Vraag 1

Bent u op de hoogte van het bericht dat het aantal stageplekken fors terugloopt, waardoor er grote tekorten aan vakkrachten ontstaan als de economie weer aantrekt?1

Vraag 2

Deelt u de mening dat er financiële ondersteuning vanuit het Rijk moet komen om stageplekken te creëren als bedrijven dit door de economische situatie niet kunnen betalen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3

Deelt u de mening dat de oproep van VNO-NCW en MKB Nederland om meer praktijkplaatsen te scheppen, omdat het bedrijfsleven verspilling van talent en onnodige jeugdwerkloosheid zich niet kan permitteren, door de regering ondersteund moet worden? Zo nee, waarom niet?

Vraag 4

Wat gaat u doen om het tekort van 3 000 vakkrachten in de bouw, zoals timmermannen, metselaars en tegelzetters terug te dringen?

Vraag 5

Wat gaat u doen om het geschatte tekort van 170 000 technische vakkrachten in 2016 enigszins te ondervangen? Moet hoeveel krachten wil u dit tekort terugdringen?

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het artikel «tegenpartij risico van pensioenfondsen beperkt»? 1 waarin gesteld wordt dat op dit moment het tegenpartij risico voor de derivatenposities van pensioenfondsen beperkt is, maar «een verdere neerwaartse bijstelling van de kredietwaardigheid van (zaken)banken is in de huidige precaire financieel-economische omstandigheden zeker niet uit te sluiten. Waakzaamheid vanuit zowel de sector zelf als DNB blijft daarom geboden ten aanzien van de blootstelling aan tegenpartijrisico’s.»?

Ja.

Vraag 2

Acht u het risico bij de pensioenfondsen voldoende beheerst op dit moment, inclusief de voorraad onderpand die zij voorradig hebben?

Ja. Uit het DNB-onderzoek waarop het DNB-artikel «Tegenpartij risico van pensioenfondsen beperkt» is gebaseerd, blijkt dat de onderzochte fondsen derivatenposities hebben uitstaan bij 57 verschillende tegenpartijen, waarbij 93% van de fondsen 6 of meer verschillende tegenpartijen heeft. Voorts blijkt dat de totale waarde van de uitstaande derivaten van pensioenfondsen voor 102% door onderpand wordt gedekt.

Vraag 3

De marktwaarde van de renteswaps van pensioenfondsen bedraagt volgens DNB ongeveer € 55 miljard, heeft u enig inzicht welke marktpartijen een tegenovergestelde positie ingenomen hebben en dus op een negatieve waarde van hetzelfde bedrag?

Het beeld dat in het antwoord op vraag 2 is geschetst voor het totaal van de derivatenposities van pensioenfondsen geldt ook voor de posities in renteswaps.

Vraag 4

Heeft u er kennis van genomen dat brokers en adviseurs trots melden dat zij «brokerage» leveren voor vele lokale en provinciale overheden en een groot aantal zorginstellingen (zie bijvoorbeeld www.dhv.nl)?

Ja.

Vraag 5

Heeft u inzicht in de derivatenposities van publieke en semi-publieke instellingen, zoals woningbouwcoöperaties, onderwijsinstellingen, zorginstellingen en decentrale overheden en of hun beleid adequaat is?

Het inzicht in derivatenposities van verschillende instellingen is niet op één plaats beschikbaar.
Voor de verschillende instellingen gelden verschillende wetten en regelingen:
Momenteel zijn de ministeries van Financiën, OCW, VWS, SZW en BZK gezamenlijk aan het bekijken of het noodzakelijk is om de wet- en regelgeving en het daarbij behorende toezicht aan te scherpen.

Vraag 6

Weet u of er instellingen of groepen instellingen in de publieke en semi-publieke sfeer zijn die onverantwoorde risico’s genomen hebben en daardoor in de problemen gekomen zijn of kunnen komen?

Er zijn aanwijzingen dat er in het verleden instellingen zijn geweest die in de problemen zijn gekomen door derivatentransacties. Een bekend voorbeeld daarvan is woningcorporatie Vestia.
Zoals reeds aangegeven bij het antwoord op vraag 5 wordt momenteel binnen het Ministerie van OCW een onderzoek uitgevoerd dat in kaart moet brengen of er instellingen in het MBO en in het HO zijn die door het gebruik van derivaten grote financiële risico’s lopen. De resultaten daarvan worden half oktober naar buiten gebracht.
De kans dat woningcorporaties nog onverantwoorde risico’s lopen als gevolg van derivaten lijkt klein, nu de nieuwe strengere regeling per 1 oktober 2012 van kracht wordt. Hierdoor wordt de handelingsvrijheid van woningcorporaties aanzienlijk ingeperkt.
Voor de aangesloten zorginstellingen bij het Wfz is deze kans eveneens klein, aangezien het Waarborgfonds strenge eisen stelt. Met betrekking tot de overige zorginstellingen is niets bekend.

Vraag 7

Bent u bereid de totale derivatenpositie in deze sectoren, per sector en per instelling, aan de Kamer te doen toekomen?

Momenteel beschikken de ministeries niet over overzichten van derivatenposities per instelling. Het is daarom onmogelijk om hier overzichten van aan de Kamer te doen toekomen.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de publicatie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) getiteld «Merendeel re-integratie voor mensen jonger dan 45 jaar»?1

Het is een interessant artikel.
Het UWV en gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het re-integratiebeleid; door hen wordt besloten welk instrument voor wie wordt ingezet.

Vraag 2

Wat is er bekend van de (netto-)effectiviteit van re-integratie gedifferentieerd naar verschillende leeftijdsgroepen? Met andere woorden, werkt re-integratie beter bij jongeren of bij ouderen?

De effectiviteit is afhankelijk van veel factoren. Recent heb ik uw Kamer een brief doen toekomen met feiten en inzichten op dit vlak2. In de literatuur worden geen verschillen gevonden wat betreft de netto effectiviteit van re-integratie gedifferentieerd naar leeftijd (zie de overzichtsstudie van Card, Kluve en Weber, «Active labour market policy evaluations: A meta-analysis», The Economic Journal, 2010, pp. 452–477).

Vraag 3

Zijn er ook cijfers bekend over de inzet van re-integratie naar leeftijdscategorieën voor de Wajong en de WW? Zo ja, kunt u deze cijfers duiden?

Vanaf 2012 worden door het UWV geen re-integratietrajecten meer ingezet voor mensen in de WW. Het UWV biedt WW-gerechtigden wel ondersteuning bij het vinden van werk. De nadruk daarbij ligt op digitale dienstverlening. Voor een deel van de WW-werkzoekenden is ook intensieve face-to-face dienstverlening beschikbaar.
Ten aanzien van de Wajong blijkt uit de eerste Wajongmonitor3 dat de inzet van re-integratietrajecten bij de jongere leeftijdsgroepen is geconcentreerd. Bij oudere Wajongers (vanaf 35 jaar) wordt relatief weinig een traject ingezet (circa 10%).
Met de introductie van de nieuwe Wajong in 2010 is de Wajong werkregeling tot stand gekomen. Hierbij ligt de focus op het ondersteunen van, investeren in en ontwikkelen van Wajongers, met name in de periode tot 27 jaar. In de nieuwe Wajong staat de oriëntatie op werk en arbeidsondersteuning centraal,daar waar de oude Wajong vooral een uitkeringsregeling is.

Vraag 4

Is het waar dat slechts 9 procent van de 55-plussers die actief op zoek is naar werk, ook daadwerkelijk een baan vindt?2 Bevestigt dit cijfer volgens u dat de arbeidsmarkt voor ouderen slecht functioneert?

Het is juist dat de arbeidsmarktpositie van ouderen aandacht vraagt. Om de arbeidsdeelname van ouderen te bevorderen zijn door het kabinet maatregelen voorgesteld, zoals het beleid inzake duurzame inzetbaarheid, de invoering van een mobiliteitsbonus ouderen en de hoofdlijnennotitie aanpassing ontslagrecht en WW.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het belangrijk is om re-integratie gericht in te zetten voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt? Is het in dat kader niet logisch als daar veel 45-plussers tussen zitten, omdat juist zij grote moeite hebben bij het vinden van een baan? Hoe beoordeelt u in dat licht het feit dat 45-plussers in de praktijk juist relatief weinig re-integratietrajecten krijgen?

Onderzoekt toont dat het het meest effectief is om re-integratie gericht in te zetten voor mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. Re-integratie is daarbij niet de enige manier om de arbeidsdeelname te bevorderen. Zoals eerder opgemerkt zijn bijvoorbeeld ook het beleid gericht op duurzame inzetbaarheid en een betere werking van de arbeidsmarkt van belang, ook voor 45-plussers. Het aantal trajecten voor bijstandsontvangers geeft niet het volledige beeld, omdat voor de oudste leeftijdsgroepen ook andere instrumenten zijn ingezet.

Vraag 6

Is het waar dat veel langdurig werkloze 50-plussers niet met de meest moderne middelen naar een baan zoeken?3 Denkt u ook dat zij hierdoor veel vacatures missen? In hoeverre kan re-integratie dit knelpunt verminderen?

Het gaat niet zozeer om het al of niet gebruiken van moderne middelen, maar om het benutten van de goede middelen. Werkgevers maken bij voorbeeld veel gebruik van de kanalen van uitzendbedrijven. Uit een recent Astri onderzoek komt naar voren dat de zoekkanalen van veel uitkeringsontvangers niet overeenstemmen met de wijze waarop werkgevers hun vacatures kenbaar maken. Hierdoor missen uitkeringsontvangers vacatures. In mijn brief van 16 augustus 2012 aan uw Kamer, ben ik hierop uitvoerig ingegaan.6

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de brief van de heer B. aan het UWV over de gevolgen van het vernieuwde jobcoachprotocol? 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat in het nieuwe protocol is afgesproken dat de begeleiding van cliënten in principe na 3 jaar wordt beëindigd, maar dat er voor mensen die niet zonder begeleiding kunnen een uitzondering wordt gemaakt?

Ja.

Vraag 3

Kunt u aangeven welke criteria het UWV hanteert om te beoordelen of er terecht een beroep wordt gedaan op de uitzonderingsclausule?

De opgenomen uitzonderingsclausule ziet op een situatie waarbij de werknemer door omstandigheden, tijdelijk nog niet in staat is zonder begeleiding door een jobcoach de functie uit te oefenen.

Vraag 4

Klopt het bericht dat het UWV in de praktijk een gemotiveerd beroep op de uitzonderingsclausule nauwelijks honoreert, en dat het gevolg hiervan is dat werkgevers niet meer bereid zijn om wajongeren, die op zich goed functioneren, een vast dienstverband te geven en worden ontslagen?

Het afwijzingspercentage voor de voorziening jobcoaching in de periode 1 juli 2011 – 1 juli 2012 is in vergelijking tot het afwijzingspercentage voor de periode 1 juli 2010 – 1 juli 2011 nauwelijks gewijzigd. Het beeld dat op grote schaal voorzieningen jobcoaching worden beëindigd door het nieuwe Protocol is niet terug te zien in de cijfers.
Van de 2 543 mensen die vanaf het laatste halfjaar van 2008 voor maximaal 6 of 7 periodes (= 3 tot 3,5 jaar) jobcoaching toegekend hebben gekregen heeft 81% (2 064 mensen) op 1 juli 2012 nog een lopend dienstverband. 19% (479 personen) is niet meer aan het werk.
Het beeld dat in de periode sinds de aanpassing van het Protocol mensen en masse ontslagen worden op het moment dat de maximale termijn voor de inzet van jobcoaching verstreken is wordt door deze cijfers niet bevestigd. Uit eerder onderzoek blijkt dat jonggehandicapten over het algemeen veelvuldig van baan wisselen, vooral omdat zij vaak op basis van tijdelijke contracten werkzaam zijn. Jonggehandicapten kennen een grotere mobiliteit op de arbeidsmarkt. Daarnaast speelt mee dat het moment van het vervallen van de voorziening jobcoach na drie opeenvolgende jaren vaak samenvalt met het moment waarop een werkgever moet beslissen of een reeks van tijdelijke aanstellingen wordt omgezet in een vast dienstverband.

Vraag 5

Deelt u de mening dat dit een ongewenst effect is van het jobcoachprotocol, en dat de uitzonderingsclausule moet worden toegepast als er een gemotiveerd beroep op wordt gedaan voor mensen die niet zonder begeleiding kunnen? Zo ja, wilt u dan bewerkstelligen dat het UWV vaker gebruik gaat maken van deze uitzonderingsclausule? Zo neen, welke maatregelen gaat u nemen om te voorkomen dat mensen die niet zonder begeleiding kunnen worden ontslagen?

Nee, zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Wat vindt u in dit verband van het voorstel van de heer B. om voor de groep werknemers die een langdurige begeleidingsbehoefte heeft een lump sum beschikbaar te stellen, gebaseerd op gemiddeld 7 tot 8 uur begeleiding per week, zodat persoonlijke ondersteuning mogelijk blijft?

Het doel van de jobcoach is dat mensen op termijn zelfstandig en zonder begeleiding bij een werkgever aan de slag kan. De heer B. geeft in zijn brief aan dat het hier een groep betreft met een permanente begeleidingsbehoefte. Daar de voorziening jobcoach enkel ingezet wordt voor tijdelijke ondersteuning, komt deze groep daarmee niet in aanmerking voor de voorziening jobcoach. Ik heb mij overigens voor de zomer ingezet om voor deze groep de mogelijkheid van permanente steun te bieden. Het wetsvoorstel Werken naar vermogen voorzag hierin.

Vraag 1

Weet u dat Nederland al behoort tot de Europese middenmoot wat betreft baanmobiliteit, gemeten over vijf jaar?1 Dit maakt een sterke versoepeling van het ontslagrecht toch onnodig en zelfs onverstandig, omdat werknemers in een economische recessie met een half miljoen werklozen zekerheid nodig hebben zodat ze geld gaan uitgeven en niet massaal sparen?

Vraag 2

Is het niet zo dat alle oudere werknemers in Europa moeilijk werk vinden en dat dit niet alleen voor Nederland geldt? Waarom zoekt u de reden dan in het ontslagrecht?

Vraag 3

Uiteraard vangt de flexibele schil bij bedrijven (werknemers met leercontracten) de conjuncturele schommelingen op, maar het is toch ook zo dat werknemers in vaste dienst schommelingen opvangen door intern flexibel te zijn binnen het bedrijf?

Vraag 4

Waarop baseert u dat de ontslagbescherming van vaste contracten te hoog is? Ruim 80% van alle ontslagaanvragen wordt toch gehonoreerd? Hiermee ademt de vaste kern toch ook mee met de conjunctuur?

Vraag 5

Wat is de onderbouwing dat ontslag in Nederland zo duur en tijdrovend zou zijn? Is dit afgezet tegenover andere Europese landen? Zo ja, welke?

Vraag 6

Waarop is de stelling gebaseerd dat de nieuwe ontslagprocedure werkelijk tijd en geld bespaart? Wat is het beslag daarvan op de rechterlijke macht? Heeft de rechterlijke macht voor een toename van het aantal procedures voldoende capaciteit? De kosten komen in het nieuwe systeem toch vooral voor rekening van de werknemer? Is hier rekening mee gehouden?

Vraag 7

In het nieuwe Kunduz systeem is het mogelijk dat een werknemer na twee maanden opzegtermijn zijn baan en inkomen kwijt is en dat hij een procedure moet starten om het ontslag aan te vechten; zal het niet moeilijker worden voor veel meer werknemers om een hypotheek te krijgen? Wordt het probleem dat werknemers met flexibele contracten moeilijk een hypotheek verkrijgen niet vergroot?

Vraag 8

«Vaste contracten worden minder vast» stelt de Kunduz coalitie; gaat dit niet ten koste van de arbeidsproductiviteit van werknemers en de innovatiekracht van werkgevers? Vreest u niet dat werknemers kwetsbaarder worden en zich niet meer kritisch op zullen stellen uit angst voor ontslag? Dat zij door vermindering van hun baanzekerheid minder loyaal worden? Zullen werkgevers niet juist minder gaan investeren in oudere werknemers omdat zij makkelijker ontslagen kunnen worden?

Vraag 9

Is de kans niet heel groot dat in een repressief stelsel veel «onredelijke» ontslagen nooit door een rechter worden getoetst omdat de werknemer het er bij zal laten zitten?

Vraag 10

Komt een werknemer niet enorm op achterstand te staan ten opzichte van de werkgever omdat hij initiatief moet nemen om te procederen? Ontstaat er daardoor geen nieuwe tweedeling tussen hoger- en lager opgeleide werknemers en tussen hoger en lager betaalde werknemers?

Vraag 11

Betekent afschaffen van de preventieve toets niet dat er meer nadruk komt op juridisering van het conflict en dat werknemers noodgedwongen meer procedures zullen gaan voeren? Is onderkend dat rijke werkgevers hun ontslagen werknemer kunnen kapotprocederen? Vindt u dat rechtvaardig? Zo ja, waarom?

Vraag 12

Vervalt het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen (BBA), en daarmee het Ontslagbesluit (met de ontslagnormen) en de Beleidsregels Ontslagtaak UWV (met de uitwerking)? Worden deze normen in de wet opgenomen?

Vraag 13

In uw Hoofdlijnennotitie wordt niet inzichtelijk gemaakt in hoeverre andere belangrijke delen van het arbeidsrecht, zoals de volgens Kunduz partijen kennelijk onredelijke ontslagtoets, nog passen in het nieuwe systeem; kunt u dat nader onderbouwen?

Vraag 14

Hoe werkt het vernietigen van een opzegging van de arbeidsovereenkomst in geval van het schenden van discriminatie en opzegverboden (7: 647, 7:648, 7:677 BW)? Dit geeft de werknemer in het huidige recht de mogelijkheid om de opzegging buitengerechtelijk te vernietigen; wordt deze mogelijkheid geschrapt in uw Kunduzplannen?

Vraag 15

In hoeverre passen de volgens de Kunduzcoalitie onredelijke opzegging en de schadevergoeding (7:681 BW) en de vordering tot herstel van de arbeidsovereenkomst met mogelijkheid tot afkoop (7:682 BW) in het systeem? Vervallen deze? Kan een rechter het ontslag nog wel toetsen aan de gevolgen die dat heeft voor de werknemer?

Vraag 16

Welke arbeidsrelaties vallen buiten de voorgenomen maatregelen (zoals openbaar bestuur, defensie, politici en rechterlijke macht)? En welke daarbinnen? Onder het werknemersbegrip van het BBA vallen nu handelsagenten, freelancers, hoofdredacteuren, leerlingen en stagiaires; wat gaat voor hen gelden als het BBA vervalt?

Vraag 17

Blijven alle opzegverboden – zie artikel 7:670 BW: ziekte, zwangerschap en bevalling, militaire dienst, lidmaatschap OR, vakbondslidmaatschap, politiek verlof, zorg- en ouderschapsverlof, overgang van onderneming en verrichten van zondagsarbeid – uit het BW gehandhaafd?

Vraag 18

Klopt het dat aan de overtreding van de opzegverboden de strengste sanctie die ons recht kent is verbonden; namelijk nietigheid? Klopt het dat de rechtsbronnen daarvoor zijn te vinden in EU-recht en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)? Klopt het dat deze verdragen hoge eisen stellen aan die sanctionering en over het algemeen de bewijslast omkeren? Klopt het dat door de preventieve toets in ons recht aan deze internationale verdragen wordt voldaan? Hoe wordt dit in de plannen verankerd?

Vraag 19

Blijven de discriminatieverboden uit de Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB) en de Wet gelijke behandeling mannen en vrouwen (WGBMV) in stand (zie bijvoorbeeld Artikel 8 AWGB: onderscheid op grond van godsdienst, levensovertuiging, ras, geslacht, etc.)?

Vraag 20

Blijft victimisatie-ontslag uit 7:647 en 648 BW, 8 AWGB en 12f WGBMV in stand?

Vraag 21

Blijft afwijking bij cao wat betreft ziekte en militaire dienst ten nadele van de werknemer bestaan (7:670 lid 13 BW)?

Vraag 22

Wat is de sanctie als de werkgever opzegt in strijd met het opzeg- en of discriminatieverbod? Moet de werknemer dan naar de rechter om dit aan te vechten? Waarom is niet gedacht aan nietigheid van de opzegging?

Vraag 23

Betekent het voorgaande niet dat een werknemer dus feitelijk zonder redelijke grond ontslagen kan worden?

Vraag 24

In uw notitie staat dat de rechter het ontslag ongedaan kan maken; wat is ongedaan maken volgens u precies, aangezien het geen juridisch begrip is? Wordt bedoeld herstel dienstbetrekking, zoals nu conform 7:682 BW? Is er dan sprake van een schadevergoeding voor de onterecht ontslagen werknemer?

Vraag 25

In uw notitie introduceert u het begrip «reële» grond; waarom staat hier niet redelijke grond? Wordt hetzelfde bedoeld? Zit er een diepere gedachte achter deze terminologie? Zo ja, welke?

Vraag 26

Welke normen worden opgenomen in de wet waaraan de rechter straks de rechtmatigheid van het ontslag kan toetsen? Waar denkt u aan?

Vraag 27

Wordt getoetst of de opzegging op een redelijke grond berust en overigens, in verband met de oorzaken en gevolgen ervan, redelijk is?

Vraag 28

Moet het ontslag voldoen aan de regels uit het Ontslagbesluit en de Beleidsregels Ontslagtaak UWV, die aan de redelijkheidsnorm voor de verschillende ontslaggronden nadere uitwerking geven? Worden deze regels integraal overgenomen? Welke wel, welke niet, en waarom? Hoe zit het bijvoorbeeld met de herplaatsingsregels en de wederindiensttredingsvoorwaarde? Komt dat als norm terug? Waarom haalt u in uw notitie wel aan dat bij bedrijfseconomisch ontslag het afspiegelingsbeginsel uit het Ontslagbesluit het uitgangspunt is? Waarom haalt men geen normen aan bij andere ontslaggronden?

Vraag 29

Gaat u het ILO-verdrag 158, waarin een nadere afbakening van de geldige reden ook voor gevallen waar geen sprake is van bedrijfseconomisch ontslag staat, ratificeren?

Vraag 30

Is het wel mogelijk dat de rechter «UWV-normen» gaat toetsen? Een rechter toetst toch op normschending en niet op doelmatigheid?

Vraag 31

In het rechtssysteem toetst een rechter de rechtmatigheid op basis van wat partijen aandragen; hoe kan een rechter bijvoorbeeld oordelen over bedrijfseconomische ontslagen zoals het UWV nu doet?

Vraag 32

Wat betekent «in beroep gaan» bij de rechter? Dat is toch niet juridisch bedoeld? Het betekent toch het uitbrengen van een dagvaarding in eerste aanleg? Is het mogelijk een spoedvoorziening aan te vragen?

Vraag 33

Wordt de werknemer nu de mogelijkheid ontnomen om de opzegging buitengerechtelijk te vernietigen, zoals dat nu mogelijk is? Denkt u aan een systeem van nietigheden/vernietigbaarheden of aan een systeem waarbij de opzegging van rechtswege wordt geschorst?

Vraag 34

Indien u aan geen van beide systemen denkt, betekent het niet dat een werkgever gewoon kan opzeggen met schending van opzegverboden en wettelijke normen en dat een werknemer dat dan maar moet aanvechten? Is dat rechtvaardig? Miskent u dan niet een van de grondslagen van het sociaal recht dat de zwakkere partij, in casu de werknemer, bescherming verdient?

Vraag 35

Wanneer is er geen reële grond voor ontslag? Wanneer is er sprake van «duidelijke verwijtbaarheid» van de werkgever?

Vraag 36

Moet de werkgever bij de opzegging niet ook rekening houden met de belangen van de werknemer en de gevolgen van het ontslag? Hoe toetst de rechter of hieraan is voldaan?

Vraag 37

Vervreemdt Nederland zich niet van het eerder genoemde ILO-verdrag 158 dat voorschrijft dat elk ontslag een geldige reden behoeft die bij betwisting door de werkgever aannemelijk moet worden gemaakt, en op de aanwezigheid daarvan volledige rechterlijke toetsing mogelijk is?

Vraag 38

Hoe moet een rechter die een individuele zaak krijgt voorgelegd en in beginsel lijdelijk is een opzegging vanwege bedrijfseconomische redenen toetsen? Hij heeft daarvoor immers geen enkel normenkader?

Vraag 39

Toets de rechter in uw Kunduzplan bij alle gronden marginaal, aangezien een volle toetsing onmogelijk wordt gemaakt? Klopt het dat de huidige UWV-toets voor bedrijfseconomisch ontslag uit de Beleidsregels wordt gehaald en ook de overige ontslagen (zoals disfunctioneren) gemakshalve langs dezelfde marginale meetlat worden gelegd? Nu gaat het UWV niet op stoel werkgever zitten en toetst slechts marginaal, klopt het dat u voorstelt in uw notitie de rechter in het nieuwe stelsel ook slechts marginaal te laten toetsen?

Vraag 40

Klopt het dat een rechter alleen in uitzonderlijke gevallen, «als evident duidelijk is dat een werkgever in redelijkheid niet tot ontslag had kunnen komen of zelf blaam treft», het ontslag achteraf ongedaan kan maken of een vergoeding kan opleggen? Wanneer is hier dan precies sprake van?

Vraag 41

Hoe stelt u voor het ontslag vervolgens juridisch ongedaan te laten maken? Herstel van de arbeidsovereenkomst? Klopt het dat het vonnis van de rechter kan behelzen dat de werkgever een nieuwe arbeidsovereenkomst dient te sluiten onder dezelfde voorwaarden? Klopt het dat dit minder sterk is dan in geval van vernietiging, omdat het dienstverband dan nooit heeft opgehouden te bestaan? Waarom kiest u hier niet voor?

Vraag 42

Blijft het vragen van een voorlopige voorziening mogelijk? Volgens de heersende leer kan dat niet bij herstel dienstverband; is herstel ook afkoopbaar conform 7:682 lid 3 BW?

Vraag 43

Waarom heeft u niet gekozen voor de nietigheidssanctie voor gevallen waar het ontslag toch zo evident onredelijk is?

Vraag 44

Is beperkte toetsing niet in strijd met Europese en internationale regelgeving?

Vraag 45

In hoeverre verwacht u een grotere toeloop naar de rechter door ontslagen werknemers? Is hier onderzoek naar gedaan?

Vraag 46

Welke maatschappelijke kosten gaan gepaard met deze grotere toeloop? Kunt u deze cijfers betrekken uw eigen cijferwerk?

Vraag 47

Stelt u voor het afspiegelingsbeginsel uit het Ontslagbesluit en de Beleidsregels Ontslagtaak UWV integraal over te nemen? Of wordt dit gewijzigd in uw Kunduzplan opgenomen en versoepeld?

Vraag 48

Stelt u voor het onmisbaarheidscriterium uit het Ontslagbesluit en de Beleidsregels Ontslagtaak UWV integraal over te nemen? Of wordt dit gewijzigd opgenomen en versoepeld?

Vraag 49

Stelt u voor de regels rond de herplaatsing en de uitwisselbaarheid van functies over te nemen, die een werkgever thans in acht moet nemen bij een bedrijfseconomisch ontslag via het UWV?

Vraag 50

Heeft u zich gerealiseerd dat de huidige ontslagvergoedingensystematiek de basis is voor het onderhandelen over sociale plannen? Heeft u zich gerealiseerd dat er dus weinig overblijft om over te onderhandelen of om substantiële van-werk-naar-werk- trajecten te ontwikkelen op basis van het magere transitiebudget?

Vraag 51

Wat is straks, als uw Kunduzvoorstel zou worden ingevoerd, het verschil met de praktijk van nu? Wat is de invulling van de hoorprocedure? Aan welke normen denkt u? Wat zijn de termijnen? Moet de werkgever dan ook aangeven en onderbouwen dat het ontslag op redelijke grond berust en ook overigens, in verband met de oorzaken en gevolgen ervan, redelijk is?

Vraag 52

Moet de werkgever bij de aanzegging tevens aangeven welke vergoeding hij gaat betalen? Welke prikkel voor de werkgever wordt ingebouwd dat een werkgever zorgvuldig en eerlijk handelt? Kan een werknemer tijdig rechtshulp zoeken bij vakbond of advocaat? Hoe verhoudt de aanzegging zich tot de opzegging?

Vraag 53

Kan de werkgever volgens uw Kunduzvoorstel pas opzeggen na het volgen van de hoorprocedure en het deugdelijke afwikkelen van het ontslag? Wordt dit wettelijk geregeld? Mag de werkgever na afloop van de hoorzitting nog andere zaken inbrengen dan hij in de schriftelijke aanzegging heeft gedaan?

Vraag 54

Wat is de juridische sanctie als de werkgever de regels van de hoorprocedure schendt? Nietigheid of vernietigbaarheid van het ontslag? Of kan de werknemer alleen naar de rechter met een vordering tot herstel van dienstbetrekking of een of een extra gemaximeerde vergoeding?

Vraag 55

Waarop is uw verwachting gebaseerd dat na invoering van het Kunduzvoorstel het overgrote deel van de ontslagen niet voor de rechter komt?

Vraag 56

Verwacht u niet dat het aantal spoedprocedures tot wedertewerkstelling aanzienlijk zal toenemen?

Vraag 57

Deelt u de mening dat het beperkte transitiebudget en de wettelijk genormeerde en gemaximeerde vergoeding toch nauwelijks afschrikwekkende werking hebben voor een werkgever?

Vraag 58

Hoe waarborgt u dat de hoorprocedures zorgvuldig verlopen? Wie bepaalt dat?

Vraag 59

De hoorprocedure heeft toch geen onafhankelijk karakter? Wordt het geen schijnvertoning?

Vraag 60

In uw notitie schrijft u dat een werkgever het ontslag op een soortgelijke wijze moet kunnen onderbouwen als in het huidige systeem; hoe wordt dit geregeld?

Vraag 61

In hoeverre voldoet de door u voorgestelde hoorprocedure aan ILO-Verdragen? Mag een arbeidsovereenkomst wel worden verbroken als een werknemer zich niet heeft kunnen verweren? Om welke specifieke gevallen gaat het, los van de opzegverboden?

Vraag 62

Blijft een ontbindingsverzoek op grond van dringende reden mogelijk?

Vraag 63

Blijft de mogelijkheid overeind van een voorwaardelijke ontbinding (voor het geval de arbeidsovereenkomst toch nog bestaat op het moment van het verzoek)?

Vraag 64

Welke vergoeding kan een rechter opleggen wanneer een opzegverbod geldt?

Vraag 65

Waarom stelt u voor de vergoeding te maximeren?

Vraag 66

Wat is uw onderbouwing voor de verkorting van de opzegtermijn naar twee maanden?

Vraag 67

Blijft afwijken in de individuele arbeidsovereenkomst en bij cao mogelijk in uw voorstel? Geldt dat ook voor de afwijkingsbepalingen?

Vraag 68

Wordt door de door u voorgestelde verkorting de werknemer niet dubbel getroffen, aangezien de proceduretijd bij de kantonrechter en UWV nu 10 respectievelijk 17 weken is, en deze komt te vervallen? Klopt het dat in plaats hiervan er een interne hoorprocedure van twee weken komt? En komt daar dan bovenop de verkorting van de opzegtermijn? Waarom deze extra versnelling van het ontslag? Dit is toch een ingrijpende benadeling van werknemers?

Vraag 69

Waarom stelt u voor de opzegtermijn ook op twee maanden te zetten als de werknemer opzegt, tegen de enkele maand nu? Zo ja, dat is toch een belemmering voor de mobiliteit van de werknemer?

Vraag 70

Geldt de verlengde opzegtermijn ook voor tijdelijke contracten zonder tussentijds opzegbeding?

Vraag 71

Wat is volgens uw voorstel de juridische sanctie als de werkgever de termijn niet goed in acht neemt en/of de dag waartegen (artikel 7:672 BW), evenals opzegging van een tijdelijk contract zonder tussentijds opzegbeding (7:667 lid 3 BW)? Hoe zit het met de schadeplichtigheid wegens onregelmatige opzegging (artikel 7:677 BW)?

Vraag 72

Hoe gaat u regelen dat de werknemer in kennis wordt gesteld van de opzegging? Moet het schriftelijk gebeuren? Wanneer gaat de opzegtermijn formeel in (moment van ontvangst of van verzenden)?

Vraag 73

Hoe stelt u voor dat deze procedure functioneert bij faillissement en surseance van betaling? Worden dan de huidige zes weken of ook twee maanden in acht genomen?

Vraag 74

Leidt de door u gekozen constructie niet tot het corrumperen van de rechtspraak? Deelt u de mening dat de rechter zo niet meer onafhankelijk kan oordelen?

Vraag 75

Leidt de door u voorgestelde systematiek niet tot nieuwe ongelijkheden? Het kan toch gebeuren dat de ene dienstbetrekking in stand wordt gehouden en de andere wordt afgekocht, omdat lagere rechters over gelijke zaken verschillende uitspraken doen?

Vraag 76

Is de door u voorgestelde beperkte hoger beroep-regeling in strijd met artikel 6 EVRM?

Vraag 77

In welke gevallen legt een rechter in uw voorstel een transitiebudget op? Hoe ziet u dat voor zich in «neutrale» gevallen waarbij er geen sprake is van verwijtbaarheid?

Vraag 78

Hoe staat uw voorstel tegenover het huidige arbeidsrecht dat een onderscheid maakt tussen een schadevergoeding bij ontbinding vanwege onredelijkheid en schadeloosstelling vanwege het niet juist volgen van de procedure? Wat betekent dat voor de praktijk en de jurisprudentie, waar juist door de Hoge Raad is bevestigd dat die twee oorzaken voor schade verschillend moeten worden benaderd?

Vraag 79

Kunnen de ontslagvergoedingen door ontslagen werknemers in uw voorstel ook worden gebruikt om hun inkomensachteruitgang op te vangen of om hun pensioenopbouw voort te zetten? Zo nee waarom niet?

Vraag 80

Waarom kan het inkomen van de ontslagen werknemer alleen worden aangevuld met een vergoeding als de werkgever verwijtbaar heeft gehandeld?

Vraag 81

In welke gevallen kan de rechter in uw Kunduzvoorstel de wettelijk genormeerde vergoeding opleggen? En hoe werkt dat bij de verhoging? Kunt u hiervan een voorbeeld geven?

Vraag 82

Welke emolumenten, zoals vakantietoeslag, vaste 13e maand, structurele overwerkvergoeding, vaste ploegentoeslag en pensioenpremie, worden allemaal begrepen onder vergoeding in uw Kunduzvoorstel?

Vraag 83

Vervalt de schadevergoeding bij kennelijk onredelijk ontslag in uw plannen?

Vraag 84

Betekent uw nieuwe Kunduz ontslagsysteem per saldo een lastenverlichting van 1 miljard voor werkgevers? Zo nee, waarom niet?

Vraag 85

Heeft u zich gerealiseerd dat verlaging van de huidige vergoedingssystematiek directe consequenties voor het sociaal plan heeft? In hoeverre beperkt het lagere transitiebudget de onderhandelingsruimte voor vakbonden om deugdelijke van-werk-naar-werktrajecten van de grond te krijgen?

Vraag 86

Wordt uw nieuwe Kunduz ontslagsysteem door de vier verschillende soorten, namelijk transitiebudget, genormeerde vergoeding, de verhoging bij uitzonderingen en ongedaan making van ontslag met afkoopvergoeding, niet juist onoverzichtelijker?

Vraag 87

Komt u met flankerend beleid om tegen te gaan dat het transitiebudget veel lager is voor jonge werknemers dan voor oudere werknemers, en het budget dus niet gelijk loopt met de verdiencapaciteit?

Vraag 88

Heeft u erover nagedacht wie het transitiebudget vast stelt? Wie beslist over de besteding van het transitiebudget?

Vraag 89

Kan een werknemer de hoogte aanvechten in uw Kunduzontslagplan? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze moet de werknemer dit doen?

Vraag 90

Is het transitiebudget in uw Kunduzplan een individueel recht? Waar legt u het beheer, en wat is de controle van de werknemer over het budget? Komt het op een rekening te staan op naam van de werknemer?

Vraag 91

Is de werknemer in uw Kunduzontslagplan zelf verantwoordelijk voor de besteding van het transitiebudget? Wie controleert het?

Vraag 92

Is het transitiebudget bij ontslag niet ontoereikend, aangezien dit enkel nog gebruikt kan worden voor werk-naar-werk trajecten en scholing, en zo geen rekening wordt gehouden met eventuele grote inkomensachteruitgangen door werkloosheid of de behoefte om pensioenschade op te vangen?

Vraag 93

Is het nieuwe transitiebudget alleen verschuldigd bij onvrijwillige beëindiging van de arbeidsovereenkomst in uw Kunduzontslagplan? Wat als een arbeidsovereenkomst niet verlengd wordt?

Vraag 94

Moet de werknemer in uw Kunduzontslagplan naar de rechter als de werkgever het budget toezegt maar niet uitbetaalt aan de werknemer? Levert dit geen extra kosten op voor de werknemer?

Vraag 95

Wanneer legt de rechter een transitiebudget op in uw Kunduzontslagplan?

Vraag 96

Wordt het transitiebudget gekort met recente scholingsinspanningen in uw Kunduzontslagplan? Welke scholingsinspanningen vallen hieronder? Functiegerichte scholing of enkel bredere scholing, en alleen door de werkgever of ook door de werknemer ?

Vraag 97

Hoe verhoudt zich dit met artikel 7:611 BW, op grond waarvan een werkgever een werknemer al functiegericht moet scholen? Verrekening met het budget betekent toch dat de werknemer altijd zijn eigen scholing betaalt?

Vraag 98

Hoe verhoudt het budget zich tot afspraken in een sociaal plan bij collectief ontslag?

Vraag 99

Vallen transitiebudgetten onder de loonbelasting?

Vraag 100

Wat betekent het vervallen van de sectorale premie voor de vijf sectoren die momenteel een hogere sectorale premie heffen omdat zij veel met flexwerkers werken? Gaan deze sectoren straks minder betalen?

Vraag 101

Waarom komt het verhalen van een minimum van drie maanden WW op werkgevers, zoals opgenomen in de Voorjaarsnota, niet terug in de Hoofdlijnennotitie? Betekent dit dat er geen minimum meer is, dat wil zeggen dat bij korte/tijdelijke dienstverbanden het verhaal van de WW ook zeer beperkt is?

Vraag 102

Als er in uw Kunduzontslagplannen toch een WW-periode op werkgevers wordt verhaald, hoe wordt deze periode in het nieuwe voorstel dan berekend?

Vraag 103

Wat wordt het verhaal bij de laatste werkgever, als een werknemer eerst 10 jaar bij werkgever X heeft gewerkt, vervolgens voor 6 maanden naar werkgever Y overstapt en na 6 maanden wordt ontslagen? Geldt voor de vaststelling van het WW-bedrag dat verhaald gaat worden alleen het dienstverband van dat halve jaar?

Vraag 104

Hoe zal het verhaal uitwerken voor een werkgever die een werknemer aanneemt die bijna voldoet aan de referte-eis voor vier maanden WW, aangezien langer doorwerken de werkgever verantwoordelijk zou maken voor een langere WW uitkering? Welke gevolgen heeft dit voor de gewenste arbeidsmobiliteit?

Vraag 105

Hoe gaat het UWV dit verhalen? Wat gaat het UWV extra doen om mensen aan het werk te helpen?

Vraag 106

Hoe worden de uitkeringslasten gefinancierd voor het eerste half jaar voor die werkgevers, die dit niet kunnen betalen vanwege bijvoorbeeld faillissement of surseance, of in geval van wanbetalers?

Vraag 107

Hoe worden de uitkeringslasten voor grensarbeiders die vanuit Nederland over de grens werken bij een buitenlandse werkgever gefinancierd?

Vraag 108

Houdt de grensarbeider zijn aanspraken jegens het UWV vanaf de eerste dag werkloosheid?

Vraag 109

Wat is de relatie tussen de WW-berekening en de duur en het transitiebudget?

Vraag 110

Klopt het dat de volgens de Kunduzcoalitie hoge ontslagbescherming op dit moment het WW-gebruik vermindert? Zou versoepeling op dit moment dan niet leiden tot veel extra WW-gebruik, vooral door oudere werknemers?

Vraag 111

Is er sprake van een schrijffout in uw Hoofdlijnennotitie, bij de zin «Per 2014 komen alle WW-uitkeringen ten laste van het Awf en komen de lasten tot de eerste maanden van werkloosheid voor rekening van de werkgever»? Of is het de bedoeling dat de eerste maanden van werkloosheid geprivatiseerd worden?

Vraag 112

Hoe gaat u voorkomen dat ondernemers niet op grote schaal de uitzonderingspositie voor uitzenden gaan exploiteren, zoals wij eerder bij payrollen hebben gezien?

Vraag 113

Bent u van plan iets met de aanbevelingen van de Stichting van de Arbeid inzake payrollen te doen nu u voorstelt het hele ontslagrecht aan te passen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 114

Hoe past het concurrentiebeding voor tijdelijke contracten in uw nieuwe Kunduzsysteem? Het belemmert toch direct de mobiliteit van werknemers op de arbeidsmarkt?

Vraag 115

Zou u deze vragen voor donderdag 6 september 2012 willen beantwoorden?

Vraag 1

Heeft u kennis kunnen nemen van het artikel «Werkloosheid boven 500 000»1 en het bericht «Stop de Europese jeugdwerkloosheid»?2

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op de forse stijging van het aantal werklozen tot 510 000 mensen, een stijging van 6,5%?

Alleen met een sterke en gezonde economie kan de werkgelegenheid groeien. Randvoorwaarde voor economisch herstel is het herstel van de overheidsfinanciën. Daarom neemt het kabinet in het Begrotingsakkoord maatregelen om de overheidsfinanciën te verbeteren. Dit akkoord bevat naast bezuinigingen ook structurele hervormingen die de werking van de arbeidsmarkt verbeteren en de werkgelegenheid doen toenemen. Naar verwachting zal de werkloosheid, mede als gevolg van de bezuinigingen, eerst verder oplopen voordat hij weer gaat dalen. De stijging van de werkloosheid is op zichzelf dan ook geen reden om de maatregelen in het Begrotingsakkoord te herzien. Zeker niet gezien het feit dat de werkloosheid in Nederland nog altijd de op één na laagste van Europa is.

Vraag 3

Kunt u inzichtelijk maken waarom het aantal werklozen in juli van dit jaar opnieuw zo fors is gegroeid en of hierin een stijgende trend is waar te nemen?

De stijgende werkloosheid lijkt vooral het gevolg van de zwakke economische groei de afgelopen kwartalen. Het CPB verwacht dat de werkloosheid tot 2014 verder zal oplopen voordat hij weer gaat dalen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat een dergelijk snelle stijging zorgwekkend is en extra inzet vergt? Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Wat is uw reactie op het feit dat 12% van alle jongeren in Nederland werkloos is en dat dit een stijging is van 25% ten opzichte van vorig jaar?

Het werkloosheidspercentage onder jongeren is in de periode juli 2011 – juli 2012 gestegen van 10,1% naar 12,4%. De algemene werkloosheid is in die periode echter ook gestegen: van 5,3% naar 6,5%. De ratio jeugdwerkloosheid gedeeld door de algemene werkloosheid ligt daarmee nog onder het lange termijn gemiddelde van twee. Het huidige percentage van 12,4% ligt onder de top van maart 2010 (12,8%) en de top van de vorige recessie (14,2% eind 2004). Vergeleken met de rest van Europa presteert Nederland goed. Op Duitsland en Oostenrijk na heeft Nederland de laagste jeugdwerkloosheid van de EU-27.

Vraag 6

Deelt u de zorg dat niet alleen in Nederland de jeugdwerkloosheid steeds verder oploopt, maar dat ook in Europa nu al ruim 22,8% van alle Europese jongeren werkloos is? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat is uw reactie op het voorstel van de ILO (International Labour Organisation) om te komen tot een Europees jeugdgarantieplan?

Het is van belang om de ontwikkeling van de jeugdwerkloosheid, ook in Europa, nauwlettend te monitoren. We moeten voorkomen dat jongeren vroegtijdig in hun loopbaan op achterstand worden gezet. Dat is schadelijk voor de jongeren zelf, maar ook voor de samenleving als geheel. In Nederland zet het kabinet stevig in op het voorkomen en bestrijden van de jeugdwerkloosheid. Voor de maatregelen die het kabinet neemt, verwijs ik u naar mijn brief van 27 april 2012 (Kamerstuk 29 544, nr. 393). Deze zijn met name gericht op het verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs-arbeidsmarkt en het voorkomen van voortijdig schoolverlaten met het landelijk programma «Aanval op schooluitval».
Het Europees jeugdgarantieplan («youth guarantee»), waarbij alle jeugdwerklozen na een bepaalde tijdsperiode een werk- en/of scholingsaanbod krijgen, is mij bekend. Het risico van een dergelijke aanpak is dat te weinig de eigen verantwoordelijkheid van jongeren wordt aangesproken. In Nederland kiest het kabinet voor een aanpak waarbij de eigen verantwoordelijkheid van jongeren voorop staat. Zij moeten zelf de regie nemen om hun kansen op de arbeidsmarkt te benutten. Het kabinetsbeleid om de Wet werk en bijstand (WWB) activerender te maken draagt hieraan bij. Een opleiding gaat voor een uitkering en werk is leidend. Het behalen van een diploma zorgt ervoor dat jongeren goed toegerust de arbeidsmarkt betreden. Jongeren worden gestimuleerd om eerst al hun scholingsmogelijkheden te benutten en daarna zelf op zoek te gaan naar een baan. Pas als hen dit zelf niet lukt, kunnen zij om ondersteuning bij de overheid vragen.

Vraag 7

Wat is uw reactie op de oproep dat er een Eurotop moet komen speciaal over de hoge werkloosheidscijfers in Europa?

Een speciale Eurotop over de oplopende werkloosheid in de EU is niet nodig, omdat voor dit probleem op Europees niveau al volop aandacht is. Het huidige Cypriotische voorzitterschap heeft (jeugd)werkloosheid ook als een speerpunt aangemerkt. In de verschillende Europese gremia staan deze onderwerpen dan ook prominent op de agenda. Bij deze gelegenheden brengt Nederland naar voren dat ook de andere lidstaten hun overheidsfinanciën op orde brengen en structurele hervormingen invoeren om de werking van hun arbeidsmarkt te verbeteren.

Vraag 8

Kunt u toelichten welke kabinetsmaatregelen van invloed zijn op het feit dat zo’n 100 000 werkloze jongeren zich niet meer melden bij gemeenten?

Er is altijd een groep jongeren die om uiteenlopende redenen niet participeert en zich ook niet meldt als werkzoekende. De omvang van deze groep is, ondanks de gestegen jeugdwerkloosheid, al jaren stabiel3. Het overgrote deel van de jongeren die het onderwijs verlaten vindt zelf zijn weg naar de arbeidsmarkt en heeft daar niet de hulp van de overheid bij nodig. De groep jongeren die dat wel heeft en op eigen kracht geen baan heeft kunnen vinden, kan voor ondersteuning terecht bij de gemeente.
De sleutel voor een goede aanpak ligt dan ook bij de samenwerking in de regio. In dat kader worden er door de VNG samen met andere betrokken partijen werkconferenties georganiseerd. In de werkconferenties kunnen partijen in de regio samen aan de slag om de gezamenlijke aanpak rond jongeren in een kwetsbare positie te bestendigen en verder te ontwikkelen.

Vraag 9

Deelt u de mening dat alles op alles moet worden gezet om ervoor te zorgen dat deze jongeren, dit menselijk kapitaal, niet devalueren en verloren gaan? Zo ja, bent u bereid om deze jongeren intensief te gaan begeleiden naar werk of opleiding? Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 8.

Vraag 10

Bent u bereid om extra maatregelen te nemen om het grote aantal werkloze mensen aan het werk te helpen en daarin de hogere werkloosheid bij met name jongeren mee te nemen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u inzichtelijk maken welke stappen u gaat zetten?

Het Begrotingsakkoord bevat naast bezuinigingen ook structurele hervormingen die de werking van de arbeidsmarkt verbeteren en op termijn de werkgelegenheid doen toenemen.
Het kabinet heeft daarnaast reeds een aantal maatregelen genomen om (jeugd)werkloosheid tegen te gaan en het voor werkgevers eenvoudiger te maken mensen uit de bijstand en andere uitkeringen aan te nemen. Ik wijs daarbij op het activerender maken van de WWB en het verkleinen van de armoedeval door het afschaffen van de dubbele heffingskorting in het referentieminimumloon. Werken moet immers lonen.
Verder komen er 35 arbeidsmarktregio’s van waaruit gemeenten en UWV de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden gaan vormgeven en ondersteunt het kabinet het programma «Impuls vakmanschap» waarin Divosa en VNG werken aan een verdere professionalisering en vakmanschap bij sociale diensten.

Vraag 1

Kent u het bericht «Peuterspeelzalen door de crisis tjokvol»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat door de door u doorgevoerde bezuinigingen op de kinderopvang de goedkopere peuterspeelzalen overvol dreigen te raken en dat daar sprake is van groeiende wachtlijsten? Wat zijn de meest recente cijfers in dit opzicht?

Het is mogelijk dat ouders als gevolg van de stijgende kosten van kinderopvang een voorkeur hebben voor peuterspeelzaalwerk, waar ze veelal kleinere dagdelen kunnen afnemen dan in de reguliere dagopvang. Ik heb geen cijfers over wachtlijsten of een toenemend aantal kinderen in het peuterspeelzaalwerk. Peuterspeelzaalwerk is een gemeentelijke verantwoordelijkheid en geen wettelijke taak; dat betekent dat gemeenten zelf bepalen of en hoeveel peuterspeelzaalwerk zij aanbieden. Als er lokaal wachtlijsten dreigen te ontstaan, kunnen gemeenten daar in overleg met de branche op inspelen. Overigens zijn er veel kinderopvangorganisaties die ook peuterspeelzaalwerk aanbieden. Daarmee is de flexibiliteit van de markt om in te spelen op de veranderende vraag van ouders groot.

Vraag 3

In hoeverre is er als gevolg van de doorgevoerde bezuinigingen sprake van het door de sector geconstateerde verdringingseffect waarbij kinderen, die voorheen naar de kinderopvang gingen, kinderen met taalachterstanden in peuterspeelzalen – voor wie de peuterspeelzalen het meest belangrijk zijn – verdringen?

Ik heb geen aanleiding om te veronderstellen dat de groeiende belangstelling voor het peuterspeelzaalwerk ten koste zal gaan van het aanbod voor kinderen met een taalachterstand. Gemeenten hebben vanaf 1 augustus 2010 de wettelijke verantwoordelijkheid om een goed voorschools aanbod te doen voor alle jonge kinderen met een risico op taalachterstand. Vanuit het Rijk zijn middelen beschikbaar voor onderwijsachterstandenbeleid. Daarmee kunnen gemeenten plaatsen voor voorschoolse educatie in de gemeentelijke peuterspeelzaal financieren of inkopen bij de kinderopvang. Vanaf 2012 ontvangen de G37 extra middelen voor dit doel. Rijk en G37 hebben onder meer afgesproken dat met dit extra geld het aantal plaatsen in de voorschoolse educatie tot 2015 met ruim 20 procent wordt uitgebreid ten opzichte van 2011.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het een zeer zorgelijke ontwikkeling is als kinderen uit achterstandsgezinnen op deze manier het slachtoffer worden van de bezuinigingen op de kinderopvang?

Zoals ik in mijn antwoord op vraag 3 aangaf, verwacht ik niet dat kinderen uit achterstandsgezinnen het slachtoffer worden van de bezuinigingen op de kinderopvang.

Vraag 5

Wat gaat u doen om de geconstateerde ontwikkeling te keren?

Ik verwacht niet dat er sprake zal zijn van een verdringingseffect. Als er lokaal wachtlijsten dreigen te ontstaan dan is het aan gemeenten om in te spelen op de toenemende vraag. Ze kunnen daar zelf hun beleid op aanpassen.

Vraag 6

Deelt u de mening dat het noodzakelijk is dat er snel actie wordt ondernomen om de kinderopvang weer toegankelijk en betaalbaar voor ouders te maken?

De bezuinigingen op de kinderopvangtoeslag zijn gegeven de financieel-economische situatie onvermijdelijk. De kinderopvang is na deze bezuinigingen echter nog steeds toegankelijk en betaalbaar voor ouders. Gezien de gedeelde belangen van ouders, werkgevers en overheid is het gerechtvaardigd dat naast de werkgevers ook de ouders meer gaan bijdragen. De overheid betaalde meer dan proportioneel mee aan de kosten van kinderopvang en een correctie daarop was nodig.

Vraag 7

Deelt u de mening dat snelle actie essentieel is om het probleem van verdringing op peuterspeelzalen op te lossen?

Ik heb geen aanleiding te veronderstellen dat de groeiende belangstelling voor het peuterspeelzaalwerk ten koste zal gaan van het aanbod voor kinderen met een taalachterstand. Als er lokaal wachtlijsten dreigen te ontstaan, kunnen gemeenten daar in overleg met de branche op inspelen.

Vraag 8

Bent u bereid om op zeer korte termijn een voorstel naar de Kamer te sturen om de kinderopvang weer betaalbaar en toegankelijk te maken? Zo nee, waarom niet?

Ik ben van mening dat de kinderopvang ook na de bezuinigingen nog steeds betaalbaar en toegankelijk is. Nieuwe voorstellen acht ik dan ook niet noodzakelijk.

Vraag 9

Wilt u deze vragen beantwoorden voor 1 september 2012?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht dat in Nederland voor het eerst sinds 1996 meer dan een half miljoen mensen werkloos zijn?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het beleid van de regering Rutte om de werkloosheid te bestrijden door het begrotingstekort terug te brengen en zo het vertrouwen in de economie te herstellen faalt? Zo nee, waarom niet, aangezien de werkloosheid al een jaar lang onafgebroken stijgt?

Randvoorwaarde voor economisch herstel is het herstel van de overheidsfinanciën. Daarom neemt het kabinet in het Begrotingsakkoord maatregelen om de overheidsfinanciën te verbeteren. Dit akkoord bevat naast bezuinigingen ook structurele hervormingen die de werking van de arbeidsmarkt verbeteren en de werkgelegenheid doen toenemen. Het CPB verwacht dat de werkloosheid, als gevolg van de bezuinigingen, eerst verder zal oplopen voordat hij weer gaat dalen. De stijging van de werkloosheid is op zichzelf dan ook geen reden om de maatregelen in het Begrotingsakkoord te herzien. Zeker niet gezien het feit dat onze werkloosheid nog altijd de op één na laagste van Europa is.

Vraag 3

Deelt u de mening dat er een actieplan jeugdwerkloosheid moet komen om de stijgende werkloosheid onder jongeren het hoofd te bieden, aangezien het aantal jongeren met een WW-uitkering in een jaar met 54% is gestegen? Zo nee, waarom niet?

De werkloosheid onder jongeren ligt altijd hoger dan de algemene werkloosheid. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de jaarlijkse toestroom van schoolverlaters, het gegeven dat jongeren veelal werken op een tijdelijk contract en de conjunctuurgevoeligheid van de sectoren waarin jongeren vooral werkzaam zijn (uitzendbranche, horeca, bouw). Hierdoor is niet alleen het niveau van de jeugdwerkloosheid hoger, maar is de jeugdwerkloosheid ook conjunctuurgevoeliger. De werkloosheid onder jongeren stijgt daarom altijd wat harder op het moment dat de conjunctuur verslechtert. En andersom, wanneer de conjunctuur weer aantrekt, zijn jongeren de eersten die hiervan profiteren.
In Nederland is reeds in 2009 actie ondernomen en een Actieplan jeugdwerkloosheid uitgevoerd. Met het Actieplan heeft de regionale samenwerking rondom de aanpak van jeugdwerkloosheid een stevige impuls gekregen. Borging van de goede aanpakken en de tot stand gebrachte samenwerking door de regio’s is van belang. In dat kader worden er door de VNG samen met andere betrokken partijen werkconferenties georganiseerd. In de werkconferenties gaan partijen in de regio samen aan de slag om de gezamenlijke aanpak rond jongeren in een kwetsbare positie te bestendigen en verder te ontwikkelen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat er specifieke maatregelen moeten komen om de bouwsector te steunen, aangezien het aantal uitkeringen relatief het meest is gestegen in de bouwsector? Zo nee, waarom niet?

Het is van groot belang dat de bouwsector zich aanpast aan de verminderde vraag. Het ondersteunen van de bouwsector met specifieke maatregelen remt deze herstructurering en daarmee het economisch herstel. Daarnaast zijn dergelijke maatregelen vaak kostbaar. Gegeven de huidige verslechterde overheidsfinanciën, ligt het niet in de rede om zulke maatregelen te nemen.

Vraag 5

Welke gevolgen heeft het feit dat het aantal WW-uitkeringen is gestegen naar 298 000 voor de begroting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, aangezien de regering geen rekening heeft gehouden met deze stijging?

Bij het opstellen van een raming van de WW-uitgaven wordt gebruik gemaakt van de werkloosheidsvoorspelling van het CPB en de realisatiecijfers van het UWV. Gedurende 2012 bleek dat beide hoger uitvielen dan geraamd werd bij de begroting voor 2012. Bij het opstellen van de WW-raming voor de voorjaarsnota heeft de regering daarom al rekening gehouden met een verdere stijging van de WW-uitgaven. De stijging die nu zichtbaar is, is dan ook in lijn met de verwachtingen bij voorjaarsnota en heeft geen verdere gevolgen voor de SZW-begroting.

Vraag 1

Heeft u het interview in Elsevier, «Europa moet van onze pensioenen afblijven», geautoriseerd?1

De bescherming van het Nederlandse pensioenstelsel is voor zowel het Kabinet als uw Kamer een belangrijke prioriteit. Met dit uitgangspunt in gedachten hebben wij vele malen in uw Kamer overleg gevoerd over de voornemens van de Europese Commissie met betrekking tot pensioenen. De laatste tijd was dit overleg gefocust op het in februari uitgebrachte Witboek Pensioenen. In de Kabinetsreactie hierop van 24 april 2012 heb ik meegedeeld dat de aanbevelingen in het Witboek, zoals die over het pensioenbeleid in den brede worden gedaan, in algemene zin door het Kabinet ondersteund worden. Voor veel lidstaten is het noodzakelijk dat zij het draagvlak van hun pensioenstelsels verbreden, meer mensen langer aan het werk houden en hun financiële situatie beter op orde brengen. Dit versterkt de economische groei en publieke financiën in Europa en daar heeft ook Nederland voordeel van.
Naar steeds is gebleken worden deze Europese prioriteiten breed door uw Kamer gedeeld. Dit is laatstelijk nog aangegeven tijdens een Algemeen Overleg op 27 juni 2012 in uw Kamer en ook de standpuntennotitie van uw Kamer is in lijn daarmee. Uw Kamer geeft in de standpuntennotitie aan een aantal voorstellen uit het Witboek Pensioenen passend te vinden. Allereerst omdat deze zich richten op de houdbaarheid van de arbeidsmarkt en het pensioenstelsel. En daarnaast omdat ze sturen op bescherming van opgebouwde rechten van werknemers en het gemakkelijk verkrijgen van overzicht van alle opgebouwde rechten.
Waar het Kabinet en uw Kamer het ook volledig over eens zijn, zijn onze grote zorgen over de voorgenomen herziening IORP-Richtlijn. Het onder één toezichtsregime brengen van verzekeraars en pensioenfondsen, zou leiden tot een sterke kostenstijging voor de pensioenfondsen. Pensioenfondsen leveren een ander pensioenproduct dan verzekeraars. Verzekeraars komen met hun cliënten een vaste premie en een vaste uitkering overeen. Pensioenfondsen beheren zo goed mogelijk de premies die werkgevers en werknemers betalen en keren vervolgens een zo goed mogelijk pensioen uit. Pensioenfondsen hebben daarbij de mogelijkheid de premies aan te passen en indien nodig te korten op de indexatie en/of de uitkeringen. Wanneer pensioenfondsen onnodig hoge buffers moeten aanhouden om te voldoen aan de hogere zekerheidseisen voor verzekeraars, dan zullen deze buffers met circa 80 miljard Euro moeten toenemen. Zeker waar verzekeraars en pensioenfondsen wezenlijk verschillende producten leveren, is er geen enkele reden om tot een dergelijke gelijkstelling over te gaan.
In de Kabinetsreactie op het Witboek Pensioenen heb ik aangegeven dat het grote belang dat Nederland heeft bij de herziening van de IORP-richtlijn vanzelfsprekend een substantiële inzet in Brussel vergt. Daarom is al vanaf de eerste signalen in 2009 dat de Commissie bezig was met de voorbereiding van de herziening van de IORP-Richtlijn, vanuit Nederland gecoördineerd actie ondernomen. Zo is door mijn voorganger al vanaf het begin in 2009 duidelijk aan Brussel aangegeven dat wij het niet eens zijn met de voorgenomen plannen voor een herziene IORP-Richtlijn. Dit is onder andere kenbaar gemaakt in de Kabinetsreactie op het Groenboek Pensioenen van 11 oktober 2010. Centraal bij alle activiteiten richting Brussel staat steeds te voorkomen dat Nederland door herziening van de IORP-Richtlijn schade zou kunnen ondervinden. Vanuit SZW wordt het optreden richting Brussel van de verschillende Nederlandse actoren in het pensioendebat, zoals DNB en de pensioensector, op elkaar afgestemd. Deze gecoördineerde acties worden thans onverminderd doorgezet.
Ook ikzelf zet mij, als politiek verantwoordelijke voor het Nederlandse pensioenstelsel, op allerlei manieren en langs diverse wegen in om de aandacht te vestigen op de negatieve gevolgen voor Nederland van de voorgenomen IORP-herziening. Mijn uitspraken in Elsevier sluiten daar logischerwijs op aan.

Vraag 2

Bent u zich ervan bewust dat u op 24 april 2012 aan de Kamer schreef dat het kabinet «in den brede» achter de plannen van het Witboek pensioenen staat? Bent u ervan op de hoogte dat de Kamer juist afstand heeft genomen van de plannen uit het Witboek pensioenen en dit ook in een standpuntennotitie heeft vastgelegd (verschenen op 28 juni 2012)? Onderschrijft u de mening van de Kamer in zijn geheel?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Van welke plannen van de Europese Commissie neemt u nu precies afstand? Op welke wijze heeft u de Europese Commissie daarvan op de hoogte gebracht?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Bent u bereid om nog deze week het voorbeeld van de Kamer te volgen en per brief het in het interview in Elsevier uitgedragen standpunt aan de Europese Commissie kenbaar te maken en een afschrift van die brief aan de Kamer toe te sturen?

Zoals ik in het Elsevier interview heb aangegeven, zijn mijn inspanningen richting Europa in de eerste plaats gericht op het bereiken van overeenstemming met de Europese Commissie, zodat de Commissie afziet van een IORP-herziening die schadelijke effecten heeft voor het Nederlandse pensioenstelsel. Daartoe vinden frequente contacten plaats met de Commissie die in het licht van de effectieve beïnvloedingsstrategie nauwkeurig worden gekozen.
Daarbij werk ik nauw samen met aantal andere lidstaten (Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Ierland) die ook grote bezwaren hebben tegen de voorgenomen herziening. We hebben al gezamenlijk actie ondernomen richting de Commissie en zullen dat – op daarvoor geëigende tijdstippen – de komende tijd blijven doen. De vier landen vormen echter geen blokkerende minderheid.
Een aantal lidstaten is zich aan het beraden op hun standpunt, andere landen wachten eerst het Commissievoorstel af. Ook met diverse van deze andere lidstaten onderhoud ik nauwe contacten over dit onderwerp, zij zijn op de hoogte van de Nederlandse zorgen en bezwaren bij een herziene IORP-Richtlijn. Dit biedt een goede basis om in een later stadium, indien nodig, te werken aan het bereiken van een blokkerende minderheid.

Vraag 5

Heeft u genoeg steun voor een blokkerende minderheid van EU-lidstaten? Welke landen steunen Nederland en welke stappen heeft u ondernomen om andere landen te overtuigen van uw standpunt?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Kent u het bericht «CDA: kinderopvangtoeslag toch niet omlaag»?1

Ja.

Vraag 2

Heeft u kennis genomen van het feit dat met de in het bericht weergegeven aankondiging van het CDA en de eerdere uitspraken van andere partijen met betrekking tot het terugdraaien van bezuinigingen op de kinderopvang er een zeer ruime meerderheid in de Kamer is ontstaan om een deel van de bezuinigingen op de kinderopvang, zoals die zijn opgenomen in het Kunduz-akkoord, terug te draaien?

Ik heb kennis genomen van de verschillende voorstellen die door politieke partijen zijn gedaan voor na de verkiezingen van 12 september. In de recente publicatie Keuzes in Kaart van het CPB zijn deze voorstellen nader financieel uitgewerkt. Op basis daarvan stel ik vast dat er geen meerderheid is die voornemens is de bezuinigingen op de kinderopvangtoeslag van 2013 volledig terug te draaien. Sommige partijen die aangeven de genomen maatregelen terug te willen draaien, financieren dat met bezuinigingen elders in het kinderopvangdossier. Daarbij gaat het om financieringsvoorstellen die niet op korte termijn te realiseren zijn, omdat zij wetswijziging vergen. Deze voorstellen zijn ook niet eensluidend. Andere partijen zoals D66, CU en SGP stellen (per saldo) additionele bezuinigingen op de kinderopvang voor.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het goed zou zijn als de vele ouders met jonge kinderen, die de afgelopen periode zijn getroffen door de bezuinigingen op de kinderopvang, zo snel mogelijk duidelijkheid krijgen over welke bezuinigingen op de kinderopvang van de afgelopen periode teruggedraaid zullen worden en welke stappen er ondernomen gaan worden om de kinderopvang weer toegankelijk en betaalbaar te maken?

Uiterlijk 15 oktober dient de toeslagtabel voor 2013 te worden gepubliceerd zodat de Belastingdienst dit in haar systemen kan verwerken en ouders geïnformeerd kunnen worden. Ik ga er dan ook vanuit dat de vormgeving van de kinderopvangtoeslag 2013, zoals voorgelegd aan beide Kamers en waarmee beide Kamers hebben ingestemd, uiterlijk 15 oktober gepubliceerd zal worden. Ook na deze bezuinigingen zal de kinderopvang toegankelijk en betaalbaar zijn voor ouders.

Vraag 4

Deelt u de mening dat als er bezuinigingen op de kinderopvang teruggedraaid worden dit ten goede moet komen aan de hoogste inkomens of deelt u de mening dat het in het kader van een toegankelijke en betaalbare kinderopvang voor alle ouders beter zou zijn als met name de lagere en middeninkomens hiervan profiteren?

Ik ben voornemens uitvoering te geven aan de maatregelen waar kabinet en beide Kamers reeds mee hebben ingestemd. Ik zie derhalve geen aanleiding op deze vraag in te gaan.

Vraag 5

Bent u bereid om zo spoedig mogelijk een voorstel naar de Kamer te sturen om bezuinigingen op de kinderopvang terug te draaien en om de kinderopvang weer beter betaalbaar en toegankelijk te maken? Zo nee, waarom niet?

Zoals ik in het antwoord op vraag 4 heb aangegeven, ben ik voornemens uitvoering te geven aan de maatregelen waar kabinet en beide Kamers reeds mee hebben ingestemd.

Vraag 1

Bent u bekend met het feit dat het bedrijf Forklift haar Roemeense werknemers 8,84 euro per uur betaalt bij bouwwerkzaamheden in de Eemshaven?

Naar aanleiding van signalen van de FNV heeft de Inspectie SZW eind mei 2012 een onderzoek ingesteld bij Forklift. Daarbij zijn overtredingen van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (Wml) geconstateerd. Tegen de werkgever wordt een boeterapport opgemaakt. In de brief van 10 augustus 2010 (Kamerstukken II 2009–2010, nr. 3056) is aangegeven dat de Inspectie SZW al langere tijd actief is in de Eemshaven. Dit is nog steeds zo. Het betreft hier toezicht op de naleving van de Arbeidsomstandighedenwet, de Arbeidstijdenwet, de Wet arbeid vreemdelingen en de Wml. Als er aanleiding toe is, wordt eventueel samen met de Belastingdienst handhavend opgetreden.

Vraag 2

Bent u op de hoogte van het feit dat het loon op grond van de collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) in de CAO bouwnijverheid een stuk hoger ligt?

Het is mij bekend dat de beloning voor een ervaren bouwplaatsmedewerker (ouder dan 22 jaar) op basis van de CAO Bouwnijverheid 12,19 euro bedraagt. Daarmee wil ik niet zeggen dat de betreffende Roemeense werknemers onder de werkingssfeer vallen van de CAO Bouwnijverheid. Wie onder de werkingssfeer van de cao valt is een zaak van cao-partijen. Een cao is immers een private overeenkomst.

Vraag 3

Is het waar dat het de Inspectie SZW niet wordt toegestaan op het CAO-loon te controleren en te sanctioneren wegens een ministeriële richtlijn? Zo ja, wat is hiervoor de reden?

De handhaving van cao’s valt – net als de totstandkoming, de inhoud en naleving van cao’s – primair onder de verantwoordelijkheid van cao-partijen. Wel kunnen cao-partijen op basis van artikel 10 van de Wet AVV (bij een gegrond vermoeden en met het oog op het instellen van een rechtsvordering) de Inspectie SZW vragen om een onderzoek in te stellen naar de naleving van algemeen verbindend verklaarde cao-bepalingen.

Vraag 4

Bent u ervan op de hoogte dat, hoewel de opdrachtgever en hoofdaannemer bekend zijn met het feit dat de lonen ver beneden het CAO-loon worden uitbetaald, de opdrachtgever en hoofdaannemer niet hebben ingegrepen?

De Inspectie SZW en de Belastingdienst voeren periodiek gesprekken met de grote opdrachtgevers in de Eemshaven over de naleving van wet- en regelgeving. Daarbij wordt informatie uitgewisseld over geconstateerde misstanden en overtredingen. Dat is ook gebeurd naar aanleiding van het in het antwoord op vraag 1 genoemde onderzoek. Het is mij niet bekend welke acties de opdrachtgever of de hoofdaannemer naar aanleiding hiervan hebben ondernomen.

Vraag 5

Bent u bekend met de schatting van de FNV dat bij circa 70% van de werknemers, die werken op de beide bouwplaatsen in de Eemshaven, de CAO op het punt van de beloning niet wordt nageleefd?

In de berichtgeving (Telegraaf, 28 augustus 2012) staat dat FNV Bondgenoten vermoedt dat in de Eemshaven 80% van de werknemers wordt onderbetaald.

Vraag 6

Bent u bekend met het gegeven dat door deze oneerlijke concurrentie er vrijwel geen Nederlandse werknemers ingezet worden op arbeidsintensieve klussen?

Als buitenlandse werknemers tijdelijk in Nederland komen werken, dan gelden op basis van de Wet Arbeidsvoorwaarden Grensoverschrijdende Arbeid (WAGA) de Nederlandse wet- en regelgeving en de kernbepalingen van een van toepassing zijnde algemeen verbindend verklaarde cao op de volgende terreinen: de minimumbeloning, werk- en rusttijden, het aantal vakantiedagen, voorwaarden voor uitzendwerk, over veilig en gezond werken, maatregelen voor jongeren en zwangere werknemers en gelijke behandeling. Dit is een belangrijke voorwaarde om er voor te zorgen dat oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden wordt tegengegaan.

Vraag 7

Deelt u de mening dat dergelijke grootschalige onderbetaling ongewenst is? Indien dat niet het geval is, waarom niet?

Alle onderbetaling beneden het wettelijke minimumloon of het geldende cao-loon is ongewenst en moet worden aangepakt.

Vraag 8

Deelt u de mening dat deze onderbetaling hard moet worden aangepakt, omdat onderbetaling van (buitenlandse) werknemers ongewenst is en omdat de verdringingseffecten van onderbetaling ongewenst zijn?

Zie het antwoord op vraag 7.

Vraag 9

Deelt u de mening dat voor het aanpakken van deze onderbetaling controle en sanctionering op het CAO-loon noodzakelijk is? Indien dat niet het geval is, waarom niet?

Ja, ik deel de mening dat controle en sanctionering op het cao-loon noodzakelijk is. Het is van belang dat cao-partijen de naleving en handhaving van de cao goed regelen en actief uitvoeren.

Vraag 10

Bent u bekend met het feit dat FNV Bondgenoten het afgelopen anderhalf jaar een viertal juridische nalevingsprocedures heeft gestart, waarbij circa 1 050 werknemers betrokken zijn geweest?

Niet alle civielrechtelijke nalevingsprocedures van cao-partijen zijn mij bekend. Het is een goede zaak dat cao-partijen actief werk maken van de naleving en handhaving van de cao.

Vraag 11

Bent u ervan op de hoogte dat de paritaire nalevingingstanties (SNCU, TBB) op basis van signalen van FNV Eemshaven een tweetal nalevingonderzoeken (waarbij circa 1 000 werknemers zijn betrokken) heeft uitgevoerd en afgerond in een aansprakelijkstelling van de betrokken werkgevers?

In de periodieke contacten tussen bijvoorbeeld de Inspectie SZW en de Stichting Naleving CAO voor Uitzendkrachten (SNCU) wordt (binnen de wettelijke kaders) informatie uitgewisseld. Ook plaatst de SNCU vonnissen over zaken op haar website.

Vraag 12

Ben u bekend met het feit, dat in een zevental door FNV Eemshaven aangebrachte cases, waarbij enige honderden werknemers zijn betrokken, dit heeft geleid tot het vaststellen van een gegrond vermoeden van niet-naleving van de CAO?

Zie het antwoord op de vragen 10 en 11.

Vraag 13

Bent u tevens ervan op de hoogte dat in geen van de hierboven benoemde cases een rechterlijk oordeel is geveld?

Zie het antwoord op de vragen 10 en 11.

Vraag 14

Bent u voorts ervan op de hoogte dat gezien de lengte van de juridische procedures de uiteindelijke uitspraak meestal pas zal binnenkomen nadat de werknemers en het betrokken bedrijf weer van de bouwplaats zijn vertrokken?

Juridische procedures kunnen snel tot resultaat leiden, ook voordat de werknemers weer van de bouwplaats vertrokken zijn. Een voorbeeld volgt uit de berichtgeving op 28 augustus jl. over een kort geding tussen FNV Bondgenoten en Remak. De betrokken partijen hebben afspraken gemaakt over de betaling van 800 Polen op het niveau van de cao.

Vraag 15

Deelt u de mening dat er ook een bestuurlijke aanpak (Inspectie SZW) op CAO-niveau gewenst is om de nalevingsbereidheid te bevorderen? Zo nee, waarom niet?

Ja, ik deel de mening dat een bestuurlijke aanpak de nalevingsbereidheid kan bevorderen. Cao-partijen kunnen bij vermoedens van niet naleving van de cao een civiele procedure starten tegen een onderneming. Daarbij bestaat, zoals in het antwoord op vraag 3 aangegeven, de mogelijkheid van een verzoek aan de Inspectie SZW op grond van artikel 10 Wet AVV.

Vraag 16

Bent u bekend met de richtlijnen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) voor multinationale ondernemingen, waarin opdrachtgevers verantwoordelijk worden gehouden voor het gedrag van hun toeleveranciers (onderaannemers en toeleverende uitzendbureaus)?

Ja. Volgens de OESO Richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen kunnen er omstandigheden zijn waarin internationaal opererende bedrijven verantwoordelijkheden hebben ten aanzien van het gedrag van hun toeleveranciers.

Vraag 17

Deelt u de mening dat als gevolg van deze OESO-richtlijnen opdrachtgevers moeten toezien op «het niet hanteren van minder gunstige lonen en arbeidsvoorwaarden door toeleveranciers dan van toepassing op vergelijkbare werkgevers in het gastland»?

In alle landen die de OESO Richtlijnen onderschrijven zijn door de overheid Nationale Contactpunten (NCP's) opgericht om de toepassing van de OESO Richtlijnen te bevorderen. Eén van de taken van die NCP's betreft de duiding van de richtlijnen in specifieke aan hen voorgelegde gevallen. In Nederland is het NCP inhoudelijk onafhankelijk van de overheid.
De kwestie van de buitenlandse werknemers werkzaam in de Eemshaven is door FNV Eemshaven voorgelegd aan het Nederlandse NCP. Als het NCP deze kwestie in behandeling neemt, zal het langs de weg van bemiddeling met de betrokken partijen trachten te komen tot een constructieve toekomstgerichte oplossing.

Vraag 18

Deelt u de mening dat de genoemde OESO-richtlijnen een pro-actieve houding van betrokken opdrachtgevers in het kader van het toezien op het naleven van wet- en regelgeving voorschrijven. Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 17.

Vraag 19

Bent u ervan op de hoogte, dat de OESO-richtlijnen de lidstaten van de OESO zo nodig naleving van de richtlijnen kunnen afdwingen?

Voor alle landen die de OESO Richtlijnen onderschrijven bestaat de verplichting om de naleving van de richtlijnen te bevorderen. Buiten contractuele relaties van bedrijven met de overheid is de naleving van de OESO Richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen niet juridisch afdwingbaar.

Vraag 20

Deelt u de mening dat de opdrachtgevers zich weinig gelegen laten liggen aan de implicaties van deze OESO-richtlijnen en dat betrokken werkgevers de voor hen bedoelde verantwoordelijkheden in het kader van de CAO-naleving naast zich neerleggen en dat u aanvullende maatregelen dient te nemen om de verantwoordelijkheid van betrokken werkgevers in hun bouwketen te realiseren? Zo nee, waarom niet?

Zie de antwoorden op de vragen 17 en 19.
Voor wat betreft aanvullende maatregelen op het terrein van de verantwoordelijkheid van partijen in de bouwketen wijs ik u op de door de Europese Commissie voorgestelde Handhavingsrichtlijn bij de Detacheringsrichtlijn. Daarin wordt voorgesteld om ketenaansprakelijkheid voor loon in te voeren. Hierbij wordt het mogelijk een Nederlands bedrijf aan te spreken voor betaling van het loon van personeel dat hier gedetacheerd is vanuit een buitenlandse dienstverrichter. In het voorstel wordt ervan uitgegaan dat alleen de eerstvolgende schakel in de keten kan worden aangesproken (de inlener). In het voorstel beperkt de ketenaansprakelijkheid zich tot de bouwsector omdat naar de mening van de commissie daar de grootste problemen zijn. Zoals u bekend sta ik positief tegenover dit voorstel van de Europese Commissie.

Vraag 21

Bent u voornemens om deze verantwoordelijkheid in te vullen met nadere maatregelen? Zo ja op welke wijze?

Zie de antwoorden op de vragen 17 en 19.

Vraag 1

Kent u het bericht dat werksters in Nederland veel slechter af zijn dan hun collega`s in andere Europese landen en dat Nederland op dit punt mijlenver achterloopt?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat in Nederland werksters dezelfde rechten moeten krijgen als overige werknemers zoals een cao, ontslagbescherming en verzekeringen tegen werkloosheid en arbeidsongeschiktheid, zodat hun arbeidspositie verbetert? Zo nee, waarom niet?

Nee. Huishoudelijk personeel in dienst bij een bedrijf of voor 4 of meer dagen per week in dienst bij een particulier geniet in Nederland dezelfde bescherming als andere werknemers in loondienst. Huishoudelijk personeel dat doorgaans op minder dan 4 dagen per week uitsluitend werkzaamheden binnen het huishouden van een andere particulier verricht, heeft een andere rechtspositie. Voor deze laatste groep geldt sinds 1 januari 2007 de Regeling Dienstverlening aan huis. Door deze regeling hoeft de particuliere opdrachtgever niet zorg te dragen voor inhouding dan wel afdracht van premies werknemers- en volksverzekeringen, loonbelasting en inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet. Hierdoor zullen particulieren sneller iemand inhuren voor persoonlijke diensten.
Door de regeling is het huishoudelijk personeel niet verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen. Wel hebben zij recht op onder meer 6 weken loondoorbetaling bij ziekte, het wettelijk minimumloon en vakantiebijslag. Ook zijn op hen de Arbeidstijdenwet, de Arbeidsomstandighedenwet en vele bepalingen van het Burgerlijk Wetboek (waaronder de vakantieregeling) van toepassing.
Als voor de particuliere opdrachtgever dezelfde werkgeversverplichtingen en administratieve lasten zouden gelden als voor bedrijven, zou dit voor een groot deel van de particulieren te duur of te omslachtig zijn. Dit zou ten koste gaan van de (formele) werkgelegenheid van huishoudelijk personeel.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het probleem serieus moet worden genomen en dat deze beroepsgroep recht moet krijgen op goede witte arbeidsvoorwaarden en sociale zekerheid, zodat de Nederlandse Staat minder belasting- en premie-inkomsten misloopt door het grote zwarte circuit? Zo nee, waarom niet?

De Regeling Dienstverlening aan huis zorgt voor adequate arbeidsvoorwaarden en sociale zekerheid. Om de markt voor persoonlijke dienstverlening te stimuleren is indertijd de Regeling Schoonmaakdiensten Particulieren (RSP-regeling) in het leven geroepen. Deze regeling is in 2005 weer afgeschaft omdat het nauwelijks bijdroeg aan de beoogde doelstellingen en bovendien leidde tot oneigenlijk gebruik. Uw Kamer heeft bij deze afschaffing als voorwaarde gesteld dat er een alternatieve regeling zou komen, wat geleid heeft tot de Regeling Dienstverlening aan huis.
Het toenmalige kabinet heeft ervoor gekozen de onderkant van de arbeidsmarkt te stimuleren door een combinatie van algemene maatregelen (waaronder versterking inkomensafhankelijkheid arbeidskorting) en de omvorming van de RSP-regeling tot de Regeling Dienstverlening aan huis.
Ik onderschrijf deze keuze.
Het toenmalige kabinet heeft met uw Kamer uitvoerig over de stimulering van de markt voor persoonlijke dienstverlening van gedachten gewisseld. Ik verwijs hiervoor onder meer naar de brieven van de Staatssecretarissen van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van Financiën van 9 juni 2006 en 7 december 2007 (Kamerstukken II, 2005/06, 29 544, nr. 62 en Kamerstukken II, 2007/08, 29 544, nr. 128).
De Regeling Dienstverlening aan huis is wederom aan de orde gekomen tijdens het debat op 15 juni 2011 met uw Kamer (Kamerstukken II, 2011/12, 29 544, nr. 334). In dat debat ben ik uitvoerig ingegaan op een aantal door uw Kamer aangedragen alternatieven. Ik heb toen tegelijkertijd geconstateerd dat afschaffing van de regeling Dienstverlening aan huis geen optie is, omdat daarmee de problemen waarvoor de Regeling een oplossing beoogde zich opnieuw zouden voordoen.

Vraag 4

Hoe groot is het zwarte schoonmaakcircuit in Nederland momenteel?

De omvang van het «zwarte schoonmaakcircuit» is mij niet bekend. Van zwart werk is sprake als de huishoudelijke hulp de inkomsten uit huishoudelijk werk niet opgeeft aan de Belastingdienst en, als de hulp een uitkering geniet, ook niet opgeeft aan de uitkeringsinstantie.

Vraag 5

Wat voor arbeidskrachten werken in het zwarte schoonmaakcircuit en hoeveel krijgen deze arbeidskrachten betaald, aangezien steeds meer particulieren voor enkele uren een werkster inhuren?

Ik heb geen inzicht in wat voor arbeidskrachten werkzaam zijn in het «zwarte schoonmaakcircuit».

Vraag 6

Hoe beoordeelt u dit zwarte schoonmaakcircuit?

Ik keur zwart werk af. Ook degenen met bescheiden inkomsten dienen aangifte te doen voor verschuldigde belasting en premies. Door de aard van het werk is opsporing van zwart schoonmaakwerk nagenoeg onmogelijk.

Vraag 7

Heeft u maatregelen in voorbereiding om de hoeveelheid zwarte schoonmaak terug te dringen? Zo nee, waarom niet?

Gelet op het voorgaande heb ik geen maatregelen in voorbereiding.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het bericht dat DSM wereldwijd 1000 werknemers wil ontslaan en er in Nederland 400 banen gaan verdwijnen?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de opvatting dat er geen honderden banen in Nederland mogen verdwijnen door een paniekreactie van het bestuur van een grote onderneming, die vooral lijkt te zijn ontstaan uit het voornemen om aandeelhouders en de beurs te plezieren? Zo nee, waarom niet?

Naar ik heb begrepen neemt DSM deze beslissing naar aanleiding van een terugval van de winst in het eerste half jaar van 2012 en op basis van slechtere vooruitzichten voor de wereldeconomie voor de tweede helft van dit jaar. Dit is het gevolg van de toenemende economische onzekerheid en ongunstige marktontwikkelingen. Om ook in toekomst winstgevend te blijven en de continuïteit van het bedrijf te borgen, start DSM haar efficiency-kostenreductieprogramma. Deze beslissing is de verantwoordelijkheid van DSM.

Vraag 3

Deelt u de opvatting dat het onverdiend en onverantwoordelijk is dat een groot bedrijf, dat door de belastingbetaler is gesteund met de deeltijd-WW, nu met hoge winsten draait en goede toekomstverwachtingen heeft, plotseling aankondigt honderden banen te schrappen? Zo nee, waarom niet?

Deeltijd-WW was ervoor bedoeld bedrijven in staat te stellen waardevolle werknemers vast te houden tijdens de moeilijkste crisisjaren door de werktijd te verkorten, zodat deze bij een oplevende economie weer snel konden worden ingezet. Hiermee kon op korte termijn kapitaalvernietiging worden voorkomen. Tegelijk moesten lange termijn aanpassingen niet belemmerd worden. Om dit te bereiken gold bijvoorbeeld de voorwaarde dat als een werknemer 3 tot 5 maanden (afhankelijk van de duur van de dienstbetrekking) na afloop van de deeltijd-WW alsnog werkloos werd de werkgever een vergoeding moest betalen.
DSM is momenteel bezig met het verbeteren van de efficiency. Daarbij gaan mogelijk banen verloren, maar dat staat in het teken van de noodzaak van een structurele reorganisatie. Ontslag vanwege de langere termijn aanpassingen van een bedrijf aan nieuwe omstandigheden is iets anders dan ontslag vanwege scherpe vraaguitval tijdens het dieptepunt van de crisis.
Het aangekondigde efficiencyprogramma is door DSM onder andere ingezet naar aanleiding van de verslechterde vooruitzichten en toegenomen economische onzekerheid. Het programma is gericht op kostenreductie binnen het gehele bedrijf, om de toekomstige winstgevendheid en daarmee de continuïteit van het bedrijf te behouden. Het is nog niet duidelijk of daarbij sprake zal zijn van gedwongen ontslagen. Continuïteit binnen een bedrijf is van belang voor het behoud van werkgelegenheid op de lange termijn.
DSM blijft investeren in Nederland zoals dat blijkt uit de eerdere aankondigingen van DSM dit jaar, zoals de investeringen in Chemelot Campus/Maastricht Health Campus, de € 100 mln. extra investeringen in R&D-laboratoria en het bouwen van een nieuw ammoniumsulfaat fabriek in Geleen. Het is de taak van de overheid om Nederland zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor bedrijven zoals DSM. Vanuit het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie wordt dit gedaan door het creëren van een goed fiscaal klimaat, bieden van financieringsmogelijkheden (zoals de WBSO, RDA en Innovatiebox) en het voeren van topsectorenbeleid. Bij de recente aankondiging om te investeren in R&D-laboratoria gaf DSM aan dat deze keuze mede is ingegeven door het gevoerde overheidsbeleid. Dankzij de inzet van dit kabinet kiest een bedrijf zoals DSM er voor om te investeren in Nederland. Dit levert honderden extra banen op.

Vraag 4

Weet u of er gedwongen ontslagen zullen vallen bij DSM? Mochten deze er onverhoopt zijn, doet u dan een beroep op gelden uit de sociale fondsen binnen Europa om de getroffen werknemers te steunen? Zo nee, waarom niet?

Navraag bij het UWV leert dat er door DSM nog geen melding is gedaan in de zin van de Wet melding collectief ontslag en er geen ontslagaanvragen zijn ingediend. Dit ligt in lijn met de berichtgeving van DSM zelf. Op dit moment weet DSM nog niet of en zo ja hoeveel gedwongen ontslagen zullen vallen in Nederland. DSM zet zich in om haar mensen te helpen aan een nieuwe baan, binnen of buiten DSM.
Vanwege het natuurlijk verloop (pensionering etc.) binnen DSM kunnen er ook intern mogelijkheden ontstaan. Dit alles zorgt ervoor dat op dit moment nog niet in te schatten is hoeveel mensen uiteindelijk gedwongen ontslagen zullen worden in Nederland.
Mochten er grote aantallen gedwongen ontslagen komen, dan zal gekeken worden naar het Europees Globaliseringsfonds (EGF). Het EGF kan actieve arbeidsmarktmaatregelen financieren, die speciaal bedoeld zijn om ontslagen werknemers weer aan het werk te helpen.
Een aanvraag kan pas worden ingediend wanneer duidelijk is:
Echter, zolang niet duidelijk is of en wanneer er in een aaneensluitende periode van vier maanden minimaal 500 ontslagen vallen, valt hier nog weinig over te zeggen.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht «Rommeltje maar geen fraude bij pensioen CBR»?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het toezicht op het pensioenfonds van het CBR gefaald heeft, nu blijkt dat de administratie tientallen jaren onzorgvuldig was en het overzicht ontbrak en er bovendien tegen de regels in met miljoenen zou zijn geschoven? Hoe beoordeelt u deze situatie?

Het artikel verwijst naar een onderzoek van Integis naar de handelswijze van de werkgever met betrekking tot de gelden in de Stichting Toeslagfonds CBR over de periode 1980 tot en met 2010. Het onderzoek heeft dus betrekking op het toeslagfonds van het CBR. Dit is een fonds van de werkgever waarin reserveringen werden gedaan voor toeslagen.
Het prudentieel toezicht in de Pensioen- en spaarfondsenwet (PSW), die tot 1 januari 2007 van kracht was, was niet van toepassing op toeslagfondsen. Een toeslagfonds was en is in de zin van de pensioenwetgeving geen pensioenfonds. Er kunnen aan dit onderzoek dan ook geen conclusies worden verbonden over het toezicht op het pensioenfonds van het CBR.
Bij de oprichting in 1980 had de Stichting Toeslagfonds CBR tot doel de financiering van de indexatie van ingegane pensioenen van oud-medewerkers van CBR2. Vanaf 1994 is deze (indexatie)toeslagregeling onderdeel van de pensioenregeling van CBR geworden die werd ondergebracht bij verzekeraar Nationale Nederlanden; Stichting Toeslagfonds CBR had vanaf toen tot doel het houden van toezicht op de uitvoering en instandhouding van de bij CBR bestaande (indexatie)toeslagregeling3. Sinds maart 1999 heeft Stichting Toeslagfonds CBR een ander doel gekregen, namelijk het doen van aanvullende (salarisvervangende) uitkeringen aan gewezen werknemers van CBR en had zodoende niets meer van doen met de indexatie van pensioenen4.
Het onderzoek van Integis laat zien dat de meeste onregelmatigheden bij Stichting Toeslagfonds CBR na 1994 hebben plaatsgevonden.

Vraag 3

Welke maatregelen gaat u nemen om een dergelijke situatie in de toekomst onmogelijk te maken?

De pensioenwetgeving voorziet er sinds 1 januari 2007 (invoering van de Pensioenwet) in dat er toezicht is op gelden die bedoeld zijn voor toeslagen op pensioen door de toeslagverlening een zaak te maken van pensioenuitvoerders (pensioenfonds, verzekeraar of premie pensioeninstelling – ppi). Een pensioenuitvoerder valt onder het toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
Toeslagen vallen sinds de invoering van de Pensioenwet onder het begrip pensioen, en de Pensioenwet bepaalt dat de uitvoering en financiering van een toeslagbeleid altijd de verantwoordelijkheid is van een pensioenuitvoerder. Een apart toeslagfonds, niet zijnde een pensioenfonds of een verzekeraar, dat los staat van een pensioenfonds of verzekeraar, is vanaf de inwerkingtreding van de Pensioenwet niet meer toegestaan (zie ook Kamerstukken II 2005/06, 30 655, nr. 3, p.24).

Vraag 4

Wat zijn de gevolgen voor de deelnemers van het voortdurend heen en weer schuiven van miljoenen, waarbij het ene jaar het pensioenfonds gezond leek en het andere jaar het saldo op nul stond?

De conclusie van de begeleidingscommissie in de begeleidende brief bij het onderzoek van Integis luidt: «Het onderzoek van Integis heeft geleid tot de vaststelling van meerdere onregelmatigheden van uiteenlopende aard en ernst. De onregelmatigheden zien overigens niet op onrechtmatige bevoordeling van personen en/of partijen». Hieruit concludeert de begeleidingscommissie dat: «Voor zover de onregelmatigheden, al dan niet van formele aard, hebben geleid tot materiële gevolgen, heeft grotendeels correctie in latere jaren plaatsgevonden».
Het is aan de belanghebbenden (de werkgever en de Ondernemingsraad) – die tevens opdrachtgever waren van het onderzoek – om hier conclusies aan te verbinden. Zij zullen eerst afwegingen moeten maken over de in het onderzoek aangereikte onregelmatigheden. Dit kan ook de deelnemers betreffen. De begeleidingscommissie raadt werkgever en Ondernemingsraad aan «in redelijkheid tot een oplossing te komen teneinde een streep onder het verleden te zetten».

Vraag 5

Op welke manier kunnen deelnemers inzicht krijgen in de cijfers uit het verleden? Op welke manier kunnen zij, indien blijkt dat zij zijn benadeeld door de gang van zaken, hun recht halen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Meer klachten over discriminatie»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe verklaart u de toename van discriminatie op de werkvloer van de afgelopen jaren?

Uit de kerncijfers 2011, een landelijk overzicht van discriminatieklachten en meldingen bij een groot aantal antidiscriminatiebureaus (ADB’s) in Nederland, en waarnaar in het bericht wordt verwezen, blijkt dat het totale aantal discriminatiemeldingen in 2011 met 5,2 procent licht is gestegen ten opzichte van 2010. Dit omvat niet alleen meldingen over discriminatie op de arbeidsmarkt. Het aantal klachten dat betrekking heeft op discriminatie op de arbeidsmarkt, is in 2011 – net als in de voorgaande jaren – ongeveer 30 procent van het totaal aantal klachten.
Overigens hoeft een toename van het aantal meldingen niet een toename van discriminatie te betekenen. Zoals de ADB’s zelf ook aangeven, hangt een toe-of afname van het aantal discriminatieklachten ook af van «andere factoren dan eventuele veranderingen in de daadwerkelijke omvang van discriminatie in de samenleving», zoals veranderingen in de meldingsbereidheid, een publiekscampagne of de maatschappelijke aandacht voor discriminatieproblematiek. Daarnaast hoeven niet alle gemelde discriminatieklachten daadwerkelijke discriminatie te zijn omdat ADB’s ervaren discriminatieklachten registreren, die niet allemaal door de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) of de rechter zijn getoetst. Er kan dus niet uit de meldingscijfers geconcludeerd worden dat er sprake is van een toename van discriminatie op de arbeidsmarkt.

Vraag 3

Bent u van plan verdere maatregelen te nemen om deze toename in discriminatie op de arbeidsmarkt terug te dringen? Zo ja welke?

Op grond van de meldingscijfers kan niet worden geconcludeerd dat er sprake is van een toename in discriminatie op de arbeidsmarkt. Dat laat onverlet dat het ongewenst is dat zoveel mensen discriminatie ervaren op de arbeidsmarkt. Dat vraagt om blijvende aandacht van alle betrokken partijen. De samenleving heeft iedereen nodig. Mensen moeten beoordeeld worden op hun talenten. Daarom kiest het kabinet voor generieke maatregelen die eraan bijdragen dat een ieder zo veel mogelijk naar vermogen participeert in de samenleving.
De taak van de overheid is om voorwaarden te scheppen die noodzakelijk zijn om discriminatie tegen te gaan. De overheid heeft diverse instrumenten ontwikkeld om discriminatie aan te kaarten en te bestrijden, zoals de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (ADV) en de extra aandacht voor discriminatie bij politie en Openbaar Ministerie (OM). Verder is in elke politieregio een Regionaal Discriminatieoverleg (RDO) ingesteld, waarin periodiek overleg plaatsvindt tussen politie, OM en ADV’s. De verantwoordelijkheid voor het voorkomen en bestrijden van arbeidsmarktdiscriminatie ligt primair bij werkgevers en werknemers. Werknemers kunnen bij een vermoeden van discriminatie zich wenden tot een Antidiscriminatievoorziening bij hun in de buurt, de Commissie Gelijke Behandeling of aangifte doen bij de politie.
Wel kan ik melden dat het kabinet voornemens is om aan de Sociaal Economische Raad (SER) een advies te vragen over het onderwerp discriminatie op de arbeidsmarkt. Daarbij zullen sociale partners gevraagd worden op welke wijze discriminatie op de arbeidsmarkt verminderd kan worden. Het advies zal betrekking hebben op alle fasen van werk: werving & selectie, op de werkplek zelf en beëindiging dienstverband. Uw Kamer zal hier separaat over worden geïnformeerd.

Vraag 4

Daar het bericht stelt ook dat er in andere gebieden, zoals in de buurt, sprake is van een toename van discriminatie, gaat u hier iets aandoen?

Voorop staat dat gemeenten zelf de verantwoordelijkheid hebben om discriminatie in hun buurten en wijken aan te pakken. Om gemeenten hierin te ondersteunen, vinden momenteel oriënterende gesprekken plaats met professionele organisaties die gemeenten waar nodig kunnen faciliteren bij de aanpak van woonoverlast en burenconflicten. Om te benadrukken wat mensen zelf kunnen doen, zal de Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel in het kader van de burgerparticipatie-agenda op zoek gaan naar goede voorbeelden van burgerinitiatieven om discriminatie in de buurt aan te pakken. Deze voorbeelden kunnen mensen stimuleren om discriminatie zélf aan te pakken en lokale overheden stimuleren om bewoners te betrekken bij de bestrijding van discriminatie in hun buurt of wijk.

Vraag 5

Waar laten volgens u de huidige antidiscriminatie voorzieningen steken vallen? Bent u van plan verbetering van deze voorzieningen af te dwingen?

De Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (Wga) wordt op dit moment geëvalueerd. De Minister voor Immigratie, Integratie en Asiel zal de resultaten hiervan met betrokken partijen bespreken, waarna hij u zal informeren over de resultaten van de evaluatie en de mogelijke consequenties daarvan.

Vraag 1

Bent u bekend met de grote ongerustheid, die is ontstaan bij de meestal hoogbejaarde Nederlandse oud-dwangarbeiders naar aanleiding van de naheffingen, die zij ontvangen van de Duitse belastingdienst over het Duitse staatspensioen, dat zij ontvangen?1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het van weinig inlevingsvermogen en zorgvuldigheid getuigt om deze kwetsbare groep te overvallen met naheffingen, die soms wel zeven jaren omvatten?

Ja.

Vraag 3

Hoe kan het dat veel Nederlandse, veelal hoogbejaarde, gepensioneerden, die een Duits staatspensioen ontvangen, voor de dwangarbeid, die in Duitsland is verricht tijdens de Tweede Wereldoorlog, deze zomer een naheffing hebben ontvangen van de Duitse fiscus, terwijl u eerder heeft aangegeven dat voormalig dwangarbeiders volgens de Duitse wet zijn vrijgesteld van belastingen op deze pensioenen?2

Vraag 4

Hoe zorgt u er voor dat kwetsbare groepen senioren, zoals tachtigplussers, die van een klein AOW’tje moeten rondkomen, niet in de financiële problemen raken door deze naheffing van de Duitse fiscus?

Diegenen die een Duits wettelijk pensioen ontvangen vanwege dwangarbeid, kunnen vrijstelling krijgen van Duitse belastingheffing. Zie ook het antwoord op vraag 3. Zij hoeven de Duitse aanslagen dan niet te voldoen en kunnen de reeds betaalde Duitse belasting terugkrijgen.

Vraag 5

Bent u bereid er onverwijld bij uw Duitse collega’s op aan te dringen dat er uitvoerige, duidelijke en voor getroffenen begrijpelijke voorlichting in het Nederlands komt over wat er van de pensioengerechtigden wordt verwacht? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wanneer en op welke wijze gaat u dit doen?

In mijn brief van 26 juni 2012 (kamerstuk 33 000 IXB, nr. 27) heb ik uw Kamer laten weten dat vanaf mei 2011 een algemene toelichting in het Nederlands beschikbaar is over het invullen van de Duitse belastingformulieren. Tegenwoordig stuurt Finanzamt Neubrandenburg die Nederlandse (algemene) toelichting mee met de Duitse belastingformulieren. In diezelfde brief van 26 juni 2012 ben ik ingegaan op het benaderen van voormalige dwangarbeiders die in aanmerking komen voor de Duitse belastingvrijstelling en de mogelijkheden die ik benut om voormalige dwangarbeiders actief te benaderen.

Vraag 6

Bent u tevens bereid in overleg te treden met uw Duitse collega's om coulance voor deze kwetsbare en hoogbejaarde groep oud-dwangarbeiders te bepleiten, hetzij door kwijtschelding, hetzij door een betalingsregeling, die voorkomt dat mensen in financiële problemen komen? Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 7

Bent u bereid de Duitse regering te wijzen op de gevoeligheden, die deze naheffingen voor de ex-dwangarbeiders kunnen hebben en de vervelende herinneringen die de naheffingen naar boven kunnen brengen? Zo nee, waarom niet?

Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de vacature van CatPalace, waarin mensen met een uitkering worden uitgesloten?1

Ik vind dat elke vorm van uitsluiting onacceptabel is. Mensen moeten worden beoordeeld op hun talenten. De samenleving heeft iedereen die voldoet aan de kwaliteitseisen hard nodig. Wie kan werken moet en mag dat ook doen. Iedereen dient zoveel mogelijk naar vermogen te participeren. Ik vind het dan ook onwenselijk dat mensen op basis van het ontvangen van een uitkering worden uitgesloten.

Vraag 2

Wat is de reden dat het UWV en de Commissie Gelijke Behandeling niets kunnen doen tegen deze discriminerende vacature? Kunt u dat uitgebreid toelichten?

De Commissie Gelijke behandeling (CGB) is bevoegd om te oordelen over onderscheid als bedoeld in de Algemene wet gelijke behandeling, de Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen (m/v), de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid, de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte en enige bepalingen in het Burgerlijk Wetboek betreffende onderscheid m/v, onderscheid naar arbeidsduur en onderscheid naar tijdelijkheid van de arbeidsovereenkomst.
Ten aanzien van de in de advertentie gestelde leeftijdseis zijn regels gesteld in de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid (Wgbl) en is de CGB bevoegd daarover te oordelen (zie verder het antwoord op vraag 4).
Het hebben van een uitkering is geen discriminatiegrond die als zodanig door die wetten wordt beschermd. Mocht echter het uitsluiten van mensen met een uitkering indirect onderscheid tot gevolg hebben op een wel door deze wetten genoemde grond, dan is de CGB bevoegd om daarover te oordelen. Te denken valt aan een sollicitant met een handicap of ziekte op grond waarvan hij een uitkering ontvangt.
Als de CGB inderdaad bevoegd is, kan zij op schriftelijk verzoek onderzoeken of een onderscheid is gemaakt als bedoeld in de bovengenoemde wetten. Zo’n verzoek kan worden gedaan door degene die vindt dat in zijn nadeel onderscheid is of wordt gemaakt, maar ook door degene die wil weten of hij zelf verboden onderscheid maakt. Ook kan het verzoek worden gedaan door de ondernemingsraad of door een vereniging of stichting die ten doel heeft dit soort belangen te behartigen. Ten slotte kan de CGB uit eigen beweging een onderzoek instellen, als zij signalen heeft dat stelselmatig onderscheid wordt gemaakt als bedoeld in één van de genoemde wetten.
Ik wijs erop dat ook aan de civiele rechter altijd de vraag voorgelegd kan worden of hier sprake is van verboden onderscheid, door middel van het instellen van een procedure uit hoofde van onrechtmatige daad. Artikel 1 van de Grondwet verbiedt immers, naast de daarin expliciet genoemde gronden, discriminatie «op welke grond dan ook». Zowel een benadeelde als een organisatie die zich ten doel stelt gelijke behandelingsbelangen te behartigen, kan een dergelijke civiele vordering instellen.
Een benadeelde die eerst meer informatie wil inwinnen of advies wenst over het indienen van een klacht of vordering heeft ook de mogelijkheid zich te wenden tot een gemeentelijke antidiscriminatievoorziening (zoals een antidiscriminatiebureau).
Het UWV kan in dit geval geen verzoek aan de CGB doen om een onderzoek te starten omdat zij niet valt onder degenen die op grond van artikel 12, tweede lid van de Algemene wet gelijke behandeling een dergelijk verzoek kunnen indienen. UWV heeft wel contact met de werkgever opgenomen maar dit heeft niet geleid tot andere inzichten bij de werkgever.
Zoals ik bij het antwoord op uw eerste vraag al heb aangegeven vind ik dat elke vorm van uitsluiting onacceptabel is. Ik betreur het dan ook dat het contact tussen UWV en de werkgever niet tot andere inzichten bij de werkgever heeft geleid.

Vraag 3

Welke maatregelen gaat u nemen om dergelijke discriminerende vacatures te voorkomen, aan te pakken en te beboeten?

De taak van de overheid is om voorwaarden te scheppen die noodzakelijk zijn om discriminatie tegen te gaan. Het systeem van gelijke behandelingswetgeving doet een beroep op individuele personen zelf of belangenorganisaties op dit terrein om de regels te handhaven. In het antwoord op vraag 2 is aangegeven welke mogelijkheden bestaan om onderscheid door de rechter of de CGB te laten toetsen. Of er in een concreet geval sprake is van verboden onderscheid vereist een beoordeling en weging van argumenten en hiervoor is, afhankelijk van de norm die overtreden is, de CGB of de civiele rechter aangewezen.
Wel kan ik melden dat het kabinet voornemens is om aan de Sociaal Economische Raad (SER) een advies te vragen over het onderwerp discriminatie op de arbeidsmarkt. Daarbij zullen sociale partners gevraagd worden op welke wijze discriminatie op de arbeidsmarkt verminderd kan worden. Het advies zal betrekking hebben op alle fasen van werk: werving & selectie, op de werkplek zelf en beëindiging dienstverband. Uw Kamer zal hier separaat over worden geïnformeerd.

Vraag 4

Is het waar dat de in de vacature genoemde leeftijdsgrens wettelijke verboden is? Kunt u dat uitgebreid toelichten?

De Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid (Wgbl) verbiedt het maken van leeftijdsonderscheid bij de aanbieding van een dienstverband en bij de vervulling van een openstaand dienstverband. In een beperkt aantal gevallen staat de wet leeftijdsdiscriminatie expliciet toe en in de andere gevallen is het slechts toegestaan als er een objectieve rechtvaardigingsgrond is. Als naar de mening van de werkgever een onderscheid naar leeftijd dient plaats te vinden dan moet de werkgever de motivering daarvoor vermelden in de vacaturetekst. In de door u genoemde vacature wordt geen motivering gegeven voor het hanteren van een leeftijdsgrens. Het is aan de CGB en de rechter om te beoordelen of het leeftijdsonderscheid in dit concrete geval verboden is.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Minder kinderbijslag militairen buitenland»?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat Nederlandse militairen, die met hun gezin zijn gestationeerd in het buitenland en in Koninkrijksdelen zoals Curaçao, gekort worden op hun kinderbijslag?

Op basis van de «Regeling woonlandbeginsel in de sociale zekerheid 2012» wordt de hoogte van de kinderbijslag afgestemd op het kostenniveau van het land waarin het kind woont. De militairen die met hun kinderen zijn gestationeerd in het buitenland en in Koninkrijksdelen zoals Curaçao ontvangen het bedrag aan kinderbijslag dat is afgestemd op het kostenniveau van het land waar hun kinderen wonen. Als dit kostenniveau lager ligt dan het kostenniveau in Nederland is het bedrag aan kinderbijslag ook lager.

Vraag 3

Is het voorts waar dat militairen gestationeerd in het buitenland gewoon belastingplichtig zijn en daarom premies op Nederlands niveau betalen net als alle andere werkende Nederlanders?

Ja.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de situatie van militairen, die door Defensie in het buitenland worden geplaatst niet vergelijkbaar is met mensen, die vrijwillig het land verlaten en in landen als Marokko en Turkije gaan wonen en daar ook geen Nederlandse belastingen meer afdragen? Zo nee, waarom niet?

Het gaat inderdaad om verschillende situaties. Verzekerd voor kinderbijslag zijn die mensen die in Nederland wonen of mensen die hier niet wonen maar wel zijn onderworpen aan de loonbelasting vanwege in Nederland in dienstbetrekking verrichte arbeid. Mensen die Nederland verlaten om ergens anders te gaan wonen en die niet meer onderworpen zijn aan Nederlandse loonbelasting hebben geen recht op kinderbijslag. Militairen die Defensie in het buitenland plaatst en onderworpen zijn aan de Nederlandse loonbelasting hebben wel recht op kinderbijslag. Deze militairen ontvangen een bedrag aan kinderbijslag dat in verhouding staat tot het kostenniveau van het woonland van het kind.

Vraag 5

Deelt u de mening dat militairen, die met hun gezin zijn gestationeerd in het buitenland, recht zouden moeten hebben op kinderbijslag op Nederlands niveau, omdat zij ook premies afdragen op Nederlands niveau en daarnaast vanwege het ministerie van Defensie in het buitenland zijn geplaatst? Zo ja, zal u deze groep daarom onmiddellijk ontzien bij de korting op de kinderbijslag of op enige ander manier compenseren? Zo nee, waarom niet?

Nee. De «Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid» richt zich niet op specifieke doelgroepen maar op de export van bepaalde uitkeringen, zoals de Algemene Kinderbijslagwet, de Algemene nabestaandenwet, de Wet op het kindgebondenbudget en een onderdeel van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen; de WGA-vervolguitkering. Deze uitkeringen garanderen een bestaansminimum of leveren een bijdrage in de kosten. Het woonlandbeginsel houdt in dat de hoogte van een uitkering wordt afgestemd op het kostenniveau van het land waarin de belanghebbende of het kind woont. Doel hiervan is te voorkomen dat uitkeringen die buiten Nederland worden verstrekt, met lokale maatstaven uit de pas lopen. De «Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid» maakt geen uitzondering voor bijvoorbeeld uitgezonden militairen. De kinderbijslag wordt gefinancierd uit de belastingmiddelen en heeft geen relatie met de afdracht van Nederlandse sociale premies.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Minder kinderbijslag militairen buitenland»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat Nederlandse militairen, die met hun gezin in het buitenland gestationeerd zijn, nadeel ondervinden van de nieuwe wet woonlandbeginsel en minder kinderbijslag ontvangen? Zo ja, om hoeveel gezinnen gaat het en met welk bedrag worden zij gemiddeld benadeeld?

Op basis van de «Regeling woonlandbeginsel in de sociale zekerheid 2012» wordt de hoogte van de kinderbijslag afgestemd op het kostenniveau van het land waarin het kind woont. De militairen die met hun kinderen zijn gestationeerd in het buitenland en in Koninkrijksdelen zoals Curaçao ontvangen het bedrag aan kinderbijslag dat is afgestemd op het kostenniveau van het land waar hun kinderen wonen. Als dit kostenniveau lager ligt dan het kostenniveau in Nederland is het bedrag aan kinderbijslag ook lager.

Vraag 3

Deelt u de mening dat de wet woonlandbeginsel het doel heeft om de export van uitkeringen tegen te gaan voor mensen die remigreren naar het land van herkomst – en dus vrijwillig vertrekken – en niet om militairen te korten die enkele jaren door de overheid in het buitenland worden gestationeerd? Zo nee, waarom niet?

Ja.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de Nederlandse militairen, die benadeeld worden door de wet woonlandbeginsel, dienen te worden gecompenseerd aangezien zij door de overheid zijn uitgezonden naar gebieden buiten Nederland? Zo ja, hoe gaat u dit aanpakken? Zo nee, waarom niet?

Het gaat inderdaad om verschillende situaties. Verzekerd voor kinderbijslag zijn die mensen die in Nederland wonen of mensen die hier niet wonen maar wel zijn onderworpen aan de loonbelasting vanwege in Nederland in dienstbetrekking verrichte arbeid. Mensen die Nederland verlaten om ergens anders te gaan wonen en die niet meer onderworpen zijn aan Nederlandse loonbelasting hebben geen recht op kinderbijslag. Militairen die Defensie in het buitenland plaatst en onderworpen zijn aan de Nederlandse loonbelasting hebben wel recht op kinderbijslag. Deze militairen ontvangen een bedrag aan kinderbijslag dat in verhouding staat tot het kostenniveau van het woonland van het kind.

Vraag 5

Bent u voornemens de buitenlandtoelage te verhogen voor militairen die gestationeerd zijn in het buitenland, om hen zo te compenseren voor de onbedoelde korting, die zij ondervinden door de wet woonlandbeginsel? Zo nee, waarom niet?

Nee. De «Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid» richt zich niet op specifieke doelgroepen maar op de export van bepaalde uitkeringen, zoals de Algemene Kinderbijslagwet, de Algemene nabestaandenwet, de Wet op het kindgebondenbudget en een onderdeel van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen; de WGA-vervolguitkering. Deze uitkeringen garanderen een bestaansminimum of leveren een bijdrage in de kosten. Het woonlandbeginsel houdt in dat de hoogte van een uitkering wordt afgestemd op het kostenniveau van het land waarin de belanghebbende of het kind woont. Doel hiervan is te voorkomen dat uitkeringen die buiten Nederland worden verstrekt, met lokale maatstaven uit de pas lopen. De «Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid» maakt geen uitzondering voor bijvoorbeeld uitgezonden militairen. De kinderbijslag wordt gefinancierd uit de belastingmiddelen en heeft geen relatie met de afdracht van Nederlandse sociale premies.

Vraag 1

Heeft u kennis genomen van de oproep van de Aannemersfederatie om een meldplicht in te voeren voor personen uit andere EU-lidstaten, die in Nederland als zelfstandige of op detacheringsbasis aan de slag willen gaan?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u zich de toezegging herinneren aan de leden van de CDA-fractie (in het debat 21 december 2011 over werknemersverkeer met Roemenië en Bulgarije) dat een onderzoek zou plaatsvinden naar de mogelijkheden om in Nederland een systeem van meldingen en gerichte handhaving in te voeren, naar Belgisch voorbeeld? Wat is de stand van zaken rond dit onderzoek? Bent u op basis hiervan inmiddels overtuigd van de wenselijkheid van een meldplicht?

Op 28 augustus 2012 heb ik een notitie over arbeidsmigratie binnen de EU aan de Tweede Kamer gestuurd. Deze notitie bevat een analyse van het Belgische Limosa-systeem. Uit de analyse komt naar voren dat Limosa voor Nederland interessante kanten heeft, maar ook gepaard gaat met invoeringskosten en administratieve lasten voor bedrijven. Daar komt bij dat het Europese Hof nog uitspraak moet doen in de infractieprocedure van de Europese Commissie tegen de registratieplicht voor zelfstandigen zoals die geldt in Limosa.
Na vaststelling van de Handhavingsrichtlijn en de uitspraak in de infractieprocedure die de Commissie tegen België heeft aangespannen, zal ik een besluit nemen over de invoering van een systeem als Limosa.

Vraag 3

Deelt u de zorgen van de Aannemersfederatie en de leden van de CDA-fractie over oneerlijke concurrentie en verdringing door schijnzelfstandigen en schijndetacheringen, zeker in deze tijd van crisis in de bouw?

Ik deel deze zorgen. Het kabinet is van mening dat oneerlijke concurrentie door middel van schijnconstructies moet worden aangepakt.

Vraag 4

Welke maatregelen gaat u treffen om oneerlijke concurrentie effectief aan te pakken? Op welke wijze wordt daarbij samengewerkt met CAO-partijen in de bouw?

Over maatregelen om misbruik van het vrij verkeer van diensten tegen te gaan heb ik uw Kamer in februari jl. geïnformeerd.2 Ook in mijn notitie van 28 augustus 2012 over arbeidsmigratie binnen de EU ga ik in op maatregelen om schijnconstructies te voorkomen en aan te pakken.
De Aannemersfederatie heeft onlangs een zwartboek gepubliceerd over schijnzelfstandigen in de bouwsector. Ik zal binnenkort een reactie gegeven op het zwartboek en de daarin gedane aanbevelingen.
Op dit moment vindt al periodiek overleg plaats tussen de Inspectie SZW en de bouwsector. In deze overleggen wordt ook de bestrijding van oneerlijke concurrentie aan de orde gesteld.

Vraag 5

Bent u van plan om ook de samenwerking met handhavende organisaties in andere lidstaten (met name in Midden- en Oost-Europa) te intensiveren, zodat schijnzelfstandigheid en schijndetacheringen effectiever kunnen worden aangepakt? Zo ja, wanneer en op welke wijze?

Met verschillende landen in Midden- en Oost-Europa zijn zogeheten «memoranda of understandig» gesloten. Hierin wordt de samenwerking ten aanzien van de gegevensuitwisseling geregeld. De informatie-uitwisseling maakt het de lidstaten mogelijk om de handhaving vorm te geven zoals gewenst c.q. noodzakelijk. Op dit moment wordt er aan gewerkt om het proces van informatie-uitwisseling sneller te laten verlopen. De afgelopen jaren is in het kader van strafrechtelijke opsporingsonderzoeken naar arbeidsmarktfraude ook succesvol samengewerkt met zusterorganisaties in Midden- en Oost-Europese landen en wordt gekeken naar de mogelijkheden van een Joint Investigation Team waarin lidstaten op basis van Europese afspraken samenwerken in de opsporing.
Ook is eind 2011 een pilot van start gegaan bij drie Kamers van Koophandel om signalen van schijnzelfstandigheid en mogelijke arbeidsuitbuiting te melden bij de Inspectie SZW.
Tot slot wijs ik in dit verband op de zogeheten Handhavingsrichtlijn bij de Detacheringsrichtlijn, waaraan nu wordt gewerkt in Europees verband. Deze richtlijn biedt extra mogelijkheden om postbusondernemingen te bestrijden en beter toezicht te houden op de detachering vanuit het buitenland. In mijn eerder genoemde notitie over arbeidsmigratie binnen de EU ga ik hier nader op in.

Vraag 6

Bent u bereid om u, samen met België, ook in Europees verband in te zetten voor beleidsruimte voor lidstaten, die een meldplicht willen invoeren voor zelfstandigen en gedetacheerden, zodat de informatievoorziening aan deze groep werkenden door de lidstaat kan worden verbeterd én de handhaving gerichter en effectiever kan worden?

Indien dat nodig is wil ik mij er binnen de EU voor inspannen dat grensoverschrijdende arbeid door de desbetreffende lidstaat mag worden geregistreerd. Het ligt daarbij voor de hand dat ik dan samenwerking zoek met de lidstaten die hetzelfde standpunt hebben, zoals België.