Nr. 3 MEMORIE VAN TOELICHTING

Verordening 1071/2009/EG vervangt richtlijn nr. 96/26/EG van de Raad van de Europese Unie van 29 april 1996 inzake de toegang tot het beroep van ondernemer van goederenvervoer respectievelijk personenvervoer over de weg, nationaal en internationaal, en inzake de wederzijdse erkenning van diploma's, certificaten en andere titels ter vergemakkelijking van de uitoefening van het recht van vrije vestiging van bedoelde vervoerondernemers(PbEG L 124)(hierna: richtlijn 96/26/EG).

Verordening 1071/2009/EG regelt de communautaire vereisten voor de toegang tot het beroep van wegvervoerondernemer. Een EU-lidstaat kan aanvullende voorwaarden opleggen voor de toegang tot het beroep van wegvervoerondernemer.1 De doelstelling van de bovenbedoelde verordening is de verdere totstandkoming van een interne wegvervoersmarkt met eerlijke mededingingsvoorwaarden. De communautaire regels moeten bijdragen tot het bereiken van een hoger niveau van vakbekwaamheid van wegvervoerondernemers, tot rationalisering van de wegvervoermarkt, tot betere kwaliteit van de geleverde diensten en tot een toename van de verkeersveiligheid. Verordening 1071/2009/EG heeft tenslotte tot doel een modernisering van de communautaire regelgeving voor de toegang tot het beroep om een meer homogene en doeltreffende toepassing van die regels te waarborgen.

De wegvervoerondernemers in de zin van verordening 1071/2009/EG zijn ondernemers die voor rekening van derden goederen over de weg vervoeren en ondernemers die tegen betaling personen over de weg vervoeren met voertuigen bestemd voor meer dan acht passagiers. De communautaire vereisten voor de toegang tot het beroep zijn dat de vervoerder:

• a. werkelijk en op duurzame wijze overeenkomstig de geldende wetgeving in een EU-lidstaat is gevestigd;

• b. betrouwbaar is;

• c. over voldoende financiële draagkracht beschikt, en

• d. de vereiste vakbekwaamheid bezit.

Verordening 1072/2009/EG vervangt de onderstaande Europese regelgeving:

• a. verordening (EEG) nr. 881/92 van de Raad van de Europese Unie van 26 Maart 1992 betreffende de toegang tot de markt van het goederenvervoer over de weg in de Gemeenschap van of naar het grondgebied van een Lid- Staat of over het grondgebied van een of meer Lid-Staten (PbEG L 95);

• b. verordening (EEG) nr. 3118/93 van de Raad van de Europese Unie van 25 oktober 1993 tot vaststelling van de voorwaarden waaronder vervoerondernemers zijn toegelaten tot het binnenlands goederenvervoer over de weg in een Lid-Staat waar zij niet gevestigd zijn (PbEG L 279), en

• c. richtlijn nr. 2006/94 van het Europees parlement en de Raad van de Europese Unie van 12 december 2006 betreffende de vaststelling van gemeenschappelijke regels voor bepaalde soorten goederenvervoer over de weg (PbEU L 374).

Een vervoerder die beschikt over een communautaire vergunning is toegelaten tot de bovenbedoelde markt, een vervoerder dient met andere woorden te beschikken over een communautaire vergunning om op het grondgebied van de EU internationaal goederenvervoer voor rekening van derden te kunnen verrichten. Een communautaire vergunning wordt op aanvraag door een EU-lidstaat afgegeven aan elke vervoerder die in die lidstaat conform de geldende wet- en regelgeving is gevestigd en die voldoet aan de eisen voor de toegang tot het beroep van binnenlands en internationaal vervoerder van goederen over de weg. De communautaire vergunning heeft een maximale geldigheidsduur van tien jaar en kan telkens voor maximaal tien jaar worden verlengd. Verordening 1071/2009/EG bevat de communautaire eisen voor de toegang tot het beroep. De vervoerder krijgt voor elk van de vrachtauto’s waarover hij beschikt een gewaarmerkt afschrift van de verleende communautaire vergunning. Het betreft hier zowel de vrachtauto’s die de vervoerder in volle eigendom heeft als de vrachtauto’s waarover hij anderszins beschikt. Er kan in dit verband gedacht worden aan de vrachtauto’s die de ondernemer heeft geleased. Een gewaarmerkt afschrift moet zich bij het verrichten van het grensoverschrijdend beroepsvervoer in de vrachtauto bevinden en op vordering van bevoegde toezichthouders worden getoond.

Een aantal categorieën van internationaal goederenvervoer over de weg voor rekening van derden op het grondgebied van de EU, is van oudsher op basis van de communautaire regelgeving vrijgesteld van de vergunningplicht. Dit betekent dat voor die categorieën geen vergunningplicht bestaat. Verordening 1072/2009/EG continueert de vrijstelling van de vergunningplicht voor de bovenbedoelde categorieën.4

Een wegvervoerder moet voor een bestuurder van een vrachtauto waarmee grensoverschrijdend beroepsvervoer wordt verricht, die ingezetene is van een derdeland, te beschikken over een bestuurdersattest. Een derdeland is een staat anders dan een EU-lidstaat, een andere staat die partij is bij de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte of dan Zwitserland. Het originele bestuurdersattest moet zich bij het verrichten van het grensoverschrijdend beroepsvervoer aan boord van de vrachtauto bevinden. Verordening 1072/2009/EG bevat een recht op het uitoefenen van het cabotagevervoer voor houders van een geldige communautaire vergunning. Er gelden op grond van verordening 1072/2009/EG wel beperkende voorwaarden voor de frequentie van het cabotagevervoer en de periode waarbinnen dat vervoer kan worden verricht.

Verordening 1073/2009/EG vervangt twee Europese verordeningen, te weten:

• a. verordening (EEG) nr. 684/92 van de Raad van de Europese Unie van 16 maart 1992 houdende gemeenschappelijke regels voor het internationaal vervoer van personen touringcar en autobussen (PbEG L 74), en

• b. verordening (EEG) nr. 12/98 van de Raad van de Europese Unie van 11 december 1997 tot vaststelling van de voorwaarden waaronder vervoersondernemers worden toegelaten tot binnenlands personenvervoer over de weg in een lidstaat waarin zij niet gevestigd zijn (PbEG L 98/4).

Een vervoerder die voor rekening van derden internationaal vervoer van personen met een bus verricht op het grondgebied van de EU, dient te beschikken over een communautaire vergunning. Het is hiervoor vereist dat de vervoerder in de lidstaat van vestiging is toegelaten tot het beroep van ondernemer voor het binnenlands en internationaal vervoer van personen. De communautaire vergunning heeft een geldigheidsduur van maximaal tien jaar en kan telkens voor maximaal tien jaar worden verlengd. Een gewaarmerkt afschrift van de communautaire vergunning dient zich in iedere bus te bevinden waarmee internationaal vervoer van personen wordt verricht en gedurende het vervoer op vordering van de toezichthouders worden getoond.

Een vervoerder dient op basis van verordening 1073/2009/EG voor het verrichten van eigen vervoer te beschikken over een attest voor het eigen vervoer. Vervoer voor eigen rekening is vervoer zonder lucratief of commercieel doel dat slechts een bijkomende activiteit van de vervoerder is, en wordt uitgevoerd met eigen voertuigen en personeel5.

Een vervoerder die internationaal geregeld vervoer van personen verricht dient naast een communautaire vergunning te beschikken over een vergunning voor geregeld vervoer. Geregeld vervoer is het vervoer van personen met een vaste regelmaat en langs een vaste route waarbij de reizigers op vaste stopplaatsen mogen in- en uitstappen. In de verleende vergunning voor het internationale geregelde vervoer worden o.a. de reisweg, de stopplaatsen en de dienstregeling vermeld. De vergunning wordt verleend door de vergunningverlenende instantie van de EU-lidstaat waar de vervoerder is gevestigd. De vergunningverlenende instantie heeft voor de verlening van de vergunning voor geregeld vervoer de instemming nodig van alle vergunningverlenende instanties van de andere EU-lidstaten waar reizigers in- of uitstappen. Verordening 1073/2009/EG bevat slechts een limitatief aantal gronden voor weigering van de vergunning en weigering van de instemming.6

De vervoerder behoeft voor bijzondere vormen van internationaal geregeld vervoer waarvoor hij een contract heeft gesloten met de organisator, niet te beschikken over een vergunning voor geregeld vervoer. Bijzondere vormen van geregeld vervoer zijn het vervoer van bepaalde categorieën van reizigers met uitsluiting van andere reizigers. Het betreft hier met name vervoer van werknemers naar en van de werkplek en het vervoer van scholieren en studenten naar en van de onderwijsinstelling.

De vervoerder die internationaal ongeregeld vervoer verricht van personen dient naast een communautaire vergunning te beschikken over een reisblad dat hij voor iedere reis moet invullen. De vervoerder dient daarvoor te beschikken over een reisbladenboekje dat de bevoegde instantie van de lidstaat van vestiging heeft afgegeven.

Een vervoerder mag cabotagevervoer verrichten indien het betreft:

• a. een bijzondere vorm van geregeld vervoer waarvoor hij een overeenkomst met de organisator heeft gesloten;

• b. ongeregeld vervoer, of

• c. geregeld vervoer in het kader van een internationale geregelde dienst dat niet onafhankelijk van die dienst wordt uitgevoerd.

Verordening 1071/2009/EG introduceert voorts de functie van vervoersmanager die zelfstandig moet voldoen aan de eisen van betrouwbaarheid en vakbekwaamheid. Elke vervoerder dient over ten minste één dergelijke functionaris te beschikken. De vervoermanager is de natuurlijke persoon die de werkelijke en permanente leiding voert over de vervoersactiviteiten van de vervoerder. Een vervoerder voldoet aan het vereiste van vakbekwaamheid indien de één of meer aangewezen vervoersmanagers voldoen aan het vereiste van vakbekwaamheid. De vervoersmanager moet een reële band met de vervoerder hebben als werknemer, eigenaar of als aandeelhouder en ingezetene zijn van een EU-lidstaat.8

De bevoegde instantie van de EU-lidstaat van vestiging van de betrokken vervoerder kan toestaan dat hij een externe vervoersmanager als zijn vervoersmanager aanwijst, die geen reële band met hem heeft, indien de vervoerder niet op andere wijze aan de eis van vakbekwaamheid kan voldoen. De aangewezen extern gecontracteerde vervoersmanager moet voldoen aan de eisen van betrouwbaarheid en vakbekwaamheid en ingezetene zijn van een EU-lidstaat. De bovenbedoelde vervoersmanager mag bij ten hoogste vier vervoerders de leiding voeren over de vervoersactiviteiten van de vervoerder. Het gecombineerde aantal voertuigen bij de één of meer vervoerders die hem als vervoersmanager hebben gecontracteerd mag niet meer dan vijftig bedragen.9 De toetsing of een externe vervoersmanager voldoet aan de bovenbedoelde voorwaarden geschiedt aan de hand van het elektronisch register dat de bevoegde instantie op grond van verordening 1071/2009/EG moet voeren. Het elektronisch register moet per vergunninghouder de één of meer aangewezen vervoersmanagers vermelden, het aantal voertuigen waarop de vergunning voor de toelating tot het beroep betrekking heeft.10

Verordening 1071/2009/EG bevat ook vier belangrijke wijzigingen voor wat betreft de inhoud van de betrouwbaarheidseis.

In de eerste plaats spreekt de verordening met betrekking tot de voorwaarden voor de betrouwbaarheidseis zowel over veroordelingen als over sancties.12 Dit betekent dat ook sancties moeten meewegen bij de beoordeling van de betrouwbaarheid van de vervoerder en de vervoersmanager. De verordening wijst in tweede plaats de zeer ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving aan.13 Onherroepelijk geworden veroordelingen of onherroepelijk geworden sancties die wegens voornoemde delicten jegens de vervoerder of jegens de vervoermanager zijn uitgesproken, leiden in de derde plaats in beginsel tot het verlies van de betrouwbaarheid. De betrouwbaarheid blijf echter behouden indien de bevoegde instantie van de lidstaat van vestiging heeft geoordeeld dat het verlies van de betrouwbaarheid een onevenredige sanctie is.14 De Europese Commissie kan in de vierde plaats krachtens verordening 1071/2009/EG ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving vaststellen die kunnen leiden tot verlies van betrouwbaarheid. Het gaat bij de aangewezen zeer ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving en de vast te stellen ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving sancties en veroordelingen in zowel de lidstaat van vestiging als in andere EU-lidstaten.

De EU-lidstaten zijn op grond van verordening 1071/2009/EG verplicht om ten behoeve van de uitvoering van die verordening een elektronisch register te realiseren. Het elektronisch register bevat de gegevens van de houders van de vergunningen tot toelating tot het beroep van wegvervoerondernemer. Het register dient bovendien de veroordelingen en sancties te bevatten die:

• a. jegens de in die betrokken EU-lidstaten gevestigde vervoerders of hun vervoersmanagers zijn uitgesproken;

• b. wegens bij of krachtens verordening 1071/2009/EG aangewezen zeer ernstige of ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving, en

• c. die in de afgelopen twee jaar onherroepelijk zijn geworden.

Verordening 1072/2009/EG bevat beperkende voorwaarden voor de frequentie van cabotagevervoer en de periode waarbinnen dat vervoer kan worden verricht. Cabotagevervoer is het vervoer tussen twee plaatsen in een andere staat dan de vestigingsstaat van de vervoerder. De houder van een communautaire vergunning voor het goederenvervoer over de weg mocht voorheen cabotagevervoer verrichten indien dat van tijdelijke aard was. Het mocht namelijk geen permanente activiteit van de vervoerder binnen de desbetreffende lidstaat worden. De vervoerder mag volgens verordening 1072/2009/EG in aansluiting op het internationale vervoer, maximaal drie cabotageritten in een andere lidstaat uitvoeren alvorens hij de desbetreffende EU-lidstaat verlaat. De laatste lossing in het kader van een cabotagerit dient binnen zeven dagen plaats te vinden na de laatste lossing in het kader van het internationale vervoer. De vervoerder kan pas weer cabotagevervoer in de desbetreffende EU-lidstaat verrichten na opnieuw internationaal vervoer van goederen verrichten te hebben dat in die EU-lidstaat eindigt.18

Het is de EU-lidstaten niet meer toegestaan om bij nieuwe bilaterale verdragen gunstiger voorwaarden voor elkaars vervoerders af te spreken omdat er dan sprake is van verboden discriminatie naar nationaliteit. Er geldt ingevolge artikel 92 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie wel een eerbiedigende werking voor de op 1 januari 1958 of op de datum van toetreding van de toetredende staten bestaande bilaterale verdragen. Een voorbeeld hiervan is de regeling voor het beroepsvervoer in Beneluxverband. Een wijziging van de bovenbedoelde verdragen mogen niet leiden tot mindere gunstige voorwaarden voor vervoerders uit de overige EU-lidstaten die geen partij zijn bij de bovenbedoelde bilaterale verdragen.

De zeer ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving zijn bij verordening 1071/2009/EG aangewezen.13 Het betreft het:

• 1. overschrijden van de maximaal toegestane zesdaagse of tweewekelijkse rijtijden met 25 % of meer,

  of overschrijden van de maximaal toegestane dagelijkse rijtijden op één dag met een marge van 50 % of meer, zonder een onderbreking of zonder een ononderbroken rusttijd van ten minste 4,5 uur in te lassen;

• 2. nalaten een tachograaf en/of snelheidsbegrenzer te installeren of een frauduleus apparaat gebruiken dat de geregistreerde gegevens van het controleapparaat en/of de snelheidsbegrenzer kan wijzigen, of de registratiebladen of de van de tachograaf en/of de bestuurderskaart overgebrachte gegevens vervalsen;

• 3. rijden zonder een geldig bewijs van technische keuring (indien vereist door de Gemeenschapswetgeving) en/of rijden met een zeer ernstig gebrek aan onder meer het remsysteem, het stangenstelsel van de stuurinrichting, de wielen/banden, de ophanging of het chassis dat een zodanig onmiddellijk gevaar voor de verkeersveiligheid oplevert dat het leidt tot het besluit het voertuig uit het verkeer te nemen;

• 4. vervoer van gevaarlijke goederen die niet vervoerd mogen worden of het vervoer van dergelijke goederen in verboden of niet erkende middelen van omsluiting, of die niet op het voertuig vermeld zijn als gevaarlijke goederen, zodat er gevaar dreigt voor mensenlevens of het milieu in een mate die leidt tot het besluit het voertuig uit het verkeer te nemen;

• 5. vervoer van passagiers of goederen zonder in het bezit te zijn van een geldig rijbewijs of vervoer door een vervoerder die niet in het bezit van een geldige communautaire vergunning is;

• 6. rijden met een vervalst rijbewijs of met een bestuurderskaart waarvan de chauffeur niet de houder is of dat verkregen is op basis van valse verklaringen en/of nagemaakte documenten, en

• 7. vervoer van goederen waarbij de maximaal toegestane massa met 20% of meer wordt overschreden voor voertuigen met een toegestaan geladen gewicht van meer dan 12 000 kg, en met 25% of meer voor voertuigen met een toegestaan geladen gewicht van maximaal 12 000 kg.

Het tweede vereiste voor de betrouwbaarheid is het ontbreken van een onherroepelijke uitspraak van de burgerlijke rechter, waarbij is vastgesteld dat de vervoerder de geldende voorschriften inzake de geldende loon- en arbeidsvoorwaarden niet is nagekomen. Er geldt hierbij wel de beperking dat de onherroepelijke rechterlijke uitspraak niet ouder is dan twee jaren. Er wordt met de termijn van twee jaar aangesloten bij de toetsing van de betrouwbaarheid aan de hand van onherroepelijke veroordelingen en sancties vanwege zeer ernstige en ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving. Een bovenbedoelde onherroepelijke rechterlijke uitspraak leidt niet tot het verlies van de betrouwbaarheid indien dit een onevenredige strenge sanctie zou zijn. Een dergelijke evenredigheidstoets is in het onderhavige wetsvoorstel opgenomen om te voorkómen dat één dergelijke onherroepelijke rechterlijke uitspraak of sanctie op zichzelf al leidt tot het verlies van de betrouwbaarheid. Verordening 1071/2009/EG geeft lidstaten de beleidsruimte om deze voorwaarde als zodanig in te kleden, bijvoorbeeld omdat ten aanzien van die inbreuk wordt gesproken over sancties en veroordelingen in meervoud27.

Het gaat er hier om dat na afweging van alle belangen de nadelige gevolgen van een beslissing voor een belanghebbende, hier de vervoersmanager of vervoerder, evenredig zijn met de doelen die de regelgeving worden gediend of beschermd, in dit geval een betrouwbare vervoersector.

Het derde vereiste is dat er geen sprake is van een minder dan twee jaar oud zijnde onherroepelijke veroordeling of sanctie jegens de vervoerder wegens een zeer ernstige inbreuk op de communautaire wetgeving. Een bovenbedoelde onherroepelijke veroordeling of rechterlijke uitspraak leidt niet tot het verlies van de betrouwbaarheid indien dit een onevenredige strenge sanctie zou zijn.

Een dergelijke evenredigheidstoets is in verordening 1071/2009/EG opgenomen om te voorkomen dat één enkele veroordeling of sanctie zonder meer leidt tot het verlies van de betrouwbaarheid. Verordening 1071/2009/EG geeft nauwelijks aanknopingspunten voor de criteria voor de evenredigheidstoets. De EU-lidstaten kunnen hier invulling aan geven, waarbij rekening moet worden gehouden met de (ook) Europese beginselen van proportionaliteit en evenredigheid. Het gaat er hier om dat na afweging van alle belangen de nadelige gevolgen van een beslissing voor een belanghebbende, evenredig zijn met de doelen die de regelgeving worden gediend of beschermd, in dit geval een betrouwbare vervoersector en eerlijke mededinging op de vervoermarkt.

De vaststelling dat sprake is van een onevenredig strenge sanctie vergt bovendien de beschikbaarheid van justitiële gegevens en gegevens over administratiefrechtelijke sancties.

De ILT beschikt reeds over de laatste categorie gegevens in verband met haar opsporingstaken op grond van de Arbeidstijdenwet. Ook is de ILT handhavende instantie voor andere delicten die relevant kunnen zijn voor de betrouwbaarheid, zoals in het kader van het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg en de belading van voertuigen. De toestemming van de Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT)is alleen nodig indien de NIWO voornemens is te besluiten tot instandhouding van de betrouwbaarheid van de vervoerder of vervoermanager wegens onevenredigheid van het (doen) ontvallen van de betrouwbaarheid. Op deze wijze kan een vaste gedragslijn worden bevorderd in het beleid ten aanzien van vervoerders of vervoermanagers die op grond van een bepaald aantal veroordelingen of sancties op hun naam de betrouwbaarheid in beginsel verliezen, maar waarvan het redelijk wordt geacht dat die ondanks de bewezen inbreuken op het recht toch in stand blijft. Het doel van de toestemmingsfiguur is dat zoveel mogelijk wordt gewaarborgd dat in beginsel onbetrouwbare (rechts)personen die in vergelijkbare omstandigheden verkeren op daaraan gerelateerde eenduidige en consistente gronden worden gesauveerd. Naast de hiervoor genoemde uitwerking van de evenredigheidstoets in een algemene maatregel van bestuur, zal voornoemde toestemming door de Minister van Infrastructuur en Milieu bijdragen aan dit doel. Toestemming van de Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) is niet aan de orde indien de NIWO zelfstandig zal besluiten dat het ontvallen van de betrouwbaarheid evenredig is. De NIWO behoeft bovendien geen toestemming te hebben indien er op grond van de vast te stellen algemene maatregel van bestuur sprake is van een situatie waarin het verlies van de betrouwbaarheid in ieder geval een onevenredig strenge sanctie is.

Ter uitvoering van de verordening 1071/2009/EG zal een aanpassing van het Besluit justitiële gegevens (BJG) worden voorgesteld. De BJG zal op basis van het voorstel voorzien in de verstrekking van justitiële gegevens aan de Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT)zonder tussenkomst van een officier van justitie. De verstrekking van justitiële gegevens zonder tussenkomst van een officier van justitie blijft daarmee beperkt tot het opsporingsdomein en de daarvoor verantwoordelijke publiekrechtelijke bestuursorganen. Er wordt gezien haar privaatrechtelijke rechtsvorm en de wijze waarop het bestuur, bestaande uit vertegenwoordigers van de vervoersector, invloed kan uitoefenen op de vergunningtaken uiterst terughoudend omgegaan met de verstrekking van justitiële gegevens aan de NIWO.

Er gelden vier vereisten voor het voldoen aan de betrouwbaarheidseis van vervoersmanagers. Het eerste vereiste voor de betrouwbaarheid van vervoerders is ook van toepassing op de betrouwbaarheid van vervoersmanagers. De vervoersmanager moet een niet ouder dan twee maanden zijnde verklaring omtrent het gedrag kunnen overleggen die is afgegeven voor de functie van vervoersmanager.

Het derde en vierde vereiste voor de betrouwbaarheid van vervoerders geldt ook voor de betrouwbaarheid van vervoersmanagers, met dien verstande dat het bij zeer ernstige respectievelijk ernstige inbreuken moet gaan om onherroepelijke veroordelingen en sancties jegens de vervoersmanager. Het verlies van betrouwbaarheid blijft net als bij een vervoerder het geval is, achterwege indien dit gezien de inbreuk op de communautaire wetgeving, een onevenredig strenge sanctie zou zijn.

Het tweede vereiste en het vijfde vereiste betekenen dat bepaalde uitspraken van de burgerlijke rechter of veroordelingen en sancties jegens de vervoerder voor de toetsing van de betrouwbaarheid, ook aan de vervoersmanager worden toegerekend. De vervoersmanager heeft immers als leidinggevende invloed op de uitoefening van de onder zijn toezicht vallende vervoersactiviteiten. Bij de beoordeling van de betrouwbaarheid van de vervoerder kan derhalve de mate van betrokkenheid van de vervoersmanager onderwerp van toetsing zijn. De betrouwbaarheid van de vervoersmanager wordt dan beoordeeld in het kader van de evenredigheidstoets. Het is immers zeer wel mogelijk dat de inbreuken op de wetgeving hebben plaatsgevonden bij een bedrijfsonderdeel waarvoor hij niet verantwoordelijk was.

Het verlies van betrouwbaarheid van de vervoersmanager blijft in het bovenbedoelde geval achterwege, indien dit volgens de vergunningverlenende instantie een onevenredig strenge sanctie zou zijn. Bij de evenredigheidstoets zal de mate van mate van betrokkenheid van de vervoersmanager bij de inbreuk van de desbetreffende vervoerder een zeer belangrijke rol spelen. De toerekening aan de vervoersmanager beperkt zich tot de niet-nakoming van geldende voorschriften inzake loon- en arbeidsvoorwaarden en de zeer ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving. Verordening 1071/2009/EG voorziet immers niet in een evenredigheidstoets bij ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving die bij die verordening niet als zeer ernstig zijn aangemerkt.

De toetsing van de betrouwbaarheid geschiedt voor wat betreft de verklaring omtrent het gedrag door het COVOG dat zich hierbij baseert op justitiële documentatie van de Justitiële Informatiedienst. De Justitiële Informatiedienst (hierna: JUSTID) is in Nederland de centrale autoriteit, bedoeld in artikel 1, eerste lid, van het Besluit nr. 2005/876/JBZ van de Raad van de Europese Unie van 21 november 2005 inzake de uitwisseling van gegevens uit het strafregister (PbEU L 135). JUSTID krijgt gegevens uit Nederland en uit strafregisters van de centrale autoriteiten in ander EU-lidstaten.

De beslissing van het COVOG omtrent de afgifte van de VOG is ingevolge artikel 29 van de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens een beschikking in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: AWB). De overlegging van de VOG dient plaats te vinden bij de aanvraag tot verlening en verlenging van de vergunning voor toelating tot het beroep van wegvervoerondernemer in het goederenvervoer en touringcar- en busvervoer. De bovenbedoelde vergunning is in Nederland de communautaire vergunning ingevolge verordening 1072/2009/EG respectievelijk ingevolge verordening 1073/2009/EG. De ILT en de NIWO kunnen ook tussentijds de overlegging van een niet ouder dan twee maanden zijnde VOG vorderen.

De relevante uitspraken jegens de vervoerders van de burgerlijke rechters op het gebied van de loon- en arbeidsvoorwaarden worden door de griffie van de gerechten verstrekt aan JUSTID. De Wet personenvervoer 2000 en de Wet wegvervoer goederen bevatten hiervoor vereiste wettelijke bepalingen. JUSTID verstrekt deze informatie vervolgens aan de ILT. JUSTID levert de uitspraken die onherroepelijk zijn geworden aan de ILT. Verordening 1071/2009/EG staat toe om meer gegevens in het register op te nemen dan op grond van die verordening is voorgeschreven. Verordening 1071/2009/EG vermeldt de gegevens die ten minste in het elektronisch sanctieregister moeten worden opgenomen.28

JUSTID levert ook de onherroepelijk geworden strafrechtelijke sancties en veroordelingen in Nederland wegens de zeer ernstige en de ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving jegens in Nederland gevestigde vervoerders of hun vervoersmanagers. Het Besluit justitiële gegevens zal worden aangepast om het bovenstaande mogelijk te maken.

De gegevens met betrekking tot onherroepelijke veroordelingen en sancties in andere EU-lidstaten, wegens zeer ernstige en ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving, jegens in Nederland gevestigde vervoerders of hun vervoersmanagers, dienen ook te worden opgenomen in het elektronisch sanctieregister. De onderlinge gegevensuitwisseling in het kader van verordening 1071/2009/EG tussen EU-lidtstaten dient te geschieden via de nationale contactpunten van de lidstaten.16 De Dienst Wegverkeer (RDW) is voor Nederland aangewezen als nationaal contactpunt. De ILT ontvangt dus via de RDW informatie over Nederlandse vervoerders of vervoersmanagers uit andere EU-lidstaten ten behoeve toetsing van de eis van betrouwbaarheid op basis van het elektronisch sanctieregister.

Nederland maakt gebruik van de mogelijkheid in verordening 1071/2009/EG om tot 1 januari 2016 alleen de gegevens met betrekking tot de zeer ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving in het elektronisch register op te nemen. De ILT verwijdert de uitspraken, veroordelingen en sancties die langer dan twee jaar onherroepelijk zijn uit het elektronisch sanctieregister. Dit geldt ook voor de namen van vanaf dat tijdstip langer dan twee jaar geleden ongeschikt verklaarde vervoermanagers. Verordening 1071/2009/EG bepaalt dat ten minste de ernstige inbreuken die de afgelopen twee jaar hebben geleid tot onherroepelijke veroordelingen en sancties in het elektronisch sanctieregister worden opgenomen.29

Een vervoerder of een vervoersmanager die zijn betrouwbaarheid heeft verloren, blijft onbetrouwbaar zolang geen rehabilitatie heeft plaatsgevonden of een andere maatregel van gelijke werking is getroffen20. Verordening 1071/2009/EG verwijst voor de rehabilitatie en andere maatregelen van gelijke werking naar bepalingen van nationaal recht. De EU-lidstaten moeten derhalve zelf voorzien in de vereiste regelgeving.

Het onderhavige wetsvoorstel voorziet hierin via wijziging van de Wet personenvervoer 2000 en van de Wet wegvervoer goederen.

De vervoerder waarvan de communautaire vergunning is geschorst, is na afloop van de schorsingsperiode, gerehabiliteerd. De vervoerder mag na de schorsingstermijn het beroep van wegvervoerondernemer weer uitoefenen. De communautaire vergunning herkrijgt na afloop van de schorsingstermijn weer haar geldigheid. Indien de vergunningverlenende instantie de communautaire vergunning intrekt moet zij daarbij een termijn vaststellen na afloop waarvan de vervoerder is gerehabiliteerd. Dit betekent dat de vervoerder weer een aanvraag kan indienen voor een nieuwe communautaire vergunning ter vervanging van de ingetrokken communautaire vergunning. De vergunningverlenende instantie verleent de nieuwe communautaire vergunning indien de vervoerder voldoet aan de eisen voor de toelating tot het beroep.

Een vervoersmanager die ongeschikt is verklaard om de leiding te hebben over de vervoeractiviteiten van een vervoerder is na verloop van die termijn van de ongeschiktverklaring gerehabiliteerd. Dit betekent dat hij weer de functie van vervoersmanager mag vervullen. De ongeschiktverklaring van de vervoersmanager door de vergunningverlenende instantie geschiedt altijd voor bepaalde tijd.

Er kunnen op basis van het onderhavige wetsvoorstel bij algemene maatregel van bestuur andere rehabilitatiemaatregelen of maatregelen van gelijke werking worden vastgesteld.

Het onderhavige wetsvoorstel heeft geen gevolgen voor de administratieve lasten van het bedrijfsleven en van de burger. Het wetsvoorstel is daarom niet ter advisering voorgelegd aan het Adviescollege toetsing administratieve lasten (ACTAL). De aangescherpte eisen met betrekking tot de betrouwbaarheidseis voor wegvervoer leidt tot extra bestuurslasten voor de ILT.

Het onderhavige wetsvoorstel heeft geen nieuwe financiële gevolgen voor het bedrijfsleven.

De ILT acht het wetsvoorstel uitvoerbaar en handhaafbaar indien aan haar opmerkingen wordt voldaan.

De ILT beveelt aan om het begrip «onherroepelijke veroordelingen en sancties» in het wetsvoorstel te verduidelijken. In het wetsvoorstel is «onherroepelijke veroordelingen en sancties» telkens vervangen door: onherroepelijke veroordelingen en onherroepelijke sancties.

De ILT adviseert om te verduidelijken voor welke voertuigen een vergunninghouder gewaarmerkte afschriften van de vergunning kan krijgen.

In het algemeen deel van de toelichting is bij de bespreking van verordening 1072/2009/EG aangegeven dat een vervoerder zowel voor de vrachtauto’s die hij in volle eigendom heeft als voor de vrachtauto’s waarover hij anderszins beschikt, zoals bijvoorbeeld geleasde vrachtauto’s, een gewaarmerkt afschrift van de vergunning kan krijgen.

De ILT vindt het voor een effectieve controle op de beperkingen voor de externe vervoersmanager (maximaal vier ondernemingen en maximaal 50 voertuigen) dat de ILT en NIWO snel betrouwbare bestanden met deze gegevens kunnen raadplegen. Dit vergt mogelijk een aanpassing van ICT.

De ILT wijst op het feit dat de zeer ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving thans niet als zodanig worden geïdentificeerd en vastgelegd. Het handhavingsbeleid en de applicaties behoeven aanpassing om identificatie van die zeer ernstige inbreuken mogelijk te maken. De ILT merkt op dat de gegevens over (zeer) ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving, die door andere EU-lidstaten worden verstuurd, via de RDW als nationaal contactpunt, bij haar terechtkomen. De ervaring leert dat twee keer «overzetten» risico’s voor de volledigheid en betrouwbaarheid met zich mee brengt. Verordening 1071/2009/EG vereist echter dat de EU-lidstaten voor de onderlinge gegevensuitwisseling de nationale contactpunten moeten gebruiken.32

De ILT stel voor om twee jaar na de inwerkingtreding van de drie EU-verordeningen een evaluatiemoment vast te stellen voor het systeem van het gebonden advies van de ILT voor de NIWO.

De ILT meldt dat een goede uitvoering van het bovenbedoelde extra menskracht en financiële middelen voor de ILT vergen, de ILT kan die hans nog niet kwantificeren. De ILT zal pas in een latere fase een gefundeerde inschatting kunnen maken van de kosten en de noodzakelijke capaciteit die voortvloeien uit invoering van de drie EU-verordeningen.

De Eigen Vervoerders Organisatie (EVO) en Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) daarentegen spreken zich uit vóór de variant van toestemming van de ILT. De EVO is van mening dat het gevaar van het «keuren van eigen vlees» juist ontstaat als de NIWO geheel op het eigen oordeel af kan gaan. De toetsing van dat oordeel dient goed geregeld te worden en het meest aangewezen orgaan is de Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT), die reeds beschikt over alle hiervoor benodigde informatie. FNV wil de evenredigheidstoets als krachtig middel in stand houden om zo het doel van de verordeningen en het wetsvoorstel (harmonisatie en handhaving betrouwbaarheidseis) ziet daarom geen bezwaar in de rol van de Minister van Infrastructuur en Milieu(ILT)

De NIWO is van mening dat de taken handhaving (ILT) en uitvoering (NIWO) gescheiden moeten worden verricht. De toestemmingsvariant doet hieraan afbreuk. De NIWO licht toe dat de organisatieonderdelen inzake verlening van de vergunning zeer strikt gescheiden zijn van de overige taken. De NIWO heeft een sterke voorkeur voor de variant van het ongebonden advies.

FNV pleit voor strikte handhaving van de regels voor cabotagevervoer en benadrukt de kwetsbaarheid van Nederland voor instroom uit landen met lage lonen en slechte arbeidsomstandigheden.

Het onderhavige wetsvoorstel regelt de bestuursrechtelijke handhaving en strafbaarstelling van de overtreding van de regels voor cabotagevervoer in verordening 1072/2009/EG. Het onderhavige wetsvoorstel vergroot de mogelijkheden voor effectieve handhaving van de bovenbedoelde regels.

Het merendeel van de deelnemers uit zijn bezorgdheid over de handhaving van de regels in andere lidstaten en risico’s voor een level playing field. KNV heeft zijn bedenkingen tegen de mogelijkheid dat naar aanleiding van één enkele melding uit het buitenland een vervoerderzijn vergunning kwijt kan raken. Het gevaar bestaat dat een concurrent de positie van de concurrent aantast door hiervan gebruik te maken. Sancties dienen proportioneel te zijn vanwege de grote gevolgen voor bedrijven.

Een enkele melding uit een andere EU-lidstaat in verband met een zeer ernstige inbreuk op de communautaire wetgeving zal niet direct leiden tot verlies van de betrouwbaarheid. Er worden bij algemene maatregel van bestuur criteria gegeven voor de toepassing van de evenredigheidstoetsen. Op deze wijze kan afstemming worden bereikt met het beleid in andere EU-lidstaten. De afstemming bewerkstelligt een level playing field voor de in Nederland gevestigde wegvervoerders. De partijen uit het wegvervoer worden betrokken bij de voorbereiding van die algemene maatregel van bestuur.

KNV vraagt aandacht voor het feit dat artikel 25 van verordening 1073/2009/EG ruimte laat om voor het internationaal ongeregeld vervoer in te vullen reisblad bilaterale afspraken te maken en vraagt deze louter administratieve handeling in te perken. EVO betreurt het dat Nederland zich niet aansluit bij de wetgeving van de omringende landen en dat het nog steeds bepaalde eisen stelt aan het uitvoeren en toetreden tot de markt voor goederenvervoer ( bijv. zoals de grens van bepaalde regels die nog steeds gelden voor voertuigen vanaf 500 kg.)

De suggestie van KNV is opgepakt en wordt uitgewerkt in samenwerking met het Benelux-secretariaat. De ondergrens voor de vergunningplicht zal onderwerp zijn van de evaluatie van de Wet wegvervoer goederen. De Tweede Kamer der Staten-Generaal heeft bij de parlementaire behandeling van het voorstel voor de Wet wegvervoer goederen een amendement aanvaard op basis waarvan voor de vergunningplicht een ondergrens van 500 kg laadvermogen geldt. (Kamerstukken II 2007/08, 30 896, nr. 10). Een aanpassing van de ondergrens voor de vergunningplicht vloeit niet noodzakelijkerwijs voort uit de drie EU-verordeningen. Het onderhavige wetsvoorstel voorziet gezien het bovenstaande niet in een aanpassing van die ondergrens.

De termijn voor de nationale uitvoeringsmaatregelen voor verordening 1071/2009/EG, verordening 1072/2009/EG en verordening 1073/2009/EG is op 4 december 2011 verstreken. Vanaf dat tijdstip zullen tot aan het tijdstip waarop het onderhavige wetsvoorstel tot wet wordt verheven, de verordeningen niet in hun geheel uitgevoerd kunnen worden.

Wel kunnen op grond van reeds bestaande wettelijke bevoegdheden vergunningen voor beroepspersonenvervoer en beroepsgoederenvervoer verleend, ingetrokken en geschorst blijven worden.

Ook de toetsing of voldaan wordt aan de eisen voor toegang tot het beroep kan blijven plaatsvinden op grond van die bevoegdheden.

Sancties op overtreding van het verbod om vervoer te verrichten zonder geldige vergunning, zonder gewaarmerkte kopie of zonder bestuurdersattest indien van toepassing, kunnen worden opgelegd. Weliswaar verwijzen Wp2000 en Wwg in de verbodsbepalingen naar ingetrokken verordeningen, maar verordeningen 1072/2009 en 1073/2009 bepalen in artikel 18 onderscheidenlijk 30 dat verwijzingen naar de ingetrokken verordeningen gelden als verwijzing naar de verordeningen 1072/2009 en 1073/2009 volgens de respectievelijke concordantietabellen.

In het eerste lid van artikel 4 van de Wet personenvervoer 2000 is neergelegd dat de toelating tot het beroep van ondernemer voor personenvervoer over de weg geschiedt via de ingevolge verordening 1073/2009/EG verleende communautaire vergunning. De maximale geldigheidsduur is in verband hiermee geen tien jaar maar slechts vijf jaar. De communautaire vergunning kan bovendien niet steeds met tien jaar maar slechts met vijf jaar worden verlengd. Een EU-lidstaat moet namelijk op basis van verordening 1071/2009/EG elke vijf jaar controleren of de op hun grondgebied gevestigde wegvervoerondernemers nog steeds aan de eisen voor de toelating tot het beroep voldoen.33 De Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) is ingevolge het derde lid van artikel 4 van de Wet personenvervoer 2000, het bestuursorgaan voor de verlening, weigering, verlenging, schorsing en intrekking van de communautaire vergunning.

Het vijfde lid maakt duidelijk dat de communautaire vergunningplicht niet geldt voor openbaar vervoer anders dan per bus of trein. Het betreft hier metro, tram en lightrail. Verordening 1071/2009/EG ziet immers niet op dat vervoer.

De uitzondering voor het openbaar vervoer per trein hangt samen met de artikelen 27 en 28 van de Spoorwegwet. Een spoorwegonderneming moet beschikken over een bedrijfsvergunning van de Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) of indien zij in een andere EU-lidstaat gevestigd is over een bedrijfsvergunning van de bevoegde instantie van die lidstaat. Bij de verlening van de bedrijfsvergunning vindt toetsing plaats van de goede naam, financiële draagkracht en beroepsbekwaamheid en van de dekking van de wettelijke aansprakelijkheid van de vervoerder.

Op basis van het eerste lid van artikel 4a van de Wet personenvervoer 2000 heeft een vervoerder geen toegang tot het beroep van ondernemer voor personenvervoer over de weg, indien er ernstig gevaar bestaat dat de communautaire vergunning wordt gebruikt om:

• a. uit gepleegde strafbare feiten verkregen voordelen te benutten, of

• b. strafbare feiten te plegen.

Het voornoemde criterium van ernstig gevaar is geregeld in artikel 3 van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur.

In het eerste en tweede lid is de eis van betrouwbaarheid voor de vervoerder respectievelijk de vervoersmanager uitgewerkt. In hoofdstuk 3 van het algemeen deel is hierop uitvoerig ingegaan.

In artikel 5, eerste lid, onderdelen a en b, en tweede lid, onderdelen a en b, is invulling gegeven aan artikel 6, eerste lid, onderdeel a, van verordening 1071/2009/EG betreffende veroordelingen en sancties voor ernstige inbreuken op nationale voorschriften. In de onderdelen c en d van artikel 5, eerste en tweede lid, is voorts uitwerking gegeven aan artikel 6, eerste lid, onderdeel b, en tweede lid van die verordening betreffende veroordelingen en sancties voor (zeer) ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving.

Ingevolge onderdeel d van het eerste lid en tweede lid van artikel 5 wordt in een ministeriële regeling bepaald bij welk minimum aantal onherroepelijke veroordelingen of sancties jegens de vervoerder of de vervoersmanager door hen niet meer aan de voorwaarde voor betrouwbaarheid aangaande ernstige inbreuken wordt voldaan. Het is voor de vaststelling van de ministeriële regeling wel vereist dat de Europese Commissie krachtens verordening 1071/2009/EG een lijst van ernstige overtredingen heeft opgesteld en daarbij heeft vastgesteld boven welke frequentie herhaalde inbreuken als ernstiger moet worden beschouwd.24 Onverminderd artikel 13 van verordening 1071/2009/EG, is in artikel 5, eerste lid, onderdeel e, geregeld dat een vervoerder niet aan de betrouwbaarheidseis voldoet indien een daartoe door die vervoerder aangewezen vervoersmanager ongeschikt is verklaard. In het tweede lid, onderdeel e, betreft het sancties en veroordelingen jegens de vervoerder die worden meegewogen bij de betrouwbaarheid van de vervoersmanager. De reden hiervoor is dat een vervoersmanager daarvoor als leidinggevende verantwoordelijk kan worden gesteld. Dit wordt beoordeeld op grond van artikel 5a, tweede lid.

Het derde lid van artikel 5 van de Wet personenvervoer 2000 bevat de verplichting voor de griffie van de gerechten om een afschrift te verstrekken van de uitspraken van de burgerlijke rechter omtrent de nakoming van de voorschriften inzake de financiële arbeidsvoorwaarden aan de Minister van Veiligheid en Justitie. De Justitiële Informatiedienst (JUSTID) geeft die informatie vervolgens aan de Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) ten behoeve van het elektronisch sanctieregister.

Ingevolge het vierde lid van artikel 5 van de Wet personenvervoer 2000 worden bij de voorwaarden van de betrouwbaarheid op het gebied van de zeer ernstige inbreuken en de ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving, de strafrechtelijke veroordelingen en bestuursrechtelijke sancties die voor 4 december 2011 onherroepelijk zijn geworden, buiten aanmerking gelaten. De gegevens met betrekking tot bovenbedoelde veroordelingen en sancties die voor 4 december 2011 onherroepelijk zijn geworden, blijven ook buiten het elektronisch sanctieregister. De datum van 4 december 2011 vloeit voor uit artikel 30 van verordening 1071/2009/EG op basis waarvan die verordening met ingang van die datum van toepassing is.

De beschikking onder a) is ingevolge artikel 1:3, tweede lid, van de AWB een appellabel besluit. Indien de Minister van Infrastructuur en Milieu bij een zeer ernstige inbreuk op de communautaire wetgeving besluit tot het verlies van de betrouwbaarheid dan volgt automatisch de schorsing of intrekking van de communautaire vergunning dan wel de ongeschiktverklaring van de vervoersmanager. Een uitzondering geldt in het geval dat de betrouwbaarheid van de vervoerder is verloren in verband met het ontbreken van een geschikte vervoersmanager. Dan kan door het bevoegd gezag een termijn van 6 maanden in acht worden genomen voor vervanging van de vervoersmanager voordat de vergunning wordt geschorst of ingetrokken34.

De bekendmaking van de bovenbedoelde beschikkingen in één geschrift bewerkstelligt dat de termijn voor het maken van bezwaar op hetzelfde tijdstip aanvangt. Er wordt met de bepaling tevens beoogd om te voorkomen dat twee bezwaarschriften tegen beide beschikkingen worden ingediend. De voorgestelde combinatie van de bekendmaking is ontleend aan artikel 24, negende lid, van de Wet waardering onroerende zaken. De bekendmaking van die beschikking ingevolge de waardevaststelling vindt plaats op het aanslagbiljet voor de gemeentelijke onroerende zaakbelastingen.

De Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) en de RDW zijn ingevolge het eerste lid van artikel 5c van de Wet personenvervoer 2000, de verantwoordelijken in de zin van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) voor de verwerking van gegevens in het elektronisch sanctieregister en de uitwisseling van gegevens tussen lidstaten. De RDW zal zich met name bezig houden met de uitwisseling van gegevens tussen lidstaten als nationaal contactpunt. Deze gegevens hebben betrekking op veroordelingen en sancties voor de (zeer) ernstige delicten en op de ongeschiktheid van vervoersmanagers. De Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) beheert het register met gegevens over veroordelingen en sancties jegens vervoerders en vervoersmanagers en de ongeschiktverklaring van vervoersmanagers ter handhaving van de betrouwbaarheid als vergunningeis. De Wbp bevat verplichtingen voor de verantwoordelijke ten behoeve van de bescherming van persoonsgegevens. De Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) is verantwoordelijke voor de verwerking van gegevens, waarbij de RDW haar taken als nationaal contactpunt met betrekking tot gegevensverwerking waarschijnlijk als bewerker in opdracht van het ministerie zal uitvoeren. De Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) als verantwoordelijke en de RDW als verwerker zijn gehouden aan naleving van de Wpb ten aanzien van met name de verwerking van (gevoelige) gegevens. Hiertoe kunnen onder meer gegevens over veroordelingen en sancties ten aanzien van een vervoersmanager behoren die van belang zijn voor de beoordeling van de betrouwbaarheid. Het kan gaan om de strafrechtelijk geaarde justitiële gegevens (overtredingen van strafrechtelijk gehandhaafde normen) of gegevens over bestuurlijk beboetbare overtredingen van het communautaire vervoersrecht (bestuursrechtelijk gehandhaafde normen). De verwerking van deze gegevens is noodzakelijk ter uitvoering van de beroepsverordening en deze wet.

De Wbp is niet van toepassing op de verwerking van de (strafrechtelijke) justitiële gegevens ter uitvoering van de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens (WJSG). Artikel 52 van de WJSG is van toepassing en regelt dat degene die de beschikking krijgt over justitiële gegevens, zoals in dit geval ILT, verplicht is tot geheimhouding. Mededeling van de gegevens is slechts toegestaan op grond van de WJSG of indien de uitvoering van de taak waarvoor gegevens zijn verstrekt noodzaakt tot het ter kennis stellen daarvan. Ook kent de WJGS het beginsel van doelbinding en rechten voor de betrokkene om de gegevens in te zien en te laten corrigeren of verwijderen.

De verwerking van de niet-justitiële persoonsgegevens moet in overeenstemming zijn met onder meer de artikelen 7 en 8 van de Wbp. Gegevens worden steeds in het belang van de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene verwerkt met eerbiediging van de algemene beginselen zoals vastgelegd in de artikelen 6 tot en met 15 van de Wbp. De beginselen betreffen de benodigde en zorgvuldige verwerking van gegevens met het oog op een bepaald gerechtvaardigd doel, waaronder adequate beveiliging en geautoriseerde toegang tot bepaalde gegevens.

De ILT en de RDW verwerken vanuit hun bevoegdheden al langer gegevens inzake overtredingen in het verkeer- en vervoersrecht, ook uit andere lidstaten van de EU, dat aan dezelfde waarborgen moet voldoen als de gegevensverwerking ter uitvoering van deze wet, in het bijzonder de toepassing van een elektronisch sanctieregister.

Het eerste lid van artikel 7 van de Wet personenvervoer 2000 komt in materiële zin overeen met het huidige artikel 4, eerste lid, van die wet. Het tweede lid van artikel 7 van de Wet personenvervoer 2000 is in materiële zin het equivalent van het huidig artikel 5a, eerste lid, van die wet. Het derde en vierde lid van artikel 7 van de Wet personenvervoer 2000, komen in materiële zin overeen met het tweede en derde lid van het huidig artikel 11 van die wet.

Het vijfde lid van artikel 7 van de Wet personenvervoer 2000 bevat de mogelijkheid om bij algemene maatregel van bestuur vrijstelling te verlenen van het vereiste van de communautaire vergunning. Het moet dan wel de uitvoering van besluiten van volkenrechtelijke organisaties betreffen. De vrijstelling maakt het mogelijk dat ook niet in een EU-lidstaat gevestigde vervoerders openbaar vervoer per bus en besloten busvervoer kunnen verrichten. De bovenbedoelde vervoerders voldoen immers niet aan de vereisten voor de verlening van een communautaire vergunning.

De artikelen 76 tot met 76e van de Wet personenvervoer 2000, leveren inhoudelijk geen wijziging op, met uitzondering van 76, zesde lid.

Paragraaf 3 van hoofdstuk 3 betreft op basis van het onderhavige wetsvoorstel de uitvoering van verordening 1071/2009/EG en 1073/2009/EG. Het huidig zesde lid van artikel 76 van de Wet personenvervoer 2000, dat bepalingen betreffende de vergunning voor het openbaar vervoer ander dan per trein of het besloten busvervoer van overeenkomstige toepassing verklaart op de taxivergunning, dient in verband hiermee te vervallen. Dit heeft tot gevolg dat de van overeenkomstige toepassing verklaarde artikelen voor de taxivergunning moeten worden uitgeschreven. De voorgestelde artikelen 76a tot en met 76e van de Wet personenvervoer 2000 voorzien hierin.

Het bovenbedoelde onderdeel bevat omwille van de duidelijkheid een geheel nieuw voorgesteld artikel 1.1. Een regeling van de Minister van Infrastructuur en Milieu wijst de beroepsverordening voor het wegvervoer en de marktverordening voor het wegvervoer aan. Verordening 1071/2009/EG zal als beroepsverordening voor het wegvervoer worden aangewezen en verordening 1072/2009/EG als marktverordening voor het wegvervoer.

De begripsomschrijving voor vrachtauto is ontleend aan verordening 1072/2009/EG. Het begrip «vrachtauto» heeft anders dan in verordening 1072/2009/EG ook betrekking op motorrijtuigen die in een andere staat dan een EU-lidstaat zijn geregistreerd. Een motorrijtuig of een samenstel van voertuigen dat uitsluitend wordt gebruikt voor het vervoer van goederen is een vrachtauto in de zin van de Wet wegvervoer goederen.

Er wordt voor de begripsomschrijvingen van vervoersmanager verwezen naar verordening 1071/2009/EG. Een vervoersmanager is de natuurlijke persoon die de werkelijke en permanente leiding voert over de vervoeractiviteiten van de vervoerder.

Op basis van het tweede lid van artikel 2.1 van de Wet wegvervoer goederen heeft een vervoerder geen toegang tot het beroep van ondernemer voor goederenvervoer over de weg, indien er ernstig gevaar bestaat dat de communautaire vergunning wordt gebruikt om:

• a. uit gepleegde strafbare feiten verkregen voordelen te benutten, of

• b. strafbare feiten te plegen.

Het voornoemde criterium van ernstig gevaar is geregeld in artikel 3 van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur.

De NIWO is ingevolge het vierde lid van artikel 2.1 van de Wet wegvervoer goederen, het competente bestuursorgaan voor verlening, verlenging, weigering, schorsing of intrekking van de communautaire vergunning en van het bestuurdersattest.

Nederland maakt met het vijfde lid van artikel 2.1 van de Wet wegvervoer goederen gebruik van de mogelijkheid van verordening 1071/2009/EG om vervoerders die uitsluitend binnenlands goederenvervoer met een geringe weerslag op de vervoersmarkt, vrij te stellen van die verordening.3

Cabotagevervoer, dat is in zijn algemeenheid vervoer binnen een land door een vervoerder die niet in dat land is gevestigd, wordt naar zijn aard beheerst door internationale regels.

Uitgangspunt bij die internationale regels is dat dit vervoer in principe verboden is, en slechts toegestaan voor zover de vervoerder zich houdt aan de daartoe gestelde regels.

Zo is het op basis van het eerste lid van artikel 2.2 van de Wet wegvervoer goederen een vervoerder, die is gevestigd in een EU-lidstaat of een daarmee gelijkgestelde staat, verboden om in Nederland cabotagevervoer te verrichten in strijd met de beperkingen en voorwaarden van verordening 1072/2009/EG.

De vervoerder moet ingevolge het vierde lid van dit artikel ter plaatse de duidelijke bewijzen kunnen overleggen dat het cabotagevervoer overeenkomstig verordening 1072/2009/EG geschiedt. Dit betekent dat de vervoerder de bestuurder van de vrachtauto in staat moet stellen om de controledocumenten op vordering van de toezichthouder te overleggen. De overlegging kan plaatsvinden met behulp van in het voertuig aanwezige documenten of via gegevensuitwisseling langs elektronische weg.

Het cabotagevervoer kan op basis van verordening 1072/2009/EG slechts in overeenstemming met die verordening worden geacht indien de vervoerder de vereiste controledocumenten kan overleggen.

Een vervoerder die niet is gevestigd in een EU-lidstaat of een daarmee gelijkgestelde staat mag ingevolge het vijfde lid van artikel 2.2 Wet wegvervoer goederen, in Nederland geen cabotagevervoer verrichten. Er kan op basis van het zesde lid, bij regeling van de Minister van Infrastructuur en Milieu, vrijstelling van bovenbedoeld verbod worden verleend. Het moet dan wel de uitvoering van een daartoe strekkend besluit van de Conferentie van Europese Transport (CEMT) betreffen, dan wel op basis van wederkerigheid voortvloeien uit een bilateraal verdrag met een staat, niet zijnde een EU-lidstaat of een daarmee gelijkgestelde staat.

Het eerste en tweede lid van artikel 2.8 regelen de voorwaarden van betrouwbaarheidseis van de vervoerder en de vervoersmanager.

In artikel 2.8, eerste lid, onderdelen a en b, en tweede lid, onderdelen a en b, is invulling gegeven aan artikel 6, eerste lid, onderdeel a, van verordening 1071/2009/EG betreffende veroordelingen en sancties voor ernstige inbreuken op nationale voorschriften. In de onderdelen c en d van artikel 2.8, eerste en tweede lid, is voorts uitwerking gegeven aan artikel 6, eerste lid, onderdeel b, en tweede lid van die verordening betreffende veroordelingen en sancties voor (zeer) ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving.

Ingevolge onderdeel d van het eerste lid en tweede lid van artikel 2.8 wordt bij ministeriële regeling bepaald bij welk minimum aantal onherroepelijke veroordelingen of sancties jegens de vervoerder of de vervoersmanager door hen niet meer aan de voorwaarde voor betrouwbaarheid aangaande ernstige inbreuken wordt voldaan. Het is voor de vaststelling van de ministeriële regeling wel vereist dat de Europese Commissie krachtens verordening 1071/2009/EG een lijst van ernstige overtredingen heeft opgesteld en daarbij heeft vastgesteld boven welke frequentie herhaalde inbreuken als ernstiger moet worden beschouwd.24

Onverminderd artikel 13 van verordening 1071/2009/EG, is in artikel 2.8, eerste lid, onderdeel e, geregeld dat een vervoerder niet aan de betrouwbaarheidseis voldoet indien een daartoe door die vervoerder aangewezen vervoersmanager ongeschikt is verklaard.

Ingevolge het derde lid van artikel 2.8 van de Wet wegvervoer goederen worden de veroordelingen en sancties, betreffende de (zeer) ernstige inbreuken op de communautaire wetgeving, die voor 4 december 2011 onherroepelijk zijn geworden, buiten aanmerking gelaten. De gegevens met betrekking tot bovenbedoelde veroordelingen en sancties die voor 4 december 2011 onherroepelijk zijn geworden, blijven ook buiten het elektronisch sanctieregister. De datum van 4 december 2011 vloeit voor uit artikel 30 van verordening 1071/2009/EG, op basis waarvan die verordening met ingang van die datum van toepassing is.

Op grond van het eerste en tweede lid kan de NIWO een vervoerder onderscheidenlijk een vervoersmanager die niet aan de voor hem geldende eisen van artikel 2.8 voldoet betrouwbaar verklaren op grond van het evenredigheidsbeginsel. Zie de achtergrond hiervan in hoofdstuk 3 van deze toelichting.

Het voorgestelde derde en vierde lid van artikel 2.8a van de Wet wegvervoer goederen schrijven de bekendmaking in één geschrift voor van:

• a. de beschikking inhoudende het verlies van betrouwbaarheid bij een zeer ernstige inbreuk op de communautaire regelgeving, en

• b. het daarmee samenhangende besluit tot schorsing of intrekking van de communautaire vergunning respectievelijk ongeschiktverklaring van de vervoersmanager.

Een besluit inhoudende het verlies van de betrouwbaarheid is ingevolge artikel 1:3, tweede lid, van de AWB, een beschikking. Indien de NIWO bij veroordelingen of sancties voor een zeer ernstige inbreuk op de communautaire wetgeving het verlies van de betrouwbaarheid als evenredig aanmerkt en daartoe besluit, dan heeft dat de schorsing of intrekking van de communautaire vergunning dan wel de ongeschiktverklaring van de vervoersmanager tot gevolg. Een uitzondering geldt in het geval dat de betrouwbaarheid van de vervoerder is verloren in verband met het ontbreken van een geschikte vervoersmanager. Dan kan door het bevoegd gezag een termijn van 6 maanden in acht worden genomen voor vervanging van de vervoersmanager voordat de vergunning wordt geschorst of ingetrokken34.

De bekendmaking van de bovenbedoelde beschikkingen in één geschrift bewerkstelligt dat de termijn voor het maken van bezwaar op hetzelfde tijdstip aanvangt tegen beide beschikkingen. Er wordt met de bepaling tevens beoogd om te voorkomen dat twee bezwaarschriften tegen beide beschikkingen worden ingediend. De voorgestelde combinatie van de bekendmaking is ontleend aan artikel 24, negende lid, van de Wet waardering onroerende zaken. De bekendmaking van die beschikking ingevolge de waardevaststelling vindt plaats op het aanslagbiljet voor de gemeentelijke onroerende zaakbelastingen.

De NIWO heeft ingevolge het vijfde lid van artikel 2.8a van de Wet wegvervoer goederen in beginsel de toestemming van de Minister van Infrastructuur en Milieu nodig om vast te stellen dat het verlies van betrouwbaarheid een onevenredig strenge sanctie is. Het betreft hier de toestemming, bedoeld in artikel 10:32 van de AWB. Het vereiste van de toestemming houdt in dat de NIWO geen besluit, inhoudende dat het verlies van de betrouwbaarheid een onevenredig strenge sanctie is, kan nemen zonder toestemming van de Minister van Infrastructuur en Milieu. Op grond van afdeling 10.2.1 van de AWB zal de Minister, alvorens zijn toestemming te onthouden, de NIWO de gelegenheid tot overleg bieden. In dat overleg kan de NIWO tot de conclusie komen dat het verlies van betrouwbaarheid alsnog een evenredige sanctie is. Dit overleg zal er toe leiden dat het aantal gevallen waarin de NIWO formele toestemming van de Minister van Infrastructuur en Milieu moet vragen beperkt blijft.

De NIWO heeft immers geen toestemming nodig indien zij zelf van mening is dat het verlies van de betrouwbaarheid, al dan niet na overleg met de Minister, een evenredige sanctie is. De NIWO zal in dat geval hetzij geen aanvraag voor toestemming indienen hetzij een aanvraag na overleg met de Minister om toestemming intrekken. De NIWO heeft bovendien geen toestemming nodig indien bij of krachtens algemene maatregel van bestuur vast te stellen gevallen, het verlies van betrouwbaarheid in ieder geval een onevenredig strenge sanctie is. De NIWO heeft kortom de toestemming van de Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) nodig voor het nemen van een besluit inhoudende de vaststelling dat het verlies van betrouwbaarheid een onevenredig strenge sanctie is terwijl dit bij of krachtens algemene maatregel van bestuur gestelde gevallen niet al op voorhand duidelijk is.

De Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) kan op basis van het zesde lid van artikel 2.8a van de Wet wegvervoer goederen, de toestemming slechts onthouden wegens strijd met het

• a. recht of

• b. gelijkheidsbeginsel in het belang van een eerlijke mededinging op de markt voor het goederenvervoer op de weg.

Het eerste en tweede lid van artikel 2.9 van de Wet wegvervoer goederen stellen de Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) in staat om bij een aanvraag tot verlening of verlenging van een communautaire vergunning, tijdig een onderzoek naar de gegevens in het elektronisch sanctieregister te doen. De uit het buitenland afkomstige gegevens over veroordelingen van of sancties voor Nederlandse vervoerders zijn beschikbaar via de RDW die, zoals in hoofdstuk 4 reeds vermeld, is aangewezen als nationaal contactpunt voor de uitwisseling van gegevens.

De NIWO verstrekt op basis van het derde lid van artikel 2.9 van de Wet wegvervoer goederen aan de Minister van Infrastructuur en Milieu de namen van de door haar ongeschikt verklaarde vervoersmanagers ter opname in het elektronisch sanctieregister. De Minister van Infrastructuur en Milieu en de RDW zijn ingevolge het vijfde lid van artikel 2.9 de verantwoordelijke in de zin van de Wet bescherming persoonsgegevens voor de verwerking van gegevens in het elektronisch sanctieregister als bedoeld in artikel 16, eerste lid, onderdelen e en f van verordening 1071/2009/EG. De bovenbedoelde wet bevat verplichtingen ten behoeve van de verantwoordelijke in het kader van de bescherming van persoonsgegevens. De RDW zal zich met name bezig houden met de uitwisseling van gegevens tussen lidstaten als nationaal contactpunt. Deze gegevens hebben betrekking op veroordelingen en sancties voor de (zeer) ernstige delicten en op de ongeschiktheid van vervoersmanagers. De Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) beheert het register met gegevens over veroordelingen en sancties jegens vervoerders en vervoersmanagers en de ongeschiktverklaring van vervoersmanagers. De NIWO ontvangt als bevoegd gezag inzake de vergunningverlening voornoemde gegevens voor zover deze noodzakelijk zijn voor de toetsing van de eis van betrouwbaarheid. De Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) is verantwoordelijke voor de verwerking van gegevens in het elektronisch sanctieregister, waarbij de RDW haar taken als nationaal contactpunt met betrekking tot gegevensverwerking waarschijnlijk als bewerker in opdracht van het ministerie zal uitvoeren. Dat rol van bewerker geldt ook voor de NIWO voor zover dit orgaan gegevens zal verweken uit het elektronisch sanctieregister. De Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) als verantwoordelijke en de RDW als verwerker zijn gehouden aan naleving van de Wpb ten aanzien van met name de verwerking van (gevoelige) gegevens. Hiertoe kunnen onder meer gegevens over veroordelingen en sancties ten aanzien van een vervoersmanager behoren die van belang zijn voor de beoordeling van de betrouwbaarheid. De verwerking van deze gegevens is noodzakelijk ter uitvoering van de beroepsverordening en deze wet. Het kan gaan om de strafrechtelijk geaarde justitiële gegevens (overtredingen van strafrechtelijk gehandhaafde normen) of gegevens over bestuurlijk beboetbare overtredingen van het communautaire vervoersrecht (bestuursrechtelijk gehandhaafde normen).

De Wbp is niet van toepassing op de verwerking van de (strafrechtelijke) justitiële gegevens ter uitvoering van de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens (WJSG). Artikel 52 van de WJSG is van toepassing en regelt dat degene die de beschikking krijgt over justitiële gegevens, zoals in dit geval ILT, verplicht is tot geheimhouding. Mededeling van de gegevens is slechts toegestaan op grond van de WJSG of indien de uitvoering van de taak waarvoor gegevens zijn verstrekt noodzaakt tot het ter kennis stellen daarvan. Ook kent de WJGS het beginsel van doelbinding en rechten voor de betrokkene om de gegevens in te zien en te laten corrigeren of verwijderen.

De verwerking van de niet-justitiële persoonsgegevens moet in overeenstemming zijn met onder meer de artikelen 7 en 8 van de Wbp over de verwerking van bijzondere (gevoelige) gegevens. Gegevens worden steeds in het belang van de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene verwerkt met eerbiediging van de algemene beginselen zoals vastgelegd in de artikelen 6 tot en met 15 van de Wbp. De beginselen betreffen de benodigde en zorgvuldige verwerking van gegevens met het oog op een bepaald gerechtvaardigd doel, waaronder adequate beveiliging en geautoriseerde toegang tot bepaalde gegevens. De ILT en de RDW verwerken vanuit hun bevoegdheden al langer gegevens inzake overtredingen in het verkeer- en vervoersrecht, ook uit andere lidstaten van de EU, dat aan dezelfde waarborgen moet voldoen als de gegevensverwerking ter uitvoering van deze wet, in het bijzonder de toepassing van een elektronisch sanctieregister.

Het zesde lid van artikel 2.9 van de Wet wegvervoer goederen bevat de verplichting voor de griffie van de gerechten, om een afschrift te verstrekken van de uitspraken van de burgerlijke rechter omtrent de nakoming van de voorschriften inzake de financiële arbeidsvoorwaarden aan de Minister van Veiligheid en Justitie. JUSTID geeft die informatie vervolgens aan de ILT ten behoeve van het elektronisch sanctieregister.

Op grond van het zevende lid kan een ministeriële regeling worden vastgesteld over de samenwerking op het gebied van de uitwisseling en het gebruik van gegevens in het kader van het elektronisch sanctieregister. Gezien de aard van de gegevens in het elektronisch sanctieregister, de bevoegdheden van de NIWO (vergunningverlener) en de Minister van Infrastructuur en Milieu (beheerder sanctieregister en bestuursorgaan met betrekking tot de toetstemming als bedoeld in artikel 2.8a, vijfde lid) en de taak van de RDW (nationaal contractpunt als verwerker namens het de minister of als verantwoordelijke) kan een regeling worden gemaakt over de verwerking van bepaalde persoonsgegevens die uit hoofde van deze bevoegdheden en taken strikt noodzakelijk zijn. Een regeling biedt naast een samenwerkingsprotocol of verwerkingsovereenkomst meer waarborgen om de toedeling en omgang met bijzondere (gevoelige) gegevens tussen de drie genoemde partijen vanuit hun verschillende bevoegdheden en taken bindend vast te leggen. In deze regeling kunnen ook bepalingen worden opgenomen over de gegevensuitwisseling in het kader van het overleg tussen de NIWO en de Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) zoals beschreven in de toelichting onder artikel 2.8a.

De aanpassing in het eerste lid van artikel 2.11 van de Wet wegvervoer goederen betreft een herstel als gevolg van het aangenomen amendement van het Kamerlid Roefs (Kamerstukken II 2007/08, 30 896, nr. 15). De eis van dienstbetrekking geldt nu ook bij het verrichten van eigen vervoer. De doelstelling van het amendement was om de eis van dienstbetrekking in de Wet goederenvervoer over de weg te handhaven. De eis van dienstbetrekking gold onder het regime van de Wet goederenvervoer over de weg alleen bij het verrichten van beroepsvervoer en niet bij het verrichten van eigen vervoer.

Het bovenbedoelde amendement bevatte geen strafbaarstelling via de Wet op de economische delicten maar een aanvulling op de betrouwbaarheidseis. De overtreding van de eis van dienstbetrekking leidt op basis van het huidige zesde lid van artikel 2.11 direct tot verlies van betrouwbaarheid. Een toetsing of dit geen onevenredig strenge sanctie is vindt niet plaats. Een dergelijke bepaling staat niet in verhouding tot de voorgestelde betrouwbaarheidseisen ter uitvoering van verordening 1071/2009/EG. Er wordt dan ook voorgesteld om het huidige zesde lid van artikel 2.11 te laten vervallen. Het onderhavige wetsvoorstel voorziet in artikel III wel in strafbaarstelling via de Wet op de economische delicten van overtreding van de eis van dienstbetrekking.

De aanpassing in het eerste lid van artikel 7.1 van de Wet wegvervoer goederen betreft het herstel van een onjuiste verwijzing en een aanpassing aan de gewijzigde redactie van artikel 2.5 van die wet.

Het vijfde lid van artikel 7.1 van de Wet wegvervoer goederen bewerkstelligt dat voor de vervoerders die vallen onder de reikwijdte van dit artikel dezelfde eisen op het gebied van betrouwbaarheid en financiële draagkracht gelden als voor de houders van communautaire vergunningen. Artikel 7.1 van de Wet wegvervoer goederen is immers slechts een bepaling van overgangsrecht op het gebied van de vakbekwaamheid. De ondernemers die onder de reikwijdte van bovenbedoeld artikel vallen behoeven voor wat betreft de vakbekwaamheid, alleen te voldoen aan de eisen voor het binnenlands beroepsvervoer.

De beperking van de beroepsmogelijkheid in het tweede lid van artikel 8.1 van de Wet wegvervoer goederen hangt samen met het feit dat het besluit van de Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) om de toestemming te weigeren appellabel is. De NIWO kan zonder de vereiste toestemming niet besluiten om het verlies van betrouwbaarheid als onevenredig strenge sanctie aan te merken. Het is dan ook niet zinvol dat een besluit van de NIWO inhoudende het verlies van betrouwbaarheid vanwege voornoemde weigering van toestemming appellabel is. Een belanghebbende kan bovendien tegen het besluit van de Minister van Infrastructuur en Milieu (ILT) om de toestemming te weigeren, beroep instellen. Bij belanghebbenden gaat het om de vervoerder of vervoersmanager wiens betrouwbaarheid in het geding is en de NIWO zelf.

In de toelichting onder artikel 2.8a is reeds gerefereerd aan afdeling 10.2.1 van de AWB, op grond waarvan de Minister, alvorens zijn toestemming te weigeren, de NIWO de gelegenheid tot overleg moet bieden. In dat overleg kan de NIWO tot de conclusie komen dat het verlies van betrouwbaarheid alsnog een evenredige sanctie is. Dit overleg zal er toe leiden dat het aantal gevallen waarin de NIWO formele toestemming van de Minister van Infrastructuur en Milieu moet vragen beperkt blijft. Dat betekent eveneens dat de NIWO niet vaak in de omstandigheid zal verkeren waarin het moet overwegen bezwaar of beroep aan te tekenen tegen het onthouden van toestemming door de Minister.

Het betreft in de eerste plaats de aanpassing van de Wet op de economische delicten en de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur aan de gewijzigde redactie en nummering in de Wet personenvervoer 2000 en in de Wet wegvervoer goederen. De aanpassing leidt niet tot materiële wijzigingen.

Het betreft in de tweede plaats het aanmerken van de overtreding van de eis van dienstbetrekking voor chauffeurs als een economisch delict.