Nr. 176 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG

De vaste commissie voor Economische Zaken, Landbouw en Natuur1 heeft op 14 maart 2012 overleg gevoerd met staatssecretaris Bleker van Economische Zaken, Landbouw en Natuur over:

• – de brief van de staatssecretaris d.d. 23 februari 2012 met de reactie op het verzoek van de commissie over de stand van zakenbrief over de uitvoering van moties op het gebied van Landbouw en Natuur en de stand van zaken met betrekking tot recent gedane toezeggingen (33 000-XIII, nr. 168);

• – de brief van de staatssecretaris d.d. 1 maart 2012 over de uitvoering van moties betreffende ganzen (32 372, nrs. 80, 81 en 89).

Van dit overleg brengt de commissie bijgaand geredigeerd woordelijk verslag uit.

Voorzitter: Houwers

Griffier: Peen

Mevrouw Hazekamp (PvdD): Voorzitter. De PvdD signaleert een trend en dat is niet alleen de trend van de megastallen. Wij signaleren een trend van treuzelen, dralen en frustreren; u ontvangt nog een brief, u wordt nog geïnformeerd, u hoort nog van ons. Beloofde brieven en informatie laten op zich wachten en moties worden niet of nauwelijks uitgevoerd. De staatssecretaris loopt alleen warm voor het uitkleden en vernietigen van de natuur. Dan kan het opeens allemaal wel heel snel. Bij het uitvoeren van belangrijke moties en het nakomen van toezeggingen, hoe schamel deze soms ook zijn, wil de vaart er echter bij de staatssecretaris niet in komen. Zeker niet als het gaat om dierenwelzijn. Neem bijvoorbeeld de Nota Dierbeleid. Wij hebben anderhalf jaar reikhalzend uitgekeken naar de visie van de staatssecretaris op dierenwelzijn, maar worden afgescheept met een vlugschrift van twintig kantjes. Wat betreft de invulling van de Wet dieren wachten wij al zo'n twintig jaar op een positieflijst voor gezelschapsdieren. Hoe lang laat de staatssecretaris ons nog wachten?

Een ander voorbeeld zijn de ganzen. Dit kan echt niet langer zo doorgaan. De staatssecretaris laat de provincies het vuile werk opknappen, waarna in 2015 alsnog de jacht op de gans geopend kan worden. Dit is toch niet in lijn met de gemaakte afspraken en met een duurzame aanpak? Dit is toch een strategie van niets? Wat mij betreft is er in dit verhaal maar een conclusie mogelijk: ganzen niet op de jachtlijst in de nieuwe Wet natuur. Graag een reactie hierop. Ik kan alvast een toezegging van mijn kant doen: als de staatssecretaris geen helder antwoord heeft, kom ik met een motie op dit punt.

Ook het verbod op het zoutbad voor palingen laat op zich wachten. Hoe kan de staatssecretaris het rijmen dat de motie pas op 1 januari 2015 zal worden uitgevoerd, terwijl die al op 16 juni 2011 door de Kamer is aangenomen? Wij willen nog dit jaar een wettelijk verbod op het zoutbad. Bovendien dient de regelgeving voor het bedwelmen van palingen voorafgaand aan de slacht rond te zijn. Graag een toezegging van de staatssecretaris.

De staatssecretaris wil elk jaar onderzoek doen naar excessen bij twee hondenrassen. Met zo'n 300 hondenrassen zet dat geen zoden aan de dijk. Dan zijn wij straks 150 jaar verder en is er nog niets veranderd. Er is een oplossing: er moet een eind komen aan het fokken van rashonden die van ellende uit elkaar vallen. De PvdD ziet niet in hoe bij zwaar ingeteelde honden, die naar adem happen of chronische hoofdpijn of epilepsie hebben, sprake kan zijn van behoud van fysieke en mentale gezondheid. Wij willen niet 150 jaar onderzoeken afwachten, maar actie. Graag een reactie van de staatssecretaris.

Veetransport is een van de speerpunten van het beleid van de staatssecretaris en was dat al eerder van de minister. Ondertussen wordt fokvee verder weg dan ooit getransporteerd en daarbij gaat nog steeds veel mis. Laatst was er nog dat afschuwelijke voorbeeld van de koe die met behulp van een heftruck verlost werd van een kalf, waarbij het kalfje doormidden werd getrokken en de koe uiteindelijk is overleden. Het gaat om een van de 60 000 internationale veetransporten. Het transport van pluimvee is dan niet eens meegeteld. Waarom eigenlijk niet? Op hoeveel transporten komen we dan wel niet uit? Is de staatssecretaris bereid om ook een maximum aan het transport van fokvee en opfokdieren voor te stellen? De Kamer heeft meerdere moties aangenomen over broodnodige verbeteringen bij veetransporten, die de staatssecretaris weigert uit te voeren. Een motie van de PvdD om de controle op veetransporten en slachthuizen in overheidshanden te nemen, wordt niet uitgevoerd en ook moties van de SP laat de staatssecretaris liggen. De staatssecretaris wijst naar Europa en de sector zelf en neemt dus op deze manier genoegen met een njet van bijvoorbeeld Roemenië. De misstanden gaan maar door. Hoe lang gaat de staatssecretaris nog door met het afschuiven van verantwoordelijkheden op dit punt? Een brede toepassing van moderne hulpmiddelen, bijvoorbeeld permanente webcams bij slachterijen, is niet bereikt door dit onder de aandacht te brengen bij de sector. Hoeveel slachterijen maken al gebruik van de webcams? Wij denken niet een. Dit zou moeten worden opgelegd aan alle Nederlandse slachterijen. Graag een reactie.

Een paar weken geleden stond bij het algemeen overleg over de leefomgeving ammoniak en fijnstof op de agenda. Staatssecretaris Atsma weigerde toen antwoorden te geven op onze vragen over het Besluit ammoniakemissie huisvesting veehouderij (Besluit huisvesting). Hij verwees ons niet al te vriendelijk door naar de staatssecretaris van Landbouw. De staatssecretaris van Landbouw verwijst nu weer terug naar de staatssecretaris van Milieu. Wil geen van beiden de verantwoordelijkheid nemen voor de extra investeringen die de 130 km/u vragen aan de boer? De vragen die wij aan staatssecretaris Atsma stelden en waar wij geen antwoord op kregen, waren: hoe staat het met de wijziging van het Besluit huisvesting dat in 2014 in zal gaan en hoe verhoudt die zich met maatregelen uit het Varkensbesluit waarin staat dat in 2013 alle dragende zeugen in groepshuisvesting moeten staan? Krijgen de boeren dan ook weer elk jaar uitstel omdat die investeringen simpelweg niet opgebracht kunnen worden of omdat ze de vergunningen niet rondkrijgen? Graag een reactie van de staatssecretaris, want dit kan niet langer zo doorgaan.

Mevrouw Snijder-Hazelhoff (VVD): Voorzitter. Ik wil vier moties langslopen over gewasbeschermingsmiddelen, het archeologisch onderzoek, de Dienst Regelingen en het ganzenbeheer. De motie over de gewasbeschermingsmiddelen verzoekt de toelatingsprocedures zo eenvoudig en goedkoop mogelijk te laten zijn. Ik constateer dat dit niet in alle gevallen lukt. Met name voor de kleine teelten is er nog werk aan de winkel. Ik noem dan bijvoorbeeld het middel Rizolex dat een onvoldoende residudossier zou zijn en geen herregistratie krijgt. Dat is een probleem voor de radijsteelt. Het zaad van de radijsjes gaat zo weer de grond in en de telers zitten met smart te wachten tot dit middel is toegestaan. Ik roep de staatssecretaris op om daar een slag te slaan en een tandje bij te zetten. Wat betreft de Regeling Uitzondering Bestrijdingsmiddelen (RUB) wensen wij toch niet dat melk, knoflookextracten, bijenwas etc. niet meer gebruikt mogen worden als middel? Ik doe een beroep op de staatssecretaris om snel met de brief te komen waarin dit opgelost wordt.

Ik ben op zich content met de wijze waarop de staatssecretaris van OCW het archeologisch onderzoek heeft opgepakt. Hij heeft gemeld dat hij opdracht heeft gegeven aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) om te komen met een nieuwe archeologische kenniskaart. Dat lijkt allemaal heel aardig, maar ik denk dat er een vervolgslag achteraan moet komen. Wij kunnen een prachtige archeologische kenniskaart hebben, maar als gemeenten daar weer veel te laks mee omgaan, hebben wij niks gewonnen. Het gaat erom dat gemeenten hun gehele grondgebied hebben aangemerkt als gevoelig en dat raakt alle grondroerders, ook de kleine verstoorders zoals de gewone akkerbouwer en tuinbouwer. Ik geef een voorbeeld: hier, in de naaste omtrek, moet een tuinder het zelfs melden als hij iets doet in de bovenste 30 cm. Dat heeft niet te maken met de Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten (WION), waar ik eerder op ben aangeslagen, maar met archeologie. Ik roep de staatssecretaris op om te volgen wat bij het ministerie van OCW gebeurt en ervoor te zorgen dat de agrarische sector als kleine verstoorder niet valt onder de kop op de nationale wetgeving. Het gaat uiteindelijk om het Verdrag van Malta. Een verdrag is geen richtlijn die wij nauwlettend moeten volgen. Dat kunnen wij zelf bepalen. Ik vraag de staatssecretaris om ervoor te zorgen dat de kleine verstoorder hier geen last meer van heeft en geen hoge kosten moet maken.

Ook over de Dienst Regelingen hebben wij herhaaldelijk gesproken. Daar mag best een tandje bij. De uitbetaling toeslagrechten en het tracking- en tracingsysteem die de Dienst Regelingen in gang heeft gezet, zijn niet zorgvuldig. Boeren kunnen het niet goed volgen en een aantal boeren zit continu in de laatste tranche van de uitbetaling. Dat is heel jammer en frustrerend voor die boeren. Bovendien laat vooral de uitbetaling van de subsidie agrarisch natuur- en landschapsbeheer (SNL) erg op zich wachten. Er zijn boeren die nu nog uitbetaald moeten krijgen over 2010. Dat kan ik niet uitleggen en ik denk dat de staatssecretaris dat ook niet kan.

Het is aardig dat de staatssecretaris wat betreft de decentralisatie van het ganzenbeheer en de afspraken met de Ganzen-7 gaat voor regionaal maatwerk. Zo begrijp ik althans zijn uitspraken. De VVD-fractie heeft echter zorgen over de manier waarop dit allemaal geïmplementeerd en uitgevoerd gaat worden, als zij ziet dat het terugbrengen van de zomerpopulaties in vijf jaar alleen mag door in te grijpen in de zomer. Dan lopen er veel recreanten in het landelijk gebied. Ik zie niet in hoe het lukt om de zomerpopulatie op deze wijze terug te brengen. Ik verzoek de staatssecretaris nog eens nauwlettend te kijken naar het niet afschieten in de winter. Wij willen allemaal de aantallen terugbrengen, maar dat moet breder dan door alleen wat te doen aan de zomerpopulaties. Naar ons idee is er meer maatwerk mogelijk en kunnen wij het Ganzen-7-akkoord niet onverkort uitvoeren.

De heer Grashoff (GroenLinks): Voorzitter. Deze staatssecretaris gaat niet altijd even spoedig en nauwgezet om met de uitvoering van moties. Zelfs ik kan dat constateren, terwijl ik een van de mensen ben die de minste moties indient. Dat hoop ik ook zo te houden. Het is dan des te logischer dat mijn moties, als ze aangenomen zijn, worden uitgevoerd. Misschien dat de Kamer zich in het bos aan moties iets kan temperen, maar het lijkt mij logisch dat aangenomen moties uitgevoerd worden. Eigenlijk zou dit een overbodige bijeenkomst moeten zijn: de staatssecretaris, de regering, is gehouden om moties uit te voeren.

16 maart 2011 heb ik een motie ingediend over de marktmacht van boeren. Die is unaniem aangenomen. Men zou dit meenemen bij de onderhandelingen rond het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Wij constateerden uit de brieven dat daar weinig tot niets van terecht is gekomen. Daarna is er wederom Kamerbreed gevraagd wat eraan wordt gedaan omdat de Kamer geen voortgang zag. Een plan van aanpak van verduurzaming van voedsel zou volgens de motie 1 juli 2011 aan de Kamer worden aangeboden. Uiteindelijk schrijft de staatssecretaris in een bijlage bij de begroting dat hij dat plan in de beleidsbrief 2012 meeneemt. Daarin zien wij weinig concreets terug en al helemaal geen daadwerkelijke uitvoering van deze motie, die gewoon heel concreet vraagt om een plan met doelstellingen, uitgangspunten en dergelijke. De motie is derhalve niet uitgevoerd. Wat gaat de staatssecretaris hier met spoed aan doen?

Een iets beter voorbeeld is de ten-minste-houdbaar-tot-datum (tht-datum). Tot aanvang van deze vergadering had ik hierbij staan dat er niets mee was gebeurd, maar er is een brief aangeleverd. De brief geeft meer aan wat er niet kan dan wat er wel kan, maar het is een lichtpuntje dat de motie niet helemaal onder op de stapel is geraakt. Ik wacht met spanning nader onderzoek af en ik wil de staatssecretaris uitdagen om, als het niet in een verordening kan, bij niet-bederfelijke producten de tht-datum weg te laten. Zet er dan gewoon een houdbaarheidsdatum op van tien jaar of iets van dien aard. Dan komen wij een heel stuk verder. Er ligt een keurige brief van staatssecretaris Atsma waarin staat dat hij de motie over de gewasbeschermingsmiddelen gaat uitvoeren, maar wij zijn erg benieuwd wanneer dat gebeurt. Het duurt al een tijdje en wij horen sombere geruchten uit het veld. Bemoeien de Monsanto's van deze wereld zich er tegenaan of niet? Dat zou geen best teken zijn.

Het moet gezegd worden dat de staatssecretaris de motie over de megastallen keurig heeft uitgevoerd in de zin dat hij in overleg is getreden met provincies en gemeenten, zelfs bij herhaling. Mijn waardering daarvoor. Wij constateren wel dat provincies en gemeenten dit behoorlijk aan hun laars lappen. De staatssecretaris heeft aangegeven met een wetsvoorstel te komen. Mijn verzoek is om dit te bespoedigen. Ik onderbouw dat met een citaatje uit de besluitenlijst van het college van Gedeputeerde Staten van Overijssel dat besluit om «niet in te gaan op het verzoek van staatssecretaris Bleker van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie om niet mee te werken aan nieuwe bouwaanvragen van stallen groter dan 300 NGE». Het wordt nog erger. De staatssecretaris heeft dit verzoek gedaan aan gemeenten en provincies. De gemeente Twenterand doet wat hij vraagt en werkt zelfs een nieuw bestemmingsplan uit waarin die stallen niet meer mogelijk zijn, maar wordt door de provincie gedaagd voor de Raad van State. Gekker moet het niet worden. Mijn verzoek is om het aangekondigde wetsvoorstel te bespoedigen. Op het punt van de ganzen sluit ik mij bij voorbaat aan bij wat mevrouw Jacobi en mevrouw Van Veldhoven daarover gaan zeggen. Zij zijn de eerste indieners.

Mevrouw Jacobi (PvdA): Ik maak hier bezwaar tegen. Wij hebben een uitgebreide discussie gehad over de effectiviteit van het G-7-akkoord. Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft daar zijn vertrouwen aan gegeven. Alle twijfels zijn al een keer besproken. Ik wil niet aan ze voorbijgaan, maar ik weiger om de gehele discussie weer op te rakelen. Wij hebben het G-7-akkoord omarmd omdat het op dit moment het beste voorstel is. Er zijn gewoon geen betere. Wij hebben gevraagd om dit af te stemmen met de nieuwe Natuurbeschermingswet. De brief hierover is op twee punten strijdig met het akkoord van de G-7. De staatssecretaris schudt nee, maar hij neemt de rustperiode niet in acht door de kolgans en de grauwe gans op de wildlijst te plaatsen, en er is het punt van de decentrale aanpak. Mevrouw Snijder daagt mij uit om weer in een andere discussie te stappen. Ik wil het graag over de uitvoering van de moties en toezeggingen hebben.

Voorzitter. De staatssecretaris fietst de regionale aanpak in de wielen. Het G-7-akkoord moet tot medio 2013 wachten op de uitvoering als het gaat om het richtsnoer voor de dodingsmethode. Wat ons betreft moet je zo'n breed mogelijk beeld geven van alle methoden die gerechtvaardigd zijn en waar de Kamer achter kan staan. Dat daarop zolang gewacht moet worden, vinden wij geen optie. Waarom moeten wij daar zolang op wachten? Dan komt de zorg van mevrouw Snijder weer boven dat het probleem nog veel groter wordt dan het nu al is. Het andere punt is het respecteren van de rustperiode. Graag een reactie van de staatssecretaris op het harmoniseren hiervan.

De heer Koopmans (CDA): Voorzitter. Eerst iets wat nog belangrijker is dan moties: de verordening van Europa over het Italiaanse plan om de frettenkooi uit te bannen. Men heeft daarvoor tijd gekregen tot 2014. Welke opmerking gaat de staatssecretaris daarover in de Europese Raad maken? Wat betreft de motie-Koopmans/Snijder-Hazelhoff met betrekking tot het vanggewas begrijpen wij dat het onderzoek ontvangen is. Wij vragen de staatssecretaris de toestemming te geven zoals die is vermeld. Over onteigenen voor natuur is er de motie-Koopmans/De Mos. Die is natuurlijk niet meegenomen in de onderhandelingen met de provincies. Wij overwegen een amendement als het wetsvoorstel voor de decentralisatie wordt behandeld. Naar aanleiding van de motie-Koopmans/Snijder-Hazelhoff over de Dienst Regelingen schrijft de staatssecretaris dat andere regelingen zo spoedig mogelijk volgen, volgend op het traceringssysteem. Het is al lang geleden dat ik het zwartboek heb aangeleverd. Welke regelingen volgen en wanneer?

Ik wil graag weten op welke wijze de motie-De Mos/Koopmans over de integratie van de Nitraatrichtlijn ingebracht wordt in de onderhandelingen die Nederland voert met betrekking tot het Vijfde Nitraatactieplan of op welke andere wijze staatssecretaris Bleker of staatssecretaris Atsma dit punt inbrengen. Dan de motie-Koopmans/Lodders over de check op de beheerplannen. Onze fractie zal elk beheerplan precies beoordelen en bekijken of gebeurd is wat wij vragen. Voor de beheerplannen waarin het Rijk het voortouw neemt, zullen wij dat met voorrang doen. Wij zijn nog steeds niet helemaal overtuigd dat dingen, doelen of maatregelen die niet nodig zijn op een actieve en fanatieke wijze eruit gehaald worden. Bij de begrotingsbehandeling is er een amendement van mij aangenomen waarmee 2 mln. voor groen en doen wordt vrijgemaakt. Ik ben benieuwd op welke wijze dat wordt uitgevoerd.

Ik ben aanzienlijk minder enthousiast dan mevrouw Snijder over de brief van staatssecretaris Zijlstra over de kenniskaart. De staatssecretaris lijkt erg op een ouder die zijn kinderen op 7 december vraagt om de speelkamer uit te ruimen en alles in de afvalbak te gooien. Ik zie niet gebeuren dat de RCE een nieuwe kaart maakt. Dat wordt een nieuw probleem. Kan staatssecretaris Bleker contact opnemen met zijn collega met de vraag of de toezegging die hij, maar ook minister Verhagen heeft gedaan in het debat, wat beter kan? Onze fractie zal dit in het debat over de brief nader inbrengen, maar betrokkenheid van deze staatssecretaris en minister Verhagen zou wel eens kunnen helpen.

De staatssecretaris meldt dat Nederland de motie over Mercosur betrekt bij de inzet richting de Europese Unie. Op welke wijze zal dit gebeuren? Kan de staatssecretaris analoog aan de kwartaalrapportage voor het GLB in een kwartaalrapportage handelsakkoorden voorzien? Die hebben nogal eens een enorme invloed op de marktomstandigheden voor Nederlandse ondernemers. Wij wensen ze graag precies te volgen. Dan de motie-Koopmans/Ouwehand over de insectenmonitor. Voor 2012 is de financiering van die monitor geregeld. Zeker nu door Belgisch onderzoek het Schmallenbergvirus in een knut is aangetoond, is het in de ogen van de CDA-fractie van groot belang dat wij die insectenmonitor in stand houden, ook vanwege voorkoming van dierziekten. Wat is de stand van zaken van de afbouwregeling voor ammoniak en de stoppersregeling? Wij begrijpen dat er nog wat problemen zijn tussen LTO Nederland en het kabinet over de wijze waarop die verstandig vorm en inhoud gegeven moeten worden. Graag een antwoord daarop.

De heer El Fassed heeft bij de regeling van werkzaamheden gevraagd naar de tht-data. Ook de heer Van der Ham heeft in de vorige periode minister Verburg daarop bevraagd. Dit speelt al zo lang. Als ik dan de data en de aanpak lees, heb ik het gevoel dat in elk geval de houdbaarheid van de antwoorden overschreden wordt. Het kan fanatieker, sneller en het moet beter. Er is geen enkele reden waarom wij deze onnodige verspilling in dit land voort moeten laten bestaan. De heer Dijkgraaf heeft met betrekking tot mededinging vanmorgen in een ander debat heel verstandige dingen gezegd, die ik niet ga herhalen.

Tot slot de motie-Koopmans over het broeikasemissiehandelssysteem voor veehouderijsectoren. De staatssecretaris heeft gezegd dat de Europese Commissie op dit punt geen plannen heeft, maar wij lezen dat de commissie bezig is om de registratie te regelen en een en ander naar het Europees Parlement heeft gestuurd. Wij krijgen graag van de regering een stapsgewijze aanpak van de manier waarop wij dit kunnen voorkomen. Er is een punt over CO₂, broeikasgasemissies en landbouw dat wij nader moeten bekijken. Ik citeer een vertegenwoordiger van de commissie: «Als de hoeveelheid afgevangen CO₂ door bossen en landbouwgrond met 0,1% kan worden verhoogd, zou dit de jaarlijkse uitstoot van 100 miljoen auto's uit de atmosfeer halen.» Dat is interessant en het zou gekoppeld kunnen worden aan een heel oude motie waarin de Kamer heeft bepleit om het opslaan van CO₂ in de vorm van compost en een betere bodemvruchtbaarheid tot onderdeel van beleid te maken. Dat zou geweldig kunnen helpen in een verantwoorde en betaalbare strijd om te komen tot minder CO₂.

De heer Van Gerven (SP): Voorzitter. Hoe serieus neemt de staatssecretaris aangenomen moties? Ik neem aan dat hij op het standpunt staat dat hij moties die door de Kamer in meerderheid zijn aangenomen uitvoert. Ik hoor daar graag een volmondig ja op. Ik loop een aantal moties na. Allereerst motie op stuk nr. 296 (26991) om langeafstandsveetransporten die niet voldoen aan de eis van maximaal 500 kilometer of acht uur substantieel te laten afnemen en de condities trapsgewijs op te schroeven naarmate het transport langer duurt. In deze motie wordt de regering verzocht voor eind 2011 misstanden bij diertransporten substantieel te laten afnemen en daarover de Kamer te rapporteren. Dat is allemaal niet gebeurd. Graag een reactie daarop. Wij hebben geen gegevens dat het aantal misstanden is teruggelopen en wij hebben geen rapport ontvangen. Volgens de Dierenbescherming is het nog erger dan vorig jaar. Ik ben benieuwd hoe het daarmee staat. Op dit punt hebben wij zelfs de steun van de PVV.

Ik laat een foto van een paard zien. De staatssecretaris moet vooral focussen op de achterkant van het paard.

De heer Van Gerven (SP): De staatssecretaris heeft iets met paarden. Dit is een foto van 21 januari 2012. Het gaat om trekpaarden met gecoupeerde staarten, terwijl er een motie ligt van de Kamer die zegt dat de Kamer dit niet meer tolereert. Trekt de staatssecretaris een lange neus naar de Kamer of gaat hij dit rigoureus aanpakken? Het kostte de SP-fractie drie minuten om deze foto boven tafel te krijgen, inclusief het uitprinten. De menskracht bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) kan niet het excuus zijn. Wil de staatssecretaris deze mensen beboeten en het aanpakken? Hiermee zijn ze regelrecht in overtreding met wat de Kamer in meerderheid heeft uitgesproken.

Andere fracties hebben ook gesproken over de motie over 100% gps bij diertransport en de toepassing van moderne hulpmiddelen. Hoeveel webcams staan er op slachterijen zodat de NVWA daarop naderhand kan controleren? Hoe vaak is het gebeurd dat de NVWA hier gebruik van heeft gemaakt? Is de GPS van veetransporteurs standaard beschikbaar voor de NVWA? Hoe vaak heeft de NVWA hiervan gebruikgemaakt? Als de staatssecretaris dit nu niet kan beantwoorden, dan graag in een brief.

Er ligt een motie over de prijsvorming van voedsel die met algemene stemmen is aangenomen en waarin het kabinet wordt verzocht met allerlei instanties en belanghebbenden, zoals LTO Nederland en het Platform Aarde Boer en Consument, te overleggen over de manier waarop men tot een fatsoenlijke prijsvorming kan komen. Afgelopen herfst hadden wij daarover een rapport moeten ontvangen, maar het overleg met al die partijen moet nog plaatsvinden. Graag een reactie van de staatssecretaris over de manier waarop hij dat gaat doen. Een andere motie gaat over het onmiddellijke verbod op de kantelbox, die nog net zoveel wordt toegepast als een jaar geleden. Hij kan direct verboden worden en ik vraag de staatssecretaris dit te doen. Het alternatief bestaat namelijk al duizenden jaren; je kunt een dier staand de keel doorsnijden. Je hoeft hem echt niet eerst op de rug te leggen in een onnatuurlijke houding. Ik vraag de staatssecretaris om een reactie op de Temple Grandinmethode. Hij zegt dat hij wacht op een techniek om dit mogelijk te maken, maar volgens mij kan die direct ingevoerd worden.

Een ander punt is de recreatie om de stad (RodS). Er is een motie die verzoekt om afspraken na te komen. Hoe staat het daarmee, ook gezien het bestuursakkoord dat er ligt? Er is het een en ander over afgesproken. Er ligt al enkele jaren een aangenomen motie van voormalig Kamerlid Van Velzen om in Europees verband te kijken naar de invoering van een heffing op proefdieren om zo het aantal proefdieren terug te dringen. Hoe staat het met de Europese bemoeienissen?

Er ligt ook een aangenomen Kamermotie over de ganzen waarin de staatssecretaris verzocht wordt om in te gaan op de voorstellen van de Dierenbescherming. Die vraagt om een aantal alternatieven te onderzoeken zoals de Cabwimdraad, de laserstraal en ultrasoon geluid van Safe Mills. Wij hebben daarop niets gehoord en het onderzoek is niet uitgevoerd, dus ik wil graag een toezegging. Dit kan wellicht een uitweg of een aanvullende hulp bieden bij het G-7-akkoord.

Mevrouw Van Veldhoven (D66): Voorzitter. De staatssecretaris zei in een van zijn eerste algemene overleggen in 2010 dat hij wel van dualisme hield. Zijn redenering was dat je dan ook wel eens een motie naast je neer kunt leggen, zoals hij deed bij het tienpuntenplan mestbeleid van de coalitiepartijen. Ik vraag mij af of hij na 127 debatten nog steeds zo fluitend naar zijn werk gaat. In ieder geval denk ik dat deze commissie een waardige opvolger is van de vorige Landbouwcommissie. Ik ben blij dat wij met elkaar spreken over wat er gedaan is naar aanleiding van alle verzoeken van de Kamer. Ik sta stil bij een paar verzoeken van onze kant, die wij extra belangrijk vonden en die door de Kamer gesteund zijn.

Allereerst de motie van mijn hand over het maximale ecologische rendement van de inzet van grond en geld als gevolg van het natuurakkoord. De vraag is eigenlijk simpel: hoe wordt hierop gestuurd? Het gaat er immers om dat wij het geld inzetten daar waar wij de grote winst kunnen boeken, dat wij verschillende soorten grond gelijktijdig inzetbaar maken en dat wij opletten dat wij niet te veel grond tegelijkertijd op de markt gooien om zo veel mogelijk effect en zo min mogelijk kapitaalverlies te krijgen. Hoe is dit meegenomen in de onderhandelingen over het natuurakkoord? Het ene summiere zinnetje dat het werd ingebracht, geeft niet erg veel inzicht. Aangezien het ook over BBL-gronden gaat, is de vraag wanneer de Kamer hierover wordt geïnformeerd. Wordt dit bijvoorbeeld meegenomen in de Grondnota?

Er liggen twee moties van mij en mijn collega Jacobi over de ganzen. Ten aanzien van ganzen in de natuurwet: de jacht op de kolgans en de grauwe gans blijft in ieder geval tot 2015 gesloten, maar daarmee hoor ik de staatssecretaris niet zeggen dat ze van de jachtlijst af zijn. De brief van de staatssecretaris lijkt eigenlijk te zeggen dat het G-7-akkoord een optie is. Dat zou wat ons betreft echt een veel te slappe invulling zijn van onze motie, die heel helder vroeg om een integrale uitvoering en die overigens ook door de VVD en het CDA gesteund is. Het G-7-akkoord was geen vrijblijvende position paper en geen proefballon. Organisaties variërend van LTO Nederland tot en met de Vogelbescherming hebben er hun nek voor uitgestoken, zijn over hun schaduw heengestapt en hebben een pakket neergelegd waarvan ze zeggen dat het een en ondeelbaar is. Daar waar wij juist zo vertrouwen op marktpartijen – ik zeg dit ook tegen de VVD – en zeggen dat partijen het in de sector zelf dienen op te lossen, is deze sector zelf gekomen met een akkoord. Geef de partijen dan eerst de kans om dat te doen en ga niet nu al zeggen dat je er niet in gelooft. Geef ze de kans om het uit te voeren en geef ze daar ook de middelen voor. Op twee punten maak ik mij zorgen. Het eerste is de wettelijke rustperiode en de kolgans en de grauwe gans. Die moeten van de jachtlijst af. Als de staatssecretaris zegt dat hij daar niet tot in de eeuwigheid een garantie voor kan geven, geef die dan in ieder geval tot 2017, want tot die tijd loopt deze fase van het akkoord. Dan kunnen wij altijd opnieuw evalueren. Ik wil de garantie dat dit wordt geregeld.

Mevrouw Van Veldhoven (D66): De motie bevatte twee stukken: het Ganzen-7-akkoord en het komen tot een snelle, effectieve oplossing rondom Schiphol. Net als het CDA heeft ook D66 gezegd dat de veiligheid rondom Schiphol gegarandeerd moet worden. Dat kan. Er zijn goede oplossingen en afschot is niet de enige oplossing.

Voorzitter. Uiteraard zijn wij er voor dat snel tot uitvoering wordt overgegaan. De adviescommissies die maatwerk in de regio leveren, zijn daarvoor essentieel. Het is belangrijk dat in de natuurwet wordt geregeld dat niet alleen de faunabeheereenheden maar ook de regionale GAK's – het is bijna passend in deze discussie – de mogelijkheid krijgen om maatwerk te leveren. Dan moet de Natuurbeschermingswet ruimte bieden voor andere maatregelen dan afschot en voor de GAK's naast de faunabeheereenheden. Graag wil ik een toezegging op dit punt. Ten aanzien van de ganzen rondom Schiphol maak ik mij er grote zorgen over dat er pas een concreet richtsnoer komt medio 2013. Dan blijft de aanpak een jaar steken. Dat doet geen recht aan de urgentie van het rapport van de Onderzoeksraad Voor Veiligheid en ook niet aan de motie die om snelheid vroeg. Ik vraag een duidelijker verhaal over welke methoden, in welke volgorde en onder welke voorwaarden worden ingezet om de veiligheid te garanderen volgens de meest diervriendelijke en doelgerichte methode van schadebestrijding.

Ik vroeg vorig najaar via een motie om in Europees verband in te zetten op het wegnemen van perverse prikkels in de Vleeskuikenrichtlijnen. Die sturen namelijk aan op meer antibioticagebruik door de harde koppeling van de gezondheid van het aantal dieren per vierkante meter en het aantal dieren dat je mag houden. De staatssecretaris erkende dat daar een perverse prikkel zat. Ik wil graag meer horen over de stand van zaken, de manier van sturen en de acties die zijn ondernomen. Ik vroeg ook om een definitie van schoon in verband met het voorzien van vervoer van pluimvee naar slachthuizen van een specifieke bacteriële norm. Het hebben van schone handen is nog wat anders dan een bacterievrije krat om vleeskuikens in te vervoeren. Kan de staatssecretaris aangeven wat de kansen zijn om een stap te zetten. Ik vraag dit met name omdat het Deense voorzitterschap veel ervaring heeft met de aanpak van antibiotica en ook dit er een prioriteit van maakt.

Staatssecretaris Bleker: Voorzitter. Ook deze staatssecretaris, namens deze regering, heeft als algemeen uitgangspunt dat aangenomen moties worden uitgevoerd. Daar hoeft geen enkele twijfel over te bestaan. Mevrouw Van Veldhoven stelde de vraag of ik er na 127 Kamerontmoetingen in 2011 en 2012 nog wel zin in heb. Het antwoord daarop is ja, zij het dat ik de ambitie heb om dit jaar niet in de top tien van aanwezigheid in de Kamer te komen. Als zij mij daarbij kan helpen, is dat prima.

De heer Koopmans had een vraag over onteigening. Ik heb kennisgenomen van het initiatief van de zijde van de heer Koopmans en anderen om te zijner tijd met een amendement te komen op de Wet inrichting landelijk gebied (Wilg). Dan zullen wij daar met elkaar over spreken. Het is in ieder geval niet in de onderhandelingen over het bestuursakkoord natuur meegenomen. De heer Van Gerven vroeg hoe het zit met Recreatie om de Stad. Daar waar verplichtingen zijn ten aanzien van de inrichting van RodS-gebieden, hebben wij afgesproken dat die verplichtingen en ook de beschikbaarheid van de gronden gegarandeerd kunnen worden uitgevoerd. Dat is de afspraak die in goed overleg met met name de provincie Zuid-Holland en uiteindelijk het IPO is overeengekomen. Volgens mij heeft de provincie Zuid-Holland ook uiteindelijk ja gezegd tegen het decentralisatieakkoord natuur.

Staatssecretaris Bleker: Wij hebben afgesproken dat gronden die gekenmerkt worden als RodS, waar inrichtingsverplichtingen dan wel verwervingsverplichtingen aanwezig waren op 20 oktober 2010, netjes beschikbaar worden gesteld zodat die verplichtingen kunnen worden geëffectueerd en dat de exploitatie en het gebruik ervan kunnen plaatsvinden overeenkomstig de bedoeling van de RodS. Ik kan naar de tekst verwijzen van het decentralisatieakkoord, maar dit is tot op de punt en de komma nauwkeurig overeengekomen in onderlinge overeenstemming.

Voorzitter. De heer Koopmans vroeg naar de uitvoering van het amendement groen en doen. Ik ben bezig om dit amendement inhoud en vorm te geven. Ik zal het zo invullen dat vrijwilligers er een beroep op kunnen doen. Ik zeg toe dat ik in juni mijn concrete aanpak zal schetsen. Mevrouw Lodders vroeg wanneer het prestatieoverzicht van Staatsbosbeheer naar de Tweede Kamer wordt gestuurd. Dat is in april. Zij vroeg ook naar de Staatsbosbeheergronden. In de aangekondigde Grondnota, die in juni komt, zal worden ingegaan op vervreemdingsstrategie, grondstrategie, Staatsbosbeheer en BBL, voor zover die onze verantwoordelijkheid zijn en gekoppeld zijn met de provincies. Wij zullen daarin al vooruit moeten lopen op de manier waarop wij omgaan met gronden die verworven zijn in het OostvaardersWold omdat het heel actueel is wat daar gaat gebeuren. Het kan op dat punt consequenties hebben.

Mevrouw Van Veldhoven vroeg naar het maximaal ecologisch rendement bij herijking van de ehs en hoe hierop wordt gestuurd. Het bereiken van het maximaal ecologisch rendement is het doel van het akkoord. De internationale verplichtingen staan centraal, dus dat is min of meer impliciet. De ontwikkelopgave moet daarop worden gericht. De provincies hebben zoals afgesproken de regie. Eind 2012 zal ik de Kamer daarover informeren.

Staatssecretaris Bleker: De vraag waar de middelen van het bestuursakkoord, die grotendeels bestaan uit gronden als ruilgrond of gronden die je kunt vervreemden en waarvan je de opbrengst kunt inzetten voor verwerving en inrichting, op geconcentreerd worden, is in de uitwerking een zaak van de provincies. Wij hebben daar een aantal belangrijke principeafspraken over gemaakt: herijkte ehs, focussen op de Natura 2000-gebieden, verwerving en afronding van Natura 2000-gebieden waar nodig en inrichting daarvan en van direct daaraan ondersteunende gebieden. Ik ga ervan uit dat daarmee de inzet van middelen plaatsvindt met het oog op een maximaal ecologisch rendement. De Natura 2000-doelen zijn de hoogste doelen die wij met elkaar hebben geformuleerd. Daar wordt gericht op ingezet. De tweede vraag gaat over de manier waarop je de gronden die je kunt vervreemden wegzet. Daar zullen wij in de nota Grondbeleid op ingaan. Wij maken ook met de provincie nadere afspraken over het tempo, de manier waarop en welke gronden zich het beste lenen om op welk moment te worden vervreemd en ingezet voor dit doel. Eind 2012 informeer ik de Kamer daar nader over.

Voorzitter. Er is gevraagd of de 130 km/u tot extra investeringen leidt met betrekking tot ammoniak. Samen met de staatssecretaris van I en M werk ik aan de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). In de PAS wordt reeds rekening gehouden met de aangekondigde snelheidsverhoging naar 130 km/u. De aangekondigde 130 km/u staat een stikstofdaling zoals op de kaarten van de PAS staat aangegeven niet in de weg. Ook bij 130 km/u ontstaat op een bepaald aantal snelheidstrajecten ontwikkelruimte. De heer Koopmans en mevrouw Lodders spraken over het onderzoek naar het ambitieniveau van beheerplannen. Ik neem er kennis van dat men met name bij de rijksbeheerplannen daar goed op zal letten. Ik zal er samen met collega Atsma op toezien dat de Natura 2000-beheerplannen wat betreft de rijksbeheerplannen het karakter hebben waar in de motie om wordt gevraagd.

Er zijn veel vragen over de ganzen gesteld. Het zal dit jaar moeten blijken of alle twaalf provincies voor al hun gebieden willen werken conform dit akkoord. Die verantwoordelijkheid ligt bij de provincies. Er vindt nu een onderzoek plaats naar kosteneffectiviteit en dergelijke en naar de gevolgen voor het Faunafonds en schades die wel of niet uitgekeerd moeten worden. Het is uiteindelijk aan elk van de provincies om te zeggen of men het doet met alle andere partners en conform het G-7-akkoord. Dit zal in de loop van dit jaar duidelijk moeten worden. Ik ben het met mevrouw Van Veldhoven eens dat wij daar nagenoeg buiten staan omdat het is gedecentraliseerd, maar voor zover het om nationale wetgeving gaat, zal de uitvoering van het G-7-akkoord door provincies ondersteunend dienen te zijn. Er is nu wetgeving van kracht die niet blokkerend is en een nieuwe Wet natuur zal ook niets blokkeren. Ik heb dat toegezegd in de vele overleggen die ik in januari met de organisaties heb gehad over de Wet natuur. Daarvoor sta ik borg. Ik zeg wel dat 2012 het uur U is voor het ganzenakkoord. Nu moet blijken of ook de provincies, die primair als overheid partner zijn en de uitvoering reguleren, die uitvoering mogelijk maken. Daarnaast moeten alle partijen de uitvoering ook daadwerkelijk ter hand nemen. Dat betekent praktisch dat in sommige gebieden een half legertje mensen nodig is om eieren te prikken, jonge dieren te vangen, dieren te vangen die in de rui zijn of in de zomerperiode dieren af te schieten. Dat zijn ingewikkelde klussen. Om dat te doen conform het G-7-akkoord zal men grote ploegen mensen moeten hebben.

Staatssecretaris Bleker: Ik ben wel van mening dat men normaal gesproken meer plezier beleeft aan een gemeenschapshuis dan aan iets wat al 600 jaar onder de grond ligt. Daar delen de heer Koopmans en ik dezelfde opvatting. Aan de andere kant moeten we de boel niet uit het lood laten schieten. Ik heb gezegd wat ik wilde zeggen.

Ik kom bij de verduurzaming van voedsel. De heer Grashoff constateerde dat er met de mede door hem ingediende motie over verduurzaming van voedsel onvoldoende zou gebeuren. In de innovatiecontracten in de topgebieden Agro & Food en Tuinbouw en Uitgangsmaterialen is verduurzaming een centraal thema. Ik heb met de minister afgesproken dat hij daar te zijner tijd inzage in krijgt. Ook zijn er afspraken gemaakt in het kader van het rapport van de commissie-Van Doorn. De zeer binnenkort in te stellen regiegroep inzake duurzaamheid van voedselketens gaat hiermee aan de slag. Daarin heeft ook de heer Van Doorn zitting. Ik vind dat ik op deze wijze consequent uitvoering geef aan de motie.

De heer Grashoff heeft ook een vraag gesteld over de discussie over de schaalgrootte in de veehouderij. Ik heb aangekondigd dat er als de Raad van State meewerkt op 15 juni 2012 bij de Kamer een wetsvoorstel ligt dat het mogelijk maakt grenzen te stellen aan de maximale grootte van veehouderijbedrijven. Ik ben voornemens dit voorjaar al met een eerste aanzet voor normen te komen. Ik verwacht dat ik hier in april mee kom, zodat er een discussie over kan plaatsvinden met maatschappelijke organisaties, met het bedrijfsleven enzovoorts. Ik voel een toenemende hunkering naar duidelijkheid. Als we een grens zouden willen leggen, waar leggen we die dan voor de verschillende categorieën? Ik vind dat we daar duidelijkheid over moeten bieden en de discussie erover moeten voeren.

De heer Grashoff (GroenLinks): Ik heb een vraag over de verduurzaming van voedsel. De staatssecretaris noemt nu een paar dingen, waar ik de samenhang, consistentie, reikwijdte en verstrekkendheid niet van kan inschatten. De motie was zeer helder: verzoekt het kabinet te komen met een plan van aanpak voor de verduurzaming van voedsel, met duidelijk omschreven doelen en in te zetten middelen en dit voor 1 juli 2011 aan de Kamer toe te zenden. Ik kan me voorstellen dat de staatssecretaris die datum niet kon halen, maar de motie vraagt een plan van aanpak met deze omschrijving. Dat ligt er niet. Ik hoor geen excuses van de staatssecretaris, met de toezegging dat het plan er over twee weken is.

Ik heb ook een vraag over de megastallen. Het is goed te horen dat de staatssecretaris in april met een norm komt. Overigens lijkt me dat eenvoudig. Met de 300 NGE-norm kunnen we goed uit de voeten. Dat is door de heer Van Doorn ook al aangegeven, dus daar zijn we snel mee klaar. Is de staatssecretaris bereid contact op te nemen met GS van Overijssel over de idiotie van het voor de Raad van State dagen van een gemeente die op het verzoek van de staatssecretaris ingaat?

Staatssecretaris Bleker: Het wordt een interessant punt, waarover verschillend wordt gedacht. We zullen het zien.

De eindverantwoordelijke op het dossier integrale Nitraatrichtlijn en andere richtlijnen is de heer Atsma. De heren De Mos en Koopmans weten dat. Er vindt momenteel overleg plaats over de implementatie van hun motie. Daar wordt de Kamer te zijner tijd over geïnformeerd.

Over de ontwikkeling van de bodemvruchtbaarheid van onze landbouwgronden hoor ik vanuit de Kamer, maar ook in het land, veel signalen en zorgen. Er loopt een onderzoek naar verschraling waar het gaat om organische stof. Binnenkort organiseer ik hierover een expertmeeting. Ik kom in het kader van het Vijfde Actieprogramma met een nadere analyse en voorstellen op dit punt. Ook de betekenis voor het mestbeleid in algemene zin wordt hierbij betrokken.

De Europese Commissie heeft op dit moment geen plannen rond broeikasemissie of het invoeren van broeikassystemen in de veehouderij. Ik vind het interessant om te verkennen welke mogelijkheden er zijn, zoals door de heer Koopmans aangegeven. Het is inderdaad waar, dat een van de milieuargumenten voor het voorstel van de heer Cioloş voor permanent grasland is dat het CO₂ vast zou houden. Hiermee heeft hij zijn collega Potočnik overtuigd om die vergroeningseis te stellen. Dat is de situatie op dit moment.

Staatssecretaris Bleker: Ik heb de vraag beantwoord.

Ik heb de Kamer per brief van 25 november geïnformeerd over antibioticagebruik. Er is ten opzichte van die brief geen nieuwe informatie beschikbaar. Ik zal de Kamer te zijner tijd berichten over wijzigingen op dit punt. Er zitten inderdaad ook perverse private prikkeltjes in het systeem, bijvoorbeeld als het gaat om het houden van vleeskuikens. Er is bijna een indirecte beloning op het vroegtijdig gebruiken van preventieve antibiotica, omdat daarmee een betere score wordt behaald op een bepaald punt en men daardoor bij de verwerker in de industrie beter scoort. Daar moeten we in de Regiegroep Verduurzaming Veehouderij eens goed naar kijken.

Rond dierenwelzijn speelt een aantal zaken. Er komt een AMvB Gezelschapsdieren. De identificatie en registratie van honden is in procedure genomen en wordt geïntroduceerd. We gaan twee rassen per jaar onderzoeken waarbij ernstige vraagtekens bestaan over diergezondheid en excessen in de fokkerij. De Kamer zei dat het demagogie van de hoogste orde is, en dat we 150 jaar nodig hebben om alle 350 hondenrassen door te gaan. Bij het overgrote deel van de hondenrassen worden echter op fatsoenlijke wijze gezonde dieren gefokt. Daar ontstaan geen erfelijke afwijkingen in verband met het systematisch fokken op specifieke raseigenschappen. Er is een zelfregulerend vermogen, want er zijn veel fokkerijen in de hondenwereld die zodra zich ook maar iets voordoet wat duidt op een erfelijk gebrek zelf maatregelen nemen om dit te voorkomen. Denk alleen maar eens aan alle informatie die wordt verzameld over heupdysplasie (HD), waarmee in de diverse stamboeken heel gericht wordt voorkomen dat je met teven of reuen fokt die dat hebben of die dat in een bepaalde overgangsvorm hebben. Wek nu niet de suggestie dat rasfokkerij in Nederland of in de wereld gelijk staat met het fokken van ongezonde dieren die permanent hoofdpijn hebben, krom lopen en alleen via een keizersnede een diertje op de wereld kunnen brengen. Dat is echt de grootst mogelijke onzin. Het gaat om de excessen. Die gaan we snoeihard aanpakken, onder meer door die onderzoeken. Ik verwacht al over een paar weken te kunnen melden welke hondenrassen dit jaar aan de beurt zijn.

Momenteel wordt 30% tot 40% van de paling op een goede manier bedwelmd. Ik voer de motie-Ouwehand uit en stel de bedwelming van paling voorafgaand aan het doden verplicht. Dit is ook mijn inzet in EU-verband. Ik zal de regelgeving per 1 januari 2015 in werking laten treden.

Mevrouw Hazekamp heeft gevraagd waarom transport van pluimvee niet is meegeteld. Dat is niet meegeteld omdat het kwaliteitssysteem QLL geen betrekking heeft op pluimveetransporten. Daar hadden we het over toen zij daaraan refereerde.

In de AMvB Houden van dieren zullen de criteria en positieflijst worden opgenomen. Er wordt op dit moment aan gewerkt. Deze wordt in mei bij de Tweede Kamer voorgehangen. De lijst met dieren komt in een ministeriële regeling. Het betreft in eerste instantie zoogdieren en kan daarna worden uitgebreid naar andere diersoorten. Ik streef naar inwerkingtreding per 1 januari 2013. Ook daar maken we dus behoorlijk tempo.

Naar aanleiding van de motie-Van Gerven heb ik de slachterijen opgeroepen webcams te gebruiken. Voor zover ik weet worden deze tot op heden niet toegepast. Ik laat momenteel onderzoeken op welke manier het gebruik van webcams kan worden bevorderd c.q. kan worden verplicht. Ik overweeg het als verplichting te introduceren, als een deel van de sector het niet vrijwillig wil doen. Dat moet dan wel een handhavingsbetekenis hebben. Het moet gecontroleerd kunnen worden en de gegevens moeten kunnen worden bewaard.

De Europese Commissie heeft aangegeven het kooiverbod met ingang van 1 januari 2012 strak te willen handhaven en heeft daarom lidstaten om informatie gevraagd. Mocht Italië niet voldoen, dan zal de Europese Commissie een ingebrekestellingsprocedure instellen. Wij begrijpen niet waar dit Italiaanse verhaal op is gebaseerd.

Wij willen een beperking van veetransporten tot maximaal acht uur. Daar ben ik vanochtend al op ingegaan. Dit is ook onze inzet in Europees verband.

De heer Van Gerven had een foto van de achterhand van een Zeeuws trekpaard. Het couperen van paarden is verboden in Nederland. Dit geldt trouwens ook voor honden. Bij concrete aanwijzingen kan de NVWA handhaven. Het houden of het tentoonstellen van een hond of een paard met een gecoupeerde staart is Europeesrechtelijk niet te verbieden. Als het in een ander land wel is toegestaan om een trekpaard te couperen en dat paard komt vervolgens in Nederland op de keuring, dan is het niet verboden het dier te houden. Het is ook niet verboden om het te showen en te keuren. De sector en ik ontmoedigen het couperen actief. Onder andere de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS) verbiedt deelname van gecoupeerde paarden aan wedstrijden. Zo moet het. Dat is de beste manier, dan houdt men er wel mee op. Een trekpaard met een korte staart is pas een trekpaard is als je de achterhand en de bespiering kunt zien. Het is een kwestie van gewenning. Als we tien jaar verder zijn hebben alle trekpaarden een staart. Dan zeggen we dat die staart zo mooi staat. Bovendien is zo'n staart nodig.

Ik kom in april met een voorstel hoe we zo snel mogelijk van de kantelbox afkomen bij het ritueel slachten. Het convenant wordt uitgewerkt, onder andere door een wetenschappelijke commissie onder leiding van de heer Hellebrekers en met de Amerikaanse deskundige die veel genoemd wordt.

Wat is de stand van zaken in de uitvoering van de motie over proefdieren? Dit valt onder de verantwoordelijkheid van mijn collega van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Daar moet het gebeuren.

Hoe staat het met het Besluit huisvesting? Volledige omschakeling naar groepshuisvesting zeugen volgt per 1 januari 2013. Daar moeten de varkenshouders aan voldoen. Vorige week zag ik een schitterende foto van Annechien ten Have met haar zeugen in nog comfortabeler stallen dan je maar kunt voorstellen. Het is echt een ontwikkeling ten goede. Dat zijn geloof ik de zogenaamde scharrelstallen, nee, het had zelfs nog een mooier woord: lupinestallen.

Ik kom bij de stand van zaken in de toelatingen gewasbescherming. Ik heb de Kamer gisteren via een brief geïnformeerd over mijn beleid ten aanzien van gewasbeschermingsmiddelen voor met name de kleine teelten. Dat is heel concreet met termijnen. Hierover ben ik intensief met het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) in gesprek en aan het werk. Daarnaast werken wij samen met de sector, om gewasbeschermingsmiddelenproducenten bij te staan om knelpunten bij de aanmelding en aanvraag weg te nemen. Voor een deel zit het ook in de aanvraagprocedure.

Staatssecretaris Bleker: De vraag is of grondontsmetting een vrijstelling kan geven voor de teelt van vanggewas na mais. Daarover heeft recent een beoordeling plaatsgevonden. De Commissie van Deskundigen Meststoffenwet (CDM) plaatst veel voorbehouden bij conclusies over gelijkwaardigheid van grondontsmetting en vanggewas. Daarvoor is meer onderzoek nodig. Ik zal dus om nader advies vragen. Met wat er nu ligt aan onderbouwing en dossier kan zo'n vrijstelling niet op goedkeuring van de Europese Commissie rekenen.

Op 8 maart heb ik met de heer Atsma de Kamer een brief gestuurd naar aanleiding van de evaluatie gewasbescherming door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Daarin hebben we aangegeven dat het nationaal actieprogramma in juni 2012 naar de Kamer wordt verzonden. Hierin wordt aandacht besteed aan de motie-Grashoff over glyfosaat.

Ik ben bij de internationale onderwerpen aangekomen. De heer Koopmans heeft vragen gesteld over de Mercosur-landen. Op welke wijze wordt de motie-Koopmans/Snijder-Hazelhoff uitgevoerd? De mogelijke gevolgen van een vrijhandelsakkoord tussen de EU en de landen van de Mercosur op de agrarische sector zijn in verschillende studies onderzocht. De laatste studies zijn in 2011 verricht door de dg's Handel en Landbouw van de Europese Commissie. Op basis van scenarioanalyses zijn de gevolgen in kaart gebracht. De studies laten zien dat in totaliteit zowel voor de Mercosur- als de EU-landen welvaartswinst zal worden behaald. Voor bepaalde subsectoren in de landbouw kunnen de gevolgen echter negatief zijn. Het ministerie heeft eveneens in 2011 een studie laten uitvoeren over de mogelijke gevolgen. De bevindingen van deze studie komen overeen met die van de andere twee studies. De Europese Commissie voert de onderhandelingen namens de lidstaat. De Nederlandse inzet is nog steeds dat we een gebalanceerd akkoord willen, waarin zowel met de offensieve als de defensieve, dus ook de agrarische, belangen van de EU rekening wordt gehouden. Dit is conform de motie-Koopmans/Snijder-Hazelhoff. Deze motie ging onder meer in op voorrang voor WTO-onderhandelingen en non-trade concerns als onderdeel van de vrijhandelsakkoorden en een studie naar mogelijke effecten op de agrarische sector. Het Nederlandse kabinet heeft een voorkeur voor multilaterale vrijhandel, maar zal gelet op de stagnatie ook inzetten op bilaterale vrijhandelsakkoorden. Alle informatie over de voortgang in de handelsakkoorden wordt verzorgd via de geannoteerde agenda van de Handelsraad. Dat is een ander algemeen overleg. Een kwartaalrapportage Handelsakkoorden is daarom niet opportuun. Ik zal wel de agrarische aspecten van de voortgang van het handelsakkoordoverleg meenemen in de periodieke rapportage GLB en GVB. Met de Kamerleden is in het algemeen overleg over de Handelsraad afgesproken dat zij één keer per halfjaar een rapportage krijgen. Die is dan ook voor deze commissie beschikbaar.

Het onderwerp marktmacht is vanochtend ook aan de orde geweest. Ik wacht de motie af. Ik zeg de heer Grashoff dat ik heb gekeken naar artikel 106 en 114 van de verordening waarin de positie van de producentenorganisaties is verwoord. Ik vraag me af wat feitelijk meer mogelijk moet worden gemaakt in Europees verband om de marktmacht van producentenorganisaties te vergroten, boven wat daar nu staat. Die vraag heb ik ook bij de Kamer neergelegd. Qua mededinging is het op een verantwoorde manier geregeld. De telersvrijstelling voor uitgangsmateriaal is op een goede manier geregeld. Wat moet dan nog aanvullend op artikel 106 en 114 worden geregeld? Dat heeft de heer Grashoff mij tot nu toe niet duidelijk kunnen maken. Ik kan wel zeggen dat ik het ga doen, maar als ik niet weet waar het zich op richt kan ik er niets mee.

We zijn in de regiegroep in overleg met de stakeholders over de notitie over prijsvorming. Vanaf 2011 kunnen agrarische ondernemers hun bedrijfstoeslagregelingaanvraag volgen via Mijn dossier. Aan het eind van het jaar kunnen ondernemers de SNL via Mijn dossier volgen. Ook zullen regelingen uit de Regeling LNV-subsidies voor het eind van het jaar gevolgd kunnen worden via dat systeem. Het gaat bijvoorbeeld om de regeling voor jonge boeren en diverse op innovatie en investering gerichte regelingen. Dit zijn we stap voor stap aan het uitbreiden.

Van de Bedrijfstoeslagregeling (BTR) is ruim 94% voor 1 maart uitbetaald. De meeste boeren hebben hun geld dus al gehad. Recent is geconstateerd dat Tracking & Tracing een aantal kleine fouten heeft. Daar heeft mevrouw Snijder op gewezen. Die zijn er en daar sluiten we onze ogen niet voor. Er wordt hard aan verbetering daarvan gewerkt.

Hoe kan het dat SNL 2010 niet volledig is uitbetaald? De SNL 2010 is volledig uitbetaald. Enkele tientallen van de 5 400 probleemgebiedenvergoedingen zijn nog niet uitbetaald, maar probleemvergoedingsregelingen vallen niet onder de SNL. Het zijn wel probleemgevallen. Er wordt hard gewerkt aan zo spoedig mogelijke afwikkeling. Dat is de informatie die ik heb.

De heer Koopmans had een vraag over de Insectenmonitor 2012. De Insectenmonitor betreft een netwerk waarin vrijwilligers onbekende insecten voor determinatie kunnen opsturen naar Alterra. Deze monitor is niet geschikt om virussen te monitoren. De noodzakelijke monitoring van insecten ten behoeve van de diergezondheid gebeurt door het Centrum Monitoring Vectoren (CMV). Het is daarmee geborgd.

Dan rest mij de vraag over het secundair fosfaat. Mijn inzet is om het gebruik van secundair fosfaat opgenomen te krijgen in de betreffende EU-verordening. Het overleg over deze wijziging staat in de loop van dit jaar op Europees niveau op de agenda.

De heer Koopmans (CDA): Voorzitter. Ik spreek de hoop uit dat er een groot tekort aan eieren komt, zodat de prijzen eindelijk omhooggaan. Dat zou prachtig zijn voor de sector. Dat gaan we maar niet in een motie vastleggen. Ik verzoek de staatssecretaris een brief te schrijven over de wijze waarop hij omgaat met grondposities in het OostvaardersWold. Dat wordt heel interessant nu de Raad van State daar wel een verstandig besluit over genomen heeft. Als het gaat over de normstelling met betrekking tot de stallen, heb ik bezwaar tegen de methode die de staatssecretaris toepast. Er komt elke dag een klein nieuwtje. Het is voor ons ingewikkeld om te volgen wat de kabinetslijn op dit dossier is. Ik heb gisteren al gezegd dat koppeling aan het advies van de Gezondheidsraad, zoals het kabinet eerder heeft aangekondigd, relevant is. Het is een belangrijke inhoudelijke onderbouwing voor het al of niet stellen van een norm. Dat was verstandig en blijft verstandig. Voor het overige moeten we ons terughoudend opstellen. Dit staat los van het feit dat de CDA-fractie zich kan vinden in het mooie toekomstperspectief van de intensieve veehouderij, zoals Van Doorn dat heeft geschetst. Ik vraag me af of het kabinet voldoende zicht heeft op hetgeen in wetgeving is bepaald in de Reconstructiewet en over de landbouwontwikkelingsgebieden (LOG's). Iedereen heeft grote verhalen over bestemmingsplannen, maar we hebben een Reconstructiewet. We zien in Brabant welke puinhoop dat oplevert als je daarin zomaar op een achternamiddag per motie gaat rommelen.

De informatie over de Insectenmonitor kwam vrij ambtelijk over. Wij denken dat het van belang is dat vrijwilligers mee blijven tellen. Voor je het weet hebben zij eerder dan alle professionals in de gaten welke problemen aan de orde zijn.

Ik heb de brief van gisteren over het Ctgb niet gezien en heb hem net gelezen. Daar spreekt geen enkele, maar dan ook geen enkele ambitie uit. Mijnheer de staatssecretaris, dit krijgen we elk jaar. Ik kan dat zeggen, want ik zit hier al wat langer. Dit schiet niet op. Dit zijn termijnen die niet werken. Er is een aantal ondernemers in de rozenteelt, in de druiventeelt en in de radijsteelt die failliet aan het gaan zijn, omdat in buurlanden middelen gebruikt kunnen worden en hier niet. Zo'n antwoord maakt mij echt boos. De staatssecretaris moet met de sector en met het Ctgb een aantal prioriteiten stellen en zorgen dat daarvoor oplossingen komen. Als middelen in België zijn toegestaan, moet het in Nederland ook kunnen met die zonale toelating. Als middelen zijn toegestaan in de tarweteelt in Duitsland, dan moet je die ook op de rozen kunnen gooien in Nederland. De tarwe eten we op en de rozen niet. Dat zijn eenvoudige dingen, waarin stappen moeten worden gezet. Anders gaan in het buitenland bedrijven vrolijk verder en in Nederland gaan ze failliet. Er komt op 16 mei een algemeen overleg, dus voor die tijd kan de staatssecretaris nog een nieuwe brief met een echte ambitie naar de Kamer sturen.

Staatssecretaris Bleker: Voorzitter. Het is bij mij toch al zo dat ik me het laatste beter herinner dan het eerste, dus ik wilde beginnen met mevrouw Van Veldhoven. Dat komt in dit geval heel goed uit.

Op dit moment zijn mensen van ons ministerie bij de collega's in Denemarken, om te overleggen over hoe ze gezamenlijk, ook inhoudelijk, vaart kunnen zetten achter het antibioticadossier op Europees niveau. Er is ook belangstelling vanuit Duitsland en Duitse deelstaten om daarover met ons te spreken. In de deelstaten bestaat tevens belangstelling om met ons te spreken over beleid ten aanzien van de schaalgrootte in de veehouderij en het huidige Nederlandse mestbeleid. Daar zijn we dus volop met de collega-landen over in overleg.

Eind april, begin mei ontvangt de Kamer een brief over de voortgang van de implementatie van de verbeteringen bij de Dienst Regelingen, inclusief een stand van zaken in de uitvoering van de werkzaamheden. Op alle aspecten die mevrouw Snijder noemt wordt daarin ingegaan. De concrete voorbeelden die zij gaf hoor ik graag rechtstreeks, dan kunnen we kijken hoe dat zit.

Staatssecretaris Bleker: Dit zal vlak voor de belangrijke Landbouwraad in juni zijn. Het voorzitterschap heeft de ambitie belangrijke punten daar een stap verder te brengen.

Op de houdbaarheidsdata ga ik niet nu een-twee-drie in. Dit onderwerp komt aan de orde in de Regiegroep Duurzaamheid. Ook in de rapportage over het plan van aanpak voor verduurzaming van voedsel komt het aan bod. Het is een zaak waaraan ook aspecten van volksgezondheid en voedselveiligheid zitten, die ik met mijn collega van VWS moet bespreken. Het komt in de stukken die de Kamer heeft gevraagd aan de orde.

Met de provincie Overijssel heb ik nader contact. Ik informeer de Kamer sowieso over de brief die naar de provincies en de VNG gaat over de ontwikkeling van de schaalgrootte in de veehouderij.

De heer Koopmans zei een beetje terecht dat de Kamer elke twee weken een tipje van de sluier krijgt opgelicht over de wijze waarop het kabinet mogelijkerwijs denkt over de schaalgrootte in de veehouderij en het stellen van normen. Dat komt natuurlijk ook omdat de Kamer daar in allerlei debatten heftig op inzet en mij daarop bevraagt. De vraag van de heer Van Dekken was of het nu de Alterranorm is. Er is voor mij op dit moment geen norm. Ik kijk naar alle onderzoeken, naar de motivering om een norm te stellen, naar de situatie zoals die zich ontwikkelt. Ik kom in april ten behoeve van de discussie met een voorstel, een aanzet, hoe die normen voor de verschillende dierhouderijsectoren vorm kunnen krijgen. Daar zal ik diverse partijen over consulteren, waaronder de Dierenbescherming, de industrie, de primaire sector. Ik zal vragen hoe zij daar tegen aankijken. Dit zou te zijner tijd, als het wetsvoorstel de Kamer is gepasseerd, kunnen leiden tot het introduceren van een norm. Dit zal niet eerder plaatsvinden.

Staatssecretaris Bleker: In december hebben we in de Kamer een debat gehad naar aanleiding van de rapporten van de heren Alders en Van Doorn. Het is nu 14 maart. Ik heb vorige week aangekondigd dat er op 15 juni een wetsvoorstel ligt. Ik kondig vandaag aan dat we los van dat wetsvoorstel moeten nadenken over het opstellen en onderbouwen van die norm. Daar geef ik in april een aanzet toe. Dan vind ik het heel reëel dat we gelegenheid bieden aan allerlei betrokkenen om hun gedachten daarover te formuleren. Het gaat om iets heel indringends. Dat heeft niets met dralen te maken.

Daar komt bij dat er een motie of een verzoek van de heer Graus is ingediend en volgens mij ook aangenomen. Hij zegt dat hij het verwarrend vindt. Wanneer is sprake van een megastal of een onaanvaardbare schaalgrootte in de varkenshouderij, melkveehouderij of pluimsector? Dat vind ik een reëel punt, maar het is geen kwestie van even iets uit de kast trekken. Daar moeten we goed over nadenken. Dat gaan we doen en daar gaan we de discussie over entameren. De uitkomst daarvan betrekken we bij de finale besluitvorming door de Kamer over de wenselijkheid van zo'n norm en de maat ervan. Dat is toch de goede volgorde der dingen? Ik wil hier duidelijk over zijn. Ik vind dat er reden is om met dit wetsvoorstel te komen. Ik vind ook dat er reden is dat voorstel, als het wet is, te gaan gebruiken om die normstelling te doen. Dat is mijn overtuiging en ik zal daar ook de meerderheid van de Kamer van proberen te overtuigen. Ik denk dat je het verhaal het beste kunt beoordelen als je niet alleen de formele kant van het wel of niet normen willen stellen met elkaar bespreekt, maar ook een idee hebt waar die norm uit kan bestaan. Anders is het een soort theoretische discussie, terwijl het een heel praktische moet zijn. Die gaan we de komende maanden in gang zetten. De gretigheid van de commissie is ongeveer gelijk aan de drive van mijn kant.

Staatssecretaris Bleker: Ik niet. Ik hoop daar in april wat meer zicht op te kunnen bieden.

In de Grondnota die ik eerder heb aangekondigd wordt ingegaan op de grondposities OostvaardersWold.

De transportbeperkingen en voorwaarden op het gebied van stahoogtes en oppervlaktes in de transportverordening gelden ook voor fokdieren en opfokvee. De duur van het transport geldt alleen voor slachtvee. Dit zal in Europees verband moeten worden geregeld. Het is niet eenvoudig, maar ik zet er wel op in.

Zoals eerder toegezegd vindt momenteel een audit plaats op het kwaliteitssysteem zoals dat privaat is ontwikkeld voor veetransporten. Deze audit ontvang ik in juni. Zo spoedig mogelijk daarna, dus voor het zomerreces, zend ik deze evaluatie met een reactie mijnerzijds aan de Kamer.

De oproep ten aanzien van de kleine teelten en de toelating is mij duidelijk.

Bij gewasbeschermingsmiddelen is belangrijk dat we moeten versnellen. Overigens is het zo dat we voor het Ctgb, waarvan mevrouw Snijder bijna de handen ten hemel heffend vraagt of we het niet kunnen opheffen, juist een onderzoek hebben laten doen met een reeks van verbetermaatregelen. De Kamer kent deze maatregelen. Die worden nu geïmplementeerd. Dat moet het nodige opleveren.

Ik heb aangegeven dat 1 januari 2015 een realistische ingangsdatum is voor invoering van verplichte bedwelming van de paling. Er is nog geen adequaat bedwelmingsapparaat beschikbaar voor kleine hoeveelheden paling. Dat is de reden dat het niet zo snel kan.

Staatssecretaris Bleker: Ik ben daar simpel in. Volgens mij hebben we niets aan een notitie, maar gaat het erom dat een aantal toelatingen echt snel plaatsvindt. Deze middelen moeten in beginsel door de gebruikers in het seizoen van 2012 gebruikt kunnen worden. Daar wil ik me voor inzetten. Dan gaat het met name om die middelen waar geen bloed uit vloeit, die al eerder waren toegelaten of die in andere landen zijn toegelaten. Dat moeten we snel en praktisch doen, zonder grote bureaucratische procedure. Ik wil bekijken of dat haalbaar is. Dan is er geen notitie, maar een rijtje toelatingen. Ik ga kijken hoe ik dat voor elkaar kan krijgen, want ik word er langzamerhand ook een beetje zat van.

Ik zal de Kamer een afschrift sturen van de brief aan de provincies.

De voorzitter: Wij zullen een VAO aanmelden met als eerste spreekster mevrouw Hazekamp. Zij zal zich met name richten op de ganzen.

Ik heb de volgende toezeggingen genoteerd:

• − In juni 2012 ontvangt de Kamer de concrete aanpak over groen en doen.

• − De vervreemdingsstrategie wordt meegenomen in de Grondnota die de Kamer in juni 2012 ontvangt.

• − Het rapport van de Dierenbescherming over alternatieve vormen voor het verjagen van ganzen zal worden voorgelegd aan de G-7, met het verzoek om een reactie. Het zal tevens worden voorzien van een reactie van de staatssecretaris van EL&I.

• − De vragen betreffende de archeologiewetgeving worden doorgeleid naar de staatssecretaris van OCW met het verzoek tot een spoedige beantwoording. Het contact met de staatssecretaris van OCW daarover zal worden gecontinueerd.

• − In juni 2012 ontvangt de Kamer een plan van aanpak betreffende verduurzaming van voedsel, waarin ook de stand van zaken wordt gegeven ten aanzien van de Regiegroep.

• − De Kamer wordt te zijner tijd geïnformeerd over de implementatie van de integrale Nitraatrichtlijn conform de motie-De Mos/Koopmans.

• − In het kader van het Vijfde actieprogramma Nitraatrichtlijn zal de Kamer nader worden geïnformeerd over bodemvruchtbaarheid.

• − De Kamer ontvangt binnen enkele weken informatie over de hondenrassen die onderzocht worden op malversaties in fokpraktijken.

• − De Kamer wordt bij brief geïnformeerd over het couperen van staarten bij paarden, waarbij tevens wordt ingegaan op het couperen in omringende landen.

• − Eind april, begin mei 2012 ontvangt de Kamer een brief over de voortgang van de verbetering in de implementatie van de Dienst Regelingen afgezet tegen de huidige praktijk.

• − De Kamer wordt geïnformeerd over de brief betreffende de schaalgrootte in de veehouderij die naar de provincies gaat.

• − Voor het zomerreces 2012 ontvangt de Kamer de audit Veetransporten, inclusief de kabinetsreactie.

• − Eind april 2012 wordt het prestatieoverzicht Staatsbosbeheer aan de Kamer toegestuurd.

• − Op korte termijn ontvangt de Kamer een lijstje van gewasbeschermingsmiddelen die worden toegelaten.

Met deze veertien toezeggingen sluit ik deze bijeenkomst, onder dankzegging voor ieders inbreng.