Nr. 151 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

De eindejaarsmarge creëert de mogelijkheid binnen een bepaald beleidsartikel van de begroting gelden van het ene naar het andere begrotingsjaar te schuiven. Hierdoor kan tot een bepaalde omvang een overschrijding of onderrealisatie in de begroting als gevolg van openstaande facturen ten tijde van de jaarovergang worden verwerkt. De overrealisatie van het exploitatiebudget in 2009 bedroeg € 60 miljoen. Dit bedrag is in mindering gebracht op het budget voor de exploitatie in 2010. Door deze reguliere verrekening van de eindejaarsmarge worden de knelpunten niet vergroot.

Het onderstaande overzicht geeft de verschillen weer tussen de geraamde kosten en de werkelijke kosten voor de materiële exploitatie voor de jaren 2007 tot en met 2009.

Het verschil in 2009 is een gevolg van de jaarlijkse prijsbijstelling en de hogere uitgaven voor kleding, munitie, energie en het onderhoud aan materieel. Het betreft ook het onderhoud aan materieel dat Defensie vorig jaar heeft afgestoten. De verschillen in 2007 en 2008 zijn veroorzaakt door hogere uitgaven voor de logistieke ondersteuning, de jaarlijkse prijsbijstelling en een lichte stijging van de uitgaven voor brandstof en energie. Daarnaast zijn deze verschillen een gevolg van een verschuiving van de budgetten voor IV en infrastructuur, die bij de oprichting in 2005 niet zijn toegevoegd aan de begroting van de Defensie Materieel Organisatie (DMO). In 2007 en 2008 zijn de budgetten voor IV en infrastructuur alsnog toegevoegd aan de DMO-begroting.

Het bedrag van € 93 miljoen is opgebouwd uit twee delen. Voor een bedrag van € 23 miljoen betreft het uitgaven van aangegane verplichtingen die kunnen worden uitgesteld tot 2011. Het uitstel heeft geen nadelige gevolgen voor de operationele inzet van de krijgsmacht. Het betreft bijvoorbeeld het uitstel van betalingen voor het NATO Seasparrow Project Office, onderhoudscontracten voor de trekker-opleggercombinatie, het wissellaadsysteem en de GVCR-radarsystemen, en de aankoop van oefenmunitie voor helikopters. Daarnaast zal, zoals gebruikelijk, een deel van de verplichtingen niet in 2010 maar in 2011 worden betaald. Hiermee is een bedrag van ongeveer € 70 miljoen gemoeid.

Investeringen zijn uitgaven die betrekking hebben op de aanschaf, de introductie, de vervanging en de modificatie van materieel en infrastructuur, met een voorziene gebruiksduur van minstens een jaar. Exploitatiekosten zijn kosten die voortvloeien uit opslag, instandhouding, gereedstelling, inzet en afstoting van materieel en infrastructuur alsmede de personele kosten die niet zijn gekoppeld aan een investering. Exploitatiekosten met een investeringskarakter zijn uitgaven die worden gedaan in de exploitatiesfeer en raakvlakken hebben met aspecten zoals beschreven onder de definitie van investeringen. Het betreft bijvoorbeeld de instandhouding van materieel waarbij ook modificaties worden uitgevoerd.

Defensie hanteert bovenstaande begripsomschrijvingen ten behoeve van de scheiding tussen investeringen en exploitatie. De definities zijn opgenomen in de interne regelgeving van Defensie, waarin ook is vastgelegd ten laste van welk budget een project wordt gebracht. Voorafgaande aan de realisatiefase wordt het budget van de projecten op grond van bovenstaande definities ingedeeld bij de investeringen of bij de uitgaven voor exploitatie.

De Auditdienst van Defensie (ADD) controleert of een budget ten laste van het juiste beleidsartikel is gebracht. Als onderdeel van het financiële beheer kan de ADD constateren dat binnen een beleidsartikel ten onrechte gelden zijn verschoven tussen de investeringen en de uitgaven voor exploitatie. Deze verschuivingen worden gemeld als aantekening, maar hebben geen gevolgen voor de accountantsverklaring.

De investeringsquote van Defensie wordt berekend door het totale bedrag dat is gemoeid met investeringen te delen door het bedrag dat is gemoeid met de defensiebegroting. Door de maatregelen die Defensie heeft genomen bedraagt de investeringsquote in 2010 18,5. De gemiddelde investeringsquote voor de jaren 2011 tot en met 2014 wordt thans geraamd op 20,1.

Door de problemen met het exploitatiebudget volgt voor een aantal wapensystemen geen nieuwe bestelling van reservedelen. Hierdoor worden niet alle voorraden aangevuld. Reeds gedane bestellingen zullen wel worden geleverd. De materiële gereedheid van een aantal wapensystemen zal verminderen.

De financiële problemen bij Defensie zijn onder andere een gevolg van hogere uitgaven aan logistieke ondersteuning, pensioen- en wachtgelden en bezuinigingen bij Defensie door de financieel-economische crisis. De hogere uitgaven hebben geleid tot herschikkingen die tot uitdrukking zullen komen in de begroting voor 2011. In de ontwerpbegroting voor 2011 worden hiertoe voorstellen gedaan. Het betreft geen nieuwe bezuinigingen voor 2010.

De maatregelen zijn voelbaar in de gehele krijgsmacht. Het defensiepersoneel is tijdig en op verschillende wijzen geïnformeerd.

De overschrijding van de exploitatiebegroting van de DMO van € 60 miljoen in 2009 is binnen beleidsartikel 25 ten laste gebracht van de begroting van 2010. Daarnaast werd begin 2010 duidelijk dat voor de logistieke ondersteuning van de operationele commando’s € 190 tot € 200 miljoen meer nodig was dan aanvankelijk was voorzien. In dit kader zijn de uitgaven opnieuw beoordeeld en zijn maatregelen genomen ten behoeve van urgente verplichtingen. Hierdoor konden minder urgente verplichtingen worden doorgeschoven naar de begroting voor 2011 en is ruimte gemaakt in het exploitatiebudget voor 2010.

Het onderstaande overzicht geeft de verschillen weer tussen de geraamde kosten en de verwachte realisatie voor de materiële exploitatie voor 2010.

Naar verwachting zijn er in aanvulling op de maatregelen zoals omschreven in de brief van 22 april jl. geen nieuwe voorzieningen voor de DMO-begroting nodig.

Deze conclusie is juist. Sinds maart van dit jaar worden de gevolgen voor het exploitatiebudget van de DMO voor 2011 en de volgende jaren bezien. Zo kunnen knelpunten voor het exploitatiebudget voor 2011 tijdig worden gesignaleerd. De maatregelen die de voorziene knelpunten moeten voorkomen zullen zichtbaar worden in de defensiebegroting van 2011.

Een overheveling van het budget voor de investeringen naar het exploitatiebudget is mogelijk door de vertraging of versobering van een aantal voorziene investeringsprojecten. Door overhevelingen kunnen ook voorziene exploitatie-uitgaven met een investeringskarakter uit het investeringsbudget worden voldaan.

De verhoging van het exploitatiebudget ten koste van het budget voor de investeringen staat los van de verlaging van € 79 miljoen voor «overige problematiek». Dit bedrag kwam ten laste van het begrotingsartikel «nominaal en onvoorzien». Met de eerste suppletoire begroting van 2010 is dit ten laste gebracht van de begroting voor de Defensie Materieel Organisatie en het Commando Dienstencentra.

Ja.

De maatregelen voor 2010 hebben geen nadelige gevolgen voor de operationele inzet in de huidige missies. De uitvoering van internationale taken in het buitenland door de eenheden van Defensie kan worden gewaarborgd.

Defensie hanteert in de bedrijfsvoering een aantal kwaliteitssystemen. Hierbij kan op grond van de interne regelgeving van Defensie worden gegarandeerd dat het materieel wordt behandeld door gekwalificeerd personeel en volgens de geldende eisen. Een voorbeeld is het systeem voor luchtwaardigheidsborging op grond van de eisen die gelden voor de militaire luchtvaart.

De in de Defensiekrant aangekondigde maatregelen voor 2011 hebben ten doel binnen de kaders van de begroting te blijven. Deze maatregelen zijn nodig om knelpunten, zoals hogere uitgaven voor pensioenen en wachtgelden, op te lossen. Zij staan los van de maatregelen die zijn genomen naar aanleiding van de problemen met het exploitatiebudget.

Doordat exploitatie-uitgaven met een investeringskarakter uit het investeringsbudget worden gedaan daalt dit budget niet. Hierdoor wordt wel een aantal projecten waarvoor in 2010 nog geen verplichtingen zijn aangegaan vertraagd of aangepast. De vertragingen en aanpassingen maken deel uit van een groter pakket aan maatregelen die worden verwerkt in de begroting van 2011. Het is niet mogelijk een vertraging of aanpassing van een afzonderlijke investering te koppelen aan knelpunten in de exploitatie.

De internationale oefeningen worden betaald uit verschillende deelbudgetten van de defensiebegroting. De operationele commando’s ramen hun activiteiten op grond van de vastgestelde kaders voor de operationele gereedstelling van de krijgsmacht en niet op grond van het internationale oefenprogramma. Hierdoor kan niet precies worden vastgesteld welk deel van het budget voor de operationele gereedstelling wordt besteed aan internationale oefeningen.

Als gevolg van de verplichtingenpauze zijn de uitgaven in het kader van de exploitatie opnieuw beoordeeld, waaronder het internationale oefenprogramma voor 2010. Besloten is met een kleiner detachement deel te nemen aan de oefening Emerald Move in Senegal in het najaar van 2010. Dit heeft een besparing op transportkosten en toelagen van € 2,7 miljoen opgeleverd. Ook andere landen hebben om financiële redenen hun bijdrage aan deze oefening verlaagd. In overleg met de internationale partners zijn nieuwe afspraken over deze oefening gemaakt. Voor de resterende oefeningen van het internationale oefenprogramma waren nog geen afspraken gemaakt.

De versobering van het internationale oefenprogramma heeft tot gevolg dat een aantal van de oefendoelstellingen zijn uitgesteld of ondergebracht bij andere oefeningen. Daarnaast worden oefeningen dichter bij Nederland uitgevoerd. Dit leidt tot een daling van de kosten en een beperking van de tijd die is gemoeid met de verplaatsing van de eenheden, zonder dat afbreuk wordt gedaan aan de doelstellingen van het oefenprogramma. Defensie doet geen concessies op het gebied van het vereiste niveau van opleiding en training. Het amendement van de leden Knops, Eijsink, Voordewind en Ten Broeke wordt zonder meer uitgevoerd.

De maatregelen voor 2010 die zijn beschreven in de brief van 22 april jl. hebben ook gevolgen voor 2011 en volgende jaren. De gevolgen en de maatregelen zullen zichtbaar worden in de begroting van 2011. Daarnaast is Defensie begonnen aan een onderzoek om de materiële exploitatie van Defensie binnen de meerjarige financiële kaders te brengen en te houden. Hierbij streeft Defensie naar een structurele balans tussen doelstellingen, activiteiten en middelen. Centraal staat de verbetering van het inzicht in de materiële exploitatie, de beheersing, de sturing en de verantwoording. Op grond van de resultaten van dit onderzoek worden naar verwachting met ingang van 2011 maatregelen getroffen.

De versoberingen bij Defensie maken deel uit van een pakket aan maatregelen en zijn zeer uiteenlopend van aard. Het betreft onder meer bezuinigingen op de uitrusting van militairen, zoals kleding en persoonsgebonden uitrusting, de infrastructuur, het vastgoed, het dienstvervoer voor personen, de inhuur van diensten en de catering. Dit zijn tijdelijke maatregelen.

De huidige financieringsmethodiek van Defensie komt overeen met de suggestie in de vraag. Deze methodiek houdt in dat de uitgaven voor de instandhouding en gereedstelling van de krijgsmacht worden betaald uit de reguliere defensiebegroting. Aanvullende uitgaven voor de inzet van de krijgsmacht in crisisbeheersingsoperaties en ter ondersteuning van civiele autoriteiten worden exogeen gefinancierd. De exogene financiering draagt ertoe bij dat de vredesbedrijfsvoering van Defensie niet onder druk komt te staan als gevolg van politieke besluiten over de inzet van de krijgsmacht.

De extra kosten bij crisisbeheersingsoperaties worden gefinancierd vanuit de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS). Daarnaast kan een deel van deze uitgaven vergoed worden door de Verenigde Naties. Voor de ondersteuning van civiele autoriteiten worden de extra kosten voor inzet verhaald op de aanvrager. In veel gevallen bestaan hiervoor standaard verrekeningsconstructies.