuwcomplexen te voorkomen is op basis van de evaluaties van de beëindigde aanbesteding een advies voor het vervolgtraject opgesteld. Dit heeft geleid tot een aantal hoofdactiviteiten, met name Levensduurverlengend Variabel onderhoud (LVO). Voorafgaand aan de renovatie wordt nu een aantal noodzakelijke maatregelen opgepakt om uitval te voorkomen en de veiligheid te waarborgen. Deze nieuwe situatie heeft voor dit project geleid tot een nieuwe kasreeks.

• • Op het project Haringvliet is de overgang naar de volgende fase vertraagd, waardoor ook de vorig jaar geraamde uitgaven (€ 5,6 mln.) in de tijd verschuiven. Anderzijds is in tegenstelling tot de verwachting op het project «Masterplan Haringvlietsluizen».

Niet in 2012 maar reeds medio december 2011 een vaststellingsovereenkomst gesloten met de opdrachtnemer ter verrekening van claims van RWS op de opdrachtnemer en vice versa. Het half december sluiten en deels betaalbaar stellen van de overeenkomst is er de oorzaak van dat hiervoor ca. € 3,2 mln. meer is uitgegeven dan verwacht. Per saldo resteert dan een voordelig saldo van ca. € 2,4 mln. dat wordt overgeboekt naar 2012.

• 1. Dit betreft de toevoeging van het voordelig saldo over 2011 aan 2012. De budgetreeks van de projecten NURG (Nadere uitwerking Rivierengebied) en Keent zal in de Miljoenennota 2013 door middel van een kasschuif (naar latere jaren) worden aangepast op basis van een door de aannemer (contract / uitvoeringsplanning) ander gewenst kasritme.

• 2. De vorig jaar ontstane lagere uitgaven worden voornamelijk verklaard door een vertraging bij het project Steenbestortingen in Zeeland als gevolg van een aanpassing van de werkplanning door de aannemer.

  De aanpassing van de meerjarenreeks is een onderdeel van de mutaties die in het kader van de prioriteit Beter Benutten in dit wetsvoorstel zijn aangebracht (zie ook het algemeen deel van deze memorie van toelichting).

  De raming van het project Dijkversterking en Herstel steenbekleding sluit nu aan bij de actuele planning van dit programma.

• 3. De kasreeks van dit project is aangepast aan de recente planning. Onderdeel daarvan is een saldomutatie van € 0,9 mln. ten laste van 2011.

• 4. Het in 2011 niet bestede budget is overgeheveld naar 2012. Het gaat hierbij om nog gereserveerde middelen ten behoeve van de Delflandse kust en middelen voor de monitoring.

• 5. In het voorgaande begrotingsjaar zijn met name op het project HHS Delfland inzake Versterking Delflandse Kust lagere uitgaven ontstaan als gevolg van een ander uitvoeringsritme van de aannemer. Het project zal in 2013 volgens planning worden opgeleverd.

De aanpassing van de raming in het jaar 2016 is een onderdeel van de mutaties die in het kader van de prioriteit Beter Benutten in dit wetsvoorstel zijn aangebracht (zie ook het algemeen deel van deze memorie van toelichting).

Het vorig jaar ontstane kasoverschot op dit artikelonderdeel van in totaal ruim € 14 mln., werd voornamelijk veroorzaakt doordat de uitvoering van het Toekomstbestendig Ecologisch Systeem (TBES) Markermeer naar verwachting vanaf 2016 plaats zou vinden en doordat de planning van het DP-Veiligheid vertraagd is als gevolg van de besluitvorming omtrent de consultatie van andere overhede. Tevens zijn ten aanzien van studiekosten waterkeren de eindrapportages van de deelprogramma's, op basis waarvan maatregelen in de uitvoering worden genomen, niet in 2011 opgeleverd.

Voorts zijn lagere uitgaven ontstaan bij de verkenning Toekomst Afsluitdijk en het deelprogramma Kust van het Deltaprogramma. Dit met name als gevolg van het niet benutten van de reservering voor de afkoop van het intellectueel eigendom van de visies van de marktpartijen en het niet benutten van de reservering voor extra inzet van de marktpartijen respectievelijk andere bestuurlijke/politieke keuzes en vertraging bij de realisatie van producten van het Deltaprogramma.

Anderzijds zijn de ramingen van met name de projecten Overige steenzettingen (Wieringermeer(dijk)/IJsselmeer) en (TBES) Markermeer geactualiseerd om de budgetten in de juiste kasjaren te krijgen. De daardoor ontstane verschuiving over de jaren is ingezet ten behoeve van de prioriteit Beter Benutten (zie ook het algemeen deel van deze memorie van toelichting).

De mutatie op het hoofdproduct Basispakket Beheer en Onderhoud betreft voor een groot deel de doorwerking uit 2011 van een versnelling van de onderhoudswerkzaamheden als gevolg van vorstschade alsmede het in lijn brengen van het benodigde budget met de onderhoudsplanning voor 2011. In de Miljoenennota 2013 zal door middel van een kasschuif (uit latere jaren) het budget ten behoeve van beheer en onderhoud in 2012 op het gewenste kasritme worden aangepast.

Voor een kleiner deel (ca. € 6,3 mln. in 2012 alsmede de in de bovenstaande tabel opgenomen meerjarige mutaties) is de verlaging van het budget het gevolg van de DBFM omzetting (Design Build Finance Maintain – ontwerp, bouw, financiering en onderhoud) van het project A15 Maasvlakte – Vaanplein (zie ook ad 6 onder het algemeen deel van de memorie van toelichting).

Ook de mutatie op het hoofdproduct Groot Variabel Onderhoud heeft betrekking op de doorwerking van de vorig jaar aangebrachte mutaties ten behoeve van:

• – de Vlaketunnelproblematiek (renovatie van de tunnel en vervanging van objecten);

• – de levensduurproblematiek van de stalen kunstwerken;

• – lagere kosten op het project A32 (deklaag) en voor stalen kunstwerken en renovatie betonnen bruggen. Dit als gevolg van capaciteitsproblemen bij de TU Delft en TNO waardoor het onderzoek betonnen bruggen is vertraagd;

• – een aantal in 2011 verwachte declaraties betreffende de stalen bruggen is niet in dat jaar ontvangen.

• 1. Het Doorstartplan Praktijkproef Amsterdam (DSP) is eind september 2011 goedgekeurd. De tijd die nodig was voor het opstellen en goedkeuren van dit plan heeft geleid tot vertraging in de start van de A10 Praktijkproef Amsterdam, waardoor een deel van het budget in 2011 niet is besteed. Dit deel is vooralsnog doorgeschoven naar 2012

• 2. De uitvoering van het project verloopt voortvarend, waardoor werkzaamheden die gepland stonden na 2011, voor een groot gedeelte reeds in 2011 zijn uitgevoerd. De daarvoor benodigde extra kasbehoefte in 2011 is aangevuld vanuit 2012.

• 3. De uitvoering van het project verloopt voortvarend, waardoor werkzaamheden die gepland stonden na 2011, voor een groot gedeelte reeds in 2011 zijn uitgevoerd en de kasraming in dat jaar naar boven is bijgesteld. Deze aanvulling is vooralsnog ten laste van 2012 gebracht.

• 4. Het Wegaanpassingsbesluit (WAB) is vertraagd vanwege de tussenuitspraak van de Raad van State bij A1 ’t Gooi; vervolgens is recent vanwege het besluit 130 km verdere vertraging ontstaan vanwege de daarvoor benodigde herberekening van verkeerskundige onderzoeken. Een deel van het in 2011 geraamde budget is daardoor niet tot besteding gekomen en wordt vooralsnog doorgeschoven naar 2012.

• 5. Door noodzakelijke extra werkzaamheden in 2011 zijn aanvullende afspraken met de aannemer gemaakt en was er meer kasbudget benodigd in 2011. Deze benodigde extra kasbehoefte in 2011 is vooralsnog aangevuld vanuit 2012.

• 6. Een aantal in 2011 geplande uitgaven bleken in dat jaar niet haalbaar en zijn doorgeschoven naar 2012. Het daarmee samenhangende kasbudget is daarmee ook naar 2012 doorgeschoven.

• 7. In verband met een voorspoedige afhandeling van de betalingen in 2011 is er vorig jaar meer gerealiseerd dan eerder was voorzien. Het daarmee gepaard gaande kasbudget is vooralsnog ten laste van 2012 gebracht. Naast deze mutatie wordt uit het budget bij dit project bijna € 10 mln. overgeboekt naar het Gemeentefonds als bijdrage aan het behoud van het karakteristieke landschap van Midden Delfland. De bijdrage is bestemd voor de z.g. IODS kwaliteitsprojecten (Integrale Ontwikkeling Delf-Schiedam) «Sanering verspreid liggende glastuinbouw» en «Groen ondernemen, een nieuwe landbouw» (onderdeel «Grondinstrument»).

  Deze bijdrage wordt verstrekt in vervolg op de gemaakte afspraken in de Bestuurlijke Overeenkomst IODS van 2 september 2010, die tot stand is gekomen in relatie met het tracébesluit van de A4 tussen Delft en Schiedam.

• 8. Het beschikbare meerjarige budget bij dit project is omgezet naar het geïntegreerde contractartikel (12.04) inclusief een DBFM reeks (Design Build Finance Maintain – ontwerp, bouw, financiering en onderhoud). Zie ook ad 6 onder het algemeen deel van de memorie van toelichting.

• 9. De mutatie betreft de overloop van het niet bestede budget uit 2011.

• 10. Ten laste van dit project is vorig jaar meer gerealiseerd als gevolg van de afwikkeling van een claim van de aannemer. De totale projectkosten vallen hierdoor hoger uit.

• 11. De uitvoering van het project verloopt voortvarend, waardoor werkzaamheden die na 2011 gepland stonden deels reeds in 2011 zijn uitgevoerd. Het daarmee gepaard gaande kasbudget is vooralsnog ten laste van 2012 gebracht.

• 12. Als gevolg van extra kosten voor tunneltechnische installaties is in 2011 meer uitgegeven dan eerder was voorzien. Het daarmee gepaard gaande kasbudget is vooralsnog ten laste van 2012 gebracht.

• 13. In verband met een voorspoedige afhandeling van de facturen en betalingen in 2011 is er in dat jaar meer gerealiseerd dan eerder was voorzien. De kasreeks is daarmee in overeenstemming gebracht.

• 14. De uitvoering van dit project verloopt voorspoedig. Als gevolg daarvan was in 2011 dan ook meer kasbudget benodigd. Deze kasmutatie is vooralsnog ten laste gebracht van 2012.

• 15. De kasraming is eind vorig jaar in lijn gebracht met de actuele betalingsafspraken met de aannemer die de spitsstrook Maasbracht-Geleen in 2011 versneld heeft gerealiseerd. Als gevolg daarvan was in 2011 meer kasbudget benodigd, compensatie hiervoor is vooralsnog gevonden in het kasbudget 2012.

• 16. De uitvoering van dit project verloopt voorspoedig; mede hierdoor zijn in 2011 hogere kasbetalingen verricht bij het projectonderdeel Zuiderbrug.

  Voorts zijn in 2011 betalingen aan de provincie verricht in verband met mitigerende maatregelen die de provincie uitvoert in het effect- en plangebied van de A74 op basis van het convenant Bereikbaarheidsimpuls Limburg. Compensatie hiervoor is vooralsnog gevonden in het kasbudget 2012.

• 17. In verband met voorspoedige grondverwerving zijn in 2011 extra kasuitgaven verricht. Voorts zijn in dat jaar uitgaven versneld in verband met een te verkrijgen TEN subsidie. Deze versnelde kasuitgaven worden vooralsnog aangevuld vanuit het budget voor 2012.

• 18. Het budget van ruim € 50 mln. ten behoeve van de aansluiting Nuth is niet in 2011 betaald maar zal pas later worden betaald aan de provincie die de aansluiting zal uitvoeren (betaling volgt pas na onherroepelijk Provinciaal Inrichtingsplan). Vooralsnog is dit budget derhalve doorgeschoven naar 2012. De verwachting is dat dit in 2012 grotendeels zal worden betaald.

• 19. Op basis van de geactualiseerde planningen van de onderliggende projecten bleek er in 2011 meer kasbudget benodigd. Dit heeft onder meer te maken met versnelde betalingen in dat jaar op de projecten Rw27 Lunetten-Rijnsweerd, Rw 12 Waterberg-Velperbroek en Rw4 Badhoevedorp-Amstel. Dit kasbudget is vooralsnog aangevuld vanuit 2012.

• 20. Op basis van een bijgestelde meerjarenprognose, waarbij onder andere rekening is gehouden met enige vertraging in de uitvoering onder andere door het herformuleren van de scope en vanwege problemen bij de opdrachtnemer, is kasbudget doorgeschoven naar 2012.

• 21. De in bovenstaande tabel opgenomen mutatie betreft de doorwerking van het in 2011 ontstane voordelig saldo op de volgende kleine/afgeronde projecten:

  • – A7 Rondweg Sneek. Vanwege technische redenen kon de resterende bijdrage aan de provincie niet in 2011 plaatsvinden en schuift deze door naar 2012.

  • – Na afronding van het project A37 Hoogeveen – Duitse grens resteert een meevaller van € 1,4 mln. Deze is vooralsnog doorgeschoven naar 2012;

  • – Op het project Rw2 Rondweg Den Bosch en Tangenten Eindhoven is sprake van een meevaller van bijna € 15,3 mln. Dit kasoverschot is vooralsnog doorgeschoven naar 2012;

  • – In het kader van de tunnelproblematiek is het taakstellend budget van het project Rw73 N68 en OTR +Koninginnelaan via de begroting 2012 verhoogd met € 15,5 mln., wat aan het jaar 2011 is toegevoegd. Op basis van de actuele kasplanning van de totale projectkosten is eerder voorgesteld het budget in 2011 met € 17,3 mln. te verlagen ten gunste van het jaar 2012;

  • – Een meevaller bij Tangenten Eindhoven;

  • – Een in 2011 nog niet bestede reservering bij rondweg Den Bosch voor de wegwerkzaamheden bij de omlegging Zuid Willemsvaart is vooralsnog doorgeschoven naar 2012 en

  • – Een in 2011 nog niet bestede reservering voor de Rijksbijdrage aan het regionaal Lokaal project Joure is vooralsnog doorgeschoven naar 2012.

• 22. Deze mutatie betreft voornamelijk het budget ten behoeve van het project A1/6/9 Schiphol/Amsterdam-Almere.

Voor het deel A10-Oost van dit project is de «schop in de grond» van het 3^e kwartaal 2011 naar het 4^e kwartaal 2011/1^e kwartaal 2012 verschoven vanwege een verschuiving van het TB-onherroepelijk van 3^e naar 4^e kwartaal. Dit heeft uiteraard gevolgen voor het kasritme. Daarnaast is de planning voor de grondverwerving en het tempo van verwerving in overeenstemming gebracht met de projectfasering.

De mutatie op de ontvangstenraming heeft met name betrekken op:

• – A57 Veersedam – Middelburg. Een van de declaraties aan de Provincie Zeeland is niet in 2011 ontvangen. De ontvangst wordt thans voorzien in 2012;

• – A20 Aansluiting Moordrecht. In de uitvoeringsovereenkomst is afgesproken dat de provincie Zuid Holland 15% van de kosten voor de aansluiting bijdraagt. De ontvangst van deze bijdrage wordt pas gerealiseerd na uitvoering van de werkzaamheden. De ontvangst zal daardoor tussen 2012 en 2017 plaatsvinden;

• – A9 Badhoevedorp. In verband met een vertraging is er met de bestuurlijke partners overeengekomen dat de ontvangsten ook worden opgeschort. De eerst volgende ontvangst van de Gemeente Haarlemmermeer wordt daardoor in 2012 verwacht.

Verder zijn ontvangsten, die op overige aanleg ontvangsten in 2011 werden verwacht, doorgeschoven naar 2012.

Het grootste deel van de mutaties in 2012 op deze operationele doelstelling houdt verband met de verwerking van het voordelig saldo 2011 naar 2012 en betreft onder andere het niet aanwenden van het budget Actieplan Groei op het Spoor en de afrekening over 2009 voor Beheer en Instandhouding (B&I).

Een klein deel van de mutatie in 2012 (bijna € 3 mln.) en de mutaties in de meerjarencijfers hebben betrekking op de kasschuiven ter oplossing van de HSA problematiek en de invulling van de efficiency-taakstelling voor de spoorsector (zie ook het algemeen deel van de memorie van toelichting).