Nr. 1 JAARVERSLAG VAN HET MINISTERIE VAN VOLKSGEZONDHEID WELZIJN EN SPORT (XVI)

2. LEESWIJZER

2.1 Indeling jaarverslag

Voor u ligt het departementale jaarverslag 2011 van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het jaarverslag van VWS bestaat uit vier onderdelen: Algemeen, Beleidsverslag, Jaarrekening en Bijlagen.

Het onderdeel Algemeen omvat het verzoek tot dechargeverlening en deze leeswijzer.

De jaarrekening is opgebouwd uit de departementale verantwoordingsstaat, de saldibalans inclusief toelichting, de samenvattende verantwoordingsstaat baten-lastendiensten, de jaarverantwoordingen van de onder het ministerie van VWS ressorterende baten-lastendiensten en een overzicht van medewerkers die in het verslagjaar meer verdiend hebben dan het gemiddelde belastbare loon van de ministers.

Tot slot bevat het jaarverslag een aantal bijlagen, te weten de bijlage Financieel Beeld Zorg, zelfstandige bestuursorganen en rechtspersonen met een wettelijke taak, inhuur externen, de lijst met gebruikte afkortingen en het trefwoordenregister.

Afwijking van de rijksbegrotingsvoorschriften

Het ministerie van Financiën heeft echter toestemming gegeven aan de voormalige experimentendepartementen VWS en Buitenlandse Zaken om bij het jaarverslag 2011 af te wijken van de rijksbegrotingsvoorschriften en deze op te stellen zoals het jaarverslag 2010 (zie brief van december 2011, kenmerk BZ/2011/872M). Dit betekent dat de beleidsartikelen in het jaarverslag 2011 slechts financieel van aard zijn en dat de beleidsinformatie in hoofdlijnen in de paragraaf beleidsprioriteiten terugkomt. Reden voor deze uitzondering is dat de experimentele wijze van jaarverantwoording de afgelopen drie jaar de gangbare praktijk is geweest. Het onverkort volgen van de rijksbegrotingsvoorschriften voor het jaarverslag zou betekenen dat het jaarverslag drie jaar achtereen aanzienlijk van elkaar verschilt.

Vermindering administratieve lastendruk

2.2 Groeiparagraaf

2.3 Nadere toelichting van enkele onderdelen uit het jaarverslag

Beleidsprioriteiten

Beleidsartikelen en niet-beleidsartikelen

Bedrijfsvoeringsparagraaf

De bedrijfsvoeringsparagraaf heeft betrekking op de bedrijfsvoering van alle onder het ministerie van VWS vallende onderdelen inclusief afzonderlijke administraties. De bedrijfsvoeringsparagraaf heeft het karakter van een uitzonderingsrapportage. De bedrijfsvoeringsparagraaf bestaat uit vier verplichte onderdelen: rechtmatigheid, totstandkoming beleidsinformatie, financieel- en materieel beheer en overige aspecten van de bedrijfsvoering.

In 2007 is bij alle departementen de kwantitatieve grens voor de rapportering in de bedrijfsvoeringsparagraaf van onrechtmatigheden en onzekerheden per artikel verhoogd. De rapporteringstolerantie is afhankelijk van de realisatie van het artikel. Er is sprake van een glijdende schaal die afneemt van 10% naar 3%. Bij onrechtmatigheden is er nog een aanvullende bepaling. Deze vereist dat wanneer de artikeltolerantie hoger is dan de 1% tolerantie die geldt voor de totale verantwoording de laagste van de twee uitkomsten wordt toegepast bij de bepaling of er sprake is van een verplichte vermelding in de bedrijfsvoeringsparagraaf. Daarnaast kunnen ook kwalitatieve overwegingen een rol spelen om onderwerpen in de bedrijfsvoeringsparagraaf op te nemen.

Saldibalans

De saldibalans van het ministerie van VWS per 31 december geeft de financiële posten weer die bij de afsluiting van de begrotingsboekhouding aan het einde van het begrotingsjaar bestaan en meegenomen worden naar volgende begrotingsjaren

2.4 Het Budgettair Kader Zorg (BKZ) en de begroting van VWS

Inleiding

Ministeriële verantwoordelijkheid en budgetrecht van de Staten-Generaal

De minister van VWS beheert zelf de begrotingsgefinancierde middelen. Dat wil zeggen: VWS gaat zelf alle verplichtingen aan en verricht de uitgaven rechtstreeks ten laste van de begroting. Bij de premiegefinancierde zorguitgaven is dat anders; hieraan liggen vooral individuele beslissingen ten grondslag van de partijen die bij de zorg betrokken zijn. Zorgaanbieders leveren zorg aan patiënten/cliënten en declareren de kosten bij zorgverzekeraars en zorgkantoren. VWS is verantwoordelijk voor de randvoorwaarden en de regelgeving. VWS ziet toe op de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van de gezondheidszorg, maar verricht de uitgaven niet zelf.

Overzicht 1 geeft inzicht in de totale VWS-uitgaven onderverdeeld naar financieringsbron.

Het Budgettair Kader Zorg (BKZ)

Begroting VWS

De VWS-begroting bevat uitgaven voor onder meer preventie, jeugdzorg en sport. Ook uitgaven om het zorgstelsel goed te laten functioneren, maar die niet direct zijn te relateren aan de zorgverlening, komen rechtstreeks ten laste van de begroting. Voorbeelden hiervan zijn de exploitatiekosten van de Zelfstandige bestuursorganen (ZBO’s), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en het College voor zorgverzekeringen (CVZ). Deze uitgaven worden gerekend tot de budgetdisciplinesector Rijksbegroting in enge zin (RBG-eng).

Overzicht 2 toont het onderscheid tussen de premiegefinancierde uitgaven, de begrotingsuitgaven en de begrotingsgefinancierde BKZ-uitgaven. De grote bol betreft de uitgaven die onder het Budgettair Kader Zorg vallen. Het grootste deel hiervan premiegefinancierde uitgaven op grond van de AWBZ en de Zvw. De kleine bol betreft de VWS-begroting. Een deel daarvan wordt gerekend tot het kader Rijksbegroting in enge zin of behoort niet tot een van de drie uitgavenkaders (de rijksbijdragen en de zorgtoeslag). De rijksbijdragen zijn budgetneutrale verschuivingen tussen verschillende onderdelen binnen de collectieve sector en hoeven daarom niet beheerst te worden. De zorgtoeslag is onderdeel van de inkomstenindicator van het kabinet. De overlap tussen de twee bollen bestaat uit uitgaven die onderdeel uitmaken van de begroting van VWS, maar worden toegerekend aan het Budgettair Kader Zorg.

Tabel 1 geeft een overzicht van de bruto-BKZ-uitgaven uitgesplitst naar artikel. In overzicht 3 is deze uitsplitsing visueel gepresenteerd.

Tabel 1 Verdeling van de bruto-BKZ-uitgaven per artikel (bedragen x € 1 000 000)

Begrotings-hoofdstuk	Artikel	Omschrijving	2011	Premie (P) / Begroting (B)
H41	41	Volksgezondheid	105,7	P
H41	42	Gezondheidszorg	36 561,8	P
H41	43	Langdurige zorg	24 876,9	P
H41	44	Maatschappelijke ondersteuning (subsidie MEE)	183,1	P
H41	99	Nominaal en onvoorzien	0,0	P
H16	42.2	Zorgopleidingen	1 073,4	B
H16	42.3	Wtcg	690,3	B
H16	42.4	Zorg Caribisch Nederland	56,7	B
H50		Wmo	1 456,0	B
H80/81		Loon- en prijsbijstelling	0,0	B
		Bruto-BKZ-uitgaven stand jaarverslag 2011	65 003,9

Tabel 2 toont de bruto-BKZ-uitgaven en BKZ-ontvangsten, maar dan uitgesplitst naar financieringsbron. Het verplicht eigen risico en de eigen betalingen zijn niet-belastingontvangsten. De bruto-uitgaven minus deze niet-belastingontvangsten vormen de netto-BKZ-uitgaven. Deze netto-BKZ-uitgaven worden getoetst aan het Budgettair Kader Zorg, dat is vastgesteld in de Startnota van het kabinet.

Tabel 2 Samenstelling van de bruto-BKZ-uitgaven en de BKZ-ontvangsten naar financieringsbron (bedragen x € 1 000 000)

	2011
Bruto-BKZ-uitgaven stand jaarverslag 2011	65 003,9
Premiegefinancierd	61 727,5
waarvan AWBZ	25 218,4
waarvan Zvw	36 509,1
Begrotingsgefinancierd	3 276,4
waarvan Wmo	1 456,0
waarvan Zorgopleidingen	1 073,4
waarvan Wtcg	690,3
waarvan zorg Caribisch Nederland	56,7
waarvan Overig	0,0
BKZ-ontvangsten stand jaarverslag 2011	3 188,7
waarvan Eigen risico Zvw	1 514,6
waarvan Eigen bijdrage AWBZ	1 623,2
waarvan Terugontvangsten Zorgopleidingen	50,9
Netto-BKZ-uitgaven stand jaarverslag 2011	61 815,2

Verschuivingen tussen budgetdisciplinesectoren

Bij tijden worden uitgaven verschoven tussen de budgetdisciplinesectoren. Dergelijke mutaties worden onder de naam ijklijnmutatie in het Financieel Beeld Zorg opgenomen.

Financiering van de zorguitgaven en de sociale fondsen

De collectieve zorguitgaven worden gefinancierd uit premies (nominale ziektekostenpremie, inkomensafhankelijke bijdrage en AWBZ-premie), belastingmiddelen (rijksbijdragen) vanuit de begroting (rijksbijdrage voor de financiering van de premie voor jongeren onder de 18 jaar, Bijdrage in de Kosten van Kortingen (BIKK) en Rijksbijdrage financiering abortusklinieken, het verplicht eigen risico in de Zvw en eigen betalingen. De premie-inkomsten worden gerekend tot de collectieve lasten en tellen daarom mee in de inkomstenindicator van het kabinet. Dit betekent dat iedere verandering in de hoogte van de premies wordt gecompenseerd door lastenverzwaring of lastenverlichting elders.

De Zvw en de AWBZ zijn volksverzekeringen, waar iedere ingezetene in Nederland verplicht premie voor betaalt en aanspraken aan ontleent. Een deel van de financiering loopt via de sociale fondsen, het Zorgverzekeringsfonds (ZVF) en het Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten (AFBZ). Deze fondsen maken geen onderdeel uit van de Rijksbegroting, maar behoren wel tot de sector overheid. Veranderingen in de financiële positie van de fondsen hebben daarom invloed op het EMU-saldo. De fondsen worden gevoed met premies die door het kabinet worden vastgesteld (de inkomensafhankelijke bijdrage en de AWBZ-premie) en de rijksbijdragen. Ook een eventueel exploitatietekort in het ZVF of het AFBZ kan worden gezien als financiering van de zorguitgaven. Het exploitatiesaldo van de fondsen telt mee in het EMU-saldo en de EMU-schuld van het Rijk. Het Rijk moet hiervoor meer (of minder) lenen.

De nominale ziektekostenpremie wordt niet door het kabinet vastgesteld en wordt rechtstreeks door burgers betaald aan zorgverzekeraars. Het ZVF werkt als een verzekeringsfonds voor zorgverzekeraars. Uit het AFBZ worden de aanspraken betaald die burgers en instellingen hebben op grond van de AWBZ.

In het Financieel Beeld Zorg is aandacht voor de financiering van de zorguitgaven en de financiële positie van de fondsen.

B. BELEIDSVERSLAG

3. BELEIDSPRIORITEITEN

1. Inleiding

Het kabinet heeft het afgelopen jaar een voortvarende start gemaakt met de hervormingsagenda voor de zorg. Een agenda die ertoe moet leiden dat de kwaliteit van de Nederlandse zorg op peil blijft, of zelfs daar waar nodig en mogelijk verbetert. Zorg die toegankelijk is en betaalbaar, ook op langere termijn. Dit kabinet werkt aan de toekomstbestendigheid van de zorg in Nederland. In januari 2011 hebben we onze strategische beleidsvisies neergelegd in de brieven «Zorg die werkt» en «Vertrouwen in de zorg» (TK 32 620, nr. 1 en 2). Deze brieven beschrijven de ambities en op hoofdlijnen de maatregelen die nodig zijn om in de komende jaren de zorg dichtbij in de buurt te organiseren, de kwaliteit en financiële houdbaarheid van de (gezondheids)zorg te garanderen en gericht ruimte te bieden aan burger, cliënt, zorgondernemer en medewerker in de zorg.

De collectieve zorguitgaven groeien harder dan de economie. Het is van belang dat de zorg betaalbaar blijft. Het kabinet heeft in 2011 stappen gezet om te komen tot betaalbare zorg die tegelijkertijd van hoge kwaliteit is. In de curatieve zorg is met het bestuurlijk hoofdlijnenakkoord een stevige set aan afspraken voor de periode 2012–2015 gemaakt met ziekenhuizen en medisch specialisten, die een aanzienlijke bijdrage moet leveren aan het beheersen van zorguitgaven. Met dit akkoord zijn ook afspraken gemaakt over specialisatie als er hoogcomplexe ziekenhuiszorg (met weinig patiënten) aan de orde is en dat eenvoudige zorg (die ook in de eerste lijn kan worden genoten) wordt gedecentraliseerd.

Daarnaast is verder gewerkt aan de invoering van prestatiebekostiging per 1 januari 2012. Voor circa 70 procent van de zorgproducten gelden vanaf deze datum vrije prijzen. In 2011 is besloten de macronacalculatie per 1 januari 2012 af te schaffen, waardoor zorgverzekeraars geprikkeld worden zorg scherper in te kopen en te letten op volume.

Ook in de langdurige zorg is het kabinet middels een afgewogen pakket aan maatregelen begonnen aan een omslag. Het kabinet wil daarmee goede zorg voor de meest kwetsbare groep mensen nu en in de toekomst garanderen en tegelijkertijd de groei in dat domein ombuigen. De zorgbehoefte van de cliënt staat bij deze hervorming centraal: de cliënt ontvangt zorg in een instelling als de zorgbehoefte daar om vraagt en thuis als dat kan. De vertrouwensband tussen zorgverlener, netwerk en cliënt dient als basis.

Dit kabinet heeft in 2011 besloten om een aantal maatregelen te nemen rondom het persoonsgebonden budget (pgb). Het kabinet investeert deze kabinetsperiode € 500 miljoen extra in het pgb. Om de verwachte forse stijging van de pgb-uitgaven in lijn te brengen met de beschikbare AWBZ uitgaven en daarmee de groei van de uitgaven aan het pgb te beheersen, is afgelopen jaar daarnaast besloten het pgb vanaf 2012 alleen nog toe te kennen aan cliënten met een verblijfsindicatie.

Het kabinet heeft tegelijkertijd verder gewerkt aan het versterken van de positie van de patiënt en de cliënt. Begin 2011 is een begin gemaakt met de behandeling van de Wet cliëntenrechten zorg (Wcz). Bovendien is in 2011 het voorstel voor de Beginselenwet AWBZ-zorg ingediend bij de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel regelt dat bewoners van instellingen concrete afspraken kunnen maken met de zorgverlener over de inrichting van het dagelijks leven en deze afspraken ook kunnen afdwingen.

Zorg en sport moeten dicht bij de burger worden georganiseerd. Het afgelopen jaar is langs verschillende lijnen gewerkt om dit onderdeel van de hervormingsagenda te realiseren. Er zijn maatregelen genomen om zorg in de zogenoemde nulde en eerste lijn te versterken. Ook is geld vrijgemaakt om sport en bewegen in de buurt te versterken. Er is een fundament gelegd voor de terugkeer van de basiszorg in de buurt. Zo is een start gemaakt met het decentraliseren van diverse taken naar gemeenten. De functie begeleiding (nu nog onderdeel van de AWBZ), de jeugdzorg en cliëntondersteuning voor mensen met een beperking worden op termijn uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van gemeenten. Een gemeente kan beter de behoeften van haar burgers inschatten en kan deze taken bovendien efficiënter uitvoeren.

In dit beleidsverslag wordt teruggeblikt op 2011. Het verslag biedt geen compleet overzicht van de behaalde doelen in dat jaar, maar geeft een overzicht van de meest relevante ontwikkelingen en in gang gezette en gerealiseerde beleidsmaatregelen op het terrein van volksgezondheid, welzijn en sport. Wel is een volledig overzicht gegeven van de financiële verantwoording. Omdat de begroting 2011 en de daarmee samenhangende beleidsagenda 2011 een beleidsarm karakter hadden, is ervoor gekozen om de opzet van het beleidsverslag vanuit het oogpunt van herkenbaarheid en samenhang zo veel mogelijk te laten aansluiten bij de hierboven genoemde strategische brieven. In de teksten wordt ook teruggeblikt op de begroting en de beleidsagenda van 2011.

2. Zorg en sport dicht bij de burger

De Tweede Kamer is in oktober 2011 geïnformeerd over de noodzaak om zorg en ondersteuning in de buurt te versterken en dicht bij de burger te organiseren (TK 32 620, nr. 27). Het kabinet beschouwt zorg in de buurt als een topprioriteit. De toename van het aantal chronisch zieken, in combinatie met een krimpende arbeidsmarkt en stijgende kosten, maakt een andere inrichting van zorg en ondersteuning noodzakelijk. Voor deze kabinetsperiode is dan ook een flink aantal beleidsdoelstellingen geformuleerd op dit terrein. In 2011 is een begin gemaakt om deze doelstellingen te verwezenlijken. Afgelopen jaar zijn in dit kader onder andere acties ondernomen voor de versterking van de nulde en eerste lijn, het gezondheidsbeleid en preventie, sport, decentralisatie van begeleiding en jeugdzorg.

Versterking nulde en eerste lijn

In 2011 is begonnen om in kaart te brengen welke juridische, organisatorische en verzekeringstechnische belemmeringen bestaan en welke maatregelen nodig zijn om meer zorg en ondersteuning in de buurt te realiseren. Het idee is dat wanneer eenvoudige zorg (die op dit moment in de duurdere ziekenhuizen plaatsvindt) voortaan dicht bij de patiënt wordt geleverd, de zorg beter en goedkoper kan worden. Dit omdat niet langer medisch specialisten deze zorg leveren, maar de huisarts, de wijkverpleegkundige of de praktijkondersteuner, voor wie andere tarieven gelden. Daartoe moeten bestaande (financiële) schotten tussen stelsels worden aangepast als die adequate zorgverlening (onder andere de inzet van wijkverpleegkundigen) in de weg staan. In de zomer van 2012 zal het kabinet op basis van deze inventarisatie een samenhangend werkplan voor de in te voeren maatregelen presenteren.

Voorzieningen moeten ook op lokaal niveau goed zijn georganiseerd. In 2011 is daartoe een begin gemaakt. Het Erasmus MC is een programma gestart om, in het kader van de vermindering van perinatale sterfte, de verbinding te versterken tussen preventieve activiteiten van de gemeenten en de curatieve zorg. Tevens is er compensatie beschikbaar gesteld voor eerstelijnscentra in grootschalige nieuwbouwwijken vanwege de aanloopproblemen van deze centra. Verder ziet de Inspectie voor de Gezondheidszorg er sinds het voorjaar van 2011 op toe dat de huisartsen bij spoedgevallen binnen dertig seconden bereikbaar zijn. Is dat niet het geval dan volgen er sancties.

Gezondheidsbeleid

In mei 2011 is de landelijke nota gezondheidsbeleid «Gezondheid dichtbij» uitgekomen (TK 32 793, nr. 1 en 2). Het kabinet houdt de speerpunten overgewicht, diabetes, depressie, roken en schadelijk alcoholgebruik vast, maar legt daarbij het accent op bewegen. Bewegen is goed voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid en is verbonden met de andere speerpunten. Hiermee wordt ook de verbinding gelegd tussen het gezondheidsbeleid en de ambitie Vitaal Nederland als onderdeel van het Olympisch Plan 2028. De kabinetsvisie bestaat uit drie thema’s: vertrouwen in de gezondheidsbescherming, zorg en sport dichtbij in de buurt en gezonde keuzes gemakkelijker toegankelijk maakt. Belangrijke instrumenten hierbij zijn heldere wet- en regelgeving, betrouwbare en toegankelijke kennis en informatie, herkenbare en toegankelijke zorgvoorzieningen in de buurt of digitaal bereikbaar en het aangaan van publiek private samenwerking (PPS) om de gezonde keuzes aantrekkelijk en toegankelijk te maken.

Om invulling te geven aan de nota gezondheidsbeleid is onder andere de Wet publieke gezondheid, aangescherpt om krachtiger te kunnen optreden bij crises. Ook is de samenwerking en afstemming met het bedrijfsleven versterkt. Het Handvest gezonder voedingsaanbod op scholen is in december 2011 getekend. Om het drankgebruik van in het bijzonder jongeren terug te dringen, alcoholgerelateerde verstoring van de openbare orde te voorkomen en de administratieve lasten te verlichten, is gewerkt aan het wijzigingsvoorstel van de Drank- en Horecawet. Jongeren onder de 16 jaar worden door de wetswijziging strafbaar wanneer zij in het bezit van alcohol zijn op voor het publiek toegankelijke plaatsen. Het voorstel ligt bij de Eerste Kamer. In mei 2011 verscheen in samenwerking met ministerie van Veiligheid & Justitie ook de brief over het Drugsbeleid (24 077, nr. 259) met daarin aandacht voor preventie en vroegsignalering van problematisch middelengebruik. Vanaf 30 augustus 2011 wordt de overtreding van het rookverbod in de horeca zwaarder bestraft en zijn boetes verdubbeld.

Sport

Sporten en bewegen is de basis van een gezonde en actieve leefstijl. Iedere Nederlander moet kunnen sporten en bewegen in de buurt. Het kabinet heeft in zijn beleidsbrief Sport (TK 30 234, nr. 37) drie prioriteiten benoemd: sport en bewegen in de buurt, werken aan een veiliger sportklimaat en uitblinken in sport. Het programma Sport en bewegen in de buurt is in 2011 verder uitgewerkt (TK 30 234, nr. 54). Vooruitlopend daarop zijn afgelopen jaar pilotprojecten gefinancierd voor vraaggericht sport- en beweegaanbod en het stimuleren van particuliere initiatieven in de buurt. Tevens is extra ingezet op de sportparticipatie in het speciaal onderwijs en is een begin gemaakt met sportloketten bij revalidatiecentra, waarbij ook aandacht is voor het herkennen van talenten. Met de 70 miljoen euro die is vrijgemaakt om meer mensen aan het sporten te krijgen, kan ook het aantal buurtsportcoaches worden verdrievoudigd; van 1 000 naar 2 900 vanaf 2012.

NOC*NSF is, in samenwerking met de sportbonden, in 2011 begonnen met de uitvoering van het actieplan Naar een veiliger sportklimaat. Daarmee is invulling gegeven aan het kabinetsbeleid op dit terrein (TK 30 234, nr. 36 en nr. 55). Bij Uitblinken in sport zijn extra middelen ingezet voor de Centra voor Topsport en Onderwijs (CTO’s) gericht op het verbeteren van de aansluiting met het onderwijs en op het verbeteren van de sportmedische begeleiding. Tevens is per 1 juli 2011 het leeftijdsgedifferentieerd stipendium voor topsporters ingevoerd.

Indicator

	2003	2007	Streefwaarde 2011
1. Percentage van de Nederlandse bevolking dat minimaal twaalf keer per jaar aan sport doet	60%	65%	65%

Indicator

	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	Streefwaarde 2012
1. Percentage van de Nederlandse bevolking (vanaf 18 jaar) dat voldoet aan de beweegnorm.	60%	63%	68%	64%	68%	68%	66%	70%
2. Percentage jeugdigen (4 t/m 17 jaar) dat voldoet aan de beweegnorm.	–	–	–	45%	47%	46%	50%	50%
3. Percentage van de Nederlandse bevolking (vanaf 18 jaar) dat inactief is.	8,2%	5,8%	5,3%	5,2%	6,1%	5,5%	5,0%	5,0%

Decentralisatie van AWBZ naar Wmo

Dit kabinet zet in op de decentralisatie van verschillende zorgvormen. Hierdoor kunnen gemeenten meer samenhang in de ondersteuning aanbrengen. Daarbij wordt enerzijds gestreefd naar samenhang tussen de verschillende gemeentelijke domeinen (wonen, werken, sporten, welzijn, thuiszorg en ondersteuning) en anderzijds naar samenhang tussen zorg en ondersteuning en inzet van vrijwilligers voor de inwoners die dat nodig hebben. Het kabinet heeft er voor gekozen extramurale begeleiding, die nu nog onderdeel uit maakt van de AWBZ, voor nieuwe cliënten per 1 januari 2013 en vanaf 2014 voor iedereen over te hevelen naar gemeenten en onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) te brengen. Ook de functie kortdurend verblijf en de inloopfunctie worden uit de AWBZ gedecentraliseerd. Om dit goed te regelen moet de Wmo worden aangepast; onder andere door uitbreiding van de compensatieplicht die gemeenten verplicht ondersteuning te bieden aan burgers die beperking ondervinden bij deelname aan de samenleving. Het wetsvoorstel tot wijziging van de Wmo is in december 2011 aangeboden aan de Tweede Kamer. In 2011 zijn bestuurlijke afspraken gemaakt met gemeenten over de randvoorwaarden waaronder begeleiding en kortdurend verblijf kan worden overgeheveld. In 2011 is een TransitieBureau (met medewerkers van de VNG en het ministerie van VWS) opgericht om gemeenten en aanbieders te ondersteunen bij de verandering en betrokken cliënten tijdig en goed te informeren over de aanpassingen. In 2011 zijn in verband met deze overgang 32 bijeenkomsten gehouden waarbij gemeenten en zorgaanbieders kennis konden maken en met elkaar de mogelijkheden konden verkennen voor het bieden van ondersteuning (TK 30 597, nr. 206).

Kengetal

	2008	2009	2010
1. Percentage Wmo-cliënten dat aangeeft dat de Wmo ondersteuning bijdraagt aan het zelfstandig wonen en meedoen in de samenleving	91%	–	–
2. Percentage Wmo-cliënten dat aangeeft dat de Wmo ondersteuning bijdraagt aan het langer zelfstandig blijven	–	81%	73%
3. Percentage Wmo-cliënten dat aangeeft dat de Wmo ondersteuning bijdraagt aan meedoen in de samenleving	–	74%	66%

Decentralisatie Jeugdzorg

3. Betere en betaalbare zorg

We moeten investeren in betere kwaliteit en slimmer werken om goede zorg te kunnen garanderen voor mensen nu en in de toekomst. De vraag naar zorg neemt de komende jaren alleen maar toe en de zorguitgaven beslaan een steeds groter deel van de collectieve uitgaven. Het afgelopen jaar heeft dit kabinet gewerkt aan een agenda gericht op kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg. De komende jaren wordt dit verder uitgewerkt.

Indicator

	2007	2008	2009	2010	2011	Raming 2012
1. Beheerste ontwikkeling gemiddelde nominale premie Zvw in €	1 103	1 053	1 064	1 110	1 224	1 253
2. Beheerste ontwikkeling bruto schadelast Zvw (bedragen x € 1 miljard)	26,2	31,5	33,8	35,6	36,6	36,0
3. Beheerste ontwikkeling AWBZ-uitgaven langdurige zorg (x € 1 miljard)	22,4	21,5	22,9	24,0	24,9	26,0

Dit kabinet wil dat het gebruik van e-health toepassingen toeneemt, mede ter substitutie van reguliere zorg. Hiervoor is in juni 2011 het programma Zorg voor Innoveren van start gegaan. In dit programma gaan CVZ, NZa, ZonMw en VWS aan de slag met het inrichten en beheer van één centraal informatiepunt zorginnovatie, en meer specifiek e-health. Ook wordt in dit programma gewerkt aan het realiseren van eenduidige procedures voor de toelating tot reguliere zorg. Tevens komt er een subsidieregeling voor anonieme e-mental health-initiatieven.

In de programmabrief «Langdurige Zorg» is het voornemen uit het regeer- en gedoogakkoord opgenomen om vanaf 2012 structureel 852 miljoen euro extra beschikbaar te stellen voor het leveren van goede zorg. Met dit bedrag krijgen instellingen meer financiële armslag en kunnen er 12 000 extra fte worden aangenomen en opgeleid (TK 30 597, nr. 186). Dit heeft ertoe geleid dat op 5 september 2011 de overheid het convenant «Kwaliteitsimpuls langdurige zorg» heeft gesloten met betrokken organisaties (koepelorganisatie van zorgverzekeraars, zorgondernemers, zorg voor mensen met een beperking, geestelijke gezondheidszorg, thuiszorg, opvang en verpleegkundigen en verzorgenden). In het convenant staan afspraken over onder andere de aanwending van de extra gelden, de rollen van de betrokken partijen en het terugdringen van de administratieve lasten. Verpleegkundig specialisten en physician assistants hebben het afgelopen jaar meer bevoegdheden gekregen om bepaalde taken zelfstandig uit te voeren. Het kabinet wil hiermee bereiken dat de zorg doelmatiger wordt en dat tegelijkertijd wordt bijgedragen aan de oplossing van het personeelstekort.

Kengetal

	Gemiddeld 2003–2007	2008	2009	2010	2011
1. Werkgelegenheidsontwikkeling zorg en welzijn	2,70%	2,00%	3,80%	3,50%	1,40%
2. Vacaturegraad in zorg en welzijn	16	23	16	14	13
3. Aantal leerlingen in zorg en welzijn opleidingen (mbo en hbo)	240 000	251 000	260 000	268 000	271 000
4. Netto verloop verpleegkundig, verzorgend en agogisch personeel	4,30%	4,00%	4,10%	–	–
5. Ziekteverzuim (1e ziektejaar)	5,50%	5,00%	4,90%	4,80%	4,80%

Positie van de cliënt versterken

In 2011 zijn stappen gezet om de transparantie van kwaliteit van zorg te verbeteren. De kwaliteitsinformatie van ziekenhuizen per aandoening op KiesBeter.nl is uitgebreid naar 17 aandoeningen. Het aantal klantervaringen (CQ indices) op basis waarvan behandelingen onderling kunnen worden vergeleken, is aanzienlijk uitgebreid. Ook zijn dit jaar voor het eerst klantervaringen en zorginhoudelijke indicatoren gepubliceerd voor de zorg voor mensen met een beperking. Onderzocht wordt of de taken van KiesBeter op termijn kunnen worden ondergebracht in het Kwaliteitsinstituut.

Indicator (output)

	2009	2010	2011
Voor 80 aandoeningen kunnen burgers op www.kiesBeter.nl zien welke kwaliteit ziekenhuizen bieden.	6	15	17

De Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG) is zodanig aangepast dat berispingen, boetes en schorsingen in het openbare BIG-register worden opgenomen. Hiermee krijgt de patiënt inzage in het functioneren van beroepsbeoefenaren, is hij beter in staat keuzes te maken en krijgt hij inzicht in het functioneren van instanties die waken over de kwaliteit van de gezondheidszorg (TK 32 261, nr. 23). Tevens is in 2011 een begin gemaakt met een project dat de toegankelijkheid verbetert van de website van het BIG-register. Onderdeel van dit project is de promotie van het gebruik van het BIG-nummer door zorgverleners.

Zorg die veiliger is

De sector heeft afgesproken dat vermijdbare schade in ziekenhuizen in 2012 moet zijn gehalveerd ten opzichte van 2004. Bij de start van het veiligheidsprogramma Voorkom schade, werk veilig in 2007 hebben de ziekenhuizen afgesproken dat ze de vermijdbare schade en sterfte in de ziekenhuizen met de helft willen terugdringen. Alle ziekenhuizen moeten eind 2012 beschikken over een veiligheidsmanagementsysteem (VMS). De meeste ziekenhuizen dienen hun systeem in 2012 op accrediteerbaar niveau te hebben. De IGZ heeft bij een voortgangsonderzoek in oktober 2011 geconcludeerd dat er al heel wat gebeurt, maar dat het nog allemaal niet snel genoeg gaat. Zonder extra inzet – met name op het gebied van risicomanagement – lijkt voor een groot aantal ziekenhuizen een volwaardig VMS in 2012 niet haalbaar.

Om professionals in de eerstelijnszorg beter te leren omgaan met incidenten, is in november 2011 voor de tweede keer de Nationale meldweek patiëntveiligheid gehouden.

Indicator (output)

	2004	2006	2008	2009	2010	2011
1. Aantal vermijdbare incidenten in ziekenhuizen	30 000	–	–	–	–	30 000 (+ 2004)
2. Vermijdbare sterfte in ziekenhuizen (meting bij huidige stand technologie)	1 735	–	–	–	–	1 735*
3. Percentage ziekenhuizen dat de speerpunten 2009 op het gebied van het Veiligheidsmanagementsysteem (VMS) heeft geïmplementeerd	–	–	–	–	in ontwikkeling	in ontwikkeling
4. Het aantal ziekenhuizen dat op de thema’s van het programma «voorkom schade, werk veilig» participeert of aantoonbaar vergelijkbare initiatieven ontplooit	–	–	82	93	–	–
5. Het aantal ziekenhuizen dat deelneemt aan de HSMR (Hospital Standardised Mortality Rate)	–	69	–	–	68	–
6. Aantal gevallen van vermijdbare ziekenhuisopname ten gevolge van medicijngebruik	–	19 000	–	–	–	13 300*

Om de in het voorjaar geconstateerde forse overschrijdingen in de uitgaven voor curatieve geestelijke gezondheidszorg terug te halen, is in de zomer van 2011 besloten tot ingrijpende maatregelen in deze sector. Mede daarom is in het najaar overleg gestart met verschillende veldpartijen (GGZ Nederland, Meer-GGZ, NVvP, ZN en LPGGZ) over de toekomst van de geestelijke gezondheidszorg. Dit overleg is gebaseerd op een gezamenlijke toekomstvisie op goede samenhangende zorg die past binnen het beschikbare budgettaire kader, waarin mensen met een psychische aandoening snel en effectief worden geholpen. Daarbij wordt gestreefd naar afspraken omtrent versterking van de eerstelijnszorg, meer inzet van e-mental health en preventie, hulp aan huis, de invoering van prestatiebekostiging binnen het budgettair kader, vergroting van de risicodragendheid door verzekeraars conform het Regeerakkoord, inkoop verzekeraars, informatieaanlevering,en het transparanter maken van de kwaliteit van zorg. Naar verwachting kan in de loop van 2012 een bestuurlijk akkoord geestelijke gezondheidszorg worden bereikt.

In 2011 heeft het kabinet flinke stappen gezet om te komen tot vrije tarieven en nieuwe prestatiebeschrijvingen voor apothekers en apotheekhoudende huisartsen. De tarieven worden per 1 januari 2012 niet meer landelijk vastgesteld door de overheid. Apothekers en zorgverzekeraars maken afspraken over tarieven voor farmaceutische zorg. Het betreft afspraken over de prijs van een geneesmiddel en de (kwaliteit van) dienstverlening. De overheveling van (dure) medisch specialistisch geneesmiddelen naar de ziekenhuisbekostiging is in 2011 voorbereid. Met ingang van 2012 zijn de TNF-alfaremmers als eerste overgeheveld. Met de invoering van prestatiebekostiging in de ziekenhuiszorg is ook invulling gegeven aan nieuwe bekostiging (add on) van dure geneesmiddelen.

In verband met het experiment vrije prijsvorming in de mondzorg heeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) op 8 september 2011 een prestatiebeschrijvingbeschikking vastgesteld. Daarin zijn de prestaties beschreven die met ingang van 1 januari 2012 in rekening mogen worden gebracht door tandartsen, orthodontisten, mondhygiënisten en tandprothetici. Het experiment betreft het vrijgeven van de prijzen voor mondzorg voor een periode van 3 jaar. Hiermee wordt een advies opgevolgd van de Nza uit 2008. Het experiment beoogt betere kwaliteit en meer transparantie. Gedurende het experiment zullen de ontwikkelingen op de markt gemonitord worden.

De wet Opsporing onverzekerden (Zvw) die op 15 maart 2011 in werking is getreden, werpt inmiddels zijn vruchten af. Na de inwerkingtreding van de wet zijn bijna 160 000 onverzekerden aangeschreven. Op 1 december 2011 was het aantal onverzekerden al met circa 100 000 personen afgenomen. In reactie op de aanschrijving door het CVZ hebben circa 63 000 onverzekerde burgers een ziektekostenverzekering afgesloten, daarnaast bleken ruim 37 000 niet (meer) verzekeringsplichtig. Op dit moment is sprake van een restant van 57 965 onverzekerden, die zich in diverse fasen van het traject van opsporing en aanschrijving bevinden.

Indicator (outcome)

	2007	2008	2009	2010	2011	Streefwaarde 2012
1. Aantal onverzekerden op 1 mei van een jaar	231 000	153 000	152 000	136 000	–	< 136 000
2. Aantal wanbetalers aan het einde van een jaar bij zorgverzekeraars	240 000	257 000	318 000	0	0	0
3. Aantal wanbetalers aan het einde van het jaar bij het CVZ	–	–	29 000	282 000	318 000	< 282 000

Sinds de invoering van de Zorgverzekeringswet (Zvw) hebben elders in Europa wonende Nederlanders bezwaar gemaakt tegen het verplichte karakter van de ziektenkostendekking uit hoofde van het EU-verdragsrecht. Hierover zijn de afgelopen jaren verschillende rechtszaken gevoerd. In december 2011 heeft de Centrale Raad van Beroep geoordeeld dat de ziektekostendekking verplicht is en dat Nederland hiervoor een bijdrage mag heffen. Tevens concludeerde de Raad dat bij de invoering van de Zvw de overheid de in het buitenland wonende Nederlanders niet heeft benadeeld ten opzichte van andere Nederlanders. Daarmee is een einde gekomen aan een juridische strijd die zes jaar heeft geduurd. Dit betekent een aanzienlijke vermindering van de uitvoeringslast door het CVZ.

Het kabinet treft deze kabinetsperiode tal van maatregelen om de kwaliteit van de langdurige zorg te verbeteren, de zorg beter te laten aansluiten bij de wensen van de cliënt en de medewerkers meer zeggenschap en ruimte te geven. Ook worden de uitgaven beheerst zodat de AWBZ behouden blijft voor hen die deze zorg het meest nodig hebben.

In 2009 zijn de Zorgzwaartepakketten (ZZP’s) ingevoerd om de beschikbare middelen voor de kwetsbare AWBZ-cliënten beter te verdelen. Uitgangspunt is dat iedere cliënt de zorg ontvangt die hij of zij nodig heeft. Onderzoek uit 2010 naar de ZZP’s heeft ertoe geleid dat vanaf 1 maart 2011 een ondersteuningsprogramma voor aanbieders is ingesteld. In dit programma, «Werken met ZZP’s», worden aanbieders geholpen met de invoering van zorgzwaartebekostiging door middel van regiobijeenkomsten, workshops, een website met praktijkvoorbeelden en hulp op locatie (TK 30 597, nr. 242). Het ZZP-onderhoud is in 2011 overgedragen aan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Om de langdurige zorg meer cliëntgericht te maken, is de koppeling van financiering van zorg aan het resultaat voor de cliënt van groot belang: resultaatsfinanciering. Dit model wordt begin 2012 verder uitgewerkt.

Het streven is om de AWBZ per 1 januari 2013 te laten uitvoeren door zorgverzekeraars voor eigen verzekerden. Hiermee wordt een aantal belangrijke voordelen verwacht, zoals vergroting van de keuzevrijheid voor verzekerden en cliënten, een grotere klantgerichtheid, verbetering van kwaliteit en meer kostenefficiency. Het conceptwetsvoorstel waarmee de beoogde uitvoering van de AWBZ voor eigen verzekerden wordt ingevoerd, is in september 2011 aan de Raad van State ter advisering aangeboden. De verwachting is dat het wetsvoorstel na ontvangst van het advies begin 2012 aan de Kamer ter behandeling kan worden aangeboden.

Een toekomstbestendige jeugdzorg

In de beleidsbrief «Geen kind buiten spel» van 8 november 2011 zijn de hoofdlijnen van het nieuwe jeugdstelsel geschetst (TK 31 839, nr. 142). De ambitie van het kabinet is dat alle kinderen gezond en veilig opgroeien, hun talenten ontwikkelen en meedoen. De hoofddoelen van de stelselwijziging zijn eerdere ondersteuning aansluitend op de eigen kracht van jeugd en gezin, problemen minder snel medicaliseren, betere samenwerking rond gezinnen, zorg op maat en meer ruimte voor professionals. Hiermee wordt invulling gegeven aan de afspraak in het Regeerakkoord om alle ondersteuning en zorg voor de jeugd over te hevelen naar gemeenten, zowel bestuurlijk als financieel. Gemeenten zijn op deze wijze in staat om samenhangend beleid te ontwikkelen en maatwerk te bieden, afgestemd op de lokale situatie en de behoeften van de individuele kinderen, jongeren en hun ouders. De kabinetsvoorstellen zijn in het Wetgevingsoverleg Jeugd van 19 december 2011 besproken met de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel wordt voorjaar 2012 voor consultatie aan het veld voorgelegd en eind 2012 ingediend bij het parlement. Invoering van het nieuwe stelsel is voorzien per 1 januari 2015. Over het transitietraject zijn bestuurlijke afspraken gemaakt met VNG en IPO.

De vraagstukken, waar het kabinet bij de uitwerking van het nieuwe jeugdstelsel voor staat, zien we terug in de hervorming van jeugdzorg, de decentralisatie van de begeleiding, het passend onderwijs, en werk en inkomen (Wet werken naar vermogen). In de verschillende sectoren is de vraag aan de orde hoe de participatie naar vermogen voorop komt te staan, de eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid van mensen opnieuw wordt ingevuld en hoe professionals meer ruimte krijgen. Deze beleidsterreinen staan niet los van elkaar. Het betreft immers deels dezelfde mensen. Een goede intersectorale afstemming is nodig. Het kabinet beziet daarom de uitwerking van de verschillende decentralisaties naar gemeenten in samenhang. Hierdoor wordt het voor instellingen en professionals die werkzaam zijn in zorg, onderwijs en participatie, beter mogelijk hun inspanningen op elkaar af te stemmen. De minister van SZW heeft daartoe in 2011 de coördinatie gekregen.

Zorg voor oorlogsgetroffenen en herinnering

Kern van het kabinetsbeleid op het terrein van oorlogsgetroffenen is het garanderen van de kwaliteit en continuïteit van de uitvoering van ondersteuning aan oorlogsgetroffenen, ondanks de gestaag kleiner wordende doelgroep. Dit doel is in 2011 een stuk dichterbij gebracht. Met ingang van 1 januari 2011 is het cliëntbeheer van de Pensioen- en Uitkeringsraad (PUR) naar de Sociale Verzekeringsbank overgebracht. Dankzij een zorgvuldige voorbereiding hebben de cliënten geen hinder ondervonden van de overgang. Tevens is per 1 januari 2011 een aantal taken op het terrein van educatie en voorlichting overgedragen aan het Nationaal Comité 4 en 5 mei.

Indicatoren (output)

	2008	2009	2010	2011	Streefwaarde ≥ 2012
1. Percentage apparaatskosten PUR (SVB) in verhouding tot de uitgaven voor pensioenen en uitkeringen	4,8%	4,6%	4,6%	5,9%	4,5%
2. Percentage eerste aanvragen die door de PUR binnen de (verlengde) wettelijke termijn zijn afgehandeld	85%	84%	82%	90%	84%
3. Percentage vervolgaanvragen die door de PUR binnen de (verlengde) wettelijke termijn zijn afgehandeld	86%	83%	78%	94%	84%

Kengetal

	2008	2009	2010	2011
Wuv
Gemiddeld aantal betaalbare uitkeringen (inclusief uitkeringen art. 21b)	16 624	15 881	14 682	14 266
Uitgaven Wuv totaal (bedragen x € 1 miljoen)	182,0	179,0	177,2	172,0
Wubo
Gemiddeld aantal betaalbare uitkeringen (inclusief toeslag art. 19)	13 338	13 407	13 214	12 936
Uitgaven Wubo totaal (bedragen x € 1 miljoen)	69,2	70,9	72,3	70,1
Wbp
Gemiddeld aantal betaalbare pensioenen	4 044	3 744	3 415	3 241
Uitgaven Wbp totaal (bedragen x € 1 miljoen)	85,5	78,5	72,1	64,3
AOR
Gemiddeld aantal uitkeringen	1 831	2 025	2 187	2 333
Uitgaven AOR totaal (bedragen x € 1 miljoen)	6,4	6,6	6,9	7,9

4. Ruimte voor mensen in de zorg

Zorgverleners, zorgbestuurders en goede particuliere initiatieven hebben meer ruimte nodig. Zij ervaren belemmeringen om te innoveren en te investeren in betere zorg. De hoge administratieve lasten zijn een van de belemmeringen die zij ervaren. Ook ontbreekt het aan voldoende dynamiek in de zorg. Door meer mogelijkheden te bieden voor het aantrekken van privaat kapitaal bij investeringen, kunnen we de zorg vitaler maken. Het afgelopen jaar is deze agenda, die mensen in de zorg meer ruimte moet bieden, langs verschillende wegen uitgewerkt.

A. Meer vrijheid en verantwoordelijkheid voor zorgaanbieders

Winstuitkering in de zorg

Het is belangrijk dat zorgaanbieders meer ruimte en meer verantwoordelijkheid krijgen. Hiervoor is het noodzakelijk dat zij meer mogelijkheden krijgen om kapitaal aan te trekken. De mogelijkheid om winst uit te keren draagt hieraan bij. Om die reden is in januari 2011 aangekondigd dat aanbieders van medisch specialistische zorg onder voorwaarden winst mogen uitkeren (TK 32 620, nr. 1). In de zomer van 2011 is aan de Raad van State advies aangevraagd over het wetsvoorstel dat gereguleerde winstuitkering in de zorg mogelijk maakt. De Raad van State heeft in oktober advies uitgebracht, waarna het wetsvoorstel met inachtneming van dat advies op 8 februari 2012 naar de Tweede Kamer is verstuurd (TK 33 168, nr. 1).

Zorgspecifieke fusietoets

Niet alle fusies in de zorg zijn in het belang van de patiënt. Om ongewenste fusies te voorkomen heeft het kabinet aangekondigd een zorgspecifieke fusietoets in het leven te roepen. Deze toets beoogt risico’s voor de kwaliteit en de bereikbaarheid van de zorg tijdig te signaleren en maakt het mogelijk zo nodig op grond van kwaliteit of bereikbaarheid van zorg fusies tegen te houden dan wel aan voorwaarden te verbinden. De fusietoets, die de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) – in overleg met de IGZ – zal uitvoeren, vindt plaats voorafgaand aan een eventuele fusietoets door de NMa uit hoofde van de Mededingingswet (TK 32 620, nr. 15). Het wetsvoorstel over de zorgspecifieke fusietoets is eind 2011 voor advies voorgelegd aan de Raad van State. De bevoegdheid om zorginstellingen te splitsen wordt een aanvulling op het bestaande regels in het kwaliteitstoezicht in de zorg. Het opleggen van een dergelijke maatregel is een zeer zware interventie die uitdrukkelijk bedoeld is als uiterste middel.

Verbod op verticale integratie van zorgverzekeraars en zorgaanbieders

In het Regeerakkoord staat dat een fusieverbod tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders geregeld zal worden. Over de Europeesrechtelijke houdbaarheid van een dergelijk «verbod van verticale integratie» is in 2011 de Europese Commissie geraadpleegd. Deze stelde eind november 2011 dat het verbod een belemmering van de Europese vrijverkeersregels zal inhouden, maar dat deze belemmering in het licht van recente jurisprudentie van het Europees Hof van Justitie en de grote vrijheid die lidstaten op het terrein van de volksgezondheid hebben om hun zorgstelsel in te richten, zou kunnen vallen onder de situaties waarin zo'n belemmering gerechtvaardigd kan zijn. Aangezien het kabinet van mening is dat van een dergelijke rechtvaardigingsgrond inderdaad sprake is, wordt sinds december 2011 gewerkt aan een wetsvoorstel waarin verticale integratie van zorgverzekeraars en zorgaanbieders wordt verboden. Verwacht wordt dat het wetvoorstel in het tweede kwartaal van 2012 aan de Tweede Kamer zal kunnen worden aangeboden. Toezicht op het verbod van verticale integratie zal gehouden worden door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). De NZa krijgt twee mogelijkheden om zorgverzekeraars desgevraagd tijdelijk van dit verbod te ontheffen: indien de zorgverzekeraar anders niet aan zijn zorgplicht kan voldoen en indien dit wenselijk is met het oog op innovatie van de geleverde zorg.

B. Vereenvoudigen en verminderen verantwoordingslasten

Regelarme instellingen

Het kabinet streeft ernaar de verantwoordingslasten voor zorginstellingen te verminderen. In het Regeerakkoord is aangekondigd dat de mensen die werken in verpleging en verzorging hun vak terug moeten krijgen zonder overbodige administratieve belasting. In juli 2011 is de Tweede Kamer geïnformeerd over het stappenplan om overbodige administratieve lasten weg te nemen (TK 31 765, nr. 50). Zorgaanbieders in de langdurige zorg is gevraagd te melden welke regels het meest hinderen. Het ministerie van VWS en Zorg ZBO’s gaan hier op basis van een werkprogramma mee aan de slag. Verder is zorginstellingen gevraagd voorstellen in te dienen voor het experiment regelarme instellingen. In 2012 wordt begonnen met 28 experimenten voor regelarme instellingen.

Indicatiestelling AWBZ

Het beleid met betrekking tot indicatiestelling in de AWBZ is gebaseerd op vertrouwen in de zorgaanbieder. Het proces van het afgeven van indicaties door het CIZ is vergemakkelijkt. Het aantal standaardindicaties is uitgebreid en herindicaties worden afgegeven via «taakmandaat». Hierdoor kunnen zorgaanbieders voor bepaalde cliëntgroepen en onder bepaalde voorwaarden zelf herindiceren. Met ingang van 1 januari 2011 is de regelgeving zo aangepast dat een cliënt met een langdurige en stabiele zorgvraag een indicatiebesluit kan krijgen met een maximale geldigheidstermijn van vijftien jaar. Een verdere vermindering van administratieve handelingen wordt bereikt door de introductie per 1 oktober 2011 van de indicatiemelding door zorgaanbieders voor tachtigplussers die in aanmerking komen voor langdurig verblijf (zorg in natura). Op basis van deze indicatiemeldingen neemt het CIZ de indicatiebesluiten en registreert die.

5. Eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht

De overheid moet problemen van burgers niet overnemen, maar hen zo veel mogelijk in staat stellen hun problemen aan te pakken. De samenleving wordt gemaakt door al haar leden samen. Het zelforganiserend vermogen uit de samenleving kan beter worden benut. Dit vereist een omslag in werken en denken en een andere houding en oplettendheid van zowel overheid, maatschappelijk middenveld en individuele burgers. In het afgelopen jaar zijn stappen gezet om burgers beter in positie te brengen waar het de eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van gezondheid en zorg betreft. De rol van de overheid is vooral stimuleren en de juiste randvoorwaarden creëren. Tegelijkertijd heeft de overheid wel een nadrukkelijke taak bij het aanpakken van misstanden.

Zelf beslissen over leefstijl

Indicator (outcome)

	2001	2007	2008	2009	2010	2011	Streefwaarde 2012
1. Het percentage niet-rokers ≥ 15 jaar		72%	73%	72%	73%	75%	≥ 73%
2. Overgewicht bij volwassenen		45,5%	46,9%	47,2%	47%	–	≤ 47%
3. Overgewicht bij kinderen leeftijd 2–8 jaar		–	–	–	14,5%	–	≤ 14,5%
4. Overgewicht bij kinderen leeftijd 9–17 jaar		–	–	–	10,3%	–	≤ 10,3%
5. Obesitas bij volwassenen		11,2%	11,1%	11,8%	11,0%	–	≤ 11%
6. Obesitas bij kinderen leeftijd 2–8 jaar		–	–	–	3,9%	–	≤ 3,9%
7. Obesitas bij kinderen leeftijd 9–17 jaar		–	–	–	2,4%	–	≤ 2,4%
8. Het percentage mensen in algemene bevolking (12 jaar en ouder) dat niet zwaar drinkt		89,3%	90,0%	89,6%	90,4%	–	≥ 91,1%
9. Het percentage 12–15 jarigen dat nog nooit alcoholhoudende drank heeft gedronken		25,6%	–	–	35%	–	≥ 38%
10. Aantal problematische drugsverslaafden per 1 000 inwoners	3,1	–	1,6	–	–	–	≤ 1,6
11. Aantal spoedeisende hulpbehandelingen in ziekenhuizen door privéongevallen en sportblessures	700 000	650 000	650 000	640 000	–	–	630 000

Indicator (output)

	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	Streefwaarde 2012
Aantal opgespoorde seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s)
a. Gonorroe	1 623	1 757	1 827	1 964	2 422	2 815	–	≥ 2 815
b. Chlamydia	5 988	7 085	7 801	9 403	9 771	11 526	–	≥ 11 526

Eigen kracht benutten

Een samenleving waarin mensen oog hebben voor elkaar en zich om elkaar bekommeren maakt het mogelijk dat mensen (ook met hun beperkingen) zo lang mogelijk in hun eigen omgeving kunnen blijven wonen. Ook mensen met beperkingen die daartoe in staat zijn, willen regie kunnen voeren over hun eigen situatie en verantwoordelijkheid nemen voor het organiseren van de daarvoor benodigde ondersteuning. Deze (informele-) ondersteuning wordt voor een groot deel gegeven door mantelzorgers en vrijwilligers. 2011 was het Europees Jaar van het vrijwilligerswerk. Doel van het jaar was om onder meer de vele vrijwilligers die Nederland rijk is, in de schijnwerpers te zetten. Dit is onder meer gebeurd door een digitale complimentencampagne, het uitreiken van awards, de week van het applaus en een Europese week met allerlei inhoudelijke bijeenkomsten voor vrijwilligersorganisaties en gemeenten. In het afgelopen jaar zijn verder activiteiten ondernomen om de ondersteuning van de mantelzorgers te versterken: het opstellen en verspreiden van een handreiking mantelzorg voor huisartsen; het project Goed voor elkaar van Movisie; het project Werk en mantelzorg bij het Rijk; en het project Kwaliteit door Mezzo.

Indicatoren (outcome)

	2002	2008	2010	2011	Streefwaarde ≥ 2012
1. Aantal mantelzorgers (x 1 miljoen)	–	2,6	–	–	≥ 2,6
2. Percentage vrijwillige inzet van het aantal mensen van 18 jaar en ouder.	42%	42%	44,7%	≥42%	≥42%

Om de situatie van zwerfjongeren te verbeteren is in het Plan van aanpak maatschappelijke opvang tweede fase – dat in april 2011 tussen Rijk en vier grote steden (G4) is afgesloten – expliciet aandacht besteed aan het voorkomen of het op eigen benen laten staan van zwerfjongeren. Vanaf eind 2011 organiseert het ministerie van VWS een «Tour Zwerfjongeren». In de «Tour Zwerfjongeren» worden de 43 centrumgemeenten stuk voor stuk benaderd en ondersteund om te kijken hoe zij hulp aan en begeleiding van zwerfjongeren kunnen verbeteren.

Patiënten en gehandicaptenorganisaties

Geweld en mishandeling worden niet geaccepteerd

Geweld is erg, maar geweld jegens iemand die jong, oud, onmachtig of kwetsbaar is en daardoor afhankelijk, is nog erger. Het kabinet zet zich in voor een duurzaam stelsel van hulp aan en opvang van slachtoffers en plegers van geweld in afhankelijkheidsrelaties. Onder geweld in afhankelijkheidsrelaties verstaan we alle geweld dat voorkomt in huiselijke kring, in professionele setting en in de vrijwilligerssector (TK 31 015, nr. 69). Het kabinet heeft in een brief aan de Tweede Kamer het beleid ten aanzien van de aanpak van geweld in afhankelijkheidsrelaties verder uiteengezet (TK 28 345, nr. 117). In de aanpak zijn drie pijlers maatgevend voor de maatregelen die we nemen: het versterken van de positie van (potentiële) slachtoffers (voorkomen, signaleren, stoppen en opvang, schade beperken); het gericht opsporen en aanpakken van de daders; en het doorbreken van de overdracht van geweld tussen generaties.

Het kabinet heeft daarnaast aangekondigd maatregelen te nemen tegen ouderenmishandeling. In het Actieplan «Ouderen in veilige handen» zijn tien concrete acties uitgewerkt om ouderenmishandeling te bestrijden (TK 29 389, nr. 30). Het actieplan voorziet onder meer in de komst van mentoren die ouderen kunnen ondersteunen in geval van mishandeling. Ook komt er een campagne die ouderen over de drempel moet helpen om misstanden te melden En er komt een meldplicht voor mishandeling gepleegd door professionals.

In 2011 is tevens het Actieplan aanpak kindermishandeling «Kinderen veilig 2012–2016» naar de Tweede Kamer gestuurd (TK 31 015, nr. 69). Het actieplan is gericht op het voorkomen, signaleren, stoppen en beperken van de schadelijke gevolgen van kindermishandeling. In het verlengde hiervan is het concept wetsvoorstel Verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling bij de Tweede Kamer ingediend (TK 33 062, nrs. 1–4). Met behulp van de meldcode weten professionals beter hoe te handelen bij signalen van dit geweld.

Financieel beeld op hoofdlijnen

In 2011 bedroeg de totale overschrijding van het Budgettair Kader Zorg (BKZ) ten opzichte van de ontwerpbegroting bijna € 2 miljard. Het grootste deel van deze overschrijding van € 1,6 miljard vloeit voort uit de actualisering van de zorguitgaven. Tegenvallers deden zich voor onder meer bij de huisartsen (€ 122 miljoen), paramedische zorg (€ 74 miljoen), ziekenhuizen (€ 294 miljoen), medisch specialisten (€ 143 miljoen), ZBC’s (€ 238 miljoen), geneeskundige ggz (€ 369 miljoen), zorg in natura door AWBZ-instellingen (€ 644 miljoen). Anderzijds waren er lagere uitgaven bij de genees- en hulpmiddelen (€ 352 miljoen).

De zorguitgaven mogen deze kabinetsperiode stijgen met vijftien miljard euro1. Het kabinet treft maatregelen om ervoor te zorgen dat aan het einde van deze kabinetsperiode niet méér dan dit bedrag wordt uitgegeven. In 2011 zijn daarom flinke stappen gezet om de zorguitgaven te beheersen. Er is een Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord gesloten met de ziekenhuissector waarmee de overheid, zorgaanbieders en verzekeraars gezamenlijke verantwoordelijkheid hebben genomen ten aanzien van een beheerste kostenontwikkeling van de ziekenhuiszorg. Partijen hebben ook de gezamenlijke intentie om de uitgavengroei structureel te beheersen door het uitwerken van een inhoudelijke agenda die uitgaat van selectieve inkoop van zorg op basis van prijs, kwaliteit, gepast gebruik en terugdringen van ongewenste praktijkvariatie. Daarnaast wordt ingezet op spreiding en concentratie van ziekenhuisfuncties waar dit wenselijk is en ontwikkeling van veiligheidsmanagementsystemen.

Ook in de langdurige zorg is gewerkt aan een majeure veranderagenda met een afgewogen pakket aan maatregelen. Voorbereidingen zijn getroffen om te komen tot de implementatie van pgb-maatregelen, het scheiden van wonen en zorg in de AWBZ en de overheveling van taken in het kader van begeleiding en jeugdzorg naar de gemeenten omdat ze daar beter en goedkoper kunnen worden uitgevoerd.

Het kabinet heeft in 2011 ook maatregelen getroffen om eerdere structurele tegenvallers op te vangen. Uitgangspunt daarbij is dat overschrijdingen zoveel mogelijk worden teruggehaald in de sectoren waar zij zich voordoen. In 2011 zijn de medisch specialisten en ziekenhuizen gekort. Bij de farmaceutische hulp zijn ook maatregelen getroffen. Dit heeft geleid tot de vervanging naar middelen met lagere prijzen en prijsverlagingen onder invloed van het preferentiebeleid van zorgverzekeraars. Tevens is de mondzorg voor 18–21-jarigen uit het basispakket gehaald. Binnen de langdurige zorg is de contracteerruimte verlaagd. Tevens is in 2011 een aantal maatregelen genomen ten aanzien van de persoonsgebonden budgetten. De tarieven zijn verlaagd en de toegang en controle van het gebruik van pgb’s is aangescherpt.

Tabel 1. Ontwikkeling van de geraamde kosten en besparingen van maatregelen die zijn aangekondigd in de begroting 2011 (bedragen x € 1 000 000)

	Ontwerpbegroting 2011	Actualisatie 2011
Gezondheidszorg
Eerstelijnszorg	– 111,0	– 87,0
1. Verloskunde	24,0	24,0
2. Verhoging eigen bijdrage fysiotherapie	– 30,0	– 30,0
3. Pakketmaatregel tandheelkunde 18–21 jaar	– 100,0	– 76,0
4. Pakketmaatregel extracties door tandheelkundige specialisten	– 5,0	– 5,0
Ziekenhuizen, medisch specialisten en overig curatief	– 1 000,0	– 644,0
5. Maatregel medisch specialisten (doorwerking 2010)	– 137,0	– 137,0
6. Intertemporele compensatie korting medisch specialisten (schuif 2010)	– 33,0	– 33,0
7. Aanvullende tariefsmaatregel medisch specialisten 2011	– 136,0	– 94,0
8. Korting ziekenhuizen	– 549,0	– 235,0
9. Functionele bekostiging eerstelijnsdiagnostiek	– 60,0	– 60,0
10. Zorgstandaarden	– 40,0	– 40,0
11. Stepped care	– 30,0	– 30,0
12. Veiligheidsprogramma's	– 15,0	– 15,0
Ziekenvervoer	– 13,0	– 13,0
13. Efficiencymaatregel ambulances	– 13,0	– 13,0
Genees- en hulpmiddelen	– 266,5	– 196,0
14. Farmaceutische hulp	– 105,0	– 105,0
15. Uitbreiding inkoopbeleid zorgverzekeraars ten aanzien van geneesmiddelen	– 30,0	– 30,0
16. Onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuissector brengen van bepaalde dure geneesmiddelen	– 50,0	0,0
17. Pakketmaatregel anticonceptie > 21 jaar	– 32,0	– 32,0
18. Pakketmaatregel beperkte vergoeding antidepressiva	– 20,0	– 20,0
19. Beweegkuur opnemen in pakket	– 9,0	– 9,0
20. Pakketmaatregel mobiliteitshulpen	– 20,5	0,0
Geestelijke gezondheidszorg	– 110,0	0,0
21. Invoering eigen bijdrage tweedelijns ggz	– 110,0	0,0
Totaal	– 1 500,5	– 940,0
Langdurige zorg
Zorg in natura	– 262,0	– 202,0
22. Beëindigen bonus-malusregeling	– 60,0	– 60,0
23. Contracteerruimte verlagen	– 142,0	– 142,0
24. Verhogen van de minimale eigen bijdrage	– 60,0	0,0
Persoonsgebonden budgetten	– 210,0	– 210,0
25. Persoonsgebonden budgetten	– 210,0	– 210,0
Overige langdurige zorg	– 98,4	– 98,4
26. Inzet reserve AWBZ-knelpunten	– 98,4	– 98,4
Totaal	– 570,4	– 510,4

Overige indicatoren en kengetallen

Indicatoren

	2000	2003	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	Streefwaarde ≥ 2012
1. Absolute levensverwachting in jaren:
– mannen	75,5	76,2	77,2		78,0	78,3	78,5	78,8	–	≥ 78,8
– vrouwen	80,6	80,9	81,6		82,3	82,3	82,6	82,7	–	≥ 82,7
2. waarvan jaren in goed ervaren gezondheid:
– mannen	61,5	62,4	62,5		64,7	63,7	65,3	63,9	–	≥ 65,3
– vrouwen	60,9	61,6	61,8		63,4	63,5	63,8	63,0	–	≥ 63,8
3. Percentage gemeenten met een 2e nota gezondheidsbeleid					14%	45,8% (juli)	71,2% (juli)	90,5% (dec)	–	–
4. Congruentie GGD’en /GHOR met veiligheidsregio’s					68% (mei)		76% (jan)	80% (jan)	88% (jan)	100%
5. Percentage deelname aan Rijksvaccinatieprogramma			95,8%	94,3%	94,0%	94,5%	95,2%	95,0%	95,4%	≥ 95%
6. Percentage deelname aan griepvaccinatieprogramma (seizoensgriep)			76,9%	74,5%	73,5%	71,5%	70,4%	68,9%	–	≥ 72%
7. Percentage deelname aan Bevolkingsonderzoek borstkanker			81,7%	81,9%	82,4%	82,0%	81,5%	80,7%	–	≥ 83%
8. Percentage deelname aan Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker			65,5%	66,0%	–	66,0%	64,6%	63,8%	–	≥ 65%
9. Percentage deelname aan hielprik				99,9%	99,9%	99,8%	99,8%	–	–	≥ 99%
10. Aantal donoren (exclusief levende donoren)			217	200	257	201	215	216	221
11. Percentage ambulances dat binnen 15 minuten ter plaatse is bij spoed/ levensbedreigende situaties			–	91%	91%	92%	92%	92%	≥ 92%1	≥ 95%
12. Percentage bevolking dat binnen 30 minuten een SEH afdeling met de auto kan bereiken			98%	99,4%	99,7%	99,4%	99,3%	≥99,41	≥ 95%1
13. Percentage poliklinieken waar je binnen drie weken een afspraak hebt			78,2%	82,0%	80,3%	–	74,3%	72%	≥ 72%1	≥ 74,3%
14. Percentage burgers dat binnen 4 weken een afspraak heeft voor aanmelding bij een tweedelijns ggz-aanbieder			77%	74%	71%	72%	72%	≥ 72%1	≥ 72%1	80%
15. Aantal verwijzingen van huisartsen naar de tweedelijn (per 1 000 patiënten)				171	174	188	200	198	2001	174
16. Aantal multidisciplinaire samenwerkingsverbanden in de eerstelijn					1 674	–	1 782	1 775	≥ 1 7821	1 800
17. Percentage ziekenhuizen dat de CQ-index meet								in ontwikkeling	in ontwikkeling
18. Percentage huisartsen dat de CQ-index meet								voorbereiding	voorbereiding
19. Percentage ggz-instellingen dat de CQ-index meet
– Ambulant								verplicht	verplicht	verplicht > 90%
– Klinisch/langdurig								in ontwikkeling	facultatief	facultatief
20. Score ggz-instellingen op de indicator «bejegening patiënten»
– Ambulant								verplicht	verplicht	stabilisatie gemiddelde
– Klinisch/langdurig								in ontwikkeling	facultatieve uitvraag	facultatief
21. Ontwikkeling ketenzorgindicatoren voor diabetes mellitus								verplicht	verplicht	data beschikbaar op zorgniveau
22. Ontwikkeling ketenzorgindicatoren voor cardiovasculair risicomanagement								in ontwikkeling	facultatieve uitvraag	data beschikbaar op zorgniveau
23. Ontwikkeling ketenzorgindicatoren voor COPD								invoering	data beschikbaar op zorgniveau	data beschikbaar op zorgniveau
24. Klanttevredenheid over Valys					7,1	8,0	8,5	8,6	8,7	> 8,7
25. Percentage 65+ dat extramuraal woont					92,9%	93,0%	93,3%	93,7	93,9	> 93,2%
26. Percentage van de Nederlandse bevolking dat lid is van een sportvereniging		35%			34%				38%1
27. Percentage van de Nederlandse bevolking dat als vrijwilliger in de sport actief is	8%	11%			10%				13%1
28. Percentage van de bevolking dat (veel) belang aan 4 mei hecht						85%	86%	80%	86%	86%
29. Percentage van de bevolking dat (veel) belang aan 5 mei hecht						79%	77%	80%	78%	80%

Indicator (outcome)

	Waarde	Peildatum	Streefwaarde lange termijn
1. Positie van Nederland in de medaillespiegel van de Olympische Zomerspelen	12e plaats	Augustus 2008	Positie bij de eerste tien (2012)
2. Positie van Nederland in de medaillespiegel van de Olympische Winterspelen	10e plaats	Februari 2010	Positie bij de eerste tien (2014)

Kengetallen

	2007	2008	2009	2010	2011
1. Aantal pashouders met standaard pkb Valys	168 876	209 592	257 744	300 210	346 062
2. Aantal pashouders met hoog pkb Valys	6 588	7 444	8 128	8 478	9 142
3. Totaal aantal pashouders Valys	175 464	217 036	265 872	308 688	355 204
4. Percentage van het aantal Valys-pashouders dat daadwerkelijk reist met bovenregionaal vervoer gehandicapten	63,5%	59,5%	54,7%	51,9%	48,8%

Kengetallen

Participatie-indexcijfer	2007	2008	2009	2010
Totale groep	105	104	104	104
Geslacht
Man	103	100	101	98
Vrouw (ref.)	105	106	106	106
Leeftijd
15–39	120	114	117	115
40–64 (ref.)	109	108	105	105
65 jaar en ouder	94	94	99	98
Opleidingsniveau
Laag	95	94	97	98
Midden (ref.)	110	109	110	104
Hoog	125	121	118	121
Ernst van de beperking
Licht (ref.)	114	112	114	111
Matig	101	99	100	100
Ernstig	78	80	79	83

Kengetal

	1-7-2007 t/m 30-6-2008	1-7-2008 t/m 30-6-2009	1-7-2009 t/m 30-6-2010	1-7-2010 t/m 30-6-2011
1. Zorgplaatsen via high-care hospices	1 753	1 190	1 249	1 353
2. Zorgplaatsen via bijna-thuishuizen	1 969	2 474	2 595	2 529
3. Thuisplaatsen	4 375	4 553	4 553	4 553
Totaal aantal zorgplaatsen	8 097	8 217	8 397	8 435

Kengetal

	2008	2009	2010	2011
1. Aantal personen dat instroomt in het eerste jaar van de huisartsenopleiding	538	582	588	618
2. Aantal personen dat instroomt in het eerste jaar van de opleiding tot medisch specialist	950	1 059	1 057	1 209

4. BELEIDSARTIKELEN

BELEIDSARTIKEL 41 VOLKSGEZONDHEID

41.1 Algemene doelstelling

Een goede volksgezondheid, waarbij mensen gezond leven en zo min mogelijk bloot staan aan bedreigingen van hun gezondheid.

41.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bedragen x € 1 000	Realisatie 2007	Realisatie 2008	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Vastgestelde begroting 2011 t/m incidentele suppletoire begroting	Verschil 2011
Verplichtingen	573 841	708 614	1 065 745	705 853	471 231	679 233	– 208 002
Uitgaven	557 412	604 057	802 100	800 501	633 387	686 827	– 53 440
Programma-uitgaven	548 613	595 366	792 968	791 204	624 501	677 747	– 53 246
1. Meer mensen kiezen voor een gezonde leefstijl	34 893	47 645	46 188	40 722	38 724	41 786	– 3 062
waarvan bijdragen aan specifieke uitkeringen	6 485	10 883	16 788	16 805	17 125	17 082	43
waarvan bijdragen aan baten- lastendiensten	125	282	4 910	3 140	0	1 553	– 1 553
2. Het voorkomen van gezondheidsschade door onveilig voedsel en onveilige producten	79 312	80 324	80 341	80 418	69 969	73 521	– 3 552
waarvan bijdragen aan baten- lastendiensten	75 288	76 597	77 346	78 089	67 674	69 570	– 1 896
3. De vermijdbare ziektelast neemt af door een goede bescherming tegen infectieziekten en chronische ziekten	270 944	290 412	488 648	445 668	297 013	343 407	– 46 394
waarvan bijdragen aan baten- lastendiensten:	237 679	258 243	438 713	393 738	254 543	307 176	– 52 633
RIVM: Opdrachtverlening centra	51 304	70 416	76 559	77 331	107 702	51 853	55 849
RIVM: Uitvoeringskosten subsidieregeling Publieke gezondheid	131 774	130 797	201 770	146 980	131 638	191 212	– 59 574
RIVM: Uitvoering subsidieregeling VWS subsidies	9 608	10 885	8 925	9 575	9 429	9 390	39
Nederlands Vaccin Instituut (NVI)	44 993	46 145	151 459	159 446	5 774	54 721	– 48 947
Overige baten-lastendiensten	0	0	0	406	0	0	0
waarvan specifieke uitkeringen	21 099	17 521	20 899	21 767	26 167	17 464	8 703
waarvan bijdragen aan zbo's	0	0	0	0	0	100	– 100
4. Er is een doelmatig systeem van openbare gezondheidszorgvoorzieningen	150 359	162 526	162 355	208 969	202 007	202 353	– 346
waarvan bijdragen aan baten- lastendiensten	15 888	22 977	18 740	19 798	18 384	14 515	3 869
waarvan bijdragen aan zbo's	123 101	114 671	106 924	153 204	149 444	149 185	259
5. Het bevorderen van ethisch verantwoord handelen in de gezondheidszorg en bij het wetenschappelijk onderzoek	13 105	14 459	15 436	15 427	16 788	16 680	108
waarvan bijdragen aan baten- lastendiensten	0	0	1 758	1 951	2 266	1 950	316
waarvan bijdragen aan zbo's	11 018	11 433	12 165	12 104	13 500	12 104	1 396
Apparaatsuitgaven	8 799	8 691	9 132	9 297	8 886	9 080	– 194
Ontvangsten	9 461	14 200	12 933	17 234	10 277	10 837	– 560

41.3 Financiële toelichting

In deze paragraaf worden per operationele doelstelling en voor de apparaatsuitgaven en de ontvangsten de belangrijkste verschillen tussen begroting en realisatie verklaard. Daarbij is aangegeven of deze verschillen bij incidentele suppletoire begroting (TK 32 609 XVI, nr. 1 en 2), suppletoire begroting Voorjaarsnota (TK 32 780 XVI, nr. 1 en 2) of suppletoire begroting Najaarsnota (TK 33 090 XVI, nr. 1 en 2) voorgelegd waren, dan wel dat ze in de slotwetmutaties zijn begrepen.

Programma-uitgaven

1. Meer mensen kiezen voor een gezonde leefstijl

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	41 761
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft het bevorderen van een gezonde leefstijl bij kinderen en jongeren.	25
Stand incidentele suppletoire begroting	41 786
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overboeking naar artikel 41 OD 3 en 4. Betreft additionele opdrachten aan het RIVM op het terrein van de Voedselconsumptiepeiling, bloedstatusbepaling en GHB neurotoxiciteit. Daarnaast gaat het om het campagnebudget kinderwensconsult, middelen voor amendement Kooiman (TK 32 500 XVI, nr. 16) over het in stand houden van het informatieaanbod en de innovatiekracht van het Erfocentrum, alsmede een aanvulling op het ZonMw-programma «Gezonde Slagkracht».	– 855
2. Overboeking naar artikel 42 OD 2. Betreft Voorlichtingscampagne Zwangerschap en geboorte. In navolging van de adviezen van de Stuurgroep Zwangerschap en geboorte (TK 32 279, nr. 6) wordt fors ingezet op de verbetering van de perinatale zorg in Nederland. Eén van de maatregelen die daartoe moeten leiden is het verbeteren van de voorlichting over gezond zwanger worden aan met name groepen in achterstandssituaties.	– 965
3. Overige mutaties.	– 180
Stand suppletoire begroting VJN	39 786
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overige mutaties.	– 782
Stand suppletoire begroting NJN	39 004
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 280
Stand realisatie 2011	38 724

2. Het voorkomen van gezondheidsschade door onveilig voedsel en onveilige producten

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	73 521
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	73 521
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overboeking naar artikel 41 OD 3 en 4. Betreft additionele opdrachten aan het RIVM op het terrein van het Nationale Kenniscentrum Alternatieven voor Dierproeven, het Kennis- en informatiepunt Risico’s van Nanotechnologie (KIR-nano) en onderzoek naar contaminanten en additieven.	– 725
2. Overige mutaties.	107
Stand suppletoire begroting VJN	72 903
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Bijdrage aan de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA). In verband met de reorganisatie van de NVWA wordt er een voorziening getroffen. Deze wordt in de komende jaren aangewend voor de kosten van herplaatsingskandidaten, het uitbetalen van WW aan tijdelijk aangestelde ambtenaren, alsmede voor de kosten van sociaal flankerend beleid. VWS draagt in 2011 eenmalig € 10 miljoen bij aan de oplossing van de problematiek door middel van een overboeking naar het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie (EL&I). De resterende problematiek wordt door het Ministerie van EL&I gefinancierd.	10 000
2. Overboeking naar het Ministerie van EL&I (zie 1).	– 10 000
3. Overige mutaties.	– 2 273
Stand suppletoire begroting NJN	70 630
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 661
Stand realisatie 2011	69 969

3. De vermijdbare ziektelast neemt af door een goede bescherming tegen infectieziekten en chronische ziekten

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	343 407
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	343 407
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Het gaat hier om overheveling van middelen uit het BKZ voor enerzijds de reguliere HPV-campagne en anderzijds de bekostiging van onderzoek door het RIVM voor Hepatitis B. De HPV-campagne wordt via de begroting gefinancierd terwijl de middelen gereserveerd zijn op het BKZ. Om die reden is het noodzakelijk om een ijklijnmutatie in werking te stellen. Uiterlijk per 1-1-2012 wordt het vaccin tegen Hepatitis B toegevoegd aan het Rijksvaccinatieprogramma.	7 000
2. Als gevolg van een vertraging in het project Respiratoir Syncytieel Virus (RSV)-vaccin zijn de verrichte uitgaven over 2010 lager uitgevallen. De middelen zijn verschoven naar 2011.	1 344
3. Overboeking van artikel 41 OD 1 en 2. Betreft onder andere het campagnebudget kinderwensconsult en middelen voor amendement Kooiman (TK 32 500 XVI, nr. 16) over het in stand houden van het informatieaanbod en de innovatiekracht van het Erfocentrum.	236
4. Overboeking naar artikel 98 (apparaat) in verband met dekking knelpunten Nederlands Vaccin Instituut (NVI) en Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Onder andere vanwege de transitie bij beide agentschappen treden er frictiekosten op. De betaling van deze kosten wordt door de eigenaar gedaan. Vandaar dat er een overboeking naar artikel 98 plaatsvindt.	– 8 250
5. Overige mutaties.	– 550
Stand suppletoire begroting VJN	343 187
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking naar artikel 45 OD 1 ter dekking van de loonbijstelling 2011 van de Brede Doeluitkering Centra voor Jeugd en Gezin.	– 3 003
2. De onderuitputting op deze doelstelling is grotendeels toe te schrijven aan vrijval van middelen op verschillende onderwerpen. Op de eerste plaats is onlangs gebleken dat het niet nodig is om nog dit jaar vaccins aan te schaffen voor de HPV-campagne (€ 6 miljoen). Er zijn nog voldoende vaccins beschikbaar. Daarnaast is gebleken dat de voorraad antivirale middelen langer houdbaar is dan verwacht en dus is vervanging niet noodzakelijk (€ 9,3 miljoen). Ook voor het Respiratoir Syncytieel Virus (RSV) project zijn de uitgaven lager uitgevallen (€ 2 miljoen). Het restant is toe te schrijven aan diverse kleine mutaties.	– 29 279
3. Overboeking naar artikel 98 (apparaat) in verband met dekking knelpunten Nederlands Vaccin Instituut (NVI). Ter voorbereiding op de privatisering treden er frictiekosten op. De betaling van deze kosten wordt door de eigenaar gedaan. Vandaar dat er een overboeking naar artikel 98 plaatsvindt.	– 9 300
4. Overige mutaties.	462
Stand suppletoire begroting NJN	302 067
Slotwetmutaties:
1. De onderuitputting wordt grotendeels veroorzaakt door de onderuitputting bij budgetten voor technologische en demografische ontwikkelingen (€ 4,8 miljoen). Het restant (€ 0,2 miljoen) is toe te schrijven aan diverse kleine mutaties.	– 5 054
Stand realisatie 2011	297 013

4. Er is een doelmatig systeem van openbare gezondheidszorgvoorzieningen dat bijdraagt aan een betere volksgezondheid

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	202 353
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	202 353
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overboeking van artikel 41 OD 1 en 2. Betreft onder andere additionele opdrachten aan het RIVM op het terrein van de Voedselconsumptiepeiling, het Nationaal Kenniscentrum Alternatieven voor Dierproeven, het kennis- en informatiepunt Risico’s van Nanotechnologie (KIR-nano), bloedstatusbepaling, GHB neurotoxiciteit, en contaminanten en additieven.	1 344
2. Overboeking van artikel 42 OD 2. Het betreft de opdrachtverlening aan ZonMw voor de uitvoering van het programma Zwangerschap en geboorte. Dit programma loopt van 2011 tot en met 2015. Binnen het programma zal aandacht worden besteed aan de doelmatigheid en effectiviteit van het kinderwensconsult en van een extra echo in het laatste trimester van de zwangerschap.	1 000
3. Ter invulling van de subsidietaakstelling uit het Regeerakkoord Rutte/Verhagen wordt onder andere de bevoorschotting ZonMw aangepast.	– 7 000
4. Overige mutaties.	640
Stand suppletoire begroting VJN	198 337
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. De landelijke nota Gezondheidsbeleid is later gepubliceerd dan verwacht. De hiermee gepaard gaande activiteiten konden dus ook pas later van start gaan en daardoor is een deel van de middelen vrijgevallen (€ 1,1 miljoen). Voorts zijn de middelen vrijgevallen die gereserveerd waren voor het opvangen van rampen en crises (€ 1,9 miljoen).	– 3 000
2. Loonbijstelling tranche 2011, kader Rijksbegroting in enge zin.	1 972
3. Overboeking van 42 OD 2. Betreft uitvoering van activiteiten voor het programma Goed Gebruik Geneesmiddelen door ZonMw in 2011 alsmede een onderzoeksproject inzake de effecten en doelmatige toepassing van TNF-alfaremmers bij reumatische artritis.	1 575
4. Overige mutaties.	4 369
Stand suppletoire begroting NJN	203 253
Slotwetmutaties:
1. De onderuitputting wordt veroorzaakt, doordat een instelling heeft aangegeven af te zien van deelname aan het project CBRN weerstandsverhoging onderzoeksinstellingen. Verder is vertraging in de uitvoering van andere projecten op dit terrein opgetreden. Hierdoor is de betaling van voorschotten verschoven naar 2012.	– 1 296
2. Overige mutaties.	50
Stand realisatie 2011	202 007

5. Het bevorderen van ethisch verantwoord handelen in de gezondheidszorg en bij het wetenschappelijk onderzoek

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	16 680
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	16 680
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overige mutaties.	189
Stand suppletoire begroting VJN	16 869
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. De uitgaven voor de verbetering van de abortushulpverlening zijn lager dan geraamd (€ 495 000). Voorts waren de uitgaven voor projecten op het terrein van de medische ethiek lager dan verwacht.	– 754
2. Van het CVZ is de afrekening 2010 ontvangen van de Rijksbijdrage Zwangerschapsafbreking. Hieruit volgt dat er een bedrag van € 1 396 000 moet worden nabetaald, terwijl een bedrag van € 642 000 was geraamd.	754
3. Loonbijstelling tranche 2011, kader Niet tot een ijklijn behorend (abortusklinieken).	116
4. Prijsbijstelling tranche 2011, kader Niet tot een ijklijn behorend (abortusklinieken).	126
5. Overige mutaties.	42
Stand suppletoire begroting NJN	17 153
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 365
Stand realisatie 2011	16 788

Apparaatsuitgaven

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	9 080
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	9 080
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	9 080
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	– 58
Stand suppletoire begroting NJN	9 022
Slotwetmutaties:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	– 136
Stand realisatie 2011	8 886

Ontvangsten

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	10 837
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	10 837
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overige mutaties.	273
Stand suppletoire begroting VJN	11 110
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting NJN	11 110
Slotwetmutaties:
1. Door onder andere de vaststelling van de invoering van de subsidie voor HPV-vaccinatie 2009/2010 (€ 1,0 miljoen) en de pandemische griepvaccinatie (nieuwe Influenza A H1N1) (€ 3,9 miljoen) is meer ontvangen dan geraamd.	5 070
2. Lagere ontvangsten bestuurlijke boetes wegens een te hoge raming en wijzigingen in de uitoefening van het toezicht. Het interventiebeleid van de NVWA is tegenwoordig gebaseerd op een risicogerichte aanpak en op de nalevingshulp voor ondernemers.	– 4 309
3. Lagere ontvangsten op het terrein van gezonde leefstijl, vooral als gevolg van het niet vaststellen van specifieke uitkeringen aan gemeenten in het kader van de regeling heroïnebehandeling (€ 0,75 miljoen) vanwege heraanlevering van de SiSa- verantwoording 2010.	– 1 274
4. Door vertraging in de vaststelling van de definitieve bijdragen oude jaren van het NVI zijn de gerealiseerde ontvangsten lager dan geraamd.	– 1 114
5. Overige mutaties.	794
Stand realisatie 2011	10 277

41.4 Slotwetmutaties

De slotwetmutaties zijn uitgesplitst naar operationele doelstelling, apparaatsuitgaven en ontvangsten toegelicht in paragraaf 41.3 Financiële toelichting.

Uitgaven (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	641 129
Slotwetmutaties	– 7 742
Stand realisatie 2011	633 387

Ontvangsten (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	11 110
Slotwetmutaties	– 833
Stand realisatie 2011	10 277

41.5 Overzicht uitgevoerde evaluatieonderzoeken

Onderzoek	Onderwerp	AD of OD	Start	Afgerond	Vindplaats
Beleidsdoorlichting	–
Effectenonderzoek ex post	–
Overig evaluatieonderzoek	Evaluatie aanpak Nieuwe Influenza A (H1N1)	41.3	2010	2011	TK 22 894, nr. 297
	Evaluatie aanpak en bestrijding Q-koorts (Commissie van Dijk)	41.3	2010	2010	www.qkoortsinnederland.nl
	Evaluatie ZonMw	41.4	2010	2011	TK 30 850, nr. 39

BELEIDSARTIKEL 42 Gezondheidszorg

42.1 Algemene doelstelling

Een goed werkend en innoverend zorgstelsel gericht op een optimale combinatie van kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid voor de burger.

42.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bedragen x € 1 000	Realisatie 2007	Realisatie 2008	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Vastgestelde begroting 2011 t/m incidentele suppletoire begroting	Verschil 2011
Verplichtingen	5 851 877	7 276 310	7 649 565	13 949 208	9 361 525	8 351 559	1 009 966
Uitgaven	5 713 083	6 911 427	7 475 220	13 807 558	9 134 264	8 406 865	727 399
Programma-uitgaven	5 705 269	6 903 646	7 466 298	13 797 808	9 125 210	8 398 774	726 436
1. De positie van de burger in zorgstelsel wordt versterkt.	0	370	1 532	3 787	1 307	1 620	– 313
2. Zorgaanbieders realiseren het door de burger gewenste zorgaanbod	898 231	1 117 893	1 266 005	1 298 696	1 348 231	1 351 313	– 3 082
waarvan bijdragen aan baten- lastendiensten	25 789	23 580	62 927	95 450	80 541	29 082	51 459
waarvan bijdrage aan zbo’s	0	0	10 849	11 890	23 665	48 950	– 25 285
3. Zorgaanbieders bieden alle burgers een betaalbaar verzekerd pakket van noodzakelijke zorg aan	4 807 038	5 785 383	6 198 761	12 495 325	7 714 641	7 019 369	695 272
waarvan rijksbijdrage 18–	1 857 500	2 072 000	2 080 700	2 132 600	2 318 500	2 318 500	0
waarvan bijdrage aan zbo’s	0	0	4 199	2 131	2 125	8 600	– 6 475
4. De burgers van Caribisch Nederland kunnen gebruik maken van voorzieningen voor zorg en welzijn	0	0	0	0	61 031	26 472	34 559
Apparaatsuitgaven	7 814	7 781	8 922	9 750	9 054	8 091	963
Ontvangsten	187 821	435 543	527 998	771 192	736 801	73 226	663 575

42.3 Financiële toelichting

In deze paragraaf worden per operationele doelstelling en voor de apparaatsuitgaven en de ontvangsten de belangrijkste verschillen tussen begroting en realisatie verklaard. Daarbij is aangegeven of deze verschillen bij incidentele suppletoire begroting (TK 32 609 XVI, nr. 1 en 2), suppletoire begroting Voorjaarsnota (TK 32 780 XVI, nr. 1 en 2) of suppletoire begroting Najaarsnota (TK 33 090 XVI, nr. 1 en 2) voorgelegd waren, dan wel dat ze in de slotwetmutaties zijn begrepen.

Programma-uitgaven

De algemene doelstelling van dit beleidsartikel is vertaald in vier operationele doelstellingen:

• 1. De positie van de burger in het zorgstelsel wordt versterkt;

• 2. Zorgaanbieders realiseren het door de burger gewenste zorgaanbod;

• 3. Zorgaanbieders bieden alle burgers een betaalbaar verzekerd pakket van noodzakelijke zorg aan;

• 4. De burgers van Caribisch Nederland kunnen gebruik maken van voorzieningen voor zorg en welzijn.

1. De positie van de burger in het zorgstelsel wordt versterkt

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	1 620
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	1 620
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overboeking van artikel 98 (apparaat IGZ). Betreft een subsidiebijdrage aan het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) in het kader van de ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren.	384
2. Overboeking van artikel 98 (apparaat IGZ). Betreft Project onderhoud klantpreferenties tranche 1 t/m 3.	272
3. Overige mutaties.	633
Stand suppletoire begroting VJN	2 909
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking van artikel 98 (apparaat IGZ). Betreft het project «Realiseren indicatoren zichtbare zorg eerstelijns verloskunde».	127
2. Overboeking naar artikel 98 (apparaat IGZ). Betreft correctie op de subsidiebijdrage aan het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) in het kader van de ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren.	– 65
3. Overige mutaties.	14
Stand suppletoire begroting NJN	2 985
Slotwetmutaties:
1. Betreft onderuitputting bij de budgetten voor Stichting Perinatale Audit Nederland en projecten Zichtbare zorg.	– 1 808
2. Overboeking van artikel 98 (Apparaat, IGZ). Deze middelen zullen vanuit het programma «Zichtbare Zorg» worden aangewend. Betreft subsidies Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn (LGV).	130
Stand realisatie 2011	1 307

2. Zorgaanbieders realiseren het door de burger gewenste zorgaanbod

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	1 351 313
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	1 351 313
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overheveling van middelen van het BKZ naar de VWS-begroting (ijklijnmutatie). Betreft middelen die vanuit het ziekenhuiskader worden overgeheveld naar het Fonds Ziekenhuisopleidingen (FZO).	112 000
2. Overheveling van het BKZ naar de VWS-begroting (ijklijnmutatie). De maximumprijzen van een aantal geneesmiddelen zijn bij een herijking te laag vastgesteld. Op basis van een gerechtelijke uitspraak ontvangen zij compensatie voor de gederfde omzet.	6 900
3. De kapitaallasten van het Nederlands Kanker Instituut (NKI) worden via een subsidie beschikbaar gesteld. Omdat de kapitaallasten van het NKI onderdeel zijn van de premiegelden dient een overheveling van het BKZ naar de VWS-begroting plaats te vinden.	4 404
4. Er heeft zich vertraging bij de uitvoering van het financieel instrumentarium voorgedaan, waardoor er minder MIA-G geld is besteed dan is ontvangen vanuit het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I). Een aantal reeds aangegane verplichtingen in 2010 is daardoor niet tot uitbetaling gekomen. Deze zijn verschoven naar 2011.	4 000
5. Voor de voortzetting van de subsidieregeling geïntegreerde eerstelijnscentra in Vinex-gebieden is € 3 miljoen per jaar nodig.	3 000
6. Overheveling van middelen van het BKZ naar de VWS-begroting (ijklijnmutatie). Vanwege het uitstellen van de brede invoering van het kinderwensconsult worden pilots kinderwensconsult en een aantal andere maatregelen, gericht op terugdringen van babysterfte, door een schuif van premiemiddelen naar begroting gefinancierd.	2 940
7. Betreft de afhandeling van een aantal bezwaartrajecten uit 2010 over aanvragen subsidie Stagefonds uit 2009 en 2010. Een deel van de bezwaren zal gegrond worden verklaard wat betekent dat deze subsidies alsnog moeten worden uitgekeerd.	2 300
8. Ten behoeve van de invoering van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg worden multidisciplinaire adviescommissies samengesteld ter versterking van de positie van ggz-cliënten, waarbij aandacht is voor alternatieven voor dwang. Voor de aanloopkosten in 2011 en 2012 wordt door VWS € 1,6 miljoen beschikbaar gesteld.	1 600
9. Overboeking van artikel 98 OD 1. Het betreft uitgaven die samenhangen met de voorbereiding van het op te richten kwaliteitsinstituut.	1 500
10. Overheveling van middelen van het BKZ naar de VWS-begroting (ijklijnmutatie). Instellingen dienen zich voor te bereiden op de overheveling van de geriatrische revalidatiezorg naar de Zvw. Het gaat onder andere om de registratie ten behoeve van dbc-ontwikkeling, ondersteuning van instellingen die meedoen met een kostprijsonderzoek, communicatie naar de sector over overheveling en de ontwikkeling kwaliteitsstandaarden.	1 400
11. Extra middelen ten behoeve van de subsidiëring van de stichting Familievertrouwenspersoon (FVP), die in 2010 is opgericht om op te komen voor de belangen van familieleden (en andere betrokkenen) van mensen met psychiatrische problemen.	1 080
12. Overboeking van artikel 41 OD 1. Betreft Voorlichtingscampagne Zwangerschap en geboorte. In navolging van de adviezen van de Stuurgroep Zwangerschap en geboorte (TK 32 279, nr. 6) wordt fors ingezet op de verbetering van de perinatale zorg in Nederland. Eén van de maatregelen die daartoe moeten leiden is het verbeteren van de voorlichting over gezond zwanger worden aan met name groepen in achterstandssituaties.	965
13. Extra middelen ten behoeve van de voortzetting van de subsidiëring van de Stichting 113Online, een stichting die hulp verleent aan mensen in nood met suïcidegedachten.	630
14. Overboeking naar artikel 41 OD 4. Het betreft de opdrachtverlening aan ZonMw voor de uitvoering van het programma «Zwangerschap en geboorte». Dit programma loopt van 2011 tot en met 2015. Binnen het programma zal aandacht worden besteed aan de doelmatigheid en effectiviteit van het kinderwensconsult en van een extra echo in het laatste trimester van de zwangerschap.	– 1 000
15. Ruimte prijsbijstelling Opleidingsfonds.	– 8 000
16. Op basis van de realisatie in de afgelopen jaren kan de raming van de uitgaven voor de zorgkosten van illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen neerwaarts worden bijgesteld.	– 15 000
17. De eerder geraamde uitgaven voor een stelselwijziging op het gebied van orgaandonatie worden niet gerealiseerd. De middelen blijven beschikbaar voor de uitvoering van een plan van aanpak om de beschikbaarheid van donororganen te vergroten.	– 21 500
18. Overige mutaties.	5 589
Stand suppletoire begroting VJN	1 454 121
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Loonbijstelling tranche 2011, kader Rijksbegroting in enge zin.	4 074
2. Loon- en prijsbijstelling tranche 2011, kader BKZ, voor het Opleidingsfonds. Deze staan in eerste instantie gereserveerd op nominaal en onvoorzien en worden nu toebedeeld aan de sectoren.	16 105
3. Nominale bijstellingen tranche 2011, kader BKZ voor het Fonds Ziekenhuisopleidingen.	3 104
4. Overboeking naar artikel 43 OD 3. Hiermee wordt bewerkstelligd dat alle middelen ten behoeve van het Stagefonds onder één budget worden samengebracht.	– 22 875
5. Betreft onderuitputting op verschillende onderwerpen, waaronder uitgaven voor experimenten bij geboortezorg, de start van het kwaliteitsinstituut en lagere uitgaven in het kader van de voorbereiding van de wet verplichte ggz. Tevens betreft het vrijval van incidentele innovatiemiddelen uit de maatschappelijke investerings-agenda. De middelen zouden oorspronkelijk worden ingezet voor het Zorginnovatieplatform, maar zijn daarvoor niet meer nodig.	– 35 919
6. In 2011 is voor het Opleidingsfonds minder budget nodig dan geraamd, omdat de aanvragen zijn achtergebleven bij de capaciteit waarvoor budget beschikbaar was.	– 16 500
7. Op het ICT budget resulteert in 2011 een onderuitputting van € 8 miljoen. Het betreft hierbij onderuitputting als gevolg van het uitstellen van de communicatiecampagne over het stopzetten elektronisch patiëntendossier (EPD) en niet benodigde begrotingsmiddelen voor de afbouwvoorziening van het Nictiz.	– 8 000
8. Overboeking naar 41 OD 4. Betreft uitvoering van activiteiten voor het programma Goed Gebruik Geneesmiddelen door ZonMw in 2011 alsmede een onderzoeksproject inzake de effecten en doelmatige toepassing van TNF-alfaremmers bij reumatische artritis.	– 1 575
9. De uitgaven voor de zorgkosten van illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen vallen lager uit dan geraamd.	– 10 400
10. Overige mutaties.	– 1 730
Stand suppletoire begroting NJN	1 380 405
Slotwetmutaties:
1. Betreft onderuitputting van met name het ICT budget vanwege vertraagde en verlengde uitvoering van projecten (circa € 4 miljoen) en de neerwaartse bijstelling van de instellingssubsidie 2011 aan Nictiz (€ 5 miljoen).	– 9 369
2. Betreft per saldo onderuitputting bij het budget voor beroepen en opleidingen waarvan het grootste deel bestaat uit lager dan geraamde uitgaven bij de tweede mutatieronde verleningen Opleidingsfonds, aangezien deze niet in personen maar in feitelijke fte’s worden verleend. Daarnaast betreft het nog een aantal kleinere posten vanwege vertraagde trajecten.	– 18 186
3. De uitgaven op het terrein van genees- en hulpmiddelen en productveiligheid, innovatie en beschikbaarheid waren door verschillende oorzaken lager dan geraamd. In sommige gevallen zijn voorgenomen activiteiten niet gerealiseerd (€ 1,2 miljoen, onder meer voor gepast gebruik en heroriëntatie hulpmiddelen). Ook zijn sommige activiteiten vertraagd (€ 1,1 miljoen, bijvoorbeeld bij het Topinstituut Pharma). Verschillende activiteiten brachten minder kosten met zich mee dan eerder aangenomen (€ 1,2 miljoen). Ten slotte volgt voor een aantal uitgevoerde werkzaamheden de betaling in 2012 (€ 0,4 miljoen).	– 4 055
4. Overige mutaties.	– 564
Stand realisatie 2011	1 348 231

3. Zorgverzekeraars bieden alle burgers een betaalbaar verzekerd pakket van noodzakelijke zorg aan

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	7 019 369
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	7 019 369
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Bijstelling van de uitgavenraming Zorgtoeslag naar aanleiding van actuele ramingen van het Centraal Economisch Plan (CEP) 2011 van het Centraal Planbureau.	105 430
2. Overheveling van middelen van het BKZ naar de VWS-begroting (ijklijnmutatie). De afgelopen jaren werden de ouderenregelingen voor de publieke, semipublieke (B3) en private ambulancediensten op verschillende manieren via het BKZ en begroting bekostigd. De bekostigingswijze wordt nu geüniformeerd welke uitgaat van bekostiging via de begroting. Hiervoor dienen premiemiddelen te worden overgeheveld naar de begroting van VWS.	32 000
3. Overheveling van middelen van het BKZ naar de VWS-begroting (ijklijnmutatie). Het Centraal Administratie Kantoor wordt omgevormd tot publiekrechtelijk zelfstandig Bestuursorgaan (publiek ZBO). Ter voorbereiding van deze transitie zijn diverse activiteiten noodzakelijk, zoals de voorbereiding van de overgang arbeidsvoorwaarden personeel en pensioenen en de overgang van taken en bijbehorende boedel (juridisch, financieel, fiscaal). Dekking voor de hiermee gemoeide uitgaven is gevonden in vrijval van premiegefinancierde uitgaven van het College Sanering Zorginstellingen.	950
4. Overboeking naar het ministerie van Veiligheid en Justitie in verband met de jaarlijkse bijdrage vanuit VWS aan het digitale communicatienetwerk voor de Nederlandse hulpverleningsdiensten (C2000).	– 4 090
5. Overboeking naar artikel 98 OD 1 ten behoeve van de uitvoeringskosten van het CVZ met betrekking tot wanbetalers en onverzekerden.	– 5 954
6. Overige mutaties.	– 34
Stand suppletoire begroting VJN	7 147 671
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Bijstelling van de uitgavenraming zorgtoeslag naar aanleiding van actuele ramingen van het CPB (de MEV).	– 129 017
2. Overboeking naar artikel 98 OD 1 ten behoeve van de uitvoeringskosten van het CVZ. Het betreft uitgaven in het kader van EESSI (elektronische uitwisseling van sociale zekerheidsgegevens), uitvoeringskosten in het kader van de aanpak van onverzekerden en wanbetalers en wegwerken achterstanden verbindingsorgaan (buitenland).	– 4 357
3. Dit betreft onderuitputting die in het kader van de aanpak van wanbetalers en onverzekerden Zvw optreedt.	– 5 700
4. Dit betreft onderuitputting in het kader van de implementatie van de Wet Ambulancezorg (Waz) en onderuitputting in de uitgaven samenhangend met de overgang op prestatiebekostiging in de geestelijke gezondheidszorg.	– 366
5. Overige mutaties.	– 69
Stand suppletoire begroting NJN	7 008 162
Slotwetmutaties:
1. Verrekening met de Belastingdienst. De Belastingdienst heeft in 2011 in totaal € 5 333,2 miljoen aan voorschotten zorgtoeslag met betrekking tot de jaren 2011 en 2012 en nabetalingen voor de definitieve tegemoetkomingen oude jaren betaald. Dit leidt tot een bijstelling van de Zorgtoeslag van € 707,1 miljoen.	707 083
2. Overige mutaties.	– 604
Stand realisatie 2011	7 714 641

4. De burgers van Caribisch Nederland kunnen gebruik maken van voorzieningen voor zorg en welzijn

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	22 100
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (XVII). Betreft de rijkstaken op het terrein van Jeugd en Gezin op Caribisch Nederland.	4 372
Stand incidentele suppletoire begroting	26 472
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Door toename in zorgvolume worden er op Caribisch Nederland meer zorgkosten gemaakt dan begroot.	22 500
2. Overige mutaties.	– 1 587
Stand suppletoire begroting VJN	47 385
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Loonbijstelling tranche 2011, kader BKZ, voor Caribisch Nederland.	77
2. De uitgaven voor de jeugdzorg in Caribisch Nederland (kader Rijksbegroting in enge zin) zijn lager dan geraamd, doordat voornemens dit jaar niet meer in verplichtingen konden worden omgezet.	– 2 000
3. Vanaf 1 januari 2011 is de Zvw BES in werking getreden en is ook het Zorgverzekeringskantoor operationeel. Op basis van declaraties van het Zorgverzekeringskantoor moet worden geconcludeerd dat de raming van de zorguitgaven naar boven moet worden bijgesteld.	10 000
4. Overige mutaties.	411
Stand suppletoire begroting NJN	55 873
Slotwetmutaties:
1. De Rijksdienst Caribisch Nederland declareert normaliter één maand achteraf. In tegenstelling tot de verwachting en de raming is de maand december 2011 ten laste gebracht van 2011 in plaats van het jaar 2012. Hierdoor is een overschrijding van het budget voor de jeugdzorg in Caribisch Nederland (kader Rijksbegroting in enge zin) ontstaan.	443
2. Het Zorgverzekeringskantoor declareert normaliter één maand achteraf. In tegenstelling tot de verwachting en de raming is de maand december 2011 ten laste gebracht van 2011 in plaats van het jaar 2012. Hierdoor is een overschrijding van het budget voor de zorguitgaven ontstaan.	4 715
Stand realisatie 2011	61 031

Apparaatsuitgaven

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	8 091
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	8 091
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	8 091
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	865
Stand suppletoire begroting NJN	8 956
Slotwetmutaties:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	98
Stand realisatie 2011	9 054

Ontvangsten

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	73 226
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	73 226
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. In 2011 worden hogere terugontvangsten bij het Opleidingsfonds. Verwacht als gevolg van de vaststelling van de subsidieverlening eerste en tweede tranche uit eerdere jaren.	20 000
2. Overige mutaties.	159
Stand suppletoire begroting VJN	93 385
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Hogere opbrengsten in het kader van de aanpak van wanbetalers en onverzekerden.	24 900
2. De terugontvangsten bij het Opleidingsfonds uit hoofde van vaststelling van subsidies voor de zogenaamde eerste en tweede tranche die in eerdere jaren zijn verleend, zijn lager dan eerder geraamd.	– 10 000
3. Overige mutaties.	1 391
Stand suppletoire begroting NJN	109 676
Slotwetmutaties:
1. Verrekening met de belastingdienst in verband met de Zorgtoeslag. Deze ontvangsten betreffen zowel verrekeningen van verstrekte voorschotten als terugvorderingen op definitief vastgestelde tegemoetkomingen.	656 805
2. Diverse ontvangsten vanwege terugbetalingen als gevolg van lagere subsidievaststellingen na afrekening van verleende of herziene subsidies. Betreft onder andere Nictiz ad € 2,9 miljoen. Daarnaast is een bedrag van € 3,7 miljoen terugontvangen als gevolg van afrekeningen agentschapbijdrage CIBG van onder andere sectorale berichtenvoorziening zorg (SBV-Z) en UZI-register en een technische boeking van € 1,7 miljoen.	9 416
3. Diverse ontvangsten als gevolg van lagere vaststellingen van verleende subsidies met betrekking tot opleidingen, waaronder ontvangst huisartsenopleiding ad € 3,5 miljoen.	5 362
4. De ontvangsten als gevolg van de aan wanbetalers opgelegde bestuursrechterlijke premie worden toegevoegd aan het Zorgverzekeringsfonds. Met Financiën is voor 2011 afgesproken dat op basis van de gegevens van het CVZ ten aanzien van dat deel van de ontvangsten dat betrekking heeft op de opslag van 30% in de bestuursrechterlijke premie de ontvangstenraming op de VWS-begroting met eenzelfde bedrag wordt verlaagd.	– 44 931
5. Ontvangstenmeevaller Opleidingsfonds. De hogere terugontvangsten zijn het gevolg van de vaststelling van subsidieverlening eerste en tweede tranche uit eerdere jaren.	937
6. Overige mutaties.	– 464
Stand realisatie 2011	736 801

42.4 Slotwetmutaties

De slotwetmutaties zijn uitgesplitst naar operationele doelstelling, apparaatsuitgaven en ontvangsten toegelicht in paragraaf 42.3 Financiële toelichting.

Uitgaven (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	8 456 381
Slotwetmutaties	677 883
Stand realisatie 2011	9 134 264

Ontvangsten (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	109 676
Slotwetmutaties	627 125
Stand realisatie 2011	736 801

42.5 Overzicht uitgevoerde evaluatieonderzoeken

Onderzoek	Onderwerp	AD of OD	Start	Afgerond	Vindplaats
Beleidsdoorlichting	–
Effectenonderzoek ex post	Monitor en effectmeting financieel instrumentarium ZIP	42.2	2010	2013	–
Overig evaluatieonderzoek	Evaluatie subsidiesystematiek PGO-organisaties	42.1	2010	2011	TK 29 214, nr. 59
	Evaluatie wet BIG	42.2	2011	2012	–
	Evaluatie Opleidingsfonds en capaciteitsplan	42.2	2011	2011	Evaluatie wordt niet gepubliceerd.
	Medicatieveiligheid -herhaalstudie potentieel vermijdbare ziekenhuisopnames ten gevolge van verkeerd geneesmiddelengebruik	42.2	2010	2012	–
	Marktscan zorgverzekeringsmarkt	42.3	2011	2011	TK 29 689, nr. 359
	Evaluatie risicoverevening door internationale experts	42.3	2011	2011	TK 29 689, nr. 316
	Kwantitatieve analyse risicoverevening	42.3	2011	2012	Kamerbrief over risicoverevening | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl
	Eerste evaluatie Verplicht Eigen Risico	42.3	2009	2010	TK 29 689, nr. 302
	Tweede evaluatie Verplicht Eigen Risico	42.3	2010	2011	TK 29 689, nr. 35
	Evaluatie Dyslexiezorg	42.3	2010	2011	PM

BELEIDSARTIKEL 43 LANGDURIGE ZORG

43.1 Algemene doelstelling

Zorgen dat voor mensen met een langdurige of chronische aandoeningen van lichamelijke, verstandelijke of psychische aard zorg van goede kwaliteit beschikbaar is en dat deze zorg tegen voor de samenleving aanvaardbare maatschappelijke kosten wordt geleverd.

43.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bedragen x € 1 000	Realisatie 2007	Realisatie 2008	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Vastgestelde begroting 2011 t/m incidentele suppletoire begroting	Verschil 2011
Verplichtingen	4 968 230	5 384 995	5 656 302	6 059 232	6 336 705	6 124 234	212 471
Uitgaven	4 966 473	5 394 615	5 594 961	6 017 729	6 423 787	6 156 922	266 865
Programma-uitgaven	4 962 629	5 390 586	5 590 456	6 011 637	6 417 668	6 153 477	264 191
1. De positie van de burger in zorgstelsel wordt versterkt.	52 885	57 215	57 713	59 201	56 925	65 168	– 8 243
waarvan bijdragen aan baten- lastendiensten	6 046	7 563	8 609	8 046	7 638	7 080	558
waarvan bijdragen aan zbo’s	1 866	1 907	0	0	0	0	0
waarvan bijdragen aan pg- organisaties	37 405	39 567	40 472	43 377	42 176	42 226	– 50
2. Voor iedere cliënt is de voor hem of haar noodzakelijk zorg beschikbaar; de cliënt kan uit een kwalitatief voldoende zorgaanbod kiezen.	163 574	196 774	186 967	153 440	149 221	130 249	18 972
waarvan bijdragen aan zbo’s	0	0	3 700	1 372	0	0	0
3. De zorg is effectief en veilig en wordt door de cliënt positief ervaren (kwalitatief goede zorg).	36 917	91 270	122 320	135 800	134 472	126 708	7 764
waarvan bijdragen aan baten- lastendiensten	1 888	2 046	3 277	2 721	2 289	2 036	253
4. De kosten van de zorg zijn maatschappelijk aanvaardbaar.	4 709 253	5 045 327	5 223 456	5 663 196	6 077 050	5 831 352	245 698
waarvan rijksbijdrage AWBZ	4 495 400	4 774 300	4 896 400	4 891 600	5 248 300	5 219 500	28 800
waarvan bijdragen aan zbo’s (CAK)	0	0	0	29 835	22 107	16 196	5 911
Apparaatsuitgaven	3 844	4 029	4 505	6 092	6 119	3 445	2 674
Ontvangsten	1 909	1 431	2 194	17 453	5 105	0	5 105

43.3 Financiële toelichting

In deze paragraaf worden per operationele doelstelling en voor de apparaatsuitgaven en de ontvangsten de belangrijkste verschillen tussen begroting en realisatie verklaard. Daarbij is aangegeven of deze verschillen bij incidentele suppletoire begroting (TK 32 609 XVI, nr. 1 en 2), suppletoire begroting Voorjaarsnota (TK 32 780 XVI, nr. 1 en 2) of suppletoire begroting Najaarsnota (TK 33 090 XVI, nr. 1 en 2) voorgelegd waren, dan wel dat ze in de slotwetmutaties zijn begrepen.

Programma-uitgaven

De algemene doelstelling van dit beleidsartikel is vertaald in vier operationele doelstellingen:

• 1. De positie van de burger in het zorgstelsel wordt versterkt;

• 2. Voor iedere cliënt is de voor hem of haar noodzakelijk zorg beschikbaar; de cliënt kan uit een kwalitatief voldoende zorgaanbod kiezen;

• 3. De zorg is effectief en veilig en wordt door de cliënt positief ervaren (kwalitatief goede zorg);

• 4. De kosten van de zorg zijn maatschappelijk aanvaardbaar.

1. De positie van de burger in het zorgstelsel wordt versterkt

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	65 168
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	65 168
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Betalingen Zichtbare Zorg die niet meer in 2010 konden worden gerealiseerd.	1 185
2. Overboeking naar artikel 98 (apparaat IGZ). Het betreft het beschikbaar stellen van de benodigde middelen voor de uitvoering van het jaarplan 2011 voor het project Zichtbare Zorg.	– 9 200
3. Overige mutaties.	245
Stand suppletoire begroting VJN	57 398
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overige mutaties.	– 214
Stand suppletoire begroting NJN	57 184
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 259
Stand realisatie 2011	56 925

2. Voor iedere cliënt is de voor hem of haar noodzakelijk zorg beschikbaar; de cliënt kan uit een kwalitatief voldoende zorgaanbod kiezen

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	130 249
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	130 249
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. De rol van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) bij de indicatiestelling in de AWBZ is aan het veranderen. Om deze omslag te faciliteren zijn investeringen nodig. Deze investeringen leiden uiteindelijk tot een kleiner en doelmatiger CIZ.	11 200
2. Door vereenvoudiging en stroomlijnen van de indicatiestelling daalde de begroting van het CIZ de afgelopen jaren. Voor 2011 is echter nog een aanvulling op de instellingssubsidie noodzakelijk.	5 885
3. Het betreft een overboeking van middelen die door vertraging niet meer besteed konden worden in 2010. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om de financiële afwikkeling van de (afgeronde) werkzaamheden van het CIZ voor de pakketmaatregel begeleiding en middelen in het kader van de stimuleringsregeling kleinschalig wonen.	3 652
4. Overboeking naar artikel 43 (apparaat). Betreft uitvoeringskosten van het project Regelhulp.	– 976
5. In het kader van de Wtcg kunnen mensen op basis van hun zorggebruik een tegemoetkoming krijgen in de meerkosten die zij hebben als gevolg van hun handicap/chronische ziekte. Voor een goede uitvoering van dit onderdeel van de Wtcg zijn extra uitvoeringskosten bij het CIZ gemaakt.	593
Stand suppletoire begroting VJN	150 603
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking naar artikel 43 (apparaat). Het betreft uitvoeringskosten van het project Regelhulp.	– 678
2. Overige mutaties.	– 465
Stand suppletoire begroting NJN	149 460
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 239
Stand realisatie 2011	149 221

3. De zorg is effectief en veilig en wordt door de cliënt positief ervaren (kwalitatief goede zorg)

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	126 708
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	126 708
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. In het Regeerakkoord zijn vele maatregelen op het terrein van de AWBZ opgenomen (scheiden wonen/zorg, IQ-criterium, uitvoering AWBZ door zorgverzekeraars (UAZ), jeugd). De voorbereiding en de uitvoering hiervan leiden tot extra kosten waarin nog niet is voorzien. Die kosten hebben betrekking op onderzoek, stroomlijning/verbetering van de gegevensstromen in de AWBZ en kosten die direct gerelateerd zijn aan de implementatie van de maatregelen. Tegenover deze kosten staan de (al ingeboekte) besparingen in de AWBZ.	6 101
2. Overboeking naar artikel 98 OD 3 in verband met toevoeging aan de Verzameluitkering VWS. Betreft subsidie Frieslab gemeente Leeuwarden.	– 266
3. Overige mutaties.	1 498
Stand suppletoire begroting VJN	134 041
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking van artikel 42 OD 2. Hiermee wordt bewerkstelligd dat alle middelen ten behoeve van het Stagefonds onder één budget worden samengebracht.	22 875
2. Deze bijstelling vindt vooral plaats door vertraging in het programma «In voor zorg». Het restant van de mutatie is het gevolg van vertraging in de uitvoering van het programma «Kwaliteitsverbetering palliatieve zorg» (€ 2,8 miljoen). Daarnaast doet zich in 2011 een meevaller voor bij de uitvoering van plannen uit het Regeerakkoord.	– 21 853
3. Overige mutaties.	700
Stand suppletoire begroting NJN	135 763
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 1 291
Stand realisatie 2011	134 472

4. De kosten van de zorg zijn maatschappelijk aanvaardbaar

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	5 831 352
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	5 831 352
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Een deel van de Wtcg-tegemoetkomingen over 2009 is niet in 2010 tot betaling gekomen. Deze tegemoetkomingen worden in 2011 betaald. Daarnaast wordt een structurele tegenvaller van € 50 miljoen verwacht.	75 724
2. Bijstelling in de kosten van kortingen (BIKK) naar aanleiding van de actuele ramingen van het Centraal Economisch Plan (CEP) 2011 van het Centraal Planbureau.	47 900
3. In het kader van de Wtcg kunnen mensen – op basis van hun zorggebruik – een tegemoetkoming krijgen in de meerkosten die zij hebben als gevolg van hun handicap/chronische ziekte. Voor een goede uitvoering van dit onderdeel van de Wtcg zijn verschillende extra uitgaven noodzakelijk. Het gaat daarbij onder andere om de volgende activiteiten: Adequate voorlichting aan burgers, zorgverzekeraars, zorgkantoren, (fiscale) intermediairs, patiëntenverenigingen en cliëntenorganisaties; Systeemtechnische aanpassingen als gevolg van de voorstellen van de Taskforce Linschoten en noodzakelijk onderzoek ter verbetering van de afbakening van de doelgroepen; Uitvoeringskosten die gemaakt worden door de Bureaus Jeugdzorg.	1 557
4. Overige mutaties.	570
Stand suppletoire begroting VJN	5 957 103
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Bijstelling van de uitgavenraming BIKK naar aanleiding van de actuele ramingen van het CPB (de MEV).	– 19 100
2. Prijsbijstelling tranche 2011, kader BKZ, ten behoeve van de algemene tegemoetkomingen in het kader van de Wtcg.	11 512
3. De uitgaven van het CAK in het kader van de uitvoering van de Wtcg vallen hoger uit dan eerder geraamd.	5 400
4. Op het dossier Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (TSZ) is sprake van € 16 miljoen onderuitputting.	– 16 000
5. Bij de uitgaven in het kader van de Tegemoetkoming Buitengewone Uitgaven (TBU) is sprake van een tegenvaller van € 76 miljoen.	76 000
6. Bij de uitgaven Wtcg is sprake van een tegenvaller. In de eerste plaats is het aantal rechthebbenden op een Wtcg-tegemoetkoming over 2009 hoger dan eerder geraamd. Daarnaast is bij het CAK op basis van het zorggebruik in 2010 een raming opgesteld van het aantal rechthebbenden op een Wtcg-tegemoetkoming 2010 en de daarmee samenhangende uitgaven. Daarbij is rekening gehouden met een deel dat pas in 2012 tot uitbetaling zal komen.	40 000
7. Overige mutaties.	14
Stand suppletoire begroting NJN	6 054 929
Slotwetmutaties:
1. Bijstelling van de Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (TSZ). Er zijn in 2011 hogere uitgaven bij deze regeling gerealiseerd dan geraamd.	20 541
2. Bijstelling van het benodigde bedrag voor de tegemoetkomingen in het kader van de Wtcg.	17 541
3. Bijstelling van de raming van de Tegemoetkoming Buitengewone Uitgaven (TBU). Er zijn in 2011 lagere uitgaven bij deze regeling gerealiseerd dan geraamd.	– 13 118
4. Overige mutaties.	– 2 843
Stand realisatie 2011	6 077 050

Apparaatsuitgaven

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	3 445
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	3 445
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overboeking van artikel 43 OD 2. Betreft uitvoeringskosten van het project Regelhulp.	976
Stand suppletoire begroting VJN	4 421
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking van artikel 43 OD 2. Het betreft uitvoeringskosten van het project Regelhulp.	678
2. Er heeft bij VWS in 2011 een herijking van het apparaatskostenbudget plaatsgevonden. Middels de herijking ontstaat een realistischer basis voor de apparaatskosten, waarop beter gestuurd kan worden.	779
3. Overige mutaties.	– 3
Stand suppletoire begroting NJN	5 875
Slotwetmutaties:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	244
Stand realisatie 2011	6 119

Ontvangsten

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	0
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	0
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	0
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overige mutaties.	86
Stand suppletoire begroting NJN	86
Slotwetmutaties:
1. Ontvangsten als gevolg van terugvorderingen door lagere vaststellingen van diverse projectsubsidies en lagere realisatie van verleende opdrachten op het gebied van toegankelijkheid (circa € 0,99 miljoen) en kwaliteit (circa € 1,04 miljoen).	2 033
2. Terugbetalingen als gevolg van vaststelling aan PGO-organisaties verleende subsidies.	1 930
3. Ontvangsten als gevolg van vaststelling van het Fonds PGO over de periode 2008 tot en met 2010 bij het CIBG	402
4. Ontvangsten als gevolg van vaststelling van het systeem Pallas (voorheen VIA: VWS informatie Adressen) over de periode 2009 en 2010 bij het CIBG.	326
5. Overige ontvangsten.	328
Stand realisatie 2011	5 105

43.4 Slotwetmutaties

De slotwetmutaties zijn uitgesplitst naar operationele doelstelling, apparaatsuitgaven en ontvangsten toegelicht in paragraaf 43.3 Financiële toelichting.

Uitgaven (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	6 403 211
Slotwetmutaties	20 576
Stand realisatie 2011	6 423 787

Ontvangsten (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	86
Slotwetmutaties	5 019
Stand realisatie 2011	5 105

43.5 Overzicht uitgevoerde evaluatieonderzoeken

Onderzoek	Onderwerp	AD of OD	Start	Afgerond	Vindplaats
Beleidsdoorlichting	Indicatiestelling	43.2	2010	2011	TK 30 597, nr. 186
Effectenonderzoek ex post	–
Overig evaluatieonderzoek	Evaluatie subsidiesystematiek PGO-organisaties	43.1	2010	2011	TK 29 214, nr. 59
	Evaluatie subsidieregelingen stageplaatsen zorg	43.3	2010	2011	www.stagefondszorg.nl TK 29 282, nr. 111
	Evaluatie vaccinatie stageplaatsen zorg	43.3	2010	2011	Evaluatie wordt niet gepubliceerd.

BELEIDSARTIKEL 44 MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING

44.1 Algemene doelstelling

Alle burgers participeren in de samenleving.

44.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bedragen x € 1 000	Realisatie 2007	Realisatie 2008	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Vastgestelde begroting 2011 t/m incidentele suppletoire begroting	Verschil 2011
Verplichtingen	545 734	594 076	277 516	166 154	176 002	106 018	69 984
Uitgaven	485 982	510 288	551 766	263 972	189 331	186 061	3 270
Programma-uitgaven	481 889	506 394	547 681	259 607	184 913	182 540	2 373
1. Burgers worden gestimuleerd actief te participeren in maatschappelijke verbanden.	54 806	44 745	27 065	26 373	18 445	19 230	– 785
2. Burgers bieden anderen vrijwillige ondersteuning en kunnen gebruik maken van (organisaties van) vrijwillige ondersteuning.	28 122	40 302	48 291	75 519	94 591	78 336	16 255
waarvan bijdragen aan zbo's	11 655	23 573	34 467	60 728	81 537	65 000	16 537
3. Burgers met beperkingen kunnen gebruik maken van (algemene) voorzieningen en professionele ondersteuning.	76 552	68 671	62 953	60 961	66 504	65 965	539
4. Burgers met (psycho)sociale problemen kunnen gebruik maken van tijdelijke ondersteuning.	322 409	352 676	409 372	96 754	5 373	19 009	– 13 636
waarvan bijdragen aan specifieke uitkeringen	318 454	349 091	402 349	90 224	0	6 246	– 6 246
Apparaatsuitgaven	4 093	3 894	4 085	4 365	4 418	3 521	897
Ontvangsten	4 164	1 931	8 356	25 765	3 797	0	3 797

44.3 Financiële toelichting

In deze paragraaf worden per operationele doelstelling en voor de apparaatsuitgaven en de ontvangsten de belangrijkste verschillen tussen begroting en realisatie verklaard. Daarbij is aangegeven of deze verschillen bij incidentele suppletoire begroting (TK 32 609 XVI, nr. 1 en 2), suppletoire begroting Voorjaarsnota (TK 32 780 XVI, nr. 1 en 2) of suppletoire begroting Najaarsnota (TK 33 090 XVI, nr. 1 en 2) voorgelegd waren, dan wel dat ze in de slotwetmutaties zijn begrepen.

Programma-uitgaven

De algemene doelstelling van dit beleidsartikel is vertaald in vier operationele doelstellingen:

• 1. Burgers worden gestimuleerd actief te participeren in maatschappelijke verbanden;

• 2. Burgers bieden anderen vrijwillige ondersteuning en kunnen gebruik maken van (organisaties van) vrijwillige ondersteuning;

• 3. Burgers met beperkingen kunnen gebruik maken van (algemene) voorzieningen en professionele ondersteuning;

• 4. Burgers met (psycho)sociale problemen kunnen gebruik maken van tijdelijke ondersteuning.

1. Burgers kunnen actief participeren in maatschappelijke verbanden

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	19 230
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	19 230
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Bij het Regeerakkoord zijn middelen vrijgemaakt voor transitiekosten bij de overheveling van de functie begeleiding naar de Wmo. De gereserveerde middelen voor 2011 worden nu overgeboekt naar de begroting van VWS. Over de inzet en verdeling van de middelen voor latere jaren vindt overleg met externen plaats en wordt later dit jaar besloten. Een nader te bepalen deel van de middelen zal aan gemeenten beschikbaar gesteld worden.	10 000
2. Overige mutaties.	336
Stand suppletoire begroting VJN	29 566
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Dit betreft een kasschuif transitiekosten decentralisatie begeleiding van 2011 naar 2012.	– 5 000
2. Overboeking naar artikel 98 OD 3. Via de verzameluitkering is een bijdrage verstrekt aan het project «Collectieve voorzieningen» van de gemeente Helmond.	– 250
3. Overboeking naar artikel 98 (apparaat SCP en RMO). Betreft evaluatie van de Wmo door het SCP.	– 819
4. Diverse (beleids)voornemens waarvan de kosten in 2011 lager zijn dan verwacht of niet in 2011 tot besteding komen.	– 3 600
5. Overige mutaties.	225
Stand suppletoire begroting NJN	20 122
Slotwetmutaties:
1. Onderuitputting op de middelen die beschikbaar waren voor de transitiekosten bij de overheveling van de functie begeleiding naar de Wmo.	– 1 438
2. Overige mutaties.	– 239
Stand realisatie 2011	18 445

2. Burgers bieden anderen vrijwillige ondersteuning en kunnen gebruik maken van (organisaties van) vrijwillige ondersteuning

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	78 336
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	78 336
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	78 336
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking van artikel 44 OD 4 voor de dekking van de uitgaven deskundigheidsbevordering vrijwilligers.	1 500
2. Overboeking naar artikel 98 (apparaat SCP en RMO). Betreft het onderzoek jonge mantelzorgers door het SCP.	– 21
3. Deze mutatie betreft extra middelen voor het mantelzorgcompliment. Het beroep op deze regeling is in 2011 groter dan verwacht.	15 250
4. Overige mutaties.	308
Stand suppletoire begroting NJN	95 373
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 782
Stand realisatie 2011	94 591

3. Burgers met beperkingen kunnen gebruik maken van (algemene) voorzieningen en professionele ondersteuning

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	65 965
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	65 965
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overboeking naar het Gemeentefonds ten behoeve van middelen voor dure woningaanpassingen. Dure woningaanpassingen vormen een onderdeel van de Wmo en uiteindelijk zal het gehele budget voor deze aanpassingen aan het Gemeentefonds worden toegevoegd.	– 3 000
2. Overige mutaties.	– 656
Stand suppletoire begroting VJN	62 309
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. De kosten van Valys vallen in 2011 hoger uit dan eerder geraamd. Het budget is daarom bijgesteld. Voor 2012 en verder is besloten om de overschrijding tegen te gaan door verlaging van het persoonlijk kilometerbudget. Voor 2011 is een dergelijke ingreep niet meer mogelijk.	8 000
2. Overige mutaties.	– 1 372
Stand suppletoire begroting NJN	68 937
Slotwetmutaties:
1. Bij najaarsnota is het budget voor Valys verhoogd met € 8 miljoen. Uiteindelijk hebben de mensen minder met het bovenregionaal vervoer gereisd dan dat er bij najaarsnota was geraamd.	– 1 339
2. Overige mutaties.	– 1 094
Stand realisatie 2011	66 504

4. Burgers met (psycho)sociale problemen kunnen gebruik maken van tijdelijke ondersteuning

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	19 009
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	19 009
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Vanuit het Regeerakkoord worden extra middelen beschikbaar gesteld ter voorkoming van ouderenmishandeling. De middelen worden onder meer gebruikt voor meer hulptrajecten, een meldcode en professionalisering van de hulpverlening.	6 000
2. Overboeking naar het Gemeentefonds in verband met pilot «Mannelijke slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties».	– 1 200
3. Overboeking naar het Gemeentefonds. Het betreft loonbijstelling decentralisatie-uitkering Vrouwenopvang.	– 1 246
4. Overboeking naar het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het betreft een bijdrage voor de opvang van minderjarige meisjes door de instellingen Fier Fryslân en De Bocht.	– 1 339
5. Overige mutaties.	– 750
Stand suppletoire begroting VJN	20 474
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking naar artikel 44 OD 2. Dit betreft een overboeking in verband met dekking van de uitgaven deskundigheidsbevordering vrijwilligers.	– 1 500
2. Overboeking naar het Gemeentefonds. Dit betreft een eenmalige overboeking naar de decentralisatie-uitkering Vrouwenopvang om de centrumgemeenten op lokaal en regionaal niveau een extra impuls te geven voor de aanpak van ouderenmishandeling.	– 5 000
3. Diverse (restant)voornemens zijn dit jaar niet tot besteding gekomen. Het merendeel betreft het niet inzetten van gereserveerde middelen voor (capaciteit van) vrouwenopvang als gevolg van vertraging in de besluitvorming.	– 7 500
4. Overige mutaties.	– 105
Stand suppletoire begroting NJN	6 369
Slotwetmutaties:
1. Voornemens die dit jaar niet tot besteding zijn gekomen. Het betreft gereserveerde middelen voor de meldcode en ter voorkoming van ouderenmishandeling.	– 996
Stand realisatie 2011	5 373

Apparaatsuitgaven

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	3 521
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	3 521
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	3 521
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Er heeft bij VWS in 2011 een herijking van het apparaatskostenbudget plaatsgevonden. Middels de herijking ontstaat een realistischer basis voor de apparaatskosten, waarop beter gestuurd kan worden.	736
2. Overige mutaties.	30
Stand suppletoire begroting NJN	4 287
Slotwetmutaties:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	131
Stand realisatie 2011	4 418

Ontvangsten

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	0
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	0
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	0
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overige mutaties.	38
Stand suppletoire begroting NJN	38
Slotwetmutaties:
1. Diverse ontvangsten als gevolg van vaststelling van subsidies uit voorgaande jaren voor het behoud van thuiszorgmedewerkers voor de zorg, voor de deskundigheidsbevordering van vrijwilligers en voor dure woningaanpassingen.	1 785
2. Ontvangsten als gevolg van afrekening Valys oude jaren.	1 974
Stand realisatie 2011	3 797

44.4 Slotwetmutaties

De slotwetmutaties zijn uitgesplitst naar operationele doelstelling, apparaatsuitgaven en ontvangsten toegelicht in paragraaf 44.3 Financiële toelichting.

Uitgaven (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	195 088
Slotwetmutaties	– 5 757
Stand realisatie 2011	189 331

Ontvangsten (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	38
Slotwetmutaties	3 759
Stand realisatie 2011	3 797

44.5 Overzicht uitgevoerde evaluatieonderzoeken

Onderzoek	Onderwerp	AD of OD	Start	Afgerond	Vindplaats
Beleidsdoorlichting	–
Effectenonderzoek ex post	Evaluatie Wmo.	AD 44	2010	2014	–
	Evaluatie Kennisinstituten.	44.1	2007	2011	Evaluatie wordt niet gepubliceerd.
Overig evaluatieonderzoek	Evaluatie Beleidsbrief Voor Elkaar.	44.2	2010	2011	Evaluatie wordt niet gepubliceerd.
	Interdepartementaal onderzoek naar de gelijke behandeling van mensen met een beperking (VWS is coördinerend departement).	44.3	2011	2012	–
	Tijdsbestedingsonderzoek Monitor vrijwilligerswerk SCP.	44.2	2010	2012	–
	Deelname aan vrijwilligerswerk, POLS (CBS).	44.2	2010	2011	Rapport Vrijwillige Inzet 2010, www.cbs.nl.
	Longitudinaal onderzoek daklozen.	44.4	2010	2014	–
	Actieplan «ouderen in veilige handen.	44.4	2011	2014	–

BELEIDSARTIKEL 45 JEUGD

45.1 Algemene doelstelling

Kinderen in Nederland groeien gezond en veilig op en ontwikkelen zich tot zelfstandige en maatschappelijk betrokken burgers.

45.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bedragen x € 1 000	Realisatie 2007	Realisatie 2008	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Vastgestelde begroting 2011 t/m incidentele suppletoire begroting	Verschil 2011
Verplichtingen	1 166 534	2 617 013	1 572 445	1 591 668	1 527 215	1 486 589	40 626
Uitgaven	1 158 514	1 517 632	1 659 687	1 831 121	1 874 533	1 847 281	27 252
Programma-uitgaven	1 150 798	1 512 784	1 654 017	1 824 871	1 868 447	1 841 978	26 469
1. Kinderen en hun ouders/verzorgers krijgen laagdrempelige ondersteuning bij het opgroeien, opvoeden en verzorgen.		274 211	330 652	364 218	398 167	391 813	6 354
2. Kinderen hebben een gezonde leefstijl en zijn actief en positief betrokken bij hun leefomgeving.		13 888	15 035	18 059	11 644	13 131	– 1 487
3. Kinderen met ernstige opgroei- en opvoedproblemen en hun ouders/verzorgers krijgen op tijd effectieve hulp bij een zorgaanbieder.		1 224 685	1 308 330	1 442 594	1 458 636	1 437 034	21 602
Apparaatsuitgaven	7 716	4 848	5 670	6 250	6 086	5 303	783
Ontvangsten	8 563	6 886	14 503	3 281	23 392	4 580	18 812

De uitgaven, ontvangsten en verplichtingen van de jaren 2007–2010 zijn herleid uit de jaarverslagen van het voormalige programmaministerie Jeugd en Gezin. Het was niet mogelijk om de uitgaven 2007 te verdelen over de operationele doelstellingen, omdat de operationele doelstellingen in 2008 zijn gewijzigd.

45.3 Financiële toelichting

In deze paragraaf worden per operationele doelstelling en voor de apparaatsuitgaven en de ontvangsten de belangrijkste verschillen tussen begroting en realisatie verklaard. Daarbij is aangegeven of deze verschillen bij incidentele suppletoire begroting (TK 32 609 XVI, nr. 1 en 2), suppletoire begroting Voorjaarsnota (TK 32 780 XVI, nr. 1 en 2) of suppletoire begroting Najaarsnota (TK 33 090 XVI, nr. 1 en 2) voorgelegd waren, dan wel dat ze in de slotwetmutaties zijn begrepen.

Programma-uitgaven

De algemene doelstelling van dit beleidsartikel is vertaald in drie operationele doelstellingen:

• 1. Kinderen en hun ouders/verzorgers krijgen laagdrempelige ondersteuning bij het opgroeien, opvoeden en verzorgen;

• 2. Kinderen hebben een gezonde leefstijl en zijn actief en positief betrokken bij hun leefomgeving;

• 3. Kinderen met ernstige opgroei- en opvoedproblemen en hun ouders/verzorgers krijgen op tijd effectieve hulp bij een zorgaanbieder.

1. Kinderen en hun ouders/verzorgers krijgen laagdrempelige ondersteuning bij het opgroeien, opvoeden en verzorgen

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	0
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft preventief jeugdbeleid (Centra voor Jeugd en Gezin).	151 804
2. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft jeugdgezondheidszorg.	213 397
3. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft schippersinternaten.	22 507
4. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft onderzoek en monitoring (beleidsprogramma «Alle kansen voor alle kinderen»).	4 105
Stand incidentele suppletoire begroting	391 813
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overige mutaties.	572
Stand suppletoire begroting VJN	392 385
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Loonbijstelling tranche 2011, kader Rijksbegroting in enge zin.	4 264
2. Overboeking van artikel 41 OD 3 ter dekking van de loonbijstelling 2011 van de Brede Doeluitkering Centra voor Jeugd en Gezin.	3 003
3. Overboeking naar artikel 98 OD 3. Via de verzameluitkering is een bijdrage verstrekt aan de projecten monitoronderzoek intersectorale zorg van de provincies Limburg en Friesland en de gemeente Enschede.	– 90
4. Overige mutaties.	141
Stand suppletoire begroting NJN	399 703
Slotwetmutaties:
1. Budgettaire ruimte is onder andere ontstaan door verplichtingen die niet meer in 2011 in betalingen konden worden omgezet.	– 1 019
2. Overboeking naar artikel 98 OD 3. Via de Verzameluitkering VWS is een bijdrage verstrekt voor de Drentse pilot Jeugd.	– 45
3. Overige mutaties.	– 472
Stand realisatie 2011	398 167

2. Kinderen hebben een gezonde leefstijl en zijn actief en positief betrokken bij hun leefomgeving

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	0
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (XVII). Betreft ontwikkelingsgericht jeugdbeleid.	8 117
2. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (XVII). Betreft het ondersteunen van jonge gezinnen bij de opvoeding van kind(eren) gericht op een gezonde leefstijl via internet (www.opvoeden.nl).	1 014
3. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (XVII). Betreft campussen.	4 000
Stand incidentele suppletoire begroting	13 131
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overboeking naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Het betreft de verlenging van het project «de wijkschool».	– 952
Stand suppletoire begroting VJN	12 179
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in verband met de verlenging van de pilot Wijkschool in Rotterdam.	– 1 250
2. Overige mutaties.	1 048
Stand suppletoire begroting NJN	11 977
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 333
Stand realisatie 2011	11 6441

3. Kinderen met ernstige opgroei- en opvoedproblemen en hun ouders/verzorgers krijgen op tijd effectieve hulp bij een zorgaanbieder.

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	0
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft provinciaal gefinancierde jeugdzorg.	1 194 477
2. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft de verwijsindex.	800
3. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft gesloten jeugdzorg.	241 757
Stand incidentele suppletoire begroting	1 437 034
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Doorschuif budget jeugdzorg dat niet in 2010 tot besteding is gekomen.	1 200
2. Overige mutaties.	– 1 991
Stand suppletoire begroting VJN	1 436 243
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Loonbijstelling tranche 2011, kader Rijksbegroting in enge zin.	15 635
2. Overboeking naar het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in verband met de vergoeding van onderwijskosten van jeugdzorgplus-instellingen.	– 3 600
3. Overboeking van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, Dienst Justitiële Inrichtingen, in verband met een vergoeding van de onkosten van jeugdzorgplus-instellingen.	4 708
4. Desaldering betreffende vergoeding overname Jeugdzorgplus-instelling Avenier van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, Dienst Justitiële Inrichtingen.	9 500
5. Overige mutaties.	– 1 319
Stand suppletoire begroting NJN	1 461 167
Slotwetmutaties:
1. Overboeking naar het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Betreft dekking besparingsverlies kindregelingen door vertraging inwerkingtreding wetsvoorstel «Verbetering financiële positie pleegouders».	– 4 260
2. Desaldering ontvangsten ouderbijdrage ter dekking van het besparingsverlies bij SZW.	4 260
3. Overige mutaties.	– 2 531
Stand realisatie 2011	1 458 636

Apparaatsuitgaven

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	0
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Overboeking van artikel 98 OD 4 naar artikel 45. Betreft apparaatskosten van de directies Jeugdzorg, Jeugd en Gezin en Uitvoeringseenheid Gesloten Jeugdzorg.	5 303
Stand incidentele suppletoire begroting	5 303
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Betreft verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	75
Stand suppletoire begroting VJN	5 378
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	23
Stand suppletoire begroting NJN	5 401
Slotwetmutaties:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	685
Stand realisatie 2011	6 086

Ontvangsten

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	0
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft ontvangsten preventief jeugdbeleid.	25
2. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft ontvangsten schippersinternaten.	1 520
3. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft ontvangsten provinciaal gefinancierde jeugdzorg.	3 035
Stand incidentele suppletoire begroting	4 580
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	4 580
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Desaldering betreffende vergoeding overname Jeugdzorgplus-instelling Avenier van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, Dienst Justitiële Inrichtingen.	9 500
2. Overige mutaties.	3 670
Stand suppletoire begroting NJN	17 750
Slotwetmutaties:
1. Desaldering ontvangsten ouderbijdrage ter dekking van het besparingsverlies bij SZW (zie ook toelichting bij de uitgaven, OD 3).	4 260
2. Ontvangsten als gevolg van vaststelling subsidies voor gesloten jeugdzorg.	1 708
3. Overige mutaties.	– 326
Stand realisatie 2011	23 392

45.4 Slotwetmutaties

De slotwetmutaties zijn uitgesplitst naar operationele doelstelling, apparaatsuitgaven en ontvangsten toegelicht in paragraaf 45.3 Financiële toelichting.

Uitgaven (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	1 878 248
Slotwetmutaties	– 3 715
Stand realisatie 2011	1 874 533

Ontvangsten (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	17 750
Slotwetmutaties	5 642
Stand realisatie 2011	23 392

45.5 Overzicht uitgevoerde evaluatieonderzoeken

In 2011 zijn geen evaluatieonderzoeken Jeugd uitgevoerd.

BELEIDSARTIKEL 46 SPORT

46.1 Algemene doelstelling

Een sportieve samenleving waarin zowel veel aan sport wordt gedaan als van sport wordt genoten.

46.2 Budgettaire gevolgen van beleid

In deze paragraaf wordt voor de uitgaven en ontvangsten het verschil tussen de vastgestelde begroting en de realisatie toegelicht. De vastgestelde begroting en de realisatie van artikel 46 zijn in de tabel hieronder opgenomen.

Bedragen x € 1 000	Realisatie 2007	Realisatie 2008	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Vastgestelde begroting 2011 t/m incidentele suppletoire begroting	Verschil 2011
Verplichtingen	94 108	95 900	90 994	66 873	115 303	110 594	4 709
Uitgaven	99 210	104 548	113 366	113 205	99 675	138 545	– 38 870
Programma-uitgaven	96 868	102 113	110 876	110 752	97 408	136 385	– 38 977
1. Mensen sporten en bewegen meer voor hun gezondheid.	8 597	12 898	15 412	17 848	15 184	30 230	– 15 046
2. Via de sport ontmoeten mensen elkaar, doen mensen mee aan maatschappelijke activiteiten en gaan mensen respectvol met elkaar om.	68 885	62 814	59 810	59 503	45 908	71 229	– 25 321
waarvan bijdragen aan specifieke uitkeringen	26 112	15 831	13 067	11 895	1 961	2 047	– 86
3. De topsport in Nederland staat symbool voor ambitie, is een bron van ontspanning en draagt bij aan ons nationale imago in binnen- en buitenland.	19 386	26 401	35 654	33 401	36 316	34 926	1 390
Apparaatsuitgaven	2 342	2 435	2 490	2 453	2 267	2 160	107
Ontvangsten	831	1 480	2 176	2 139	3 299	870	2 429

46.3 Financiële toelichting

In deze paragraaf worden per operationele doelstelling en voor de apparaatsuitgaven en de ontvangsten de belangrijkste verschillen tussen begroting en realisatie verklaard. Daarbij is aangegeven of deze verschillen bij incidentele suppletoire begroting (TK 32 609 XVI, nr. 1 en 2), suppletoire begroting Voorjaarsnota (TK 32 780 XVI, nr. 1 en 2) of suppletoire begroting Najaarsnota (TK 33 090 XVI, nr. 1 en 2) voorgelegd waren, dan wel dat ze in de slotwetmutaties zijn begrepen.

Programma-uitgaven

De algemene doelstelling van dit beleidsartikel is vertaald in drie operationele doelstellingen:

• 1. Mensen sporten en bewegen meer voor hun gezondheid;

• 2. Via de sport ontmoeten mensen elkaar, doen mensen mee aan maatschappelijke activiteiten en gaan mensen respectvol met elkaar om;

• 3. De topsport in Nederland staat symbool voor ambitie, is een bron van ontspanning en draagt bij aan ons nationale imago in binnen- en buitenland.

1. Mensen sporten en bewegen meer voor hun gezondheid

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	30 230
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	30 230
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overboeking naar het Gemeentefonds in het kader van de Impuls Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB). Het gaat om de financiering van beweeginterventies met als doel het terugdringen van beweegarmoede bij weinig actieve burgers. Deze mutatie heeft betrekking op de tweede tranche van de Impuls NASB.	– 9 570
2. Overige mutaties.	– 365
Stand suppletoire begroting VJN	20 295
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Mede ten gevolge van de totstandkoming van de beleidsbrief «Sport en bewegen in Olympisch perspectief» (TK 30 234, nr. 37) in het voorjaar kon een aantal activiteiten pas nadat deze brief was afgerond worden gestart. Hierdoor is vertraging in de uitvoering ontstaan.	– 4 000
2. Overige mutaties.	146
Stand suppletoire begroting NJN	16 441
Slotwetmutaties:
1. Betalingen die voor 2011 geraamd waren voor het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen zijn verschoven naar 2012, vanwege verlenging van diverse projecten.	– 1 151
2. Overige mutaties.	– 106
Stand realisatie 2011	15 184

2. Via de sport ontmoeten mensen elkaar, doen mensen mee aan maatschappelijke activiteiten en gaan mensen respectvol met elkaar om

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	71 229
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	71 229
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. In het kader van de breedtesportimpuls konden gemeenten een bijdrage krijgen voor sportstimuleringsprojecten. Bij de vaststelling van deze bijdragen is in een beperkt aantal gevallen in 2010 de bijdrage onterecht naar beneden bijgesteld. Dit wordt dit jaar hersteld.	990
2. Overboeking naar het Gemeentefonds in het kader van de Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur. Het gaat om de financiering van de aanstelling van combinatiefunctionarissen die werkzaam zijn op verschillende terreinen. Hierdoor worden sportverenigingen versterkt met het oog op hun maatschappelijke functie. Deze mutatie heeft betrekking op de eerste, tweede en derde tranche van de Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur.	– 12 489
Stand suppletoire begroting VJN	59 730
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking naar het Gemeentefonds in verband met de vierde tranche van de Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur.	– 7 870
2. Overboeking naar artikel 46 OD 3. Betreft een herschikking binnen de sportbegroting naar aanleiding van de beleidsbrief «Sport en bewegen in Olympisch perspectief» (TK 30 234, nr. 37).	– 2 800
3. Overige mutaties.	– 1 666
Stand suppletoire begroting NJN	47 394
Slotwetmutaties:
1. In verband met aangebrachte correcties op reeds vastgestelde bijdragen in het kader van de Breedtesportimpuls zijn verschillende bijdragen opnieuw in de administratie vastgelegd. Deze verplichtingen hebben niet in alle gevallen tot een betaling geleid.	– 710
2. Overige mutaties.	– 776
Stand realisatie 2011	45 908

3. De topsport in Nederland staat symbool voor ambitie, is een bron van ontspanning en draagt bij aan ons nationale imago in binnen- en buitenland

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	34 926
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	34 926
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overboeking naar artikel 98 OD 3. Via de Verzameluitkering VWS is een bijdrage verstrekt voor het Centrum voor Topsport en Onderwijs (gemeente Eindhoven).	– 60
Stand suppletoire begroting VJN	34 866
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking naar artikel 98 OD 3. Via de Verzameluitkering VWS is een bijdrage aan het Centrum voor Topsport en Onderwijs Eindhoven verstrekt.	– 685
2. Overboeking van artikel 46 OD 2. Herschikking binnen de sportbegroting naar aanleiding van de beleidsbrief «Sport en bewegen in Olympisch perspectief» (TK 30 234, nr. 37).	2 800
3. Overige mutaties.	– 112
Stand suppletoire begroting NJN	36 869
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 553
Stand realisatie 2011	36 316

Apparaatsuitgaven

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	2 160
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	2 160
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	2 160
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	60
Stand suppletoire begroting NJN	2 220
Slotwetmutaties:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	47
Stand realisatie 2011	2 267

Ontvangsten

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	870
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	870
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	870
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting NJN	870
Slotwetmutaties:
1. Extra ontvangsten als gevolg van de definitieve vaststelling van subsidies en uitkeringen, met name op het terrein van de Breedtesportimpuls en Topsportevenementen.	2 429
Stand realisatie 2011	3 299

46.4 Slotwetmutaties

De slotwetmutaties zijn uitgesplitst naar operationele doelstelling, apparaatsuitgaven en ontvangsten toegelicht in paragraaf 46.3 financiële toelichting.

Uitgaven (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	102 924
Slotwetmutaties	– 3 249
Stand realisatie 2011	99 675

Ontvangsten (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	870
Slotwetmutaties	2 429
Stand realisatie 2011	3 299

46.5 Overzicht uitgevoerde evaluatieonderzoeken

Onderzoek	Onderwerp	AD of OD	Start	Afgerond	Vindplaats
Beleidsdoorlichting	Beleidsdoorlichting sport (Uitvoering sportbeleid)	AD 46	2009	2011	TK 32 772, nr. 1
Effectenonderzoek ex post	Monitor Sportbeleid 2006–2010 (Eindevaluatie uitvoering sportprogramma)	AD 46	2009	2011	Monitor sportbeleid 2006–2010 | Rapport | Rijksoverheid.nl
	Verdieping Impuls NASB en NASB Sport	46.1	2009	2011	Verdieping Impuls NASB en NASB sport | Rapport | Rijksoverheid.nl
	Opbrengsten van meedoen – eindevaluatie programma Meedoen alle jeugd door sport	46.2	2009	2011	Opbrengsten van Meedoen | Rapport | Rijksoverheid.nl
	Coaches aan de top: evaluatie van de regeling	46.3	2009	2011	Coaches aan de Top: Evaluatie van de regeling | Rapport | Rijksoverheid.nl
	Driemeting topsportklimaatonderzoek	46.3	2011	2012	–
Overig evaluatieonderzoek	Onderzoek Ongevallen en Bewegen in Nederland (OBiN)	46 AD	Doorlopend	Doorlopend	TNO – Bewegen meten en registreren
	Sportinfrastructuur in Nederland – Quickscan sportaccommodaties en sportorganisaties	46 AD	2010	2011	Sportinfrastructuur in Nederland | Rapport | Rijksoverheid.nl
	Olympische hoofdstructuur: Alternatieven en hun implicaties	46.1	2010	2011	Olympische hoofdstructuur – Alternatieven en hun implicaties | Rapport | Rijksoverheid.nl
	Draagvlakmeting Olympische Spelen 2028	46.3	2010	2011	Draagvlakmeting Olympische Spelen 2028: 1–meting 2011 | Rapport | Rijksoverheid.nl
	Verkenning maatschappelijke kosten en baten van de Olympische en paralympische spelen in 2028	46.3	2010	2011	Verkenning Maatschappelijke Kosten en Baten van de Olympische en Paralympische Spelen in 2028 | Rapport | Rijksoverheid.nl
	Evaluatie Bid WK voetbal 2018	46.3	2011	2011	Rapport Berenschot «Evaluatie bid WK voetbal 2018» | Rapport | Rijksoverheid.nl

BELEIDSARTIKEL 47 OORLOGSGETROFFENEN EN HERINNERING WO II

47.1 Algemene Doelstelling

De erfenis van WO II is afgewikkeld en mensen beseffen, mede op basis van de gebeurtenissen uit WO II, wat het betekent om in vrijheid te kunnen leven.

47.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bedragen x € 1 000	Realisatie 2007	Realisatie 2008	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Vastgestelde begroting 2011 t/m incidentele suppletoire begroting	Verschil 2011
Verplichtingen	407 646	402 844	388 737	383 395	371 250	357 712	13 538
Uitgaven	403 430	399 788	397 382	381 482	360 539	358 141	2 398
Programma-uitgaven	402 040	398 474	396 045	380 292	359 851	357 388	2 463
1. Een kwalitatief goed en doelmatig stelsel van materiële en immateriële hulpverlening aan oorlogsgetroffenen WO II in een situatie van afbouw.	392 620	383 417	377 170	368 981	351 879	348 466	3 413
waarvan bijdragen aan zbo's	29 928	29 182	28 780	27 706	25 417	25 118	299
2. De herinnering aan WO II blijft levend en veel mensen – vooral jeugdigen – zijn zich bewust van de betekenis van WO II.	9 420	15 057	18 875	11 311	7 972	8 922	– 950
Apparaatsuitgaven	1 390	1 314	1 337	1 190	688	753	– 65
Ontvangsten	3 048	785	2 360	1 167	1 252	0	1 252

47.3 Financiële toelichting

In deze paragraaf worden per operationele doelstelling en voor de apparaatsuitgaven en de ontvangsten de belangrijkste verschillen tussen begroting en realisatie verklaard. Daarbij is aangegeven of deze verschillen bij incidentele suppletoire begroting (TK 32 609 XVI, nr. 1 en 2), suppletoire begroting Voorjaarsnota (TK 32 780 XVI, nr. 1 en 2) of suppletoire begroting Najaarsnota (TK 33 090 XVI, nr. 1 en 2) voorgelegd waren, dan wel dat ze in de slotwetmutaties zijn begrepen.

Programma-uitgaven

De algemene doelstelling is vertaald in twee operationele doelstellingen:

• 1. Een kwalitatief goed en doelmatig stelsel van materiële en immateriële hulpverlening aan oorlogsgetroffenen WO II in een situatie van afbouw;

• 2. De herinnering aan WO II blijft levend en veel mensen – vooral jeugdigen – zijn zich bewust van de betekenis van WO II.

1. Een kwalitatief goed en doelmatig stelsel van materiële en immateriële hulpverlening aan oorlogsgetroffenen WO II in een situatie van afbouw

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	348 466
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	348 466
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Betreft de indexatie van de uitkeringen voor de oorlogsgetroffenen.	2 500
2. Doorschuif budget uitvoeringskosten Pensioen- en Uitkeringsraad, dat niet in 2010 tot besteding is gekomen.	2 000
Stand suppletoire begroting VJN	352 966
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Jaarlijks wordt in het najaar de raming voor de wetten en regelingen voor de oorlogsgetroffenen bijgesteld op basis van de meest recente gegevens van de Sociale Verzekeringsbank. Per saldo betekent dit een bijstelling van € 4,2 miljoen.	4 225
2. Overige mutaties.	– 1 859
Stand suppletoire begroting NJN	355 332
Slotwetmutaties:
1. Er is minder uitgegeven dan geraamd voor de wetten en regelingen voor de oorlogsgetroffenen en de uitvoering van deze wetten en regelingen.	– 3 453
Stand realisatie 2011	351 879

2. De herinnering aan WO II blijft levend en veel mensen – vooral jeugdigen – zijn zich bewust van de betekenis van WO II

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	8 922
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	8 922
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Doorschuif van het budget voor het programma «Erfgoed van de oorlog» dat niet in 2010 tot besteding is gekomen.	224
Stand suppletoire begroting VJN	9 146
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overige mutaties.	73
Stand suppletoire begroting NJN	9 219
Slotwetmutaties:
1. Er is minder uitgegeven dan geraamd, onder andere door lagere uitgaven voor in mandaat door het Nationaal Comité 4 en 5 mei verleende subsidies voor educatie en voorlichting en voor reünies en lotgenotencontacten.	– 1 247
Stand realisatie 2011	7 972

Apparaatsuitgaven

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	753
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	753
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	753
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	3
Stand suppletoire begroting NJN	756
Slotwetmutaties:
1. Verschillende posten op het gebied van personele en materiële uitgaven.	– 68
Stand realisatie 2011	688

Ontvangsten

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	0
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	0
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	0
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting NJN	0
Slotwetmutaties:
1. Er is € 0,7 miljoen terugontvangen van de Pensioen- en Uitkeringsraad als gevolg van lagere uitgaven voor de tijdelijke vergoedingsregeling psychotherapie. Daarnaast is er € 0,3 miljoen terugontvangen van de Stichting Administratie Indonesische Pensioenen als gevolg van lagere uitgaven van de AOR-regeling in 2009. De overige ontvangsten van € 0,1 miljoen betreffen terugbetalingen op lager vastgestelde subsidieverleningen van projecten Erfgoed van de oorlog.	1 252
Stand realisatie 2011	1 252

47.4 Slotwetmutaties

De slotwetmutaties zijn uitgesplitst naar operationele doelstelling, apparaatsuitgaven en ontvangsten toegelicht in paragraaf 47.3 Financiële toelichting.

Uitgaven (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	365 307
Slotwetmutaties	– 4 768
Stand realisatie 2011	360 539

Ontvangsten (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	0
Slotwetmutaties	1 252
Stand realisatie 2011	1 252

47.5 Overzicht uitgevoerde evaluatieonderzoeken

In 2011 zijn geen beleidsdoorlichtingen of beleidsevaluaties uitgevoerd. De belangrijkste beleidsonderdelen zijn recentelijk al doorgelicht of geëvalueerd, zoals het programma «Erfgoed van de oorlog».

5. NIET-BELEIDSARTIKELEN

NIET-BELEIDSARTIKEL 98 ALGEMEEN

98.1 Algemene doelstelling

In dit niet-beleidsartikel worden de ministerie- en zorgbrede uitgaven geraamd die niet specifiek zijn toe te rekenen aan een van de doelstellingen van de beleidsartikelen.

98.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bedragen x € 1 000	Realisatie 2007	Realisatie 2008	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Vastgestelde begroting 2011 t/m incidentele suppletoire begroting	Verschil 2011
Verplichtingen	265 215	370 582	322 650	382 859	456 226	296 665	159 561
Uitgaven	300 833	325 494	328 861	368 368	429 636	302 762	126 874
Programma-uitgaven	101 875	114 741	115 267	126 216	109 715	93 521	16 194
1. Beheer en toezicht stelsel	91 826	102 936	98 153	101 248	101 971	86 182	15 789
2. Internationale samenwerking	10 049	11 805	14 875	18 167	6 048	7 031	– 983
3. Verzameluitkering VWS	0	0	2 239	6 801	1 696	308	1 388
Apparaatsuitgaven	198 958	210 753	213 594	242 152	319 921	209 241	110 680
Inspectie voor de Gezondheidszorg	38 764	45 634	53 760	57 318	60 290	47 391	12 899
Sociaal Cultureel Planbureau en Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling	9 147	11 207	11 768	11 958	13 124	5 779	7 345
Raad voor de Volksgezondheid en Zorg	2 748	3 021	3 100	2 965	2 904	2 858	46
Gezondheidsraad	4 880	5 168	5 752	5 730	5 238	3 397	1 841
Centrale Commissie Mensgebonden onderzoek	1 373	1 591	1 522	1 559	1 536	1 377	159
Raad voor Gezondheidsonderzoek	269	302	0	0	0	0	0
Strategisch onderzoek RIVM	15 810	16 150	18 238	19 668	36 623	18 050	18 573
Strategisch onderzoek NVI	8 627	9 083	7 538	16 239	82 447	7 709	74 738
Inspectie Jeugdzorg	3 949	4 541	5 329	6 679	5 077	5 932	– 855
Personeel en materieel kernministerie	113 391	114 056	106 587	120 036	112 682	116 748	– 4 066
Ontvangsten	9 976	10 636	12 673	13 935	27 198	8 980	18 218

De uitgaven van 2009 en 2010 zijn gecorrigeerd voor het budget die in het kader van de herverkaveling van het voormalig programmaministerie Jeugd en Gezin is toegevoegd aan artikel 98 Algemeen. Het betreft de verzameluitkering Jeugd en Gezin (OD 3).

98.3 Financiële toelichting

In deze paragraaf worden per operationele doelstelling en voor de apparaatsuitgaven en de ontvangsten de belangrijkste verschillen tussen begroting en realisatie verklaard. Daarbij is aangegeven of deze verschillen bij incidentele suppletoire begroting (TK 32 609 XVI, nr. 1 en 2), suppletoire begroting Voorjaarsnota (TK 32 780 XVI, nr. 1 en 2) of suppletoire begroting Najaarsnota (TK 33 090 XVI, nr. 1 en 2) voorgelegd waren, dan wel dat ze in de slotwetmutaties zijn begrepen.

Programma-uitgaven

Er zijn drie operationele doelstellingen op dit niet-beleidsartikel:

• 1. Beheer en toezicht stelsel;

• 2. Internationale samenwerking bevorderen;

• 3. Verzameluitkering VWS.

Daarnaast worden op dit artikel de apparaatsuitgaven geraamd van de Inspectie voor de Gezondheidszorg, het Sociaal en Cultureel Planbureau, de Raad voor Maatschappelijke ontwikkeling, de Raad voor Volksgezondheid en Zorg, de Gezondheidsraad, de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek, Strategisch onderzoek RIVM, Strategisch onderzoek NVI, de Inspectie Jeugdzorg en personeel en materieel kernministerie.

1. Beheer en toezicht stelsel

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	86 182
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	86 182
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overheveling van middelen van het BKZ naar de VWS-begroting (ijklijnmutatie) vanwege extra middelen voor uitvoering van het werkplan van de NZa.	7 051
2. Overboeking van artikel 42 OD 3 ten behoeve van de uitvoeringskosten van het CVZ met betrekking tot wanbetalers en onverzekerden.	5 954
3. Overboeking naar artikel 42 OD 2. Het betreft uitgaven die samenhangen met de voorbereiding van het op te richten kwaliteitsinstituut.	– 1 500
4. Overige mutaties.	416
Stand suppletoire begroting VJN	98 103
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking van artikel 42 OD 3 ten behoeve van de uitvoeringskosten van het CVZ. Het betreft uitgaven in het kader van EESSI (elektronische uitwisseling van sociale zekerheidsgegevens), uitvoeringskosten in het kader van de aanpak van onverzekerden en wanbetalers en wegwerken achterstanden verbindingsorgaan (buitenland).	4 357
2. Overige mutaties.	– 45
Stand suppletoire begroting NJN	102 415
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 444
Stand realisatie 2011	101 971

2. Internationale samenwerking

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	7 031
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	7 031
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overige mutaties.	– 426
Stand suppletoire begroting VJN	6 605
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overige mutaties.	– 12
Stand suppletoire begroting NJN	6 593
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 545
Stand realisatie 2011	6 048

3. Verzameluitkering VWS

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	0
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (TK 32 500 XVII). Betreft de uitkering van bestuurskosten aan de drie grootstedelijke regio’s Amsterdam, Haaglanden en Rotterdam (voorheen verzameluitkering Jeugd en Gezin).	308
Stand incidentele suppletoire begroting	308
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overboekingen van artikel 43 OD 3 (€ 0,266 miljoen) en artikel 46 OD 3 (€ 0,06 miljoen). Toevoeging aan de Verzameluitkering VWS. Betreft subsidies aan Frieslab (gemeente Leeuwarden) en Centrum voor Topsport en Onderwijs (gemeente Eindhoven).	326
Stand suppletoire begroting VJN	634
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking van artikel 44 OD 1. Via de Verzameluitkering VWS is een bijdrage verstrekt aan het project collectieve voorzieningen van de gemeente Helmond.	250
2. Overboeking van artikel 45 OD 1. Via de Verzameluitkering VWS is een bijdrage verstrekt aan de projecten monitoronderzoek intersectorale zorg van de provincies Limburg en Friesland en de gemeente Enschede.	90
3. Overboeking van artikel 46 OD 3. Via de Verzameluitkering VWS is een bijdrage aan het Centrum voor Topsport en Onderwijs Eindhoven verstrekt.	685
Stand suppletoire begroting NJN	1 659
Slotwetmutaties:
1. Overboeking van artikel 45 OD 1. Via de Verzameluitkering VWS is een bijdrage verstrekt voor de Drentse pilot Jeugd.	45
2. Overige mutaties.	– 8
Stand realisatie 2011	1 696

Apparaatsuitgaven

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	214 544
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Overboeking van artikel 98 naar artikel 45. Betreft apparaatskosten van de directies Jeugdzorg, Jeugd en Gezin en de Uitvoeringseenheid Gesloten Jeugdzorg.	– 5 303
Stand incidentele suppletoire begroting	209 241
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Overboeking van artikel 43 OD 1van artikel 98 (apparaat IGZ). Het betreft het beschikbaar stellen van een deel van de benodigde middelen voor de uitvoering van het jaarplan 2011 voor het project Zichtbare Zorg.	9 200
2. Overboeking van artikel 41 OD 3 in verband met dekking knelpunten Nederlands Vaccin Instituut (NVI) en Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Onder andere vanwege de transitie bij beide agentschappen treden er frictiekosten op. De betaling van deze kosten wordt door de eigenaar gedaan.	8 250
3. Betreft reparatie van historisch gegroeide scheefgroei tussen normkosten per formatieplaats en de kosten die uit de daadwerkelijke toegestane bezetting volgen.	8 000
4. IGZ. Vanuit het Regeerakkoord worden extra middelen beschikbaar gesteld voor de intensivering van het toezicht, zoals meer inspecties. De ouderenzorg staat hierbij centraal.	4 000
5. Het betreft hier compensatie aan het RIVM voor in 2010 opgetreden huisvestingslasten. Het RIVM is niet in staat om deze lasten volledig te dragen.	3 500
6. Hogere uitgaven bij inbesteding van een aantal uitvoerende taken (personeelsregistratie, salarisadministratie, archivering, mobiliteits- en loopbaanadvies, kantoorautomatisering, facilitaire dienstverlening) en hogere uitgaven bij inbesteding van ICT-dienstverlening.	2 452
7. De IGZ heeft op het gebied van ICT een inhaalslag te maken. Voor de meeste toezichtactiviteiten van de IGZ bestaat nog geen geschikte ICT-ondersteuning. Het gaat om digitalisering van werkprocessen en verbeteren data infrastructuur.	1 145
8. Desaldering huisvestingskosten ACBG 2011: door vertraging bij de verhuizing naar Utrecht zijn het resultaat en eigen vermogen in 2010 hoger uitgevallen, maar voorziet het ACBG voor 2011 juist een tekort door dubbele huisvestingslasten. Het eigen vermogen per ultimo 2010 wordt afgeroomd en ingezet voor dekking van dat tekort.	900
9. Dit betreft een budgetneutrale verhoging van de uitgavenraming IGZ. Hier tegenover staan structurele ontvangsten IGZ.	895
10. Overboeking naar artikel 42 OD 1. van artikel 98 (apparaat, IGZ). Betreft een subsidiebijdrage aan het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) in het kader van de ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren.	– 384
11. Overboeking naar artikel 42 OD 1. Betreft Project onderhoud klantpreferenties tranche 1 t/m 3.	– 272
12. Overboeking naar het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM). Het ICT-beheer van VWS is sinds 2008 ondergebracht bij een Shared Service Organisatie (SSO) bij het ministerie van IenM. Betreft ICT-kosten eerste kwartaal 2011 dienstverlening SSO.	– 2 468
13. Overige mutaties.	2 463
Stand suppletoire begroting VJN	246 922
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Overboeking naar artikel 42 OD 1. Betreft het project «Realiseren indicatoren zichtbare zorg eerstelijns verloskunde».	– 127
2. Overboeking van artikel 42 OD 1. Betreft correctie op de subsidiebijdrage aan het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) in het kader van de ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren	65
3. Overboeking van artikel 44 OD 1 en 2. Betreft evaluatie van de Wmo door het SCP en de uitvoering van het onderzoek naar jonge mantelzorgers.	840
4. De bij eerste suppletoire wet gereserveerde middelen voor de reparatie van historisch gegroeide scheefgroei tussen normkosten per formatieplaats en de kosten die uit de daadwerkelijk toegestane bezetting volgen, worden aan de artikelen toebedeeld.	– 8 021
5. Er heeft bij VWS in 2011 een herijking van het apparaatskostenbudget plaatsgevonden. Middels de herijking ontstaat een realistischer basis voor de apparaatskosten, waarop beter gestuurd kan worden. Deze mutatie betreft de herijking voor artikel 98.	5 775
6. Het betreft hier de financiële afwikkeling van het NVI. De belangrijkste kostenposten zijn: exploitatieresultaat NVI (€ 22 miljoen), invlechting RIVM (€ 6,6 miljoen) en de investeringen die a fonds perdu gefinancierd zijn (€ 5 miljoen).	42 450
7. Als gevolg van diverse verander- en reorganisatietrajecten treden er frictiekosten bij het RIVM op.	4 500
8. Desaldering ontvangst Sociaal Cultureel Planbureau voor het verrichten van externe opdrachten ten behoeve van de kosten van inhuur van personeel.	2 000
9. Overige mutaties.	654
Stand suppletoire begroting NJN	295 058
Slotwetmutaties:
1. Het betreft hier de aflossing van de openstaande leningen van het NVI. Om het verdere verkoopproces niet te belasten met de afwikkeling van de leningen, is besloten om de volledige aflossing nog in 2011 te laten plaatsvinden (brief van 20 december 2011, TK 33 000, nr. 132).	37 000
2. Lagere uitgaven voor de apparaatsuitgaven van het kerndepartement voor wachtgeldverplichtingen, vervoerskaarten, transitie van facilitaire taken naar FM Haaglanden en uitstel van de vervanging van activa in verband met de komende verhuizing. Verder hebben bij het programma «samen huisvesten SZW/VWS», de bouw van een nieuw financieel systeem en de digitalisering van de inkoop geplande uitgaven zich in 2011 nog niet voorgedaan. Daarnaast is een geraamde exploitatiebijdrage voor het ACBG in 2011 niet nodig gebleken. Overigens gaat het om beperkte over- en onderschrijdingen van de personeelsbudgetten van (staf)directies.	– 5 301
3. Overboeking naar het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM). Het ICT-beheer van VWS is ondergebracht bij de Shared Service Organisatie ICT van het Ministerie van IenM.	– 3 007
4. Vrijval van gereserveerde gelden voor diverse verander- en reorganisatietrajecten bij het RIVM. Een lichte vertraging heeft ervoor gezorgd dat de reservering niet meer in 2011 tot besteding kon komen.	– 2 732
5. Onderuitputting bij IGZ, Zichtbare Zorg, onder andere als gevolg van lagere investeringen, enkele niet doorgegane activiteiten en lager dan verwachte kosten, waaronder voor personeel en materieel.	– 1 710
6. Overboeking naar artikel 42 OD 1 voor het programma «Zichtbare Zorg. Betreft subsidies Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn (LVG).	– 130
7. Overige mutaties.	743
Stand realisatie 2011	319 921

Ontvangsten

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	8 980
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties	0
Stand incidentele suppletoire begroting	8 980
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Desaldering huisvestingskosten ACBG 2011: door vertraging bij de verhuizing naar Utrecht zijn het resultaat en eigen vermogen in 2010 hoger uitgevallen, maar voorziet het ACBG voor 2011 juist een tekort door dubbele huisvestingslasten. Het eigen vermogen per ultimo 2010 wordt afgeroomd en ingezet voor dekking van dat tekort.	900
2. Structurele ontvangsten IGZ. Hier tegenover staat een budgetneutrale verhoging van de uitgavenraming IGZ.	895
Stand suppletoire begroting VJN	10 775
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Er treedt een meevaller op bij het Rijksvaccinatieprogramma. Dankzij gunstig inkoopvoorwaarden is het gelukt om een inkoopvoordeel te behalen. Inmiddels is de NZa verzocht om de betreffende beleidsregel aan te passen.	11 000
2. Desaldering ontvangst Sociaal Cultureel Planbureau voor het verrichten van externe opdrachten ten behoeve van de kosten van inhuur van personeel.	2 000
3. Overige mutaties.	3 999
Stand suppletoire begroting NJN	27 774
Slotwetmutaties:
1. Betreft lagere ontvangsten boetes die ten gunste van de begroting komen.	– 3 790
2. Hogere ontvangsten dan geraamd vanwege onderzoeken Sociaal Cultureel Planbureau voor andere partijen dan VWS.	1 296
3. Betreft IGZ. Ontvangsten bestuurlijke boetes en bijdrage verbouwing huisvesting Utrecht van gebouweigenaar.	1 204
4. Overige mutaties.	714
Stand realisatie 2011	27 198

98.4 Slotwetmutaties

De slotwetmutaties zijn uitgesplitst naar operationele doelstelling, apparaatsuitgaven en ontvangsten toegelicht in paragraaf 98.3 Financiële toelichting.

Uitgaven (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	405 725
Slotwetmutaties	23 911
Stand realisatie 2011	429 636

Ontvangsten (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	27 774
Slotwetmutaties	– 576
Stand realisatie 2011	27 198

NIET-BELEIDSARTIKEL 99 NOMINAAL EN ONVOORZIEN

99.1 Algemeen

99.2 Budgettaire gevolgen van beleid

Bedragen x € 1 000	Realisatie 2007	Realisatie 2008	Realisatie 2009	Realisatie 2010	Realisatie 2011	Vastgestelde begroting 2011 t/m incidentele suppletoire begroting	Verschil 2011
Verplichtingen	0	0	0	0	0	– 51 112	51 112
Uitgaven	0	0	0	0	0	– 55 568	55 568
Programma-uitgaven	0	0	0	0	0	– 55 568	55 568
1. Loonbijstelling	0	0	0	0	0	1 023	– 1 023
2. Prijsbijstelling	0	0	0	0	0	30 047	– 30 047
3. Onvoorzien	0	0	0	0	0	149	– 149
4. Taakstelling	0	0	0	0	0	– 86 787	86 787
Ontvangsten	0	0	0	0	0	5 000	– 5 000

99.3 Financiële toelichting

In deze paragraaf worden per operationele doelstelling en voor de apparaatsuitgaven en de ontvangsten de belangrijkste verschillen tussen begroting en realisatie verklaard. Daarbij is aangegeven of deze verschillen bij incidentele suppletoire begroting (TK 32 609 XVI, nr. 1 en 2), suppletoire begroting Voorjaarsnota (TK 32 780 XVI, nr. 1 en 2) of suppletoire begroting Najaarsnota (TK 33 090 XVI, nr. 1 en 2) voorgelegd waren, dan wel dat ze in de slotwetmutaties zijn begrepen.

Programma-uitgaven

Er zijn vier operationele doelstellingen op dit niet-beleidsartikel:

• 1. Loonbijstelling;

• 2. Prijsbijstelling;

• 3. Onvoorzien;

• 4. Taakstelling.

1. Loonbijstelling

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	1 023
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	1 023
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Loonbijstelling tranche 2011, kader Rijksbegroting.	36 807
2. Loonbijstelling tranche 2011, kader Zorg.	8 182
3. Loonbijstelling tranche 2011, kader N (niet behorend tot de rijksbegroting).	116
4. Inzet van resterende middelen uit loonbijstelling tranche 2010 voor dekking van taakstellingen op de VWS-begroting (artikel 99 OD 4).	– 152
5. Ruimte uit hoofde van niet-gebruikte reservering voor tegenvallers omdat de loonbijstelling 2010 rijksbreed niet is uitgekeerd.	– 871
Stand suppletoire begroting VJN	45 105
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Loonbijstelling tranche 2011 kader BKZ, voor het Opleidingsfonds.	– 8 105
2. Loonbijstelling tranche 2011, kader BKZ, voor Caribisch Nederland.	– 77
3. Loonbijstelling tranche 2011, kader Rijksbegroting in enge zin.	– 36 807
4. Loonbijstelling tranche 2011, kader Niet tot een ijklijn behorend (abortusklinieken).	– 116
Stand suppletoire begroting NJN	0
Slotwetmutaties:
1. Geen mutaties.	0
Stand realisatie 2011	0

2. Prijsbijstelling

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	27 257
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Overboeking van begroting 2011 Jeugd en Gezin (XVII). Betreft prijsbijstelling deel VWS.	2 790
Stand incidentele suppletoire begroting	30 047
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Prijsbijstelling tranche 2011, kader Rijksbegroting.	19 055
2. Prijsbijstelling tranche 2011, kader Zorg.	16 414
3. Prijsbijstelling tranche 2011, kader N (niet behorend tot de rijksbegroting).	93
4. Ruimte uit hoofde van binnen VWS niet-uitgekeerde prijsbijstelling 2010.	– 7 231
5. Inzet van resterende middelen uit prijsbijstelling tranche 2010 voor dekking van taakstellingen op de VWS-begroting (artikel 99 OD 4).	– 12 419
Stand suppletoire begroting VJN	45 959
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Prijsbijstelling tranche 2011, kader BKZ, ten behoeve van de algemene tegemoetkomingen in het kader van de Wtcg.	– 11 512
2. Prijsbijstelling tranche 2011, kader BKZ, voor het Opleidingsfonds.	– 8 000
3. De prijsbijstelling tranche 2011, kader Rijksbegroting in enge zin, is vanaf 2012 ingezet voor de VWS-brede problematiek 2011. De middelen vallen in 2011 vrij.	– 18 862
4. Betreft het restant prijsbijstelling tranche 2010, kader BKZ, dat meerjarig is ingezet voor de algemene financiële problematiek, maar incidenteel in 2011 vrijvalt.	– 7 265
5. Prijsbijstelling tranche 2011, kader Niet tot een ijklijn behorend (abortusklinieken).	– 126
6. Overige mutaties.	– 194
Stand suppletoire begroting NJN	0
Slotwetmutaties:
1. Geen mutaties.	0
Stand realisatie 2011	0

3. Onvoorzien

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	149
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	149
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Inzet van resterende middelen uit onvoorzien tranche 2010 voor dekking van taakstellingen op de VWS-begroting (artikel 99 OD 4).	– 149
Stand suppletoire begroting VJN	0
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting NJN	0
Slotwetmutaties:
1. Geen mutaties.	0
Stand realisatie 2011	0

4. Taakstelling

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	– 86 787
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	– 86 787
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Reductie taakstellende onderuitputting.	13 500
2. Inzet van resterende middelen loon- en prijsbijstelling tranche 2010 en onvoorzien voor dekking van taakstellingen op de VWS-begroting (artikel 99 OD 4).	12 720
3. Subsidietaakstelling uit het Regeerakkoord.	10 000
4. Gedeeltelijke dekking vanuit de VWS-begroting ten behoeve van reservering voor het BKZ-kader. Betreft een verhoging van de taakstellende onderuitputting op artikel 99.	– 22 000
5. Overige mutaties.	– 42
Stand suppletoire begroting VJN	– 72 609
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. In 2010 en 2011 heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) uitgaven gedaan ter financiering van de loonkostenindexering (OVA) ten behoeve van het rijksbijdrage deel van de UMC’s. Deze posten worden nu met OCW verrekend.	18 618
2. Overboeking naar ministerie van OCW in verband met compensatie OVA academische ziekenhuizen.	– 18 618
3. Betreft de taakstellende onderuitputting 2011.	72 235
4. Overige mutaties.	391
Stand suppletoire begroting NJN	17
Slotwetmutaties:
1. Overige mutaties.	– 17
Stand realisatie 2011	0

Ontvangsten

Stand vastgestelde ontwerpbegroting (bedragen x € 1 000)	5 000
Mutaties incidentele suppletoire begroting:
1. Geen mutaties.	0
Stand incidentele suppletoire begroting	5 000
Mutaties suppletoire begroting VJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting VJN	5 000
Mutaties suppletoire begroting NJN:
1. Geen mutaties.	0
Stand suppletoire begroting NJN	5 000
Slotwetmutaties:
1. Bij de voorjaarsbesluitvorming 2010 is de ontvangstenraming structureel met € 5 miljoen verhoogd. Deze taakstelling op artikel 99 wordt voor 2011 bij slotwet ingevuld met per saldo ontvangstenmeevallers op de overige artikelen.	– 5 000
Stand realisatie 2011	0

99.4 Slotwetmutaties

De slotwetmutaties zijn uitgesplitst naar operationele doelstelling, apparaatsuitgaven en ontvangsten toegelicht in paragraaf 99.3 Financiële toelichting.

Uitgaven (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	17
Slotwetmutaties	– 17
Stand realisatie 2011	0

Ontvangsten (bedragen x € 1 000)

Stand suppletoire begroting NJN	5 000
Slotwetmutaties	– 5 000
Stand realisatie 2011	0

6. BEDRIJFSVOERINGSPARAGRAAF

Deze bedrijfsvoeringsparagraaf gaat in op de bedrijfsvoeringsvraagstukken die zich gedurende het begrotingsjaar bij VWS hebben voorgedaan. Deze paragraaf heeft het karakter van een uitzonderingsrapportage.

Financieel en materieel beheer

Reviews op controleverklaring specifieke uitkeringen

Subsidiebeheer

In 2011 is door VWS voor circa € 2 miljard aan subsidies besteed. Het totaal bedrag aan geconstateerde fouten en onzekerheden blijft met € 4,0 miljoen respectievelijk € 24,6 miljoen onder de geldende tolerantienormen.

VWS heeft verschillende maatregelen genomen die leiden tot een structurele verbetering van het subsidiebeheer.

Ten aanzien van de kaderregeling VWS-subsidies is besloten dat voortaan een ondergrens van € 125 000 wordt gehanteerd3. Hierdoor vermindert het aantal subsidies binnen de kaderregeling VWS-subsidies in de komende jaren van circa 700 naar circa 400. Dit betekent ook een structurele reductie van beheerslasten.

In 2011 is het verbeterplan subsidiebeheer VWS uitgevoerd. Over dit verbeterplan en de tussentijdse resultaten is de Tweede Kamer op 20 september geïnformeerd4. Het succes van de aanpak is zichtbaar in de interne kwaliteitsmeting en managementinformatie van VWS. Sinds april 2011 is sprake van een trendbreuk. De drie tussentijdse metingen in 2011 van de Rijksauditdienst bevestigen het beeld van een verbeterd beheer. Het aantal geconstateerde onvolkomenheden in de systeemtests is gedurende het jaar gedaald tot onder de interne norm die VWS zich heeft gesteld. Het is van belang dat de ingezette verbetering wordt doorgezet. Het verscherpt toezicht zal daarom in 2012 worden gecontinueerd en VWS voert een nieuwe normatiek in om een goede uitvoering van het subsidieproces te versterken. De Bestuursraad Bedrijfsvoering en het Audit Committee VWS blijven de voortgang van het subsidiebeheer bewaken. Opleidingen zorgen er ook in 2012 voor dat medewerkers op de hoogte zijn en blijven van belangrijke aspecten van het subsidiebeheer. Het subsidiebeheer blijft een structureel onderdeel van de planning en controlcyclus.

Business Proces Analysis

Binnen het ministerie wordt het informatiesysteem Subsidieplein gebruikt voor de beheersing en de uitvoering van het subsidieproces. De Rijksauditdienst heeft in opdracht van VWS een Business Proces Analysis audit uitgevoerd op dit systeem. De audit levert additionele informatie op over de getroffen en mogelijk nog te treffen beheersingsmaatregelen. Conclusie is dat er geen belangrijke knelpunten zijn geconstateerd in de subsidieprocessen van VWS, maar dat er nog wel een aantal verbeteringen mogelijk is. Deze zijn ter hand genomen.

Inkoopbeheer

Vervanging financieel informatiesysteem

Per 1 januari 2012 werkt VWS met het interdepartementale financiële 3F-systeem. Dit is een samenwerkingsverband met de ministeries van Financiën en van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In voorbereiding op het nieuwe systeem zijn alle betrokken medewerkers van VWS opgeleid en gecertificeerd. De conversie eind december is zonder noemenswaardige incidenten verlopen. De ervaringen met het nieuwe systeem zijn positief.

Inhuur externen

VWS heeft in 2011 een percentage inhuur externen gerealiseerd van 12,9% (kerndepartement + baten-lastendiensten). Het percentage inhuur externen is ten opzichte van 2010 (17,4%) sterk gedaald en ligt onder de norm van 13% die voor VWS over 2011 geldt. Voor 2012 is de norm voor VWS maximaal 10% aan inhuur. Op realisatie van de norm wordt actief gestuurd in de planning en controlcyclus.

Subsidieregeling Schippersinternaten

In het jaarverslag 2010 heeft VWS aangegeven dat er bij de huidige subsidieregeling schippersinternaten, door de gekozen vorm van subsidiëring, mogelijk sprake was van staatssteun. Na onderzoek is inmiddels duidelijk geworden dat de Nederlandse voorziening geen probleem oplevert ten aanzien van de binnenvaartschippers. Wel is het mogelijk ongeoorloofd omdat de gesubsidieerde instellingen in de regeling bij naam worden genoemd. De regeling wordt in 2012, tijdig vóór de aanvragen 2013, opengesteld voor andere aanbieders die aan vast te stellen kwaliteitsnormen voldoen.

Rechtmatigheid begrotingsuitvoering

Single review

Vastgesteld is dat niet in voldoende mate gesteund kan worden op de accountantscontrole van de SiSa-bijlage van de gemeenten en provincies over het jaar 2010. Het niet kunnen steunen op deze derdengegevens dient aangemerkt te worden als een tekortkoming in de werking van het onderdeel accountantscontrole in het M&O-beleid. Door deze tekortkomingen zijn er onzekerheden over de rechtmatige besteding bij een vijftal specifieke uitkeringen: regeling BOS (€ 2,4 miljoen), regeling heroïnebehandeling (€ 1,5 miljoen), seksualiteitshulpverlening en coördinatie (€ 0,6 miljoen) en de doeluitkeringen maatschappelijke opvang (€ 40,8 miljoen) en vrouwenopvang (€ 9,1 miljoen). De totale onzekerheid in de controle bedraagt € 54,4 miljoen. Het Ministerie van VWS heeft waar nodig bij gemeenten aanvullende informatie opgevraagd; ook heeft de Rijksauditdienst extra werkzaamheden uitgevoerd om het bedrag aan onzekerheden in kaart te brengen.

Overige bedrijfsvoeringsaspecten

Tijdig betalen

Academische functie

Het voorstel voor wijziging van de Wet Marktordening Gezondheidszorg (WMG) is in mei 2010 bij de Tweede Kamer ingediend. De Tweede Kamer heeft de behandeling van het wetsvoorstel toen controversieel verklaard. De wetswijziging is nu in werking getreden per 1 januari 2012. De onvolkomenheid van subsidieverlening academische functie is daarmee voor 2011 nog wel een feit.

Fonds Ziekenhuisopleidingen

Bij de totstandkoming van de subsidieregeling ziekenhuisopleidingen heeft VWS gesignaleerd dat er mogelijk sprake is van ongeoorloofde staatssteun. In mei 2011 heeft er overleg met de Europese Commissie plaatsgevonden over de vraag of het verstrekken van beschikbaarheidsbijdragen in overeenstemming zijn met Europese staatssteunregels. Hieruit blijkt dat voor de opleidingen vallend onder de subsidieregeling ziekenhuisopleidingen geen sprake is van vervalsing van de mededinging en het verzorgen van deze opleidingen niet als «dienst van algemeen economisch belang» (DAEB) kan worden gezien maar als «dienst van algemeen belang» (DAB). De beschikbaarheidsbijdrage hoeft volgens de Commissie formeel ook niet te worden aangemeld als staatssteun. Een belangrijke voorwaarde is dat Nederland de keuzes van de gekozen vorm van steun duidelijk moet onderscheiden en motiveren. VWS heeft het voornemen om deze opleidingen met ingang van 2013 te financieren met behulp van beschikbaarheidsbijdragen.

Informatiebeveiliging (IB) en Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp)

Het ministerie van VWS heeft, mede aan de hand van de bevindingen van de Algemene Rekenkamer, in 2011 geïnvesteerd in het verbeteren van de informatiebeveiliging. Bij alle directies van het VWS-kerndepartement is gewerkt aan actualiseren van de risicoanalyses en de informatiebeveiligingsplannen van de directies. De planning en controlcyclus van VWS is aangepast. De investering zal in 2012 worden voortgezet. Belangrijke onderwerpen daarin zijn: uitrollen van het toetsingskader IB/Wbp, bewustwording beleidsdocument uitvoering IB/Wbp, voorbereiding nieuwe regels uit de Baseline informatiebeveiliging voor het Rijk (BIR), toetsing van de werking van de maatregelen op directie en op centraal niveau en controle verwerkingen persoonsgegevens (bij de directies).

Totstandkoming beleidsinformatie

Er zijn geen belangrijke tekortkomingen geconstateerd bij de totstandkoming van de beleidsinformatie. Als onderdeel van het lopende proces Verantwoord Begroten bekijkt VWS alle indicatoren op relevantie en informatiewaarde. Voor de nieuwe set indicatoren zal ook het proces van de totstandkoming van (de waarde van) de indicator worden vastgelegd.