Nr. 1 JAARVERSLAG VAN HET MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES (VII)

Gerealiseerde utigaven naar beleidsterrein (in mln. €)

Gerealiseerde ontvangsten per beleidsterrein (in mln. €)

A. ALGEMEEN

AANBIEDING EN DECHARGEVERLENING

Aan de voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer van de Staten-Generaal.

Hierbij bieden wij, de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de Minister van Immigratie en Asiel en de Minister van Veiligheid en Justitie, het departementale jaarverslag van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) over het jaar 2010 aan.

Onder verwijzing naar de artikelen 63 en 64 van de Comptabiliteitswet 2001 verzoeken wij de beide Kamers van de Staten-Generaal ons decharge te verlenen over het in het jaar 2010 gevoerde financiële beheer.

Het besluit tot dechargeverlening kan niet worden genomen, voordat de betrokken slotwet is aangenomen en voordat de verklaring van goedkeuring van de Algemene Rekenkamer is ontvangen.

LEESWIJZER

In de leeswijzer wordt kort ingegaan op de ministeriële verantwoordelijkheid, het beleidsverslag, de begrotingsstructuur, groeiparagraaf, de diensten die een baten-lastenstelsel voeren en de opbouw van het jaarverslag.

Ministeriële verantwoordelijkheid

Op 14 oktober is het kabinet Rutte-Verhagen aangetreden. Dit heeft geleidt tot een herverdeling van beleidsaangelegenheden over andere ministeries. Deze herverdeling heeft in het jaar 2010 nog geen inhoudelijke gevolgen gehad voor de begroting van het jaar 2010. Derhalve zijn er geen inhoudelijke aanpassingen doorgevoerd in de begroting dan de wijziging van de ministeriële verantwoordelijkheid. De ministeriële verantwoordelijkheid in het jaarverslag wordt ondervangen door ondertekening van de jaarverslagen door de betrokken ministers in dit geval de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Veiligheid en Justitie en Immigratie en Asiel.

Het beleidsverslag

In het beleidsverslag 2010 wordt teruggekeken op de resultaten uit 2010. Het beleidsverslag bestaat uit vier onderdelen: het verslag over de beleidsprioriteiten 2010, de beleidsartikelen, de niet-beleidsartikelen en de bedrijfsvoeringparagraaf.

Begrotingsstructuur

Met ingang van de begroting 2010 is de artikelindeling aangepast. Daar als uitgangspunt geldt dat het jaarverslag de spiegel is van de begroting zijn met de gegevens van de conversietabel uit de begroting de meerjarige realisatiebudgetten van de jaren 2006 t/m 2009 per artikel opgebouwd. Deze zijn te vinden in de tabellen budgettaire gevolgen van beleid.

Groeiparagraaf

Met de nieuwe artikelindeling in de begroting 2010 is extra aandacht gegeven aan de koppeling meetbare gegevens (prestatie-indicatoren en kengetallen) en kabinetsdoelstellingen. De begroting is ingericht op beleidsartikelen en niet op kabinetsdoelen. De bedragen in de tabel bij de beleidsprioriteiten zijn daarom indicatief en niet 1 op 1 uit de departementale administratie te herleiden. Het is in dit overzicht mogelijk dat een bedrag ten goede komt aan meerdere doelstellingen en dus meerdere keren wordt genoemd.

Diensten die een baten-lastenstelsel voeren

In de jaarrekening is de financiële verantwoording van de baten-lastendiensten opgenomen. Beleidsmatig vallen deze baten-lastendiensten onder de operationele doelstellingen van de verschillende begrotingsartikelen. In de jaarrekening wordt voor deze diensten middels een balans, een staat van baten en lasten en een kasstroomoverzicht, financieel verantwoording afgelegd over 2010. Tevens worden de bijzonderheden ten aanzien van de bedrijfsvoering, de ontwikkeling van het vermogen, de liquiditeit en de exploitatie kort toegelicht.

Opbouw Jaarverslag 2010

B. BELEIDSVERSLAG

B1. BELEIDSPRIORITEITEN 2010

Inleiding

In 2010 heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verschillende doelstellingen gerealiseerd. Een voorbeeld daarvan is de verlichting van administratieve lasten voor burgers met 25%. Daarmee is deze doelstelling een jaar eerder bereikt dan gepland. Ook trad de Wet «maatregelen bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast» in werking. Door de demissionaire status van de regering vanaf februari konden echter niet alle beleidsvoornemens ten uitvoer worden gebracht. Voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties betekende dit onder meer dat de doorontwikkeling van het politiebestel en het Wetsvoorstel «Inrichting verkiezingsproces» «on hold» stonden.

Beleidsresultaten 2010

Kwaliteit en functioneren Rijksdienst

Het Rijk bevordert voortdurend de kwaliteit van de organisatie en het personeel. Ook het kabinet Rutte-Verhagen benoemt dit als een belangrijke doelstelling voor deze kabinetsperiode. In februari 2011 is het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst aan de Tweede Kamer aangeboden (Kamerstukken II, 2010–2011, 31 490, nr. 54). Daarin staan de plannen uit het regeerakkoord uitgewerkt. De concentratie van Rijkskantorenlocaties maakt daar onder andere onderdeel van uit.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vervult in de bedrijfsvoering van het Rijk een rijksbrede, coördinerende voortrekkersrol. In 2010 is, samen met de andere departementen, verder gewerkt aan een rijksbrede bundeling van de bedrijfsvoering. Dit omvat onder andere inkoop, huisvesting en facilitaire dienstverlening. Zo namen zeven departementen de rijkspas in gebruik. De overige departementen volgen in 2011. Ook sloten eind 2010 acht ministeries aan op de dienstverlening van P-Direkt en is het nieuwe functiegebouw Rijk vastgesteld. Door minder differentiatie in functies bevordert het Rijk de flexibiliteit en uitwisselbaarheid van de ambtenaren.

Het streven van het Rijk om koploper te zijn in duurzame bedrijfsvoering kreeg invulling met projecten, zoals de invoering van de milieucriteria, de invoering energiebesparingprogramma huisvesting, de ontwikkeling van duurzame kaders voor de huisvesting en verduurzaming van de mobiliteit, waaronder de voorbereiding van praktijkproeven met elektrisch vervoer.

Op het gebied van klanttevredenheid gaven gebruikers van overheidsdiensten in 2010 voor de totale overheidsorganisatie gemiddeld een 6,7. De score voor de dienstverlening is daarmee gelijk met 2009. Daarmee is de ambitie van het vorige kabinet om minimaal een 7 voor overheidsdienstverlening te krijgen nagenoeg bereikt.

In 2010 bereidde het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de oprichting en opstart van de baten-lastendienst Doc-Direkt voor en is de baten-lastendienst 4FM bij het ministerie ondergebracht. Doc-Direkt is de rijksbrede baten-lastendienst die voor de rijksoverheid onder meer de bestaande archiefachterstanden zal wegwerken. 4FM behartigt het facilitair management voor de ministeries van Buitenlandse Zaken, Sociale Zaken en Werkgelegenheid, voormalig Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en voormalig Verkeer en Waterstaat (nu Infrastructuur en Milieu).

Administratieve Lastenverlichting

De administratieve lasten voor burgers namen tot en met 2010 af met 25%. De doelstelling is daarmee een jaar eerder dan gepland gehaald. Formulieren en het taalgebruik van overheidsorganisaties zijn duidelijker gemaakt, waardoor de kosten voor burgers afnamen met 24% en de bestede tijd met 29%. Ook de aanpak van de 10 belangrijkste knelpunten was eind 2010 klaar. Gebleken is dat gezinnen en uitkeringsgerechtigden het meeste merken van de maatregelen.

Rijkspersoneel

In het project Vernieuwing Rijksdienst is onder andere ingezet op een kleinere overheid. De uitvoering hiervan ligt op koers, 2011 is het laatste uitvoeringsjaar. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is in 2010 binnen de gestelde norm gebleven. In het tweede kwartaal van 2011 wordt een laatste voortgangsrapportage aan de Tweede Kamer gezonden. Daarin wordt ook de rijksbrede voortgang toegelicht.

Een evenwichtig samengesteld personeelsbestand is van belang voor een effectieve overheid. In 2010 resulteerde de aanpak van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in een stijging van het aandeel vrouwen in de Algemene Bestuursdienst (inclusief Top Managementgroep) naar 25,9%. Daarmee is de doelstelling om 24% van de integrale management- en strategische concernfuncties binnen het Rijk door vrouwen te vervullen gerealiseerd. Het streefpercentage aan personeel met een biculturele achtergrond is niet gehaald. Belangrijkste reden daarvoor is de uitstroom onder deze groep.

Functioneren openbaar bestuur

De bestuursakkoorden met Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en Interprovinciaal Overleg (IPO) fungeerden ook in 2010 als basis voor constructief partnerschap. Het overleg van fondsbeheerders en provincies over de toekomstige financiële verhouding leidde in 2010 tot een (tijdelijke) aanpassing van de verdeling in het provinciefonds voor 2011. Het is nu aan de fondsbeheerders om te komen tot een definitieve verdeling van het provinciefonds voor 2012 en verder.

Daarnaast bleef het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties betrokken bij het versterken van de bestuurskracht van decentrale overheden, het vergroten van decentrale beleidsvrijheid en het verminderen van verantwoordingslasten ten opzichte van het Rijk.

Financieel toezicht

Binnen de provincies Noord Brabant en Limburg werd met enkele gemeenten ervaring opgedaan om de toezichtlasten te verminderen. Hiermee wordt beoogd het horizontale toezicht te versterken. De overige tien provincies hebben hun toezicht op gemeenten de afgelopen jaren meer risico georiënteerd ingericht. In 2011 wordt hieraan verder gewerkt.

In 2010 (verantwoordingsjaar 2009) is ook het principe van Single information en Single audit (SiSa) verder aangescherpt, waardoor de verantwoordings- en controlelasten voor zowel medeoverheden als het Rijk nog verder zijn afgenomen.

Herziening interbestuurlijk toezicht

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in 2010 voorbereidingen getroffen voor de herziening van het interbestuurlijk toezicht. Dit mede naar aanleiding van rapport van de Commissie Oosting (Kamerstukken II, 2007–2008, 31 200 VII nr. 8). Mede door de demissionaire status van het vorige kabinet gaat de herziening van het interbestuurlijke toezicht in per 1 januari 2012 en niet per 1 januari 2011.

Burgerschapsvorming en Grondwet

Verbeteren kwaliteit Gemeentelijke Basisadministratie

Bevolkingskrimp

Ten aanzien van bevolkingsdaling voerde het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in 2010 het Interbestuurlijk Actieplan Bevolkingsdaling Krimpen met Kwaliteit uit. Daarvoor zijn onder meer 22 experimenten gestart op gebieden die samenhangen met bevolkingsdaling. Ook maken verschillende regio's, die nog geen grote bevolkingsdaling kennen, alvast beleid om de te verwachten bevolkingsdaling tegen te gaan. Voor de zomer van 2011 ontvangt de Tweede Kamer hierover een voortgangsrapportage.

Veiligheid

Veilige publieke taak

Uit de in 2010 gehouden tussentijdse meting blijkt dat het aantal slachtoffers van agressie en geweld onder werknemers met een publieke taak stabiliseert. Dat is zo over alle overheidssectoren (openbaar bestuur, onderwijs, politie, defensie). In enkele sectoren (rijk, gemeenten en politie) tekent zich zelfs een daling af. In 2011 zal een nieuwe effectmeting worden gehouden.

De aanpak van het programma Veilige Publieke Taak kent drie sporen: grenzen stellen, aanpakken van de daders en ondersteunen van werkgevers. Op al deze onderdelen heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zich in 2010 ingezet. Er heeft een campagne plaatsgevonden over wat burgers zelf kunnen doen wanneer zij agressie of geweld opmerken. Daarnaast zijn in 2010 vijf grote werkgevers met een publieke taak, zoals de Belastingdienst en Jeugdzorg, ondersteund bij de verbetering van de dadergerichte maatregelen. Voorbeelden hiervan zijn het registreren van incidenten, het reageren naar de dader, het verhalen van de schade en het doen van aangifte. Ook zijn de eenduidige landelijke afspraken voor politie en Openbaar Ministerie in werking getreden. Hiermee is de strafrechtelijke behandeling van voorvallen voor heel Nederland geüniformeerd.

Dreigingen en risico’s voor de nationale veiligheid

Overlast en Verloedering

De beleidsresultaten zijn opgenomen in onderstaande tabel. De cijfers zijn ontleend aan de op 1 maart 2011 aan de Tweede Kamer aangeboden Integrale Veiligheidsmonitor 2010 (Kamerstukken II, 2010–2011, 28 684, nr. 306).

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voerde in 2010 de maatregelen uit het Actieplan Overlast en Verloedering verder uit. Daarbij ging de aandacht vooral naar het beperken van overlast van dronken mensen op straat, drugsoverlast en overlast door groepen jongeren. Daarvoor zijn gemeenten ondersteund met onder meer de inzet van praktijkteams bij de aanpak van jeugdoverlast door overmatig alcoholgebruik. In 2010 waren totaal zeven praktijkteams actief, waarin lokale en landelijke experts samenwerken, waarvan één zich specifiek richt op Marokkaans- Nederlandse jongeren. Bij de aanpak van jeugdoverlast door alcoholgebruik is overigens een onderdeel van de aanpak controversieel verklaard door de Tweede Kamer. Het gaat om de wijziging van de Drank- en Horecawet.

Voor de bestrijding van overlast trad op 1 september 2010 de Wet Maatregelen bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast in werking. Tegelijk heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een handreiking aan gemeenten aangeboden hoe deze wet gebruikt kan worden. De wet geeft burgemeesters en officieren van justitie meer bevoegdheden om overlast aan te pakken. De wet is reeds een aantal malen door gemeenten en het Openbaar Ministerie toegepast bij voetbalwedstrijden en tijdens de jaarwisseling.

Voor het realiseren van een leefbare woonomgeving en een verhoging van het oplossingspercentage bij misdrijven zijn ook in 2010 extra wijkagenten en forensisch assistenten aangesteld. De doelstelling om eind 2011 500 extra wijkagenten en forensisch assistenten aan te stellen ligt op koers.

Eind 2010 zijn reeds 478 wijkagenten extra aangesteld. Hiermee is de doelstelling voor eind 2011 bijna gerealiseerd. Eind 2010 zijn er 355 forensisch assistenten exra aangesteld. De realisatie van 500 aanstellingen is daarmee nog niet gerealiseerd.

Bestuurlijke aanpak

Polarisatie en radicalisering

Veiligheidsregio’s

Doorontwikkeling politiebestel

De Tweede Kamer ging in november 2009 op voorstel van de minister van Binnenlandse Zaken akkoord met het sturen op de operationele sterkte van de politie. Op 31 december 2010 bedroeg de operationele sterkte 49 745 fte.

Algemene Toelichting

De bedragen in deze tabel illustreren het financieel belang van een kabinetsdoel. De begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is ingericht op beleidsartikelen en niet op kabinetsdoelen. Deze bedragen zijn daarom indicatief en niet 1 op 1 uit de departementale administratie te herleiden.

De afgelopen jaren werd het beleidsverslag opgebouwd aan de hand van de kabinetsdoelstellingen van het kabinet Balkenende IV. Met de val van dit kabinet en het aantreden van het huidige kabinet komt deze indeling te vervallen. Het begrotingsjaar 2010 kende het grootste deel van het jaar een demissionair kabinet. Alleen de eerste zeven weken regeerde het vorige kabinet missionair. Concreet betekent dit dat de initiatieven die waren aangekondigd in de beleidsagenda 2010 niet volledig tot uitvoering zijn gebracht. De afspraak om de begroting en het jaarverslag aan elkaar te spiegelen blijft echter overeind. Om toch op hoofdlijnen informatie te verschaffen over de afloop van het vorige kabinetsprogramma wordt bovenstaande tabel toegepast.

Toelichting doelstelling 50, 51, 52, 55:

Voor de doelstellingen «25% criminaliteitsreductie», «100 000 minder fietsendiefstallen», «aanpak overmatig alcoholgebruik jongeren» en «afname overlast en verloedering met 25%» geldt dat deze doelstelling vanuit verschillende programmabudgetten en bronnen (departementen) wordt gefinancierd. De financiële omvang van de kabinetsdoelstellingen op het gebied van criminaliteit en overlast en verloedering is om die reden geclusterd. Het genoemde bedrag is exclusief de inzet van de zogenaamde van Montfransmiddelen (vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties circa € 32 mln.) in 2010. Uitkering daarvan vond via het Gemeentefonds plaats.

Toelichting doelstelling 64:

Voor de doelstelling «betere overheid met minder mensen» is voor de periode 2008–2011 een taakstellingbedrag vastgesteld ad € 538 mln. in totaal voor alle departementen. Als gevolg van de crisismaatregelen is € 100 mln. afgeroomd van dit budget. Er is verder € 120 mln. toebedeeld aan het sociaal flankerend beleid en € 318 mln. aan innovatieprojecten die moeten leiden tot verbetering en afslanking van de rijksdienst. Deze budgetten zijn inmiddels allemaal overgeheveld naar de desbetreffende departementale begrotingen.

B2. BELEIDSARTIKELEN

Beleidsartikel 21: Nationaal crisis- en veiligheidsbeleid

21 Algemene doelstelling

Het voorkomen van en prepareren op dreigingen tegen de nationale veiligheid en zorgen dat burger, bedrijfsleven en overheidsorganisaties goed voorbereid zijn op mogelijke crises.

In relatie tot de onder artikel 23 (Veiligheidsregio’s en Politie) vermelde derde hoofdlijn (Kamerstukken II, 2009–2010, 32 123, nr. 2) ter bevordering van het presterend vermogen van brandweer en GHOR kan worden vermeld dat door inwerkingtreding van de Wet Veiligheidsregio’s op 1 oktober 2010 de organisatie van de brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening en crisisbeheersing onder één regionale bestuurlijke regie is gebracht. Tijdens een ramp of crisis is zo een gecoördineerde aanpak en multidisciplinaire samenwerking mogelijk en worden burgers beter beschermd tegen de risico’s van brand, rampen en crises. Door de Wet Veiligheidsregio’s zijn regio’s verplicht om een risicoprofiel, een beleidsplan en een crisisplan vast te stellen, bedoeld om goed voorbereid te zijn ten tijde van een ramp of crisis. De planvorming is geconcentreerd op regionaal niveau en dient om de organisaties van de hulpdiensten in te richten en strategische keuzes te laten maken. Door krachten te bundelen, goede voorbereidingen te treffen en één wettelijke basis te creëren voor rampenbestrijding en crisisbeheersing zijn Veiligheidsregio’s beter voorbereid op incidenten. Daarnaast zijn landelijke modelconvenanten ontwikkeld (drinkwater, gas, elektriciteit, ICT), waardoor regio’s afspraken met vitale partners kunnen maken om schaarste van deze producten te kunnen opvangen in het geval van een ramp of crisis. Met het project Versterking Crisisstructuur op Rijksniveau (COR) zijn in 2010 stappen gezet om het Nationaal Crisiscentrum om te bouwen naar een professionele crisisorganisatie voor het gehele rijk met als voorlopig resultaat een intensievere samenwerking tussen de diverse departementale crisiscentra op het gebied van informatievoorziening, opleiden, trainen en oefenen, kennisdeling en -analyse en crisis&risicocommunicatie. Ook zijn in 2010 alle voorwaarden geschapen om op operationeel terrein vanaf 1 maart 2011 gebruik te kunnen maken van de Landelijk Operationele Staf. De ministerraad heeft op 9 april 2010 het instellingsbesluit van de Landelijke Operationele Staf (LOS) goedgekeurd.

Financiële toelichting

Op het artikel Nationaal crisis- en veiligheidsbeleid is meer uitgegeven dan begroot. Onderstaand volgt een toelichting op artikelonderdeel om dit inzichtelijk te maken.

Uitgaven

21.1 Er zijn extra uitgaven gedaan voor Netcentrisch werken (NEC) en voor de Onderzoekraad voor veiligheid.

21.3 Er is minder uitgegeven dan begroot. Aangezien het eigen vermogen van de Onderzoekraad voor veiligheid in 2010 het totaal van de in 2010 toegestane reserves overstijgt is een bedrag in mindering gebracht op de in 2010 uit te keren rijksbijdrage.

In de strategie Nationale Veiligheid is opgenomen dat samenwerking met de zeer diverse partners voorwaardelijk is voor het uit kunnen voeren van de strategie Nationale Veiligheid. Er bestaat dan ook een continu proces om deze externe partners te binden en te verbinden.

Voor het succes van het Crisisstructuur op rijksniveau (COR) traject is intensieve samenwerking tussen de ministeries van groot belang. Er zijn onderdelen die eenvoudig om te zetten zijn naar een «shared service» gedachte. Een aanvraag bij het voormalige project Vernieuwing Rijksdienst is positief gehonoreerd voor de onderdelen «ICT informatieknooppunt» en «opleiden, trainen en oefenen (OTO)».

Door het grote aantal activiteiten en instrumenten in dit beleidsartikel en de afhankelijkheid van derden bij de realisatie van de doelstellingen is het lastig om (overkoepelende) meetbare gegevens op te nemen.

21 Operationele doelstelling 1

Het systematisch identificeren en beoordelen van mogelijke dreigingen op de nationale veiligheid en het in kaart brengen en waar nodig versterken van de strategische capaciteiten die nodig zijn om de dreigingen op de nationale veiligheid te voorkomen dan wel om er mee om te gaan.

In 2010 is naast de werkzaamheden ter voorbereiding voor de Nationale Risicobeoordeling, die overigens door de kabinetswisseling niet in 2010 aan het kabinet is aangeboden, ook gewerkt aan het versterken van de strategische capaciteiten die nodig zijn om de dreigingen op de nationale veiligheid te voorkomen dan wel er mee om te gaan. (onder andere verhogen van de weerstand tegen ICT verstoring, Project zelfredzaamheid, instellen Landelijke Operationele Staf en opstellen convenant tussen aantal vitale sectoren en de Veiligheidsregio’s).

Dit is op het niveau van de Veiligheidsregio’s gedaan door de risicoprofielen en crisisplannen voor de regio’s verplicht te stellen. Hierdoor wordt inzichtelijk welke risico’s er per regio zijn. Zo kunnen regio’s hierop beter inspelen, bijvoorbeeld door middel van opleidingen, trainingen en oefeningen.

In 2010 is de oefening Cyberstorm uitgevoerd. Op basis van een ICT uitval scenario zijn de structuur en de processen van de crisisbeheersing getest. De evaluatie van de oefening heeft leerpunten opgeleverd.

Systematisch in kaart brengen beoordeling mogelijke dreigingen en scenario ontwikkeling. De Nationale Risicobeoordeling (NRB) is voor de derde keer uitgevoerd. Hierbij zijn zes extra scenario’s toegevoegd: een spoorwegongeval, een maritiem ongeval, uitval van één internet exchange, een cyberconflict, voedselschaarste en geopolitiek veroorzaakte mineraalschaarste. Op basis hiervan is een capaciteitenanalyse uitgevoerd. In het licht van de kabinetswisseling en toevoeging van een cyberconflict scenario is de toezending van de NRB 2010 aan de Tweede Kamer vertraagd. In het AO van 9 december 2010 is door de minister aan de Kamer toegezegd om de NRB begin voorjaar 2011 toe te zenden.

Versterking zelfredzaamheid burger. De pilots zijn afgerond en Denk Vooruit campagne (Goed voorbereid zijn, heb je zelf in de hand) is met goed resultaat afgesloten. De resultaten zijn neergelegd in een bevindingenrapportage die de start vormt voor verdere implementatie.

Ontwikkelen van landelijke strategieën voor de verdeling van schaarste. Er zijn twee scenario’s voor schaarste ontwikkeld (voedselschaarste en mineralenschaarste). Besloten is dat het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het ministerie van Buitenlandse Zaken de beleidsopvolging ter hand nemen.

Strategische samenwerking tussen de Veiligheidsregio’s, de vitale sectoren en de rijksoverheid. Het Strategisch Overleg Vitale Infrastructuren (SOVI) heeft ook in 2010 gefungeerd als platform op hoog strategisch niveau waar de vitale sectoren onderling afspraken maken. Het Veiligheidsberaad heeft zich als agendalid aangesloten bij het Strategisch Overleg Vitale Infrastructuren. Ook heeft het Veiligheidsberaad convenanten opgesteld voor de sectoren drinkwater en gas ten behoeve van de Veiligheidsregio’s. Veiligheidsregio’s kunnen deze convenanten afsluiten en daarmee specifieke crisisbeheersingsafspraken maken met deze vitale sectoren.

Bijdragen EU-brede risicoanalyse. In 2010 is een actieve bijdrage geleverd aan de onderhandelingen voor de totstandkoming van Europese richtlijnen voor risicobeoordeling. Dit is gebeurd door deelname aan een netwerk van 6 landen (de kopgroep – Frankrijk, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Slovenië, Portugal, Nederland) waar op expertniveau en het niveau van directoraat-generaal, gemeenschappelijke standpunten zijn geformuleerd. Als resultaat hiervan is een gemeenschappelijke non-paper aan de overige EU-lidstaten en de Commissie gestuurd waarin de door de kopgroeplanden gedeelde standpunten ten aanzien van methoden voor risicobeoordeling zijn vervat. Daarnaast is in oktober 2010 een bijeenkomst georganiseerd voor de Europese Commissie om input te kunnen verzamelen over de conceptrichtlijnen.

Versterken landelijke aanpak. Met de brief van 22 februari 2010 (Kamerstukken II, 2009–2010, 30 821 VII, nr. 10) is door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de Tweede Kamer de stand van zaken meegedeeld met betrekking tot de voorbereiding van de vitale infrastructuur – inclusief de Veiligheidsregio’s – ten aanzien van de continuïteit tijdens een grieppandemie.

Voorbereiden grootschalige nucleaire oefening. In 2010 zijn voorbereidingen voor de opvolgers van de oefeningen Bonfire en Voyager gestart. Onder de naam Indian Summer is samen met het ministerie van Infrastructuur en Milieu en de regio Zeeland gewerkt aan een oefening met een scenario op basis van een nucleaire ramp met een kerncentrale. Deze oefening is een combinatie van de tweejaarlijkse grote oefening om de crisisstructuur te beoefenen en de vijfjaarlijkse verplichting om het nationaal plan kernongevallen te beoefenen.

21 Operationele doelstelling 2

Een effectieve nationale crisis responsorganisatie voor de aansturing van crisisbeheersing

Met de inwerkingtreding van de Wet Veiligheidsregio’s en de instelling van de Landelijk Operationele Staf (LOS) is er een stap gemaakt op weg naar een betere crisis responsorganisatie. Dit wordt gedaan door een eenduidige lijn wanneer het op het sturen van de operationele diensten aankomt (door middel van de LOS) en een regionale aansturing voor alle hulpverleningsorganisaties door de Wet Veiligheidsregio’s.

Op nationaal niveau is nadere uitwerking gegeven aan het implementeren van de Crisisstructuur op rijksniveau (COR) met het Nationaal CrisisCentrum (NCC) als centraal punt. Implementatie heeft plaatsgevonden van intensievere samenwerkingsverbanden op zowel de informatievoorziening, planvorming, risicosignalering als communicatie in de vorm van de doorontwikkeling van het Nationaal Voorlichtingscentrum (NVC).

Het Nationaal Voorlichtingscentrum (NVC) heeft een doorstart gemaakt. Vanuit alle departementen zijn geschikte medewerkers geselecteerd om aan het NVC deel te nemen. Een opleidingspakket voor het NVC is ontwikkeld en wordt vanaf eind 2010 uitgevoerd.

Inzet ICT-voorzieningen. De stuurgroep Nationale Veiligheid heeft besloten tot de inrichting van een ICT «informatieknooppunt» waar bestaande ICT systemen van departementen en Veiligheidsregio’s met elkaar in verbinding worden gebracht (koppelvlak tussen systemen). Het aanbestedingstraject voor de ontwikkeling en aanschaf van dit «koppelvlak» is gestart.

Continuering van risicosignalering en alertering

Het instrument risicosignalering is uitontwikkeld en ingebed in de interdepartementale werkwijze voor crisisbeheersing. De beoordeling van de dreigingen uit de NRB op de korte tot middellange termijn vindt binnen deze werkwijze continue plaats.

21 Operationele doelstelling 3

Wegnemen van structurele veiligheidstekorten binnen het Koninkrijk door de uitvoering van onafhankelijk onderzoek naar ernstige ongevallen, rampen of dreiging daartoe.

De Onderzoeksraad voor veiligheid (OVV) fungeert als onafhankelijk onderzoeksorgaan, dat op eigen gezag kan besluiten tot het doen van onderzoek naar de oorzaak van (ernstige) ongevallen en rampen of een dreiging daartoe. De aanbevelingen van de OVV zijn gericht aan overheden en bedrijfsleven om een bijdrage te leveren aan het vergroten van de structurele veiligheid binnen het Koninkrijk.

Zoals gezegd besluit de Onderzoeksraad voor veiligheid (OVV) op eigen gezag en in volledige onafhankelijkheid tot het doen van onderzoek naar de oorzaak van (ernstige) ongevallen en rampen of een dreiging daartoe. Externe factoren hiervoor zijn voorvallen binnen het Koninkrijk. Een uitzondering hierop zijn de bij wet of internationaal voorgeschreven onderzoeken die door de OVV worden verricht (waar onder luchtvaart en scheepvaart). Indien bijzondere omstandigheden (zoals de Vuurwerkramp Enschede) dit noodzakelijk maken, kunnen aan de OVV additionele middelen ter beschikking worden gesteld.

21.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Beleidsartikel 23: Veiligheidsregio’s en Politie

23 Algemene doelstelling

Een veilige samenleving met behulp van goed functionerende politie-, brandweer- en geneeskundige hulpverleningsorganisatie.

Jaarlijks wordt met de politiekorpsen gesproken over de behaalde resultaten op het gebied van de landelijke prioriteiten 2008–2011. Medio 2010 hebben de gesprekken met de korpsen plaatsgevonden om de resultaten over 2009 te bespreken. De prestatieafspraken hebben betrekking op het aantal verdachten dat bij het OM wordt aangeleverd, de doorlooptijden bij jeugdige verdachten, het oplossingspercentage van geweldszaken en het aanleveren van informatie aan gemeenten ten behoeve van integraal veiligheidsbeleid. De aanlevering van verdachten aan het OM had in 2009 fors te lijden onder de invoering van het nieuwe registratiesysteem Basis Voorziening Handhaving (BVH). Het landelijk afgesproken aantal verdachten bij het OM is 250 909. Er zijn 6 korpsen die de regionale streefnorm hebben gehaald. De overige 19 korpsen kunnen een beroep doen op een hardheidsclausule waardoor zij alsnog een deel van de prestatiebekostiging kunnen ontvangen. De prestatieafspraak op het gebied van doorlooptijden Jeugd (Kalsbeeknorm OM) is landelijk gehaald (15 korpsen hebben de norm gehaald). De Kalsbeeknorm houdt in dat 80% van de jeugdzaken binnen 30 dagen bij het OM moeten zijn ingediend. Uit de gesprekken met de korpsen bleek overigens ook dat korpsen voldoende aandacht hebben besteed aan het in kaart brengen van jeugdgroepen en de registratie van 12-minners. Verder blijkt uit de regionale jaarverslagen dat alle korpsen voldoende aandacht hebben besteed aan het aanleveren van gegevens op wijkniveau bij gemeenten als input voor integraal veiligheidsbeleid. In de periode maart 2011 tot en met juni 2011 wordt met de politiekorpsen gesproken over de resultaten op de landelijke prioriteiten over 2010.

Het kabinet Balkenende IV besloot in 2008 (Kamerstukken II, 2008–2009, 29 628, nr. 110) op basis van de door de korpsen met de samenwerkingsafspraken bereikte resultaten dat het regionale bestel zou worden doorontwikkeld. Zo is het vergroten van de eenheid en het gemeenschappelijk functioneren van de politie verbeterd. Het daarvoor gemaakte wetsvoorstel voorzag onder meer in de instelling van een landelijke shared-services organisatie (Politiedienstencentrum) voor de politie belast met de bedrijfsvoering, versterking van de bovenregionale samenwerking en schaalvergroting van de politieregio’s. Het wetsvoorstel is voor advies aan de Raad van State voorgelegd, die op 2 maart 2010 een reactie heeft gegeven. Het wetsvoorstel is bij de val van het vorige kabinet controversieel verklaard. Het kabinet Rutte-Verhagen heeft afgezien van verdere behandeling van dit wetsvoorstel.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het dagelijks bestuur van het Korpsbeheerdersberaad besloten in maart 2010 gezamenlijk wel door te gaan met het traject voor de voorbereidingen van het Politiedienstencentrum, op een bestelonafhankelijke manier en zonder onomkeerbare stappen te zetten. Om die reden is het dagelijks bestuur van het Korpsbeheerdersberaad verder gegaan met onder andere het traject van de businesscases (afgerond: ICT, Inkoop en ERP software, afrondende fase: Financiën en Personeel), het vaststellen van de houtskoolschets voor de nieuwe organisatie en het maken van profielschetsen voor de kwartiermaker Politiedienstencentrum.

De Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Veiligheid en Justitie en het dagelijks bestuur van het Korpsbeheerdersberaad hebben in maart 2010 tevens besloten door te gaan met de uitwerking van de verplichte bovenregionale samenwerking van de politiekorpsen. Politie en OM zijn in 2010 gestart met de uitwerking van de samenwerking op zeven opsporingsonderwerpen.

In het kader van schaalvergroting is daarnaast op 1 oktober jl. een wijziging van de Politiewet 1993 bij de Tweede Kamer ingediend om de samenvoeging van de politieregio’s Gooi en Vechtstreek en Flevoland mogelijk te maken.

Het kabinet Rutte-Verhagen heeft in het regeerakkoord en het gedoogakkoord opgenomen dat het wil komen tot de invoering van Nationale Politie, door aanpassing van het wetsvoorstel van een nieuwe politiewet dat bij de Tweede Kamer lag (Kamerstukken II, 2006–2007; 30 880). Op 14 december heeft de Minister van Veiligheid en Justitie in een brief aan de Tweede Kamer zijn plannen voor de inrichting van de politieorganisatie op hoofdlijnen bekend gemaakt.

Per 1 oktober 2010 is de Wet Veiligheidsregio’s in werking getreden. Hierdoor is de organisatie van de brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening en crisisbeheersing onder één regionale bestuurlijke regie gebracht. Tijdens een ramp of crisis is zo een gecoördineerde aanpak en multidisciplinaire samenwerking mogelijk en worden burgers beter beschermd tegen de risico’s van brand, rampen en crises.

Door de Wet op de Veiligheidsregio’s zijn regio’s verplicht om een risicoprofiel, een beleidsplan en een crisisplan vast te stellen, bedoeld om goed voorbereid te zijn ten tijde van ramp of crisis. De planvorming is geconcentreerd op regionaal niveau en dient om de organisaties van de hulpdiensten in te richten en strategische keuzes te laten maken. Door krachten te bundelen, goede voorbereidingen te treffen en één wettelijke basis te creëren voor rampenbestrijding en crisisbeheersing zijn Veiligheidsregio’s beter voorbereid op incidenten.

Daarnaast zijn landelijke modelconvenanten ontwikkeld (drinkwater, gas, elektriciteit, ICT), waardoor regio’s afspraken met vitale partners kunnen maken om schaarste van deze producten te kunnen opvangen in het geval van een ramp of crisis. Bovendien is de Landelijk Operationele Staf ingesteld. De LOS levert bij nationale crisis een gezamenlijk operationeel advies ten behoeve van de nationale crisisstructuur.

Financiële toelichting

Op het artikel Veiligheidsregio’s en Politie is meer uitgegeven dan begroot. Op het artikel zijn bovendien meer ontvangsten binnen gekomen. Onderstaand volgt een toelichting op artikelonderdeel om dit inzichtelijk te maken.

Uitgaven

23.25. Er zijn minder uitgaven gedaan omdat bij de wijziging van de begrotingsstructuur vanaf de begroting 2010 een deel van de apparaatuitgaven voor Veiligheid en Bestuur (artikel 25) is toegewezen aan de apparaatuitgaven voor Politie en Veiligheidsregio’s (artikel 23). Dit is in 2010 overgeheveld naar artikel 25 Veiligheid en Bestuur.

23.4. Er is minder uitgegeven dan begroot. Dit verschil wordt hoofdzakelijk verklaard doordat bij Najaarsnota 2010 de raming is verlaagd ten behoeve van de Bommenregeling. In 2010 is de bestaande explosievenregeling beëindigd en het beschikbare budget overgedragen aan het Gemeentefonds.

23 Operationale doelstelling 1

Voorzien in middelen die nodig zijn voor adequate politiezorg door de regionale politiekorpsen op regionaal en bovenregionaal niveau.

De Minister van Veiligheid en Justitie stelt per regionaal korps een algemene bijdrage en een aantal bijzondere bijdragen beschikbaar. Voor de verdeling van de algemene bijdrage wordt gebruik gemaakt van een budgetverdeelsysteem (BVS), dat op basis van objectieve omgevingskenmerken en verdeelformules de werklast voor een politiekorps voorspelt. De omvang van het totaal te verdelen budget geldt daarbij als een gegeven. Het BVS doet geen uitspraak over het totaal benodigde politiebudget.

Preventief toezicht

Preventief toezicht moet worden ingesteld wanneer de begroting van een regionaal politiekorps een tekort vertoont en het evenwicht in de drie daarop volgende jaren niet tot stand komt óf als de begroting op het oog sluitend is, maar na nadere bestudering blijkt dat er toch geen sprake van evenwicht is.

Preventief toezicht kan worden ingesteld als er sprake is van een tekort in de jaarrekening of als er sprake is van een termijnoverschrijding bij de inlevering van begroting en jaarrekening. Preventief toezicht kan leiden tot een aantal bezuinigingen bij het regionale politiekorps, maar ook tot de gedeeltelijke besteding van het eigen vermogen binnen de gestelde grenzen.

De cyclus rondom landelijke prioriteiten

Zoals beschreven onder de algemene beleiddoelstelling hebben de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Veiligheid en Justitie de gezamenlijke landelijke prioriteiten 2008–2011 vastgesteld, te weten de aanpak van jeugdcriminaliteit en van geweld, veilige wijken, opsporing en de aanpak van criminaliteit (zowel kwantitatief als kwalitatief). De voortgang van de landelijke prioriteiten wordt jaarlijks gemonitord; ook op regionaal niveau.

Toekenning bijdragen

Voor het kunnen toekennen van de diverse bijdragen ontwikkelt en houdt de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties adequate bekostigingsstelsels in stand. Daarnaast zorgt de minister voor het ontwikkelen en in stand houden van een systeem van monitoring, dat adequate sturingsinformatie oplevert.

23 Operationele doelstelling 2

Voorzien in middelen die nodig zijn voor adequate politiezorg op landelijk niveau.

Politieacademie

Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD)

Met de bekostiging van het KLPD stelt de minister dit onderdeel in staat de politietaken op een adequaat niveau uit te voeren. Voor specifieke informatie over het KLPD wordt verwezen naar de paragraaf van de baten- lastendiensten van dit jaarverslag.

23 Operationele doelstelling 3

Verhogen van het prestatievermogen en de professionaliteit van de politie-, brandweer- en geneeskundige hulpverleningsorganisatie.

Sturen op prestaties van politie via landelijke prioriteiten

Jeugdcriminaliteit

Eind 2010 was het tweede landelijke beeld van de problematische jeugdgroepen in Nederland gereed. Er is sprake van een daling van het aantal problematische jeugdgroepen ten opzichte van 2009 van 13 procent.

Een tweede intensivering op het jeugddossier richt zich op de verbetering van de registratie van 12-minners door de politie en de vroegsignalering van deze jeugdigen. In 2008 is een traject gestart dat tot doel heeft beter inzicht te verkrijgen in de omvang van de groep 12-min «verdachten», sneller en gerichter begeleiding te realiseren en het opbouwen van een dossier per jongere met het oog op de vervolging bij mogelijk crimineel gedrag na het bereiken van de leeftijd van 12 jaar. In 2009 en 2010 hebben nulmetingen plaatsgevonden. Op basis hiervan is een advies voor een verbetertraject gevolgd, dat op dit moment in vier pilots wordt uitgevoerd.

Geweld

Opsporing van geweldplegers is onder meer versterkt door een verdere verbetering van de auditieve en audiovisuele registratie van verhoren en een kwaliteitsverhoging van de forensisch-technische opsporing. Ook is recherchepersoneel extra opgeleid en heeft werving, selectie en opleiding van medewerkers van buiten de politie met een hbo of academische opleiding (zij-instromers) voor de opsporing plaatsgevonden. Een bijdrage aan het voorkomen van geweldsmisdrijven is door de politie o.a. geleverd door het verbeteren van de voorlichting, het maken van afspraken met ondernemers in gebieden waar veel uitgaansgeweld voorkomt en meer aandacht voor de aanpak van overvallen en huiselijk geweld.

Veilige wijken

Om de veiligheid in de wijk te vergroten draagt de politie zorg voor een versterkte inzet van gebiedsgebonden politiewerk. De doelstelling is een uitbreiding naar in totaal 500 wijkagenten per eind 2011. De doelstelling per eind 2010 is vastgesteld op 375 wijkagenten. Gegevens over realisatie volgen half maart.

Opsporing

Ook in 2010 is geïnvesteerd in het kwalitatief en kwantitatief versterken van de opsporing. In het kader van de versterkingsprogramma’s, FINEC, Cybercrime en Intelligence is geïnvesteerd in opleidingen, knowhow, innovatie en fte’s. Binnen het programma Intelligence is de focus ook in 2010 gericht geweest op het opleiden van analisten welke volgens het «intelligence gestuurd werken» werkzaam worden in de regio’s. De financiële situatie bij de rijksoverheid heeft wel als gevolg gehad dat de geplande aanwas van fte’s bij dit programma stil is komen te staan. Aan het eind van 2010 bleek dat het programma Intelligence niet kan rekenen op de verwachte reservegelden. Hierdoor worden de gestelde doelen van het programma niet volledig gehaald.

Verhogen van het prestatievermogen van de politieorganisatie

Doorontwikkeling Politieorganisatie

Het kabinet Balkenende IV besloot in 2008 (Kamerstukken II, 2008–2009, 29 628, nr. 110) op basis van de door de korpsen met de samenwerkingsafspraken bereikte resultaten dat het regionale bestel zou worden doorontwikkeld omdat zo tot voldoende verbetering kon worden gekomen wat betreft het vergroten van de eenheid en het gemeenschappelijk functioneren van de politie. Het wetsvoorstel is voor advies aan de Raad van State voorgelegd. Het wetsvoorstel is bij de val van het vorige kabinet controversieel verklaard, waarna het kabinet Rutte-Verhagen heeft afgezien van verdere behandeling van het wetsvoorstel.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het dagelijks bestuur van het Korpsbeheerdersberaad besloten in maart 2010 gezamenlijk wel door te gaan met het traject voor de voorbereidingen van het Politiedienstencentrum, op een bestelonafhankelijke manier en zonder onomkeerbare stappen te zetten. De Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Veiligheid en Justitie en het dagelijks bestuur van het Korpsbeheerdersberaad hebben tevens besloten door te gaan met de uitwerking van de verplichte bovenregionale samenwerking van de politiekorpsen. In het kader van schaalvergroting is op 1 oktober jl. een wijziging van de Politiewet 1993 bij de Tweede Kamer ingediend om de samenvoeging van de politieregio’s Gooi en Vechtstreek en Flevoland mogelijk te maken.

Het kabinet Rutte-Verhagen heeft in het regeerakkoord en het gedoogakkoord opgenomen dat het wil komen tot de invoering van Nationale Politie door aanpassing van het wetsvoorstel van een nieuwe politiewet dat bij de Tweede Kamer lag (Kamerstukken II, 2006–2007; 30 880). Op 14 december heeft de Minister van Veiligheid en Justitie in een brief (Kamerstukken II, 2010–2011, 29 628, nr 231) aan de Tweede Kamer zijn plannen voor de inrichting van de politieorganisatie op hoofdlijnen bekend gemaakt.

Politietop divers

De politietop is aantoonbaar meer divers geworden door zowel diverse doorstroom als zij-instroom naar en in de top. Daarnaast zijn bovenformatieve plaatsen ingevuld in korpsleidingen en is aandacht besteed aan carrièreperspectief voor de zittende top.

Havank

Het nieuwe Havank systeem is in juni 2010 officieel in gebruik genomen. Tevens is de organisatie van invoer en verwerking van gegevens aangepast en vereenvoudigd.

Burgernet

De doelstelling ten aanzien van de landelijke uitrol van Burgernet is behaald. Thans zijn 50 gemeenten en nagenoeg alle politiekorpsen op Burgernet aangesloten.

Versterking criminaliteitsaanpak/prestatiebekostiging

De landelijke prioriteiten zijn voor elk korps nader uitgewerkt in – door de ministers vastgestelde – landelijke doelstellingen op regionaal niveau. Korpsen die de doelstellingen realiseren komen in aanmerking voor prestatiebekostiging. De resultaten die zijn behaald met de landelijke doelstellingen zijn opgenomen in het Jaarverslag Nederlandse Politie 2010. Naar verwachting verschijnt het concept Jaarverslag Nederlandse Politie 2010 in maart 2011.

Veiligheid BES-eilanden

In het licht van de nieuwe staatkundige verhoudingen op de Nederlandse Antillen is een substantiële inspanning gepleegd om een verbetering in de organisatie van de veiligheidsvoorzieningen op de BES-eilanden te faciliteren (politie, brandweer en rampenbestrijding). Sinds 10 oktober 2010 is de Minister van Veiligheid en Justitie beheerder van zowel het korps politie BES als het brandweerkorps BES.

Bewapening en uitrusting politie

Verdergaande ontwikkeling «less lethal» wapens en vervanging bestaande wapens. In 2010 is de pilot met het stroomstootwapen «Taser» bij de aanhoudings- en ondersteuningseenheden met een jaar verlengd tot 1 mei 2011. Tevens is de evaluatie van start gegaan. Het evaluatierapport zal begin 2011 gereed zijn en met een advies aan de Minister van Veiligheid en Justitie worden voorgelegd. De ervaringen tot op heden zijn erg positief. De keuze voor het nieuwe dienstpistool is vertraagd in verband met een tweetal onderzoeken van de Rijksrecherche en de Rijksauditdienst (RAD). De voorlopige gunning zal naar verwachting begin 2011 plaatsvinden.

Diversiteit

De evaluatie van de Taskforce diversiteit loopt. De samenwerkingsafspraken en daarmee de taskforce liepen tot eind december 2010. Uit rapportages van de Taskforce blijkt dat alle afspraken gehaald zijn, met uitzondering van het beoogde percentage allochtone medewerkers in de politiekorpsen.

Personele capaciteit van de politie

In 2010 is in overleg met politie en in overeenstemming met de Tweede Kamer een nieuwe definitie en telling geïntroduceerd, de operationele sterkte. Vanaf nu worden de afspraken en rapportages in aantallen operationele sterkte weergegeven. De afspraak voor de operationele sterkte is 49 500 fte. De realisatie per 30 juni 2010 is 49 436 fte. De «oude» afspraak van 52 200 fte’s is ruim gehaald. Gegevens over de stand per 31 december 2010 volgen in april.

CAO Politie

In 2010 is een nieuw concept functiewaarderingssysteem ontwikkeld en opgeleverd. Door het Landelijk Programmabureau HRM is een landelijk functiegebouw in concept opgeleverd. De vereenvoudiging van het loongebouw voor de Nederlandse Politie is gerealiseerd en ingevoerd. Het Landelijk Functiegebouw zal in 2011, inclusief de functiewaardering met het vernieuwde waarderingssysteem in samenspraak met het landelijk georganiseerd overleg, na een strakke besluitvormingsplanning worden geïmplementeerd bij de korpsen.

Integriteit

Het Landelijk Programma HRM heeft het project Integer gedrag afgerond. Er is een nieuw beleidskader integriteit voor de Nederlandse politie. Voor zover beschikbaar en mogelijk, zijn de basisnormen uit de Modelaanpak basisnormen integriteit openbaar ingevoerd in de korpsen. Ook is een ontwikkelplan voor uitvoering van integriteit als professionele verantwoordelijkheid opgesteld. Met ingang van 1 januari 2010 is het besluit melden vermoeden van misstand bij Rijk en Politie in werking getreden. Met ondersteuning van het ministerie van BZK is door het Landelijk Programma HRM een implementatietraject bij de korpsen in gang gezet

Verhogen van het prestatievermogen van de brandweer- en geneeskundige hulpverleningsorganisatie

Veiligheidsregio’s

De Wet Veiligheidsregio’s en alle samenhangende besluiten zijn op 1 oktober 2010 inwerking getreden.

Oprichting Ondersteuningsorganisatie Fysieke Veiligheid

De wetwijziging om de ondersteuningsorganisatie wettelijk te verankeren is op dit moment in consultatie. De planning is erop gericht om het wetsvoorstel halverwege 2011 aan te bieden aan Tweede Kamer, waarmee de OFV per 1 januari 2012 formeel kan worden opgericht.

Nationaal brandweermonument

De Stichting die in het leven is geroepen voor de totstandkoming van een Nationaal monument voor de brandweer heeft in september een convenant gesloten met het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid (NIFV) ter realisatie van het monument op het terrein van het NIFV. De realisatie van het monument wordt verwacht in de zomer van 2011.

Chemische biologisch radioactief en nucleair (CBRN)

Op het gebied van Chemische, Biologische, Radioactieve en Nucleaire (CBRN) respons wordt de ontwikkeling van een multidisciplinaire aanpak en de samenwerking tussen de multidisciplinaire partners gefaciliteerd. Hierbij is in 2010 gestage voortgang geboekt. Er is een startarchitectuur voor de multidisciplinaire aanpak tot stand gekomen. Ook zijn er belangrijke vorderingen geboekt op het gebied van multidisciplinair opleiden, trainen en oefenen.

Geneeskundige Hulpverleningorganisatie (GHOR)

Ten einde een betere verbinding tussen veiligheid en reguliere zorg te bereiken is het Wetsontwerp publieke gezondheid tweede tranche ingediend en door de Tweede Kamer aanvaard. Met dit wetsvoorstel wordt de positie van de voorzitter van de veiligheidsregio bij de infectieziektebestrijding versterkt en wordt door de combinatie van de functies van directeur GHOR en directeur GGD de adviesfunctie gebundeld.

Verbeteren prestatievermogen politie, brandweer en GHOR via ICT

Beleid infrastructuur en meldkamerdomein

Er zijn afspraken gemaakt om het aantal meldkamers te beperken en het meldkamerdomein efficiënter in te richten. Er zijn geen afspraken gemaakt over de voorbereiding of aanpassing van het huidige GMS. Vanuit het reguliere beheer vindt nog steeds ondersteuning van GMS plaats.

C2000

Binnen het deelproject Dimetra is een nieuwe softwareversie, inclusief de daarvoor noodzakelijke hardware, geïmplementeerd. In 2011 zal Renatus worden afgerond. Hiervoor zal voor het meldkamerdomein nieuwe soft- en hardware worden geïmplementeerd.

Data-interceptie en dataretentie

In 2010 is de overeenkomst (looptijd 2008–2010) tussen de Staat en vijf providers van telecommunicatiediensten uitgevoerd en geëvalueerd. De conclusie van de evaluatie was dat de overeenkomst een positieve toegevoegde waarde heeft gehad. Eind 2010 is dan ook het onderzoek gestart of een nieuwe overeenkomst voor de komende jaren afgesloten kan worden met de grote providers. Het is niet doelmatig om vergelijkbare afspraken te maken met kleine providers.

23 Operationele doelstelling 4

Voorzien in middelen die nodig zijn voor adequate brandweerzorg en geneeskundige hulpverlening.

In de Wet Veiligheidsregio’s en de onderliggende besluiten worden eisen gesteld aan de Veiligheidsregio’s. Ten behoeve van rampenbestrijding en Veiligheidsregio’s is de rijksbijdrage aan de regio’s (BDUR) substantieel verhoogd (Bestuursakkoord vereniging van Nederlandse Gemeente en Rijk). Uit onderzoek is gebleken dat deze ophoging toereikend is om de financiële gevolgen van de Wet en de besluiten op te vangen.

Brede Doeluitkering Rampenbestrijding (BDUR)

De doelen zijn behaald. Met de inwerkingtreding van de Wet Veiligheidsregio’s per 1 oktober 2010 is ook het Besluit Veiligheidsregio’s in werking getreden. Dit besluit vormt vanaf die datum de grondslag voor de rijksbijdrage aan de regio’s.

Na inwerkingtreding van de wet Veiligheidsregio’s op 1 oktober 2010 krijgen de regio’s een jaar om te voldoen aan de vereisten uit de wet. Deze termijn is nog niet verstreken. De Inspectie Openbare Orde en Veiligheid zal in 2012 een evaluatie van de implementatie van de Wet uitvoeren. Door de inspectie is eerder geconstateerd dat door de regio’s veel geïnvesteerd en gerealiseerd is aan verbeteringen van de organisatie en werkwijze van de crisisbeheersing en rampenbestrijding.

23.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Beleidsartikel 25: Veiligheid en Bestuur

25 Algemene doelstelling

Een veiligere samenleving door de bestuurlijke kracht van de decentrale overheden en hun partners in veiligheid te versterken.

In samenwerking met verschillende departementen, het lokale bestuur, maatschappelijke instellingen en andere intermediaire is het derde Operationeel Actieplan Polarisatie en Radicalisering uitgevoerd (Kamerstukken II, 2009–2010, 29 754, nr. 175). Met de aanpak zijn de in dat Operationeel actieplan benoemde doelstellingen behaald. In 2011 wordt ingezet op het behalen van de resterende doelen uit het Actieplan Polarisatie en Radicalisering 2007–2011en worden de activiteiten geborgd opdat de faciliteiten en deskundigheid zo nodig ook na 2011 beschikbaar zijn.

Veel inspanningen zijn verricht om de bestuurlijke kracht van de decentrale overheden, burgers en betrokken partners in veiligheid te vergroten en onderling te versterken. Op het gebied van fysieke veiligheid en brandveiligheid heeft dit geresulteerd in de totstandkoming van diverse instrumenten waaronder het handboek Veilig Wonen van brandweer Amersfoort en de werkwijzer bedrijfsbrandweer evenals verschillende samenwerkingsverbanden zoals het CCV platform Brandveilige Wijk en Brandonderzoek.

Financiële toelichting

Op het artikel Veiligheid en bestuur is minder verplicht en uitgegeven dan begroot. Op het artikel zijn bovendien meer ontvangsten binnen gekomen. Onderstaand volgt een toelichting op artikelonderdeel om dit inzichtelijk te maken.

Uitgaven

25.1 Er is minder uitgegeven dan begroot. Dit wordt onder andere verklaard doordat bij Voorjaarsnota en bij Najaarsnota de raming is bijgesteld ten behoeve drugpilots, decentralisatie-uitkering, bijdrage aan het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), toezicht Drank- en horecawet en de taskforce gehandicapten. Het Rijk heeft gemeenten een decentralisatie-uitkering verstrekt om polarisatie en radicalisering in kaart te brengen, te voorkomen en aan te pakken. De drugpilots zijn gericht op het verminderen van overlast en criminaliteit.

25.2 Er is minder uitgegeven dan begroot. Het verschil wordt verklaard doordat bij Voorjaarsnota 2010 de raming is bijgesteld met – € 17 mln. ten behoeve van onder andere C2000, NEC, I-bridge, digitale veiligheid en FES-gelden. Bij de nieuwe begrotingsindeling zijn de exploitatiekosten C2000 verantwoord op artikelonderdeel 23.2.

Ontvangsten

Er is meer ontvangen dan begroot. De ontvangsten hebben betrekking op medegebruik C2000.

Het vergroten van veiligheid vergt een overheidsbrede aanpak. De gemeentelijke diensten leveren via de bestuurlijke aanpak een belangrijke bijdrage aan het realiseren hiervan, denk bijvoorbeeld aan het screenen van vergunningen via de Wet BIBOB, het vormgeven van evenementenbeleid, de positionering van coffeeshops in een stad, het verzorgen van handhaving van de leefbaarheid en het tegengaan van schooluitval ter bestrijding van jeugdcriminaliteit. Het integraal veiligheidsbeleid vormt de kern van de lokale aanpak. De gemeente bepaalt hierin, samen met OM, de prioriteiten in de (lokale) veiligheidsaanpak, brengt partners samen en regisseert.

Het derde Operationeel Actieplan Polarisatie en Radicalisering is uitgevoerd in samenwerking met verschillende departementen, het lokale bestuur en Maatschappelijke instellingen. Kennis- en adviescentrum Nuansa heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het bereiken van de gestelde doelen. Gemeenten en maatschappelijke instellingen zijn mede door middel van een decentralisatie-uitkering respectievelijk subsidie gestimuleerd aanpakken uit te werken en toe te passen die polarisatie en/of radicalisering tegengaan. De Gemeenteprijs polarisatie en radicalisering is in 2010 gewonnen door de gemeente Weert voor hun brede aanpak van polarisatie en radicalisering.

Op het gebied van brandveiligheid heeft het project (brand)veilig leven op landelijk en decentraal niveau bijgedragen aan het nemen van verantwoordelijkheid voor veiligheid door de overheid, burgers en bedrijven gezamenlijk. Door sterker in te zetten op preventie (het voorkomen van brand) en het verstrekken van voorlichting per specifieke doelgroep is de eigen verantwoordelijkheid van burgers en bedrijven verder gestimuleerd. Daarbij staat preventie ook centraal in de nieuwe koers van de brandweerorganisatie.

25 Operationele doelstelling 1

De veiligheidspartners in staat stellen om hun werk efficiënt en effectief uit te kunnen oefenen.

De 40 gemeenten die samen met de Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Wonen Wijken en Integratie het Manifest bestrijding overlast en verloedering hebben ondertekend zetten in 2010 en 2011 ieder ten minste vijf eigen maatregelen in tegen overlast en verloedering. Gemeenten hebben in 2010 deelgenomen aan de Week van Nederland Schoon. Voorts zijn vanuit Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties onder meer bijeenkomsten georganiseerd voor gemeenten waarbij kennisdeling over de aanpak van overlast centraal staat. In 2010 is de website jeugd en veiligheid met voorbeelden gelanceerd en zijn brochures, toolkits en handreikingen gemaakt om gemeenten en andere organisaties in kennis te stellen van goede voorbeelden en andere relevante informatie. Ook op andere manieren is de samenwerking tussen Rijk en gemeenten op het terrein van integrale veiligheid geïntensiveerd. Praktijkteams zijn ingezet om regionale gemeentelijke samenwerking te bevorderen, bijvoorbeeld op het terrein van de aanpak van alcohol en jeugd. In deze teams werken lokale en landelijke experts succesvol samen om de stap van algemeen beleid naar concrete uitvoering te maken. Naar de mogelijkheden om de perceptie van veiligheid te beïnvloeden is onderzoek gedaan. Uit het rapport Omgaan met de perceptie van overlast en verloedering is een aantal vervolgacties ontstaan. Op basis hiervan wordt met de gemeenten bezien welke concrete maatregelen kunnen worden genomen om ook de beleving van veiligheid te vergroten. Aan 10 gemeenten is een decentralisatie-uitkering toegekend voor diverse pilotprojecten op het gebied van overlast veroorzaakt door coffeeshops. De projecten zijn gericht op diverse overlastaspecten in een brede groep gemeenten.

Het bestuur heeft een belangrijke rol te spelen bij de bestuurlijke aanpak van criminaliteit. Het bestuurlijk instrumentarium (zoals de Wet BIBOB en de APV) is effectief bij het bestrijden en tegengaan van de vermenging van boven- en onderwereld. De verdere uitbouw van de RIECs, die gemeenten ondersteunen bij de toepassing van de bestuurlijke aanpak van georganiseerde misdaad, is daarom in 2010 voortgezet. Het jaarverslag van de RIECs is aangeboden aan de Tweede Kamer (Kamerstukken II, 2009–2010 29 911, nr. 42.). Eind 2010 is de kwartiermaker voor de opbouw van het Landelijk informatie en expertisecentrum (LIEC) gestart.

De acties binnen het actieplan veilig ondernemen zijn uitgevoerd. Zo is het Keurmerk Veilig Ondernemen geborgd en is het Convenant Aanpak Winkelcriminaliteit (deel 3) afgesloten. Justitie, politie en winkeliers intensiveren met dit convenant hun samenwerking om winkelcriminaliteit terug te dringen. Onder meer is ingezet op het tegengaan van vernieling en afhandeling van schade door vernieling.

De brandveiligheidsvisie is nader uitgewerkt waarbij een begin is gemaakt met doelkwantificering voor brandveiligheid. Essentieel daarbij is een systeem waarbij branden en de oorzaken van brand op een eenduidige wijze worden verzameld en geregistreerd. Om dit te realiseren is samen met betrokken partijen een traject in gang gezet. Tevens is in 2010 het ontwerpen van de AMvB brandveilig gebruik niet-bouwwerken voortgezet waarbij het bedrijfsleven en de brandweer zijn betrokken.

Een basis is gelegd om verdere invulling te kunnen geven aan het risicobeleid op het terrein van fysieke veiligheid met het oog op maatschappelijke ontwikkelingen. Onder meer zijn door middel van onderzoek ervaringen opgedaan hoe effectief het instrument van Maatschappelijke Kosten-Baten Analyses (MKBA) bij brandveiligheid kan zijn. Ook is het ontwerp van de nieuwe AMvB Basishulpverlening (BHV) in 2010 het stadium van consultatie ingegaan.

Door het faciliteren in financiële en waar nodig beleidsmatige zin van het Landelijk Expertise Centrum (LEC), Brandweer Brzo (een samenwerkingsverband van de veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond en het Nederlands Instituut Fysiek Veiligheid (NIFV) en het Platform Transport Veiligheid dat zich richt op regio-overstijgende infrastructurele projecten op het gebied van weg-, water, spoor en buisleidingen worden de Veiligheidsregio’s ondersteund met betrekking tot bovenregionale aspecten van externe-/fysieke veiligheid.

Het wetsvoorstel regierol gemeenten ligt voor behandeling bij de Tweede Kamer (Kamerstukken II, 2009–2010, 32 459, nr. 4). Het wetsvoorstel verplicht gemeenteraden tot het periodiek vaststellen van een integraal veiligheidsplan op basis van een veiligheidsanalyse. Het college van Burgemeester en Wethouders is verantwoordelijk voor de uitvoering van het plan, waarbij partners worden betrokken. Het wetsvoorstel voorziet in een zorgplicht voor de burgemeester, deze dient toe te zien op het lokale veiligheidsbeleid. Het kabinet heeft op basis van een nader advies van de Raad van State het wetsvoorstel in heroverweging genomen. Een aangepast wetsvoorstel is medio 2010 aan de Tweede Kamer aangeboden. In oktober 2010 is het verslag van de Tweede Kamer ontvangen (Kamerstukken II, 2009–2010. 32 459, nr. 5). De nota naar aanleiding van het verslag is inmiddels aangeboden (deze is begin 2011 verzonden).

De wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche is in 2009 ingediend bij de Kamer. Het wetsvoorstel voorziet in een brede regulering van diverse vormen van seksuele dienstverlening en bevat hiertoe een verplicht vergunningenstelsel voor de exploitatie van seksbedrijven, een registratieplicht voor prostituees en een strafbaarstelling van klanten die van niet vergund of niet geregistreerd aanbod van prostitutie gebruik maken. Het voorstel bevat voorts de mogelijkheid voor gemeenten om voor een nuloptie (geen prostitutiebedrijven) te kiezen, daarnaast zijn enkele maatregelen opgenomen die toezicht en handhaving zullen vergemakkelijken en is de minimumleeftijd voor prostituees verhoogd naar 21 jaar. Met de in het wetsvoorstel voorziene instrumenten wordt voorts beoogd, ernstige misstanden zoals mensenhandel te bestrijden. In april 2010 (Kamerstukken II 2009–2010, 32 211, nr. 8) is de nota naar aanleiding van het verslag naar de Kamer gezonden. De plenaire behandeling van het wetsvoorstel is in 2010 tweemaal door de Kamer uitgesteld en is nu voorzien in 2011.

25 Operationele doelstelling 2

De veiligheidspartners in staat stellen efficiënt en effectief gebruik te maken van informatie en technologie.

De Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR) heeft het landelijk informatiebeleidsplan opgeleverd en deze is vastgesteld door het Veiligheidsberaad. De brandweer heeft activiteiten uitgevoerd die staan beschreven in de Brandweer Informatievoorziening Leidraad.

De stand van zaken van de uitvoering van de Samenwerkingsafspraken politie uit 2008 is onderzocht van de implementatie van de Basisvoorzieningen Handhaving, Opsporing en Capaciteitsmanagement. Een werkgroep onder leiding van een korpschef heeft de problemen betreffende de basisvoorzieningen geïnventariseerd. Verder heeft Het Expertise Centrum de uitval van de systemen van de acht korpsen in Noord-Oost-Nederland onderzocht. Tenslotte heeft een onafhankelijk adviesbureau de mogelijkheden voor een verdere centralisatie van ICT-taken en het verbeterpotentieel van de ICT-strategie onderzocht. De bovenstaande rapporten en de Informatiestrategie waren voor het Korpsbeheerdersberaad aanleiding om de ICT-strategie te herzien. Deze herziening is nog gaande.

Het intergouvernementele verdrag van Prüm is vervangen door een Raadbesluit. Nederland heeft de verplichting op het gebied van de onderlinge raadpleging van DNA-gegevens en voertuiggegevens geïmplementeerd. De implementatie van de verplichting betreffende vingerafdrukken is gestart op basis een doordacht plan van aanpak. De verplichtingen van het Zweeds Kaderbesluit op het gebied van informatie-uitwisseling zijn nationaal geïmplementeerd.

Verschillende onderzoeken zijn uitgevoerd, zoals in het kader van Chemisch, Biologisch, Radioactief Nucleair het Ontwikkelen van functioneringseis en meetmiddelen chemische incidenten (Validatie ontsmettingsprocedures en innovatie bestrijdingstechnieken chemische incidenten). En in het kader van terrorismebestrijding het herkennen van afwijkend gedrag met behulp van camerabeelden.

Project heeft een doorlooptijd tot en met ultimo 2011. Einddatum van het project was aanvankelijk 3^e kwartaal 2011, maar in verband met het later starten van het aanbestedingstraject door vertraging in de bestuurlijke besluitvorming over opdrachtgeverschap loopt het project vertraging op tot ultimo 2011.

Samen met het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie wordt gewerkt aan het optimaliseren van locatie-informatie middels aanpassing van de Telecomwet. Hierin zullen nadere eisen worden gesteld aan de betrouwbaarheid en de nauwkeurigheid van de locatie-informatie. Naar verwachting zal de nieuwe Telecomwet medio 2011 van kracht worden.

25.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Toelichting

Voor enkele grote programma’s in dit artikel («Overlast en Verloedering» en «Polarisatie en Radicalisering») is in 2011 een goed moment aangebroken in de beleidscyclus om de ervaringen van de afgelopen jaren in het geheel te overzien en als input te gebruiken voor verdere beleidsontwikkeling.

Beleidsartikel 27: Algemene inlichtingen en Veiligheidsdienst

27 Algemene doelstelling

Tijdige onderkenning van niet direct waarneembare dreigingen en risico’s voor de (inter-)nationale veiligheidsbelangen van de Nederlandse staat en samenleving en daarop gebaseerde informatieverstrekking aan de partners van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), die daardoor worden aangezet om passende maatregelen te nemen.

In 2010 is fors ingezet op het tijdig onderkennen van de jihadistisch-terroristische dreiging. Gedurende één van de onderzoeken, kreeg de AIVD concrete aanwijzingen dat Al Shabaab mogelijk op korte termijn een aanslag wilde plegen in Nederland. Omdat de aanslagdreiging dermate ernstig was en het doelwit onbekend, heeft de AIVD de veiligheidspartners geïnformeerd en een ambtsbericht uitgebracht.

De AIVD acht het van belang beleid met betrekking tot de aanpak van jihadisten te richten op zowel deradicalisering als «disengagement». De AIVD heeft in dit kader advies uitgebracht aan zijn partners (Nationaal Coördinator terrorismebestrijding (NCTb) en ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) ten behoeve van het operationeel actieplan Polarisatie en Radicalisering.

De AIVD heeft in 2010 onderzoek gedaan naar de digitale dreiging en heeft vastgesteld dat digitale aanvallen op elektronische netwerken toeneemt. Het gaat hierbij om digitale spionage (het stelen van vertrouwelijke informatie) en om digitale ontwrichting (ontwrichten van de digitale infrastructuur). Deze cyberaanvallen hebben criminele of statelijke doeleinden. De AIVD blijft actief op het gebied van beleidsvorming en het verhogen van de weerstand tegen cyberaanvallen.

De informatie die komt uit onderzoeken van de AIVD in het kader van de «inlichtingentaak buitenland», is van belang bij de totstandkoming van het buitenlandse politieke beleid van de regering. Daartoe heeft de AIVD in 2010 circa 400 inlichtingenrapporten opgesteld en gedeeld met belanghebbende afnemers. Met producten op maat – schriftelijke rapportages, presentaties en briefings, speelt de AIVD in op de buitenlandpolitieke inlichtingenbehoefte van de Nederlandse regering.

Verschillende buitenlandse mogendheden sturen inlichtingenofficieren naar Nederland om onder andere politieke, militaire, economische en wetenschappelijk en technische informatie te verzamelen. De AIVD tracht deze vormen van spionage vast te stellen en te verstoren. Zo heeft de AIVD meermaals geadviseerd tot het weigeren van een visum aan bij de AIVD bekende inlichtingenofficieren.

De AIVD heeft in 2010 ook onderzoek gedaan naar activiteiten van groeperingen met een separatistisch oogmerk, waaronder de Koerdische Arbeiderspartij PKK. De informatie uit het onderzoek naar de financierings- en ondersteuningsactiviteiten van de PKK in Nederland, is gedeeld met zeven lokale besturen en de samenwerkingspartners, zoals de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en de Douane.

Vertrouwensfuncties en veiligheidsonderzoeken

Vanuit de Wet Veiligheidsonderzoeken (WVo) verricht de AIVD veiligheidsonderzoeken naar personen die door werkgevers bij de AIVD zijn aangemeld voor de vervulling van een vertrouwensfunctie. Een vertrouwensfunctie is een functie waarin het mogelijk is misbruik te maken van kennis of bevoegdheden waardoor de nationale veiligheid of andere gewichtige belangen van de staat ernstig bedreigd worden. Het aantal vertrouwensfuncties in 2010 bedroeg 76 129 functies Voor het aantal vertrouwensfuncties binnen de sectoren, wordt verwezen naar het AIVD Jaarverslag 2010

In november 2010 heeft de AIVD een themadag voor de Nederlandse Politie georganiseerd die in het teken stond van de weggewerkte nalatenschap van onderzoeken naar zittende politiefunctionarissen. In november zijn de laatste veiligheidsonderzoeken naar deze functionarissen afgerond.

In het kader van maatschappelijke ontwikkelingen, zoals het flexibiliseren van arbeid, heeft in 2010 een pilot functieclustering van vertrouwensfuncties binnen het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties plaatsgevonden. Bij functieclustering behoeven medewerkers die van vertrouwensfunctie wisselen, niet per definitie aan een nieuw veiligheidsonderzoek te worden onderworpen. Na evaluatie van de pilot zijn voorbereidingen getroffen voor het implementeren van functieclustering binnen het ministerie.

Op 10 oktober 2010 is de Wet Veiligheidsonderzoeken ook van kracht geworden op de BES-eilanden en is de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verantwoordelijk voor het aanwijzen van vertrouwensfuncties en de uitvoering van de veiligheidsonderzoeken. In 2010 zijn voorbereidingen getroffen voor een gefaseerde uitvoering in 2011.

Financiële toelichting

Op het artikel Algemene inlichtingen en Veiligheidsdienst is meer uitgegeven dan begroot. Op het artikel zijn bovendien meer ontvangsten binnen gekomen. Onderstaand volgt een toelichting op artikelonderdeel om dit inzichtelijk te maken.

Uitgaven

27.2 Het verschil wordt verklaard doordat de bij Voorjaarsnota 2010 budget is toegevoegd. Door de groei van de dienst naar aanleiding van besluitvorming Havermans/van Gogh is het beroep op de geheime begroting toegenomen.

Ontvangsten

In 2010 is meer ontvangen dan begroot omdat de dienst het afgelopen jaar pro-actiever is gaan sturen op de daadwerkelijke realisatie van de ontvangsten. Dit heeft geresulteerd in een toename van ontvangsten vanuit diverse uitkeringsinstanties (onder andere het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen). Daarnaast is er sprake geweest van meerontvangsten in relatie tot diverse projecten die het afgelopen zijn gestart en afgerond.

De toenemende vraag naar de verschillende producten van de AIVD, onder andere analyses, veiligheidsonderzoeken en producten op het gebied van de informatie- en verbindingsbeveiliging, leggen een groot beslag op de beschikbare capaciteit. De AIVD heeft gezocht naar passende maatregelen zoals het werven van (tijdelijk) personeel en efficiency- en effectiviteitverbeteringen.

Met betrekking tot de inspanningen op de ICT vernieuwingsprojecten over de periode 2008–2010, heeft de AIVD er twee afgerond. Deze zijn het BRAVO systeem ter ondersteuning van het werkproces en de dossiervorming voor de veiligheidsonderzoeken, en het Victis systeem ter verbetering van het werkproces en dossiervorming van de CT Infobox. Het derde project, de ontwikkeling van het dienstbrede dossiervorming- en workflowmanagement systeem, is vertraagd (Kamerstukken II, 2009–2010, 30 977, nr. 35). De oorzaken zijn gelegen in de diversiteit, omvang en complexiteit van het te bouwen systeem. Daarom heeft de AIVD besloten tot meer aandacht voor de testfase, waardoor de implementatie moet worden uitgesteld.

27 Operationele doelstellingen 1

Algemene inlichtingen- en veiligheid.

In het licht van het specifieke karakter van de activiteiten van de AIVD, is de AIVD terughoudend in het openbaar maken van de behaalde resultaten, vanwege de geheimhoudingsnoodzaak. Voor meer informatie wordt verwezen naar het AIVD Jaarverslag 2010.

Doelen zijn behaald.

27.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Beleidsartikel 29: Inspectie Openbare Orde en Veiligheid

29 Algemene doelstelling

Een bijdrage leveren aan een veilige samenleving en het vertrouwen van de burger in de overheid vergroten door onafhankelijk toezicht en onafhankelijk onderzoek en het doen van aanbevelingen die verantwoordelijken in staat stellen de veiligheid te verbeteren.

De Inspectie Openbare Orde en Veiligheid (Inspectie OOV) heeft, op basis van haar werkplan 2010, onderzoek verricht naar (aspecten van) de kwaliteit waarmee brandweer-, Geneeskundige Hulverlening bij Ongevallen en Rampen- (GHOR), politie-, rampenbestrijdings- en crisisbeheersingstaken worden uitgevoerd. De rapportages bevatten conclusies en aanbevelingen die verantwoordelijken in staat hebben gesteld de kwaliteit van de uitvoering van hun veiligheidstaken te verbeteren. Daarnaast heeft de Inspectie OOV op verzoek van besturen onderzoek uitgevoerd naar aanleiding de brand in de Kerkstraat in Veendam en naar aanleiding van de inzet van het USAR.nl team in Haïti. In 2010 is de Inspectie OOV eveneens op verzoek van het bestuur gestart met onderzoek rondom de Stabrechtse Heidebrand.

Door middel van een jaarlijkse risicoanalyse kijkt de Inspectie OOV waar zij optimaal toegevoegde waarde kan realiseren en op welke wijze de beoogde effecten van wet- en regelgeving en gevoerd beleid vergroot kan worden. Hierbij gaat de Inspectie OOV uit van vigerende wet- en regelgeving en gevoerd beleid. Daarnaast worden stakeholders geconsulteerd over hun perceptie van knelpunten. Na analyse van de geschatte veiligheidsrisico’s enerzijds en de toegevoegde waarde van toezicht anderzijds worden prioriteiten gesteld en stelt de Inspectie OOV haar werkplan op. Dit werkplan is mede namens de Minister van Veiligheid en Justitie door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de Tweede Kamer aangeboden.

De rapportages van de Inspectie OOV zijn, voorzien van een beleidsmatige reactie van de Minister(s) van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (en van Veiligheid en Justitie), aangeboden aan de Tweede Kamer en de verantwoordelijke besturen op provinciaal, regionaal en lokaal niveau. De rapportages zijn eveneens aangeboden aan de bijbehorende democratische controleorganen (bv. College van B&W, gemeenteraden, Provinciale Staten (PS) en Gedeputeerde Staten (GS). De Inspectie OOV heeft daarmee beoogd het politiek-bestuurlijke debat over de kwaliteit van de taakuitvoering te voeden.

Willen de door de Inspectie OOV voorgestelde verbeteringen effect hebben, dan moeten de verantwoordelijke besturen en organisaties op het terrein van de openbare orde en veiligheid ook daadwerkelijk aandacht en bestuurlijke kracht opvatten om met deze verbeteringen aan de slag te gaan.

Meetgegevens ten aanzien van de resultaten van het toezicht door de Inspectie OOV zijn vooraf moeilijk te formuleren. Het daadwerkelijke effect van toezicht is niet gelegen in het aantal rapporten, maar in kwaliteitsverbetering van de taakuitvoering in de praktijk. De Inspectie OOV investeert daar waar mogelijk in effectmeting van haar toezichtactiviteiten door middel van follow-up onderzoek (naar de opvolging van aanbevelingen) en evaluaties van toezichtmethoden. Over de uitkomsten van deze onderzoeken wordt aan de Tweede Kamer gerapporteerd.

29 Operationele doelstelling 1

Het vergroten van de kwaliteit van de taakuitvoering en de organisatie van politie, brandweer, Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR) en rampenbestrijdings- en crisisbeheersingsorganisaties door toezicht en onderzoek.

Systematisch onderzoek

Thematisch onderzoek

Incidenteel onderzoek en advisering

De Inspectie OOV heeft in 2010 onderzoek gedaan naar:

• • Calamiteit in de Schiphol spoortunnel (Kamerstukken II, 2009–2010, 29 893, nr. 101).

Daarnaast heeft de Inspectie OOV rechtstreeks naar betrokkenen gerapporteerd over:

• • Brand in de Kerkstraat in Veendam;

• • USAR.nl in Haïti;

• • Politie en Veilige Publieke Taak (Inspectiebericht);

• • Afhandeling in beslaggenomen drugs;

• • Continuïteitsplannen Grieppandemie;

• • Toezichtkader zelfredzaamheid;

• • Hoogwater en overstromingen.

Een aantal onderzoeken is in 2010 gestart. Deze worden in 2011 afgerond. Het gaat om de onderzoeken:

• • Politie en veilige publieke taak;

• • Stabrechtse Heidebrand;

• • Natuurbranden;

• • Brandveiligheid Justitiële instellingen;

• • Evaluatie wet BIBOB;

• • Veiligheid Spoortunnels;

• • Kwaliteit vergunningverlening publieksevenementen;

• • Operationele Informatievoorziening Brandweer;

• • Inbeslagname verdovende middelen;

• • Valideringsonderzoek leergang operationeel leidinggevende;

• • Kwaliteitsonderzoek locatie Rotterdam.

Verder is een aantal onderzoeken in 2010 uitgesteld of vervallen. Het gaat om de volgende onderzoeken:

• • Kwaliteit van de opsporing. In goed overleg met het programma Verbetering opsporing en vervolging is dit onderzoek uitgesteld tot 2011;

• • Operationeel presterend vermogen van de GHOR. Dit onderzoek wordt mogelijk uitgevoerd in 2011;

• • Risico en crisiscommunicatie. Dit onderzoek wordt mogelijk uitgevoerd in 2011;

• • Grensoverschrijdend multidisciplinair opleiden en oefenen. Op basis van een oriënterend onderzoek heeft de Inspectie OOV besloten dat nader onderzoek op dit moment geen aanvullende waarde heeft;

• • C2000. Dit onderzoek wordt mogelijk uitgevoerd in 2011.

Artikel 31: Bestuur en democratie

31 Algemene doelstelling

Een betere overheid door een goed functioneren openbaar bestuur en democratie.

In 2010 hebben de eerder gesloten bestuursakkoorden met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) respectievelijk het Inter Provinciaal Overleg (IPO) als basis gefungeerd voor constructief partnerschap. Vanuit die context zijn er gezamenlijke inspanningen geformuleerd om het hoofd te bieden aan de gevolgen van de economische crisis. Daarnaast is voortgegaan met het versterken van de bestuurskracht van decentrale overheden, vergroting van de decentrale beleidsvrijheid en vermindering van de decentrale verantwoordingslasten ten opzichte van het Rijk.

Financiële toelichting

Op het artikel bestuur en democratie is minder uitgegeven dan begroot. De ontvangsten zijn hoger dan begroot. Onderstaand volgt een toelichting op artikelonderdeel om dit inzichtelijk te maken.

Uitgaven

31.25 Er is meer uitgegeven dan begroot. Dit is het gevolg van uitvoeringsproblematiek bij de organisatie Openbaar Bestuur en Democratie. Hiervoor zijn de budgetten bij Voorjaarsnota en Najaarsnota opgehoogd.

31.1 Er is meer uitgegeven dan begroot. Dit wordt verklaard wordt verklaard door de inzet voor het Actieprogramma Lokaal Bestuur waarvoor bij Najaarsnota extra budget is toegevoegd.

31.2 Er is meer uitgegeven dan begroot. In juni 2010 zijn de vervroegde landelijke verkiezingen voor de Tweede Kamer gehouden. Hierdoor is ook de vervroegde publiekscampagne gehouden waarvoor bij Najaarsnota budget is toegevoegd.

31.3 Er is minder uitgegeven dan begroot. Dit wordt onder andere verklaard door het programma modernisering Gemeentelijke Basisadministratie (mGBA) en het programma Online Raadpleegbare Reisdocumenten Administratie (ORRA). De start van het programma was uitgesteld vanwege een langere opstartfase. Dit is veroorzaakt door de personele invulling van het project en een extra onderzoek naar de positionering van het Burger Zaken Systeem Kern. Het programma ORRA maakt deel uit van het Programma Reisdocumenten en is vertraagd. Het vorige kabinet heeft besloten de ORRA aan een nieuw kabinet over te laten en nog geen onomkeerbare stappen te zetten. Door de vertraging van mGBA en ORRA was het financieringsarrangement niet meer actueel en is het aangepast aan de nieuwe financieringsbehoefte.

Ontvangsten

Er is meer ontvangen. Dit valt onder meer te verklaren uit het feit dat bij de overdracht van de financiële administratie van de Reisdocumenten- en Verkiezingsprogramma's van Basisregistratie Persoonsadministratie en Reisdocumenten (BPR) naar Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, BPR het nog niet gebruikte deel van de bevoorschotting aan Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft terugbetaald. Tevens had BPR een schuld aan de opdrachtgever op de balans staan die aan Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (opdrachtgever) moest worden terugbetaald.

In 2010 zijn, zoals blijkt uit de navolgende teksten, belangrijke stappen gezet bij het verwezenlijken van de genoemde algemene beleidsdoelstelling. Relevante externe factoren zijn het aan intensiteit toenemende debat over het functioneren van ons democratische stelsel en het feit dat extra inspanningen nodig zijn om de interbestuurlijke verhoudingen op het hoge peil van de afgelopen jaren te laten blijven. Hierbij moet worden aangetekend dat als gevolg van de val van het kabinet, de kamerverkiezingen en de langdurige kabinetsformatie het proces van verdere beleidsontwikkeling vertraagd is.

31 Operationele doelstelling 1

Bestuurskrachtige gemeenten en provincies, die op basis van goede interbestuurlijke, financiële en informatieverhoudingen, hun taken zo goed mogelijk kunnen uitvoeren.

Langs de weg van de uitvoering van de bestuursakkoorden is gewerkt aan de verbetering van de verhoudingen tussen de bestuurslagen. Daarmee is belangrijke voortgang geboekt, getuige ook het feit dat onder moeilijke financiële omstandigheden het Rijk en de medeoverheden elkaar hebben kunnen vinden in aanvullende bestuurlijke afspraken.

Implementatie kabinetsstandpunt provinciale financiën naar aanleiding van het Rfv-rapport

In 2010 is de Tweede Kamer geïnformeerd (Kamerstukken II, 2009–2010, 32 123 C nr. 5) hoe het kabinet omgaat met het advies van de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv): «Naar een herijking van de financiële verhouding tussen Rijk en provincies». Het overleg van fondsbeheerders en provincies over de toekomstige financiële verhouding, heeft in 2010 geleid tot een (tijdelijke) aanpassing van de verdeling in het Provinciefonds voor 2011. Het is nu aan de fondsbeheerders om te komen tot een definitieve verdeling van het provinciefonds voor 2012 en verder. Omdat het kabinet heeft afgezien van de invoering van een kilometerheffing is de noodzaak van een nieuw provinciaal belastinggebied vervallen.

Evaluatie over het financiële toezicht van provincies op gemeenten

In de provincies Noord-Brabant en Limburg zijn de afgelopen jaren in twee pilots ervaringen opgedaan met verschillende vormen van financieel toezicht op gemeenten. Ook de overige tien provincies hebben hun toezicht de afgelopen jaren meer risico georiënteerd ingericht. Op basis van deze ervaringen zijn eind 2009 en medio 2010 twee werkconferenties georganiseerd om de wenselijke aanpassingen van het financieel toezicht te bespreken. De te treffen maatregelen zullen gericht zijn op een verdere versterking van het horizontale verantwoordingsproces en daarmee op een vermindering van de toezichtlast. In 2011 wordt gewerkt aan de voorbereiding op de te treffen maatregelen, en wordt een besluit genomen over het aanpassen dan wel intrekken van het wetsvoorstel Duurzaam financieel evenwicht provincies en gemeenten.

Herziening interbestuurlijk toezicht

In mei 2010 heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het wetsvoorstel revitalisering generiek toezicht bij de Tweede Kamer ingediend. Dit wetsvoorstel herziet onder meer de generieke toezichtinstrumenten in de plaatsstelling en vernietiging. In september 2010 heeft de Tweede Kamer verslag uitgebracht over het wetsvoorstel. In 2010 is daarnaast gewerkt aan het herzien en opstellen van beleidskaders behorende bij de generieke toezichtinstrumenten en zijn voorbereidingen getroffen voor een reeks aan voorstellen tot wetswijziging ten behoeve van het afschaffen van specifiek toezicht (bij nota van wijziging). In 2010 is daarnaast een start gemaakt met de voorbereiding van de toezichthouders bij het Rijk en bij de provincies op de veranderingen in het toezichtstelsel. Beoogde inwerkingtreding van het herziene toezichtstelsel is 1 januari 2012.

Aanpassing Mededingingswet gedragsregels overheid (Markt en Overheid)

Dit wetsvoorstel van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) ligt bij de Eerste Kamer.

Op basis uitkomsten EIPA onderzoek (impact EU-regels op decentrale overheden) een kopgroep van landen vormen

De komende twee jaar wordt een dialoog met de EU commissie gevoerd om de aandacht binnen de EU commissie voor de gevolgen van het EU beleid voor decentrale overheden verder te versterken.

Actieprogramma Grensoverschrijdende bestuurlijke samenwerking (GROS)

De samenwerking met buurlanden heeft concrete oplossingen en samenwerkingsafspraken opgeleverd. Het actieprogramma is nog niet afgerond; oplossing van een aantal knelpunten heeft een langere doorlooptijd nodig. De Raad van Openbaar Bestuur (ROB) is gevraagd een evaluatie van de aanpak uit te voeren.

31 Operationele doelstelling 2

Het stimuleren van de politieke participatie en de betrokkenheid van de burger bij het democratisch proces.

De betrokkenheid bij en deelname van burgers aan de politiek en de samenleving zijn van groot belang. Als meer burgers participeren in de politiek draagt dit bij aan de legitimiteit van het openbaar bestuur. De bevordering van sociale samenhang en van verantwoordelijk gedrag van burgers tegenover elkaar en tegenover de overheid is van essentieel belang in een goed werkend openbaar bestuur.

Subsidiëring van politieke partijen

Politieke partijen die bij de laatste verkiezingen zetels in de Eerste en/of Tweede Kamer hebben behaald kunnen aanspraak maken op een jaarlijkse subsidie. Toekenning gebeurt op grond van de voorschriften in de Wet subsidiering politieke partijen. Voornemen is een nieuwe Wet Financiering Politieke Partijen (WFPP) te realiseren, waarin naast subsidievoorschriften ook regels voor giften en partijsponsoring zijn opgenomen. Het ontwerpwetsvoorstel dat daartoe is opgesteld, is aangepast aan het advies van de Raad van State, het advies van de Kiesraad en de aanbevelingen Group of States against Corruption (GRECO) die de Raad van Europa in juni 2008 heeft gedaan (Kamerstukken II, 2007–2008, 31 200, nr. 77). Nadien is het gewijzigde ontwerpwetsvoorstel met de politieke partijen en de Kiesraad besproken.

Oprichting van het Huis voor Democratie en Rechtsstaat

In 2010 is de stichting Huis voor Democratie en Rechtsstaat opgericht. Op 30 september 2010 vond de formele oprichting plaats tijdens een bijeenkomst met de Minister en Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer. Het Huis heeft tot doel om de kennis over en de deelname aan de democratie te vergroten. In het Huis zijn twee bestaande instellingen, het Instituut voor Publiek en Politiek en de Stichting Bezoekerscentrum Binnenhof, opgegaan. Het programma de Haagse Tribune, dat tot doel heeft om leerlingen uit het voortgezet onderwijs op en rond het Binnenhof ervaring op te laten doen met politiek, democratie en rechtsstaat, is in 2010 voortgezet. In het schooljaar 2009–2010 hebben 25 000 scholieren aan het programma deelgenomen.

Rekruteringstool volksvertegenwoordigers

De rekruteringstool is eind 2010 voltooid en zal in 2011 aangeboden worden aan de politieke partijen.

Het verspreiden van het Handvest Verantwoordelijk Burgerschap

Het discussie- en onderzoekstraject over verantwoordelijk burgerschap heeft reeds in december 2009 geresulteerd in het rapport «Bouwstenen van burgerschap» van Veldkamp en de weekkalender 2010 over burgerschap (Kamerstukken II, 2009–2010, 29 614, nr. 20). Daarbij is een aantal belangrijke waarden en gedragsregels geïdentificeerd die volgens de representatieve enquête in het rapport Veldkamp veel steun genieten onder de bevolking. Het verdere traject met betrekking tot het handvest is bij de val van het kabinet in februari 2010 controversieel verklaard en daarom is er geen handvest uitgebracht.

Het via de VNG oprichten van een helpdesk en expertisenetwerk burgerparticipatie

Het afgelopen jaar zijn de nodige activiteiten ondernomen om de expertise over burgerparticipatie te verspreiden over een breed netwerk. Er is een werkboek over hoe om te gaan met burgerinitiatieven ontwikkeld en er is een publicatiereeks over burgerparticipatie voor verschillende doelgroepen uitgegeven.

Circa 40 voorhoedegemeenten wisselen regelmatig leerervaringen uit over omgaan met burgerinitiatieven.

Er is een leerkring van negen gemeenten opgericht, die allemaal werken aan een eigen voorbeeldproject. De deelnemende gemeenten zijn Almere, Amersfoort, Amsterdam-Stadsdeel Nieuw West, Amsterdam-Stadsdeel Oost, Berkelland, Enschede, Hellendoorn, Tilburg en Zwolle. Zij werken vooral aan de processen en afspraken binnen hun eigen gemeente. De rol van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is het leerproces te ondersteunen mede met oog op het uitdragen van de ervaringen naar andere gemeenten.

31 Operationele doelstelling 3

Het in stand houden en optimaliseren van de reisdocumentenketen en het stelsel van de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA).

De betrouwbare GBA wordt bereikt door het verbeteren van de kwaliteit van de GBA. Het actieplan kwaliteit GBA heeft als doel de betrouwbaarheid van de GBA op een beter niveau te brengen in samenwerking met VNG en gemeenten (motie Heijnen en Bilder, Kamerstukken II, 2007–2008, 31 200, nr. 34).

Met de inwerkingtreding per 10-10-10 van de aangepaste regelgeving voor de openbare lichamen is de bevoegdheid voor de bevolkingsadministraties en de identiteitskaarten («sédula») van de drie eilanden BES overgegaan naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Voorts zijn de openbare lichamen in de Paspoortwet zoveel mogelijk op één lijn gebracht met Nederlandse gemeenten.

Conform de afspraken in het bestuurlijk akkoord BZK-VNG van 5 maart 2009 heeft het programma modernisering GBA in 2010 uitvoering gegeven aan het vastgestelde programmaplan, dat een looptijd heeft tot 2015.

Het verbeteren van de kwaliteit van de GBA

In 2010 is opnieuw een momentopname uitgevoerd naar de kwaliteit van de GBA. Uit het onderzoek is gebleken dat de kwaliteit met 0,8% is gestegen ten opzichte van 2009. Het percentage correcte registraties in 2010 bedroeg 94,4%, Hierover is de Tweede Kamer reeds geïnformeerd (Kamerstukken II, 2010–2011, 32 444, nr. 7). In 2011 wordt het actieplan geëvalueerd en worden de opbrengsten gedefinieerd.

Het programma modernisering GBA

De eerste ICT-voorzieningen voor de modernisering GBA zijn opgeleverd, de gegevensset (onderdeel van het nieuw Logisch Ontwerp) is vastgesteld en onderdelen van het nieuwe gemeentelijke burgerzakensysteem zijn ontworpen. In april 2010 heeft een Gatewayreview plaatsgevonden, waarin de verwachting is uitgesproken dat het programma succesvol kan worden afgerond. Eind 2010 is aan de Tweede Kamer een voortgangsrapportage gezonden (Kamerstukken II, 2010–2011, 27 859, nr. 39).

Overgang bevoegdheid voor bijhouding bevolkingsadministraties op Bonaire, Sint Eustatius en Saba van de eilandsbesturen naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

De bij de regelgeving horende uitvoeringstrajecten op de BES-eilanden waren tijdig afgerond. De verstrekking van persoonsgegevens uit de drie bevolkingsadministraties aan Nederlandse overheidsinstellingen is op 10-10-10 van start gegaan evenals de uitgifte van een nieuw, op de drie eilanden afgestemd model identiteitskaarten. Het traject kwaliteitsverbetering bevolkingsadministraties heeft de gegevens in de bevolkingsadministraties substantieel verbeterd. Om de gegevens in de bevolkingsadministraties op het in Nederland gestelde kwaliteitsniveau te brengen en te houden is echter meer nodig, vooral op het punt van training en opleiding van medewerkers. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties spant zich dan ook in de eilanden hier nog enige tijd bij te ondersteunen. Wat betreft de toezegging aan de Tweede Kamer dat de identiteitskaarten van de openbare lichamen zo spoedig mogelijk zullen worden vervangen door de NIK, zal in 2011 een inventariserend onderzoek de gevolgen van het wegnemen van de sédula uit de Nederlands Antilliaanse systematiek in kaart en de besluitvorming voorbereiden.

Invoering van een verbeterd paspoortuitgifte systeem

Voor zover deze doelstelling betrekking heeft op de ontwikkeling van de online raadpleegbare reisdocumentenadministratie (ORRA) wordt verwezen naar hetgeen de voormalige Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft gezegd tijdens het Algemene Overleg van 7 oktober 2010 en daarna bevestigt door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bij de behandeling van de begroting van Binnenlandse Zaken en in antwoord op verschillende schriftelijke vragen. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties oriënteert zich in de komende maanden op dit dossier om tot een oordeel te kunnen komen over de wijze waarop de ORRA vorm zou kunnen krijgen. De uitkomst van de oriëntatie zal, conform de toezegging daarover, aan de Tweede Kamer worden voorgelegd.

Landelijke uitrol van de resultaten van regionale proeven inzake andere procedures bij aangifte van vermissing en vermoeden van fraude met reisdocumenten

De regionale proeven inzake andere procedures bij aangifte van vermissing en vermoedens van fraude met reisdocumenten zijn uitgebreid na een evaluatie en aanbevelingen van de eerste fase van de proef. Naast doorstart met de regio Amsterdam-Amstelland, is ook een proef gestart in de politieregio Zuid-Holland Zuid en zal een proef worden gestart in Gelderland-Midden. Na evaluatie van de proeven zullen beleid en regelgeving worden aangepast.

In de paragraaf van het Agentschap Basisregistratie, Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR) zijn diverse meetbare gegevens opgenomen.

31 Operationele doelstelling 4

Het waarborgen van de grondrechten en zorgen voor een goed functionerend constitutioneel bestel.

De voorgenomen instrumenten voor het waarborgen van de grondrechten en zorgen voor een goed functionerend constitutioneel bestel zijn ingezet.

Verder ontwikkelen antidiscriminatiebeleid

• • In 2010 heeft de werkgroep Gezamenlijke Aanpak Discriminatie waarin vertegenwoordigers zitten van verschillende ministeries, de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en discriminatie registrerende organisaties zoals politie, OM, antidiscriminatievoorzieningen en de Commissie gelijke behandeling twee expertmeetings gehouden over de stroomlijning van registratie en gegevensuitwisseling van discriminatiegegevens.

• • Om de bewustwording van discriminatie en de meldingsbereidheid van discriminatie onder het publiek te vergroten heeft in 2010 van 23 augustus tot en met 26 september een herhaling van een landelijke voorlichtingscampagne plaatsgevonden.

• • Op 13 september 2010 is een brief naar de Tweede Kamer gezonden met daarin het actieprogramma bestrijding van discriminatie waarin een aanpak van discriminatie wordt uiteengezet die zich richt op de lokale aanpak, meldingen en aangiften, registratie, opsporing en vervolging en voorlichting van discriminatie.

• • Er is in opdracht van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een onderzoek uitgevoerd naar de uitvoering van de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen. Bij brief van 17 december is het onderzoeksrapport naar de Tweede Kamer gezonden inzake de gemeentelijke antidisciminatievoorzieningen in Nederland.

31 Operationele doelstelling 5

Een zodanige toerusting van de Kiesraad dat een goede organisatie en begeleiding van het verkiezingsproces en een kwalitatief hoogwaardige advisering over het kiesrecht en de verkiezingen zijn gewaarborgd.

De Kiesraad is het centraal stembureau voor de verkiezingen van de leden Tweede Kamer, de Eerste Kamer en het Europees Parlement. De Raad is tevens adviescollege voor regering en parlement over kiesrecht en organisatie en uitvoering van verkiezingen.

In 2010 waren er 19 verkiezingen vanwege gemeentelijke herindelingen. In 10 gemeenten is de herindeling door het toenmalige demissionaire kabinet aangehouden (controversieel verklaard). In deze gemeenten hebben op 24 november reguliere en herindelingsverkiezingen plaatsgevonden.

Bij de verkiezingen van de gemeenteraden, Tweede Kamer en bij de herindelingsverkiezingen in 2010 is de door de Kiesraad ontwikkelde Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV) gebruikt door politieke partijen, (hoofd)stembureaus en het centraal stembureau ter ondersteuning van de kandidaatstelling en de berekening en vaststelling van de uitslag.

De voorzitter van de Kiesraad heeft tot taak om bij het openvallen van een plaats in de Tweede Kamer, de Eerste Kamer of het Europees Parlement een kandidaat te benoemen als lid van het betreffende vertegenwoordigende orgaan. In 2010 zijn in 24 vacatures opvolgers benoemd.

De Kiesraad bracht in 2010 zes adviezen uit.

Uitvoeren adviestaak door gevraagd en mogelijk ook ongevraagd adviezen uit te brengen is gerealiseerd.

De Raad valt onder de Kaderwet adviescolleges en stelt in de uitvoering daarvan jaarlijks een jaarverslag op.

Adviezen van de Kiesraad aan het parlement worden ter kennis gebracht van de Tweede Kamer. Indien de Kamer dit wenselijk acht, wordt een advies nader toegelicht in een overleg met de Vaste Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken. Alle adviezen van de Raad worden gepubliceerd op de website van de Raad (www.Kiesraad.nl).

Sommige besluiten die de Raad in zijn hoedanigheid van centraal stembureau neemt, zijn in rechte toetsbaar. Over de rechtmatigheid van de verkiezingen oordeelt de Tweede Kamer (Tweede Kamerverkiezing en verkiezing Europees Parlement) dan wel de Eerste Kamer (Eerste Kamerverkiezing).

31.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Artikel 33: Dienstverlenende en innovatieve overheid

33 Algemene doelstelling

Een betere overheid door goede dienstverlening en minder regeldruk.

De doelstelling vermindering van administratieve lasten voor burgers met 25% is nagenoeg gerealiseerd, zowel in kosten (24%) als in bestede tijd (29%). De administratieve lasten van gemeenten voor burgers namen af met 30%. De belangrijkste maatregelen waren onder andere de vereenvoudiging belasting op erven en schenken (– 50 000 uur en – € 0,85 mln.), het vervallen van de rechterlijke toets bij wijziging huwelijksvoorwaarden (– € 2 mln.) en de invoering van de omgevingsvergunning en de verruiming van het bouwvergunningvrij bouwen (– € 26,5 mln.). De groepen die het meest hebben gemerkt van deze, en andere maatregelen, in 2010 waren gezinnen en uitkeringsgerechtigden.

Het kabinet Balkenende IV heeft de ambitie «minimaal een 7 voor overheidsdienstverlening» geformuleerd. Uit de in 2010 gehouden meting blijkt dat de tevredenheid over de dienstverlening in de ketens met een 6,7 iets achter blijft bij het ambitieniveau; de meting geeft ook aan dat de klanttevredenheid op ketenniveau verder kan verbeteren door onder andere een bredere uitrol van ontwikkelde instrumenten. De campagne 5 beloften.nl, waarbij gemeenten een overzicht kregen van de implementatie op hun organisatieniveau, is daar het antwoord op geweest in 2010.

5 Beloften aan de burger

In februari 2010 is de campagne 5 beloften van start gegaan, waarin het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de VNG een «Checklist Dienstverlening» van 40 instrumenten hebben opgesteld die allen voortvloeiden uit de kabinetsaanpak regeldruk en de verbetering van de (e-) dienstverlening. Bij de start in februari 2010 hadden gemeenten, gemiddeld genomen, 30% van de instrumenten ingevoerd. Eind 2010 lag dat gemiddelde op 54,4%.

Veel gemeenten hebben werk gemaakt van de checklist. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties honoreerde in 2010 gemiddeld 250 wijzigingsverzoeken per maand. Dat betekent dat eind 2010 97% van de Nederlandse bevolking gebruik kon maken van DigiD voor gemeenteproducten. 95% hoefde minder documenten bij ondertrouw op te geven, 91% hoefde geen kopie kentekenbewijs te tonen bij een aanvraag parkeervergunning en 90% kon bij de eigen gemeente een GBA uittreksel online aanvragen.

De instrumenten waarvan de invoering door gemeenten het sterkst is toegenomen in 2010:

• • invoeren van Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Hiermee bereikten de aangesloten gemeenten een bereik van 14 155 000 extra inwoners. (van 8% van gemeenten in maart 2010 naar 66% in december 2010);

• • aansluiten bij www.regelhulp.nl, zodat burgers in één oogopslag zien welke zorg en sociale voorzieningen er zijn. Ultimo 2010 deden 354 gemeenten mee met de webvoorziening Regelhulp. Hiermee hebben bijna 4 mln. extra inwoners toegang gekregen tot Regelhulp (van 49% naar meer dan 80%);

• • mediationvaardigheden toepassen. Hiermee worden 2,8 mln. extra inwoners bereikt. Deze inwoners kunnen rekenen op de inzet van mediationvaardigheden van de eigen gemeente in de primaire fase en/of in de bezwaarfase van een bezwaartraject (van 13% naar 38%);

• • de mogelijkheid om online de waarden voor Onroerende Zaak Belasting (OZB) in te zien. Ruim 2 mln. extra inwoners kunnen sinds eind 2010 gebruik maken van dit instrument (van 68% naar 88%).

Financiële toelichting

Op het artikel dienstverlenende en innovatieve overheid is meer uitgegeven dan begroot. De ontvangsten zijn tevens hoger dan begroot. Onderstaand volgt een toelichting op artikelonderdeel om dit inzichtelijk te maken.

Uitgaven

33.25 Er is meer uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Bij Najaarsnota heeft een correctie op het apparaatbudget plaatsgevonden.

33.2 Er is meer uitgegeven dan begroot. Dit wordt verklaard doordat bij Voorjaarsnota een bijdrage van het Gemeentefonds is ontvangen ten behoeve van de uitvoering en het beheer van Antwoord.nl en bij Najaarsnota het budget is opgehoogd met PRIMA gelden (Programma Implementatie Agenda ICT beleid). Voor de ontwikkeling van een aantal e-overheidprojecten ontvangt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een budget van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

Ontvangsten

Voor de ontwikkeling van een aantal e-overheidprojecten ontvangt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een budget van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie in het kader van het Programma Implementatie Agenda ICT beleid (PRIMA).

Of de in 2010 ingezette activiteiten leiden tot een verdere verbetering van de waardering van de overheidsdienstverlening moet duidelijk worden in 2011. Een van de ontwikkelingen is, naast een bredere invoering van de ontwikkelde instrumenten, dat burgers in hun verwachtingspatroon lijken mee te groeien.

33 Operationele doelstelling 1

Het verminderen van de regeldruk voor burgers, professionals en medeoverheden

De administratieve lasten van burgers zijn conform de kabinetsdoelstelling van Balkenende IV teruggedrongen met 25% en de lasten voor de professionals zijn in kaart gebracht en daarop zijn er maatregelen genomen. Professionals geven aan dat de genomen en voorgenomen maatregelen naar hun verwachting zullen bijdragen aan de administratieve lastenverlichting. In het begin van de kabinetsperiode Balkenende IV hebben burgers en professionals zelf aangegeven welke knelpunten zij ervaren in hun contacten met de overheid. In de aanpak van deze knelpunten zijn merkbare resultaten behaald. Zo zijn de administratieve lasten voor burgers bij de bijstand met 35% verminderd. Formulieren en het taalgebruik van overheidsorganisaties is duidelijker geworden. Dit scheelt burgers 14% aan invultijd. Om het aantal van 2,6 mln. bezwaarschriften te verminderen zijn mediationvaardigheden ingezet. Bij de organisaties die deze aanpak toepassen, is ruim 60% van de bezwaarschriften ingetrokken. De kosten namen af met 20% en de klanttevredenheid nam toe met 40%.

Aanpak administratieve lasten burgers

De gelden uit de versnellingsagenda en de campagne 5 beloften aan de burger hebben bijgedragen aan het realiseren van de kabinetsdoelstelling. De aanpak top 10 knelpunten en de versnellingsagenda zijn hiermee eind 2010 afgesloten. Inmiddels zijn 265 gemeenten aangesloten op geautomatiseerde kwijtschelding, is meer dan 80% van de gemeenten aangesloten op regelhulp en is 90% van de gemeente aangesloten op de gemeentelijke basisadministratie (GBA) als basisregistratie.

Aanpak administratieve lasten professionals

Een van de best practices die breed wordt ingevoerd is het systeem van Frontoffice Backoffice (administratieve afhandeling van het primaire proces vindt plaats door een administratieve backoffice in plaats van door de agent op straat). Bij de korpsen die dit hebben ingevoerd lijkt een administratieve lastenverlichting van 20% over het gehele korps (executieve en niet executieve) haalbaar. 19 korpsen volgden een Masterclass van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om dit systeem in te kunnen voeren. Een andere maatregel is de boetevolgservice die wordt ingevoerd door 15 korpsen: een internetapplicatie die burgers in staat stelt hun boete online te volgen. Deze maatregel kan tot ruim 55% administratieve winst opleveren per jaar

In het project «verbetering klachtafhandeling binnen de politie», is gewerkt aan een nieuw model klachtenreglement, een uniform registratiesysteem en een uniforme (hoofd)rubricering. Binnen dit project hebben klachtenbehandelaars en klachtencoördinatoren ter verbetering van de informele klachtenafhandeling trainingen mediationvaardigheden aangeboden gekregen. Deze trainingen zijn door de deelnemers als zeer goed beoordeeld (een score variërend van 8,4 tot 10). De eerste analyses laten onder andere een vermindering van de tijd zien die aan klachtafhandeling wordt besteed (van 11 naar 8,1 uur).

De ontwikkeling van het proces verbaal Minderjarigen (PVM) ten behoeve van de afdoening van jeugdstrafrechtzaken is zo goed als afgerond en zal naar verwachting in 2011 worden geïmplementeerd. Door dit PVM zullen de ketenpartners in het jeugdstrafrecht minder capaciteit nodig hebben en een kortere doorlooptijd ervaren.

Het project «Stroomlijning informatievoorziening jeugdstrafrechtketen», waarin de informatie aan jeugdige verdachten en hun ouders is verbeterd heeft niet alleen geleid tot een lagere tijdsbesteding voor de politieprofessional, maar ook tot een kostenbesparing voor de ketenpartners. In de nieuwe situatie zijn de verschillende mededelingen, brieven en folders die verdachten en hun ouders vanuit de verschillende systemen uit de jeugdstrafrechtketen ontvingen vervangen door een generieke folder en een website.

33 Operationele doelstelling 2

Een betere dienstverlening door goed informatiebeleid, innovatie en de ontwikkeling van e-overheidsvoorzieningen.

• • De website www.overheid.nl is vernieuwd naar analogie van Antwoord voor bedrijven. Hierin zijn verschillende meldpunten voor burgers en de persoonlijke internetpagina voor burgers (MijnOverheid) samengevoegd.

• • De wettelijke verplichting voor gemeenten, provincies en waterschappen om decentrale regelgeving geconsolideerd te publiceren op internet is op 1 januari 2011 in werking getreden (Staatsblad 2010, nr. 743).

• • Op basis van het handboek voor (keten)samenwerking in dienstverlening wordt een overheidsbrede webvoorziening gemaakt waarmee overheden op hun eigen website geprofileerde informatie kunnen bieden op basis van levensgebeurtenissen.

• • De brief over hergebruik van overheidsinformatie met daarin een aankondiging van een verkenning naar de mogelijkheden om het hoofdstuk Hergebruik van de wet Openbaarheid Bestuur aan te passen is niet aan de Tweede Kamer gestuurd. De aanpassingen van het hoofdstuk hergebruik van de Wob hadden betrekking op invoering van marginale verstrekkingskosten en het wegnemen van belemmeringen in gebruiksvoorwaarden. De noodzaak van deze aanpassingen in de Wob wordt nu heroverwogen.

• • Een aantal overheden stelt gepersonaliseerde informatie via MijnOverheid beschikbaar: de persoonsgegevens uit de gemeentelijke basisadministratie, de voertuiggegevens van de Rijksdienst voor het wegverkeer, de eigendomsgegevens van het Kadaster, het Digitaal Klantdossier werk en inkomen.

Persoonsinformatiebeleid

Het Centraal Meld- en informatiepunt Identiteitsfraude en -fouten (CMI) is per 1 maart 2010 gestart. Sindsdien zijn in 2010 168 meldingen in behandeling genomen.

Met de komst van het kabinet Rutte-Verhagen is de verantwoordelijkheid voor de bescherming van persoonsgegeven geheel belegd bij het ministerie van Veiligheid en Justitie.

Informatie-infrastructuur

• • In 2010 is DigiD-Machtigen, de nieuwe machtigingsvoorziening waarbij burgers anderen kunnen machtigen om namens hen zaken te doen met de overheid, verder vormgegeven en beproefd. De voorziening zal nu ingezet worden bij de vooringevulde aangifte inkomstenbelasting over 2010. Tevens is de aanbesteding voor de nieuwe versie van DigiD afgerond en is begonnen met het ontwikkelen van deze nieuwe versie.

• • In de aanbesteding van de nieuwe generatie reisdocumenten is de optie opgenomen, om de elektronische functionaliteit op de Nederlandse Identiteitskaart (e-NIK) te plaatsen. In 2010 zijn de voorbereidingen gestart voor de besluitvorming om al dan niet de e-NIK in te voeren. De e-NIK geeft de hoogst mogelijke betrouwbaarheid bij online identificatie en authenticatie en met de e-NIK kunnen voorts transacties met een elektronische handtekening worden afgerond

• • Eind 2010 is de sturing en regie op het stelsel van basisregistraties versterkt.

• • Registratie Niet Ingezetenen (RNI). De vastlegging van gegevens over niet-ingezetenen als onderdeel van de nieuwe basisregistratie Personen (BRP) is in 2010 voortgezet. Het concept wetsvoorstel BRP is in maart afgerond en ter consultatie aan betrokken organisaties aangeboden. Na afronding van deze werkzaamheden wordt het wetsvoorstel rond de zomer van 2011 naar de Kamer gestuurd.

Beleidscoördinatie en monitoring

Eind 2010 eindigde de looptijd van het Nationaal Uitvoeringsprogramma dienstverlening en e-overheid (NUP). De voortgang in 2010:

• • De toenmalige Staatssecretaris van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft onder andere via het voorzitterschap van de bestuurlijke regiegroep dienstverlening en e-overheid de coördinerende rol voor betere dienstverlening aan de burger en e-overheid ingevuld. De governance is naar aanleiding van de aanbevelingen van de Gateway op het NUP aangepast.

• • Veel overheden hebben een beleid uitgewerkt voor open standaarden en opensource.

• • Het aantal gemeenten dat voldoet aan de webrichtlijnen is gering. Wel is in het afgelopen jaar bij gemeenten een beweging op gang gekomen om de eigen website beter toegankelijk te maken. Zo hebben 200 gemeenten meegedaan aan het ondersteuningstraject webrichtlijnen in het kader van de versnellingsagenda van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Daarnaast werken steeds meer content management systeem leveranciers met de webrichtlijnen en passen hun systemen erop aan. De werkzaamheden van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op dit terrein zijn afgerond en de standaard Webrichtlijnen wordt ondergebracht bij Logius.

• • Het stelsel van Basisregistraties: niet alle gemeenschappelijke voorzieningen die noodzakelijk zijn om het stelsel van Basisregistraties goed te laten functioneren zijn gereed; de implementatie van Digikoppeling en standaarden (voorheen: Overheidsservicebus) door overheden is gaande, Digimelding en Digilevering zijn nog niet afgerond. Van de 13 beoogde basisregistraties is ongeveer de helft gerealiseerd.

• • De gepersonaliseerde gegevens van de GBA, de Rijksdienst voor het Wegverkeer, Digitaal Klantdossier werk en inkomen en Kadaster zijn beschikbaar via www.overheid.nl.

• • Over de voortgang van het NUP is in de jaarlijkse rapportage aan de Tweede Kamer gerapporteerd (Kamerstukken II, 2009–2010, 29 362, nr. 166).

• • Het project I-teams is eind maart 2010 afgerond en heeft geleid tot 387 realisatieplannen van gemeenten. Belangrijkste conclusies uit het evaluatie-onderzoek uit 2010 zijn dat i-teams het overzicht en inzicht hebben gebracht in alle e-overheidsvoorzieningen die er zijn. Het bestuurlijk laten accorderen van het realisatieplan dat als belangrijkste product van i-teams wordt gezien heeft geleid tot topambtelijk draagvlak en capaciteit en middelen zijn beschikbaar gesteld door de betreffende gemeenteraden. De overall waardering voor i-teams door de overheden komt uit op een 7,4.

• • Het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) zet zich in om standaardisatie en intergemeentelijke samenwerking mogelijk te maken en heeft in 2010 een plan voor implementatieondersteuning bij gemeenten opgeleverd.

33 Operationele doelstelling 3

Betere dienstverlening door het beschikbaar stellen, optimaliseren en stimuleren van het gebruik van overheidsbrede infrastructurele ICT-voorzieningen.

Een aantal generieke voorzieningen, die door alle bestuursorganen kunnen worden gebruikt voor (de verbetering van hun) dienstverlening, zijn beschikbaar, beschikbaar gekomen of verder ontwikkeld op weg naar gebruik:

• • Gegevensuitwisseling: in 2010 is gestart met de implementatie van Digikoppeling (set standaarden voor elektronisch berichtenverkeer tussen overheidsorganisaties) bij verschillende overheidspartijen.

• • Toegang: op het terrein van authenticatie en identificatie en beveiligde interacties is DigiD voor de burgers beschikbaar. Het gebruik in 2010 is verder toegenomen (ongeveer 35 mln. keer) en ook het aantal burgers dat over DigiD beschikt is toegenomen (eind 2010 8,1 mln.). De nieuwbouw van DigiD is gestart; daarin zullen enkele nieuwe functionaliteiten worden opgenomen. DigiD-Machtigen is gerealiseerd en wordt in 2011 in bedrijf genomen, te beginnen bij het proces van de Vooringevulde Aangifte 2010 bij de Belastingdienst.

• • Informatiebeveiliging: het stelsel van PKI-overheid, dat garant staat voor beveiligde verbindingen op het hoogste niveau, werkt goed en wordt veel toegepast.

• • Standaardisatie: In 2010 heeft het Bureau Forum Standaardisatie het secretariaat gevoerd voor het College Standaardisatie en is het gebruik van open standaarden voor de gegevensuitwisseling bevorderd. Er zijn enkele nieuwe standaarden vastgesteld voor pas-toe-of-leg-uit lijst. Een aantal standaarden wordt breed toegepast, bij andere standaarden is de implementatie bij de overheid beperkt.

• • Het beheer van de elektronische wettenbank, de officiële elektronische publicaties en de samenwerkende productencatalogi is in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties uitgevoerd door het programma e-Overheid voor burgers van de stichting ICTU.

• • Het gebruik van het BSN (Burger Service Nummer) is in 2010 zonder problemen verlopen.

De voorgenomen instrumenten voor het optimaliseren en stimuleren van het gebruik van overheidsbrede infrastructurele ICT-voorzieningen zijn ingezet.

33.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Artikel 35: Arbeidszaken overheid

35 Algemene doelstelling

Een beter presterende overheid door voldoende inzet van en de zorg voor een competent, divers samengesteld en integer personeelsbestand en een bestand van politieke ambtsdragers.

Financiële toelichting

Op het artikel arbeidszaken overheid is minder uitgegeven dan begroot. Onderstaand volgt een toelichting per artikelonderdeel om dit inzichtelijk te maken.

35.25 Er is meer uitgegeven dan begroot. Dit is het gevolg van uitvoeringsproblematiek bij de organisatie Arbeidszaken overheid. Het budget is bij tweede suppletoire begroting opgehoogd om de uitgaven van externen te dekken. Deze waren oorspronkelijk begroot op de programmabudgetten.

35.1 Er is meer uitgegeven dan begroot. Dit wordt onder andere verklaard door de inspanningen (campagnes, pilots) voor het programma Veilige Publieke Taak. Hiervoor zijn middelen toegevoegd bij Voorjaarsnota.

35.2 Er is minder uitgegeven dan begroot. Dit wordt verklaard doordat minder politieke ambtsdragers recht hadden op een uitkering.

35.3 Er is minder uitgegeven. Dit wordt verklaard door lagere uitgaven en verplichtingen als gevolg van het dalend aantal personen met recht op een uitkering.

De relevante externe factoren zijn niet van invloed geweest op het beleid.

Op het niveau van de operationele doelstellingen worden meerdere meetbare gegevens geformuleerd, die goed weergeven wat de uitkomsten van de inspanningen van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zijn.

35 Operationele doelstelling 1

Mede zorgen voor een voldoende aanbod van goed geschoold overheidspersoneel en voor een betrouwbare, herkenbare overheid door het bevorderen van integriteit, diversiteit, transparantie en kostenbewustzijn van overheidsorganisaties.

Voldoende aanbod van goed geschoold overheidspersoneel.

De aandacht heeft zich het afgelopen jaar gericht op het verbeteren van de arbeidsmarktpositie van de overheid. Enerzijds door beleid dat gericht is op het verbeteren van de aantrekkelijkheid van de overheid als werkgever. In dat kader spelen niet alleen de primaire- en secundaire arbeidsvoorwaarden een grote rol, maar ook het bevorderen van het veilig kunnen uitoefenen van een publieke taak en het verminderen van de interne bureaucratie in combinatie met het geven van voldoende ruimte aan de bij de overheid werkende professionals.

Anderzijds door maatregelen om het arbeidsaanbod te vergroten door het stimuleren van de arbeidsparticipatie en door activiteiten gericht op het verminderen van de vraag naar arbeid door het stimuleren van het verhogen van de arbeidsproductiviteit.

Een divers samengesteld personeelsbestand.

In de artikelen 23 en 37 wordt ingegaan op het diversiteitsbeleid bij de Politie respectievelijk bij het Rijk.

Integriteit

Transparantie/afleggen rekenschap

Bevordering van arbeidsparticipatie en arbeidsproductiviteit, mede in relatie tot kostenbeheersing/-beperking

Tegengaan en bestrijden agressie en geweld tegen de publieke taak

De activiteiten die een veilige publieke taakuitvoering moeten bevorderen, dragen bij aan de aantrekkelijkheid van de overheid als werkgever. De aanpak vanuit het programma Veilige Publieke Taak kent drie sporen: grenzen stellen, het aanpakken van daders en het ondersteunen van werkgevers, zoals uitgewerkt in de acht maatregelen die als aanbeveling zijn opgenomen in de Arbocatalogus en de eenduidige landelijke afspraken met politie en het Openbaar Ministerie.

Uit de in 2010 opnieuw gehouden effect-meting blijkt dat over alle sectoren bezien sprake is van een stabilisatie van het aantal slachtoffers van agressie en geweld onder werknemers met een publieke taak in vergelijking met een meting uit 2008 (49–50%). Wel tekent zich in bepaalde sectoren (rijk, gemeenten en politie) een daling af. Het betreft hier werkgevers die al langere tijd investeren in de aanpak van agressie en geweld. (Bijlage bij brief aan de Tweede Kamer over Voortgangsrapportage programma Veilige Publieke Taak, 26-11-2010).

Stellen van grenzen

De in 2009 gestarte campagne over wat burgers zelf kunnen doen liep door in 2010. Daarnaast heeft er een grote campagne plaatsgevonden met betrekking tot de jaarwisseling. Uit evaluatie blijkt dat hiermee positieve effecten zijn gerealiseerd, zoals een vergroot probleembesef bij het algemene publiek.

Aanpakken van daders van geweld tegen de publieke taak

Ondersteunen van werkgevers

35 Operationele doelstelling 2

Het scheppen van voorwaarden voor een brede toegang tot politieke en bestuurlijke functies en voor het verbeteren van de kwaliteit van de functievervulling van politieke ambtsdragers.

Rechtspositie en voorstellen Dijkstal

Diversiteit

Tot 1 juli 2010 heeft de scoutinggroep burgemeesters activiteiten verricht die erop gericht waren de interesse en beschikbaarheid van vrouwelijke en biculturele talenten voor een burgemeestersfunctie te vergroten. De scoutinggroep heeft vele belangstellenden en potentials bereikt. Ook bij de regulier bij het benoemingsproces van burgemeesters betrokken partijen is de aandacht vergroot voor (het belang van) een divers burgemeesterscorps. Wel is door alle betrokken partijen geconstateerd dat een programma ontbreekt, waarmee potentiële burgemeesterskandidaten zich nader kunnen oriënteren en voorbereiden op het burgemeestersambt. In 2010 is begonnen met de voorbereiding van een dergelijk programma, dat in 2011 van start gaat en waaraan ook door de getalenteerde zij-instromers kan worden deelgenomen.

Personele zorg

35 Operationele doelstelling 3

Uitvoeren van pensioenregelingen van Nederlandse ambtenaren uit de (voormalige) overzeese gebiedsdelen en hun nagelaten betrekkingen.

De pensioenregelingen zijn uitgevoerd. De daartoe voorgenomen instrumenten zijn daarbij ingezet.

Voor deze operationele doelstelling zijn geen meetbare gegevens beschikbaar. Het betreft hier alleen de uitvoering van regelingen op basis waarvan specifieke groepen aanspraak kunnen maken op een uitkering of pensioen.

35.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Toelichting

In 2011 wordt voor een deel van de activiteiten onder de operationele doelstelling 35.1 bezien in hoeverre er voor de komende jaren nieuwe activiteiten nodig zijn. Dit is een goed moment terug te blikken op de activiteiten van de afgelopen jaren en om op basis van dat overzicht van resultaten en nog te behalen punten keuze te maken voor de toekomst. Onder de operationele doelstelling 35.3 valt het uitvoeren van een pensioenregeling van Nederlandse ambtenaren uit de (voormalige) overzeese gebiedsdelen en hun nagelaten betrekkingen. Een beleidsdoorlichting op deze doelstelling heeft dan ook weinig zin.

Artikel 37. Kwaliteit Rijksdienst

37 Algemene doelstelling

Een goed presterende rijksoverheid op het gebied van management development en bedrijfsvoering.

De algemene doelstelling is gericht op het functioneren van de totale rijksoverheid. Een goed functionerende overheid, die integer, effectief en kostenbewust is, vergroot de legitimiteit van het overheidshandelen.

Financiële toelichting

Op het artikel Kwaliteit Rijksdienst is meer uitgegeven dan begroot. Op het artikel zijn bovendien meer ontvangsten binnen gekomen. Onderstaand volgt een toelichting op artikelonderdeel om dit inzichtelijk te maken.

37.2 Er is meer uitgegeven dan begroot bij de oorspronkelijke begroting. Dit wordt onder andere verklaard doordat bij Voorjaarsnota budget is toegevoegd door diverse overboekingen van departementen. Het gaat om budget voor de gezamenlijke inkoop van File-net licenties, budget van verschillende inspecties ten behoeve van de rijksbrede activiteiten van de Inspectieraad, budget in het kader van de Vernieuwing Rijksdienst, zoals automatisering functiegebouw en budget voor activiteiten van de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk op het gebied van organisatie en personeel. Door de diverse overboekingen is het budget op dit artikelonderdeel verhoogd en zijn er extra uitgaven gedaan voor onder andere File-net licenties en rijksbrede activiteiten.

37.3 Er is minder uitgegeven dan begroot bij de oorspronkelijke begroting. Dit wordt onder andere verklaard doordat er budget bij Voorjaarsnota is overgeboekt naar andere departementen voor het beheer van Digitale Werkomgeving Rijk (DWR). Dit betekent dat het beschikbare budget vanaf Voorjaarsnota minder is geworden en is er voor DWR minder uitgegeven.

37.4 Er is meer uitgegeven dan begroot bij de oorspronkelijke begroting. Dit wordt onder andere verklaard door diverse overboekingen bij Voorjaarsnota in het kader van de Vernieuwing Rijksdienst: budget ten behoeve van 4FM, categoriemanagement en Elektronisch Bestellen en Factureren. Daarnaast is voor activiteiten van de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk op facilitair gebied budget overgeboekt. Hierdoor is er vanaf Voorjaarsnota meer budget beschikbaar op dit artikelonderdeel en zijn er extra uitgaven gedaan in het kader van de Vernieuwing Rijksdienst.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties werkt voor de uitvoering van het beleid op het terrein van de bedrijfsvoering nauw samen met alle ministeries. Draagvlak was daarbij de belangrijkste externe factor voor het behalen van de doelstellingen.

De kwaliteit van het personeel, het management, de organisatie en informatievoorziening van het Rijk betreft in sterke mate het functioneren van het Rijk. Kwaliteit is een breed begrip dat nader uitgewerkt wordt in de operationele doelstellingen. Daar zijn diverse gegevens opgenomen die iets zeggen over concrete prestaties op dit terrein.

De uitvoering van de Garantieregelingen

Hypotheekgaranties. Bij beschikking van 23 augustus 1974, nr. AB74/U1271, van de Minister van Binnenlandse Zaken, is de mogelijkheid geschapen om onder bepaalde voorwaarden een hypotheek-garantie te verlenen voor tijdige betaling van rente en aflossing op een hypothecaire geldlening, die in verband met de aankoop van een woning is afgesloten. Er zijn ultimo 2010 nog 10 garanties geldig. Het theoretische risico bedraagt € 0,4 mln. Het maximale garantieplafond per 31 december 2010 bedraagt € 1,128 mln.

37 Operationele doelstelling 1

Het bevorderen van de kwaliteit van het management van het Rijk.

De ambtelijke leiding heeft een toonaangevende rol bij het bevorderen van de kwaliteit van het Rijk. Met Management Development (MD) wordt er structureel geïnvesteerd in de werving, selectie en ontwikkeling van leidinggevenden op strategische posities van het Rijk (de Algemene Bestuursdienst: ABD). Uitgangspunt voor de bezetting van strategische posities binnen het Rijk is de ABD-schouw: een jaarlijkse inventarisatie van de behoefte en het potentieel aan leidinggevenden. De resultaten van de schouw zijn tijdens het jaar leidend geweest bij de adviserende rol van ABD bij werving, selectie en ontwikkeling. In 2010 waren er in totaal 110 benoemingen in de Algemene Bestuursdienst. Het betrof 67 managers die al een ABD-functie bekleedden, 26 managers die zijn doorgegroeid naar een ABD-functie en 17 managers van buiten de overheid (bron: ABIS). De ratio tussen de mobiliteit binnen de ABD, groei van talent vanuit het Rijk naar de ABD en instroom van buiten het Rijk is 61:24:15. Hiermee is de streefnorm van 60:30:10 grotendeels gehaald (bron: ABIS). Verder heeft er een intensivering plaatsgevonden van de loopbaangesprekken met managers waaronder gesprekken met managers van fuserende departementen.

Het aandeel vrouwen in de ABD (inclusief Top Management Group) steeg in 2010 met 1 procentpunt naar 25,9% (bron: ABIS). Hiermee is de kabinetsdoelstelling van 24% in de ABD in 2010 bereikt. In het regeerakkoord van het nieuwe kabinet is diversiteit niet benoemd als prioriteit.

Het Programma Leiderschap Externe Instroom (ABD-PLEX) helpt leidinggevenden van buiten het Rijk snel de politiek-bestuurlijke omgeving eigen te maken en daarin succesvol te functioneren. Tegelijkertijd besteedt PLEX aandacht aan het vernieuwende potentieel dat de leidinggevende met zijn of haar kwaliteiten en netwerk de organisatie binnenbrengt.

De tendens van toenemende flexibilisering in leidinggevende opdrachten zet ook door in het management bij het Rijk. In 2010 zijn er 109 interimopdrachten via ABD-Interim vervuld.

In 2010 is een start gemaakt met de ABD TOP Consultants. ABD TOP Consultants is de consultancy- en interim-managementgroep voor de overheid. TOP staat voor Tijdelijke Opdrachten, Projecten en Programma’s.

Uit onderzoek is gebleken dat de kwaliteit van het topmanagement van de Rijksdienst is gebaat bij ambtenaren die reeds vroeg in hun carrière bewust (leer-) ervaringen opbouwen. Het programma Managementleerlijnen heeft hiertoe een aantal concrete producten opgeleverd, waaronder: een rijksintroductieprogramma voor nieuwe rijksambtenaren, inclusief een Europese module; de brochure «De volgende stap» en criteria voor toelating tot de ABD-doelgroep. Verder is aandacht en actie gevraagd voor meer concerndenken en meer gerichte mobiliteit in alle lagen van de Rijksoverheid.

In samenwerking met Canada (School of Public Service) heeft Bureau ABD weer het internationale leiderschapsprogramma GEN (Global Engagement Network) aan directeuren aangeboden. GEN is een innovatief, internationaal programma dat leiders in de publieke sector verrijkt met inzichten, instrumenten en strategieën die nodig zijn in een complexe mondiale context.

In 2010 is het management development voor de Politietop toegevoegd aan Bureau ABD. Bureau ABD Politietop heeft samen met het Landelijk Programma HRM van de politie de kadernota «Welkom bij het vernieuwde MD-huis van de politie» opgesteld. Het bevat de eerste contouren voor een integraal MD-beleid voor de Nederlandse politieorganisatie. Bureau ABD Politietop is daarnaast gestart met het toetsen van de arbeidsvoorwaarden bij benoemingen in de Politietop en werkt samen met de directie Politie van het ministerie van Veiligheid en Justitie aan het herijken van die arbeidsvoorwaarden.

De voorgenomen instrumenten om de doelen te bereiken zijn ingezet.

37 Operationele doelstelling 2

Het bevorderen van de kwaliteit van de organisatie en het personeel van het Rijk.

Het bevorderen van de kwaliteit van de organisatie en het personeel van het Rijk is een permanente opdracht van het kabinet, ook voor langere termijn. Deze doelen kunnen alleen worden bereikt met flexibel en duurzaam inzetbare ambtenaren. Door de kracht van variëteit is het mogelijk dat iedereen hier een toegevoegde waarde in kan leveren. De rijksoverheid kan zo een aantrekkelijke werkgever zijn waar het plezierig en interessant is om te werken.

In 2010 zijn de volgende doelstellingen behaald:

Betere bestuurbaarheid van de bedrijfsvoering

In 2010 gold voor alle ministeries de uitgavennorm van 13% voor externe inhuur. De ministeries zullen in hun departementale jaarverslagen 2010 rapporteren over de realisatie van deze norm en een eventuele overschrijding van de norm toelichten. Voorts heeft een aantal ministeries in een brief aan de Tweede Kamer aangegeven wat de consequenties voor de taakuitoefening zijn van de verlaging van de uitgavennorm in 2011 tot 10%.

Uitbouw van de shared service centra

Er zijn acht ministeries aangesloten op de gebruiksgerichte dienstverlening van P-Direkt. Verder zijn de voorbereidingen gestart voor de aansluiting van de overige ministeries in 2011.

Realisatie van de rijkswerkplek

Het functiegebouw Rijk is vastgesteld en wordt vanaf 2011 gefaseerd geïmplementeerd.

Toekomstvast organisatie- en personeelsbeleid

Het netwerk diversiteit is zes keer bijeengekomen. Rijksbreed is het 2^e Ambassadeursnetwerk Diversiteit Rijk actief geweest. Dit is een gezelschap topmanagers uit de rijksdienst, die samen met een multiculturele duopartner concrete acties uitvoerden in hun organisatie, zoals onderzoek naar interne doorstroming en loopbaanbegeleiding. De Rijks Universiteit Groningen deed onderzoek naar interventies gericht op het behoud van diversiteit.

Het programma verminderen van de administratieve lasten bij de overgang van personeel van het ene naar het andere ministerie loopt nog door in 2011 en wordt verder opgepakt in het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst.

37 Operationele doelstelling 3

Het bevorderen van de kwaliteit van de ICT en informatievoorziening binnen de rijksoverheid.

Dit doel kan uitsluitend bereikt worden met een flexibele en duurzame inzet van Informatievoorziening- en Communicatietechnologie (ICT). Door de kracht van ICT en Informatievoorziening kan het Rijk zijn taken richting burger en bedrijfsleven sneller, beter en transparanter vormgeven.

In 2010 zijn de volgende doelstellingen behaald:

Betere bestuurbaarheid van de bedrijfsvoering

• • De rijksbrede afspraken rondom de rapportage grote ICT-projecten zijn interdepartementaal aangescherpt en gebundeld met rijksbrede afspraken over departementaal projectportfoliomanagement. De rapportage is begin juni 2010 naar de Tweede Kamer gestuurd (Kamerstukken II, 2009–2010, 26 643, nr. 160).

• • Bestaande en nieuwe rijksbrede afspraken rondom projectportfoliomanagement zijn opgesteld en gebundeld en interdepartementaal vastgesteld. Daarnaast zijn best-practices gedeeld.

• • Een evaluatie van het Chief Information Officer-stelsel heeft plaatsgevonden. De Tweede Kamer is hierover in februari 2011 geïnformeerd.

• • Bureau Gateway (methodiek voor review van projecten in de publieke sector) is volledig operationeel en is per 1 januari 2011 onderdeel van de Werkmaatschappij.

• • Eind 2010 zijn de eindconcepten van het herziene Voorschrift Informatiebeveiliging Rijksdienst Bijzondere Informatie (VIR-BI 1) en de Baseline Informatiebeveiliging Rijksdienst (BIR) opgeleverd voor interdepartementale besluitvorming eerste kwartaal 2011.

• • In 2010 is de rijksbrede architectuur (MARIJ 1.0) geactualiseerd en in lijn gebracht met de overheidsbrede NORA 3.0. Specifiek door de Digitale Werkomgeving Rijk, Elektronisch Bestellen en Factureren, Basisregistraties zijn domeinarchitecturen opgesteld. De rijksbrede lijst van open standaarden is in 2010 verder uitgebreid. De nieuwe Algemene Rijksvoorwaarden voor ICT-overeenkomsten (ARBIT) zijn vastgesteld met als doel meer flexibiliteit in de contracten van de Rijksoverheid met ICT-leveranciers te brengen.

• • De opleidingen voor CIO’s en hun adviseurs zijn ingericht en meerdere keren in 2010 georganiseerd. Daarnaast zijn kennisbijeenkomsten rond diverse actuele thema’s voor deze doelgroepen georganiseerd.

• • De uitgangspunten om samen iets te doen, te laten doen of uit te besteden op het gebied van ICT dienstverlening zijn opgesteld en vastgesteld. Een producten- en dienstencatalogus met de eerste diensten die binnen de rijksdienst gezamenlijk worden ontwikkeld en beheerd is opgesteld en in beheer genomen. Er is een tactisch beraad voor generieke ICT rijksbreed ingericht.

Uitbouw van de shared servicecentra

Doc-Direkt is de archiefbewerkingsorganisatie voor de rijksoverheid voor het wegwerken van de archiefachterstanden. Alle stappen zijn doorlopen om in 2011 als baten-lastendienst te gaan werken. De departementale semi-statische archiefwerkzaamheden en de Centrale Archief Selectiedienst zijn per 1 januari 2011 gecentraliseerd in deze nieuwe organisatie.

Realisatie van rijkswerkplek

• • Als onderdeel van de Digitale Werkomgeving Rijk (DWR) is de samenwerkfunctionaliteit ontwikkeld en beschikbaar gesteld aan alle rijksambtenaren. Het onderdeel Rijksportaal is in 2010 gerealiseerd. Dit rijksbrede intranet vervangt alle departementale intranetten en wordt in 2011 deels geïmplementeerd. Verder zijn 4 024 werkplekken voorzien van de in 2010 ontwikkelde uniforme DWR desktop. In juni 2010 is de Tweede Kamer geïnformeerd over het programma Digitale Werkomgeving Rijksdienst (Kamerstukken II, 2009–2010, 26 643, nr. 161).

• • In maart 2010 is het Streefbeeld «Informatie van Waarde» aan de Tweede Kamer aangeboden (Kamerstukken II, 2009–2010, 29 362, nr. 162). Dit bevat de uitwerking van de visie voor het gebruik van rijksoverheidsinformatie en de maatregelen die de komende jaren uitgevoerd worden om per 2015 bij alle beleidkernen digitaal documentbeheer te hebben ingevoerd. In 2010 zijn gezamenlijke kaders en standaarden voor een optimale informatiehuishouding uitgewerkt. Bij de implementatie hiervan worden de departementen vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ondersteund.

Het afwegingskader sourcingsstrategieën wordt in het eerste kwartaal 2011 afgerond. De vertraging is ontstaan omdat eerst de uitgangspunten vanuit het Regeerakkoord moesten worden vastgesteld.

Ad 2 De streefwaarde «Aantal DWR desktops» zal begin 2011 worden gerealiseerd en de vertraging heeft geen impact op de streefwaarde van 2011, te weten 11 000 DWR desktops.

Ad 3 De streefwaarde bij «Aantal strekkende kilometers wegwerken archief na 1975» was opgesteld vanuit de verwachting, dat over de periode van 10 jaren de productie gemiddeld 30 km zou zijn. 2010 was een aanloopjaar, waarin tijdens het oprichten van de nieuwe archieforganisatie Doc-Direkt nog niet een volledige productie kon worden gerealiseerd.

37 Operationele doelstelling 4

Het bevorderen van de kwaliteit van facilitaire dienstverlening, huisvesting en inkoop binnen de rijksoverheid.

In 2010 is verder vormgegeven aan de ambitie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om te komen tot een bundeling van beleid op het gebied van de bedrijfsvoering. Dit omvat onder andere de domeinen inkoop, huisvesting en facilitaire dienstverlening. Hierbij zijn in de regievoering van de beleidscyclus onderstaande instrumenten gebruikt. Ook zijn er belangrijke stappen gezet op het gebied van informatiemanagement, inkoop en aanbesteding, rijkshuisvesting en integrale bedrijfsvoering.

In 2010 zijn de volgende doelstellingen behaald:

Betere bestuurbaarheid van de bedrijfsvoering

Onderdeel van de organisatieverandering binnen het Rijk is de bundeling van beleid op facilitair terrein en de invoering van het categoriemanagement. In 2010 is categoriemanagement verder ingevoerd voor een groot aantal categorieën, zoals de categorie voor personeel, telecommunicatie en ICT. Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ondersteunt de departementen bij de verankering van kennis en het ontwikkelen van expertise.

Uitbouw van de shared servicecentra

Voor de sourcing van diensten in Den Haag een grote stap gezet door de bundeling van twee dienstverleners in één batenlastendienst (FM-Holding) en de voorgenomen toetreding van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport en ministerie van Onderwijs Cultuur Wetenschappen in 2012 tot dezelfde FM-Holding.

Realisatie van rijkswerkplek

Er is verder vormgegeven aan de ambitie om het Rijk te positioneren als koploper in duurzame bedrijfsvoering. Het programma Duurzame Bedrijfsvoering focust in samenhang op: duurzaam inkopen, duurzame faciliteiten, duurzame huisvesting en duurzame mobiliteit. Binnen deze focus worden concrete projecten verricht, die de duurzaamheiddoelstellingen rijksbreed helpen realiseren is samenspraak met rijksambtenaren. Daarbij is door middel van diverse projectplannen sturing gegeven aan de ambitie om het thema duurzame bedrijfsvoering de komende jaren beter op de kaart te zetten.

De evaluatie van het rijkshuisvestingsstelsel is gereed. Het wordt in het eerste kwartaal 2011 naar de Tweede Kamer verzonden.

Door de brede heroverwegingen, is er geen afwegingskader voor sourcing ontwikkeld.

De huisvestingsstrategie voor de rijkspanden in het land is onderdeel geworden van het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst en wordt in 2011 in dat kader opgepakt.

In 2010 hebben 7 departementen de rijkspas uitgerold, de overige 4 departementen volgen in 2011. De oorzaak voor de vertraging komt voornamelijk voort uit het feit dat de departementen nog veel werk hebben aan het op orde brengen van hun brongegevens.

37.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Toelichting

Daar in 2010 de brede heroverwegingen hebben plaatsgevonden, is de planning beleidsdoorlichtingen op onderdelen aangepast.

B3. NIET-BELEIDSARTIKELEN

Niet beleidsartikel 39: Algemeen

39 Algemene doelstelling

Op dit artikel worden de apparaatuitgaven begroot van de beheersmatige ondersteuning van het BZK-beleid door de ambtelijke staf. Tevens wordt op dit artikel de onderzoeksbudgetten van de stafdirectie kennis en de werkzaamheden van internationale zaken begroot.

Financiële toelichting

Op het artikel algemeen is meer uitgegeven dan begroot. Op het artikel zijn bovendien meer ontvangsten binnen gekomen. Onderstaand volgt een toelichting op artikelonderdeel om dit inzichtelijk te maken.

Uitgaven

39.1 Er is meer uitgegeven dan begroot bij de vastgestelde begroting. Dit wordt onder andere verklaard doordat er budget is toegevoegd aan zowel de uitgaven- als aan de ontvangstenkant voor de geleverde dienstverlening aan P-Direkt en de Werkmaatschappij.

39.6 Er is meer uitgegeven dan begroot bij de vastgestelde begroting. Dit wordt onder andere verklaard doordat er budget is afgeboekt ten behoeve van het budgettaire kader KLPD (via juni- en decembercirculaire 2010) en budget is overgeheveld naar artikel 39.1 ten behoeve van de apparaatskosten voor de internationale ambassaderaden.

39.10 Er is meer uitgegeven dan begroot bij de vastgestelde begroting. De extra uitgaven betreft onvoorziene bijdragen aan gemeenten die door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties lopende het jaar zijn gedaan voor activiteiten op het gebied van innovatie maatschappelijke veiligheid. Gezien de geringe omvang zijn deze bijdragen via de verzameluitkering van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties uitgekeerd aan de desbetreffende gemeenten.

39 Operationele doelstelling 1

Apparaat algemeen

Onder deze operationele doelstelling zijn de apparaatbudgetten van de departementale staf opgenomen. Deze apparaatuitgaven zijn niet specifiek toe te rekenen aan de beleidsdoelstellingen. Daarnaast worden op dit artikelonderdeel de uitgaven begroot voor de dienstverlening die de staforganisatie aan het kerndepartement verleent. Deze dienstverlening kenmerkt zich door een integrale, vraaggerichte aanpak waarbij resultaatgericht en kostenbewust opereren centraal staan.

39 Operationele doelstelling 5

Kennis en onderzoek

Bij het ministerie van Binnenlandse Zaken is een centraal georganiseerde kennisfunctie vormgegeven, waarbij de eindverantwoordelijkheid centraal ligt voor het uitgevoerde strategisch, beleidsondersteunend en evaluatief onderzoek. De uitkomsten van de onderzoeken worden in de verantwoording van de betreffende artikelonderdelen meegenomen.

39 Operationele doelstelling 6

Internationale zaken

Onder deze operationele doelstelling zijn de centrale budgetten opgenomen voor het onderhouden en uitbreiden van internationale relaties op het gebied van bestuur en veiligheid. Het betreffen uitgaven voor het voorbereiden, effectueren en uitbreiden van de inzet van politiefunctionarissen voor (internationale) vredesmissies. Deze uitzending van politiefunctionarissen geschiedt via het KLPD.

Met betrekking tot de landenprogramma’s zijn in 2010 twee projecten in het kader van een aflopend MoU met Roemenië afgerond, betreffende huiselijk geweld en vrijwilligerspolitie. Daarnaast is in 2010 een MoU afgesloten met Indonesië op het gebied van politiesamenwerking. Met de uitvoering van een werkprogramma is direct van start gegaan.

Niet beleidsartikel 41: Nominaal en Onvoorzien

Niet beleidsartikel 43: VUT-fonds

Financiële toelichting

Gebleken is dat steeds meer mensen besluiten om later gebruik te maken van FPU (Flexibel Pensioen en Uittreden). De liquiditeitsbehoefte van het VUT-fonds is daardoor sterk gewijzigd. Dit heeft (al in 2009) geleid tot een nieuwe aangepaste leenovereenkomst tussen de Staat en het fonds. Kern daarvan is dat de lening maximaal € 1,8 miljard bedraagt. Verder kan het VUT-fonds op ieder gewenst moment een beroep doen op uitbetaling van een tranche van de lening en is zij bevoegd een tranche geheel of gedeeltelijk vervroegd af te lossen. Daardoor kan het fonds beter inspelen op de actuele liquiditeitsbehoeften.

Voor 2010 heeft de gewijzigde liquiditeitsbehoefte, als gevolg van wijzigingen in het gebruik van FPU, ertoe geresulteerd dat het fonds minder heeft afgelost dan oorspronkelijk begroot (€ 120 mln. ten opzichte van 300 mln.) en minder rente heeft betaald (€ 19 mln. ten opzichte van € 24 mln.). In totaal gaat het € 120 mln. + € 19 mln. is 139 mln. Verder heeft het fonds in september een niet begroot beroep op het leenplafond gedaan van € 50 mln.

B4. BEDRIJFSVOERINGPARAGRAAF

Inleiding

In de bedrijfsvoeringparagraaf wordt verslag gedaan van relevante kwaliteitsverbeteringen en aandachtspunten in de bedrijfsvoering van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in 2010.

De bedrijfsvoeringparagraaf heeft het karakter van een uitzonderingenrapportage. Voorgeschreven is dat de bedrijfsvoeringparagraaf in ieder geval ingaat op de aandachtspunten in het financieel en materieelbeheer, de rechtmatigheid, de totstandkoming van de niet-financiële beleidsinformatie, en de toezeggingen aan de Algemene Rekenkamer inzake het rechtmatigheidonderzoek.

Daarnaast wordt in deze bedrijfsvoeringparagraaf de stand van zaken gemeld op enkele overige aspecten van de bedrijfsvoering, zoals onderwerpen waarover rijksbrede afspraken zijn gemaakt en/of toezeggingen aan de Tweede Kamer zijn gedaan.

1. Rechtmatigheid

In 2010 is geen sprake van overschrijding van de tolerantiegrenzen voor de rechtmatigheid en voor de getrouwe weergave.

2. Totstandkoming beleidsinformatie

De totstandkoming van de beleidsinformatie voldoet op hoofdlijnen aan de eisen die daaraan worden gesteld in de Rijksbegrotingvoorschriften van het ministerie van Financiën. Op een aantal punten waaronder de tijdigheid en doelmatigheid verdient het proces nog aanscherping. Dit wordt in 2011 opgepakt.

Een bijzondere categorie niet-financiële informatie zijn de beleidsdoorlichtingen. In de begroting voor 2010 stonden drie beleidsdoorlichtingen gepland. In overleg met het ministerie van Financiën is de planning van de beleidsdoorlichting op artikelonderdeel 37.4 Inkoopmanagement bij het Rijk opgeschoven naar 2014 om zodoende het beleid de kans te geven zich verder uit te kristalliseren. De beleidsdoorlichtingen op de artikelonderdelen 33.1 Vermindering administratieve lasten en 33.2 Informatievoorziening overheid zijn door de vele raakvlakken gezamenlijk opgepakt. Zoals ook vermeld in de begroting 2010 hebben deze beleidsdoorlichtingen een doorloop tot in 2011.

Financieel en materieelbeheer

EU-aanbestedingen

In 2010 is BZK breed (zowel kerndepartement als baten-lastendienten) een aantal fouten gemaakt bij EU-aanbestedingen. De exacte oorzaken van de gemaakte fouten lijken in eerste instantie niet eenduidig te zijn en worden nader geanalyseerd zodat in 2011 tot verdere verbetering kan worden gekomen.

Zelfbedieningsconcept P-direkt

In de tweede helft van 2009 heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de P-Direkt zelfbedieningsprocessen in gebruik genomen. In 2010 heeft P-Direkt de nodige energie gestoken in het uitwerken van een doeltreffende interne beheerscyclus. Dit proces wordt in de loop van 2011 afgerond. Het nog niet helemaal afgerond zijn van de interne beheercyclus heeft tot gevolg dat voor enkele belangrijke beheerprocessen met betrekking tot de personeelsadministratie bij P-Direkt de beheersing nog niet volledig werkend is. Aan de kant van het ministerie, als gebruiker van de zelfbedieningsprocessen, worden maatregelen vastgesteld om het zelfbedieningsconcept te borgen. Het op dit moment nog niet volledig werkend zijn van het controlestelsel voor de personeelsadministratie bij P-Direkt en bij het departement vragen om een extra controle-inspanning van de interne controle functie. Hieraan wordt in 2011 extra aandacht besteed.

Baten-lastendiensten

3. Toezeggingen aan de Algemene Rekenkamer

De Algemene Rekenkamer heeft in het rapport bij het jaarverslag Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 2009 geen onvolkomenheden in de bedrijfsvoering van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties geconstateerd.

In 2010 is wel extra aandacht gegeven aan de verdere invulling van een planning & control cyclus voor informatiebeveiliging om zodoende het op orde blijven van de informatiebeveiliging te borgen. De cyclus zal in 2011 worden geïmplementeerd.

4. Overige aspecten van de bedrijfsvoering

Management control systeem (MCS)

De management informatie rapportage (MIR) neemt binnen het MCS een belangrijke plaats in als sturings- en verantwoordingsinstrument. In de MIR wordt maandelijks aan de hand van vooraf vastgestelde indicatoren gerapporteerd over de stand van zaken van de bedrijfsvoering bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Aan het eind van elk kwartaal bevatte de MIR in 2010 een trendanalyse. De MIR is in 2010 uitgebreid met een viermaandelijkse rapportage over de bedrijfsvoering van de baten-lastendiensten van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Over onder meer externe inhuur, de personele taakstelling voor 2010, en betaaltermijnen zijn in 2010 concrete werkafspraken met de directeuren-generaal gemaakt. Dit heeft tot positieve resultaten geleid.

Externe inhuur

In juni 2009 heeft het kabinet ingestemd met een nieuw sturingsinstrument voor externe inhuur. De uitgaven externe inhuur worden hierbij uitgedrukt als een percentage van de totale uitgaven voor het ambtelijk personeel. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is in 2010 onder het sturingspercentage externe inhuur gebleven. In de bijlage Overzicht niet-financiële informatie over inkoop van adviseurs en tijdelijk personeel zijn de uitgaven van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor externe inhuur in 2010 opgenomen, inclusief een toelichting.

Personeel

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft haar fte-taakstelling voor 2010 gerealiseerd. In het kader van het project Vernieuwing Rijksdienst wordt hierover separaat een rapportage aan de Tweede Kamer gestuurd.

Betaalsnelheid

Ten opzichte van voorgaande jaren is de betaalsnelheid in 2010 bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van hoog niveau en is de kwaliteitsverbetering uit 2009 voortgezet. Het kerndepartement (exclusief de AIVD) heeft gemiddeld over 2010 voldaan aan de Rijksnorm dat 90% van de facturen tijdig dient te worden betaald. In december 2010 werd 94,5% van de factoren tijdig betaald door het kerndepartement. De AIVD heeft zich in 2010 flink verbeterd waardoor in december 2010 de AIVD 96,7% van de facturen op tijd heeft betaald. De AIVD voldoet hiermee ook aan de Rijksnorm.

Duurzaam inkopen

In 2010 zijn bij alle aanbestedingen de beschikbare duurzaamheidcriteria toegepast. Hiermee hebben wij als departement bijgedragen aan de realisatie van de geformuleerde ambities en doelen van de kabinetsbrede aanpak Duurzame ontwikkeling (KADO). Ook bij de baten-lastendiensten van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zijn in 2010 in beginsel de vastgestelde duurzaamheidcriteria toegepast die moeten leiden tot een keuze voor duurzame producten boven niet-duurzame producten.

C. JAARREKENING

C1. De departementale verantwoordingsstaat

C2. Saldibalans per 31 december 2010