Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 3 december 2010
Woensdag 1 december heb ik met uw Kamer een goed inhoudelijk debat kunnen voeren over de begroting van mijn ministerie (Handelingen der Kamer II, vergaderjaar 2010–2011, nr. 29). Onderdeel van het debat was de bespreking van de consequenties van de beleidslijn die ik heb voorgesteld in de Beleidsbrief Infrastructuur en Milieu (kamerstuk 32 500 XII, nr. 55). Voor mij zijn de uitgangspunten uit deze brief belangrijk: de versterking van de nationale economie en het oplossen van de daarmee samenhangende grootste bereikbaarheidsproblemen voor een duurzame toekomst van Nederland.
Vanuit de Kamer is gevraagd om een generiek overzicht van mogelijke projecten, in relatie tot de budgettaire ruimte en de spelregels van het MIRT. Tevens is een verzoek gedaan tot opname van een aantal duidelijk omschreven projecten in het verlengde MIRT-projectenboek. Daarbij teken ik aan dat een deel van deze projecten reeds in het huidige MIRT-projectenboek is opgenomen.
Met deze brief wil ik voor de voorbereiding van het debat over het MIRT van maandag 6 december a.s. mijn input leveren. Naar aanleiding van het verzoek van de Kamer en de gevoerde discussie geef ik een schets van het besluitvormingsproces.
Voor de uiteindelijke projectkeuzes in het verlengde MIRT is een veelheid van opties beschikbaar. Ik doe met deze brief een voorstel voor een procesgang, waarin de selectie van projecten op een integrale en inzichtelijke wijze wordt gemaakt, met respect voor de inbreng van uw Kamer. Ik acht een dergelijk proces van belang om tot een inhoudelijk goede en breed gedragen selectie van projecten te komen. Een selectie die expliciet beargumenteerd en uitlegbaar is (zowel vanuit het rijk als door decentrale bestuurders). Niet alleen richting de regio’s waar ruim geïnvesteerd wordt, maar ook richting regio’s waar niet of beperkt geïnvesteerd wordt.
Zoals u weet zijn voor acht regio’s Gebiedsagenda’s opgesteld1. Deze geven, vanuit een door regio en rijk gedeelde visie, aan waar de belangrijkste integrale gebiedsopgaven liggen. Binnen deze gebiedsopgaven zijn door rijk en regio ruimtelijke projecten gedefinieerd. Ter informatie treft u in bijlage 1 een overzicht aan, waarop alleen de projecten uit de Gebiedsagenda’s voor mobiliteit en water voor alle regio’s van Nederland zijn opgenomen. Het gaat totaal om meer dan 200 projecten, nog afgezien van andere ruimtelijke projecten (zie bijlage). De status en rijpheid voor besluitvorming verschilt per project op deze lijst overigens sterk. Een indicatieve schatting van de totaalkosten (voor regio en rijk) van de projecten op deze lijst die nog niet financieel gedekt zijn is € 50 tot 90 miljard.
Belangrijke kanttekening is dat de Gebiedsagenda’s nog geen prioritering of fasering bevatten. Immers, gebiedsopgaven kunnen door regio en rijk worden gedeeld; keuzes voor projecten moeten nog gemaakt worden. Grondslag voor prioritering is een integrale afweging op basis van de bijdrage aan de beleidsdoelen en de beschikbaarheid van financiële middelen. Juist daarop wil ik de zorgvuldigheid van het proces concentreren, mede aan de hand van de MIRT spelregels2. In deze spelregels staat beschreven onder welke condities het kabinet overgaat tot financiering van projecten in het MIRT. De MIRT spelregels beschrijven het proces van gebiedsagenda’s en de fasen van besluitvorming van verkenning tot realisatie.
Niet alle wensen (en ook dat geldt voor regio èn rijk) kunnen met de beschikbare middelen worden gerealiseerd, ondanks de middelen die in het verlengde MIRT beschikbaar komen. Daar ben ik in het debat helder over geweest.
Voor de gehele periode van 2021 tot 2028 is vanuit het rijk voor investeringen in mobiliteit en water circa € 29 miljard beschikbaar. Ik acht het niet reëel om dit volledige investeringsvolume tijdens mijn ambtsperiode vast te leggen in projectkeuzes. Daarmee wordt de budgetflexibiliteit en keuzevrijheid van mijn ambtsopvolgers te zeer beperkt. Er moeten dus keuzes worden gemaakt. Daarbij dient bovendien ernstig rekening te worden gehouden met andere onderwerpen, zoals het Hoogwaterbeschermingsprogramma en noodzakelijke vervangingsinvesteringen.
Voor het maken van de beleidsmatige keuzes over prioritaire projecten in het verlengde MIRT stel ik – met inachtneming van de MIRT spelregels – het volgende proces voor:
1. Projecten worden in de gebiedsagenda’s vanuit de integrale opgaven zorgvuldig geïnventariseerd;
2. In de uitwerking van de Nationale Markt- en Capaciteitsanalyse en in de actualisatie wordt in beeld gebracht waar de mobiliteitsknelpunten zich met name concentreren. Voor de waterprojecten wordt getoetst aan de waterveiligheidsnormen en de doelen uit de Kaderrichtlijn water;
3. Op basis van de uitkomsten van deze analyse wordt een integrale afweging gemaakt waarbij projecten worden gescoord op zowel de bijdrage aan het oplossen van bereikbaarheidsproblemen, als ook op de bijdrage aan economisch herstel en daarmee samenhangende ruimtelijke ontwikkeling (respectievelijk de bijdrage aan het oplossen van de waterproblematiek). Op basis van de «score» van alle projecten wordt vervolgens een lijst opgesteld, waarop de meest prominente projecten bovenaan staan;
4. Deze lijst wordt vervolgens afgezet tegen de beschikbare financiële middelen. Dat leidt tot een lijst met prioritaire projecten, die in de verlenging van het MIRT kunnen worden opgenomen. Voor besluitvorming over opname gelden de MIRT spelregels.
Uiteraard hoort bij de zorgvuldigheid van dit proces dat ik uw Kamer lopende dit traject zal informeren over de voortgang en de keuzes die ik wil voorstellen. Nog voor de zomer wil ik graag met uw Kamer debatteren over de uitkomsten, zodat deze indien nodig in de Begroting 2012 en het bijbehorende MIRT-projectenboek kunnen worden verwerkt.
Met dit proces verwacht ik oplossingen te genereren die recht doen aan de zwaarte van de mobiliteitsproblemen en de wateropgave waarmee Nederland te kampen heeft.
De minister van Infrastructuur en Milieu,
M. H. Schultz van Haegen-Maas Geesteranus
Deze lijst bevat de projecten uit de Gebiedsagenda's en het MIRT projectenboek. Projecten in realisatie zijn niet opgenomen.
Project | type project |
---|---|
PHS incl OV SAAL | spoor |
Overwegen /dichtlichttijden (o.a. Boxtel, Borne, Castricum, etc.) | spoor |
inpassing PHS (trillingen) | spoor |
spoorse doorsnijdingen 3e tranche | spoor |
ERTMS | spoor |
nieuwe stations incl. lokale viersporigheid | spoor |
kleine stations | spoor |
grensoverschrijdende verbindingen | spoor |
Kaderrichtlijn Mariene strategie | waterbeheren |
Richtlijn Overstromingsrisico's | waterkeren |
Hoogwaterbeschermingsprogramma 3 | waterkeren |
Stroomlijn | waterkeren |
Ophogen suppletievolume | waterkeren |
Extra ophogen ivm zeespiegelstijging | waterkeren |
Onderzoek Deltaprogramma Veiligheid | waterkeren |
Uitvoering deltabeslissing Waterveiligheidsnormen | waterkeren |
Onderzoek Deltaprogramma zoetwatervoorziening | waterbeheren |
Uitvoering Deltaprogramma zoetwatervoorziening | waterbeheren |
Onderzoek Deltaprogramma Rivieren | waterkeren |
Onderzoek Deltaprogramma Kust | waterkeren |
Uitvoering Deltaprogramma Kust | waterkeren |
Pilots innovatieve Deltaprojecten zoals Deltadijken | waterkeren |
Rivierverruiming Rijntakken | waterkeren |
Project | type project |
---|---|
Veluwelijn hogere frequenties + extra infra | spoor |
Utrecht – Amersfoort capaciteitsverhoging | spoor |
Ring Utrecht | rijksweg |
A12 Oudenrijn-Lunetten: aanpassingen ihkv A12-zone-ontwikkelingen | rijksweg |
Knooppunt Hoevelaken | rijksweg |
verbinding A30 Barneveld – A28 Nijkerk – A27 Almere | rijksweg |
A27/A1 Utrecht-Eemnes-Amersfoort | rijksweg |
A28 Utrecht-Amersfoort | rijksweg |
AGU (Almere-Gooi-Utrecht) | integraal |
Lekkanaal 3e kolk Beatrixsluis | Hoofdvaarwegen |
Capaciteits-uitbreiding Ligplaatsen Amsterdam-Rijnkanaal | Hoofdvaarwegen |
Bruggen Amsterdam-Rijnkanaal | Hoofdvaarwegen |
Project | type project |
---|---|
Verdiept spoor Goes | Spoor |
Goederen VeZA | Spoor |
N61 Hoek Schoondijke | rijksweg |
A58 aansluiting Goes | rijksweg |
N57/N59 | rijksweg |
N62 Sloe/Tractaatweg | rijksweg |
A4 Klaaswaal | rijksweg |
Kreekraksluis | Hoofdvaarwegen |
Krammersluis | Hoofdvaarwegen |
Hansweert | Hoofdvaarwegen |
Bruggen Rijn-Scheldeverbinding | Hoofdvaarwegen |
Uitbreiding ligplaatsen Rijn-Scheldeverbinding | Hoofdvaarwegen |
Sluis Kanaal Gent – Terneuzen | Hoofdvaarwegen |
Onderzoek Deltaprogramma Zuidwestelijke Delta | waterkeren |
Krammer Volkerak en verzilting | Waterbeheren |
Zandhonger Oosterschelde | Waterkeren |
Grevelingen | Waterbeheren |
Volkerak-Zoommeer (zoetwatervoorziening /zout maken) | Waterbeheren |
Project | type project |
---|---|
IJzeren Rijn | Spoor |
Aansl Railterminal Chemelot | Spoor |
Maasroute fase 2 | Hoofdvaarwegen |
A2 Structurele verbreding | Rijksweg |
N280 | Provinciale weg en brug (rijksweg) |
Buitenring Parkstad | Provinciale weg |
A76 Aansluiting Nuth | Rijksweg |
Ruimtelijke Mobiliteitspakket Maastricht Noord | Gebieds-ontwikkeling |
Maasroute fase 2 | Hoofdvaarwegen |
Bouw 4e sluiskolk Ternaaien | Hoofdvaarwegen |
Bruggen Born-België | Hoofdvaarwegen |
Vervolg Maaswerken (3e toetsing) | Waterkeren |
Ooijen Wannsum | Waterkeren |
Rivierverruiming Maas | Waterkeren |
Project | type project |
---|---|
Vught verdiepte ligging | spoor |
Breda-Utrecht | spoor |
sprinters Brabantstad | spoor |
maaslijn | spoor |
A58 Bergen op Zoom – eindhoven | rijksweg |
A4 Dinteloord – Bergen op Zoom (waaronder Steenbergen) | rijksweg |
A27 Lunetten Hooipolder | rijksweg |
A58 Tilburg – Eindhoven | rijksweg |
A59/Oostelijke Langstraat | integraal |
N65 verkenning Gebiedsontwikkeling | integraal |
A59/A50 incl Paalgraven | rijksweg |
A50 Paalgraven – Eindhoven (Ekkersrijt) | rijksweg |
N279 noord Den Bosch – Veghel | provinciale weg |
A67 belgië – Duitsland | rijksweg |
A67 Eindhoven – Venlo no regretpakket | rijksweg |
A67 Eindhoven – Venlo verbreding naar 2x3 | rijksweg |
A2 Eindhoven – Weert | weg |
BERZOB | Hoofdvaarwegen |
Project | type project |
---|---|
Delft Zuid-Schiedam Kethel 4 sporigheid | spoor |
Maasvlakte | spoor |
Goudselijnen frequenties + infra | spoor |
Alphen-Woerden spoorverdubbeling | spoor |
Robel | spoor |
A13/16 | rijksweg |
Rijnlandroute | provinciale weg |
Rotterdamsebaan (Den Haag Binckhorst – Knooppunt Ypenburg) | lokale weg |
Nieuwe Westelijke Oeververbinding (MIRT-Verkenning Rotterdam) | rijksweg |
Brienenoord/Algera-corridor/HBAC (MIRT-Verkenning Rotterdam) | rijksweg |
A20 Rotterdam – Knooppunt Gouwe (MIRT-Verkenning Rotterdam) | rijksweg |
A15 Papendrecht – Gorinchem (MIRT-Verkenning Rotterdam) | rijksweg |
A4-passage en Poorten&Inprikkers (MIRT-Verkenning Haaglanden) | rijksweg |
Pakket netwerkversterkende maatregelen Zuidvleugel | rijks-/provinciale/lokale wegen |
A4 Delft – Schiedam | rijksweg |
Flessenhalzen (spitsstroken) A4 en A12 | rijksweg |
Parallelstructuur Gouweknoop (A12/A20) | provinciale weg |
Quick wins (MIRT-Verkenning Rotterdam) | rijks-/provinciale/lokale wegen |
Quick wins (MIRT-Verkenning Haaglanden) | integraal |
Verdubbeling Veilingroute N222 | provinciale weg |
Noordelijke Ontsluitingsweg Greenport Duin- en Bollenstreek | provinciale weg |
Randweg Rijnsburg | lokale weg |
Restant studieprojecten Aansluitingenprogramma HWN/OWN | rijks-/provinciale wegen |
A4 Hoogvliet – Klaaswaal (A4-Zuid) | rijksweg |
A4 Burgerveen – Leiden 2x4 | rijksweg |
Rijn Gouwelijn west | Reg OV |
OV op Rotterdam Zuid | Reg OV |
OV Centrale Zone Den Haag | Reg OV |
Hoekse lijn | Reg OV |
Zuidvleugelnet: Leiden-Den Haag CS; Leiden-Zoetermeer en Westland-Leyenburg | reg OV |
Verbreding Maasgeul | Hoofdvaarwegen |
Capaciteit Volkeraksluizen | Hoofdvaarwegen |
Overnachtingsplaatsen Merwedes | Hoofdvaarwegen |
Verkeerssituatie Hollandsch Diep-Dortsche Kil | Hoofdvaarwegen |
Onderzoek Deltaprogramma Rijnmond | waterkeren |
Investering Deltaprogramma Rijnmond | waterkeren |
Project | type project |
---|---|
Zuidas 6 sporig | spoor |
IJmeerverbinding | spoor / weg |
capaciteit spoorlijn Hoorn – Amsterdam | spoor |
Naarden/Bussum verdiepte ligging | spoor |
capaciteit A'dam Sloterdijk – Zuidas | spoor |
NSP Zuidas | spoor |
A1/A27/A30 | rijksweg |
A4 De Hoek – Burgerveen | rijksweg |
A6 Almere–Lelystad | rijksweg |
A7 Amsterdam–Hoorn | rijksweg |
A9 Amsterdam–Alkmaar | rijksweg |
A10 noord | rijksweg |
A10 zuid | rijksweg |
N50 Ens–Ramspol | rijksweg |
N8 Zaanstad–Heemskerk (A8-A9) | provinciale weg |
N23 Alkmaar–Kampen | provinciale wegen |
N201+ | provinciale weg |
stedelijke bereikbaarheid Almere | provinciale en gemeentelijke wegen |
Ombouw Amstelveenlijn | OV |
HOV knoop Amstelveen | OV |
Zuidtangent West | OV |
HOV netwerk MRA gebied incl zaan/ij ontsluiting | OV |
OV bereikbaarheid Luchthaven Lelystad en station Lelystad zuid | OV en spoor |
Keersluis Zeeburg | Hoofdvaarwegen |
Capaciteitsuitbreiding ligplaatsen Amsterdam–Lemmer | Hoofdvaarwegen |
Lichteren IJmuiden | Hoofdvaarwegen |
Vaarweg IJsselmeer-Meppel | Hoofdvaarwegen |
Zeesluis IJmond | Hoofdvaarwegen |
Afsluitdijk | waterkeren |
extra spuicap. Afsluitdijk | waterkeren |
RRAAM Rijk regio A'dam – Almere -Markermeer w.o. TBES | watebeheren |
Deltaprogramma IJsselmeergebied | waterkeren |
Uitvoering Deltaprogramma IJsselmeergebied | waterkeren |
Project | type project |
---|---|
HSL Oost | spoor |
Olst-Wijhe spoorverdubbeling | spoor |
Emperboog | spoor |
Noordtak Betuweroute | spoor |
doortrekken A 15 | rijksweg |
A1 beekbergen | rijksweg |
A1 Apeldoorn Azelo | rijksweg |
N340 | provinciale weg |
N18 | rijksweg |
n35 Zwolle Wijthmen | rijksweg |
n35 Wijthmen Nijverdal | rijksweg |
N35 Nijverdal Wierden | rijksweg |
N50 Kampen zuid tot Ramspol | rijksweg |
N50 Kampen Kampen zuid | rijksweg |
HOV-netwerk Arnhem Nijmegen | HOV |
HOV netwerk Twente | HOV |
HOV-as Ede-Wageningen en Wageningen-Nijmegen | HOV |
OV-corridor richting Doetinchem en upgraden valleilijn | gedec. spoor |
KAN-Weeze | spoor |
IJssellijn tbv extra IC's en sprinters (SP plan) | spoor |
traject Oost | spoor |
Vaarweg Meppel-Ramspol | Hoofdvaarwegen |
Bovenloop-IJssel | Hoofdvaarwegen |
Capaciteits-uitbreiding ligplaatsen IJssel | Hoofdvaarwegen |
Toekomstvisie Waal | Hoofdvaarwegen |
Eefde/Twente-kanalen fase 2 | Hoofdvaarwegen |
Bruggen Twentekanalen | Hoofdvaarwegen |
IJssel fase 2 | Hoofdvaarwegen |
Sluis Delden | Hoofdvaarwegen |
Sluis Weurt | Hoofdvaarwegen |
Bodemdaling Waal/IJssel | Hoofdvaarwegen |
IJsselsprong Zutphen | o.a. Waterkeren |
IJsselsdelta Kampen + Hoogwatergeul | o.a. Waterkeren |
Renovatie stuwen Nederrijn en Lek | waterbeheren |
Waalweelde | waterbeheren |
Project | type project |
---|---|
Wegverbinding Almelo - Hoogeveen | rijksweg |
A7 Zuidelijke Ringweg Groningen fase2 | rijksweg |
N361 Groningen – Winsum – Mensingeweer | provinciale weg |
N33 Assen – Zuidbroek | rijksweg |
N31 Traverse Harlingen | rijksweg |
aansluiting N31/N369 Drachten Noord | rijks-/provinciale wegen |
A28-A37 Knooppunt Heerenveen | rijksweg |
A6/A7 Knooppunt Joure | rijksweg |
A6 Scharsterrijnbrug | rijksweg |
Centrale As NO Fryslan | provinciale weg |
N33 Zuidbroek – Eemshaven | rijksweg |
Bereikbaarheid Heerenveen | rijks-/provinciale wegen |
Zwolle – Groningen / Leeuwarden | spoor |
Heerenveen – Groningen | spoor |
Groningen – Bremen | spoor |
Leeuwarden – Groningen | spoor |
Emmen – Zwolle / Almelo | spoor |
quick scan maatregelen Noord | dec spoor |
regiotram fase 1 | OV |
regiotram fase 2 | OV |
OV routes Leeuwarden | OV |
Capaciteitsuitbreiding ligplaatsen Lemmer-Delfzijl | Hoofdvaarwegen |
Verdieping vaarweg Boontjes | Hoofdvaarwegen |
Sluis Gaarkeuken | Hoofdvaarwegen |
Oostersluis | Hoofdvaarwegen |
Vaarweg Lemmer-Delfzijl fase 3 | Hoofdvaarwegen |
vaarweg lemmer- delfzijl fase 2 | Hoofdvaarwegen |
Sluis Lemmer | Hoofdvaarwegen |
Integrale verkenning Legger Vlieland en Terschelling | waterkeren |
Gebiedsontwikkeling Lemmer | Integraal / water |
Gebiedsontwikkeling Leeuwarden Nieuw Stroomland | Integraal / water |
Onderzoek Deltaprogramma Waddengebied | waterkeren |