Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 9 juli 2009
De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft gevraagd (brief met kenm. 2009Z11016/2009D29367) wat mijn reactie is op de folder die LAKS, ISO, LSVb en JOB hebben aangeboden op 4 juni 2009.
Ik onderschrijf volledig de grote nadruk die de folder legt op het verbeteren van het hele traject rond de studiekeuze. Inderdaad is veel uitval in het eerste jaar van de studie het gevolg van een verkeerde aansluiting tussen interesse en capaciteit van de student enerzijds, en het karakter van de studie anderzijds. Ik ben van mening dat veel winst in studiesucces is te behalen door de studiekeuze te baseren op meer en betere informatie. Een studiekeuze is en blijft iets waarmee iedere jongere anders omgaat, een individueel, cruciaal en moeilijk proces. Daarom is het belangrijk dat de scholieren en studenten dit soort acties gezamenlijk ondernemen, over de traditionele grenzen van de onderwijssectoren heen.
De aanbevelingen aan onderwijsinstellingen om aandacht te geven aan meeloopmogelijkheden en een buddysysteem voor eerstejaars zijn waardevol omdat ze recht doen aan het individuele proces van de jongeren. De overheid onderneemt actie door loopbaanoriëntatie en begeleiding op vo-scholen en roc’s te faciliteren, zodat scholen meer mogelijkheden hebben om hun leerlingen goed te begeleiden in het maken van studiekeuzes; hiertoe zijn met VO-raad en MBO-raad afspraken gemaakt over stimuleringsplannen.
Summerschools kunnen een goed idee zijn omdat ze de aankomende student eerder een beeld geven van wat de opleiding inhoudt en omdat hij hierdoor een betere start maakt op de opleiding. Met betrekking tot de lerarenopleidingen wil ik met de HBO-raad afspraken maken over summercourses.
Daarnaast faciliteren we hogescholen en universiteiten ten behoeve van het verminderen van de uitval van studenten. Hiertoe zijn meerjarenafspraken gemaakt met de HBO-raad en VSNU. Hiervoor geldt dat de overheid de instellingen aanspreekt op de resultaten, maar dat zij zelf kunnen bepalen welke maatregelen zij nemen.
Ook de aandacht voor objectieve informatie over bestaande opleidingen in het onderwijs en de aantrekkelijkheid en toegankelijkheid daarvan acht ik essentieel; de website studiekeuze123.nl die wordt gefinancierd door de overheid is daar specifiek voor bedoeld.
Ik deel de nadruk die de jongeren leggen op intake-, exit- en evaluatiegesprekken. Voor evaluatie en exitgesprekken geldt dat ik dat in het kader van de studiebegeleiding en de kwaliteitsborging primair een verantwoordelijkheid vind van de instellingen zelf. Het idee van intakegesprekken bij de overgang naar het hoger onderwijs onderschrijf ik zeer. Er is onder hogescholen en universiteiten een voorhoede van instellingen/opleidingen waar men al aan de slag is gegaan met intakegesprekken. Om te onderzoeken op welke manier het aanbieden van studiekeuzegesprekken binnen instellingen het beste georganiseerd kan worden, welke initiatieven onder welke omstandigheden effectief zijn en welke knelpunten kunnen ontstaan waarvoor oplossingen gezocht moeten worden, voert SURF in opdracht van OCW het programma studiekeuzegesprekken: wat werkt? uit. Recentelijk heb ik de middelen voor dit programma uitgebreid vanwege het grote enthousiasme bij instellingen om hiermee aan de slag te gaan. Ik zal LAKS, ISO, LSVb en JOB nauw blijven betrekken bij de verdere uitwerking van de hierboven genoemde beleidsvoornemens.
Ten slotte ben ik ook voorstander van een andere oplossing ter verbetering van het rendement in het eerste jaar door betere studiekeuze, namelijk de brede of bredere bachelor, met het zogenoemde «sorteren na de poort», en ik ondersteun instellingen die dit model (experimenteel) hanteren.