Nr. 3 BEGROTINGSTOELICHTING (UITGAVEN EN ONTVANGSTEN)

1. Leeswijzer

Artikel 3 «Wetgeving en controle Tweede Kamer» is ingedeeld in de volgende paragrafen:

• 1. Algemene doelstelling

• 2. Speerpunten 2011

• 3. Tabel budgettaire gevolgen van beleid en begrotingsvoorstellen

• 4. Operationele doelstellingen

• 5. Kengetallen

• 6. Bedrijfsvoeringparagraaf

Bij de artikelen 2 «Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer, alsmede leden van het Europees Parlement» en 4 «Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer» is gekozen voor een afwijkende opbouw ten einde herhaling van speerpunten, algemene/operationele doelstellingen en bedrijfsvoeringaspecten (zie hiervoor artikel 3) te voorkomen. Bovengenoemde indeling wijkt in verband met de bijzondere staatsrechtelijke positie van de Staten-Generaal op enkele punten af van de in de Rijksbegrotingvoorschriften (Rbv) voorgeschreven sjabloon/richtlijnen. Hieronder wordt dit toegelicht.

Speerpunten

Overeenkomstig de ontwerpbegroting 2010 is bij beleidsartikel 3 een paragraaf Speerpunten 2011 opgenomen. Deze dient als tegenhanger van de (departementale) beleidsagenda.

Budgettaire gevolgen van beleid

Begrotingsvoorstellen

Deze subparagraaf bevat de begrotingsvoorstellen van de Tweede Kamer.

Juridisch verplicht

In de tabel budgettaire gevolgen van beleid is geen regel met «juridisch verplicht» opgenomen. Met juridisch verplicht wordt bedoeld inzichtelijk te maken voor welk deel van de begroting al juridisch afdwingbare verplichten zijn aangegaan. Bij de Tweede Kamer zijn de verschillende budgetten te beschouwen als apparaatskosten; de vrij beïnvloedbare ruimte daarvan is beperkt.

Bedrijfsvoeringparagraaf

Controle achteraf is daarbij een instrument om te beoordelen of de Colleges bij hun beheer binnen de grenzen blijven die de Comptabiliteitswet stelt. Daartoe worden de administraties van de Colleges jaarlijks gecontroleerd door de Rijksauditdienst en vindt periodiek overleg plaats met deze dienst

In zijn algemeenheid geldt dat paragrafen die niet van toepassing zijn in het geheel zijn weggelaten.

Financiële uitgangspunten

Het uitgangspunt voor de Raming 2011 is het meerjarencijfer voor dat jaar zoals opgenomen in hoofdstuk IIA van de rijksbegroting voor 2010 met betrekking tot de artikelen 2 «Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer», 3 «Wetgeving en controle Tweede Kamer» en 4 «Wetgeving en controle Eerste Kamer en Tweede Kamer» (32 123 IIA). Daarnaast is rekening gehouden met de structurele doorwerking van de in het wijzigingsvoorstel naar aanleiding van de Voorjaarsnota 2010 op te nemen mutaties. Aangezien de Raming bij de Kamer voorafgaat aan de afronding van de Rijksbegroting als geheel, zijn mogelijk uit het laatstgenoemde proces voortvloeiende generieke mutaties niet in deze staat verwerkt.

2. De artikelen

Artikel 2: Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer, alsmede leden van het Europees Parlement

1. Algemeen

Onder dit artikel worden rechtspositionele uitgaven aan leden en oud-leden van de Tweede Kamer, alsmede hun nagelaten betrekkingen, evenals de schadeloosstelling aan de Nederlandse leden van het Europees Parlement geraamd.

2. Activiteiten

2a. Zorg dragen voor uitbetalingen i.v.m. wettelijke regelingen

De Tweede Kamer draagt ingevolge de Wet schadeloosstelling leden Tweede Kamer (Stb. 1997, 250), de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Stb. 1969, 594) en de Wet schadeloosstelling leden Europees Parlement (Stb. 1979, 379) zorg voor de uitgaven uit hoofde van:

• – schadeloosstelling leden Tweede Kamer (artikel 2.1)

• – reis- en overige kostenvergoedingen leden Tweede Kamer (artikel 2.1)

• – wachtgelden oud-leden Tweede Kamer (artikel 2.2)

• – pensioenen oud-leden en hun nabestaanden (artikel 2.2)

• – schadeloosstelling Nederlandse leden van het Europees Parlement (artikel 2.3)

Aan deze activiteiten zijn de volgende kengetallen (aantallen gerechtigden) verbonden.

2b. Facilitering outplacement

Daarnaast is binnen dit artikel een budget ten behoeve van outplacement voor oud-leden van de Tweede kamer opgenomen. Het doel van de outplacementfaciliteit is tweeledig:

• 1. het bieden van een faciliteit voor oud-leden bij het zoeken naar een nieuwe functie;

• 2. het verminderen van het beroep op de wachtgeldregeling.

Het Presidium heeft in zijn vergadering van 12 december 2001 zowel op grond van een advies van de Commissie Emolumenten als naar aanleiding van opmerkingen gemaakt bij gelegenheid van de behandeling van de Raming voor 2002, een vrijwillige outplacementregeling voor oud-leden van de Tweede Kamer vastgesteld. De outplacementregeling, die voor het eerst in de Raming van de Tweede Kamer voor 2003 (28 336, nr. 4, blz. 2) werd opgenomen, wordt door de Tweede Kamer beheerd. In totaal is voor outplacement jaarlijks € 0,2 mln. beschikbaar. De uitgaven in 2009 beliepen € 0,130 mln en hadden betrekking op negen deelnemers.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

3a. Begrotingsvoorstellen

Er is geen sprake van wijzigen van het totaal van de huidige meerjarencijfers. Wel is er een voorbehoud voor de schadeloosstelling Europarlementariërs. Vanaf de nieuwe zittingsperiode in het voorjaar van 2009 wordt de schadeloosstelling betaald door het Europarlement (en niet meer door de Tweede Kamer). Twee Europarlementariërs hebben aangegeven nog via de Tweede Kamer hun schadeloosstelling te willen ontvangen. De vrijval van de schadeloosstelling van de Europarlementariërs (ca € 2,0 mln) wordt aangewend voor het in oprichting zijnde Huis voor democratie en rechtsstaat. Dit is voorzien in 2015. Tot het moment van opening van het Huis wordt de onderuitputting aangewend voor aanpassingen in het gebouw voor het ontvangen van groepen jongeren.

4. Kengetallen

In onderstaand overzicht zijn als achtergrondinformatie de gerealiseerde uitgaven en gemiddelden van de artikelonderdelen 2.1, 2.2 en 2.3 opgenomen voor de jaren 2006–2009 en prognoses voor 2010 en 2011.

Artikel 3: Wetgeving en controle Tweede Kamer

1. Algemene doelstelling

Taak van de Tweede Kamer

Als volksvertegenwoordiging heeft de Tweede Kamer twee hoofdtaken: het controleren van de regering en (mede)wetgeving. Deze taken vloeien voort uit de grondwetsartikelen 50 (vertegenwoordiging van het gehele Nederlandse volk), 65 tot en met 72 (werkwijze), 81 tot en met 87 (wetgeving), 105 (begrotingen), 137 en 138 (grondwetsgeving) en enkele andere grondwets- en wetsartikelen.

De ambtelijke diensten

De ambtelijke organisatie van de Tweede Kamer heeft als missie het ondersteunen van het constitutioneel proces en wil dit verder versterken door middel van het bieden van een politiek neutrale, adequate en innovatieve ondersteuning van de Kamerleden in alle facetten van hun werk als volksvertegenwoordiger. De politieke prioriteit, zoals door de Kamer bepaald, is daarbij leidend voor de ambtelijke organisatie.

Het constitutioneel proces in de Tweede Kamer kenmerkt zich door een van jaar tot jaar toenemende complexiteit. Het aantal te behandelen onderwerpen neemt toe, de diepgang en omvang van de te beoordelen informatie wordt groter en de belangstelling vanuit de media en van de kant van belanghebbenden zorgen voor een toegenomen tijdsklem. Daarmee stijgt eveneens de druk op de Kamerleden en de ondersteunende functies (bijvoorbeeld door een toename van het aantal schriftelijke vragen en de stijging van andere commissieactiviteiten).

2. Speerpunten 2011

Gegeven de algemene doelstelling worden jaarlijks accenten gelegd. De speerpunten voor 2011 zijn:

• 1) Uitvoering aanbevelingen uit Parlementaire Zelfreflectie,

• 2) Modernisering audiovisuele faciliteiten en

• 3) Ombuigingen.

Deze speerpunten 2011 worden in paragraaf 4 nader toegelicht.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

3a. Begrotingsvoorstellen

Bij gelegenheid van de Voorjaarsnota wordt artikel 3.1 verhoogd met € 1,2 mln in 2010 (eindejaarsmarge), € 4,0 mln in 2011 en € 4,0 mln in 2012 (Kasschuif ad € 8,0 mln in 2009). Daarnaast is er sprake van een reallocatie van artikel 3.1 naar artikel 3.3, 3.4 en 4.3. Deze reallocaties houden verband met verhoogde kosten voor het digitaliseren van de Kamerstukken (artikel 3.3), interne financiering van de Parlementaire Zelfreflectie (artikel 3.4) en de verhoogde bijdrage van Nederland aan een aantal internationale organisaties (artikel 4.3).

3b. Tabel budgettaire gevolgen van beleid

4. Operationele doelstellingen

Voor het jaar 2011 wordt gekozen voor de volgende onderwerpen:

• 1) Uitvoering aanbevelingen uit Parlementaire Zelfreflectie,

• 2) Modernisering audiovisuele faciliteiten en

• 3) Ombuigingen.

De afgelopen jaren werden, ook in de keuze van de speerpunten, gekenmerkt door een optimalisering van de ondersteuning van leden door middel van (financiële) investeringen. Het MT meent dat, gelet op maatschappelijke ontwikkelingen, voor 2011 een koers moet worden gevaren waarbij de optimalisering van de ondersteuning van leden onverkort van kracht blijft, maar met een terughoudende instelling bij intensiveringen.

1) Uitvoering aanbevelingen uit Parlementaire Zelfreflectie

De uitvoering van de aanbevelingen uit het rapport en de besluitvorming hierover zullen ook in 2011 onverkort aandacht krijgen. Er is structureel, dus ook in 2011, geld beschikbaar voor de versterking van de ondersteuning van de fracties, met name gericht op de afhandeling van e-mails. Daarnaast is er aandacht voor het versterken van de onderzoeks- en controlefunctie van de Tweede Kamer. De Kamer heeft in dit verband bovendien de beschikking over een verruimd onderzoeksbudget waardoor het mogelijk is om zeer specialistische kennis die niet direct in de Kamer voorhanden is, eveneens voor dit doel in te zetten, Door met dit budget creatief om te gaan, worden de mogelijkheden van de Kamer vergroot.

De uitvoering van de toekomst- en onderzoeksagenda, een uitkomst uit de Parlementaire Zelfreflectie, zal in 2011 verder vorm krijgen. 2010 is het eerste jaar waarin gewerkt wordt met een agenda. In 2011 kunnen de eerste ervaringen worden verwerkt.

Evenals in vorige jaren zal ook in 2011 bijzondere aandacht worden besteed aan het wetgevingsproces en in het bijzonder aan de kwaliteit van de wetgeving. Niet alleen bij de indiening van amendementen en initiatiefvoorstellen maar ook bij de indiening van initiatiefnota’s kunnen leden worden ondersteund en begeleid (tot aan de stemming) door medewerkers van het Bureau. Deze juristen kunnen bovendien worden ingezet als de Kamer het instrument van de beknopte dan wel uitgebreide wetgevingsrapporten wil intensiveren.

2) Modernisering audiovisuele faciliteiten

De audiovisuele voorzieningen in de Tweede Kamer dateren uit de tijd van de oplevering van de nieuwbouw in 1992. Indien de Tweede Kamer in de toekomst het instrument «beeld en geluid» volledig wil blijven benutten, is een inhaalslag noodzakelijk, zo is gebleken uit een technische scan van de huidige audiovisuele infrastructuur en faciliteiten. De audiovisuele faciliteiten moeten bijdragen aan het toegankelijk maken van het parlement voor burgers en andere geïnteresseerde gebruikers en moeten de faciliteiten die ten dienste staan aan leden en fracties versterken.

3) Ombuigingen

Na een Kamerbreed onderzoek in 2008 naar de doelmatigheid van de werkorganisatie is duidelijk geworden dat de Tweede Kamer een efficiënte organisatie is. Desondanks heeft het MT gerichte acties in gang gezet om doelmatige en efficiënte inzet van medewerkers te bevorderen met een daarop afgestemd beloningsbeleid, zonder de aandacht voor de motivatie, het werkplezier en het welzijn van de medewerkers te veronachtzamen.3 De ambtelijke organisatie werkt aan de realisatie van een personele taakstelling en gaat ervan uit dat deze voor 2011 is gerealiseerd. Tegelijkertijd is duidelijk dat de overheid financieel zware tijden in het vooruitzicht heeft. Of en in welke mate eventuele nieuwe ombuigingen de Kamerorganisatie en mogelijk de fracties zullen raken, is nog niet bekend. Toch is het zinvol om nu al te anticiperen op komende ontwikkelingen. Dit gebeurt langs twee lijnen. Ten eerste worden geen additionele financiële claims voorgesteld. Ten tweede toetst het MT bij iedere vacature of en onder welke voorwaarden deze vervuld wordt.

Naast de bovengenoemde speerpunten die specifiek zijn voor 2011 zijn er een aantal aandachtspunten met een zekere permanentheid. Het betreft de volgende zaken:

A) Vergroten transparantie parlementaire proces

De Kamer wil digitaal inzicht geven in het parlementaire proces vanuit haar rol als controleur en medewetgever, zowel voor Kamerleden als burgers. De informatie uit en over het proces moet objectief, betrouwbaar, volledig, actueel en toegankelijk zijn. Dit betekent dat ook in 2011 de informatiesystemen op projectmatige wijze verder worden ontwikkeld. Informatie moet duurzaam worden opgeslagen. De ontsluiting van en samenhang tussen de informatie in zowel tekst, beeld als geluid wordt met behulp van innovatieve technologieën verder gerealiseerd. In 2011 worden de presentatiesystemen, met name internet en intranet, verder ontwikkeld. De beschikbaarheid van informatie wordt geoptimaliseerd door effectieve gegevensuitwisseling. Bij de informatisering staat de aansluiting met de bedrijfsprocessen centraal.

B) IT-infrastructuur

Het op orde houden en continu vernieuwen van de IT-infrastructuur is een terugkerend aandachtspunt. De infrastructuur is voorwaardelijk voor een samenhangende informatievoorziening. Informatisering en Automatisering en de presentatie daarvan zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden.

C) EU-betrokkenheid

De verwachte inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon in 2010 zal tot een grotere rol voor nationale parlementen leiden (onder meer via de zogenaamde gele/oranje-kaartprocedure) en daarmee extra inzet vergen van de permanente vertegenwoordiging van de Staten-Generaal in Brussel en de ondersteuning van de commissies.

D) Duurzaamheid/Energiebesparing/Duurzaam inkopen

E) De oprichting van het Huis voor democratie en rechtsstaat

De Tweede Kamer participeert in de oprichting van het Huis, waarbij de Kamer zowel inhoudelijk als met concrete producten betrokken is. Bij de Raming 2009 heeft de Kamer besloten tot een structurele bijdrage van de kant van de Tweede Kamer. De opening van het Huis is voorzien voor 2015.

5. Risico’s

Het is waarschijnlijk dat in 2011 geen volledig loon- en prijsbijstelling zal plaats vinden voor wat betreft de ambtelijke artikelonderdelen. Ook is er op dit moment nog geen zicht op rijksbrede ombuigingen, waaraan de Tweede Kamer mogelijk een bijdrage wil leveren.

6. Kengetallen

In onderstaand overzicht zijn in meerjarig perspectief (2005–2009) de uitgaven per artikelonderdeel binnen dit artikel als totaal en als gemiddelde per Kamerzetel opgenomen.

De volgende cijfers dienen in hun context te worden bezien. Wetsvoorstellen die met blanco verslag en als hamerstuk zijn behandeld, tellen bijvoorbeeld in dit overzicht even zwaar als wetsvoorstellen die voorwerp zijn (geweest) van uitvoerig voorbereidend onderzoek en dagenlange plenaire vergaderingen.

Het bederft amendementen die in 2009 zijn ingediend. Daarbij zijn niet inbegrepen 293 amendementen die wel zijn ingediend maar vervallen zijn door een later amendement of anderszins.

6. Bedrijfsvoeringparagraaf

De accenten in de bedrijfsvoering van de Tweede Kamer voor 2011 zijn in paragraaf 4 reeds toegelicht.

Artikel 4: Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer

1. Algemeen

Het onder dit artikel opgenomen budget ten behoeve van wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer betreft de kosten van interparlementaire activiteiten.

2. Budgettaire gevolgen van beleid

Er is geen sprake van wijzigen van de huidige meerjarencijfers

2b. Tabel budgettaire gevolgen van beleid

De raming van artikelonderdeel 03. «interparlementaire betrekkingen» heeft betrekking op de volgende onderdelen:

• – uitzending leden naar internationale organisaties,

• – aandeel Nederland in de kosten van interparlementaire organen,

• – contacten tussen de parlementen van het koninkrijk,

• – ontvangst van buitenlandse parlementsleden en delegaties van internationale organisaties,

• – de Nederlandse groep van de Interparlementaire Unie (IPU).

3. Kengetallen

In onderstaand overzicht zijn in meerjarig perspectief (2005–2009) de uitgaven met betrekking tot dit artikel opgenomen. Voorts zijn, afgeleid hiervan, gemiddelden per Kamerzetel (van Eerste en Tweede Kamer) opgenomen. Met ingang van 2009 maken de apparaatskosten van de Griffie interparlementaire betrekkingen geen deel meer uit van het gezamenlijk artikel met de Eerste Kamer (artikel 4 «Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer»). Deze uitgaven maken thans onderdeel uit van artikel 3 «Wetgeving en controle Tweede Kamer».

3. Het verdiepingshoofdstuk

Artikel 2. Uitgaven ten behoeve van leden en oud-leden Tweede Kamer, alsmede leden van het Europees Parlement

Artikel 3. Wetgeving en controle Tweede Kamer

Artikel 4. Wetgeving en controle Eerste en Tweede Kamer

BIJLAGE 1 Overzicht openstaande moties en toezeggingen

Overzicht van de moties, alsook door het Presidium gedane toezeggingen in zowel de nota naar aanleiding van het Verslag als bij gelegenheid van de behandeling van de Raming van de Kamer voor 2010 (31 952).