Open Kamerbeta

Kamervragen

Titel
Status
Indiener (persoon)
Indiener (partij)
964 kamervragen gevonden
beantwoord onbeantwoord uitgesteld
Alle
2 mei 2014 - 18 juni 2014
De onafhankelijkheid, onpartijdigheid en integriteit van de rechtspraak
Michiel van Nispen
Opstelten (minister justitie en veiligheid) (VVD)
1. http://www.rechtspraak.nl/Actualiteiten/Nieuws/Pages/Rapport-%27Geef-…
2. Mr. dr. M.L. van Emmerik, mr. J.P. Loof, mr. Y.E. Schuurmans, «Systeemwaarborgen voor de kernwaarden van de rechtspraak», pagina 174–175.
  • Vraag 1

    Wat is uw reactie op het onderzoek van de Universiteit Leiden waarin onder andere wordt aanbevolen dat financiële belangen van rechters openbaar worden gemaakt?1

    Ik heb kennisgenomen van het in de vraag bedoelde rapport. Enkele onderzoekers van de Universiteit Leiden hebben in opdracht van de Raad voor de rechtspraak onderzoek gedaan naar systeemwaarborgen ter bevordering van de onafhankelijkheid, onpartijdigheid en integriteit van de rechtspraak. Voor mijn reactie verwijs ik u naar mijn antwoorden op de volgende vragen en mijn antwoorden op de schriftelijke vragen (kenmerk 2014Z08051, ingezonden 1 mei 2014) van het lid Helder van uw Kamer over dit rapport.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening van de onderzoekers dat er meer aandacht moet worden gegeven aan mogelijke belangenverstrengeling van rechters? Zo ja, op welke manier gaat u dit bewerkstelligen? Zo nee, waarom niet?

    Het is van belang voortdurend aandacht te besteden aan integriteit. De wet stelt daarom grenzen aan de nevenfuncties die rechters kunnen vervullen; sommige nevenbetrekkingen zijn uitgesloten. Daarnaast toetst de functionele autoriteit de nevenfuncties die door rechters worden opgegeven op hun toelaatbaarheid (artikel 44 van de Wet rechtspositie rechterlijke ambtenaren). Of al dan niet sprake is van ongewenste belangenverstrengeling speelt bij de toetsing en de beoordeling zeker een rol. De registratie van nevenbetrekkingen en de openbaarmaking van het register (www.rechtspraak.nl) zijn verplicht. De Leidraad onpartijdigheid en nevenfuncties in de Rechtspraak van de NVvR bevat aanbevelingen voor rechters over onder meer nevenfuncties en het niet behandelen van zaken waarbij familie, kennissen of voormalige werkgevers zijn betrokken.
    Verder stimuleert de Rechtspraak het debat over integriteit (o.a. over belangenverstrengeling) door op een intranetpagina over integriteit een discussieforum beschikbaar te stellen en door discussiebijeenkomsten te organiseren. De Raad voor de rechtspraak organiseert bijvoorbeeld met de NVvR op 2 september aanstaande een discussiebijeenkomst over het genoemde onderzoeksrapport voor medewerkers van de Rechtspraak.
    Aan de hand van de eerder genoemde adviezen en aanbevelingen, die voor een deel nog moeten worden uitgebracht, zal de noodzaak van het treffen van nadere maatregelen worden bezien. Ik verwijs verder naar mijn antwoord op vraag 4.

  • Vraag 3

    Op welke andere manieren dan het registreren van nevenfuncties wordt in Nederland gewerkt aan het voorkomen van mogelijke belangenverstrengeling van rechters?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 4

    Wat is uw reactie op de conclusie van de onderzoekers dat Nederland internationaal gezien relatief uit de toon valt met het zeer ruimhartige uitgangspunt dat nevenfuncties in beginsel zijn toegestaan?

    Het is van groot belang dat onze rechtspraak, die gebaseerd is op professionele rechters die het rechtsprekend ambt als hun hoofdbetrekking hebben, zo goed mogelijk maatschappelijk is ingebed. Het maatschappelijk draagvlak wordt mede gewaarborgd door de wijze waarop de rechter georiënteerd is op, en deelneemt aan de samenleving.2 Het is dan ook wenselijk dat rechters actief zijn op diverse fronten in het maatschappelijk verkeer. Het vervullen van nevenbetrekkingen door rechters is daarvoor bij uitstek geschikt. Grenzen worden daarbij getrokken door de wet, die sommige nevenbetrekkingen uitsluit, door de toetsing van nevenfuncties door de functionele autoriteit en door het gezond verstand van de rechter. Als hulpmiddel bij de beantwoording van de vraag of een nevenfunctie acceptabel is of niet, is binnen de Rechtspraak de Leidraad onpartijdigheid en nevenfuncties in de Rechtspraak ontwikkeld waarin algemene richtlijnen zijn opgenomen.
    De Groep Staten tegen Corruptie van de Raad van Europa (GRECO) constateert dat Nederland van oudsher relatief weinig corruptiezaken en integriteitschendingen kent. In Nederland bestaat groot publiek vertrouwen in de integriteit van rechters. Op basis van diverse internationale rapporten kan geconcludeerd worden dat de integriteitsborging van de Rechtspraak goed is. GRECO heeft in 2013 bijvoorbeeld de Nederlandse aanpak om integriteit te borgen binnen onder meer de Rechtspraak positief gewaardeerd.3 Transparency International spreekt in zijn rapport van 2012 van een «zeer sterke integriteitsborging» van de zittende magistratuur.4 Ook blijkens de Eurobarometer 385 Justice in the EU is het vertrouwen van de samenleving in de onafhankelijkheid van de Nederlandse rechtspraak en van de Nederlandse rechter groot.5

  • Vraag 5

    Bent u bereid om naast de nevenfuncties van rechters ook hun financiële belangen en de nevenfuncties van hun partners openbaar te registreren? Zo nee, waarom niet?

    Een werkgroep van de Rechtspraak, die zich sinds juni 2013 buigt over versterking van integriteitsmaatregelen van de Rechtspraak, is door de Raad voor de rechtspraak gevraagd met een advies te komen over het melden van financiële belangen van rechters (werkzaam in bepaalde rechtsgebieden), het melden van nevenfuncties van hun partners en de vraag of het raadzaam is die op te nemen in een openbaar register. Het advies is nog niet afgerond. De consequenties en de uitvoerbaarheid van een dergelijke maatregel kunnen op dit moment dan ook nog niet worden overzien.

  • Vraag 6

    Kunt u puntsgewijs reageren op de overige aanbevelingen van de onderzoekers van de Universiteit Leiden?2

    Een deel van de aanbeveling om te komen tot meer organisatorische controle op het integriteitsbeleid is al opgepakt binnen de gerechten. De werkgroep integriteit heeft aanbevolen dat alle gerechten op korte termijn een integriteitscommissie in het leven roepen, alsmede een vertrouwenspersoon integriteit aanwijzen.
    De onderzoekers bevelen ook aan om de beoordeling van klachten over rechters geanonimiseerd op internet raadpleegbaar te maken. Behandeling van klachten over rechters valt onder het domein van de gerechten. Onlangs hebben de Raad voor de rechtspraak en Presidentenvergadering onder andere de volgende aanbevelingen van het Project Kwaliteit en eenheid klachtbehandeling Rechtspraak overgenomen:7 bevorder het ter beschikking stellen aan de gerechten van databanken waarin de geanonimiseerde uitspraken van klachtprocedures kunnen worden gepubliceerd voor zowel intern als extern gebruik en8 publiceer jaarlijks op de lokale site van de gerechten een lokaal verslag klachtbehandeling op de pagina «Publicaties» op rechtspraak.nl.
    Alvorens een beslissing wordt genomen over eventuele invoering van de overige aanbevelingen, is aan verschillende werkgroepen om nader advies gevraagd.
    Deze werkgroepen onderzoeken de in het rapport genoemde aanbevelingen en doen hiervan verslag.
    Overigens wil ik u er graag op wijzen dat de regering op dit moment een wijziging van de Grondwet in voorbereiding heeft, waarmee het recht op een eerlijk proces voor een onpartijdige en onafhankelijke rechter grondwettelijk wordt verankerd.

23 april 2014 - 13 mei 2014
De uitspraken van de minister-president over de rol van de minister van Veiligheid en Justitie bij lopende onderzoeken van het Openbaar Ministerie
Michiel van Nispen
Mark Rutte (minister-president , minister algemene zaken) (VVD)
1. Volkskrant.nl, 17 april 2014 (http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Bin…
  • Vraag 1

    Is het waar dat u tijdens de persconferentie na de ministerraad op 17 april 2014 heeft gezegd dat de Minister van Veiligheid en Justitie niet te ver is gegaan met zijn opmerking «Het was niks, het is niks en het wordt niks» met betrekking tot een lopend onderzoek van het Openbaar Ministerie?1

    Nee. Ik heb wel gezegd dat de Minister van Veiligheid en Justitie niet te ver is gegaan met zijn opmerking, maar niet dat deze opmerking van hem zou slaan op het lopende onderzoek van het Openbaar Ministerie.

  • Vraag 2

    Wat bedoelde u met uw opmerking dat juist de Minister van Veiligheid en Justitie «ruimer gerechtigd» is dingen te zeggen, omdat die immers het «enige bruggetje» is tussen de gescheiden machten? Kunt u uw antwoord uitgebreid toelichten?

    De Minister van Veiligheid en Justitie draagt de ministeriële verantwoordelijkheid voor het Openbaar Ministerie. In die hoedanigheid kan hij worden bevraagd en geeft hij uitleg. Op 15 april heeft hij gezegd dat hij uitgaat van de onschuld van de heer Demmink en dat hij geen reden heeft om terug te komen op zijn eerdere uitspraken dienaangaande. Ook heeft de Minister van Veiligheid en Justitie aangegeven dat het Openbaar Ministerie niet wordt gehinderd door deze uitspraak die ziet op het feit dat de heer Demmink tot op heden niet is veroordeeld.

23 april 2014 - 5 juni 2014
Het pleidooi voor een fonds om justitiële dwalingen te voorkomen
Michiel van Nispen
Opstelten (minister justitie en veiligheid) (VVD)
1. KRO Brandpunt, 20 april 2014, http://brandpunt.incontxt.nl/seizoenen/…
2. Zoals bij Andy Melaan en Nozai Thomas, die jarenlang onschuldig in de cel zaten totdat een gevangenispsycholoog zich het lot van de veroordeelden aan trok en geld beschikbaar stelde voor aanvullend technisch onderzoek. De resultaten uit dit onderzoek pleitte uiteindelijk het tweetal vrij. Zie rapportage van Brandpunt.
3. http://brandpunt.incontxt.nl/seizoenen/2014/afleveringen/20-04-2014/f…
  • Vraag 1

    Bent u bekend met de uitzending van Brandpunt van 20 april 2014 over gerechtelijke dwalingen?1

    Ja.

  • Vraag 2

    Deelt u de mening dat in de toekomst voorkomen moet worden dat mensen die jarenlang ten onrechte vast hebben gezeten zo lang moeten wachten op gesprekken, excuses en schadevergoeding van justitie? Zo ja, hoe gaat dat voorkomen worden?

    Ja. In de praktijk blijken deze procedures doorgaans ook goed te lopen; in de afgelopen jaren zijn verschillende zaken adequaat en snel afgehandeld. De definitieve afdoening van een schadeclaim kan echter enige tijd vergen. Dit is onder andere afhankelijk van de omvang van een claim, de bewijspositie en de bijzondere omstandigheden van het geval.

  • Vraag 3

    Wat is uw reactie op de stelling dat er op dit moment waarschijnlijk meerdere mensen onterecht achter de tralies zitten omdat het aantonen van «gerede twijfel» over de juistheid van de veroordeling zeer ingewikkeld is?

    Het aantonen van de onjuistheid van een veroordeling is onmiskenbaar een ingewikkeld proces. Juist daarom is op 1 oktober 2012 de Wet herziening ten voordele in werking getreden. De voorzieningen die door deze wet in het leven zijn geroepen, hebben tot doel de veroordeelde te ondersteunen onderzoek te doen, indien blijkt dat er gerede twijfel is over de juistheid van de veroordeling. Mochten zich op dit moment nog mensen onterecht in detentie bevinden, waar ik uiteraard geen kennis van heb maar wat ik ook niet kan uitsluiten, dan bieden deze nieuwe wettelijke mogelijkheden hen nieuwe perspectieven.

  • Vraag 4

    Deelt u de mening dat de bekend geworden gerechtelijke dwalingen uit het verleden hebben uitgewezen dat de dwaling pas aan het licht kwam door de (vrijwillige) inzet van deskundigen en anderen die zich om het slachtoffer van de dwaling bekommerden?2

    Voor een aantal bekende dwalingen uit het verleden is dit inderdaad het geval.

  • Vraag 5

    Deelt u de mening dat het vaak een probleem is dat slachtoffers van dwalingen geen geld hebben om aanvullend onderzoek te laten verrichten om hun onschuld aan te tonen?

    Ik deel de mening dat in het verleden de herzieningsregeling onvoldoende voorzag in de mogelijkheid voor veroordeelden om aanvullend (forensisch) onderzoek te laten verrichten om hun mogelijke onschuld aan te tonen. Naar aanleiding van onder meer de Schiedammer Parkmoordzaak zijn er praktische regelingen getroffen om aan dit probleem tegemoet te komen. Met name het instellen van de Commissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken (CEAS) heeft hieraan bijgedragen. Deze commissie heeft in enkele grote zaken onderzoek verricht, hetgeen in de zaken Lucia de B. en Ina Post heeft geleid tot de indiening van een herzieningsverzoek bij de Hoge Raad.
    Met de inwerkingtreding van de Wet herziening ten voordele per 1 oktober 2012 is een (wettelijke) leemte opgevuld, waardoor de CEAS overbodig is geworden. Deze wet biedt gewezen verdachten van ernstige misdrijven – strafbare feiten waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van 12 jaar of meer is gesteld en waardoor de rechtsorde ernstig is geschokt – de mogelijkheid om ter voorbereiding van een herzieningsaanvraag de procureur-generaal bij de Hoge Raad te verzoeken nader onderzoek te doen naar bepaalde feiten. Met de resultaten van dat onderzoek kan de herzieningsaanvraag vervolgens worden onderbouwd.
    Voor honorering van een verzoek tot nader onderzoek is vereist dat sprake is van aanwijzingen dat mogelijkerwijs sprake is van een novum. In de genoemde wet is het begrip «novum» niet langer beperkt tot een nieuwe feitelijke omstandigheid. Onder «novum» kunnen nu ook nieuwe inzichten van deskundigen vallen. Daarbij moet het wel nog steeds gaan om een nieuw gegeven dat het ernstige vermoeden doet ontstaan dat de rechter tot een ander oordeel zou zijn gekomen als hij daarvan had geweten. Indien een nader onderzoek door de procureur-generaal bij de Hoge Raad wordt ingesteld, komen de kosten daarvan voor rekening van de Staat. Daarnaast verleent de Raad voor rechtsbijstand een toevoeging voor de bijstand van een raadsman bij de voorbereiding van een herzieningsverzoek.
    Tegen deze achtergrond ben ik van mening dat de noodzaak ontbreekt om te komen tot een permanent fonds om justitiële dwalingen te voorkomen. Met de reeds genomen maatregelen wordt voldaan aan de op de overheid rustende verantwoordelijkheid om het rechtssysteem zodanig in te richten dat mogelijke fouten (dwalingen) die daaruit voortvloeien kunnen worden gecorrigeerd.

  • Vraag 6

    Welke verantwoordelijkheid rust er volgens u op de overheid om dwalingen aan het licht te brengen en mensen die ten onrechte veroordeeld zijn zo snel mogelijk in vrijheid te stellen?

    Zie antwoord vraag 5.

  • Vraag 7

    Wat is uw reactie op het pleidooi van advocaat Knoops en emeritus hoogleraar Tak voor een permanent fonds om justitiële dwalingen te voorkomen, waarbij bijvoorbeeld door een commissie van wijzen bepaald kan worden of in een bepaalde zaak onderzoek vanuit dat fonds betaald moet worden?3

    Zie antwoord vraag 5.

  • Vraag 8

    Deelt u de mening dat dwalingen in stand blijven als een dergelijk fonds er niet komt, waardoor mensen mogelijk jarenlang ten onrechte vast zitten?

    Zie antwoord vraag 5.

  • Vraag 9

    Bent u bereid om met voorstellen te komen voor een permanent fonds om justitiële dwalingen te voorkomen, of in ieder geval deze niet langer voort te laten duren? Zo niet, waarom niet?

    Zie antwoord vraag 5.

16 april 2014 - 26 juni 2014
De uitspraken en antwoorden op vragen over een slachtoffer van identiteitsfraude
Peter Oskam (CDA), Michiel van Nispen , Sharon Gesthuizen (GL)
Opstelten (minister justitie en veiligheid) (VVD)
1. Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2013–2014, nr. 1430
  • Vraag 1

    Herinnert u zich uw antwoorden op eerdere vragen over de afhandeling van de klachten van een van de beroemdste slachtoffers van identiteitsfraude, de heer Kowsoleea?1 Kent u de brief van 2 april 2014 van de advocaat van de heer Kowsoleea aan u, waarin de antwoorden op deze vragen apert onjuist worden genoemd?

    Ja.

  • Vraag 2

    Blijft u bij uw antwoord dat u de Kamer juist en volledig heeft geïnformeerd op 4 juli 2013, toen een specifieke vraag is gesteld over de afhandeling van de klachten van deze meneer, waarop u heeft geantwoord dat er goede gesprekken waren met de advocaat van deze meneer en dat u de Kamer zou informeren over de conclusies?

    Ja, mijn inzet is steeds gericht geweest om deze zaak op een redelijke en te rechtvaardigen wijze af te handelen. In dat verband heb ik opnieuw contact gezocht met de advocaat van betrokkene.

  • Vraag 3

    Waarom wordt nog steeds de indruk gewekt dat er gesprekken gaande zijn, terwijl de landsadvocaat al eind 2012 heeft laten weten dat er geen aanleiding wordt gezien om de mogelijkheden van een regeling te onderzoeken?

    Zie antwoord vraag 2.

  • Vraag 4

    Waarom wordt er voorts nog steeds gesteld dat het slachtoffer en zijn advocaat stukken moeten aanleveren, terwijl er al ordners vol met onderbouwing zijn aangeleverd en er al jaren geleden toezeggingen zijn gedaan, dankzij bemiddeling en in aanwezigheid van de Nationale ombudsman? Hoe is het mogelijk dat dit slachtoffer nu al jaren wacht op de hem toegezegde genoegdoening?

    Uit het lijvige dossier met schadestaat dat namens betrokkene is aangeleverd blijkt onvoldoende de gestelde onrechtmatigheid in relatie tot het oorzakelijk verband. Daarom is betrokkene gevraagd om een (nadere) onderbouwing van de gestelde onrechtmatigheid en het causaal verband tussen het aan de Staat verweten handelen en de geclaimde schade.

  • Vraag 5

    Wat is uw reactie op het verwijt dat de heer Kowsoleea jarenlang willens en wetens aan het lijntje is gehouden door bij hem herhaaldelijk het vertrouwen te wekken dat aan hem een genoegdoening zou worden verleend, dat hij vervolgens opnieuw in de kou staat en dat hij van het kastje naar de muur wordt gestuurd?

    Ik zou graag zien dat deze zaak op korte termijn tot een oplossing komt. Ik verwijs naar mijn antwoord op vragen 2 en 3.

  • Vraag 6

    Deelt u de mening dat de overheid, waarvan vast staat dat deze in belangrijke mate verantwoordelijk is geweest voor het voortdurende leed van dit slachtoffer van identiteitsfraude, nu ook verantwoordelijk is voor een snelle oplossing? Zo ja, hoe gaat u daar voor zorgen?

    Zie antwoord vraag 5.

  • Vraag 7

    Wanneer kan deze nare kwestie worden opgelost? Bent u bereid er persoonlijk voor te zorgen dat er overleg komt met dit slachtoffer van identiteitsfraude en zijn advocaat zodat na al die jaren er een streep kan worden gezet onder dit dossier? Zo nee, waarom niet?

    Zie antwoord vraag 5.